Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

quadril. II [etiam per ስ ; denominatum a nomine n. 162ut ምሡክ፡ vel መሥኵ፡ id quod^laruminante per guttur sursum trahitur^la. Radix simplex est መሠከ፡ trahere^la מָשַׁךְ مَسَكَ , ( مَشَقَ ); etiam መሰከ፡ et ወሰቀ፡ – In lingua amh. አመሰከወ፡ ruminare^la; in caeteris autem linguis radix גָּרַר جَرَّ ܓܰܘܪܰܪ ruminationem significat] ruminare^la: ያመሠኵዕ፡ -7; in C; –8 in ʾamaśkʷǝʿa

Grébaut
አመሥኵዐ፡ ʾamaśkʷǝʿa , quadrl. II, ያመሠኵዕ፡ , ያመሥኵዕ፡ «ruminer^fr» ― አመነዘሐ፡ , አመሠኰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 35v.
81

Leslau
mśkʷʿ አመሥኵዐ ʾamaśkʷǝʿa chew the cud^en, ruminate^en 368b

ኀደገ

I,1[radix in Geez tritissima, sed a caeteris linguis semiticis aliena (de Amh. ); nam arab. خدج significatum specialem abortivit^la(elabi sivit foetum) habet. Significatione quidem vicinum est חָדֵל sed alius originis ( Ges. thes. p. 407). De etymo si conjecturam proponere licet, ኀደገ፡ mihi ad עָתַק dimoveri^la, arab. عَتَقَ manumitti^la(sicut عَزَبَ remotus fuit^la, procul abfuit^la, hebr. עָזַב dimittere^la, relinquere^la) referendum videtur.] ይኅድግ፡ ;

A)transitive

1)relinquere^la( verlassen^de, zurücklassen^de, hinterlassen^de)

a)discedere^laab aliquo, vel loci: መካነከ፡ ኢትኅድግ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኀደጎ፡ ስካረ፡ ወይኑ፡ .

b)in discedendo relinquere aliquid^la, rei: ; ; ; ; ; ; ; ; ኀደግዋ፡ ለሀገር፡ ርኁተ፡ ; addito loco: ነኀድገከ፡ በኀበ፡ ውሉድከ፡ ; ሥርዎ፡ ኅድጉ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; et ለ፡ pers. alicui^la: ; ; ; ; in specie de moriente: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

c)deserere^la, destituere^la: ኢትኅድግ፡ ዐርከከ፡ ዘትካት፡ ; ; ብእሲት፡ እንተ፡ ተኀድግ፡ ምታ፡ ; ; ; ; ; in specie:

α)Deum i.e. ab eo deficere^la ; ; ; ; .

β)mandata Dei, legem, consilium ; ; ; ; ; የኀድጉ፡ ጽዋዔሆሙ፡ monachi^la, qui a vocatione sua recedunt^la, ; ኀደገ፡ ምክሮሙ፡ .

2)committere^laalicui aliquid ( überlassen ) ; ኀደገ፡ ኵሎ፡ ቅድሜሁ፡ ; ተኀድግ፡ ዲቤሁ፡ ተግባረከ፡ ; በእደ፡ ; ( ).

3)dimittere^la( loslassen^de, entlassen^de) n. 616

a)rem vel personam, quam aliquis tenebat: አኀዛ፡ ወኢትኅድጋ፡ ; ; ; Matth, 4,11; etiam ኀደገት፡ እዴሃ፡ እምላዕሌሁ፡

b)liberum dimittere, missum facere ; ; .

c)dimittere uxorem i.e. repudiare^la, divortium facere^la ; ; ; ; Asc. ; ; ; ; .

4)remittere^la, condonare^la( erlassen^de, nachlassen^de)

a)debitum: የኀድጉ፡ ሎሙ፡ ጸባሕቶሙ፡ ; ; ; ; ; ኅድግ፡ ወአሥኅት፡ እምክበደ፡ ቅኔ፡ .

5)omittere^la, praetermittere^la, intermittere^la( lassen^de, ablassen^de, weglassen^de, unterlassen^de),

a)omittere, praetermittere: ኢትኅድግ፡ አሐተ፡ ቃለ፡ እምዘነበብከ፡ ; ዐጸደ፡ ጸናፌ፡ ኅድግ፡ ወኢትመጥን፡ ; Matth.23,23; . Memorabilis est Imperativi usus, qui in eo conspicuus est, ut in argumentationibus a majori ad minus vel a minori ad majus Imperat. II vel , addito adverbio ሰ፡ , ut: ኅድግሰ፡ vel ኅድጉሰ፡ omitte^lavel omittite autem!^laadverbii instar in enunciationem insertus idem valeat, quod Latinorum nedum^la, multo magis^lavel multo minus^la. Neque necesse est, ut nomen, quod hoc Imperativo praemisso insignitur, in Accusativo ponatur, ut: ጥቀ፡ ሰማይኒ፡ ኢኮነ፡ ንጹሐ፡ በቅድሜሁ፡ ኅድግሰ፡ ሰብአ፡ ርኩሰ፡ ; sed eum quoque nominis casum, qui reliqua enuntiationis constructione postulatur, retinere licet, ut: ከዋክብት፡ ኢኮኑ፡ ንጹሓነ፡ በቅድሜሁ፡ ኅድግሰ፡ ሰብእ፡ መዋቲ፡ (v. ሰብአ፡ መዋቴ፡ ) . Alia exempla invenies ; ; ; Chrys. (saepius, ut ho. 34); እስመ፡ ለእንስሳሂ፡ ያሐዝኖሙ፡ ሞተ፡ እሞሙ፡ ኅድግሰ፡ ለሰብእ፡ ለባውያን፡ — Praeterea Ludolfus in (ubi locus allegatur) pro ኅድጉሰ፡ legit ኅድጎሰ፡ quod equidem nusquam reperi.

b)negligere^la, curam^larei vel abjicere^la, ; አኀድጎ፡ ἀνήσω αὐτόν ; ; ; etiam እምነ፡ , ut: ኢትኅድግ፡ እምእለ፡ ይበክዩ፡ .

c)intermissionem facere^laoperis: ኀደጉ፡ ተግባሮሙ፡ ; .

d)missum facere^la, desistere^lavel abstinere^laa re, cessare facere^laaliquid, finem facere^larei, desinere^la

α)rei: ኀደገ፡ ጥበ፡ uberibus ablatus est^la ; deponere vestem ; ኅድጎ፡ ለጋእዝ፡ ἀπόσχου ἀπὸ μάχης ; ኅድጋ፡ ለኀጢአት፡ ; ; ኅድጎ፡ ለኅሊና፡ መዋቲ፡ ; ኀደገ፡ ዓለመ፡ renuntiavit mundo^la(et monachus factus est) Phlx.; እከየ፡ malam consuetudinem missam facere, Chrys. (crebro); ἀφιέναι ኀደገ፡ ተፋቅሮተከ፡ ዘቀዲሙ፡ ; ኢየኀድጋ፡ ለየውሐት፡ ; ; κοπάζειν , ut: ኀደገ፡ ንጉሥ፡ መዐቶ፡ ; ከመ፡ ይኅድገነ፡ ባሕር፡ ; ; ἀπολείπειν , καταλείπειν : ይኅድግ፡ ኃጥእ፡ ፍኖቶ፡ ; እግዚአብሔር፡ ኢኀደገ፡ ምሕረቶ፡ ; ἐξαιρεῖν ኢትኅድግ፡ ምሕረተከ፡ እምነ፡ ቤትየ፡ ; creberrime παύεσθαι : ኅድጉ፡ እከየክሙ፡ ; ; ; ; ኀደገ፡ ነገረ፡ ; ; የኀድጉ፡ አፅባኢሆሙ፡ ; ኢትኅድጉ፡ ተስፋክሙ፡ .

γ) እምነ፡ , ut: ኢኀደጉ፡ እምትምህርቶሙ፡ n. 617non desierunt eos docere^la,

δ), omisso objecto: ቅድም፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ኀዲገ፡ ከመ፡ ጠቢብ፡ παῦσαι πρῶτος χάριν παιδείας ; እሖርኑ፡ አው፡ እኅድግኑ፡ ; ; ኅድግ፡ ምዕረ፡ ; ; ; ; ; .

6)sinere^la, permittere^la( lassen^de), , ut: ኢኀደገኒ፡ ; ; verbi: ; ; ; ኢየኀድጎ፡ ይኑም፡ ; ; ; ኢትኅድገኒ፡ እደቅ፡ ; ; ; ; ; ; ; vel ከመ፡ ; ; ; vel ወ፡ ኅድገኒ፡ ወኣጥፍኦሙ፡ .

B)intransitive:

1)remittere^la, cessare^la( nachlassen^de, ablassen^de): ኀደገ፡ እሳት፡ ; ብድብድ፡ ; መቅሠፍት፡ ; ሀቦ፡ ; ነፋስ፡ ; ; ለምጽ፡ ; ; የኀድግ፡ እዴሁ፡ እምላዕሌክሙ፡ .

2)deficere^la: ትጸውም፡ ወትጼሊ፡ እስከ፡ ኀደገ፡ ሥጋሃ፡

3)cedere^laalicui in re, eo inferiorem esse^la, እምነ፡ comparativo: ዘይባርክ፡ ዐርኮ፡ በጽባሕ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ እምዘይረግም፡ አልቦ፡ ዘኀደገ፡ ( οὐδὲν διαφέρει ) .

ḫadaga ኢይትኅደግ፡ እንበለ፡ + Subjunctive surely, certainly^en ኢይትኀድግ፡ እንበለ፡ ይፍታህ፡ ለነ፡ እግዚአብሔር፡ እምዝንቱ፡ ሞኰንን፡ ዓመፃ። ‘“Il ne se peut que le Seigneur ne nous rende pas justice contre cet officier pervers!”^fr’ 21 l. 34–35 (ed.), 25 l. 38–39 (tr.)

Comparative and etymological data
This same construction occurs in Amharic ስ- + NEG Imperfect አይቀርም ‘it will not remain without Verb’. It needs to be researched whether Amharic inherited this construction or whether the Gǝʿǝz construction is a calque from Amharic. Note that in the above example the construction occurs in direct speech.

ጽሕማ

unius e novem Sanctis ( Lud. hist. III,3,4 exhibet ስሃም፡ ).

ስህም

i.e. سَهْمٌ sagitta^la ( ሰገም፡ ).

ሰገም

, ሰገማት፡ sagitta^la(i.e. سَهْمٌ ስህም፡ )

ስህቦ

sǝhbo እኑም፡ በስህቦ፡ in langsamem Feuer hergestellt^de ‘(wörtlich: gewoben^de; vgl. ሳህቦ፡ , das in den Sawāsu durch ኩተት፡ Mist^de als Brennmaterial^de erklärt wird (G.)’ xxivb ; 55b l. 24 (ed.)

Leslau
(T) slow fire^en ‘see also sabo ’ 492a

ስለን

σέλινον apium^la; ponitur pro anetho^la( ἄνηθον ) . Aethiops Ludolfi foeniculum^laesse putabat. – : ሲለን፡ ዘ፡ አብዓሽ።

እስመ

relativa et causalis, quam Abyssini certe inferioris aetatis tamquam ስመ፡ pronuntiant (Lud. gramm.aeth. p. 13), perraro ስመ፡ scribunt (ut in ), ut videtur e quibusdam pronominibus conflata (sc. ስ፡ vel እስ፡ – ut אשׁ in אֲשֶׁר et in amhar. ስለ፡ – et መ፡ ; accurate respondet ὅτι , gramm.§ 64, b).

1)relative

a)ad objectum vel subjectum, de quo agitur, indicandum: ὅτι , כִּי , quod^lavel c. Infin., daß (quamquam ከመ፡ vel ዘ፡ multo crebrius usitata sunt): እኩየ፡ ኮነ፡ እስመ፡ ከመዝ፡ ገብረ፡ ; ; post verba dicendi et sentiendi: ; ; ይትአመር፡ እስመ፡ ; አእምር፡ እስመ፡ ; 8; crebro in Phlx., Jsp., ut: ጽሑፍ፡ እስመ፡ ; አምነት፡ ( confessa est^la) እስመ፡ ; ተብህለ፡ እስመ፡ ; ርእዩ፡ እስመ፡ ; ; ኢትርስዑ፡ እስመ፡ .

b)post verba affectuum intransitiva, ad causam affectuum significandam, quod^la(daß), ut: ያደምመኒ፡ እስመ፡ Chrys. ; vel post አንከረ፡ ; ; መንክር፡ ; ነስሐ፡ ; ሐዘነ፡ ; ; አእኰተ፡ ; ተፈሥሐ፡ ; ; ; ፈርሀ፡ ; ተምዕዐ፡ .

c)ad explicandum demonstr. praemissum, ut: ምንትኑ፡ ዝነገር፡ እስመ፡ ይኤዝዞሙ፡ ; ; ; ; .

2)indicandae causae et rationi: quod^la, quia^la, quoniam^la, cum^la, nam^la, enim^la, etenim^la, ὅτι (innumeris in locis, ut) ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 747 ; ; ; ; አኀዘ፡ ይሒሶን፡ እስመ፡ ኢነስሑ፡ ; ንእዶ፡ እስመ፡ ከመ፡ ጠቢብ፡ ገብረ፡ ; በእንተ፡ ዝንቱ፡ እስመ፡ ; ; በእንተ፡ ምንት፤ እስመ፡ ; διότι ; ; ; ; ; ; ; ; ; ἀφ᾽ οὗ ; ἀνθ᾽ ὧν vel οὗ ; ; ; ; ; ἐπεί ; ; ἐπειδή ; ; ἐπείπερ ; εἴπερ ; γάρ (innumeris in locis, ut) ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; καὶ γάρ ; .

a)Ei sententiae, cujus causam vel rationem indicat, praemittere licet እስመ፡ cum sua sententia, ut: ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)ubi ejusdem sententiae plures rationes afferuntur, እስመ፡ repetere licet ; ; .

c)explicative: enim^la, nempe^la, scilicet^la(nämlich): ; ; ; ( τοῦτ᾽ ἔστιν ).

ስሉቅ

sǝluq feingerieben^de ‘im Gegensatz zu ልቱም፡ zerstossen’ xxivb ; 17a l. 13 (ed.)

Leslau
(Lt) ground fine^en, 529a

ስሉብ

exutus^la, spoliatus^laLud. e .

ስሉጥ

completus^la, absolutus^la, perfectus^la, solidus^la: (luctabatur) ዓመተ፡ ስሉጠ፡ ስሳ፡ ወሰቡዑ፡ Enc.; ስሉጠ፡ , de emtione et venditione rata^lavel irrevocabili^la ; .

ስሉጥ

ስሳሌ

abscessus^la, secessio^la, amotio^la, remotio^la, abolitio^la: ስሳሌ፡ ዚአየ፡ እምኔክሙ፡ Platt; ; ስላሴሆሙ፡ ለሰማያት፡ ወምድር፡ M.M. f. 78; ስሳሌሃ፡ (sc. sacrificiorum in oeconomia Christiana) ; በኢስሳሌ፡ sine intermissione^la

ስላቅ

1)jocus^la: በስላቅ፡ ይቤ፡ .

2)ludibrium^la, irrisus^la, illusio^la: ስላቀ፡ (v. ሰለቀ፡ ) ይሳለቅ፡ ; ስላቅ፡ ወስላት፡ ; ስላቀ፡ ኮነ፡ ; ሠሐቀ፡ ወስላቀ፡ ኮንክሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ስላቅ፡ ἀπαιδευσία ἀσυρής ; ὀνειδισμός ; θέατρον 1 . – : ስላቅ፡ ስላት፡ ብ፡ ዘበታ፡

ስላቅ

1)jocus^la: በስላቅ፡ ይቤ፡ .

ስላቅ

1)jocus^la: በስላቅ፡ ይቤ፡ .

ሰለቅ

i.q. ስላቅ፡ ;

ስላቅ

1)jocus^la: በስላቅ፡ ይቤ፡ .

ስላቅ

1)jocus^la: በስላቅ፡ ይቤ፡ .

ስላት

gaudium et ludibrium^laob aliorum calamitates; causa talis laetitiae^lavel irrisionis^la, ἐπίχαρμα : ከመ፡ ኢትረሲከ፡ ስላተ፡ ጸላኢከ፡ ; ኢይከውን፡ ስላተ፡ ጸላኢየ፡ ; ; ; ስላተ፡ ጸላኢ፡ ኢይረሰይከኒ፡ Mavâs. 54; ኢያስሕትከ፡ ስላቅ፡ ወስላተ፡ (var. pro ስእለታተ፡ ) ስኡናን፡ . – : ስላት፡ ዘ፡ ስልቅ፡ ; aliud^la: ስላቅ፡ ስላት፡ ብ፡ ዘበታ። [Etymon non liquet].

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose