Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

participiumpart.
1)reliquusla: ትርፍት፡ ὑπόλειμμα Michaei prophetia.Mich. 4,7 ; በቀኖና፡ ወበትሩፋት፡ in Canonibus et eorum appendicela, Lud. e Mss. Colb.; ትሩፋት፡ reliquiaela(Sanctorum seu ossa) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 Enc.
2)abundansla, affluensla, nimiusla: ትሩፍ፡ περισσόν τι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,23 .
3)praestantiorla, meliorla, potiorla: ግብር፡ ትሩፍ፡ ኢወሊድ፡ ምስለ፡ ኂሩት፡ κρείσσων ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,1 ; አይ፡ እምኔሆሙ፡ ዘትሩፍ፡ quis eorum praestantior est?laPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; ሥርዐቱ፡ ትሩፍ፡ ejus conditio potior estlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1.
4)praestansla, eximiusla, egregiusla, excellensla, praeclarusla: ሕገጋት፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1,1 ; ብእሲ፡ ኄር፡ ወጠቢብ፡ ወትሩፍ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 328 ; አብ፡ ቅዱስ፡ ወትሩፍ፡ መንፈሳዊ፡ አባ፡ ሚካኤል፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. f. 119 ; ትሩፈ፡ መግባር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 4 Enc. ; አጥረየ፡ ንጽሐ፡ ድንግልና፡ ትሩፈ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 14 Enc. ; ከመ፡ ትኩኑ፡ ትሩፋነ፡ መግባር፡ τῆς ἀρετῆς ὑμᾶς ἔχεσθαι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; ምግባራት፡ ትሩፋት፡ ἀρεταί Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 3. Crebro fem. SingularisSing.vel pluralisPl.substantive: virtusla, virtus perfectalavel eximiala: ትርፍት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 29 ; ምግባረ፡ ትሩፋት፡ ἀρετή Chrys. (crebro); ገቢረ፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 14 ; ተሰምዐ፡ ዜና፡ ትሩፋቲሁ፡ ወአእምሮቱ፡ ወቅድስናሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 ; ይሰምዕ፡ ዜና፡ ቅድሳቲሁ፡ ወትሩፋቲሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; አግዕዞ፡ (manumissio servorum) እምግብረ፡ ትሩፋት፡ ይእቲ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 31 .
participiumpart.
1)reliquusla: ትርፍት፡ ὑπόλειμμα Michaei prophetia.Mich. 4,7 ; በቀኖና፡ ወበትሩፋት፡ in Canonibus et eorum appendicela, Lud. e Mss. Colb.; ትሩፋት፡ reliquiaela(Sanctorum seu ossa) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 Enc.
2)abundansla, affluensla, nimiusla: ትሩፍ፡ περισσόν τι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,23 .
3)praestantiorla, meliorla, potiorla: ግብር፡ ትሩፍ፡ ኢወሊድ፡ ምስለ፡ ኂሩት፡ κρείσσων ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,1 ; አይ፡ እምኔሆሙ፡ ዘትሩፍ፡ quis eorum praestantior est?laPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; ሥርዐቱ፡ ትሩፍ፡ ejus conditio potior estlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1.
4)praestansla, eximiusla, egregiusla, excellensla, praeclarusla: ሕገጋት፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1,1 ; ብእሲ፡ ኄር፡ ወጠቢብ፡ ወትሩፍ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 328 ; አብ፡ ቅዱስ፡ ወትሩፍ፡ መንፈሳዊ፡ አባ፡ ሚካኤል፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. f. 119 ; ትሩፈ፡ መግባር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 4 Enc. ; አጥረየ፡ ንጽሐ፡ ድንግልና፡ ትሩፈ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 14 Enc. ; ከመ፡ ትኩኑ፡ ትሩፋነ፡ መግባር፡ τῆς ἀρετῆς ὑμᾶς ἔχεσθαι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; ምግባራት፡ ትሩፋት፡ ἀρεταί Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 3. Crebro fem. SingularisSing.vel pluralisPl.substantive: virtusla, virtus perfectalavel eximiala: ትርፍት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 29 ; ምግባረ፡ ትሩፋት፡ ἀρετή Chrys. (crebro); ገቢረ፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 14 ; ተሰምዐ፡ ዜና፡ ትሩፋቲሁ፡ ወአእምሮቱ፡ ወቅድስናሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 ; ይሰምዕ፡ ዜና፡ ቅድሳቲሁ፡ ወትሩፋቲሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; አግዕዞ፡ (manumissio servorum) እምግብረ፡ ትሩፋት፡ ይእቲ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 31 .
III,1acquirila, compararila: አንተ፡ ኀለይከ፡ ከመ፡ ጸጋ፡ እግዚአብሔር፡ ትጠረይ፡ በብሩር፡ F.M. 25,1 ( videasvid.Actus apostolorum.Act. 8,20 ); F.N. 5; ዘይጠረይ፡ (mercaturâ) F.N. 34; ጸጋ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ እንተ፡ ትጠረይ፡ በጥምቀት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 20 ; ትሩፋት፡ (virtutes) እንተ፡ እምኔሃ፡ ትጠረይ፡ ንጽሐ፡ ልብ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 4 ; Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.t. I p. 100 b.
III,1
1)utilitatem perciperela, juvarila: ትሩፋት፡ ዘይትበቍዑ፡ ባቲ፡ ዘይትመርሑ፡ ቦቱ፡ virtutes quibus juvantur iila, qui eumla(episcopum) ducem sequunturlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 15.
2)utilitatemlavel commodum afferrila: ዘይትበቋዕ፡ ቦቱ፡ ሎቱ፡ resla, qua ei utilitas afferturlaF.N. 39,2.
participiumpart.
1)reliquusla: ትርፍት፡ ὑπόλειμμα Michaei prophetia.Mich. 4,7 ; በቀኖና፡ ወበትሩፋት፡ in Canonibus et eorum appendicela, Lud. e Mss. Colb.; ትሩፋት፡ reliquiaela(Sanctorum seu ossa) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 Enc.
2)abundansla, affluensla, nimiusla: ትሩፍ፡ περισσόν τι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,23 .
3)praestantiorla, meliorla, potiorla: ግብር፡ ትሩፍ፡ ኢወሊድ፡ ምስለ፡ ኂሩት፡ κρείσσων ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,1 ; አይ፡ እምኔሆሙ፡ ዘትሩፍ፡ quis eorum praestantior est?laPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; ሥርዐቱ፡ ትሩፍ፡ ejus conditio potior estlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1.
4)praestansla, eximiusla, egregiusla, excellensla, praeclarusla: ሕገጋት፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1,1 ; ብእሲ፡ ኄር፡ ወጠቢብ፡ ወትሩፍ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 328 ; አብ፡ ቅዱስ፡ ወትሩፍ፡ መንፈሳዊ፡ አባ፡ ሚካኤል፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. f. 119 ; ትሩፈ፡ መግባር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 4 Enc. ; አጥረየ፡ ንጽሐ፡ ድንግልና፡ ትሩፈ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 14 Enc. ; ከመ፡ ትኩኑ፡ ትሩፋነ፡ መግባር፡ τῆς ἀρετῆς ὑμᾶς ἔχεσθαι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; ምግባራት፡ ትሩፋት፡ ἀρεταί Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 3. Crebro fem. SingularisSing.vel pluralisPl.substantive: virtusla, virtus perfectalavel eximiala: ትርፍት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 29 ; ምግባረ፡ ትሩፋት፡ ἀρετή Chrys. (crebro); ገቢረ፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 14 ; ተሰምዐ፡ ዜና፡ ትሩፋቲሁ፡ ወአእምሮቱ፡ ወቅድስናሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 ; ይሰምዕ፡ ዜና፡ ቅድሳቲሁ፡ ወትሩፋቲሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; አግዕዞ፡ (manumissio servorum) እምግብረ፡ ትሩፋት፡ ይእቲ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 31 .
ΙΙ,1
1)reliquumlavel residuumlafacerela, relinquerela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,5 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,19 ; Deuteronomium.Deut. 2,34 ; Deuteronomium.Deut. 28,41 ; Josuae liber.Jos. 10,28 ; Josuae liber.Jos. 10,39 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2, 14; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,22 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,14 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 25,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 32 ; አትረፈ፡ ለነ፡ ዘርአ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,9 ; ከመ፡ ኢያትርፍ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8, 3; Jeremiae prophetia.Jer. 50,6 ; Joelis prophetia.Joel 1,4 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,4 .
a)superstitem relinquerela: እመቦ፡ ዘሞተ፡ ወአትረፈ፡ ውሉደ፡ F.N. 52.
b)reponerela, reservarelaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,36 ; Herodes አትረፋ፡ ለርእሱ፡ (Joannis Bapt.) ቅዱስት፡ ውስተ፡ ቤቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 30 ; አትረፍኩ፡ ነገርየ፡ በእንተ፡ ዘኀጣእኩ፡ ከርታሰ፡ ወጸሓፌ፡ ( sufflaminavila) , p. 507 nomenn.59.
c)in arithmetica, Abush. ( videasvid. ተርፈ፡ nomenn.1,c)
participiumpart.
1)reliquusla: ትርፍት፡ ὑπόλειμμα Michaei prophetia.Mich. 4,7 ; በቀኖና፡ ወበትሩፋት፡ in Canonibus et eorum appendicela, Lud. e Mss. Colb.; ትሩፋት፡ reliquiaela(Sanctorum seu ossa) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 Enc.
2)abundansla, affluensla, nimiusla: ትሩፍ፡ περισσόν τι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,23 .
3)praestantiorla, meliorla, potiorla: ግብር፡ ትሩፍ፡ ኢወሊድ፡ ምስለ፡ ኂሩት፡ κρείσσων ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,1 ; አይ፡ እምኔሆሙ፡ ዘትሩፍ፡ quis eorum praestantior est?laPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; ሥርዐቱ፡ ትሩፍ፡ ejus conditio potior estlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1.
4)praestansla, eximiusla, egregiusla, excellensla, praeclarusla: ሕገጋት፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1,1 ; ብእሲ፡ ኄር፡ ወጠቢብ፡ ወትሩፍ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 328 ; አብ፡ ቅዱስ፡ ወትሩፍ፡ መንፈሳዊ፡ አባ፡ ሚካኤል፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. f. 119 ; ትሩፈ፡ መግባር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 4 Enc. ; አጥረየ፡ ንጽሐ፡ ድንግልና፡ ትሩፈ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 14 Enc. ; ከመ፡ ትኩኑ፡ ትሩፋነ፡ መግባር፡ τῆς ἀρετῆς ὑμᾶς ἔχεσθαι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; ምግባራት፡ ትሩፋት፡ ἀρεταί Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 3. Crebro fem. SingularisSing.vel pluralisPl.substantive: virtusla, virtus perfectalavel eximiala: ትርፍት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 29 ; ምግባረ፡ ትሩፋት፡ ἀρετή Chrys. (crebro); ገቢረ፡ ትሩፋት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 14 ; ተሰምዐ፡ ዜና፡ ትሩፋቲሁ፡ ወአእምሮቱ፡ ወቅድስናሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 ; ይሰምዕ፡ ዜና፡ ቅድሳቲሁ፡ ወትሩፋቲሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; አግዕዞ፡ (manumissio servorum) እምግብረ፡ ትሩፋት፡ ይእቲ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 31 .
ʾatrafa
1) adden ኢያኅፀፀ፡ እምዝንቱ፡ ኍልቍ፡ ወኢያትረፈ።il n’a pas diminué ce nombre et n’en a rien retranchéfr 113 l. 4-5 (ed.), 128 l. 17 (tr.), በእንተ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ዘዘከርናሆሙ፡ ረሰይነ፡ ፱አንቀጸ፡ ዝንቱ፡ መጽሐፍ፡ ወአትረፍነ፡ እምኍልቈ፡ ፰አንቀጸ፡ መጽሐፉ፡ ለዮሴፍ፡ ወልደ፡ ኮርዮን።Pour tout ce que nous venons de rappeler, nous avons choisi (la division) de ce livre en neuf chapitres et nous avons abandonné (la division) en huit chapitres du livre de Joseph, fils de Gorionfr 5-7 (ed.), 128 l. 17-20 (tr.) ( proposes this meaning against Conti Rossini’s translations in the above examples. He provides the following rendering of both examples: ‘er hat dieser Zahl nicht abgezogen noch hinzugefügt’, ‘und wir haben hinzugefügt zu der Zahl der acht Kapitel des Buches des Gorioniden’. He links this sense of አትረፈ፡ with videasvid. ትሩፍ፡ überschüssigde, excessiveen and ዘይተርፍ፡ mehrde moreen.)
2) keep for oneselfen (with or without ለ- + Pronominal suff. 619) እስመ፡ ተርፈ፡ ሎቱ፡ ብዙኅ፡ እምዘ፡ ነሥእዎ፡ ወዘነሥአሂ፡ ኢያተርፈ፡en effet, à chacun restait une quantité plus grande que se qu’il avait pris, et (le roi) ne gardait pas pour lui ce qu’il venait de saisirfr 115 l. 25-26 (ed.), 131 l. 19-21 (tr.), ወሀቡ፡ አምኃ፡ ለንጉሥ፡ ወዘይደሉ፡ ሎሙ፡ አትረፉ፡ መክሊቶሙ፡il donnèrent des cadeaux au roi, et ils retinrent pour eux-mêmes, comme leur part, ce qui leur convenaitfr 117 l. 16-17 (ed.), 133 l. 22-23 (tr.), ሎቱሰ፡ ዘአትረፈ፡ ኢነአምር፡ ኍላቌሆን፡nous ne connaissons pas le nombre des autres qu’il garda pour lui-mêmefr 106 l. 12-13 (ed.), 121 l. 2-3 (tr.)
3) catchen, geten ወአትረፈ፡ እምኔሆሙ፡ መጠነ፡ ፶፡ ዕደው፡ እኁዛነ፡ ወልታ፡ ወኵናት።il arrêta environ cinquante hommes armés de boucliers et de javelotsfrወእንዘ፡ ይትመየጡ፡ አትረፉ፡ ሰብአ፡ ሀገር፡ ብዙኅ፡ እምዘ፡ ማህረኩ፡pendant qu’ils revenaient en arrière, les paysans reprirent une grande partie de ce qu’ils avaient pilléfr 129 l. 15-16 (ed.), 147 l. 1-3 (tr.)
Substantivumsubst., pluralisPl. ትራፋት፡
1)reliqua parsla, residuumla, reliquiaela: liber Jobi.Job 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,40 ; ትራፋተ፡ ነገር፡ ነዋ፡ ጽሑፋን፡ እሙንቱ፡ ውስተ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,20 ;
b) ትራፋተ፡ ነገሥት፡ librilavel liber Paralipomenonla(aliâs ሕጹጻን፡ ) Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; Abtelisat.Abtel. Ap. 81
c) ትራፈ፡ ክታብ፡ i.q. ዘተርፈ፡ postscriptumlaLud. ex Epist. Greg.
3)praestantiala, excellentiala: ውናሁመ፡ ተበየነ፡ ውስተ፡ ቃላተ፡ እግዚእነ፡ ትራፈ፡ ገዳፍያን፡ መምለኪያን፡ (sc. qua excellunt hominibus rerum mundanarum studiosis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
Substantivumsubst., pluralisPl. ትራፋት፡
1)reliqua parsla, residuumla, reliquiaela: liber Jobi.Job 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,40 ; ትራፋተ፡ ነገር፡ ነዋ፡ ጽሑፋን፡ እሙንቱ፡ ውስተ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,20 ;
b) ትራፋተ፡ ነገሥት፡ librilavel liber Paralipomenonla(aliâs ሕጹጻን፡ ) Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; Abtelisat.Abtel. Ap. 81
c) ትራፈ፡ ክታብ፡ i.q. ዘተርፈ፡ postscriptumlaLud. ex Epist. Greg.
3)praestantiala, excellentiala: ውናሁመ፡ ተበየነ፡ ውስተ፡ ቃላተ፡ እግዚእነ፡ ትራፈ፡ ገዳፍያን፡ መምለኪያን፡ (sc. qua excellunt hominibus rerum mundanarum studiosis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
Substantivumsubst., pluralisPl. ትራፋት፡
1)reliqua parsla, residuumla, reliquiaela: liber Jobi.Job 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,40 ; ትራፋተ፡ ነገር፡ ነዋ፡ ጽሑፋን፡ እሙንቱ፡ ውስተ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,20 ;
b) ትራፋተ፡ ነገሥት፡ librilavel liber Paralipomenonla(aliâs ሕጹጻን፡ ) Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; Abtelisat.Abtel. Ap. 81
c) ትራፈ፡ ክታብ፡ i.q. ዘተርፈ፡ postscriptumlaLud. ex Epist. Greg.
3)praestantiala, excellentiala: ውናሁመ፡ ተበየነ፡ ውስተ፡ ቃላተ፡ እግዚእነ፡ ትራፈ፡ ገዳፍያን፡ መምለኪያን፡ (sc. qua excellunt hominibus rerum mundanarum studiosis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
Substantivumsubst., pluralisPl. ትራፋት፡
1)reliqua parsla, residuumla, reliquiaela: liber Jobi.Job 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,40 ; ትራፋተ፡ ነገር፡ ነዋ፡ ጽሑፋን፡ እሙንቱ፡ ውስተ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,20 ;
b) ትራፋተ፡ ነገሥት፡ librilavel liber Paralipomenonla(aliâs ሕጹጻን፡ ) Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; Abtelisat.Abtel. Ap. 81
c) ትራፈ፡ ክታብ፡ i.q. ዘተርፈ፡ postscriptumlaLud. ex Epist. Greg.
3)praestantiala, excellentiala: ውናሁመ፡ ተበየነ፡ ውስተ፡ ቃላተ፡ እግዚእነ፡ ትራፈ፡ ገዳፍያን፡ መምለኪያን፡ (sc. qua excellunt hominibus rerum mundanarum studiosis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
Substantivumsubst., pluralisPl. ትራፋት፡
1)reliqua parsla, residuumla, reliquiaela: liber Jobi.Job 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,40 ; ትራፋተ፡ ነገር፡ ነዋ፡ ጽሑፋን፡ እሙንቱ፡ ውስተ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,20 ;
b) ትራፋተ፡ ነገሥት፡ librilavel liber Paralipomenonla(aliâs ሕጹጻን፡ ) Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; Abtelisat.Abtel. Ap. 81
c) ትራፈ፡ ክታብ፡ i.q. ዘተርፈ፡ postscriptumlaLud. ex Epist. Greg.
3)praestantiala, excellentiala: ውናሁመ፡ ተበየነ፡ ውስተ፡ ቃላተ፡ እግዚእነ፡ ትራፈ፡ ገዳፍያን፡ መምለኪያን፡ (sc. qua excellunt hominibus rerum mundanarum studiosis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
crebrius ተረፍ፡ Substantivumsubst.,
1)reliqua parsla, reliquumlavel residuumla, reliquiaela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,39 ; liber Jobi.Job 20,21 (v. ትራፍ፡ ); ወሀቦ፡ ለያዕቆብ፡ ተረፈ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,22 ; ተረፍክሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 20 ; ተረፈ፡ ዮሴፍ፡ Amosi prophetia.Am. 5,15 ; Michaei prophetia.Mich. 3,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,9 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 4,43 ; ተርፈ፡ ቤተ፡ ይሁዳ፡ Zephania prophetia.Zeph. 2,7 ; ተረፍ፡ እለ፡ ተረፉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,11 ; ዘርኦሙ፡ ወተረፎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,22 ; ተረፈ፡ መሳፍንት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 46,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 47,11 ; ተረፈ፡ መዋዕሊከሙ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,2 .
a)ultimusla: ሰላም፡ ለከ፡ ተረፈ፡ ነቢያት፡ ሱቱኤል፤ እምድኅረ፡ ማእረር፡ ወቀሥም፡ ከመ፡ ፩አስካል፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 6 Enc.
b)pluralisPl. ተረፋት፡ libri Paralipomenonla, 76( videasvid. ትራፍ፡ ).
2)superfluumla, abundantiala, Marci Evangelium.Marc. 12,44 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14 ; እምተረፈ፡ ልብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; Lucae evangelium.Luc. 6,45 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,13 ( oppositum, -o, -nituropp. ንትጋ፡ ); πλήρομα Evangelium Joannis.Joh. 1,16 ; res superflualai.e. supervacuala: n. 559 ዝንቱ፡ ኀሠሣ፡ ከመ፡ ተረፍ፡ ውእቱ፡ περισσόν τι τὸ ταῦτα ζητεῖν Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 22.
3)id quod redundatla, lucrumla, usurala, not able to find explanation in abbreviation listII Can. Nic. 16 ; Can. Laodiceni. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Laod. 5 ; fortasse etiam Haggaei prophetia.Hagg. 2,14 . Mira est versio vocis λῆμμα (qua LXX מַשָּׂא effatum divinumlainterpretati sunt) ተረፍ፡ , ut: ተረፈ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ Malachiae prophetia.Mal. 1,1 ; Habacuci prophetia.Hab. 1,1 ; etiam Habacuci prophetia.Hab. 1,7 ; An λῆμμα cum λεῖμμα confuderint?
crebrius ተረፍ፡ Substantivumsubst.,
1)reliqua parsla, reliquumlavel residuumla, reliquiaela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,39 ; liber Jobi.Job 20,21 (v. ትራፍ፡ ); ወሀቦ፡ ለያዕቆብ፡ ተረፈ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,22 ; ተረፍክሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 20 ; ተረፈ፡ ዮሴፍ፡ Amosi prophetia.Am. 5,15 ; Michaei prophetia.Mich. 3,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,9 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 4,43 ; ተርፈ፡ ቤተ፡ ይሁዳ፡ Zephania prophetia.Zeph. 2,7 ; ተረፍ፡ እለ፡ ተረፉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,11 ; ዘርኦሙ፡ ወተረፎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,22 ; ተረፈ፡ መሳፍንት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 46,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 47,11 ; ተረፈ፡ መዋዕሊከሙ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,2 .
a)ultimusla: ሰላም፡ ለከ፡ ተረፈ፡ ነቢያት፡ ሱቱኤል፤ እምድኅረ፡ ማእረር፡ ወቀሥም፡ ከመ፡ ፩አስካል፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 6 Enc.
b)pluralisPl. ተረፋት፡ libri Paralipomenonla, 76( videasvid. ትራፍ፡ ).
2)superfluumla, abundantiala, Marci Evangelium.Marc. 12,44 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14 ; እምተረፈ፡ ልብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; Lucae evangelium.Luc. 6,45 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,13 ( oppositum, -o, -nituropp. ንትጋ፡ ); πλήρομα Evangelium Joannis.Joh. 1,16 ; res superflualai.e. supervacuala: n. 559 ዝንቱ፡ ኀሠሣ፡ ከመ፡ ተረፍ፡ ውእቱ፡ περισσόν τι τὸ ταῦτα ζητεῖν Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 22.
3)id quod redundatla, lucrumla, usurala, not able to find explanation in abbreviation listII Can. Nic. 16 ; Can. Laodiceni. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Laod. 5 ; fortasse etiam Haggaei prophetia.Hagg. 2,14 . Mira est versio vocis λῆμμα (qua LXX מַשָּׂא effatum divinumlainterpretati sunt) ተረፍ፡ , ut: ተረፈ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ Malachiae prophetia.Mal. 1,1 ; Habacuci prophetia.Hab. 1,1 ; etiam Habacuci prophetia.Hab. 1,7 ; An λῆμμα cum λεῖμμα confuderint?
I,2[contiguum est ረሰወ፡ q.v.]
1)ponerela τιθέναι ,
a)injicerela, inderela, admoverela, ut: ረሰዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ክሣዱ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 30 ; ረሰዩ፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ ቅንዋተ፡ ኀጺን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 27 ; ረሰዩ፡ መኃትወ፡ እሳት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ (martyris) not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 25 ; ረሰይዎ፡ (martyrem) ውስተ፡ ላህም፡ ዘብርት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 16.
b)transponerela, transferrela: እሬስዮሙ፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ እምጽልመት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,16 .
c)constituerela, praeponerela, praeficerelaMatthaei Evangelium.Matth. 23,9 ; ነቢየ፡ ረሰይኩከ፡ n. 282Jeremiae prophetia.Jer. 1,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 33,7 ; (regno in tres partes diviso) ረሰዩ፡ ለለ፡ ኵሉ፡ ክፍል፡ ብእሴ፡ ዘእሙር፡ በኀይል፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 347 ; collatio, -is vel collectivum, -ecoll.ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,22 .
e)vestes applicarela, induerelaLud. ex. Enc., videasvid. ተረስየ፡
f)pararela, praepararela(sicut הֵכִין ): ረሰይከ፡ ሰብአ፡ (v. ፈጠርከ፡ ) κατεσκεύασας ἄνθρωπον Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 9,2 ; ትሬስይዎ፡ ለገሃነም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,15 ; hinc ረሰየ፡ ርእሶ፡ ለ፡ aptumlavel dignum se fecitlavel censuitlare Actus apostolorum.Act. 13,46 .
3)facerelavel redderelaaliquem talem, converterelarem in rem, cumc.duplexdupl.Acc.: ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,10 ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,9 ; ትሬስየከ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,31 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 99,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; ረሰይኮን፡ ለአህጉር፡ መሬተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 25,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 19,7 ; ምኑነ፡ ኢትረሲ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,17 ; እሬስዮ፡ ላሐ፡ ለበዓላቲክሙ፡ Amosi prophetia.Am. 8,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,46 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,32 ; vel cumc. ውስተ፡ praedicati, ut: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,10 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,6 ; vel ለ፡ , ut: ሠጠጠ፡ አልባሲሁ፡ ወረሰዮሙ፡ ለክልኤ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,12 ; vel cumc. ከመ፡ , ut Ruth liber biblicus.Ruth 4,11 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,7 ; vel sequensseq.verbi Subjunctivo vel ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj., ut: ይሬስዮሙ፡ ለመካርያን፡ ይፄወዉ፡ liber Jobi.Job 12,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,32 ; እሬስየክሙ፡ ከመ፡ ትሑሩ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 36,27 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,24 ; ረስዮ፡ ለቃልየ፡ ከመ፡ ያስሕቶሙ፡ Judith liber apocryphus.Judith 9,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,6 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,43 .
5)facerelaalicui aliquid, in specie: mali quid inferrelaalicui, afficerelaaliquem re; cumc.duplexdupl.Acc.: ከመዝ፡ ለይረስየኒ፡ እግዚአብሔር፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,17 ; ምንተ፡ ይሬስየነ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 22,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,6 ; አልቦ፡ ዘይሬስዮ፡ ረምሕ፡ liber Jobi.Job 41,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 55,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 117,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,11 ; Lucae evangelium.Luc. 2,48 . (Passim in libris Mss. ረሰየ፡ cum ሰረየ፡ confunditur, ut liber Jobi.Job 42,9 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 54 ).
rassaya
Grébaut
ረሰየ፡ rassaya I,2 ይሬሲ፡ , ይረሲ፡ «agirfr, fairefr, render beaufr, considérerfr, ornerfr» ― አደረገ፡ , ሸለመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 57v.
148
Leslau
ረሰየ rassaya puten, placeen, seten, set upen, establishen, instituteen, constituteen, doen, makeen, convert (into)en, arrangeen, treaten, bestowen, appointen, prepareen, esteemen, consideren, declareen, imputeen, regard something asen, clotheen, armen, equipen, ( 148) decorateen, adornen
ረሰየ፡ ርእሶ rassaya rǝʾǝso he valued himselfen, he esteemed himselfen, videasvid. ርእስ፡
474b
I,2[contiguum est ረሰወ፡ q.v.]
1)ponerela τιθέναι ,
a)injicerela, inderela, admoverela, ut: ረሰዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ክሣዱ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 30 ; ረሰዩ፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ ቅንዋተ፡ ኀጺን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 27 ; ረሰዩ፡ መኃትወ፡ እሳት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ (martyris) not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 25 ; ረሰይዎ፡ (martyrem) ውስተ፡ ላህም፡ ዘብርት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 16.
b)transponerela, transferrela: እሬስዮሙ፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ እምጽልመት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,16 .
c)constituerela, praeponerela, praeficerelaMatthaei Evangelium.Matth. 23,9 ; ነቢየ፡ ረሰይኩከ፡ n. 282Jeremiae prophetia.Jer. 1,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 33,7 ; (regno in tres partes diviso) ረሰዩ፡ ለለ፡ ኵሉ፡ ክፍል፡ ብእሴ፡ ዘእሙር፡ በኀይል፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 347 ; collatio, -is vel collectivum, -ecoll.ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,22 .
e)vestes applicarela, induerelaLud. ex. Enc., videasvid. ተረስየ፡
f)pararela, praepararela(sicut הֵכִין ): ረሰይከ፡ ሰብአ፡ (v. ፈጠርከ፡ ) κατεσκεύασας ἄνθρωπον Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 9,2 ; ትሬስይዎ፡ ለገሃነም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,15 ; hinc ረሰየ፡ ርእሶ፡ ለ፡ aptumlavel dignum se fecitlavel censuitlare Actus apostolorum.Act. 13,46 .
3)facerelavel redderelaaliquem talem, converterelarem in rem, cumc.duplexdupl.Acc.: ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,10 ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,9 ; ትሬስየከ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,31 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 99,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; ረሰይኮን፡ ለአህጉር፡ መሬተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 25,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 19,7 ; ምኑነ፡ ኢትረሲ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,17 ; እሬስዮ፡ ላሐ፡ ለበዓላቲክሙ፡ Amosi prophetia.Am. 8,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,46 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,32 ; vel cumc. ውስተ፡ praedicati, ut: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,10 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,6 ; vel ለ፡ , ut: ሠጠጠ፡ አልባሲሁ፡ ወረሰዮሙ፡ ለክልኤ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,12 ; vel cumc. ከመ፡ , ut Ruth liber biblicus.Ruth 4,11 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,7 ; vel sequensseq.verbi Subjunctivo vel ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj., ut: ይሬስዮሙ፡ ለመካርያን፡ ይፄወዉ፡ liber Jobi.Job 12,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,32 ; እሬስየክሙ፡ ከመ፡ ትሑሩ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 36,27 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,24 ; ረስዮ፡ ለቃልየ፡ ከመ፡ ያስሕቶሙ፡ Judith liber apocryphus.Judith 9,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,6 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,43 .
5)facerelaalicui aliquid, in specie: mali quid inferrelaalicui, afficerelaaliquem re; cumc.duplexdupl.Acc.: ከመዝ፡ ለይረስየኒ፡ እግዚአብሔር፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,17 ; ምንተ፡ ይሬስየነ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 22,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,6 ; አልቦ፡ ዘይሬስዮ፡ ረምሕ፡ liber Jobi.Job 41,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 55,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 117,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,11 ; Lucae evangelium.Luc. 2,48 . (Passim in libris Mss. ረሰየ፡ cum ሰረየ፡ confunditur, ut liber Jobi.Job 42,9 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 54 ).
rassaya
Grébaut
ረሰየ፡ rassaya I,2 ይሬሲ፡ , ይረሲ፡ «agirfr, fairefr, render beaufr, considérerfr, ornerfr» ― አደረገ፡ , ሸለመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 57v.
148
Leslau
ረሰየ rassaya puten, placeen, seten, set upen, establishen, instituteen, constituteen, doen, makeen, convert (into)en, arrangeen, treaten, bestowen, appointen, prepareen, esteemen, consideren, declareen, imputeen, regard something asen, clotheen, armen, equipen, ( 148) decorateen, adornen
ረሰየ፡ ርእሶ rassaya rǝʾǝso he valued himselfen, he esteemed himselfen, videasvid. ርእስ፡
474b
participiumpart.
A)intransit.:
1)libensla, spontaneusla, promtusla, paratusla: αὐθαίρετοι ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,3 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ spontelaad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,17 ; እመ፡ ጥቡዓን፡ አንትሙ፡ εἰ ἔχετε ἑτοίμως Danielis prophetia.Dan. 3,15 ; ትኩን፡ ትቡዐ፡ ከመ፡ ትትልዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ ἕτοιμος Michaei prophetia.Mich. 6,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 56,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 107,1 ; ለመዊት፡ ጥቡዕ፡ አነ፡ Actus apostolorum.Act. 21,13 ; Actus apostolorum.Act. 23,21 ; Lucae evangelium.Luc. 8,15 ; Lucae evangelium.Luc. 22,33 ; ad Titum epistola.Tit. 3,1 ; ለእመ፡ ኮነት፡ ጥብዕተ፡ ለንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 120 ; in malam partem Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,15 .
2)confidensla, fidensla, intrepidusla, audaxla(in bonam partem): ከመ፡ ትሖር፡ ጥቡዐ፡ በሰላም፡ በኵሉ፡ ፍናዊከ፡ πεποιθώς Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,23 ; በጥቡዕ፡ ልብ፡ παῤῥησιαζόμενος Actus apostolorum.Act. 9,28 ; ጸለየት፡ በጥቡዕ፡ ልባ፡ Lud. e Ssal. Req.; ወኢኮነ፡ ጥቡዐ፡ በልቡ፡ δειλός Paralipomenon liber II.2 Par. 13,7 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ confidenterla: ጥቡዐ፡ ትብል፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,21 .
3)constansla, firmusla, perseveransla: ጥቡዕ፡ ልቡ፡ ለተወክሎ፡ ἐστήρικται Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 111,7 ; በነፍስ፡ ጥቡዕ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 5 ; ጥቡዓነ፡ ኩኑ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; ንሕነሰ፡ ጥቡዓን፡ ወኢንብል፡ ኦሆ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 2 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ constanterla, assiduela: ሶበ፡ ጸለየ፡ ጥቡዐ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 21 Enc.
4)fortisla: ብእሲ፡ ጥቡዕ፡ ጥቀ፡ ὑπερμεγέθης Paralipomenon liber I.1 Par. 20,6 (coll. ኢጥቡዕ፡ δειλός Paralipomenon liber II.2 Par. 13,7 ), nisi hoc ጥቡዕ፡ idem quod ትቡዕ፡ censere malueris.
B)passivumpass.:
1)libidinilavel audaciaelaaliorum obnoxiusla, ἐπίχαρμα , ትሬስዮ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,31 .
2)propositusla, decretusla: ክሥት፡ ሊተ፡ ጥቡዓተ፡ ጥበብከ፡ ( decretalasapientiae tuae) Lud. e Ssal. Req. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጥቡዕ፡ ዘ፡ ጫኻኝ፡ ብርቱሂ፡ ይ፡
i.e. መጠን፡ in st. constr. positum ( gramm.§ 157) usurpatur
1)variis pronominibus quantitatis circumscribendis
a)tantus quantusla: ፈለግየ፡ ኮነኒ፡ መጠነ፡ ባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,31 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; የዐቢ፡ ላሐ፡ ኢየሩሳሌም፡ መጠነ፡ ውኂዝ፡ Zachariae prophetia.Zach. 12,11 ; ሕለተ፡ ወርቅ፡ ዘመጠነ፡ በትር፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; Josuae liber.Jos. 3,4 .
c)subjuncta integra enuntiatione vertendum est relative: quantusla, quotla, quisquisla, quicumquela, quantusvisla, quotquotla: ὅσα Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,5 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,27 ; ትሬኢ፡ መጠነ፡ ይበልዕ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,6 ; መጠነ፡ አዕበየ፡ አፉከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 6,17 ; መጠነ፡ ብከ፡ quidquid habeslaTobit, liber apocryphus.Tob. 4,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,8 ; 2 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 1,18 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,11 ; መጠነ፡ መዋዕለ፡ ንጉሥ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 23,15 ; መጠነ፡ መዋዕል፡ quamdiulaProverbiorum liber biblicus.Prov. 1,22 ; በሤጥ፡ በመጠነ፡ ኮነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 23,9 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,27 . Nonnumquam pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ apponitur aut praemissum, ut: ዘመጠነ፡ ὅσα Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 ; ኵሎ፡ ዘመጠነ፡ ወሀበኒ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 19 aut sequens, ut Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
d)de interrogativo ሚመጠን፡ vid. infra.
2) መጠን፡ in Acc.et st. constr. positum adhibetur adverbialiter
a)circiterla, ferela, fermela, plus minusla: መጠነ፡ አሐቲ፡ ሰዓት፡ ὡσεὶ ὥραν μίαν Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; Lucae evangelium.Luc. 1,56 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,1 .
b)quamdiulaMatthaei Evangelium.Matth. 9,15 romanae editionisrom.( videasvid.supra መጠነ፡ መዋዕል፡ n. 223sub 1, cumc.et infra አምጣነ፡ ).
c) መጠነ፡ ከማሁ፡ quo magis – eo magislaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46 ; vel መጠነ፡ ፈድፋደ፡ Marci Evangelium.Marc. 7,36 romanae editionisrom.(cfr. infra አምጣነ፡ ).
3) መጠነ፡ in st. constr. et Acc.positum est praepositio: secundumla, prola, ut መጠነ፡ ኀይልከ፡ pro viribuslaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,10 ( videasvid. አምጣነ፡ ). Denique nota, hoc መጠን፡ in st. constr. positum ( gramm.§ 167,3) in libris antiquioribus crebro መጠኔ፡ sonare, ut Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,15 Laur.; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 1,18 romanae editionisrom.; Matthaei Evangelium.Matth. 15,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,62 romanae editionisrom.; Marci Evangelium.Marc. 15,4 romanae editionisrom.
maṭana
Grébaut
መጠነ፡ maṭana (adverbe) «à proportionfr» ― እንደ፡ Ms. BNFabb217, fol.
Leslau
መጠነ maṭana (construct state of and the accusative used adverbially) duringen, according toen, abouten, at a distance (of)en, as long asen, as large asen, as often asen, for the space of (a certain time)en, of the size ofen, as much asen, as great asen, so greaten, to such a degreeen 372b–373a
መጠነ፡ ዝ (እንተ) maṭana zǝ (ʾǝnta) such aen, so manyen, so much as thisen, as much asen, so greaten, in proportionen
በመጠነ ba-maṭan-a for the space ofen, in proportion toen
በከመ፡ መጠነ bakama maṭana + noun according toen, in proportion toen
ዘመጠነ zamaṭana as great asen
ኢመጠነ ʾi-maṭana not as much asen
ከመጠነ ka-maṭana howen, likeen
ከመጠነ፡ ዝ kamaṭana zǝ suchen, such aen, so great aen
373a
I,1[potestas radicis prima in applicandola, immittendola, componendola( fügen ) esse videtur, videasvid.IV,1, nec non ركب II V VI et ܪܰܟܶܒ ܐܰܪܟܶܒ ; hincpropagatur a) insiderela, conscenderela, equitarela, vehila רָכַב ܪܟܶܒ رَكِبَ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. መርከብ፡ , አርኩባት፡ b) potirila, assequila, invenirela ረከበ፡ I,1; II,1; III,1] SubjunctivusSubj. ይርከብ፡ et ይርክብ፡
1)adipiscila, nanciscila, assequila, obtinerela, potirilaconstruitur cumc.c.Acc.: ለእመ፡ ዴገንካ፡ ለጽድቅ፡ ትረክባ፡ καταλήψῃ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 15,17 ; Judicum liber.Jud. 7,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,30 ; ἐκλάβοι liber Jobi.Job 3,5 ; ἐπιτυχεῖν Jacobi epistola.Jac. 4,2 ; τυγχάνειν liber Jobi.Job 3,21 ; ትረክብ፡ ተስፋከ፡ liber Jobi.Job 11,18 ; ደቂቆሙ፡ ኢይረክቡ፡ ንዋዮሙ፡ liber Jobi.Job 21,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,66 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,8 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,29 ; Lucae evangelium.Luc. 18,18 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 3,22 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,12 ; ረኪበ፡ ዘርእ፡ ፈቀደ፡ prolem nancisci cupivitlanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 Enc.; de ረከበ፡ ሞገሰ፡ ቅድመ፡ ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 videasvid. ሞገስ፡
c)ferirelajaculando (treffen): ሄጶ፡ ውስተ፡ ፍጽሙ፡ ወረከቦ፡ ናላሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,4 .
2)invenirela, reperirela, deprehenderelasive quaesita, sive amissa, sive alia; rem Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,32 sequensseq.; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,22 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,27 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,14 ; ረኪበ፡ መድፍን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,18 ; ዘበዲበ፡ ምድር፡ ረከብከ፡ εὕρεμα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,6 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,44 ; Lucae evangelium.Luc. 4,17 ; Lucae evangelium.Luc. 6,7 ; Lucae evangelium.Luc. 15,4 ; hominem Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 36,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,23 ; Deuteronomium.Deut. 22,27 ; Deuteronomium.Deut. 24,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,2 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,27 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,21 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,38 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,28 ; nonnumquam reciperela, recuperarelaut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,22 ; construitur cumc.c.Acc.praedicati, ut: ረከብዎ፡ ውዱቀ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,3 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,21 ; ከመዝ፡ ረከብኩ፡ ጽሑፈ፡ ውስተ፡ መጻሕፍት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,14 ; vel sequensseq. እንዘ፡ cumc.verbo fin., ut Jesaiae prophetia.Jes. 37,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,40 ; vel sequensseq.enuntiatione integra (sine conjunctione praemissa): ረከብናሆሙ፡ ይሰክቡ፡ ኅቡረ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,38 ; ረከባሆሙ፡ ይቀውሙ፡ ህየ፡ ለሊቃውንት፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,6 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,21 .
a)viderela, perciperela, ut Marci Evangelium.Marc. 5,38 , quare saepissime ἰδού hoc verbo vertitur, videasvid.annot. ad Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,13 ; ረከብኩ፡ ስቍረተ፡ ውስተ፡ አረፍት፡ ἰδοὺ ὀπή Hezekielis prophetia.Hez. 8,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 8,14 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,8 ; ወረከብክዎ፡ ይገብር፡ ግብሮ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,3 .
b)censerela, existimarela; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,28 ; vel እመሰ፡ ትረክብ፡ ሠናየ፡ wenn du es für gut findest Lud. e Vit. Sam.
c)inciderelaalicui vel in aliquem, improviso (supervenire) ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 5,4 ; casu, fortuito, ut: ኢታብእ፡ ኵሎ፡ ሰብአ፡ ዘረከብከ፡ ውስተ፡ ቤትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,9 ; ዘረከብከ፡ cuicumque inciderislai.e. quicumque fueritlavel qui primus se obtuleritla, ut: ኢትሢሙ፡ ኵሎ፡ ዘረከብክሙ፡ ne praeficiatis obvium quemcumquelanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 130 ; በከመ፡ ረከበ፡ quocumque moo inveneritlai.e. temerela, ut: አብድ፡ ወዝሉፍ፡ በከመ፡ ረከባ፡ ይነብብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,19 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,6 ( ἄκαιρος ); ኢትጠበብ፡ በከመ፡ ረከብከ፡ ἀκαίρως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,4 .
d)de eventis et casibus, potissimum adversis, n. 303
α)contigerela, acciderela, obvenirelaalicui, invaderelaaliquem, cumc.Acc.ut: ኢይረክቦ፡ እኩይ፡ ( ἀπαντήσει ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,1 ; liber Jobi.Job 1,22 ; liber Jobi.Job 2,10 ; liber Jobi.Job 2,11 ; liber Jobi.Job 9,20 ; liber Jobi.Job 11,6 ( συμβαίνειν , ἀποβαίνειν ); በእንተ፡ ምንት፡ ረከበኒ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,22 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,21 ; Jonae prophetia.Jon. 1,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 39,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 114,4 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,11 ; etiam de praedictis: ረከቦ፡ ዝኩ፡ ኵሉ፡ ተኣምር፡ 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 10,9 ; ረከበነ፡ ዝመርገም፡ እኩይ፡ Baruchi liber apocryphus.Bar. 1,20 ; de sorte Evangelium Joannis.Joh. 19,24 ; et impersonaliter: accidit alicuila: በይእቲ፡ ዕለት፡ ረከባ፡ ለወለተ፡ ራጉኤል፡ συνέβη τῇ Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,7 .
β)inciderelain casum i.e. eo attingila, cumc.Acc., ut: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,14 ; ብዙኀ፡ ሕማመ፡ ረከበት፡ ብከ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 4,4 ; በከመ፡ እከየ፡ ምግባሩ፡ ይረክብ፡ (v. ይረክቦ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 3,11 ; ትሬኢ፡ እመ፡ ትረክቦ፡ ለቃልየ፡ εἰ ἐπικαταλήθεταί σε ὁ λόγος μου Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,10 .
e)cadere in aliquemla, ei convenirela: ዘይረክበከ፡ τὸ σόν ( quod tibi convenitla) Matthaei Evangelium.Matth. 20,14 ; ይርከቦ፡ ei conveniatlaEvangelium Joannis.Joh. 19,24 (nisi secundum 1,a exponere malueris: is possideat emalatunicam). Voc. Ae.la: አድምዐ፡ ረከበ፡ ዘ፡ አገኘ።
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
particula consecutiva [composita ex I እን፡ et ከ፡ , gramm.§ 62,c et gramm.§ 64; ከ፡ autem e forma pleniore extenuatum videtur, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ኬ፡ ; frustra Schrader de linguae Ae. indole p. 29 እንከ፡ ex እንተ፡ ከ፡ contractum esse conjecit], postpositiva, nec nisi emphaseos causa (ut Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 romanae editionisrom.) vel ubi vocibus encliticis ሰ፡ et ኬ፡ aucta est (sc. እንከሰ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,12 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 vel እንከሰኬ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,6 ) primum orationis locum obtinet.
1)de consecutione causali: igiturla, itaquela, ergola, ( nun , also ), οὖν Matthaei Evangelium.Matth. 7,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,32 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,45 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,22 al. ἄρα , ታአምር፡ እንከሰ፡ liber Jobi.Job 38,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,25 ( nimirumla; thesi propositae firmandae exemplum infert, sicut Graeci nonnumquam voce ἄρα utuntur); in sententiis interrogativis: liber Jobi.Job 17,15 ; በቀለኑ፡ እንከ፡ ትትቤቀላኒ፡ Joelis prophetia.Joel 4,4 ; ወአይቴኑ፡ እንከ፡ አምላከ፡ ጽድቅ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,17 ; መኑ፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,6 ; በውስተ፡ ርስተ፡ መኑ፡ እንከ፡ አኀድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,56 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,27 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,1 ; et cohortativis: ኅፈሩ፡ እንከ፡ ቃልየ፡ τοιγαροῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,16 ; Epistola Jeremiae, apocrypha.Ep. Jer. 14 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,38 . Matthaei Evangelium.Matth. 10,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,42 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,1 .
b)in apodosi sententiarum conditionalium, sive እንከ፡ , ut አእመርኩ፡ እንከ፡ ከመ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,9 ; Judicum liber.Jud. 16,11 ; sive እንከ፡ Judicum liber.Jud. 16,7 .
c) እንከ፡ ( und nunde, und sode) duas enuntiationes ita conjungit, ut posteriorem e priori consequi significet (sicut וְ consec. et ف ); ወያአምር፡ እንከ፡ ኵሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,46 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,5 ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ወተአመን፡ እንከ፡ ከመ፡ ሕሡም፡ አልቦ፡ ዘይረክበከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,10 ; ወወድቀ፡ እንከ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,26 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 11,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 86,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,3 .
2)de consecutione temporali: adhucla, porrola, ampliusla, diutiusla; passim, ubi temporis praesentis ratio habetur: nuncla, jamla, vel ubi temporis futuri: in reliquumlasive posterumla; ἔτι Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,14 ; ኀደገት፡ እንከ፡ ብሂሎታ፡ ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ; አሐተ፡ እንከ፡ ἔτι τὸ ἅπαξ τοῦτο Judicum liber.Jud. 16,18 ; ቦኑ፡ ለግሙራ፡ ኣረምም፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,14 ; እምይእዜ፡ እንከ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,1 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,7 ; ወተከልአ፡ ሕዝብ፡ እንከ፡ አብኦ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,1 ; ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 ; እንከ፡ ዓዲ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; ወእምዝ፡ እንከ፡ καὶ τότε Esther, liber biblicus.Esth. 2,13 ; τὸ λοιπόν ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,13 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 ; ወይጸርኅ፡ እንከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 15 ; አእመርኩ፡ እንከሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,21 ; ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ καὶ νῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,48 . Crebro componuntur
nomen agentisn. ag., rarius ጸላእ፡ , fem. ጸላእት፡ , pluralisPl. ጸላእያን፡ et ጸላእት፡ , osorla, inimicusla, inimicala, adversariusla: ጸላእየ፡ et ጸላኢየ፡ ἐχθρός μου liber Jobi.Job 31,29 ; ትሬኢ፡ ጸላእትየ፡ ወትለብስ፡ ኀፍረተ፡ ἡ ἐχθρά μου Michaei prophetia.Mich. 7,8 ; Michaei prophetia.Mich. 7,10 , ጸላኤ፡ ዐመፃ፡ μισῶν Judith liber apocryphus.Judith 5,17 ; ጸላእያነ፡ ሠናይ፡ ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,3 ; ጸላኢ፡ ἐχθρός ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,43 ; Jacobi epistola.Jac. 4,4 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 3,15 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,6 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,3 al.; ὑπεναντίος liber Jobi.Job 13,24 ; ἀντίδικος not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,8 ; ጸላእትክሙ፡ οἱ μισοῦντες ὑμᾶς Jesaiae prophetia.Jes. 66,5 ; Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 82,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 85,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,14 ; ἐχθροί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,3 ; liber Jobi.Job 8,22 ; liber Jobi.Job 27,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,24 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,30 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,2 ; Nahum.Nah. 1,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,3 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,22 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,44 ; ጸላእያነ፡ እግዚአብሔር፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,30 Platt; ጸላእያነ፡ ሃይማኖት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 3 ; ጸላእያንየ፡ ወቀናእያንየ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338 ; in specie ጸላኢ፡ nominatur diabolus, not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 21 al.; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 168,4 . ṣalāʾi , ṣalāʾ , fem. ṣalāʾǝt , pluralisPl. ṣalāʾǝyān , ṣalāʾǝt ወዘሰ፡ ተርፈ፡ ሐመምኩ፡ ብሂሎ፡ በሐሰት፡ ይክስሶ፡ ጸላእቱ፡ ወእመ፡ ተረትዓ፡ ይኩን፡ እዳሁ፡ እዳ፡ ወንጀለኛ፡mais si quelqu’un reste chez lui en se disant faussement malade, que ses ennemis le défèrent au tribunal, et s’il est convaincu de fausseté, que sa main subisse le châtiment du traîte!fr 113 l. 28-29 (ed.) , 129 11-14 (tr.) , ይትፌሣሕ፡ ፍቁርነ፡ ወይኅዝን፡ ጸላእትነ።nos amis se réjouiront, et que nos ennemis s’attrisent!fr 5 l. 33-34 ( 620 suggests that in the examples above the word ጸላእት፡ is used in the singular just like Amharic ጠላት፡ .)
quinql. II [si non quadril. V a ጠብጠበ፡ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ጸፍጸፈ፡ ; amh. idemid.]
1)Intransit.: destillarela, stillarela, stillatimlavel guttatim defluerela, de fluidis: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,6 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 21,10 ; ዘያንጠበጥብ፡ እምላዕሉ፡ ይሰቍራ፡ ለእብን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 44 ; translatetransl.: ወኢያንጠበጥብ፡ መዐትየ፡ ላዕለ፡ ኢየሩሳሌም፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 12,7 .
2)transit.: stillarela, guttatim demitterela, ደመናት፡ አንጠብጠቡ፡ ማየ፡ Judicum liber.Jud. 5,4 ; ደመናት፡ አንጠብጠቡ፡ ዓሣ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 29 Enc.; omisso Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,9 ; ትሬእየነ፡ ናንጠበጥብ፡ ሀፈ፡ ዘእምባእስ፡ ὁρᾷς ἡμᾶς καταστάζοντας τὸν ἐκ τῆς μάχης ἱδρῶτα Cyr. ho. f. 110 ( not able to find explanation in abbreviation listMansi IV. 1340 ).
3)caus.: stillatim infunderela, M.F.
participiumpart.pulvere sparsusla, pulverulentusla: ትሬእየነ፡ ጽቡላነ፡ እምቀትል፡ ὁρᾶς ἡμᾶς ἐν πολέμῳ κεκονιαμένους Chrys. ho. f. 110