Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst., plerumque m. , odorla, quem aliquid exhalat: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,27 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,3 ; አልቦ፡ ላዕሌሆሙ፡ ጼና፡ ዘእሳት፡ Danielis prophetia.Dan. 3,27 ; ጼና፡ ተይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 67,6 ; ጼና፡ ዕፍረት፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 ; ጼና፡ መዐዛ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ጼና፡ ሠናይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; ጼና፡ ሠናይ፡ መዐዛ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; ጼና፡ ምዑዝ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; ጥዑም፡ ጼና፡ Lud. e Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 16 Enc.; ጥዑም፡ ጼና፡ መዐዛሁ፡ Mavâs. n. 12; ጼና፡ ሕሡም፡ ወጽዩእ፡ ወፍጉግ፡ ጥቀ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 156 ; ጼና፡ ጽዩእ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 Enc.; translatetransl. ንኩን፡ ንጹሓነ፡ እምኵሉ፡ ጼና፡ ኀጢአት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; de fama bonala, quatenus cum odorelacomparatur, Lud. e Vit. Sam.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 6 Enc.
Substantivumsubst., plerumque m. , odorla, quem aliquid exhalat: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,27 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,3 ; አልቦ፡ ላዕሌሆሙ፡ ጼና፡ ዘእሳት፡ Danielis prophetia.Dan. 3,27 ; ጼና፡ ተይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 67,6 ; ጼና፡ ዕፍረት፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 ; ጼና፡ መዐዛ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ጼና፡ ሠናይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; ጼና፡ ሠናይ፡ መዐዛ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; ጼና፡ ምዑዝ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; ጥዑም፡ ጼና፡ Lud. e Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 16 Enc.; ጥዑም፡ ጼና፡ መዐዛሁ፡ Mavâs. n. 12; ጼና፡ ሕሡም፡ ወጽዩእ፡ ወፍጉግ፡ ጥቀ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 156 ; ጼና፡ ጽዩእ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 Enc.; translatetransl. ንኩን፡ ንጹሓነ፡ እምኵሉ፡ ጼና፡ ኀጢአት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; de fama bonala, quatenus cum odorelacomparatur, Lud. e Vit. Sam.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 6 Enc.
et ቆዕ፡ Substantivumsubst.
1)flos vitisla, et similium fruticum bacciferorum: κύπρος ቆዕ፡ Canticum Canticorum.Cant. 4,13 ; ለእመ፡ ጸገየ፡ ቆዕ፡ ἤνθησεν ὁ κυπρισμός ( סְמָדַר ) Canticum Canticorum.Cant. 7,13 ; Canticum Canticorum.Cant. 6,11 ( Canticum Canticorum.Cant. 2,13 κυπρίζειν ጸገየ፡ versum est); ጼና፡ አንፍኪ፡ ከመ፡ ቆዕ፡ ጽጌ፡ ወይን፡ Org.; ይትሜዐዝ፡ ቆዐ፡ ጽጌ፡ ወይን፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 7 ; Deg.; በጽሐ፡ ጊዜ፡ ቀውዕ፡ M.M. f. 288; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; በመስቀል፡ ዘቀውዕ፡ festa crucis vernolaad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 1,17 tit.
2)flava illa materia, pedibus apium in alvearia involantium adhaerens, Lud. ex auctore, auctoritateauct.Gregorii.
3)uva prima et tenera, omphaxla, quivis fructus immaturusla(i. fere q. كَحْبٌ ), ὄμφαξ liber Jobi.Job 15,33 ; Jesaiae prophetia.Jes. 18,5 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,26 ; አበው፡ በልዑ፡ ቆዐ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,29 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,2 ; ከመ፡ ቆዐ፡ ቀምሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 51,15 ; ፍሬሆሙ፡ ቆዕ፡ ከንቱ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,5 .
4)Transfertur ad homines qui immaturilai.e. praematura mortelaabripiuntur; ἄωρος , እስመ፡ አብ፡ ይጼዐር፡ ወይላሑ፡ ለ፩ ሎቱ፡ እንዘ፡ ቆዑ፡ ተመሥጠ፡ ሕፃኑ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,15 ; ዐማፅያን፡ ይትሀጐሉ፡ ቆዖሙ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,2 . Voc. Ae.la: ቋዕ፡ (sic) ብ፡ ጨርቋ።
participiumpart.graviterlaolensla, foetidusla: ጼና፡ ጢስ፡ ፍጉግ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,19 ; Org.; አጼንዎ፡ ጼና፡ ፍጉግ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 55 ; ጢሰ፡ እሳተ፡ ገሃነም፡ ፍጉግ፡ ወጽዩእ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 105 ; infernorum ጼና፡ ሕሡም፡ ወጽዩእ፡ ወፍጉግ፡ ጥቀ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 156 ; ቤተ፡ ጽልመት፡ (carcer) ኀበ፡ ሀሎ፡ ጺአት፡ ፍጉግ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 1 ; ቤተ፡ ጽልመት፡ ፍጉግ፡ Sx. not able to find explanation in abbreviation listMag. 14 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ፍጉግ፡ ዘ፡ የሚከረፍ፡ ; aliudla: ዘ፡ ግምዕ፡ የሚከረፍሂ፡ ይ፡
participiumpart.foetensla, foetidusla, putidusla: ጼና፡ ጽዩእ፡ n. 1310Maʃshafa Genzat.Genz. f. 105 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 106 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 Enc.; ደመና፡ ጽዩእ፡ ወጸሊም፡ በረድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 18 Enc.; fem. ጽይእት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 25 ; M.M. f. 36; አይሁዳዊ፡ ዕልው፡ ወጽልሕው፡ ወጽዩአ፡ አፍ፡ ወርኩሰ፡ ከናፍሮ፡ Synodos.Syn. p. 353 ; ኀልቃ፡ መዋዕልየ፡ እንዘ፡ ጽዩኣት፡ ἐν βρόμῳ (i.e. βρώμῳ ) liber Jobi.Job 17,11 ; ኵሉ፡ ሰብእ፡ ያንሶስዉ፡ ላዕለ፡ አብድንት፡ ወላዕለ፡ ደም፡ ጽዩእ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 356 ; fames tam vehemens erat, እስከ፡ በልዑ፡ ጽዩአ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 367. Substantivumsubst., plerumque m. , odorla, quem aliquid exhalat: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,27 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,3 ; አልቦ፡ ላዕሌሆሙ፡ ጼና፡ ዘእሳት፡ Danielis prophetia.Dan. 3,27 ; ጼና፡ ተይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 67,6 ; ጼና፡ ዕፍረት፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 ; ጼና፡ መዐዛ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ጼና፡ ሠናይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; ጼና፡ ሠናይ፡ መዐዛ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; ጼና፡ ምዑዝ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; ጥዑም፡ ጼና፡ Lud. e Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 16 Enc.; ጥዑም፡ ጼና፡ መዐዛሁ፡ Mavâs. n. 12; ጼና፡ ሕሡም፡ ወጽዩእ፡ ወፍጉግ፡ ጥቀ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 156 ; ጼና፡ ጽዩእ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 Enc.; translatetransl. ንኩን፡ ንጹሓነ፡ እምኵሉ፡ ጼና፡ ኀጢአት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,2 ; de fama bonala, quatenus cum odorelacomparatur, Lud. e Vit. Sam.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 6 Enc.
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).
et ወጽአ፡ I,1[amh. ወጣ፡ et ወጻ፡ ; יָצָא , ܝܺܥܳܐ ; videasvid.etiam ጼአ፡ ] SubjunctivusSubj. ይፃእ፡ , Imperat. ፃእ፡ , exirela, egredila, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,25 ; Judicum liber.Jud. 3,24 ; ወፅአት፡ ነፍሱ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,27 ; ፃኣ፡ Canticum Canticorum.Cant. 3,11 ; ፃኡ፡ Danielis prophetia.Dan. 3,26 ; ወፂኦን፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,19 ; cumc. እምነ፡ loci, Matthaei Evangelium.Matth. 8,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Actus apostolorum.Act. 13,43 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,29 ; Josuae liber.Jos. 8,22 ; Judicum liber.Jud. 11,31 ; ወፃእኩ፡ እምከርሠ፡ እምየ፡ liber Jobi.Job 1,21 ; ወፂእየ፡ እምከርሥ፡ liber Jobi.Job 3,11 ; እምቤተ፡ ሞቅሕ፡ ዘይወፅእ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,14 ; vel እምውስተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,18 , vel እማእከለ፡ , ut: ፃኡ፡ እማእከለ፡ ባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 27,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,11 ; vel እንተ፡ ውስተ፡ perla, ut: ወፅኡ፡ እንተ፡ ውስተ፡ አናቅጽ፡ Michaei prophetia.Mich. 2,13 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,24 ; cumc. እምኀበ፡ pers.: Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 (v. በኀበ፡ ); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,26 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,33 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,6 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,9 ; vel እምቅድመ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,46 ; vel እምነ፡ et እምላዕለ፡ (si quis antea fuit in aliquo nel super aliquem) Marci Evangelium.Marc. 1,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,43 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,18 ; sequensseq. አፍአ፡ foras: Matthaei Evangelium.Matth. 10,14 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,12 ; ትፃእ፡ አፍአ፡ Judith liber apocryphus.Judith 13,3 ; Judith liber apocryphus.Judith 14,2 ; sequensseq.Acc.loci: ንፃእ፡ ሐቅለ፡ Canticum Canticorum.Cant. 7,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,25 ; እመሂ፡ ወፃእኩ፡ ገዳመ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,18 ; vel sequensseq.praepositionibus, ut ውስተ፡ Josuae liber.Jos. 16,2 ; ላዕለ፡ Josuae liber.Jos. 15,3 ; ኀበ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; ይጽብቱ፡ ወይፃኡ፡ ለሐይቅ፡ Actus apostolorum.Act. 27,43 .
c)procederela: እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፃእኩ፡ Evangelium Joannis.Joh. 16,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 16,28 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 ; Spiritus S. ዘይወፅእ፡ እምኀበ፡ አብ፡ Evangelium Joannis.Joh. 15,26 ; (v. ሠረጸ፡ ).
d)prodirela: እምውእቱ፡ ጢስ፡ ወፅአ፡ አንበጣ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,1 ; Actus apostolorum.Act. 28,3 .
f)evaderela, liberum exirela: ይወፅእ፡ እምኵሉ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,18 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,41 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,54 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,3 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,41 ; ወፃእክሙ፡ እምኦሪት፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 5,18 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,14 ; etiam evaderelai.e. fierila, ut: ፈረስ፡ ዘኢተረየፀ፡ ይወፅእ፡ እኩየ፤ ወልድ፡ ዘኢተገሠጸ፡ ይወፅእ፡ ዝሉፈ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,8 .
g)discederela, decederela, excederela, recederela: ይወፅኡ፡ እምኔኪ፡ እለ፡ አማሰኑኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 49,17 ; እመ፡ ወፅአ፡ ቀታሊ፡ አፍአ፡ ውእተ፡ አድዋለ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,26 .
α)ab aliquo i.e. desciscerela: እምእግዚአብሔር፡ ኢወፅኡ፡ ἀπὸ θεοῦ οὐκ ἀπέστησαν Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 72.
β)i.e. dissentirela: sermo noster ኢይወፅእ፡ እመንፈሳዊ፡ መጽሐፍ፡ Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 68.
γ)a vel e consuetudine, statu, lege, officio: ኢትፃእ፡ እምልማድከ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 78 ; ዘይወፅእ፡ እምንኵስና፡ ( austreten ) F.M. 5,2; ዘይወፅእ፡ እምዓለም፡ Phlx. creberrime (de monachis); ይወፅኡ፡ እምሕገ፡ ክርስቲያን፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6 ; እምሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; ወፂእ፡ እምሃይማኖት፡ F.M. 6,14.
δ)cederelapossessione: Lucae evangelium.Luc. 14,33 .
h)excludila, privarilare: ወፅአ፡ እምኵሉ፡ ጥበብ፡ πάσης σοφίας ἐστερήθη Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,21 ; n. 945virgines stultae quinque እለ፡ ወፅኣ፡ እምከብካብ፡ ዘበሰማያት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4.
k)oririla, de sole, astris: ወፅአት፡ ፀሓይ፡ ውስተ፡ ምድር፡ Judith liber apocryphus.Judith 14,2 ; እስከ፡ ይወፅኡ፡ ከዋክብት፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,21 .
l)exirela, de sorte: ዛቲ፡ መክፈልት፡ ወፅአት፡ ለሴም፡ በዕፁ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8.
m)efficila, colligila, in arithmetica, Abush.; de reditibus et proventibus annuis: ዘይወፅእ፡ ግብር፡ Lud. e suo Comm. hist. p. 303 n. 10 (ubi ዘያወፅእ፡ scripsit).
n)provenirela, progerminarela: liber Jobi.Job 5,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,1 .
o)effici, proficisci: ኵሉ፡ ዘይወፅእ፡ እምነ፡ ወይን፡ Judicum liber.Jud. 13,14 ; እምነ፡ በላዒ፡ ወፅአ፡ መብልዕ፡ Judicum liber.Jud. 14,14 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,14 .
p)exardescerela, erumperela: ለእመ፡ ወፅአ፡ እሳት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,5 ; ወኢትፃእ፡ ከመ፡ እሳት፡ መዐትየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,4 ; de lepra Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,27 .
q)excĭderela: ኢትርሳዕ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ወኢይፃእ፡ እምነ፡ ልብከ፡ Deuteronomium.Deut. 4,9 .
s)emittila: ወፅአ፡ ትእዛዝ፡ እምኀበ፡ ቄሳር፡ Lucae evangelium.Luc. 2,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,4 .
u)„de scriptura non transscripta ajunt በከመ፡ ወፅአ፡ ቀዳሚ፡ sicut e calamo effluxit“, Lud.
foeterela, putescerelavideasvid. sub ጼአ፡ inusitatusinus., sine dubio i.q. صَأْصَأَ timuitla, ab aliquo et se submisitla, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. طَأْطَأَ צעה al. (nequaquam referendum ad ܨܰܐܐ foedavitla(i.e. ጼአ፡ ), Dorn de not able to find explanation in abbreviation listPsalt. Aeth. p. 68 ).
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).
Substantivumsubst.
1)captivitasla, exiliumla: ነሥአ፡ ሕዝበ፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,2 ; የሐውር፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,6 ; ይመይጥ፡ ፄዋ፡ ሕዝብየ፡ αἰχμαλωσίαν Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,47 ; (Hebr.: Jeremiae prophetia.Jer. 48,47 ); Jeremiae prophetia.Jer. 36,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 ; Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,1 (quamquam hos locos omnes etiam e n. 2 interpretari licet); ለምንት፡ ኮነ፡ ለፄዋ፡ εἰς προνομήν Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 .
2)concretus, e (opp. abstracto)concr.: captivila, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,1 ; ፄዋ፡ ወምህርካ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,19 ; Deuteronomium.Deut. 21,10 sequensseq.; ነሥኡ፡ ብዙኀ፡ ፄዋ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 28,17 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,27 ; ይከውኑ፡ ፄዋ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; ትከውን፡ ነፍሱ፡ ፄዋ፡ εἰς σκῦλα Jeremiae prophetia.Jer. 21,9 ; እምሕሮሙ፡ ለፄዋሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; ወነሥኡ፡ ፄዋ፡ ወምህርካ፡ ዘማህረኩ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ;
a)exsulesla: Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; እምደቂቀ፡ ፄዋ፡ ይሁዳ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,13 ; ወለተ፡ ጽዮን፡ ፄዋ፡ (v. ፂውውት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 52,2 .
b)mancipiala, σώματα Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
ḍewā , ጼዋ፡ ṣewā , ጨዋ፡ č̣awā troopen ወዘነገረቶሰ፡ በእንተ፡ ፄዋ፡ እለ፡ ይብልዎሙ፡ ማያ፡ እስመ፡ በምጽአቶሙ፡ ደንገጸት፡ ምድር፡ ወተሀውኩ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴታ። ʻThe matter she told him was about the ḍewa whom they call Maya, for the land was dismayed because of their coming, and those living in it were disturbed.ʼen 88 (384) l. 5–6 (ed.), 89 (385) l. 5–6 (tr.); ጨዋ፡ ብዙኅ፡ እለ፡ ይሰመዩ፡ አርቋይ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ በድል፡ ጸገና፤ በዓደል፡ አምባ፤ በድል፡ ድብ፤ በድል፡ ነድ፤ በዓደል፡ መንረቅ፤ ደረቆ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ ዣን፡ ገደብ፡ ወካልኣንሂ፡ ብዙኃን፡ ሀለዉ፡ እለ፡ ኢያእመርኩ፡ ስሞሙ። 17 n. 1, ተስፋኒ፡ ዘአሰፈዎሙ፡ ለጽዋ (should be ጼዋ)፡ ተፈጸመ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ እስመ፡ ረከቡ፡ ብዙኃ፡ ምህርክ፡En ce jour, la promesse qu’il avait faite aux Č̣awā s’accomplit, car on trouva un grand butinfr 84 l. 16 (ed.), 96 l. 19–20 (tr.), ወእምዝ፡ ውዒሎ፡ በዐለ፡ ፋሲካ፡ ተንሥአ፡ ሠሉስ፡ አስተጋቢኦ፡ ጨዋ፡ ዘባሊ፡ ዘሽርካ፡ ወአርእኝ፡ ዘወጅ፡ ወሸዋ፡ ወዳሞት።Ayant donc passé la fête de Pâques, il partit le mardi, aprés avoir réuni les Č̣awā du Bali, de Šerkā, d’Arʾeñ, du Waǧ, du Schoa et du Dāmotfr 53 l. 3–5 (ed.), 62 l. 3–5 (tr.)
Leslau
ḍewā I, ṣewā ፄዋ , ጼዋ (Lt) ʻarmy unitʼ 153a
Comparative and etymological data
‘Das Geez-Wort, das schon in den Aksûmer Inschriften vorkommt, bedeutet »Gefangene«; daraus entsprang wohl die Bedeutung »Sklaven«, und als Sklaven (des Königs) mochten speciell die Soldanten bezeichnet werden wie die Janitscharen als besondere Auszeichnung den Namen »Sklaven« (des Pâdischâh) führten.’ 580; ‘ ጨዋ፡ è dalla forma letteraria ጼዋ፡ ; ma qual è l’etimologia? forse da ጼዋ፡ ለምድር፡ sal terrae (Mt. 5, 13) nel senso di parte scelta e difesa di una data regione? L’uso di porre strani nomi biblici (cf. p. es. 30 n. 3) mi pare che renderebbe quest’etimologia non improbabile; vero è che sebben ምድር፡ sia per lo più fem., in Mt. 5, 13 dicesi ጼው፡ .’ 12 n. 1; ‘In Amharic č̣äwa has various meanings: “person of high social status; person of free status (as opposed to slave)”; “ignorant, layman”, “conciliator”, cf. 2236. In Tǝgrǝñña, č̣ǝwa has the same range of meanings as in Amharic, cf. 940. For this context, Conti Rossini has correctly rendered ṩewa with “milizie regie”, 259, during the so-called “Salomonic” dynasty was the name of part of the land’s army that was deployed in areas far off from the royal court, cf. 48.’ 89 (385) n. 160,
Substantivumsubst.
1)captivitasla, exiliumla: ነሥአ፡ ሕዝበ፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,2 ; የሐውር፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,6 ; ይመይጥ፡ ፄዋ፡ ሕዝብየ፡ αἰχμαλωσίαν Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,47 ; (Hebr.: Jeremiae prophetia.Jer. 48,47 ); Jeremiae prophetia.Jer. 36,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 ; Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,1 (quamquam hos locos omnes etiam e n. 2 interpretari licet); ለምንት፡ ኮነ፡ ለፄዋ፡ εἰς προνομήν Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 .
2)concretus, e (opp. abstracto)concr.: captivila, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,1 ; ፄዋ፡ ወምህርካ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,19 ; Deuteronomium.Deut. 21,10 sequensseq.; ነሥኡ፡ ብዙኀ፡ ፄዋ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 28,17 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,27 ; ይከውኑ፡ ፄዋ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; ትከውን፡ ነፍሱ፡ ፄዋ፡ εἰς σκῦλα Jeremiae prophetia.Jer. 21,9 ; እምሕሮሙ፡ ለፄዋሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; ወነሥኡ፡ ፄዋ፡ ወምህርካ፡ ዘማህረኩ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ;
a)exsulesla: Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; እምደቂቀ፡ ፄዋ፡ ይሁዳ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,13 ; ወለተ፡ ጽዮን፡ ፄዋ፡ (v. ፂውውት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 52,2 .
b)mancipiala, σώματα Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
Substantivumsubst.
1)captivitasla, exiliumla: ነሥአ፡ ሕዝበ፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,2 ; የሐውር፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,6 ; ይመይጥ፡ ፄዋ፡ ሕዝብየ፡ αἰχμαλωσίαν Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,47 ; (Hebr.: Jeremiae prophetia.Jer. 48,47 ); Jeremiae prophetia.Jer. 36,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 ; Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,1 (quamquam hos locos omnes etiam e n. 2 interpretari licet); ለምንት፡ ኮነ፡ ለፄዋ፡ εἰς προνομήν Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 .
2)concretus, e (opp. abstracto)concr.: captivila, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,1 ; ፄዋ፡ ወምህርካ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,19 ; Deuteronomium.Deut. 21,10 sequensseq.; ነሥኡ፡ ብዙኀ፡ ፄዋ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 28,17 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,27 ; ይከውኑ፡ ፄዋ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; ትከውን፡ ነፍሱ፡ ፄዋ፡ εἰς σκῦλα Jeremiae prophetia.Jer. 21,9 ; እምሕሮሙ፡ ለፄዋሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; ወነሥኡ፡ ፄዋ፡ ወምህርካ፡ ዘማህረኩ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ;
a)exsulesla: Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; እምደቂቀ፡ ፄዋ፡ ይሁዳ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,13 ; ወለተ፡ ጽዮን፡ ፄዋ፡ (v. ፂውውት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 52,2 .
b)mancipiala, σώματα Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
ḍewā , ጼዋ፡ ṣewā , ጨዋ፡ č̣awā troopen ወዘነገረቶሰ፡ በእንተ፡ ፄዋ፡ እለ፡ ይብልዎሙ፡ ማያ፡ እስመ፡ በምጽአቶሙ፡ ደንገጸት፡ ምድር፡ ወተሀውኩ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴታ። ʻThe matter she told him was about the ḍewa whom they call Maya, for the land was dismayed because of their coming, and those living in it were disturbed.ʼen 88 (384) l. 5–6 (ed.), 89 (385) l. 5–6 (tr.); ጨዋ፡ ብዙኅ፡ እለ፡ ይሰመዩ፡ አርቋይ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ በድል፡ ጸገና፤ በዓደል፡ አምባ፤ በድል፡ ድብ፤ በድል፡ ነድ፤ በዓደል፡ መንረቅ፤ ደረቆ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ ዣን፡ ገደብ፡ ወካልኣንሂ፡ ብዙኃን፡ ሀለዉ፡ እለ፡ ኢያእመርኩ፡ ስሞሙ። 17 n. 1, ተስፋኒ፡ ዘአሰፈዎሙ፡ ለጽዋ (should be ጼዋ)፡ ተፈጸመ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ እስመ፡ ረከቡ፡ ብዙኃ፡ ምህርክ፡En ce jour, la promesse qu’il avait faite aux Č̣awā s’accomplit, car on trouva un grand butinfr 84 l. 16 (ed.), 96 l. 19–20 (tr.), ወእምዝ፡ ውዒሎ፡ በዐለ፡ ፋሲካ፡ ተንሥአ፡ ሠሉስ፡ አስተጋቢኦ፡ ጨዋ፡ ዘባሊ፡ ዘሽርካ፡ ወአርእኝ፡ ዘወጅ፡ ወሸዋ፡ ወዳሞት።Ayant donc passé la fête de Pâques, il partit le mardi, aprés avoir réuni les Č̣awā du Bali, de Šerkā, d’Arʾeñ, du Waǧ, du Schoa et du Dāmotfr 53 l. 3–5 (ed.), 62 l. 3–5 (tr.)
Leslau
ḍewā I, ṣewā ፄዋ , ጼዋ (Lt) ʻarmy unitʼ 153a
Comparative and etymological data
‘Das Geez-Wort, das schon in den Aksûmer Inschriften vorkommt, bedeutet »Gefangene«; daraus entsprang wohl die Bedeutung »Sklaven«, und als Sklaven (des Königs) mochten speciell die Soldanten bezeichnet werden wie die Janitscharen als besondere Auszeichnung den Namen »Sklaven« (des Pâdischâh) führten.’ 580; ‘ ጨዋ፡ è dalla forma letteraria ጼዋ፡ ; ma qual è l’etimologia? forse da ጼዋ፡ ለምድር፡ sal terrae (Mt. 5, 13) nel senso di parte scelta e difesa di una data regione? L’uso di porre strani nomi biblici (cf. p. es. 30 n. 3) mi pare che renderebbe quest’etimologia non improbabile; vero è che sebben ምድር፡ sia per lo più fem., in Mt. 5, 13 dicesi ጼው፡ .’ 12 n. 1; ‘In Amharic č̣äwa has various meanings: “person of high social status; person of free status (as opposed to slave)”; “ignorant, layman”, “conciliator”, cf. 2236. In Tǝgrǝñña, č̣ǝwa has the same range of meanings as in Amharic, cf. 940. For this context, Conti Rossini has correctly rendered ṩewa with “milizie regie”, 259, during the so-called “Salomonic” dynasty was the name of part of the land’s army that was deployed in areas far off from the royal court, cf. 48.’ 89 (385) n. 160,
ḍewā , ጼዋ፡ ṣewā , ጨዋ፡ č̣awā troopen ወዘነገረቶሰ፡ በእንተ፡ ፄዋ፡ እለ፡ ይብልዎሙ፡ ማያ፡ እስመ፡ በምጽአቶሙ፡ ደንገጸት፡ ምድር፡ ወተሀውኩ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴታ። ʻThe matter she told him was about the ḍewa whom they call Maya, for the land was dismayed because of their coming, and those living in it were disturbed.ʼen 88 (384) l. 5–6 (ed.), 89 (385) l. 5–6 (tr.); ጨዋ፡ ብዙኅ፡ እለ፡ ይሰመዩ፡ አርቋይ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ በድል፡ ጸገና፤ በዓደል፡ አምባ፤ በድል፡ ድብ፤ በድል፡ ነድ፤ በዓደል፡ መንረቅ፤ ደረቆ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ ዣን፡ ገደብ፡ ወካልኣንሂ፡ ብዙኃን፡ ሀለዉ፡ እለ፡ ኢያእመርኩ፡ ስሞሙ። 17 n. 1, ተስፋኒ፡ ዘአሰፈዎሙ፡ ለጽዋ (should be ጼዋ)፡ ተፈጸመ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ እስመ፡ ረከቡ፡ ብዙኃ፡ ምህርክ፡En ce jour, la promesse qu’il avait faite aux Č̣awā s’accomplit, car on trouva un grand butinfr 84 l. 16 (ed.), 96 l. 19–20 (tr.), ወእምዝ፡ ውዒሎ፡ በዐለ፡ ፋሲካ፡ ተንሥአ፡ ሠሉስ፡ አስተጋቢኦ፡ ጨዋ፡ ዘባሊ፡ ዘሽርካ፡ ወአርእኝ፡ ዘወጅ፡ ወሸዋ፡ ወዳሞት።Ayant donc passé la fête de Pâques, il partit le mardi, aprés avoir réuni les Č̣awā du Bali, de Šerkā, d’Arʾeñ, du Waǧ, du Schoa et du Dāmotfr 53 l. 3–5 (ed.), 62 l. 3–5 (tr.)
Leslau
ḍewā I, ṣewā ፄዋ , ጼዋ (Lt) ʻarmy unitʼ 153a
Comparative and etymological data
‘Das Geez-Wort, das schon in den Aksûmer Inschriften vorkommt, bedeutet »Gefangene«; daraus entsprang wohl die Bedeutung »Sklaven«, und als Sklaven (des Königs) mochten speciell die Soldanten bezeichnet werden wie die Janitscharen als besondere Auszeichnung den Namen »Sklaven« (des Pâdischâh) führten.’ 580; ‘ ጨዋ፡ è dalla forma letteraria ጼዋ፡ ; ma qual è l’etimologia? forse da ጼዋ፡ ለምድር፡ sal terrae (Mt. 5, 13) nel senso di parte scelta e difesa di una data regione? L’uso di porre strani nomi biblici (cf. p. es. 30 n. 3) mi pare che renderebbe quest’etimologia non improbabile; vero è che sebben ምድር፡ sia per lo più fem., in Mt. 5, 13 dicesi ጼው፡ .’ 12 n. 1; ‘In Amharic č̣äwa has various meanings: “person of high social status; person of free status (as opposed to slave)”; “ignorant, layman”, “conciliator”, cf. 2236. In Tǝgrǝñña, č̣ǝwa has the same range of meanings as in Amharic, cf. 940. For this context, Conti Rossini has correctly rendered ṩewa with “milizie regie”, 259, during the so-called “Salomonic” dynasty was the name of part of the land’s army that was deployed in areas far off from the royal court, cf. 48.’ 89 (385) n. 160,
Substantivumsubst.
1)captivitasla, exiliumla: ነሥአ፡ ሕዝበ፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,2 ; የሐውር፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,6 ; ይመይጥ፡ ፄዋ፡ ሕዝብየ፡ αἰχμαλωσίαν Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,47 ; (Hebr.: Jeremiae prophetia.Jer. 48,47 ); Jeremiae prophetia.Jer. 36,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 ; Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,1 (quamquam hos locos omnes etiam e n. 2 interpretari licet); ለምንት፡ ኮነ፡ ለፄዋ፡ εἰς προνομήν Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 .
2)concretus, e (opp. abstracto)concr.: captivila, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,1 ; ፄዋ፡ ወምህርካ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,19 ; Deuteronomium.Deut. 21,10 sequensseq.; ነሥኡ፡ ብዙኀ፡ ፄዋ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 28,17 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,27 ; ይከውኑ፡ ፄዋ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; ትከውን፡ ነፍሱ፡ ፄዋ፡ εἰς σκῦλα Jeremiae prophetia.Jer. 21,9 ; እምሕሮሙ፡ ለፄዋሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; ወነሥኡ፡ ፄዋ፡ ወምህርካ፡ ዘማህረኩ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ;
a)exsulesla: Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; እምደቂቀ፡ ፄዋ፡ ይሁዳ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,13 ; ወለተ፡ ጽዮን፡ ፄዋ፡ (v. ፂውውት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 52,2 .
b)mancipiala, σώματα Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
ḍewā , ጼዋ፡ ṣewā , ጨዋ፡ č̣awā troopen ወዘነገረቶሰ፡ በእንተ፡ ፄዋ፡ እለ፡ ይብልዎሙ፡ ማያ፡ እስመ፡ በምጽአቶሙ፡ ደንገጸት፡ ምድር፡ ወተሀውኩ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴታ። ʻThe matter she told him was about the ḍewa whom they call Maya, for the land was dismayed because of their coming, and those living in it were disturbed.ʼen 88 (384) l. 5–6 (ed.), 89 (385) l. 5–6 (tr.); ጨዋ፡ ብዙኅ፡ እለ፡ ይሰመዩ፡ አርቋይ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ በድል፡ ጸገና፤ በዓደል፡ አምባ፤ በድል፡ ድብ፤ በድል፡ ነድ፤ በዓደል፡ መንረቅ፤ ደረቆ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ ዣን፡ ገደብ፡ ወካልኣንሂ፡ ብዙኃን፡ ሀለዉ፡ እለ፡ ኢያእመርኩ፡ ስሞሙ። 17 n. 1, ተስፋኒ፡ ዘአሰፈዎሙ፡ ለጽዋ (should be ጼዋ)፡ ተፈጸመ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ እስመ፡ ረከቡ፡ ብዙኃ፡ ምህርክ፡En ce jour, la promesse qu’il avait faite aux Č̣awā s’accomplit, car on trouva un grand butinfr 84 l. 16 (ed.), 96 l. 19–20 (tr.), ወእምዝ፡ ውዒሎ፡ በዐለ፡ ፋሲካ፡ ተንሥአ፡ ሠሉስ፡ አስተጋቢኦ፡ ጨዋ፡ ዘባሊ፡ ዘሽርካ፡ ወአርእኝ፡ ዘወጅ፡ ወሸዋ፡ ወዳሞት።Ayant donc passé la fête de Pâques, il partit le mardi, aprés avoir réuni les Č̣awā du Bali, de Šerkā, d’Arʾeñ, du Waǧ, du Schoa et du Dāmotfr 53 l. 3–5 (ed.), 62 l. 3–5 (tr.)
Leslau
ḍewā I, ṣewā ፄዋ , ጼዋ (Lt) ʻarmy unitʼ 153a
Comparative and etymological data
‘Das Geez-Wort, das schon in den Aksûmer Inschriften vorkommt, bedeutet »Gefangene«; daraus entsprang wohl die Bedeutung »Sklaven«, und als Sklaven (des Königs) mochten speciell die Soldanten bezeichnet werden wie die Janitscharen als besondere Auszeichnung den Namen »Sklaven« (des Pâdischâh) führten.’ 580; ‘ ጨዋ፡ è dalla forma letteraria ጼዋ፡ ; ma qual è l’etimologia? forse da ጼዋ፡ ለምድር፡ sal terrae (Mt. 5, 13) nel senso di parte scelta e difesa di una data regione? L’uso di porre strani nomi biblici (cf. p. es. 30 n. 3) mi pare che renderebbe quest’etimologia non improbabile; vero è che sebben ምድር፡ sia per lo più fem., in Mt. 5, 13 dicesi ጼው፡ .’ 12 n. 1; ‘In Amharic č̣äwa has various meanings: “person of high social status; person of free status (as opposed to slave)”; “ignorant, layman”, “conciliator”, cf. 2236. In Tǝgrǝñña, č̣ǝwa has the same range of meanings as in Amharic, cf. 940. For this context, Conti Rossini has correctly rendered ṩewa with “milizie regie”, 259, during the so-called “Salomonic” dynasty was the name of part of the land’s army that was deployed in areas far off from the royal court, cf. 48.’ 89 (385) n. 160,
vel ፄው፡ Substantivumsubst., ( m. ) [referendum ad צָיָה صَوَا quibus potestas ariditatisla(et sterilitatisla) inest]
2)salsugola, terra salsalai.e. sterilislavel desertumla: ዘሜጦ፡ ለማይ፡ ወረሰዮ፡ ጼወ፡ εἰς ἅλμην Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 106,34 ; ረሰይከኑ፡ ሎቱ፡ ገዳመ፡ ንብረቶ፡ ወማኅደሮሂ፡ ውስተ፡ ጼው፡ ἁλμυρίδα liber Jobi.Job 39,6 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼው፡ ብ፡ ጨው።
sallavideasvid. sub ጸይወ፡ ፄወ፡ ብራና፡ ḍewa bǝrānnā parchment salten ፱፡ ፄወ፡ ብራና። ፲፡ ዕብነ፡ ሮም። ፲፡ ወ፩፡ ጸሊም፡ ቀጸላ።la neuvième, le ṣēwa berānnā; la dixième, la pierre de Rom; la onzième, les dalles noires;fr 4 l. 18–19 (ed.), 4 l. 21–22 (tr.)
Substantivumsubst.
1)captivitasla, exiliumla: ነሥአ፡ ሕዝበ፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,2 ; የሐውር፡ በፄዋ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,6 ; ይመይጥ፡ ፄዋ፡ ሕዝብየ፡ αἰχμαλωσίαν Jesaiae prophetia.Jes. 45,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,47 ; (Hebr.: Jeremiae prophetia.Jer. 48,47 ); Jeremiae prophetia.Jer. 36,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 ; Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,1 (quamquam hos locos omnes etiam e n. 2 interpretari licet); ለምንት፡ ኮነ፡ ለፄዋ፡ εἰς προνομήν Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 .
2)concretus, e (opp. abstracto)concr.: captivila, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,1 ; ፄዋ፡ ወምህርካ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,19 ; Deuteronomium.Deut. 21,10 sequensseq.; ነሥኡ፡ ብዙኀ፡ ፄዋ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 28,17 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,27 ; ይከውኑ፡ ፄዋ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; ትከውን፡ ነፍሱ፡ ፄዋ፡ εἰς σκῦλα Jeremiae prophetia.Jer. 21,9 ; እምሕሮሙ፡ ለፄዋሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; ወነሥኡ፡ ፄዋ፡ ወምህርካ፡ ዘማህረኩ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ;
a)exsulesla: Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; እምደቂቀ፡ ፄዋ፡ ይሁዳ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,13 ; ወለተ፡ ጽዮን፡ ፄዋ፡ (v. ፂውውት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 52,2 .
b)mancipiala, σώματα Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
ḍewā , ጼዋ፡ ṣewā , ጨዋ፡ č̣awā troopen ወዘነገረቶሰ፡ በእንተ፡ ፄዋ፡ እለ፡ ይብልዎሙ፡ ማያ፡ እስመ፡ በምጽአቶሙ፡ ደንገጸት፡ ምድር፡ ወተሀውኩ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴታ። ʻThe matter she told him was about the ḍewa whom they call Maya, for the land was dismayed because of their coming, and those living in it were disturbed.ʼen 88 (384) l. 5–6 (ed.), 89 (385) l. 5–6 (tr.); ጨዋ፡ ብዙኅ፡ እለ፡ ይሰመዩ፡ አርቋይ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ በድል፡ ጸገና፤ በዓደል፡ አምባ፤ በድል፡ ድብ፤ በድል፡ ነድ፤ በዓደል፡ መንረቅ፤ ደረቆ፡ በፀር፡ ዋጀት፤ ዣን፡ ገደብ፡ ወካልኣንሂ፡ ብዙኃን፡ ሀለዉ፡ እለ፡ ኢያእመርኩ፡ ስሞሙ። 17 n. 1, ተስፋኒ፡ ዘአሰፈዎሙ፡ ለጽዋ (should be ጼዋ)፡ ተፈጸመ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ እስመ፡ ረከቡ፡ ብዙኃ፡ ምህርክ፡En ce jour, la promesse qu’il avait faite aux Č̣awā s’accomplit, car on trouva un grand butinfr 84 l. 16 (ed.), 96 l. 19–20 (tr.), ወእምዝ፡ ውዒሎ፡ በዐለ፡ ፋሲካ፡ ተንሥአ፡ ሠሉስ፡ አስተጋቢኦ፡ ጨዋ፡ ዘባሊ፡ ዘሽርካ፡ ወአርእኝ፡ ዘወጅ፡ ወሸዋ፡ ወዳሞት።Ayant donc passé la fête de Pâques, il partit le mardi, aprés avoir réuni les Č̣awā du Bali, de Šerkā, d’Arʾeñ, du Waǧ, du Schoa et du Dāmotfr 53 l. 3–5 (ed.), 62 l. 3–5 (tr.)
Leslau
ḍewā I, ṣewā ፄዋ , ጼዋ (Lt) ʻarmy unitʼ 153a
Comparative and etymological data
‘Das Geez-Wort, das schon in den Aksûmer Inschriften vorkommt, bedeutet »Gefangene«; daraus entsprang wohl die Bedeutung »Sklaven«, und als Sklaven (des Königs) mochten speciell die Soldanten bezeichnet werden wie die Janitscharen als besondere Auszeichnung den Namen »Sklaven« (des Pâdischâh) führten.’ 580; ‘ ጨዋ፡ è dalla forma letteraria ጼዋ፡ ; ma qual è l’etimologia? forse da ጼዋ፡ ለምድር፡ sal terrae (Mt. 5, 13) nel senso di parte scelta e difesa di una data regione? L’uso di porre strani nomi biblici (cf. p. es. 30 n. 3) mi pare che renderebbe quest’etimologia non improbabile; vero è che sebben ምድር፡ sia per lo più fem., in Mt. 5, 13 dicesi ጼው፡ .’ 12 n. 1; ‘In Amharic č̣äwa has various meanings: “person of high social status; person of free status (as opposed to slave)”; “ignorant, layman”, “conciliator”, cf. 2236. In Tǝgrǝñña, č̣ǝwa has the same range of meanings as in Amharic, cf. 940. For this context, Conti Rossini has correctly rendered ṩewa with “milizie regie”, 259, during the so-called “Salomonic” dynasty was the name of part of the land’s army that was deployed in areas far off from the royal court, cf. 48.’ 89 (385) n. 160,
Substantivumsubst., idemid., ut videtur: ጼው፡ መጠነ፡ ገሚስ፡ M.F.
vel ፄው፡ Substantivumsubst., ( m. ) [referendum ad צָיָה صَوَا quibus potestas ariditatisla(et sterilitatisla) inest]
2)salsugola, terra salsalai.e. sterilislavel desertumla: ዘሜጦ፡ ለማይ፡ ወረሰዮ፡ ጼወ፡ εἰς ἅλμην Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 106,34 ; ረሰይከኑ፡ ሎቱ፡ ገዳመ፡ ንብረቶ፡ ወማኅደሮሂ፡ ውስተ፡ ጼው፡ ἁλμυρίδα liber Jobi.Job 39,6 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼው፡ ብ፡ ጨው።
ፄወ፡ ብራና፡ ḍewa bǝrānnā parchment salten ፱፡ ፄወ፡ ብራና። ፲፡ ዕብነ፡ ሮም። ፲፡ ወ፩፡ ጸሊም፡ ቀጸላ።la neuvième, le ṣēwa berānnā; la dixième, la pierre de Rom; la onzième, les dalles noires;fr 4 l. 18–19 (ed.), 4 l. 21–22 (tr.)
adjectivumadj.et not foundsubst.
I)Adj., fem. ደቃቅ፡ , pluralisPl.fem. ደቂቃት፡ et ደቃቃት፡ , cumc. ደቃውቅ፡ (quamquam raro, Lud. e Libr. Myst., videasvid. አርዌ፡ col. 743)
1)comminutusla, contususla, contritusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,7 ; ገብሰስ፡ ደቂቅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,9 not foundcod. Laur.; Jesaiae prophetia.Jes. 30,14 varia lectiovar.; ትገብር፡ ደቃቀ፡ λεπτὰ ποιήσῃς Jesaiae prophetia.Jes. 30,22 ; ጼው፡ ደቃቅ፡ Sx. not able to find explanation in abbreviation listHed. 1 Enc.
2)minutusla, parvusla, pusillusla, tenuisla: ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,4 ; አስናኒሁ፡ ደቃቅ፡ ወበሊኃት፡ ከመ፡ አስናነ፡ ከልብ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 280 ; ይሣርር፡ ዲበ፡ ማይ፡ ወየሐንጽ፡ በደቃቅ፡ (de Deo) Lit. Joh. ( videasvid. ድቁቅ፡ ); እንስሳ፡ ዐበይት፡ ምስለ፡ ደቃቅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; አብተር፡ ደቃቅ፡ ῥαβδία μικρά Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 62 ; እለ፡ ደቃቅ፡ ንቅዐቶሙ፡ σχισμὰς μικρὰς ἔχοντες , Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 97 ; እለ፡ ይፌጽሙ፡ ታሕጻጺተ፡ ደቂቃት፡ ኀጣውእ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 146 ; አራዊት፡ ደቃቅ፡ insectalanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 Enc.; አራዊት፡ ደቂቅ፡ ዘይሠርር፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 ; አሕባለ፡ ሥርው፡ ደቃቃት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ደቂቅ፡ ቃሉ፡ ( videasvid. ድቁቅ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 Enc.
II)Adj. et plerumque not foundsubst.: parvus aetatela, parvulusla, adolescensla, fem. ደቂቅት፡ sed nonnisi rarissime usurpatum, ut: ደቂቅት፡ ድንግልት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 58 ; est nomen SingularisSing.et not foundColl.; pluralisPl.autem raro formatur, ut: ደቃውቅ፡ Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.f. 113,2, et pluralisPl.pluralisPl. ደቃውቃት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ( videasvid.infra not able to find explanation in abbreviation listNr. 2, d).
2)not foundColl.
c)plerumque: filiila( oppositum, -o, -nituropp.filiabus), Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 : Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,7 ; ደቂቀ፡ አሮን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 6 et Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 56,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,16 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,4 ; liber Jobi.Job 42,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,21 ; Actus apostolorum.Act. 2,17 , al. creberrime.
γ)alumnila, discipulila, asseclaela, sodalesla: ደቂቀ፡ ነቢያት፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,3 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,5 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,38 ; ደቂቅየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,18 ; ደቂቀ፡ ጥበብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,19 ; ደቂቀ፡ ጋኔን፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 3,10 ; ደቂቁ፡ ለአቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ዘደብረ፡ ሊባኖስ፡ Matth. romanae editionisrom.in EpilogusEpil.; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 18 Enc.; ደቂቁ፡ ለመርዓዊ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,15 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,2 .
e)famulila, servila(aliâs ደቅ፡ ): διάκονοι Esther, liber biblicus.Esth. 2,2 ; παιδάρια Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,29 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 16,2 al.