Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

( አስተቅሰመ፡ Lud.) IV,1et crebrius አስተቃሰመ፡ IV,3sortibusla, ominibusla, oraculis definirela, ominarila, augurarila, divinarela, hariolarilaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; Deuteronomium.Deut. 18,10 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,33 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,17 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 21,6 ; በከመ፡ ሐሰበ፡ ወአስተቀ ( ) ሰመ፡ ለአማስኖቶሙ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 9,24 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,5 .
et ቅህም፡ Substantivumsubst.( m. Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ), collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., formicarumlaspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ( ቅህም፡ ed not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 104 ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10. Ludolfus hoc vocabulum explicat fucusla(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitasla) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 25 Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 perperam intellecto sumtum videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( videasvid. sub ሰኳዕት፡ ). qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm
Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucusla, pecchioneit, formicait, frelonfr, guêpefr, fourmifrድንጉል፡ frelonfr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169
Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of anten, (*) droneen (for which see 410) 425a
Substantivumsubst., secundum Ludolfi Gregorium locusta minorla; hucusque nonnisi in pluralisPl. አናኵዕ፡ vel አናኳዕ፡ repertum; ei respondent
1) ἐρυσίβη rubigola: ይእዜ፡ ይበልዖ፡ አናኵዕ፡ ለርስቶሙ፡ Hosea.Hos. 5,7 ; Deuteronomium.Deut. 28,42 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,37 ; Joelis prophetia.Joel 1,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,51 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,11 ; quamquam incertum est, annon interpretes Ae. τὴν ἐρυσίβην locustae speciemlainterpretati sint.
2)locustae speciesla, vel locustae (seu grylli gregariila) forma scilicetsc.bruchuslavel attelabusla, κάμπη Amosi prophetia.Am. 4,9 ; Joelis prophetia.Joel 2,25 ; ἀκρὶς καὶ βροῦχος አናኵዕ፡ ወአንበጣ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 6,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 33,4 varia lectiovar.; Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10 ( videasvid. sub ቃህም፡ ); Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 76,11 . [Arabice أَنْكَعُ rubicundusla]. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: አናኵዕ፡ ዘ፡ አንበጣ፡ ገልገል፡ ; aliudla: ዘ፡ ፌንጣ፡ ; aliudla: ዘ፡ ፈረፌንጣ።
(etiam ሰኳት፡ ) Substantivumsubst., formicarum speciesla, μύρμηκες , ሰኳዕት፡ እለ፡ አልቦሙ፡ ኀይል፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,60 (at Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ቃህም፡ ); μυρμηκολέων liber Jobi.Job 4,11 (de quo videasvid. 805 seq.). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃሕም፡ ወሰኳዕት፡ ዘገብረ፡ ጕንዳን፡ , de qua formicarum specie consulas . I,13,29. [Mihi quidem ሰኳዕት፡ forma pluralisPl.a ሰኳዒ፡ esse videtur, quod proprie foramica facienslasignificat]. et ቅህም፡ Substantivumsubst.( m. Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ), collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., formicarumlaspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ( ቅህም፡ ed not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 104 ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10. Ludolfus hoc vocabulum explicat fucusla(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitasla) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 25 Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 perperam intellecto sumtum videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( videasvid. sub ሰኳዕት፡ ). et ቅህም፡ Substantivumsubst.( m. Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ), collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., formicarumlaspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ( ቅህም፡ ed not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 104 ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10. Ludolfus hoc vocabulum explicat fucusla(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitasla) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 25 Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 perperam intellecto sumtum videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( videasvid. sub ሰኳዕት፡ ). et ቅህም፡ Substantivumsubst.( m. Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ), collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., formicarumlaspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ( ቅህም፡ ed not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 104 ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10. Ludolfus hoc vocabulum explicat fucusla(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitasla) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 25 Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 perperam intellecto sumtum videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( videasvid. sub ሰኳዕት፡ ). nomenn. ከመ፡ ከዊኖ፡ ክረምተ፡ ኢይርሐስ፡ ወኢይብቍል፡ ወኢይሙት፡ ስክዕት፡ በረኃብdamit es, wenn der winter kommt, nicht feucht werde un sprosse, und die ameise nicht vor hunger sterbede 12 (ed.) 58 (tr.) qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm
Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucusla, pecchioneit, formicait, frelonfr, guêpefr, fourmifrድንጉል፡ frelonfr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169
Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of anten, (*) droneen (for which see 410) 425a
qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm
Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucusla, pecchioneit, formicait, frelonfr, guêpefr, fourmifrድንጉል፡ frelonfr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169
Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of anten, (*) droneen (for which see 410) 425a
qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm
Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucusla, pecchioneit, formicait, frelonfr, guêpefr, fourmifrድንጉል፡ frelonfr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169
Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of anten, (*) droneen (for which see 410) 425a
IV,2(rarissime IV,1ut Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ) et አስተዳለወ፡ IV,3(formae IV,2et IV,3in libris Mss. promiscue usurpantur)
1)pararela, praepararela, instruerela, appararela, compararela, plerumque ἑτοιμάζειν , ἑτοιμάζεσθαι , cumc.Acc.rei, cumc. ለ፡ pers. (alicui), cumc. ለ፡ finis et temporis: materiam aedificando Paralipomenon liber I.1 Par. 29,2 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 29,16 al.; ዕፀ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 5,14 ; አሕጻ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 10,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,11 ; gladium Hezekielis prophetia.Hez. 21,11 ; laqueum Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 56,8 ; arcum, venenum Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,14 ; sacrificium Zephania prophetia.Zeph. 1,7 ; hostias Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,29 ; viam Matthaei Evangelium.Matth. 3,3 ; cibum Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 50 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 64,10 ; liber Jobi.Job 38,41 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,14 ; ሥንቀ፡ ለፍኖት፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,17 ; ያስተዴሉ፡ ለዓለም፡ መፍቅዶ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,31 ; ቃህም፡ በሐጋይ፡ ያስተዴሉ፡ ሲሳዮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,8 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ; ናስተዳሉ፡ n. 1081 ለከ፡ ትብላዕ፡ ፍሥሐ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,17 ; ብዙኀ፡ Lucae evangelium.Luc. 10,40 ; Lucae evangelium.Luc. 10,41 ; ዘውእቱ፡ አስተዳለወ፡ ባዕድ፡ ይበልዖ፡ liber Jobi.Job 15,28 ; ማእደ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,2 ; dona Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,25 ; domum, conclave Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,31 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,15 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 11,2 ; መንበሮ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,19 ; ሎመ፡ ሀገረ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,16 ; አስተዳሉ፡ ደቂቀከ፡ ይቅትልዎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,21 ; አስተዳሉ፡ ነፍሰከ፡ ለሕማም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,1 ; ያስተዴልዉ፡ ልቦሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,17 ; አድኅኖተ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,31 ; sibi laudem Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,3 ; መንግሥቶ፡ 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 7,12 ; ዘያስተዴሉ፡ (v. ዘያስተዳሉ፡ ) ሐሰተ፡ ይመስል፡ ከመ፡ ዘያስተዴሉ፡ ነፋሳተ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,12 ; ያስተዴሉ፡ ጋእዘ፡ παρασκευάζει μάχας Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,18 ; አስተዳሊወከ፡ ዘትነብብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,4 ; ያስተዳሉ፡ ሊተ፡ (sc. verba certando) Jesaiae prophetia.Jes. 44,7 ; uxorem alicui Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,44 ; ለዓለም፡ ኣስተዴሉ፡ ዘርአከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,4 ; ገጾሙ፡ ለጊዜ፡ መዐት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; ታስተዴሉ፡ ገጸከ፡ ለአመ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,7 ; omisso Acc.: Lucae evangelium.Luc. 9,52 ; አስተዳሎነ፡ ንዕረግ፡ Actus apostolorum.Act. 21,15 .
b)„Passive accipi videturlain Hom. Chrys.:“ ተወልደ፡ ወአስተዳለወ፡ (Christus) ዘኢይትዐወቅ፡ , Lud. (?).
2)
a)pro dignitate tractarela, in honore haberelaaliquem: አስተዳልዋ፡ δὸς αὐτῇ τιμήν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,28 ; ዘኢያስተዴልዋ፡ (v. ዘኢያስተዳልዋ፡ ) ለነፍሱ፡ τὸν ἀτιμάζοντα τὴν ζωήν αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,29 .
b)benigne facerelaalicui, commodam et bonam vitam praeberelaalicui, cumc.Acc.: አስተዳልዋ፡ ለነፍስከ፡ εὖ ποίει σεαυτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,11 .
et ቅህም፡ Substantivumsubst.( m. Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ), collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., formicarumlaspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13 ( ቅህም፡ ed not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 104 ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10. Ludolfus hoc vocabulum explicat fucusla(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitasla) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 25 Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,6 perperam intellecto sumtum videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( videasvid. sub ሰኳዕት፡ ). qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm
Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucusla, pecchioneit, formicait, frelonfr, guêpefr, fourmifrድንጉል፡ frelonfr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169
Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of anten, (*) droneen (for which see 410) 425a
Caira urbs. qāhrā nomen propriumn. pr. (place name); ቀሐራ፡ qaḥarā , ቀሕራ፡ qaḥrā , ቃሕራ፡ qāḥrā , ቃፍራ፡ qāfrā 65 n. 42 (ed.)
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs
Grébaut
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs calendesfr; Textes et références: በበዓሎሙ፡ ዘቃለንዴስ፡ ዘኢያኑአርኤስ። Ms. BNFabb179, fol. 49vb, ወእምቅድመ፡ ሰቡዐ፡ ቃላንዴስ፡ ፊብራሪዮስ። Ms. BNFabb179, fol. 50vc, በሰዱሱ፡ ለወርኅ፡ ዘበ፡ ሮሜ፡ ቃላንዴዎስ፡ መርጥያስ። Ms. BNFabb179, fol. 55rb, ወተፈጸመ፡ ስምዐ፡ ዚአሁ፡ ዘበ፡ እግዚእነ፡ ወአምላክነ፡ ወመድኃኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ በወርኀ፡ ሰጴጤምብር፡ አመ፡ ፲፡ ወ፬፡ እምቅድመ፡ ፰፡ ወለቀሌንዴስ፡ ለስጵጤብር። Ms. BNFabb179, fol. 45vc
170
Leslau
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs ( 170) calendsen, first day of the monthen 429a
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs
Grébaut
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs calendesfr; Textes et références: በበዓሎሙ፡ ዘቃለንዴስ፡ ዘኢያኑአርኤስ። Ms. BNFabb179, fol. 49vb, ወእምቅድመ፡ ሰቡዐ፡ ቃላንዴስ፡ ፊብራሪዮስ። Ms. BNFabb179, fol. 50vc, በሰዱሱ፡ ለወርኅ፡ ዘበ፡ ሮሜ፡ ቃላንዴዎስ፡ መርጥያስ። Ms. BNFabb179, fol. 55rb, ወተፈጸመ፡ ስምዐ፡ ዚአሁ፡ ዘበ፡ እግዚእነ፡ ወአምላክነ፡ ወመድኃኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ በወርኀ፡ ሰጴጤምብር፡ አመ፡ ፲፡ ወ፬፡ እምቅድመ፡ ፰፡ ወለቀሌንዴስ፡ ለስጵጤብር። Ms. BNFabb179, fol. 45vc
170
Leslau
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs ( 170) calendsen, first day of the monthen 429a
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs
Grébaut
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs calendesfr; Textes et références: በበዓሎሙ፡ ዘቃለንዴስ፡ ዘኢያኑአርኤስ። Ms. BNFabb179, fol. 49vb, ወእምቅድመ፡ ሰቡዐ፡ ቃላንዴስ፡ ፊብራሪዮስ። Ms. BNFabb179, fol. 50vc, በሰዱሱ፡ ለወርኅ፡ ዘበ፡ ሮሜ፡ ቃላንዴዎስ፡ መርጥያስ። Ms. BNFabb179, fol. 55rb, ወተፈጸመ፡ ስምዐ፡ ዚአሁ፡ ዘበ፡ እግዚእነ፡ ወአምላክነ፡ ወመድኃኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ በወርኀ፡ ሰጴጤምብር፡ አመ፡ ፲፡ ወ፬፡ እምቅድመ፡ ፰፡ ወለቀሌንዴስ፡ ለስጵጤብር። Ms. BNFabb179, fol. 45vc
170
Leslau
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs ( 170) calendsen, first day of the monthen 429a
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs
Grébaut
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs calendesfr; Textes et références: በበዓሎሙ፡ ዘቃለንዴስ፡ ዘኢያኑአርኤስ። Ms. BNFabb179, fol. 49vb, ወእምቅድመ፡ ሰቡዐ፡ ቃላንዴስ፡ ፊብራሪዮስ። Ms. BNFabb179, fol. 50vc, በሰዱሱ፡ ለወርኅ፡ ዘበ፡ ሮሜ፡ ቃላንዴዎስ፡ መርጥያስ። Ms. BNFabb179, fol. 55rb, ወተፈጸመ፡ ስምዐ፡ ዚአሁ፡ ዘበ፡ እግዚእነ፡ ወአምላክነ፡ ወመድኃኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ በወርኀ፡ ሰጴጤምብር፡ አመ፡ ፲፡ ወ፬፡ እምቅድመ፡ ፰፡ ወለቀሌንዴስ፡ ለስጵጤብር። Ms. BNFabb179, fol. 45vc
170
Leslau
ቃለንዴስ፡ qālendes , ቃላንዴዎስ፡ qālāndewos , ቀሌንድስ፡ qalendǝs ( 170) calendsen, first day of the monthen 429a
I,1[ צָרַח صَرَخَ ; vicinusvic. ጠርአ፡ et רָזַח ; amh. ጸራ፡ ] SubjunctivusSubj. ይጽራኅ፡ , alta et clara voce clamarela, vociferarila, ጸርኀት፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,46 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,10 ; ይጸርኅ፡ ደሙ፡ እምድር፡ እስከ፡ ሰማይ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 4 ; de proclamantelaApocalypsis Joannis.Apoc. 5,2 ; de plorantibuslaet lamentantibus: ጸርኀ፡ ወበከየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,2 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,38 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,13 ; liber Jobi.Job 2,12 ; ጸራኅኩ፡ ጽራኀ፡ መሪረ፡ ወብካየ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 65,5 ; de implorantibusla: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 31,3 ; liber Jobi.Job 35,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; እጸርኅ፡ ወአዐወዩ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,8 ; cumc. ኀበ፡ pers.: ይጸርኁ፡ ኀቤየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,11 ; ጽራኅ፡ ኀቤየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,3 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,18 ; Judith liber apocryphus.Judith 4,15 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,19 ; ሶበ፡ አኅለቀት፡ ጸሪኀ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,1 ; Joelis prophetia.Joel 1,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 4,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,18 ; n. 1275 ይጸርኅ፡ ዲቤከ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ Deuteronomium.Deut. 15,9 ; cumc.Acc. ቃለ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 31,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 141,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,2 ; de acclamantibusla, inclamantibusla, cumc. ለ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 9,54 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,37 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,38 ; cumc. እምድኅረ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 18,22 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,9 ; cumc.Acc.personapers.: ጸርኀ፡ ኪያከ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 13 Enc.; de cornu, tuba clangentela: ጊዜ፡ ይጸርኅ፡ ቀርን፡ ወይትነሥኡ፡ ምውታን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 120. II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
adjectivumadj., fem. ቀጣን፡ , pluralisPl.m. ቀጢናን፡ , comm. ቀጠንት፡
1)tenuisla, subtilisla
a)de rebus corporeis: ልብስ፡ ቀጢን፡ ዘይትዐጸፍ፡ ካህን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,2 ; ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ (v. ወቀጢናን፡ ) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,4 ; መዝራዕቱ፡ የማናይ፡ ቀጢን፡ (tenuior sinistro) Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 5 ; አስሐትያ፡ ቀጢን፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 5,15 ; ሥዕርት፡ ቀጣን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,30 ; ሠዊት፡ ቀጢናን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,7 .
b)de rebus incorporeis, ut de voce: ቃለ፡ (v. ቃል፡ ) ቀጢን፡ φωνὴ αὔρας λεπτῆς Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,12 ; ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; de spiritu Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ( λεπτός ); Gadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 151 ; de perspicacia: በቀጣን፡ ዐይነ፡ ልብ፡ ἀκριβεῖ τῆς διανοίας ὄμματι Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 66.
2)in specie: ቀጠንት፡ (sive adjecto sive omisso አልባስ፡ ) vestes tenueslaeaedemque pretiosae, molles: በቀጠንት፡ ገለድኩ፡ ምስካብየ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,16 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 2 ; ዘቀጠንተ፡ ይለብስ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; በቀጠንት፡ አልባስ፡ Lucae evangelium.Luc. 7,25 ; Deg.; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 379. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቀጠንት፡ ብ፡ ግምጃ።
II,1
1)tollerela, extollerela, attollerela, sublevarela, ut: onus de terra, ሶበ፡ ያነሥእዎ፡ ( ለእብን ) ይገድፍዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,21 (v. ይነሥእዎ፡ ); ኢታንሥእ፡ ክቡደ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 ; aliquem sursum: አንሥአኒ፡ መንፈስ፡ ማእከለ፡ ሰማይ፡ ወምድር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,3 ; humi jacentem, lapsum: not able to find explanation in abbreviation list2 Sam. 12,17 ; Deuteronomium.Deut. 22,4 ; ባዕል፡ እመ፡ ድኅፀ፡ ብዙኃን፡ ያነሥእዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,22 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,32 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 145,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,25 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 48,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,11 ; Marci Evangelium.Marc. 1,31 ; humilem n. 637Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 146,6 ; liber Jobi.Job 5,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,12 . In specie tollerela
d) ቃለ፡ vocemla: አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; et omisso ቃለ፡ , ut: አንሣእኩ፡ እጽራኅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,5 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,2 .
2)surgere facerela, excitarela, suscitarela, sedentem Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 46,9 ; እለ፡ አንሥእዎሙ፡ እመናብርቲሆሙ፡ ለኵሎሙ፡ ነገሥተ፡ ምድር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,9 ; dormientem Matthaei Evangelium.Matth. 8,25 romanae editionisrom.; venire vel prodire facere: ንጉሦሙ፡ ዘኣነሥእ፡ ሎሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; አንሥእ፡ ዘርአ፡ ለእኁከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 41 ; ያነሥእ፡ እምኔከ፡ ተክለ፡ ጽድቅ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; adversarium: ኣነሥኦሙ፡ ላዕሌክሙ፡ ለፋርስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,17 ; res inanimatas: መኑ፡ አንሥኣ፡ ለጽድቅ፡ እምጽባሕ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 ; ያነሥእ፡ ቅንአተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,13 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,30 (ventum); animum (in bonam et malam partem): አንሥአ፡ መንፈሶሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,14 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,19 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 3,1 .
3)erigerela: አንሥኡ፡ ትእምርተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,12 .
a)translatetransl.: ንጉሥ፡ ጻድቅ፡ ያነሥእ፡ ብሔሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 29,4 ; aegrotum solatio liber Jobi.Job 4,4 .
II,1
1)tollerela, extollerela, attollerela, sublevarela, ut: onus de terra, ሶበ፡ ያነሥእዎ፡ ( ለእብን ) ይገድፍዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,21 (v. ይነሥእዎ፡ ); ኢታንሥእ፡ ክቡደ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 ; aliquem sursum: አንሥአኒ፡ መንፈስ፡ ማእከለ፡ ሰማይ፡ ወምድር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,3 ; humi jacentem, lapsum: not able to find explanation in abbreviation list2 Sam. 12,17 ; Deuteronomium.Deut. 22,4 ; ባዕል፡ እመ፡ ድኅፀ፡ ብዙኃን፡ ያነሥእዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,22 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,32 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 145,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,25 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 48,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,11 ; Marci Evangelium.Marc. 1,31 ; humilem n. 637Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 146,6 ; liber Jobi.Job 5,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,12 . In specie tollerela
d) ቃለ፡ vocemla: አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; et omisso ቃለ፡ , ut: አንሣእኩ፡ እጽራኅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,5 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,2 .
2)surgere facerela, excitarela, suscitarela, sedentem Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 46,9 ; እለ፡ አንሥእዎሙ፡ እመናብርቲሆሙ፡ ለኵሎሙ፡ ነገሥተ፡ ምድር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,9 ; dormientem Matthaei Evangelium.Matth. 8,25 romanae editionisrom.; venire vel prodire facere: ንጉሦሙ፡ ዘኣነሥእ፡ ሎሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; አንሥእ፡ ዘርአ፡ ለእኁከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 41 ; ያነሥእ፡ እምኔከ፡ ተክለ፡ ጽድቅ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; adversarium: ኣነሥኦሙ፡ ላዕሌክሙ፡ ለፋርስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,17 ; res inanimatas: መኑ፡ አንሥኣ፡ ለጽድቅ፡ እምጽባሕ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 ; ያነሥእ፡ ቅንአተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,13 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,30 (ventum); animum (in bonam et malam partem): አንሥአ፡ መንፈሶሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,14 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,19 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 3,1 .
3)erigerela: አንሥኡ፡ ትእምርተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,12 .
a)translatetransl.: ንጉሥ፡ ጻድቅ፡ ያነሥእ፡ ብሔሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 29,4 ; aegrotum solatio liber Jobi.Job 4,4 .
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
adjectivumadj.quinquel. ( gramm.§ 110,b), pro quo መዓሪር፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 175,3 , mellitusla, dulcisla: መር፡ ወመዐርዒር፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 69,8 ; ማየ፡ ሰርቅ፡ መዐርዒረ፡ ስተይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,17 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,24 ; ጕርዔሁ፡ መዐርዒር፡ Canticum Canticorum.Cant. 5,16 ; saepius de voce et loquela: በቃል፡ መዐርዒር፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 22 ; ቃለ፡ (sic) መዐርዒር፡ ዘሱራፌል፡ Rel. Bar.; ነገረ፡ ገድሉ፡ መዐርዒር፡ ለተናግሮ፡ Deg. qaṭṭin , fem. qaṭṭān , pluralisPl. m. qaṭṭinān , comm. qaṭṭant
Cross-references:
a) for አልባስ፡ ቀጠንት፡ videasvid. ልብስ፡ (Grébaut)
b) for አልባሰ፡ ቀጠንት፡ videasvid. ልብስ፡ (TraCES)
ʾanśʾa bearen, tolerateensopportareit’ ?, ኢያንሥአት፡ ሥጋሁ፡ አሐተ፡ ዕለተ፡il suo corpo non sopportò la fame un solo giorno!it 389 (ed.) , 134 (tr.) ወሰአለ፡ ኅብስተ፡ ለሥጋሁ፡ ኢያንሥአ፡ ረኀባ፡ እምዝ፡ ኵሉ፡ ኲናት፡ ወእሳት፡ ኢያንሥአ፡ ጽምአ።chiese del pane per il suo corpo, a non sopportò la fame; più di tutte (quelle) lance e (quel) fuoco, sopportò la sete!it 389-390 (ed.) , 134 (tr.) (‘Traduzione provvisoria, con significato di አንሥአ፡ non attestato in 636-637 404 , oppure cf. tigrino ንስዔ፡ «ristorare, sfamare», caus. አንስዔ፡ «far ristorare, far sfamare» ?’ 134 n. 34 ) ʾanśʾa bearen, tolerateensopportareit’ ?, ኢያንሥአት፡ ሥጋሁ፡ አሐተ፡ ዕለተ፡il suo corpo non sopportò la fame un solo giorno!it 389 (ed.) , 134 (tr.) ወሰአለ፡ ኅብስተ፡ ለሥጋሁ፡ ኢያንሥአ፡ ረኀባ፡ እምዝ፡ ኵሉ፡ ኲናት፡ ወእሳት፡ ኢያንሥአ፡ ጽምአ።chiese del pane per il suo corpo, a non sopportò la fame; più di tutte (quelle) lance e (quel) fuoco, sopportò la sete!it 389-390 (ed.) , 134 (tr.) (‘Traduzione provvisoria, con significato di አንሥአ፡ non attestato in 636-637 404 , oppure cf. tigrino ንስዔ፡ «ristorare, sfamare», caus. አንስዔ፡ «far ristorare, far sfamare» ?’ 134 n. 34 ) ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
maʿarʿir , መዓርዒር፡ maʿārʿir , fem. መዐርዓር፡ maʿarʿār , መዓርዒርት፡ maʿārʿirt ; pluralisPl. መዓርዒራን፡ maʿārʿirān , fem. መዓርዒራት፡ maʿārʿirāt
Grébaut
መዓርዒር፡ maʿārʿir , pluralisPl. መዓርዒራን፡ maʿārʿirān «doux comme le mielfr» ― ጣፈጠ፡ Ms. BNFabb217, fol. 44r.
መዓርዒርት፡ maʿārʿirt fem. , pluralisPl. መዓርዒራት፡ maʿārʿirāt «douce comme le mielfr» ― ጣፈጠ፡ Ms. BNFabb217, fol. 44r.
106
Leslau
መዐርዒር maʿarʿir ( fem. መዐርዓር maʿarʿār ) sweeten, sweet-tastingen, honey-sweeten 327a
nomen agentisn. ag., fem. ገባሪት፡ , pluralisPl.m. ገባርያን፡ et ገበርት፡
2)factorla; rarius construitur cumc.c.Acc., ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,33 ; plerumque per status constructusst. c.vel Genitivum.
a)creatorla, conditorla, auctorla, Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,55 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 3,4 ; δημιουργός ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,10 ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 1 ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,12 .
b)opifexla, fabricatorla, Jesaiae prophetia.Jes. 29,16 ( ὁ ποιήσας ); ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,20 ( ὁ πλάσας ); ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልፍ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልፍ፡ ምስሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,19 ; ገባርያነ፡ ብርት፡ χαλκοπλάσται Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,9 ; ገበርተ፡ ዕጣን፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 9,30 ; Fid. Jac. Bar. ( videasvid. sub አስተጣግዐ፡ );
c)is qui facitla, peragitla, perficitlaaliquid, operatorla, perpetratorla, perficuslavel perfactorla: ግብር፡ ምስለ፡ ገባሪሁ፡ τὸ πραχθὲν σὺν τῷ δράσαντι Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,10 ; ኩኑ፡ ገባርያነ፡ ሕግ፡ ποιηταί Jacobi epistola.Jac. 1,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,17 ; ገባሬ፡ እኪት፡ et ገባሬ፡ ሠናይት፡ benefactor et malefactor Epistola Joannis III.3 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,12 Platt; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,4 ; ገባርያነ፡ ሰላም፡ pacificilaMatthaei Evangelium.Matth. 5,9 ; ገበርተ፡ ዐመፃ፡ liber Jobi.Job 34,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 93,4 ; ገበርተ፡ እከይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,19 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 197 ; ገበርተ፡ ጽድቅ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,17 ; ገባሬ፡ ሣህል፡ እግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,6 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 159,3 ; diaconi sint ገባርያነ፡ ምክር፡ ሠናይ፡ Lud. Comm. hist. p. 306; ጥበብ፡ ገባሪተ፡ ኵሉ፡ πάντα ἐργαζομένη Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,5 ; ጎርጎርዮስ፡ ገባሬ፡ መንክር፡ Gregorius thaumaturguslanot able to find explanation in abbreviation listKebr. Nag. n. 2, al.
3)operariusla, ut μίσθιος mercenarius Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,20 ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Evangelium Joannis.Joh. 15,1 romanae editionisrom.
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
titulus Imperatorum Aethiopiae ( majestasla, augustissimusla), de quo videre licet Ludolfi hist. Ae. II,1,25 et not able to find explanation in abbreviation listComm. p. 222. Eum origine amharicum esse asserit Ludolfus. Legitur passim in libris Aethiopicis, ut: አኮ፡ በቃለ፡ ሐፄ፡ ወአኮ፡ በመኰንን፡ Chron. Ax. At ubi Imperatorem alloquuntur, ሐፄ፡ vocula ጌ፡ auctum usurpant, scilicetsc. ሐፄጌ፡ , cui respondet Francogallorum Sirela. Haec compellatio etiam in Jesum translata occurrit, ut: ተቀጸል፡ ጽጌ። ኢየሱስ፡ ሐፄጌ። Deg. [Ludolfus hoc nomen ኀፄ፡ scripsit, Isenbergius autem ሐፄ፡ ; hanc scriptionem n. 141equidem plerumque inveni. De etymo nihil certi habeo, quamquam annotare juvat, hoc nomen ex arab. حَظِيَ bene illustrari posse]. not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ḥaḍe , ሐፃች፡ ḥaḍāč , ኀፄ፡ ḫaḍe , ዓፄ፡ ʿāḍe , አፄ፡ ʾaḍe ኀፄ፡ ዘርአ፡ ያዕቆብ፡le ḫaṣē Zarʾa Yāʿqobfr 4 l. 27 (ed.), 4 l. 31 (tr.); ኀፄ፡ በእደ፡ ማርያም፡le ḥ{sic}aṣē Baʾeda Māryāmfr 5 l. 2–3 (ed.), 4 l. 38 (tr.); አድ፡ በራሕ፡ ፩፡ ላህም፡ ለተዝካረ፡ ሐፄ፡ ዳዊት።Ad Barrāḥ [donnera] une vache pour la commémoraison du ḥaṣē Dāwit.fr 9 l. 22, 10 l. 1 (ed.), 9 l. 31–32 (tr.); አቶ፡ ተክለ፡ ጊዮርጊስ፡ ያአፄ፡ ልጅ፡l’ato Takla Giyorgis, fils du roi,fr 62 l. 10–11 (ed.), 74 l. 25 (tr.)
Cross-references: videasvid. also ሐፀይ፡ ● for ቃለ፡ ሐፄ፡ videasvid. ቃል፡ (TraCES)
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
Substantivumsubst.
2)divinitasla, deitasla(divina natura, potentia, virtus, majestas): θειότης , θεότης ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,9 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 158,4 ; Cyr. et Chrys. sapissime; τὸ θεῖον Actus apostolorum.Act. 17,29 ; ምስጢራተ፡ መለኮትከ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,5 . Statui constructo subjunctum vel in Genitivo positum vertere licet: divinusla, ut ቃለ፡ መለኮት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 201 ; መጻሕፍት፡ ዘመለኮት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 138.
malakot
Leslau
መለኮት malakot lordshipen, kingdomen, dominationen 343b
መለኮት malakot Godheaden, divinityen, deityen, divine natureen, divine ruleen (for its Aramaic origin, see 33)
ዘመለኮት፡ za-malakot divineen 344a
Cross-references: videasvid. also አምላክና፡ (Grébaut)
{ rarius ማሕልይ፡ ut Regum liber biblicum III.3 Reg. 4,28 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 10,12 } Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መሓልይ፡ et ማሕሌታት፡
3)instrumenta musicala(etiam ንዋየ፡ ማሕሌት፡ q.v. sub ንዋይ፡ ): ቃለ፡ ማሕሌትኪ፡ τῶν ψαλτηρίων Hezekielis prophetia.Hez. 26,13 ; αὐλαί Jesaiae prophetia.Jes. 5,12 (vers. alt.); ቃለ፡ ማሕሌት፡ φωνὴ αὐλητῶν (vel μουσικῶν ) Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,22 ; በማሕሌት፡ ἐν κυμβάλοις Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,6 ; νάβλα Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,5 ; κιθάρα (vel ψαλτήριον ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,21 . Danielis prophetia.Dan. 3,5 sequensseq. n. 70
{ rarius ማሕልይ፡ ut Regum liber biblicum III.3 Reg. 4,28 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 10,12 } Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መሓልይ፡ et ማሕሌታት፡
3)instrumenta musicala(etiam ንዋየ፡ ማሕሌት፡ q.v. sub ንዋይ፡ ): ቃለ፡ ማሕሌትኪ፡ τῶν ψαλτηρίων Hezekielis prophetia.Hez. 26,13 ; αὐλαί Jesaiae prophetia.Jes. 5,12 (vers. alt.); ቃለ፡ ማሕሌት፡ φωνὴ αὐλητῶν (vel μουσικῶν ) Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,22 ; በማሕሌት፡ ἐν κυμβάλοις Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,6 ; νάβλα Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,5 ; κιθάρα (vel ψαλτήριον ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,21 . Danielis prophetia.Dan. 3,5 sequensseq. n. 70
Substantivumsubst., m. et fem.
1)molala: አመት፡ እንተ፡ ትነብር፡ ዲበ፡ ማሕረፅ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; ንሥኢ፡ ማሕረፀ፡ ወሕርፂ፡ ሐሪፀ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 47,2 ; የሐርፅዎ፡ በማሕረፅ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,8 ; ቤተ፡ ማሕረፅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,11 (var.); ቃለ፡ ማሕረፅ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 367 ; በአሐዱ፡ ማሕረፅ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,41 romanae editionisrom.; በአሐቲ፡ ማሕረፅ፡ Lucae evangelium.Luc. 17,35 romanae editionisrom. De molis Abyssinorum consulere licet, quae Ludolfus in Comm. ad hist. not able to find explanation in abbreviation listAeth. p. 565 disputavit.
2)molae pars inferior, catillusla(pars superior est መድሔ፡ q.v.), ὁ μύλος , እብን፡ ዐቢይ፡ ከመ፡ ማሕረፅ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,21 ; Deuteronomium.Deut. 24,6 ; ስባረ፡ ማሕረፅ፡ Judicum liber.Jud. 9,53 ; ማሕረፀ፡ ጾሩ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 5,13 varia lectiovar.; μύλος ὀνικός ማሕረፀ፡ አድግ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,6 ; Marci Evangelium.Marc. 9,42 („intelligunt Aethiopes catillum molae trusatilis seu jumentariae, quales in Aegypto dantur“, Lud. in lexiconlex.columnacol.277). Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ማሕረፅ፡ ዘ፡ ወፍጭ፡ (pro መፍጭ፡ ).
Substantivumsubst., pluralisPl. ምዕዳናት፡ hortatusla, adhortatiola, adominitiolaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; ሰሚዐ፡ ነገረ፡ ምዕዳን፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 46 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 104 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 11 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 30 Enc.; ምዕዳነ፡ ጽድቅክሙ፡ በሊኅ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 16 Enc.; ቃለ፡ ምዕዳን፡ F.N. 48; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 300 ; ለክሙ፡ ኢይመይጦ፡ ለአልባቢክሙ፡ ምዕዳን፡ እምግዘፊሆን፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 364 ; መጻሕፍተ፡ ምዕዳናት፡ Gadela Karazûn.Gad. Kar. mǝʿdān
Grébaut
ምዕደት፡ mǝʿdat et ምዕዳን፡ mǝʿdān «exhortationfr, conseilfr» ― ምክር፡ Ms. BNFabb217, fol. 45r.
108
Leslau
ምዕዳን mǝʿdān admonitionen, exhortationen, religious instructionen, homilyen, discourseen 325b
Cross-references: videasvid. also ምዕደት፡