Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst.(a radixrad.not able to find explanation in abbreviation listNr. 2 ; primitus significat nobilesla, liberosla, quorum praecipuum munus erat cum rege in expeditionem proficisci, videasvid.Lud. in lexiconlex.amh. p. 5: ሐራ፡ liber homola, ingenuusla)
2)collatio, -is vel collectivum, -ecoll.tribunila, centurionesla, praefecti militumla: ይሬስዮሙ፡ ሐራሁ፡ ወወዓሊሁ፡ ἑκατοντάρχους καὶ χιλιάρχους Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,12 ; ወዓሊሁ፡ ወሐራሁ፡ παρατρέχοντες ( videasvid.11,6) καὶ τριστάται Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,25 .
3)sing.milesla, vir militarislaActus apostolorum.Act. 10,7 (Platt); አነ፡ ሐራ፡ ለክርስቶስ፡ (ait Minas) Mavâs. 18; item in Deg.
ḥarā
Cross-references:
a) for ሊቀ፡ ሐራ፡ videasvid. ሊቅ፡ (Grébaut, Leslau)
b) for ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአፍራስ፡ videasvid. ሊቅ፡ (Grébaut)
c) for ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአጋር፡ videasvid. ሊቅ፡ (Grébaut)
d) for መላህቅተ፡ ሐራ፡ videasvid. መላህቅት፡ (Grébaut)
et ተቀራኒ፡ nomen agentisn. ag.(III) oppositusla, contrariusla, adversariusla: ተቀራንያን፡ ἐχθροί Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,7 ; ዲያብሎስ፡ ተቀራኒ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 26 ; ኵሉ፡ ሕሡም፡ ተቀራኒሁ፡ ለሠናይ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 45 ; እስመ፡ ፈውሰ፡ ኵሉ፡ ኀጢአት፡ ይደሉ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ተቀራኔ፡ ለኀጢአት፡ F.M. 3,3.
et ሕንበልት፡ et እንባል፡ (forma amhar.?) not foundsubst., pluralisPl. ሕንባላት፡ clitellaela, ephippiumlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 31,34 ( ሕንባላተ፡ ገመል፡ et varia lectiovar. τὰ σάγματα τῆς καμήλου ), Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,9 ( ኵሉ፡ ሕንባላት፡ ዘላዕሌሁ፡ ነበረ፡ ἐπίσαγμα ὄνου ). At significatio vocis ex his duobus locis non satis conspicua est, quare num clitellae an stratum vel stragulum vel pulvinar intelligenda sint, in medio relinquimus. In Rad.d'AbbadieAbb.legitur ሐንበለ፡ ብ፡ ጫነ፡ i.e. equum insternerela, quod si ita se habet, ሕንባል፡ e radice ሐበለ፡ ( quod videasq.v.) inserta nasali formatum videtur. (Arab. حَنْبَلٌ est pellicea vestis eademque tritala) In Vocla.laAe. Tubingensilaf. 12 occurrit: ሕንባር፡ ዘ፡ ብርኳኔ፡ ; suspicari licet ሕንባር፡ idem esse quod ሕንባል፡ ; ብርኳኔ፡ autem (apud Ludolfum in lexiconlex.amh. columnacol.40, apud not able to find explanation in abbreviation listIsenbergium p. 87 ) significat pulvinarlae corio vel pellibus confectum et lana arborea aliisve rebus mollibus fartum.
i.e. ኵል፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.III personapers.m. SingularisSing.( gramm.§ 157,2) Acc. ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).
A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnisla. Quam ubi significationem habet, pronomen suffixumpron. suff.secundum genera et numeros variare licet, ut fem. SingularisSing. ኵላ፡ , pluralisPl.m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , SingularisSing.et pluralisPl., apponitur. Sed ubi omneslaad personapers.II vel I pluralisPl.refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , Acc. ኵለነ፡ noslaomnesla, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , Acc. ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ voslaomnesla.
1)omnisla, omnesla,
b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):
α)sive utrumque in SingularisSing.: ኵሉ፡ ሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,23 ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,1 ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ Jacobi epistola.Jac. 1,21 ; ኵላ፡ እከይ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,1 ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,5 ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,7 ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,40 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,9 ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ Marci Evangelium.Marc. 4,13 .
δ)sive ኵሉ፡ solum in SingularisSing.(in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,5 ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ Lucae evangelium.Luc. 21,29 ; Lucae evangelium.Luc. 24,27 ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ Lucae evangelium.Luc. 24,47 ; Marci Evangelium.Marc. 4,31 ; Marci Evangelium.Marc. 6,33 ; Marci Evangelium.Marc. 7,19 .
ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν liber Jobi.Job 41,25 ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,13 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 3,17 al.
2)omnislai.e. quivisla, unusquisquela, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,12 ; ኵሉ፡ ዐራት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,4 ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,28 ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,21 ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,1 ; Lucae evangelium.Luc. 3,5 ; Lucae evangelium.Luc. 3,9 ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,30 ; Lucae evangelium.Luc. 6,47 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 3,9 ; ἕκαστος ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,27 ; Lucae evangelium.Luc. 2,3 ; Lucae evangelium.Luc. 6,44 ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omneslaetlasingulilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 27 Enc.
B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totusla. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus SingularisSing.componuntur. (Ad nomina pluralisPl.vel ad personas I et II SingularisSing.et I, II, III pluralisPl.relata, vox totuslanomine ኵለንታ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,1 ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; ኵሎ፡ በግዖ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,3 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,23 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,2 ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,21 ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; Marci Evangelium.Marc. 11,18 ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 4,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,13 .
Cross-references: Adverbialiter usurpatur
a) ኵሉ፡ prorsusla: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,21 ; conferascfr. ኵሉ፡ ዘከመ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,11 .
participiumpart.tristisla, maestusla: ብእሲ፡ ሕዙን፡ ἄνθρωπος ἐν πικρίᾳ ψυχῆς ὤν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,11 ; ሕዙናን፡ ገጽክሙ፡ σκυθρωπὰ τὰ πρόςωπα Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,7 ; ልብ፡ ሕዙን፡ καρδία ἀπειθοῦσα Deuteronomium.Deut. 28,65 ; ልብ፡ ሕዝንት፡ καρδία λυπηρά Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,23 ; ነፍስ፡ ሕዝንት፡ ἐν στενοῖς Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,2 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,41 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,10 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,19 ; ( ወቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ሕዙናን፡ , omissum in libr. Laur.); ሕዙን፡ ወትኩዝ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 20 (gr. 21),43; ሕዙናን፡ በእንቲአሁ፡ eum lugenteslaMaʃshafa Genzat.Genz. f. 81 ; ኵሉ፡ ሕዙነ፡ መንፈስ፡ πᾶς κατῶδυνος ψυχῇ 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 22,2 . ḥǝzun , ḫǝzun , fem. ሕዝንት፡ ḥǝzǝnt , pluralisPl. ሕዙናን፡ ḥǝzunān , fem. ሕዙናት፡ ḥǝzunāt
Grébaut
ሕዙን፡ ḥǝzun , pluralisPl. ሕዙናን፡ ḥǝzunān «affligéfr, chagrinéfr» ― አዘንተኛ Ms. BNFabb217, fol. 28r.
ሕዝንት፡ ḥǝzǝnt fem. , pluralisPl. ሕዙናት፡ ḥǝzunāt «affligéefr, chagrinéefr» ― አዘንተኛይት፡ Ms. BNFabb217, fol. 28r.
59
ኅዙነ፡ ልብ፡ ḫǝzuna lǝbb «affligéfr» ኢትኩን፡ ኅዙነ፡ ልብ፡ በከመ፡ ትኄሊ፡ አንተ፡ ወትብል፡ በእንተ፡ ኀጢአትየ፡ ኢባረከኒ፡ ዝንቱ፡ አረጋዊ። 257, videasvid. ልብ፡
33
Leslau
ሕዙን ḥǝzun saden, grieveden, sorrowfulen, distresseden, who is in mourningen 254a
i.e. ኵል፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.III personapers.m. SingularisSing.( gramm.§ 157,2) Acc. ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).
A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnisla. Quam ubi significationem habet, pronomen suffixumpron. suff.secundum genera et numeros variare licet, ut fem. SingularisSing. ኵላ፡ , pluralisPl.m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , SingularisSing.et pluralisPl., apponitur. Sed ubi omneslaad personapers.II vel I pluralisPl.refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , Acc. ኵለነ፡ noslaomnesla, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , Acc. ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ voslaomnesla.
1)omnisla, omnesla,
b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):
α)sive utrumque in SingularisSing.: ኵሉ፡ ሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,23 ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,1 ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ Jacobi epistola.Jac. 1,21 ; ኵላ፡ እከይ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,1 ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,5 ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,7 ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,40 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,9 ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ Marci Evangelium.Marc. 4,13 .
δ)sive ኵሉ፡ solum in SingularisSing.(in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,5 ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ Lucae evangelium.Luc. 21,29 ; Lucae evangelium.Luc. 24,27 ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ Lucae evangelium.Luc. 24,47 ; Marci Evangelium.Marc. 4,31 ; Marci Evangelium.Marc. 6,33 ; Marci Evangelium.Marc. 7,19 .
ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν liber Jobi.Job 41,25 ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,13 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 3,17 al.
2)omnislai.e. quivisla, unusquisquela, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,12 ; ኵሉ፡ ዐራት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,4 ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,28 ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,21 ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,1 ; Lucae evangelium.Luc. 3,5 ; Lucae evangelium.Luc. 3,9 ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,30 ; Lucae evangelium.Luc. 6,47 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 3,9 ; ἕκαστος ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,27 ; Lucae evangelium.Luc. 2,3 ; Lucae evangelium.Luc. 6,44 ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omneslaetlasingulilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 27 Enc.
B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totusla. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus SingularisSing.componuntur. (Ad nomina pluralisPl.vel ad personas I et II SingularisSing.et I, II, III pluralisPl.relata, vox totuslanomine ኵለንታ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,1 ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; ኵሎ፡ በግዖ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,3 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,23 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,2 ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,21 ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; Marci Evangelium.Marc. 11,18 ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 4,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,13 .
Cross-references: Adverbialiter usurpatur
a) ኵሉ፡ prorsusla: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,21 ; conferascfr. ኵሉ፡ ዘከመ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,11 .
Substantivumsubst.[a radicis significatione prima derivatum, conferascfr. حِزْبٌ turba, agmenlahominum, gensla; حَوْشَبٌ multitudo, agmenla, amh. ሕዝብ፡ ] m. et fem. , Plur. ሕዘብ፡ et አሕዛብ፡ , congregatio hominum:
1)populusla, natiola ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,12 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,8 et innumeris aliis in locis; fem. ሕዝብ፡ ጽንዕት፡ Michaei prophetia.Mich. 4,7 .
a)Construitur ut cum singulari ita cum plurali et verbi et adjectivi, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,21 ; ሕዝብ፡ ዐላዊያን፡ ἔθνος ἀπειθές Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,6 ; ሕዝብ፡ ነኪራን፡ ወእኩያን፡ ξένος Λαὸς καὶ χαλεπός Jesaiae prophetia.Jes. 18,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 26,11 ; ለእሙንቱ፡ ሕዝብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 12,17 ; ለእሉ፡ ሕዝብ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,19 ; እሉ፡ ሕዝብ፡ መጽኡ፡ 5,6; Jesaiae prophetia.Jes. 29,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,2 .
b)Pluralis populila, genteslaplerumque forma አሕዛብ፡ ut Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,26 , rarius forma ሕዝብ፡ significatur.
α)Sed nonnumquam utraque forma conjunctim usitata legitur, ut አግረረ፡ ለነ፡ አሕዛበ፡ ወሕዘበ፡ ታሕተ፡ እገሪነ፡ λαούς ἔθνη Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 46,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; vel pl.et sing. አሕዛብ፡ ወሕዝብ፡ λαοὶ καὶ ὄχλοι Apocalypsis Joannis.Apoc. 17,15 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,9 ; Danielis prophetia.Dan. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 6,25 .
β)Pluralis አሕዛብ፡ crebro simpliciter (turbas hominum) populumla, gentemlasignificat: አሕዛበከ፡ እለ፡ ተሰምዩ፡ n. 122 λαὸν κεκλημένον ἐπ᾽ ὀνόματί σου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,21 , et cumc.sing.adjectivi vel verbi conjungi potest.
γ)Ex usu loquendi, qui in Bibliis obtinet, አሕዛብ፡ saepe populos i.e. ethnicosla, paganoslasignificat: Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ( አረማውያን፡ 10,2); ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,29 .
2)tribusla, gensla, stirpsla( δῆμος , φυλή ): ከመ፡ ትፃእ፡ ዮም፡ አሐቲ፡ ሕዝብ፡ እምእስራኤል፡ Judicum liber.Jud. 21,3 ; ፲ወ፪ ሕዝበ፡ ድዮስጶራ፡ Jacobi epistola.Jac. 1,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,5 sequensseq.; Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,29 . Haec ubi significatio valet, plurali inservit potissimum forma ሕዘብ፡ ut በበሕዘቢሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; liber Jobi.Job 8,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,18 sequensseq.Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,2 ; Josuae liber.Jos. 7,14 ( φυλαί , ነገድ፡ δῆμος ). 15,1 ( δῆμοι ). 17,2; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,9 , sed altera quoque forma usurpatur; አሕዛብ፡ φυλαί Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 121,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
3)Etiam ad gentes i.e. generalarerum inanimatarum haec vox transfertur, ut astrorumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,1 ; nec non ad sectaslaphilosophorum et theologorum ( αἵρεσις ) Actus apostolorum.Act. 5,17 ; Actus apostolorum.Act. 15,5 ; Actus apostolorum.Act. 24,5 ; ሕዝበ፡ አርዮስ፡ ArianilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 13.
4)multitudolahominum quaelibet
a)hominesla: ወይመውቱ፡ ሕዝብ፡ ብዙኃን፡ እምደቂቀ፡ እስራኤል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,7 .
b)turbala, multitudola(et ሕዝብ፡ et አሕዛብ፡ ) ብዙኃን፡ አሕዛብ፡ πολὺς ὄχλος Evangelium Joannis.Joh. 12,12 romanae editionisrom.; Danielis prophetia.Dan. 10,6 .
c)plebsla, vulgusla: እንግልጋ፡ አሕዛብ፡ ἐκκλησία ὄχλου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,5 ; δῆμος Actus apostolorum.Act. 12,22 Platt; Actus apostolorum.Act. 17,5 ; Actus apostolorum.Act. 19,30 .
d)conciola, coetusla ሕዝብ፡ ἐκκλησία Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,11 .
e)turba militarisla, vulgus militumla ὄχλος Jeremiae prophetia.Jer. 39,24 ; አሕዛብ፡ ብዙኅ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,11 sequensseq.; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ መስተቃትላን፡ Josuae liber.Jos. 10,7 ; Josuae liber.Jos. 8,13 ; Judicum liber.Jud. 8,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,1 .
f)incolaelaterrae, urbis, potissimum in pl. አሕዛብ፡ ( videasvid.4,a): አሕዛብ፡ ( በሀገር፡ ) λαός Amosi prophetia.Am. 3,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,11 ; አሕዛበ፡ ምድር፡ λαὸς τῆς γῆς Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,5 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 13,9 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 26,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,5 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,21 .
g)Addito pronomine suffixo popularesla, ut: እምሕዝብክሙ፡ ἐκ τῶν ἰδίων συμφυλετῶν ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,14 ; ተደሙ፡ ሰብኡ፡ ወሕዘቢሁ፡ አንከሩ፡ obstupuerunt propinqui ejus et populares ejus mirati suntlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 10 Enc.
5)Ubi sacerdotibus et clericis opponitur ሕዝብ፡ significat laicosla, gregemla: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,3 ; creberrime in Canonibus eccles., ut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 128.
ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb , ሕዘብ፡ ḥǝzab
ሕዝበ፡ ḥǝzba part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. ሕዝበ፡ አርዓድ፡ , ሕዝበ፡ አናኒ፡
Grébaut
ሕዝብ፡ ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb et ሕዘብ፡ ḥǝzab «peuplefr» ― ሕዝብ፡ , ወገን፡ Ms. BNFabb217, fol. 28r.
59
Leslau
ሕዝብ ḥǝzb (pluralisPl. ሕዘብ ḥǝzab , አሕዛብ፡ ʾaḥzāb ) nationen, peopleen, tribeen, secten, multitudeen, crowden; partisansen, gentilesen, pagansen, heathensen 253a
Substantivumsubst.[a radicis significatione prima derivatum, conferascfr. حِزْبٌ turba, agmenlahominum, gensla; حَوْشَبٌ multitudo, agmenla, amh. ሕዝብ፡ ] m. et fem. , Plur. ሕዘብ፡ et አሕዛብ፡ , congregatio hominum:
1)populusla, natiola ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,12 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,8 et innumeris aliis in locis; fem. ሕዝብ፡ ጽንዕት፡ Michaei prophetia.Mich. 4,7 .
a)Construitur ut cum singulari ita cum plurali et verbi et adjectivi, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,21 ; ሕዝብ፡ ዐላዊያን፡ ἔθνος ἀπειθές Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,6 ; ሕዝብ፡ ነኪራን፡ ወእኩያን፡ ξένος Λαὸς καὶ χαλεπός Jesaiae prophetia.Jes. 18,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 26,11 ; ለእሙንቱ፡ ሕዝብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 12,17 ; ለእሉ፡ ሕዝብ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,19 ; እሉ፡ ሕዝብ፡ መጽኡ፡ 5,6; Jesaiae prophetia.Jes. 29,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,2 .
b)Pluralis populila, genteslaplerumque forma አሕዛብ፡ ut Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,26 , rarius forma ሕዝብ፡ significatur.
α)Sed nonnumquam utraque forma conjunctim usitata legitur, ut አግረረ፡ ለነ፡ አሕዛበ፡ ወሕዘበ፡ ታሕተ፡ እገሪነ፡ λαούς ἔθνη Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 46,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; vel pl.et sing. አሕዛብ፡ ወሕዝብ፡ λαοὶ καὶ ὄχλοι Apocalypsis Joannis.Apoc. 17,15 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,9 ; Danielis prophetia.Dan. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 6,25 .
β)Pluralis አሕዛብ፡ crebro simpliciter (turbas hominum) populumla, gentemlasignificat: አሕዛበከ፡ እለ፡ ተሰምዩ፡ n. 122 λαὸν κεκλημένον ἐπ᾽ ὀνόματί σου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,21 , et cumc.sing.adjectivi vel verbi conjungi potest.
γ)Ex usu loquendi, qui in Bibliis obtinet, አሕዛብ፡ saepe populos i.e. ethnicosla, paganoslasignificat: Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ( አረማውያን፡ 10,2); ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,29 .
2)tribusla, gensla, stirpsla( δῆμος , φυλή ): ከመ፡ ትፃእ፡ ዮም፡ አሐቲ፡ ሕዝብ፡ እምእስራኤል፡ Judicum liber.Jud. 21,3 ; ፲ወ፪ ሕዝበ፡ ድዮስጶራ፡ Jacobi epistola.Jac. 1,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,5 sequensseq.; Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,29 . Haec ubi significatio valet, plurali inservit potissimum forma ሕዘብ፡ ut በበሕዘቢሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; liber Jobi.Job 8,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,18 sequensseq.Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,2 ; Josuae liber.Jos. 7,14 ( φυλαί , ነገድ፡ δῆμος ). 15,1 ( δῆμοι ). 17,2; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,9 , sed altera quoque forma usurpatur; አሕዛብ፡ φυλαί Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 121,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
3)Etiam ad gentes i.e. generalarerum inanimatarum haec vox transfertur, ut astrorumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,1 ; nec non ad sectaslaphilosophorum et theologorum ( αἵρεσις ) Actus apostolorum.Act. 5,17 ; Actus apostolorum.Act. 15,5 ; Actus apostolorum.Act. 24,5 ; ሕዝበ፡ አርዮስ፡ ArianilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 13.
4)multitudolahominum quaelibet
a)hominesla: ወይመውቱ፡ ሕዝብ፡ ብዙኃን፡ እምደቂቀ፡ እስራኤል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,7 .
b)turbala, multitudola(et ሕዝብ፡ et አሕዛብ፡ ) ብዙኃን፡ አሕዛብ፡ πολὺς ὄχλος Evangelium Joannis.Joh. 12,12 romanae editionisrom.; Danielis prophetia.Dan. 10,6 .
c)plebsla, vulgusla: እንግልጋ፡ አሕዛብ፡ ἐκκλησία ὄχλου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,5 ; δῆμος Actus apostolorum.Act. 12,22 Platt; Actus apostolorum.Act. 17,5 ; Actus apostolorum.Act. 19,30 .
d)conciola, coetusla ሕዝብ፡ ἐκκλησία Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,11 .
e)turba militarisla, vulgus militumla ὄχλος Jeremiae prophetia.Jer. 39,24 ; አሕዛብ፡ ብዙኅ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,11 sequensseq.; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ መስተቃትላን፡ Josuae liber.Jos. 10,7 ; Josuae liber.Jos. 8,13 ; Judicum liber.Jud. 8,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,1 .
f)incolaelaterrae, urbis, potissimum in pl. አሕዛብ፡ ( videasvid.4,a): አሕዛብ፡ ( በሀገር፡ ) λαός Amosi prophetia.Am. 3,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,11 ; አሕዛበ፡ ምድር፡ λαὸς τῆς γῆς Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,5 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 13,9 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 26,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,5 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,21 .
g)Addito pronomine suffixo popularesla, ut: እምሕዝብክሙ፡ ἐκ τῶν ἰδίων συμφυλετῶν ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,14 ; ተደሙ፡ ሰብኡ፡ ወሕዘቢሁ፡ አንከሩ፡ obstupuerunt propinqui ejus et populares ejus mirati suntlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 10 Enc.
5)Ubi sacerdotibus et clericis opponitur ሕዝብ፡ significat laicosla, gregemla: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,3 ; creberrime in Canonibus eccles., ut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 128.
ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb , ሕዘብ፡ ḥǝzab
ሕዝበ፡ ḥǝzba part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. ሕዝበ፡ አርዓድ፡ , ሕዝበ፡ አናኒ፡
Grébaut
ሕዝብ፡ ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb et ሕዘብ፡ ḥǝzab «peuplefr» ― ሕዝብ፡ , ወገን፡ Ms. BNFabb217, fol. 28r.
59
Leslau
ሕዝብ ḥǝzb (pluralisPl. ሕዘብ ḥǝzab , አሕዛብ፡ ʾaḥzāb ) nationen, peopleen, tribeen, secten, multitudeen, crowden; partisansen, gentilesen, pagansen, heathensen 253a
i.e. ኵል፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.III personapers.m. SingularisSing.( gramm.§ 157,2) Acc. ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).
A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnisla. Quam ubi significationem habet, pronomen suffixumpron. suff.secundum genera et numeros variare licet, ut fem. SingularisSing. ኵላ፡ , pluralisPl.m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , SingularisSing.et pluralisPl., apponitur. Sed ubi omneslaad personapers.II vel I pluralisPl.refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , Acc. ኵለነ፡ noslaomnesla, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , Acc. ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ voslaomnesla.
1)omnisla, omnesla,
b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):
α)sive utrumque in SingularisSing.: ኵሉ፡ ሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,23 ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,1 ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ Jacobi epistola.Jac. 1,21 ; ኵላ፡ እከይ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,1 ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,5 ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,7 ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,40 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,9 ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ Marci Evangelium.Marc. 4,13 .
δ)sive ኵሉ፡ solum in SingularisSing.(in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,5 ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ Lucae evangelium.Luc. 21,29 ; Lucae evangelium.Luc. 24,27 ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ Lucae evangelium.Luc. 24,47 ; Marci Evangelium.Marc. 4,31 ; Marci Evangelium.Marc. 6,33 ; Marci Evangelium.Marc. 7,19 .
ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν liber Jobi.Job 41,25 ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,13 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 3,17 al.
2)omnislai.e. quivisla, unusquisquela, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,12 ; ኵሉ፡ ዐራት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,4 ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,28 ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,21 ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,1 ; Lucae evangelium.Luc. 3,5 ; Lucae evangelium.Luc. 3,9 ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,30 ; Lucae evangelium.Luc. 6,47 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 3,9 ; ἕκαστος ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,27 ; Lucae evangelium.Luc. 2,3 ; Lucae evangelium.Luc. 6,44 ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omneslaetlasingulilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 27 Enc.
B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totusla. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus SingularisSing.componuntur. (Ad nomina pluralisPl.vel ad personas I et II SingularisSing.et I, II, III pluralisPl.relata, vox totuslanomine ኵለንታ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,1 ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; ኵሎ፡ በግዖ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,3 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,23 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,2 ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,21 ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; Marci Evangelium.Marc. 11,18 ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 4,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,13 .
Cross-references: Adverbialiter usurpatur
a) ኵሉ፡ prorsusla: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,21 ; conferascfr. ኵሉ፡ ዘከመ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,11 .
adj, fem. ሕያውት፡ , pluralisPl. ሕያዋን፡ fem. ሕያዋት፡
1)vivusla, vivenslaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,2 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,27 ; ምድረ፡ ሕያዋን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,19 ; ነኀጦ፡ ሕያዎ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,12 ; ሕያውኑ፡ ዓዲሁ፡ አቡነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,26 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,17 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,19 ; አምጣነ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,15 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,27 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኵሉ፡ ሕያዋን፡ Danielis prophetia.Dan. 4,14 ; ንሕነ፡ ሕያዋን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,16 ; ሕያዋነ፡ ሕይወት፡ ዘለዓለም፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,6 ; ኮነ፡ ሕያወ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,5 ; ነፍስ፡ እንተ፡ ሕያውት፡ ውስተ፡ ማይ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,10 ; ደዋርህ፡ ሕያዋት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,4 ; ኵሉ፡ ሕያው፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ኵሉ፡ ዘሕያው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,30 ; liber Jobi.Job 38,14 ; እጓለ፡ እመሕያው፡ vid. sub እጓል፡ . Crebro de Deo: ዘሕያው፡ ለዓለም፡ ὁ ζῶν εἰς τὸν αἰῶνα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,16 . Formula jurandi est: ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 3,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,14 ; ሕያው፡ አነ፡ ከመ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ሕያው፡ ነፍስከ፡ ከመ፡ Judith liber apocryphus.Judith 12,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,26 ; et formula salutandi regis ሕያው፡ እግዚእየ፡ ንጉሥ፡ ለዓለም፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 1,31 ; Danielis prophetia.Dan. 2,4 (v. ሕየው፡ ); Danielis prophetia.Dan. 3,9 ; Danielis prophetia.Dan. 5,10 ; Danielis prophetia.Dan. 6,6 . De rebus inanimatis: እሳት፡ ሕያው፡ (cfr. Latinorum: ignis vivitla) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,5 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,6 . Nonnumquam ሕያው፡ reddi potest superstesla, ut ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 4,15 .
2)sanusla, validusla, salvusla, incolumisla, integerla:
a)de hominibus: ὑγιαίνων Lucae evangelium.Luc. 15,27 ; ሕያውኑ፡ ὑγιαίνει; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,4 ; ሕያው፡ ውእቱ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,6 .
b)de verbo: λόγος ὑγιής ሕያው፡ ነገር፡ ad Titum epistola.Tit. 2,8 romanae editionisrom.
c)de vasis, vestibus aliisque hujus generis rebus: ሕያዉ፡ ለልብስ፡ pars vestis sanalaMatthaei Evangelium.Matth. 9,16 ; ልብስ፡ ሕያው፡ ወዳኅን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 104 ; de ollis: invenit easla ድኂኖን፡ ወሕያዎን፡ incolumesla, Gadela Lalibela.Gad. Lal.
d)de cate Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,10 conferascfr.13,14. (Fem. ሕያዊት፡ pro ሕያውት፡ legitur not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 6 ).
ḥǝyāw , fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt , pluralisPl. ሕያዋን፡ ḥǝyāwān , fem. ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt
Grébaut
ሕያው፡ ḥǝyāw , pluralisPl. ሕያዋን፡ ḥǝyāwān «viffr, sain et sauffr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
ሕያውት፡ ḥǝyāwt fem. , pluralisPl. ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt «vivefr, saine et sauvefr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
62
Leslau
ሕያው፡ ḥǝyāw ( fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt ) aliveen, livingen, healeden, wholeen (unharmed), safe and sounden; with suffix pronouns: ሕያዋኒሆሙ ḥǝyāwānihomu they (who are) aliveen
ሕያው፡ ንጉሥ ḥǝyāw nǝguś long live the kingen, videasvid. ንጉሥ፡
used in oaths, e.g. ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ ḥǝyāw ʾǝgziʾabǝḥer kama as God livesen; ሕያው፡ አነ፡ ከመ ḥǝyāw ʾana kama as I liveen
252a
Cross-references: for እጓለ፡ እምሕያው፡ videasvid. እጓል፡ (Leslau)
adj, fem. ሕያውት፡ , pluralisPl. ሕያዋን፡ fem. ሕያዋት፡
1)vivusla, vivenslaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,2 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,27 ; ምድረ፡ ሕያዋን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,19 ; ነኀጦ፡ ሕያዎ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,12 ; ሕያውኑ፡ ዓዲሁ፡ አቡነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,26 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,17 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,19 ; አምጣነ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,15 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,27 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኵሉ፡ ሕያዋን፡ Danielis prophetia.Dan. 4,14 ; ንሕነ፡ ሕያዋን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,16 ; ሕያዋነ፡ ሕይወት፡ ዘለዓለም፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,6 ; ኮነ፡ ሕያወ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,5 ; ነፍስ፡ እንተ፡ ሕያውት፡ ውስተ፡ ማይ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,10 ; ደዋርህ፡ ሕያዋት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,4 ; ኵሉ፡ ሕያው፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ኵሉ፡ ዘሕያው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,30 ; liber Jobi.Job 38,14 ; እጓለ፡ እመሕያው፡ vid. sub እጓል፡ . Crebro de Deo: ዘሕያው፡ ለዓለም፡ ὁ ζῶν εἰς τὸν αἰῶνα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,16 . Formula jurandi est: ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 3,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,14 ; ሕያው፡ አነ፡ ከመ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ሕያው፡ ነፍስከ፡ ከመ፡ Judith liber apocryphus.Judith 12,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,26 ; et formula salutandi regis ሕያው፡ እግዚእየ፡ ንጉሥ፡ ለዓለም፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 1,31 ; Danielis prophetia.Dan. 2,4 (v. ሕየው፡ ); Danielis prophetia.Dan. 3,9 ; Danielis prophetia.Dan. 5,10 ; Danielis prophetia.Dan. 6,6 . De rebus inanimatis: እሳት፡ ሕያው፡ (cfr. Latinorum: ignis vivitla) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,5 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,6 . Nonnumquam ሕያው፡ reddi potest superstesla, ut ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 4,15 .
2)sanusla, validusla, salvusla, incolumisla, integerla:
a)de hominibus: ὑγιαίνων Lucae evangelium.Luc. 15,27 ; ሕያውኑ፡ ὑγιαίνει; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,4 ; ሕያው፡ ውእቱ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,6 .
b)de verbo: λόγος ὑγιής ሕያው፡ ነገር፡ ad Titum epistola.Tit. 2,8 romanae editionisrom.
c)de vasis, vestibus aliisque hujus generis rebus: ሕያዉ፡ ለልብስ፡ pars vestis sanalaMatthaei Evangelium.Matth. 9,16 ; ልብስ፡ ሕያው፡ ወዳኅን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 104 ; de ollis: invenit easla ድኂኖን፡ ወሕያዎን፡ incolumesla, Gadela Lalibela.Gad. Lal.
d)de cate Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,10 conferascfr.13,14. (Fem. ሕያዊት፡ pro ሕያውት፡ legitur not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 6 ).
ḥǝyāw , fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt , pluralisPl. ሕያዋን፡ ḥǝyāwān , fem. ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt
Grébaut
ሕያው፡ ḥǝyāw , pluralisPl. ሕያዋን፡ ḥǝyāwān «viffr, sain et sauffr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
ሕያውት፡ ḥǝyāwt fem. , pluralisPl. ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt «vivefr, saine et sauvefr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
62
Leslau
ሕያው፡ ḥǝyāw ( fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt ) aliveen, livingen, healeden, wholeen (unharmed), safe and sounden; with suffix pronouns: ሕያዋኒሆሙ ḥǝyāwānihomu they (who are) aliveen
ሕያው፡ ንጉሥ ḥǝyāw nǝguś long live the kingen, videasvid. ንጉሥ፡
used in oaths, e.g. ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ ḥǝyāw ʾǝgziʾabǝḥer kama as God livesen; ሕያው፡ አነ፡ ከመ ḥǝyāw ʾana kama as I liveen
252a
Cross-references: for እጓለ፡ እምሕያው፡ videasvid. እጓል፡ (Leslau)
Substantivumsubst., m. et fem. , Plur. ሕገግ፡ , pluralisPl.Plur. ሕገጋት፡
1)statutumla, lexla
c)Cujusvis reipublicae et societatis leges et instituta ሕግ፡ appellantur, ut Esther, liber biblicus.Esth. 1,15 ; ሰብአ፡ ሕግ፡ legumla( Aethiopiaela) peritilaChron. Ax.; ዘያአምር፡ ሕገጋተ፡ ምኔት፡ qui legesla( regulasla) coenobii novitlaF.N. 10; ሕገ፡ ምንኵስና፡ F.N. 10.
d)Inde በሕግ፡ ex legela, legitimela, ut: ብእሲትከ፡ እንተ፡ በሕግ፡ አውሰብከ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,14 ; ቤትኩ፡ ምስሌኪ፡ በሕግ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,8 ; ዘሕግ፡ vel ዘበሕግ፡ legitimusla, ut: ሰብሳብ፡ ዘበሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; ሰብሳብ፡ ዘሕግ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 78 ; Syn.; ዘበሕጉ፡ ἀκολούθως Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,6 , vel በከመ፡ ሕጎሙ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,9 ; ዘበሕጉ፡ νομίμως ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,5 ; በከመ፡ ሕግ፡ ወሥርዐት፡ κατὰ τὸ κρίμα Paralipomenon liber II.2 Par. 4,20 ; በከመ፡ ሕጉ፡ ὡς καθήκει Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,10 ; ዘእንበለ፡ ሕጉ፡ παρανόμως Actus apostolorum.Act. 23,3 ; አውስቦ፡ ዘእንበለ፡ ሕግ፡ ἀθέμιτοι μίξεις concubitus illegitimilaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 2.
e)Denique etiam de lege naturaelausurpatur: ሕገ፡ ጠባይዕ፡ ὁ τῆς φύσεως νόμος Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 27 (cfr. ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,15 ); euphem.: ይፌጽም፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ necessitati paretlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14.
f)id quod ex lege alicui debeturlaRegum liber biblicum I.1 Reg. 2,13 .
2)foedusla, testamentumla(divinum); διαθήκη (cum voce ሥርዐት፡ tum) voce ሕግ፡ creberrime redditur, ut: ከመ፡ ይኩንከ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,15 ; መጽሐፈ፡ ሕግ፡ βιβλίον διαθήκης Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 24,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,23 ; አቀመ፡ ሎቱ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,17 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,10 ; Malachiae prophetia.Mal. 2,10 ; አባእካሁ፡ ውስተ፡ ሕገ፡ እግዚአብሔር፡ ለገብርከ፡ ምስሌከ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,8 . Inde ሕግ፡ ብሊት፡ Vetus TestamentumlaF.M. 20,1 ( videasvid. ሐዲስ፡ ); ሕግ፡ ሐዲስ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,8 sequensseq. Μαρτύριον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,20 .
3)regulala, normala, ratiola, mosla, consuetudola: κανών ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,16 ; ማእረረ፡ ዘበሕጉ፡ ዐቀበ፡ ለነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,24 ; ኢትትቃተሎሙ፡ በሕገ፡ ቀትል፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,11 ; ጠፍአ፡ ኵሉ፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ እምኔሁ፡ ei corporis vita a naturae norma prorsus abstracta estlanot able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; እንበይነ፡ ሕግ፡ ob morem i.e. quia moris estlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,17 ; በሕገ፡ ፈላሲ፡ ὡς παροίκους not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,11 romanae editionisrom.; በሕገ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ በሕገ፡ እግዚአብሔር፡ κατ᾽ ἀνθρώπους - κατὰ θεόν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ኢኮነ፡ ከማሁ፡ ሕጉ፡ οὐχ οὕτως ἔσται Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,7 ; ዘኒ፡ እነብብ፡ ሕገ፡ ሰብእ፡ κατὰ ἄνθρωπον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 Platt; ሕገ፡ ሰብእ፡ እብለክሙ፡ ἀνθρώπινον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,19 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ simoniam evulgabitlanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; ሕጋ፡ ለቤተ፡ ብለኔ፡ mores balneorumlaSx. not able to find explanation in abbreviation listTer 22 Enc.
4)institutala, ritusla, sacralapopulorum; deinde religiolaipsa, quatenus legibus et institutis nititur: τὰ νόμιμα ሕጎሙ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,3 ; ሕገ፡ አሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ; ኵሉ፡ ሕገጊሃ፡ πάσας τὰς πανηγύρεις αὐτῆς ( conciones populi ad festos peragendosla) Hosea.Hos. 2,13 ; ሕገ፡ ናእት፡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων solemnitas azymorumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,18 ; በመዋዕሊሁ፡ ያስተርኢ፡ ካልእ፡ ሕግ፡ (sc. Islâm) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 75 ; item in Syn. saepius ሕገ፡ ክርስቲያን፡ religio Christianalamemoratur.
ḥǝgg , pluralisPl. ḥǝgag , ḥǝgagāt
probably a Muslim who has undertaken a pilgrimage to Mecca (based on CR’s explanation, see below) ዘጐለተ፡ ሕግ፡ አሕመድ፡ ነጋድ፡ ራእስ።Celui qui a déterminé la concession du fief a été le ḥeg Aḥmad, le nagād rāʾesfr 29 l. 8–9 (ed.), 33 l. 17–18 (tr.) (‘Probablement حاج {ḥāǧǧ }, musulman qui a accompli le pèlegrinage à la Mecque.’ 33 n. 3)
Grébaut
ሕግ፡ ḥǝgg , pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag et ሕገጋት፡ ḥǝgagāt «loisfr» ― ሕግ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30r.
65
ሕገጋት፡ ḥǝgagāt code de loisfr አንበረ፡ ትእዛዛተ፡ ብዙኃተ፡ በርትዕ፡ ወሕገጋተ፡ ዘይሰናአዉ፡ ለጽድቅ። 188.
አቀመ፡ ሕገ፡ ʾaqama ḥǝgga «promulguer une loifr» ቀንአ፡ ላዕለ፡ ሃይማኖት፡ ኦርቶዶክሳዊት፡ ወአቀመ፡ ሕገ፡ በመዋዕሊሁ፡ ከመ፡ ኢይኅድጉ፡ መነሂ፡ እምሐራ፡ ጥቃ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ አህጉራተ፡ ሮም። 219, videasvid. አቀመ፡
66
Leslau
ሕግ፡ ḥǝgg (pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag , ሕገጋት፡ ḥǝgagāt ) lawen, decreeen, canonen, riteen, ruleen, regulationen, statuteen, ordinanceen, normen, covenanten, usageen, customen
ዘሕግ za-ḥǝgg lawfulen
ዘእንበለ፡ ሕግ zaʾǝnbala ḥǝgg unlawfulen
በሕግ ba-ḥǝgg lawfullyen, legallyen
ሕገ ḥǝgga (, ) likeen, like asen, just asen, according toen 227b
Cross-references:
a) for ሠራዔ፡ ሕግ videasvid. ሠራዒ፡ (Leslau)
b) for ታቦተ፡ ሕግ፡ videasvid. ታቦት፡ (TraCES)
c) for ጸሓፌ፡ ሕግ፡ videasvid. ጸሓፊ፡ (Leslau)
II,1
1)consilium darela, suaderela, cumc.Acc.rei: ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 13,5 romanae editionisrom.; ኵሉ፡ መምክር፡ ያመክር፡ ምክረ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,7 ; መኑ፡ ከመዝ፡ አምከረ፡ ላዕለ፡ ጢሮስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 23,8 ; cumc. ለ፡ pers.: ለመኑ፡ ታመክር፡ (v. ትመክር፡ ) liber Jobi.Job 26,3 ; plerumque cumc.Acc.personapers.: Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 14 ; ዘያመክረከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,8 ; መኑ፡ መማክርቲሁ፡ ዘአምከሮ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 45,15 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,15 ; cumc.duplexdupl.Acc.: ኣምክርኪ፡ ምክረ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 1,12 .
2)consilio habito alicui aliquid decernerela: pastores Christo infanti munera attulerunt, እንዘ፡ ያመክርዎ፡ በግዐ፡ ካህን፡ ወሐሊበ፡ ከመ፡ ሕፃን፡ ወዕጣነ፡ ከመ፡ ንጉሥ፡ Lud. ex hom. Jac. Sarug.) In libris Mss. II,1et II,2saepius confunduntur.
ʾamkara
Grébaut
አምከረ፡ ʾamkara II,1 ያመክር፡ , ያምክር፡ «conseillerfr, persuaderfr» ― አማከረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42v.
102
Leslau
አምከረ ʾamkara adviceen, counselen, give a planen, ask for counselen, ask for adviceen, devise a planen, persuadeen 340b
forma participiumpart.( I,2), sed usu Substantivumsubst., optimumlain re quavis, pars optimala, praestantissimala, selectala: ኵሉ፡ መሠንየ፡ አርዝኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 22,7 ; መሠንዩ፡ ለያዕቆብ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 2,2 ; መሠንየ፡ ክሣዱ፡ Hosea.Hos. 10,11 ; Joelis prophetia.Joel 4,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 19,12 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 1,53 ; መሠንየ፡ እንስሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,9 ; 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 6,14 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,26 ; መሠንየ፡ ማእስር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,16 ; መሠንየ፡ ቃለ፡ ትንቢት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; መሠንየ፡ ዓለም፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 5. maśannǝy , pluralisPl. መሠንያን፡ maśannǝyān
Grébaut
መሠንይ፡ maśannǝy , pluralisPl. መሠንያን፡ maśannǝyān «le bon, le meilleur dans une chosefr, qui rend beau ou bonfr» ― የሚበልጥ፡ , አሳማሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132
Leslau
መሠንይ maśannǝy beautifulen, fairen, the best (of)en, the best parten, good thingsen, who acts wellen, who does gooden 532a
Substantivumsubst.
1)spicae emissaela, spicarum emissiola: ዐዘቅት፡ ዘእንበለ፡ ማይ። ደመና፡ ዘእንበለ፡ ዝናም። ሠዊት፡ ዘእንበለ፡ መስበልት፡ M.M. f. 31 (exspectaveris መስ " ፡ ዘ " ፡ ሠ " ); segetes አልቦሙ፡ ኅጠተ፡ ለመስበልቶሙ፡ M.M. f. 232.
2)seges spicas emittensla: ኵሉ፡ መስተገብረ፡ ገራውህ፡ ሐጸረ፡ አስዋከ፡ የዐውድ፡ ውስተ፡ መስበልቱ፡ M.M. f. 290.
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መንፈሳት፡ et መናፍስት፡ , spiritusla, τὸ πνεῦμα ,
1)halitusla, spiritusla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 108,9 ; πνοή Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; ይሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ለሕዝብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,5 ; መንፈሰ፡ ገጽነ፡ πνεῦμα προςώπου ἡμῶν Threni, liber biblicus.Thren. 4,20 ; በመንፈሰ፡ ከናፍሪሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,17 .
3)animala, vis vitalisla, vitala: አልቦ፡ መንፈስ፡ ውስቴቶሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,14 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,19 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,21 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,16 ; n. 709 መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ዘሕያው፡ ψυχή Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,30 ; ትፃእ፡ እምላዕሌሁ፡ መንፈሱ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,51 ; ወፅአት፡ መንፈሱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 27,50 ; ሥጋ፡ ዘአልቦ፡ መንፈስ፡ Jacobi epistola.Jac. 2,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,5 ; መንፈሰ፡ ሕይወት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 37,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,9 ( fem. ); ይፈዲ፡ መንፈሰ፡ ፍዳ፡ መንፈስ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,23 ; ዘቀተለ፡ መንፈሰ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,30 ; ገብአት፡ መንፈሱ፡ Judicum liber.Jud. 15,19 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 5,23 ψυχή ( ነፍስ፡ πνεῦμα ); ኵሉ፡ ዘመንፈስ፡ πᾶν τὸ ἐμπνέον Josuae liber.Jos. 10,28 ; Josuae liber.Jos. 10,30 ; Josuae liber.Jos. 10,37 ; Josuae liber.Jos. 10,39 ; Josuae liber.Jos. 10,40 ; anima i.e. animansla, homola, in censu populi, ut: ኵሉ፡ መንፈስ፡ ወያዕቆብ፡ ዘቦአ፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ ፸ መንፈስ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 44.
4)animusla, spirituslahominis, quatenus eo continentur affectus et commotiones, voluntas, intellectus, sentiendi agendique ratio: መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,9 ; ሐመት፡ መንፈስየ፡ ጥቀ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,8 ; የሐዝኖ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 34 ; መንፈስ፡ ትክዝት፡ Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,3 ; Lucae evangelium.Luc. 1,47 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,9 ; አንኀ፡ መንፈሰ፡ vid. sub አንኀ፡ ( ኖኀ፡ ); ሐይወት፡ መንፈሳ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,13 ; እሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ሐዲሰ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 11,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,23 ; መንፈሰ፡ ቀንእ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,14 ; መንፈሰ፡ ዝሙት፡ Hosea.Hos. 4,12 ; መንፈሰ፡ ሐሰት፡ Zachariae prophetia.Zach. 13,2 ; መንፈሰ፡ የውሀት፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,2 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,3 ; በአሐዱ፡ መንፈስ፡ ወበአሐዱ፡ ነፍስ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,27 ; መንፈሰ፡ ነቢብ፡ liber Jobi.Job 8,2 ; ለአኅልፎ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,43 ; ወአርአያ፡ በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 28,12 ; opponitur corpori et animae, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ሥጋ፡ ዘመንፈስ፡ σῶμα πνευματικόν ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,44 ; ለሴስዮ፡ ነፍሳት፡ ወሥጋት፡ ወመናፍስቲሆሙ፡ Lit. Joh.
5)spiritusla
d)spectrumla(ut videtur), πνεῦμα Lucae evangelium.Luc. 24,37 ; Lucae evangelium.Luc. 24,39 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መንፈስ፡ ብ፡ ረቂቅ፡ ሥልጣን፡ ሽሽግሂ፡ ይ፡
manfas
Cross-references: for ለባሲተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ videasvid. ለባሲ፡ (Grébaut)
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መንፈሳት፡ et መናፍስት፡ , spiritusla, τὸ πνεῦμα ,
1)halitusla, spiritusla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 108,9 ; πνοή Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; ይሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ለሕዝብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,5 ; መንፈሰ፡ ገጽነ፡ πνεῦμα προςώπου ἡμῶν Threni, liber biblicus.Thren. 4,20 ; በመንፈሰ፡ ከናፍሪሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,17 .
3)animala, vis vitalisla, vitala: አልቦ፡ መንፈስ፡ ውስቴቶሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,14 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,19 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,21 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,16 ; n. 709 መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ዘሕያው፡ ψυχή Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,30 ; ትፃእ፡ እምላዕሌሁ፡ መንፈሱ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,51 ; ወፅአት፡ መንፈሱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 27,50 ; ሥጋ፡ ዘአልቦ፡ መንፈስ፡ Jacobi epistola.Jac. 2,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,5 ; መንፈሰ፡ ሕይወት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 37,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,9 ( fem. ); ይፈዲ፡ መንፈሰ፡ ፍዳ፡ መንፈስ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,23 ; ዘቀተለ፡ መንፈሰ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,30 ; ገብአት፡ መንፈሱ፡ Judicum liber.Jud. 15,19 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 5,23 ψυχή ( ነፍስ፡ πνεῦμα ); ኵሉ፡ ዘመንፈስ፡ πᾶν τὸ ἐμπνέον Josuae liber.Jos. 10,28 ; Josuae liber.Jos. 10,30 ; Josuae liber.Jos. 10,37 ; Josuae liber.Jos. 10,39 ; Josuae liber.Jos. 10,40 ; anima i.e. animansla, homola, in censu populi, ut: ኵሉ፡ መንፈስ፡ ወያዕቆብ፡ ዘቦአ፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ ፸ መንፈስ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 44.
4)animusla, spirituslahominis, quatenus eo continentur affectus et commotiones, voluntas, intellectus, sentiendi agendique ratio: መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,9 ; ሐመት፡ መንፈስየ፡ ጥቀ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,8 ; የሐዝኖ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 34 ; መንፈስ፡ ትክዝት፡ Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,3 ; Lucae evangelium.Luc. 1,47 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,9 ; አንኀ፡ መንፈሰ፡ vid. sub አንኀ፡ ( ኖኀ፡ ); ሐይወት፡ መንፈሳ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,13 ; እሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ሐዲሰ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 11,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,23 ; መንፈሰ፡ ቀንእ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,14 ; መንፈሰ፡ ዝሙት፡ Hosea.Hos. 4,12 ; መንፈሰ፡ ሐሰት፡ Zachariae prophetia.Zach. 13,2 ; መንፈሰ፡ የውሀት፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,2 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,3 ; በአሐዱ፡ መንፈስ፡ ወበአሐዱ፡ ነፍስ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,27 ; መንፈሰ፡ ነቢብ፡ liber Jobi.Job 8,2 ; ለአኅልፎ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,43 ; ወአርአያ፡ በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 28,12 ; opponitur corpori et animae, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ሥጋ፡ ዘመንፈስ፡ σῶμα πνευματικόν ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,44 ; ለሴስዮ፡ ነፍሳት፡ ወሥጋት፡ ወመናፍስቲሆሙ፡ Lit. Joh.
5)spiritusla
d)spectrumla(ut videtur), πνεῦμα Lucae evangelium.Luc. 24,37 ; Lucae evangelium.Luc. 24,39 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መንፈስ፡ ብ፡ ረቂቅ፡ ሥልጣን፡ ሽሽግሂ፡ ይ፡
manfas
Cross-references: for ለባሲተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ videasvid. ለባሲ፡ (Grébaut)
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መንፈሳት፡ et መናፍስት፡ , spiritusla, τὸ πνεῦμα ,
1)halitusla, spiritusla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 108,9 ; πνοή Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; ይሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ለሕዝብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,5 ; መንፈሰ፡ ገጽነ፡ πνεῦμα προςώπου ἡμῶν Threni, liber biblicus.Thren. 4,20 ; በመንፈሰ፡ ከናፍሪሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,17 .
3)animala, vis vitalisla, vitala: አልቦ፡ መንፈስ፡ ውስቴቶሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,14 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,19 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,21 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,16 ; n. 709 መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ዘሕያው፡ ψυχή Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,30 ; ትፃእ፡ እምላዕሌሁ፡ መንፈሱ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,51 ; ወፅአት፡ መንፈሱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 27,50 ; ሥጋ፡ ዘአልቦ፡ መንፈስ፡ Jacobi epistola.Jac. 2,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,5 ; መንፈሰ፡ ሕይወት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 37,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,9 ( fem. ); ይፈዲ፡ መንፈሰ፡ ፍዳ፡ መንፈስ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,23 ; ዘቀተለ፡ መንፈሰ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,30 ; ገብአት፡ መንፈሱ፡ Judicum liber.Jud. 15,19 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 5,23 ψυχή ( ነፍስ፡ πνεῦμα ); ኵሉ፡ ዘመንፈስ፡ πᾶν τὸ ἐμπνέον Josuae liber.Jos. 10,28 ; Josuae liber.Jos. 10,30 ; Josuae liber.Jos. 10,37 ; Josuae liber.Jos. 10,39 ; Josuae liber.Jos. 10,40 ; anima i.e. animansla, homola, in censu populi, ut: ኵሉ፡ መንፈስ፡ ወያዕቆብ፡ ዘቦአ፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ ፸ መንፈስ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 44.
4)animusla, spirituslahominis, quatenus eo continentur affectus et commotiones, voluntas, intellectus, sentiendi agendique ratio: መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,9 ; ሐመት፡ መንፈስየ፡ ጥቀ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,8 ; የሐዝኖ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 34 ; መንፈስ፡ ትክዝት፡ Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,3 ; Lucae evangelium.Luc. 1,47 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,9 ; አንኀ፡ መንፈሰ፡ vid. sub አንኀ፡ ( ኖኀ፡ ); ሐይወት፡ መንፈሳ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,13 ; እሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ሐዲሰ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 11,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,23 ; መንፈሰ፡ ቀንእ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,14 ; መንፈሰ፡ ዝሙት፡ Hosea.Hos. 4,12 ; መንፈሰ፡ ሐሰት፡ Zachariae prophetia.Zach. 13,2 ; መንፈሰ፡ የውሀት፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,2 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,3 ; በአሐዱ፡ መንፈስ፡ ወበአሐዱ፡ ነፍስ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,27 ; መንፈሰ፡ ነቢብ፡ liber Jobi.Job 8,2 ; ለአኅልፎ፡ መንፈሱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,43 ; ወአርአያ፡ በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 28,12 ; opponitur corpori et animae, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ሥጋ፡ ዘመንፈስ፡ σῶμα πνευματικόν ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,44 ; ለሴስዮ፡ ነፍሳት፡ ወሥጋት፡ ወመናፍስቲሆሙ፡ Lit. Joh.
5)spiritusla
d)spectrumla(ut videtur), πνεῦμα Lucae evangelium.Luc. 24,37 ; Lucae evangelium.Luc. 24,39 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መንፈስ፡ ብ፡ ረቂቅ፡ ሥልጣን፡ ሽሽግሂ፡ ይ፡
manfas
Cross-references: for ለባሲተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ videasvid. ለባሲ፡ (Grébaut)
III,1
1)recitarila
a)cantandola; hymno celebrarila: እምነግህ፡ ይትነበብ፡ ቅድሳቱ፡ ἀπὸ πρωῒ ἠχεῖν τὸ ἁγίασμα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,10 .
2)enuntiarila, dicila: ዘኢይትነበብ፡ τὰ ἄδηλα , ineffabilialaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,7 .
, rarius መክዕቢት፡ vel መክዕብት፡ ( Jeremiae prophetia.Jer. 17,18 varia lectiovar.; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,13 varia lectiovar.), ምክዒቢት፡ ( Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,12 , varia lectiovar.), መክዐቢት፡ (Did. edidited.not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 117 ), not foundsubst., pluralisPl. ምክዕቢታት፡ ( Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,10 ),
2)Aliis nominibus numeralibus additum, significat -plumla, -plexla, -pliciterla: መኮኖ፡ ምእተ፡ ምክዕቢተ፡ et factum est ei centuplumlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,12 ; ፯ ምክዕቢታተ፡ ትምህርት፡ septpluslaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,29 ; Marci Evangelium.Marc. 10,30 ; Lucae evangelium.Luc. 8,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,16 ; ካዕበተ፡ ምክዕቢተ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,6 ; ብዙኀ፡ ምክዕቢተ፡ multipliciterlaLucae evangelium.Luc. 18,30 .
i.e. ኵል፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.III personapers.m. SingularisSing.( gramm.§ 157,2) Acc. ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).
A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnisla. Quam ubi significationem habet, pronomen suffixumpron. suff.secundum genera et numeros variare licet, ut fem. SingularisSing. ኵላ፡ , pluralisPl.m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , SingularisSing.et pluralisPl., apponitur. Sed ubi omneslaad personapers.II vel I pluralisPl.refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , Acc. ኵለነ፡ noslaomnesla, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , Acc. ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ voslaomnesla.
1)omnisla, omnesla,
b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):
α)sive utrumque in SingularisSing.: ኵሉ፡ ሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,23 ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,1 ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ Jacobi epistola.Jac. 1,21 ; ኵላ፡ እከይ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,1 ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,5 ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,7 ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,40 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,9 ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ Marci Evangelium.Marc. 4,13 .
δ)sive ኵሉ፡ solum in SingularisSing.(in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,5 ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ Lucae evangelium.Luc. 21,29 ; Lucae evangelium.Luc. 24,27 ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ Lucae evangelium.Luc. 24,47 ; Marci Evangelium.Marc. 4,31 ; Marci Evangelium.Marc. 6,33 ; Marci Evangelium.Marc. 7,19 .
ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν liber Jobi.Job 41,25 ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,13 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 3,17 al.
2)omnislai.e. quivisla, unusquisquela, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,12 ; ኵሉ፡ ዐራት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,4 ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,28 ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,21 ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,1 ; Lucae evangelium.Luc. 3,5 ; Lucae evangelium.Luc. 3,9 ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,30 ; Lucae evangelium.Luc. 6,47 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 3,9 ; ἕκαστος ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,27 ; Lucae evangelium.Luc. 2,3 ; Lucae evangelium.Luc. 6,44 ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omneslaetlasingulilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 27 Enc.
B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totusla. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus SingularisSing.componuntur. (Ad nomina pluralisPl.vel ad personas I et II SingularisSing.et I, II, III pluralisPl.relata, vox totuslanomine ኵለንታ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,1 ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; ኵሎ፡ በግዖ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,3 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,23 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,2 ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,21 ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; Marci Evangelium.Marc. 11,18 ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 4,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,13 .
Cross-references: Adverbialiter usurpatur
a) ኵሉ፡ prorsusla: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,21 ; conferascfr. ኵሉ፡ ዘከመ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,11 .