Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

1)tectus^la, obtectus^la, protectus^la, opertus^la, velatus^la: ክዱን፡ እብን፡ ዲቤሁ፡ ; ክዱን፡ አምዝናም፡ ወፀሓይ፡ ; ምስዋር፡ ዘክዱን፡ ዲበ፡ መርጡል፡ ; Lit. Joh.

2)occultus^la, celatus^la, arcanus^la: ; ; ; ; ; በክዱን፡ ἐν τῷ κρυπτῷ ; ዘክዱን፡ μυστήριον ; ባህለ፡ መጻሕፍት፡ ክዱን፡ (non ክዳን፡ , quod Lud. habet) Enc.

ባህል

, ባህላት፡

1)dictum^la, effatum^la, vox^la, oratio^la, propositio^la( thesis^la): ከሠትከ፡ ባህለ፡ መጻሕፍት፡ ክዱነ፡ dicta scripturae arcana^la Enc. (Lud. ባዕለ፡ !); ወካዕበ፡ ይቤ፡ አባ፡ ቄርሎስ፡ በውስተ፡ ፩እምባህላት፡ F.M. 22,4; ; Chrys. et Abush. creberrime; ; 41; de orationibus philosophorum et sophistarum, Cyr. c. Pall.; ባህለ፡ ብካይ፡ ሰሚዖ፡ voce fletus audita^la Enc.

2)contradictio^la, contentio^la, disputatio^la, in malam partem ; in bonam,

ባህል

, ባህላት፡

2)contradictio^la, contentio^la, disputatio^la, in malam partem ; in bonam,

ባህል

, ባህላት፡

2)contradictio^la, contentio^la, disputatio^la, in malam partem ; in bonam,

መብህልት

i.q. ባህል፡ Ssal. Req.

ሁከት

1)motus^la, agitatio^la, fluctuatio^la: ; ; ; ( σάλος ); ( περιφέρεια ); ( κίνησις ); ተሀውኩ፡ ዐቢየ፡ ሁከተ፡ .

2)perturbatio^la, commotio animi^la, ሁከተ፡ ነፍስ፡ ταραχαὶ ψυχῆς ; . .

3)turbae^la, tumultus^la, disturbatio^la: ቃል፡ ወሁከት፡ φωναὶ καὶ θόρυβος ; ሰይጣን፡ መፍቀሬ፡ ሁከት፡ ; in republica ; ; ἀκαταστασία ; በሁከት፡ ἀτάκτως ; σύστασις ; ( noli sero in ecclesiam venire^la) ከመ፡ በድምፀ፡ ምጽአትከ፡ ኢይኩን፡ ሁከት፡ ለእለ፡ ይጼልዩ፡

hukat

Grébaut
ሁከት፡ révolte^fr, désobéissance^fr, insubordination^fr, agitation^fr (sens plus fort que celui de ሀውክ፡ ).
ባህል፡ ሳብእ፡ በእንተ፡ ተፈልጦ፡ ሁከታት፡ ወተጋእዞታት፡ ወዘሀሎ፡ ማእከሌሆሙ፡ ወበእንተ፡ ዘይትጌበር፡ ወቦ፡ ዘይቤ፡ በእንተ፡ ነጐርጓር፡ ወኑፋቄ፡ በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ አው፡ ዘይትጌበር፡ በከመ፡ ሥርዓተ፡ አበው፡ ቅዱሳን። Ms. BNFet110, fol. 33ra.
ሁከተ፡ ልብ፡ agitation de l’âme^fr. መዓትኒ፡ ሁከተ፡ ልብ፡ ወገዓረ፡ ነፍስ፡ ውእቱ፡ ወይሰመይ፡ ከመዝ። Ms. BNFet110, fol. 44vb. ልብ፡
8

Leslau
ሁከት hukat movement^en, motion^en, trouble^en, turmoil^en, disturbance^en, tumult^en, perturbation^en, commotion^en, uproar^en, turbulence^en, agitation^en, disorder^en, riot^en 220a

ባህነነ

quadril., ut videtur vacuum^la, inanem esse^la[quare referendum videtur ad بَهِىَ , بَهَأَ , בֹּהוּ ].

ባህድ

dubium; Ludolfum nomen diei jejunii, quod observatur in vigilia Epiphaniorum, ut: ሰላም፡ ለጾመ፡ ዕለት፡ ዋሕድ፤ ዘስሙ፡ ባህድ፡ ; etiam p. 430. At Sx. Tubing. exhibet ዘስሙ፡ ገሃድ፡ , quod melius quadrat.

ገሃድ

manifestus^la, apertus^la, publicus^la, perspicuus^la, evidens^la: ኵሉ፡ ዘገሃድ፡ ብርሃን፡ ውእቱ፡ ; ኢኮነኑ፡ ገሃደ፡ ይእዜ፡ ከመ፡ ኮነ፡ ከማነ፡ ἆρ᾽ οὐχὶ προδηλότατον ὅτι Cyr. ad Theod. f. 14; ገሃደ፡ ረሰየ፡ publicum^lavel palam fecit^laaliquid, ; ; . n. 1138

a)Adv. ገሃደ፡ publice^la, palam^la, aperte^la, libere^la, manifesto^la, evidenter^la: ዘገሃደ፡ ተነበይኩ፡ ; ይትሜክሑ፡ ገሃደ፡ ; ἐμφανῶς ; ; ; ἐν εἴδει ; γνωστῶς ; φανερῶς ; ጽምሚተ፡ ; μετὰ παῤῥησίας ; ; ; ኢይመጽእ፡ ገሃደ፡ οὐκ ἔχει παῤῥησίαν ; ἐν παῤῥησίᾳ Platt; ; κλαίων (?) ; ῥητῶς ; ኦእግዚኦ፡ አመ፡ ዳግም፡ ምጽአትከ፡ ታስተርኢ፡ ገሃደ፡ በስብሐተ፡ መንግሥትከ፡ ; ἐναργῶς , σαφῶς Cyr. ad ; ተዐውቀ፡ ገሃደ፡ Cyr. ad

b)nomen festi Epiphaniorum^la: ሰላም፡ እብል፡ ለጾመ፡ ዕለት፡ ዋሕድ፤ ዘስሙ፡ ገሃድ፤ (Lud. exhibet ባህድ፡ , supra 486; nescio an primitus scriptum fuerit ጋህድ፡ ).

በለቅ

, ባለቅ፡ , ባላቅ፡ , አብላቅ፡

1)marmor بَلَقٌ ; ; (unde hausit Paulus hanc sapientiam?) አምኀበ፡ አብላቅኑ፡ አው፡ እምኀበ፡ አእባን፡ ወአምእስተ፡ አባግዕ፡ አው፡ እምሥያጥኑ፡ ἀπὸ τῆς σμίλης καὶ τῶν δερμάτων ἢ τοῦ ἐργαστηρίου ; ; ባላቅ፡ (v. በለቅ፡ ) ቅድው፡ ὄνυχι τιμίῳ (Nescio an hoc loco Aethiopes aroma intelligant; in enim ባላቅ፡ inter nomina ሽቱ፡ recensetur).

2) Πλάκες tabulae^lalapideae Mosis appellantur ፪አብላቅ፡ ; ሰሌዳተ፡ አብላቅ፡ . n. 488

ብህለ

I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixit^la, VIII supplex fuit^lain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixit^laChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixisti^la, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixerunt^lap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); ይበል፡ , Imperat. በል፡ , ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ ; ); ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ ; ; , etiam in ብሂላት፡ verba^laLud.; ብህሎ፡ ( ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ ; ; ).

1)dicere^la: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; በል፡ ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ ; ; ; እንዘ፡ ይብል፡ dicens^la ; ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ ; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. ( alicui^la), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ ; በሎሙ፡ ; ; ; ; ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Enc.; rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ ; ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; .

a)Sequitur

α)plerumque oratio directa, ut ; ; ; ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) .

β)rarius oratio obliqua, verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι ; , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ .

γ)perraro Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?^la .

b)Hoc verbum in extrema oratione, quam quis dicit, collocare licet, ut: እፎ፡ እንከ፡ ትሣሀለኒ፡ ትብሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ quomodo igitur Deo^la„^lapropitius mihi esto^la“^ladices?^la 3; ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; crebro in libris prophetarum (sicut נְאֻם יְהוָֹה ), ut ; .

c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictum^lavel scriptum est^la( in^lalibro, vel verba) haec sunt^la: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ ; ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ ; ; 4 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡

d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorum^la(est), „petra“ dicere^lai.e. Cephas significat petram ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ ; etiam: ዘ፡ — ብሂል፡ quod — significat^la ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id est^la , vel ዝብሂል፡ — ውእቱ፡ ; vel ዝብሂል፡ hoc est^la( sive^la) ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxilii^la ; ; ; .

2)perraro: loqui^la, ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signis^lai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( ). n. 484

3)dicere^lai.e. appellare^la, nominare^la, vocare^la, : ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ ; ; ; ; ; ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.

a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperare^la, annuere^la ; ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionem^la ( ኦሆ፡ ).

b) እንብየ፡ ብሂል፡ nolle^la, abnuere^la, recusare^la ( እንብየ፡ ).

c) ጸጥ፡ ብሂል፡ obmutescere^la, silere^la ; ( ጸጥ፡ ).

d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicere^la, salvere jubere^la ባሐ፡ .

6)— Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet

a)respondere^laut ; ; .

b)interrogare^laut ; .

c)contra dicere^la, opponere^lavel occurrere^laverbis ut .

d)putare^la, opinari^la, sibi videri^la: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι .

በል፡ bal 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!^en’ 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡ ‘Su, sputate quel che avete mangiato^it’ 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).

Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.

ባሉጥ

i.q. ܒܰܠܽܘܛܳܐ بَلُّوطٌ quercus^la(, fraxinus^la), δρῦς ; ፲ወ፪ ዕፀወ፡ ባሉጥ፡ – : ድርስ፡ ወበሉጥ፡ ዘ፡ ዌራ፡ ; aliud^la: አውልዕ፡ ድርስ፡ ባሉጥ፡ ዘ፡ ወይራ።

ድርስ

δρῦς quercus^la, arbor ; ; etiam in Gen. δρυός ድርዮስ፡ et δρυΐ ድራይ፡ — Scholia Voc. Ae. sub ባሉጥ።

ባላ

Bala vel Bilha. part of (place name) ባላ፡ ዘዲሳርያ፡

ባላሒ

liberator^la(, servator^la, vindex^la): ባላሒ፡ ወመድኀኒነ፡ σωτὴρ καὶ λυτρωτής Cyr. c. ; Deus ባላሔ፡ ኵልነ፡ ; ; Deus ባላሒ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡

ባላሒ

ባላምባራስ

bālāmbārās (title) person responsibe for keeping an amba or any fortification ባላምባራስ፡ ገብረ፡ አምላክ፡ ‘le bālāmbārās Gabra Amlāk^fr’ 53 l. 16 (ed.), 64 l. 10–11 (tr.)

ባላምባራስ

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose