Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

quadril. I [reduplicatum e simplici ለየ፡ , quod Amharenses in usu habent ( etiam መለየ፡ ); huic ut cognato ለወወ፡ ( supra 53) prima notio flectendi^laet inclinandi^lainest (cfr. لَوَى et وَلِيَ ). Ab hac primaria notione derivantur adhaerere, propinquum, adjunctum esse^la وَلِيَ לָוָה 2) avertere, declinare, retrocedere^laut لَوَى عَنْ devertit^laet occultavit^la, وَلَى عَنْ II V (et لَوْلَى ) retrocessit^laIII separavit alios ab aliis^la; inde ሌለየ፡ reduplicatum duas^lavel plures res a se invicem avertere^lai.e. separare^la. Vicinum est ለፈየ፡ q.v.]

1)a se invicem separare^la, dividere^la, disjungere^la, dissociare^la: ይሌሊ፡ ሥርወ፡ እመሌሊት፡ ; ዘሌሌከ፡ τὰ διχοτομήματα ; ; ከመ፡ እፍልጥ፡ ወእሌሊ፡ ; ሌለዮሙ፡ ለሠራዊት፡ ( διεχώρισεν ) ; ይሌሊ፡ አዕርክተ፡ διαχωρίζει φίλους ; .

2)distinguere^la, secernere^la, discrimen facere^la(inter plures): ኢፈለጠ፡ ወኢሌለየ፡ ( οὐ γάρ ἐστι διαστολή ) ; ወሌለዮ፡ እግዚአብሔር፡ ( ለእጓለ፡ እመሕያው፡ ) discriminia inter eos fecit^la ; ( eleemosynas largiamur^la) እንዘ፡ ኢንሌሊ፡ ጽኑሳነ፡ (non distinguentes inter egenum et alios) ; ይሌሊ፡ ማእከሎሙ፡ ; { ወሌለየ፡ ማእከለ፡ ቃላቲሁ፡ ለእግዚእነ፡ ወማእከለ፡ ቃላቲሆሙ፡ ለዮናናዊያን፡ ወረከበ፡ ማእከሌሆሙ፡ ርሕቅና፡ ዐቢየ፡ }. Voc. Ae.^la: ፈለጠ፡ ፈለየ፡ ሌለየ፡ ዘ፡ ለየ፡ ; aliud^la: ፈለጠ፡ ሌለየ፡ ገለየ፡ ፈለየ፡ አሰሰለ፡ አዕለወ፡ በዐደ፡ ሰዘየ፡ ለዘየ፡ ነከረ፡ ብ፡ ለየ።

ለዘየ መለየ ገለየ ሠዘየ ሌለየ ለፈየ

ዘ፡ ለየ፡ vid. scholion ad ሌለየ፡ col. 60. radix spuria; hincquasi formatum est መላዪ፡ dirimens^la, dissecans^la: መላዬ፡ ኀጻውንት፡ አድማስ፡ (v. መሳዌ፡ q.v.). Enc. (Rad. prim. est ለየ፡ amh.; ሌለየ፡ ). I,1Lud. et interpretes Abyssinos: amputare^la, resecare^laramum vel palmitem, (ubi ይገይልዎ፡ pro ይገልይዎ፡ scriptum est). n. 1141– Scholion ሌለየ፡ I,1et I,2 شَذَّ et شَذَا transit. abstrahere^la, arcere^la, intransit.: se suasve res seorsim tenere^la, tergiversari^la: እንዘ፡ ትሠዚ፡ (scholion: ትከልእ፡ ) Ep. Syn. ad Joannem Ant. in ; ኢይሠዚ፡ እንበይነ፡ ነዳይ፡ οὐ λήψεται πρόσωπον ἐπὶ πτωχοῦ ; ምሕረተ፡ ነዳያን፡ እለቡ፡ እንበለ፡ (at in Cod. Tubing.: እንዘ፡ ኢ ) እሠዚ፡ ad miserationem pauperem animadvertam non tergiversando^la(parcendo?) Enc. – scholion ሌለየ፡ quadril. I [reduplicatum e simplici ለየ፡ , quod Amharenses in usu habent ( etiam መለየ፡ ); huic ut cognato ለወወ፡ ( supra 53) prima notio flectendi^laet inclinandi^lainest (cfr. لَوَى et وَلِيَ ). Ab hac primaria notione derivantur adhaerere, propinquum, adjunctum esse^la وَلِيَ לָוָה 2) avertere, declinare, retrocedere^laut لَوَى عَنْ devertit^laet occultavit^la, وَلَى عَنْ II V (et لَوْلَى ) retrocessit^laIII separavit alios ab aliis^la; inde ሌለየ፡ reduplicatum duas^lavel plures res a se invicem avertere^lai.e. separare^la. Vicinum est ለፈየ፡ q.v.]

I,1[vicina sunt לָפַת لَفَتَ inflexit, avertit, deflexit^la, unde لِفْتٌ dimidium rei, latus^la, ܠܦܽܘܬ juxta^la) et لَفَأَ amovit, avertit^la; deinde לָוָה לְוָא ܠܘܳܐ لَوَى et supra ሌለየ፡ et ለየ፡ ] in duas partes dirimere^la: ኢትልፍይዎ፡ (sic legendum pro ኢትልፍዎ፡ ) ለ፩ ክርስቶስ፡ ወኢትረስይዎ፡ ለወልድ፡ ለፌ፡ ወለሥጋ፡ ዘነሥአ፡ ለፌ፡

አሌለየ

II separandum curare^la: (ubi lect. አሌለዮሙ፡ pro ሌለዮሙ፡ occurrit).

ሌለየ

ቃስ

feminalia^la, femoralia^la[ ⲁⲕⲏⲥ ?] περισκελῆ ( מִכְנָס ) ልብሰ፡ ቃስ፡ ; ቃስ፡ ; (at in versione nova substitutum est ድርማንቅ፡ vid. ad hos locos, nec non , unde nomen ቃስ፡ obsoletum esse patet); dorsum Samuelis tectum veste አስኬማ፤ ልብሰ፡ ቃስ፡ አኮ፡ ለአሮን፡ ሰርጐ፡ ዘባኑ፡ (non est vestis Qâs, ornamentum dorsi Aaronis^la) Lud. e Cant. Sam. – : ቃስ፡ ዘ፡ አርዋ፡ („Gregorius putabat esse nostrum Floor , gall. crespe“ Lud.). qās ‘camicia, vestito di seta di colore azzurro cupo^it’ ሌሊሁ፡ ልብሰ፡ ቅድሳት፡ ወዲያቆናቲሁ፡ ጸናጽለ፡ ወርቅ፡ እለ፡ ያአውድዎ፡ ለልብሰ፡ ቃስ፡ በናሕሰ፡ መልበስቱ። ‘Egli stesso è i paramenti sacri, ed i suoi diaconi sono i sistri d’oro che stanno intorno alla veste di qās sulla superficie del suo vestito^it’ 240 l. 20-22 (ed.) , 134 l. 3-5 (tr.)

ሌሊት

[amh. et ሌት፡ ; vox omnibus Semitis communis, perantiqua: לַיִל , לַיְלָה , ܠܺܠܝܳܐ et ܠܶܠܝܳܐ , لَيْلٌ , لَيْلَةٌ et لَيْلَاةٌ ] m. et fem. ( ; ; al.) ለያልይ፡ nox^la(ut quae tenebris obvoluta sit et obvolvat, Ges. thes. p. 749; 264) ; ; ; ሌሊት፡ ብሩህ፡ ; ኀለፈት፡ ሌሊት፡ ; ; በአሐቲ፡ ሌሊት፡ ; በዝ፡ ሌሊት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በለያልይ፡ ; አርብዓ፡ ለያልየ፡ ; ; ; ሌሊተ፡ noctu^la ; ; ; ; ; በሌሊት፡ νυκτός ; ; በበሌሊት፡ κατὰ νύκτα ; መዓልተ፡ ወሌሊተ፡ ; ; ; ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ ὅλην τὴν νύκτα ; ; ኵሎ፡ ሌሊተ፡ ; ; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ media nox^laet in media nocte^la ; ; ; ; ; አመ፡ ሳኒታ፡ ሌሊት፡ . – Pro diluculo^laponitur መዓልተ፡ ወሌሊተ፡ ἡμέρας καὶ ὄρθρου . – Hincdenominatur lelit

Cross-references: for ሠርቀ፡ ሌሊት፡ ሠርቅ፡

ኀለወ

I,2[ خَالَ ( خَولٌ )] custodivit^la, animum advertit^lasuis, bene rexit curavitque^lasuos] vigilare^la, excubias agere^la, et transit. vigilare pro^laaliquo vel custodire^la: ኀልዎ፡ ዘይትሐዘብ፡ ያኀልቅ፡ ንዋመ፡ በድቃስ፡ ; ሌሊተ፡ ኀልዉ፡ ἔστω ὑμίν ἡ νὺξ προφυλακή ; እምተግሀ፡ ወእምኀለወ፡ ; ከንቶ፡ ይተግሁ፡ እለ፡ ይኄልዉ፡ ; ይተግሁ፡ ወይኄልዉ፡ ἀγραυλοῦντες ; (in ይተግሁ፡ ወይኄልዩ፡ ወየዐቅቡ፡ መራዕይሆሙ፡ legitur); እለ፡ ይኄልውዋ፡ ἐγρήγοροι αὐτῆς . („Vox in dialecto Tigrensi, sed aliâs minus frequenter usitata“, Lud. 29). ḫallawa , ሀለወ፡ hallawa , ሐለወ፡ ḥallawa I,2; ሐለወ፡ ḥalawa I,1

Grébaut
ሐለወ፡ ḥalawa I,1 የሐሉ፡ , ይሕሉ፡ «garder^fr, surveiller^fr» ― ጠበቀ፡ . (Dillmann présente au fondamental intensif le verbe ኀለወ፡ I,2.) Ms. BNFabb217, fol. 20r.
42

Leslau
ኀለወ ḫallawa , () ሀለወ፡ hallawa , ሐለወ፡ ḥallawa watch^en, keep watch^en, guard^en
( 218 has ḥallawa = Amh. ጠለቀ ṭälläqä ‘be deep’; it is a misprint for ጠበቀ ṭäbbäqä ‘gurad’.) 262a

ደቀሰ

I,2[Arabes habent دُكَاسٌ somni cupido^la] dormitare^la, somnolentum^lavel semisomnem esse^la, obdormiscere^la, νυστάζειν ; ; ; ደቀሰ፡ ወኖመ፡ ; ; ደቀሱ፡ ኖሎትኪ፡ ; ሕቀ፡ ትዴቅስ፡ ; ; ኢይዴቅሱ፡ ; ; n. 1099 ; ; ሌሊተ፡ ኢይነውሙ፡ ወኢይዴቅሱ፡ መዓልተ፡ Mavâs. 20; ὑπνοῦν ; ደቀሱ፡ ውስተ፡ ምድር፡ obdormierunt in terra, Hist. VII Puer.; etiam concumbere^la: ዘይዴቅስ፡ ምስለ፡ ብእሲቱ፡ ወላዕሌሃ፡ ትክቶ፡ — Voc. Ae.: ሰከበ፡ ደቀሰ፡ ዘ፡ ተኘ።

ዕሙቅ

et profundus^la( altus^la): ሰማይ፡ ልዑል፡ ወምድር፡ ዕሙቅ፡ ; ግብ፡ ዕሙቅ፡ ; ማይ፡ ዕሙቅ፡ ; ዕሙቅ፡ ቀላይ፡ ; ; ; ቈላ፡ ዕሙቅ፡ ; ; ; ; mare ; puteus ; poculum ; ዕሙቃት፡ profunda^la, ut: ይከሥት፡ ዕሙቃተ፡ እምጽልመት፡ .

a)de nocte alta^lavel multa^la: ሌሊተ፡ ዕሙቀ፡

b): absconditus^la, inexploratus^la, qui investigari non potest^la, ዘዕሙቅ፡ ; ; ; ይመክሩ፡ ዕሙቀ፡ ምክረ፡ Jes.29,15; ; de corde humano ; mysterio Cyr. ad ; ዘዕሙቅ፡ ከናፍሪሁ፡ βαθύχειλος . – : ዕሙቅ፡ ዘ፡ ጥልቅ፡

ሌሊት ሌሊት

Cross-references: for ሠርቀ፡ ሌሊት፡ ሠርቅ፡

lelit

ሠርቅ

, አሥራቅ፡

1)ortus^lavel apparitio^lasideris .

2)oriens^lai.e. coeli plaga orientalis: መንገለ፡ ሠርቀ፡ ፀሓይ፡ ; መንገለ፡ ሠርቅ፡ ; ; ; ደብረ፡ ዘይት፡ ዘሀለወት፡ በሠርቀ፡ ኢየሩሳሌም፡

3)in specie: luna nova^la, novilunium^la: ጌሠም፡ ሠርቀ፡ ወርኅ፡ ; ሠርቀ፡ ወርኅክሙ፡ ; በሠርቀ፡ አውራኅ፡ ; አሥራቀ፡ ወርኅ፡ ; ; ዕለተ፡ ሠርቅ፡ dies novilunii^la , vel ሠርቅ፡ ; አመ፡ ርእሰ፡ ሠርቅ፡ ; እንተ፡ ቅድመ፡ ሠርቅ፡ προνουμηνία . Deinde ubi mensium initia a noviluniis fiunt, ሠርቅ፡ est calendae^la, initium mensis^la, ut: አመ፡ ሠርቀ፡ ወርኅ፡ ራብዕ፡ n. 240 ; ; et inde a ሠርቅ፡ mensium dies quatuordecim primi numernatur, ut: በዐሡር፡ ሠርቅ፡ δεκάτῃ τοῦ μηνός ; ; , vel በኀሙሰ፡ ሠርቅ፡ , vel በኃምስ፡ ሠርቅ፡ πέμπτῃ τοῦ μηνός ; ; , vel አመ፡ ረቡዑ፡ ለሠርቀ፡ ታስዕ፡ ወርኅ፡ ; ; ; seqq. ( ጽልመት፡ q.v.). Denique ut diei ita noctis quoque ሠርቅ፡ initium^lapraedicatur ; in subscr. (populorum enim alii mensium annique dies ab imminentibus noctibus, alii ab illucescentibus diebus incipiebant, quare ሠርቀ፡ ሌሊት፡ et ሠርቀ፡ መዓልት፡ distinguuntur).

śarq , ሰርቅ፡ sarq

Grébaut
ሠርቅ፡ śarq «levée des astres^fr, nouvelle lune^fr, orient^fr, est^fr» ― መውጣት፡ , የጸሐይ፡ መውጣት፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
ሠርቀ፡ ሌሊት፡ śarqa lelit âge de la lune^fr, ሌሊት፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
ሠርቀ፡ መዓልት፡ śarqa maʿalt âge ou jours du mois^fr መዓልት፡ , ሞዐልት፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
126

Leslau
ሠርቅ śarq , () ሰርቅ፡ sarq rising^en (of stars, sun, new moon), day of a new moon^en, beginning of a month^en, (Lt) the Orient^en
ሠርቀ፡ ወርኅ፡ śarqa warḫ new moon^en, ወርኅ፡ 534a

ሌሊት

Cross-references: for ሠርቀ፡ ሌሊት፡ ሠርቅ፡

አማእከለ

II quadril. ( ), medium locum tenere^la, in medio esse^la, {; ad medium pervenire^la, ሌሊት፡ እንተ፡ ታመአክል፡ νυκτὸς μεσαζούσης in Abb. LV.}

ሌቀ

leqa

Grébaut
ሌቀ፡ leqa I,1 «magister f(uit)^la», ይሌይቅ፡ , ይሊቅ፡ ― ሊቅ፡ ሆነ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
18

ሌቀ

leqa

Grébaut
ሌቀ፡ leqa I,1 «magister f(uit)^la», ይሌይቅ፡ , ይሊቅ፡ ― ሊቅ፡ ሆነ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
18

ሌታቀን

letāqan , ሊታቅን፡ litāqǝn ; ሌተቀን፡ letaqan , ሌተቀንዕ፡ letaqanǝʾ , ሌትቀን፡ letqan 34; ሌታ፡ ቀን፡ letā qan 1918b ‘iridescent^en (colour, like that of silk, which, depending on the light, appears light or dark)’ 33; ‘light brown’ 34 ሊታቅን፡ አርዋ፡ በፈርጅ፡ ፭። ‘de la soie de couleur bleu foncé changeant, en pièces, 5 [piéces]^fr’ 70 l. 25 (ed.), 85 l. 6–7 (tr.)

Comparative and etymological data
from Amharic ሌታቀን letāqan which is a combination of two words ሌት let ‘night’ and ቀን qan ‘day’ ; 1918b (after 48a) registers ሌታ፡ ቀን፡ ግምጃ ‘shimmering silk cloth of various colors’; according to 45 ሌታቀን refers to ‘iridescent silk fabric’; also for 137b ሌታ-ቀን refers to ‘iridescent silk fabric’

ሌታቀን

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose