Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, plerumque m. , et ,

1)opus^la

a)quod quis produxit, in specie Deus, res creata^la, creatura^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ተግባረ፡ እደዊሁ፡ ; ; κτίσμα ; κτίσις ; ንጉሥ፡ አንተ፡ ለኵሉ፡ ተግባርከ፡ ; ; ቀዳሜ፡ ተግባሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ πλάσματος ; ποίημα ; ; opus arte factum, .

b)quod quis peragit vel facit: ኢርእዩ፡ ተግባረ፡ እደዊሁ፡ ; ; ; .

c)fructus^laa terra productus: ተግባረ፡ ምድር፡ .

2)labor^la, labor operosus^la, opera^la: ተግባረ፡ እደው፡ ἐπίπονος ἐργασία ; ; ይረሥኡ፡ ውስተ፡ ተግባረ፡ እደዊሆሙ፡ ; ; In specie

a)agricultura^la ; ተግባረ፡ ዘርእ፡ γεωργία ; .

b)mercatura^la, negotiatio^la: ἐμπορία በንዋየ፡ ብርት፡ ረሰዩ፡ ተግባረኪ፡ ; ; ; ἐργασία ; πράσις ; ሤጥ፡ ወተግባር፡ πράσις καὶ ἀγορασμός ; πραγματεία .

c)negotium^la, munus^la, quaestus^la, opificium^la, modus^laquivis se alendi et sustentandi^la( Geschäft , Beruf , Gewerbe ): n. 1167 ምንት፡ ተግባርክሙ፡ ἔργον ; ርሣእ፡ በተግባርከ፡ ; ἐργασία ; ኢታብዝኅ፡ ተግባረከ፡ πράξεις ; ይባርክ፡ ኵሎ፡ ተግባረክሙ፡ ዘተገበርክሙ፡ በዲበ፡ ምድር፡ ; πορισμός ; ; ዘኢያበዝኅ፡ ኪነ፡ ወተግባረ፡ ; ( ).

3)res labore^lavel operâ parta^la

a)proventus^la, fructus^la, quaestus^la, merces^la, lucrum^la: ኵሉ፡ ተግባረ፡ እደዊክሙ፡ ; ; ; ጻማኪ፡ ወተግባርኪ፡ πόνοι καὶ μόχθοι ; ማሰነ፡ ኵሉ፡ ተግባሮሙ፡ ወጸማሆሙ፡ ; ἔργα ; ተግባረ፡ ማእረርከ፡ ; οἱ κόποι ; ቀጻሚ፡ ተግባርከ፡ ἀπαρχὴ χειρῶν σου ; ዓሥራቲሁ፡ ለተግባርከ፡ ; μόχθος ; ; ἐμπορία .

b)res^la, opes^la, bona quae quis possidet^la, τὰ ἔργα ; ዮዲት፡ አተወት፡ ወነበረት፡ ውስተ፡ ተግባራ፡ ἐπὶ τῆς ὑπάρξεως αὐτῆς ; እምብዝኀ፡ ተግባርኪ፡ δυνάμεως σου .

4)res qua mercatura fit, merx^la: አምጽኡ፡ ዓሣኒ፡ ወባዕደኒ፡ ኵሎ፡ ተግባሮሙ፡ ; ያመጽኡ፡ ተግባሮሙ፡ ደርከኖ፡ … .

ትርሲት

1)dispositio, apparatus^la ; ; תְּכוּנָה

2)factio i.e. adoptio^lafilii: ትርሲተ፡ ወልድ፡ ὑιοθεσία ; ; ; ; .

3)plerumque: amictus^la, habitus^la, paratus^la, ornatus^la, mundus^la(muliebris): σκευή ; ትርሲተ፡ መርዓዊ፡ ; እንተ፡ ባቲ፡ ትርሲተ፡ ዝሙት፡ εἶδος ἔχουσα πορνικόν ; δόξα ልበሲ፡ ትርሲተኪ፡ ; ; ; ; εὐπρέπεια ሰለብዋ፡ ኵሎ፡ ትርሲታ፡ ; κόσμος በውስተ፡ ትርሲተ፡ ቤታ፡ ; Lit. Orth.; Lit. Joh.

4)in genere: quidquid pompae^la, magnificentiae^la, ornatui^la, decori est^la, δόξα ; ; ; ; ; ; ; ; πάντα ἔνδοξα ἡμῶν ኵሉ፡ ትርሲትነ፡ ; ἡ αἴνεσίς μου ; εἰς τιμὴν τῆς δόξης μου ለትርሲተ፡ ክብርየ፡ ; ትርሲተ፡ አብያቲሆሙ፡ οἰκίαι τρυφῆς αὐτῶν ; ትርሲተ፡ ጽጌ፡ – : ትርሲት፡ ዘ፡ ሽልመት።

ትውልድ

(pro ትውልድት፡ ; in libris antiquioribus etiam ተውልድ፡ , Oct. Ae., P. ; passim ቱልድ፡ ut F.), , m. et fem. , ትውልዳት፡

1)progenies^la, et bestiarum, ut: ትውልደ፡ ቃግስት፡ ; ; ; , et hominum ; ትውልደ፡ ሕርቱማን፡ ; ትውልድ፡ እኩይ፡ ἔκγονον κακόν ; ትውልደ፡ ዘመድየ፡ ὁ οἰκογενής μου ; ; n. 889 ትውልደ፡ ምድር፡ αὐτόχθονες indigenae^la ; ኵሉ፡ ትውልድ፡ ዘሥጋ፡ ወደም፡ ; ትውልደ፡ ከርሥከ፡ .

2)gens^la, stirps^la, familia^la, stemma^la, cognati^la: ትውልዶሙ፡ αἱ πατριαὶ αὐτῶν ; በኵሉ፡ ትውልዶሙ፡ κατὰ γενέσεις αὐτῶν ; ; συγγένεια ; .

3)homines eadem aetate degentes^la, genus hominum^la, aetas^lahominum ( Generation^de, Menschenalter^de): ራብዕ፡ ትውልድ፡ ; ; ሣልስት፡ ወራብዕት፡ ትውልድ፡ ; ; ; ; እምይእቲ፡ ትውልድ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ትውልድ፡ እንተ፡ ትመጽእ፡ ; ; ; ; ለብዙኅ፡ ትውልድ፡ ; ; በትውልዶሙ፡ ; ለትውልደ፡ ትውልድ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለትውልዳት፡ እስከ፡ ለዓለም፡ ; ትውልዳት፡ F.N. 24,2;

ትዕግልት

, fem. et m. ,

1)fraudatio^la, defraudatio^la, lucrum iniquum^la, lucri iniqui cupiditas^la, avaritia^la, συκοφαντία ; ; ; ; ወይነ፡ ትዕግልት፡ ; πλεονεξία ; ; ዘይትዔገል፡ ትዕግልተ፡ እኩየ፡ ; ; ; ; ; ; በትዕግልት፡ ;

2)oppressio^la, violentia^la, injuria^la, exactio violenta^la, καταδυναστεία : ኵሉ፡ ትዕግልት፡ ውስቴታ፡ ; ; ; ἀδικία ; βία ; F.N. 35.

ኀይል

, m. et fem. , ኀይላት፡

1)vis^la, vires^la, robur^la, potentia^la( ἰσχύς , δύναμις , κράτος ), et corporis et animi; ; ; ; ; ; ; ; ጽንዐ፡ ኀይሉ፡ ; hominis: ; ; ; ; ኀይልየ፡ ኀልቀ፡ ; አልቦሙ፡ ኀይል፡ እንከ፡ ; ኢደክመት፡ እምኀይላ፡ ; አልቦ፡ ኀይለ፡ ለዝኩ፡ ከመ፡ ይቁም፡ ; አልቦሙ፡ ኀይለ፡ ለበኪይ፡ ; ይሁብ፡ ኀይለ፡ ለርኁባን፡ ; ; ሖረ፡ በኀይለ፡ ውእቱ፡ እክል፡ ዘበልዐ፡ 3 ; ; በኀይላ፡ (omnibus suis viribus); እመ፡ ደክመ፡ ኀይሉ፡ ወስእነ፡ ; በኵሉ፡ ኀይልየ፡ ; በኵሉ፡ ኀይልከ፡ አክብሮ፡ ለፈጣሪከ፡ ; በአምጣነ፡ ኀይልከ፡ pro viribus^la ; ; ኀይላቲሁ፡ ዘውስጥ፡ vires animi internae^laF.N. 45; equi ; rerum inanimarum ( vehementia^la) ማይ፡ ዘይወርድ፡ በኀይል፡ ; ኀይለ፡ ነፋሳት፡ Org.; በኀይል፡ ይነፍኁ፡ ( ነፋሳት፡ ) ; ኀይለ፡ እሳት፡ ; solis ; arcus ; ኀይለ፡ መዓት፡ , ኀይለ፡ ፍትወት፡ . In specie

a)causa roboris^lavel firmitatis^laut ; .

b)violentia^la ; ; ; በኀይል፡ ; ; F.N. 29.

c)virium contentio^la: በኀይል፡ ዐቢይ፡ እመ፡ ክህሉ፡ አድኅኖ፡ ኅዳጠ፡

2)virtus^la( bonitas^la, fortitudo^la): ብእሲተ፡ ኀይል፡ ; ; ; ἀνδρεία ; መንፈሰ፡ ኀይል፡ ; ኀይለ፡ ቃል፡ ; δύναμις opp. λόγος ; ዛቲ፡ ኀይል፡ ; ; ኀይል፡ እምአርያም፡ (Spiritus S.) ; ; . n. 609

3)potentia^la, potestas^la, ; ; ; ; hominis ; ጽንዐ፡ ኀይሉ፡ ዘላዕሌነ፡ Eph, 1,19; ዘኀይል፡ ; ; .

4)facultates opes^la, quibus aliquis pollet: ዛቲ፡ ኀይል፡ ; ኀይለ፡ ደማስቆ፡ ; ; በጽንዕየ፡ ገበርኩ፡ ሊተ፡ ዘንተ፡ ኀይለ፡ ዐቢየ፡ ; ; .

5)facinus robore^la, virtute^la, potentia factum^la: ገብረ፡ ኀይለ፡ በመዝራእቱ፡ ; ; ; ; ( ); hincde miraculis^la, quae aliquis virtute divina perpetrat: ; ኀይላተ፡ ብዙኀ፡ ገበርነ፡ ; ገብረ፡ ኀይለ፡ ብዙኀ፡ ; ; ; ; ; ; ; እነግረከ፡ ዐቢያተ፡ ወኀይላተ፡ ዘኢተአምሩ፡ .

6)(vis bellica), copiae^la, exercitus^la, ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ኀይላት፡ ዘዝ፡ ዓለም፡ ; ኀይለ፡ ሰማያት፡ ; እግዚአ፡ ኀይል፡ κύριος τῶν δυνάμεων ; እግዚአብሔር፡ አምላክ፡ ኀይል፡ (vel ኀያላን፡ ) saepius in libro ; ; ; ኀይላት፡ unus ex ordinibus angelorum^la( δυνάμεις ) ; ; Clem. f. 61; ; sed etiam de copiis Satanae: ; ; .

ፍቱሕ

1)apertus^la, de portis ; animo liberali: ዘወሀበ፡ እንዘ፡ ፍቱሕ፡ ልቡ፡ (aliâs: በስፉሕ፡ ልብ፡ ) ወብሩህ፡ ኅሊናሁ፡

2)solutus^la: ; ; ዘፈታሕከ፡ በምድር፡ ይከውን፡ ፍቱሐ፡ በሰማያት፡ ; de vestibus ; crinibus ; F.N. 11 ( ዝርዙር፡ ); ፍቱሐ፡ ሣእን፡ .

a)solutus^laanimo i.e. alacer^la, bene^lavalens^la: ፍቱሕ፡ ውእቱ፡ ነፍሱ፡ ἰσχύων τῇ ἕξει et εὐεξία ; ; ቦ፡ ኀይለ፡ ወፍቱሕ፡ ነፍሱ፡ ለበሊዕ፡ .

b)absolutus^laa culpa et poena: ይኩኑ፡ ፍቱሓነ፡ በአፈ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፤ ስረይ፡ ኀጢአቶሙ፡ ; .

c)remissus^la, de peccato: ኵሉ፡ ኀጢአታ፡ ( ለዛቲ፡ ነፍስ፡ ) ትኩን፡ ፍቱሐ፡ በሰማይ፡ ወበምድር፡

ኅሊና

, m. et fem. , et , ኅሊናት፡

1)cogitatio^la, meditatio^la; cogitatum mentis^la(mente conceptum; cogitandi facultas) mens^la, intellectus^la: ኅሊና፡ ልብየ፡ ἡ μελέτη τῆς καρδίας μου ; ; ኵሉ፡ ኅሊናሁ፡ ዘከመ፡ የሐርስ፡ ትለሚሁ፡ ; ; ; ኅድጎ፡ እንከ፡ ለኅሊና፡ መዋቲ፡ ; የዐርግ፡ ኅሊናየ፡ ውስተ፡ ልብየ፡ ; ; ; ; λογισμοί , ut: ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ( ላዕለ፡ ) ; ; ልብ፡ እንተ፡ ትወልድ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ; ጠዋይ፡ ኅሊና፡ ; διαλογισμοί ; ; διανοήματα θεοῦ ; etiam , ut ; እግዚአብሔር፡ ውእቱ፡ መልዕልተ፡ ኵሉ፡ ኅሊናት፡ ; Phlx. creberrime; ኅሊና፡ λογισμός ; ኅሊና፡ ሰላም፡ ; ኅሊናሁ፡ ለጠቢብ፡ ብዙኅ፡ ከመ፡ ማየ፡ አይኅ፡ ; . (male pro συλλογισμός ). Nonnumquam: conscientia^la, animus sui compos^la: συνείδησις ; ; ኅሊናየ፡ ወሕብርየ፡ ተሠውጠ፡ ; .

2)sentiendi ratio^la, sensus^la, animus^la, voluntas^la, νοῦς መኑ፡ ያአምር፡ ኅሊናሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; διάνοια ; ; ; ; ; διανόημα ኅሊናሁ፡ ለአብድ፡ ; ; ኵሉ፡ ኅሊናሆሙ፡ ለሰብእ፡ እኩይ፡ ; ኵሉ፡ ኅሊናሁ፡ ወፈቃዱ፡ ለሰብእ፡ ይኄሊ፡ ከንቶ፡ ; ; νόημα ; ልብ፡ ወኅሊና፡ ; በ፩ኅሊና፡ uno animo^la ; ἐνθύμημα ኵሎ፡ ኅሊና፡ ያአምር፡ወይጤይቅ፡ 1 ; ; ἔννοια ; ; φρόνησις ; φρόνημα ; ; ኅሊናት፡ ዘሥጋ፡ Platt.

3)consilium^la, propositum^la, βουλή ; ; ግበር፡ ሊተ፡ ኅሊናየ፡ በዘ፡ ይሤሮ፡ ፀር፡ ( ἐπιτήδευμα ) ; ; ; ወፅአ፡ በኅሊና፡ ቀቲል፡ ,6.

4)sententia^la, opinio^la, judicium^la, ἔννοια ምክርየ፡ ወኅሊናየ፡ ዕቀብ፡ ; ; ኅሊና፡ ሠናይት፡ ; እምኅሊናነኒ፡ ex nostra quoque sententia^la, F.M. 13.

5)sollicitudo^la, cura^la: μέριμναι ኅሊና፡ ዝንቱ፡ ዓለም፡ ; ; .

ḫǝllinā , ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt

Grébaut
ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt «pensée^fr, souvenir^fr» ― ማሰብ፡ , አሳብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43

Leslau
ኅሊና፡ ḫǝllinā thinking^en, faculty of thinking^en, mind^en, thought^en, understanding^en, intelligence^en, intellect^en, reasoning^en, reason^en, device^en, imagination^en, intention^en, conscience^en, proposal^en, opinion^en
ኅሊናት ḫǝllināt conscience^en 262a

Cross-references: for ሙቀተ፡ ኅሊና፡ ሙቀት፡ (Leslau)

ኅሊና

, m. et fem. , et , ኅሊናት፡

3)consilium^la, propositum^la, βουλή ; ; ግበር፡ ሊተ፡ ኅሊናየ፡ በዘ፡ ይሤሮ፡ ፀር፡ ( ἐπιτήδευμα ) ; ; ; ወፅአ፡ በኅሊና፡ ቀቲል፡ ,6.

5)sollicitudo^la, cura^la: μέριμναι ኅሊና፡ ዝንቱ፡ ዓለም፡ ; ; .

ḫǝllinā , ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt

Grébaut
ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt «pensée^fr, souvenir^fr» ― ማሰብ፡ , አሳብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43

Cross-references: for ሙቀተ፡ ኅሊና፡ ሙቀት፡ (Leslau)

ኅሊና

, m. et fem. , et , ኅሊናት፡

3)consilium^la, propositum^la, βουλή ; ; ግበር፡ ሊተ፡ ኅሊናየ፡ በዘ፡ ይሤሮ፡ ፀር፡ ( ἐπιτήδευμα ) ; ; ; ወፅአ፡ በኅሊና፡ ቀቲል፡ ,6.

5)sollicitudo^la, cura^la: μέριμναι ኅሊና፡ ዝንቱ፡ ዓለም፡ ; ; .

ḫǝllinā , ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt

Grébaut
ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt «pensée^fr, souvenir^fr» ― ማሰብ፡ , አሳብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43

Cross-references: for ሙቀተ፡ ኅሊና፡ ሙቀት፡ (Leslau)

ፈቃድ

, m. et fem. , ፈቃዳት፡

1)appetitus^la, desiderium^la, studium^la: ኢትትሉ፡ ፈቃዳ፡ ለኀጢአት፡ ; ; ; ; ፈቃዱ፡ ተወርወት፡ ኀበ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Enc.; appetitus cibi, Lud. sine ; ፈቃዳት፡

2)voluntas^la: ; ; ኵሎ፡ ፈቃድየ፡ ግበር፡ ; ; ; ; ; እስመዝ፡ ውእቱ፡ ፈቃድየ፡ ; ; ; ; ፈቃዱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ከመ፡ ኢትግበር፡ እኩየ፡ ; ; ; ግበር፡ ፈቃዳ፡ ለእምከ፡ ; በከመ፡ ፈቃዱ፡ ; ; ኵሉ፡ ኅሊና፡ ወፈቃዱ፡ ለሰብእ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በፈቃደ፡ እግዚአብሔር፡ Deo volente ; ; በሥምረተ፡ ፈቃዱ፡ .

a)delectatio^la, approbatio^la( Wohlgefallen ): ኢኮነ፡ ቦቶን፡ ፈቃድየ፡ ; ከመ፡ ይርከብ፡ ነገረ፡ ፈቃድ፡ .

b)benevolentia^la: የኀሥሡ፡ ፈቃዶ፡ εὐδοκίαν ; ፈቃዱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ታስተፌሥሖ፡ ለዓለም፡ .

c)voluntas^lapromta^la:

α) በ፡ voluntate^lasua^la, sponte^la, ultro^la: በፈቃድ፡ ወኢበኵርህ፡ F.M. 1,3; በፈቃዱ፡ ; እለ፡ በፈቃዶሙ፡ ነበሩ፡ ; ; ; በፈቃደ፡ ርእሱ፡ F.M. 33,3; F.M. 33,4.

β) ዘእንበለ፡ ፈቃዱ፡ invite^la, invitus^la, F.M. 6,8; ( አዘመወ፡ ).

γ)Statui constr. subjunctum vel in Gen. vel ዘበፈቃድ፡ vel ዘእምፈቃድ፡ voluntarius^la, spontaneus^la: መሥዋዕተ፡ ፈቃድ፡ ; ዘበፈቃዶሙ፡ τὰ ἑκούσια ; ; ; ( መሥዋዕት፡ ) ዘፈቃድክሙ፡ ; ዘእምፈቃድየ፡ እሠውዕ፡ ለከ፡ .

d) ፈቃዳት፡ mandata^la, praecepta^la, ; ; Enc.

ኅቡር

conjunctus^la, consociatus^la: ኅቡር፡ ምስሌነ፡ በዛቲ፡ ጸጋ፡ ; Judas Ischariotes እንዘ፡ ኅቡር፡ ምስሌነ፡ ( ለሐዋርያት፡ ) ውስተ፡ ፩ቅኔ፡ተሀጕለ፡ ; ኅቡረ፡ ህላዌ፡ ὁμοούσιος ; ; ኅቡረ፡ መንበር፡ σύνθτρονος ; ኅቡረ፡ ካህንየ፡ συλλειτουργός μου ; ኅቡራነ፡ ግዕዝ፡ ejusdem ingenii et indolis^la, . — Creberrime usitatur ኅቡረ፡ una^la, simul^la(eodem loco, tempore), conjunctim^la, pariter^la, unanimiter^la: ἅμα ; ; ; ; ; ; ; ምስሌሆሙ፡ ኅቡረ፡ ; ὁμοῦ ; ; ; ἀμφότερα ; ἐπὶ τὸ αὐτό ; ; ; ሶበ፡ ይሄልዉ፡ አኀው፡ ኅቡረ፡ ; ; ; ; ὁμοθυμαδόν ; ; ; ; ; (v. ኅብረተ፡ ) ; እንዘ፡ ሀለዉ፡ ኵሎሙ፡ ኅቡረ፡ አሐተኔ፡ ; ኵሉ፡ ኅቡረ፡ συμπάς ; ; ; ; κοινῇ ; ὁμοίως ; ፀመረ፡ vel አድረገ፡ ኅቡረ፡ .

ኅጡእ

1)carens^la, expers^la, indigus^la, inops^la, ; n. 621 ዲያቆን፡ የሐውጽ፡ ድዉየ፡ ወኅጡኣነ፡ F.M. 31,2; rei, ኅጡእኬ፡ አንተ፡ አሐተ፡ ነገረ፡ ; ለ፡ rei ; ; ; እምነ፡ rei: ኵሉ፡ ኅጡእ፡ እምሀብተ፡ እግዚአብሔር፡ ነዳይ፡ ውእቱ፡ ; ኅጡእ፡ እምጸጋ፡ እግዚአብሔር፡ ὑστερῶν τῆς χάριτος Chrys. ho. 30; per st. constr.: ኅጡአ፡ ንዋይ፡ ; ኅጡአ፡ ልቡና፡ mentis expers^laF.N. 41,2; ኅጡአ፡ ቅንአት፡ expers invidiae^la, Lud. e Mss. Colb.; ፍቅር፡ ኅጥእተ፡ ሚን፡ amor expers doli^la, ad hist. n. 16.

2)fugitivus^la, profugus^la, ; እንዘ፡ ኅጡእ፡ እምገጸ፡ ሳኦል፡ ውእቱ፡ .

ነዋሚ

1)somnolentus^la, dormitator^la: ኵሉ፡ ነዋሚ፡ ὑπνώδης .

2)dormiens^la(i.q. ንዉም፡ ): ሰመዮሙ፡ ለምውታን፡ ነዋምያን፡ እስመ፡ ውእቶሙ፡ ይትነሥኡ፡ ከመ፡ ንዉማን፡ ሶበ፡ ነቅሁ፡ ; ነዋምያን፡

ኵሉ

i.e. ኵል፡ III m. ( gramm.§ 157,2) ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).

A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnis^la. Quam ubi significationem habet, secundum genera et numeros variare licet, ut fem. ኵላ፡ , m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , et , apponitur. Sed ubi omnes^laad II vel I refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , ኵለነ፡ nos^laomnes^la, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ vos^laomnes^la.

1)omnis^la, omnes^la,

a)(vel subsantive): ከመ፡ ትቅትል፡ ኵለነ፡ ; አበ፡ ኵልነ፡ ; ብዙኀ፡ ንስሕት፡ ኵልነ፡ ; ; ኵልነ፡ ኃጥኣን፡ ንሕነ፡ ; ; ; ኵልክሙ፡ ; ; ; ; ; እመሂ፡ ኵሎሙ፡ ዐለዉከ፡ ; ; ; crebro etiam ኵሉ፡ omnes^la, ut ; ; ; ; ; al., et omnia^la ; ; ; ; ; ; al. n. 815

b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):

α)sive utrumque in : ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ ; ኵላ፡ እከይ፡ ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ .

β)sive utrumque in : ኵሎሙ፡ ኃጥኣን፡ ; ; ; ለኵሎን፡ ኀጣውእ፡ ; .

γ)sive ኵሉ፡ solum in : ኵሎን፡ በረከት፡ ; ኵሎሙ፡ ይእቲ፡ ትውልድ፡ ; ; .

δ)sive ኵሉ፡ solum in (in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ ; ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ ; ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ ; ; ; .

ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ ; ; ; ; al.

2)omnis^lai.e. quivis^la, unusquisque^la, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ ; ; ኵሉ፡ ዐራት፡ ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ ; ; 1 ; ἕκαστος ; ; ; ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omnes^laet^lasinguli^la Enc.

a)ullus^la, quicumque^la ; ; ; Kuf. p. 166, l. 12; cum negandi particula: nullus^la, nihil^la ; ; ; ; ; .

b)omnis^lageneris^la, quilibet^la, varius^la, ; ; ; ; .

3) ኵሉ፡ universum^la, universitas^larerum^la: አምላከ፡ ኵሉ፡ ; እግዚአ፡ ኵሉ፡ Lit.; እንተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ catholica^la, ut: ቅድስት፡ እንተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Cyr. ad ; ; ; ;

B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totus^la. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus componuntur. (Ad nomina vel ad personas I et II et I, II, III relata, vox totus^lanomine ኵለንታ፡ exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ ; ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ ; ኵሎ፡ በግዖ፡ ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ ; ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ ; ; .

Cross-references: Adverbialiter usurpatur

a) ኵሉ፡ prorsus^la: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ .

b) በኵሉ፡

α)omnino^la, prorsus^la ὅλως .

β)quaqua^la, ubique^la, omnifariam^la: πάντη ; ; በኵሉ፡ ኀበ፡ ubicumque^la ; ; ; ubicumque^la ውስተ፡ ኵሉ፡ ዘ፡ .

ነዋኅ ልዑል

et ነዊኅ፡ , fem. ነዋኅ፡ , m. ነዊኃን፡ et ነዋኃን፡ ( ), fem. ነዋኃት፡ , ነዋኅት፡

1)longus^la: ሐብል፡ ነዋኅ፡ ; አሕባል፡ ነዊኃን፡ .

a)de tempore: ነዋኅ፡ ሕይወት፡ ; ለነዋኅ፡ መዋዕል፡ ; ; ; ; ; ለጕንዱይ፡ መዋዕል፡ ወለነዋኅ፡ ዓመታት፡ ; ንዋም፡ ነዊኅ፡

b)de animo i.e. patiens^la: ነዊኀ፡ መንፈስ፡

c)de oratione: ; .

d) ነዋኀ፡ diu^la, ut: ዘርእ፡ ዘነዋኀ፡ የሐዩ፡ ; ዘእንበለ፡ ይነስሑ፡ ነዋኀ፡ ; ጸለየ፡ ነዋኀ፡ ;

2)longinquus^la: እስከ፡ ነዋኅ፡ ብሔር፡ ; እስመ፡ ነዋኅ፡ ኀበ፡ አምሰጠከ፡ ; እስከ፡ ነዋኅ፡ εἰς μακράν . Hinc ነዋኀ፡ vel ነዊኀ፡ longe^la, procul^la: ; ; ነዋኀ፡ ጐዩ፡ ; ነዋኀ፡ ይርሕቁ፡ እምኔየ፡ ; ; ; ; ( ነዊኀ፡ et ነዋኀ፡ ); ርሑቃን፡ ነዋኀ፡ ; ይበጽሕ፡ ነዊኀ፡ .

3)procerus^la, altus^la, elatus^la, excelsus^la: አሕዛብ፡ ነዋኃት፡ ነዊኃን፡ ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ ወነዋኅት፡ ; ኮነ፡ ነዊኀ፡ በቆሙ፡ (staturâ) ; ይሬኢ፡ ኵሎ፡ ነዋኀ፡ πᾶν ὑψηλὸν ὁρᾷ ; ኵሉ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ; ; መንበሩ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ውስተ፡ ርእስ፡ ነዋኅ፡ ; ዕፅ፡ ነዋኅ፡ ; ; ነዋኅት፡ አዕዋም፡ ; ነዋኅ፡ ጥቅም፡ ; ደብር፡ ነዊኅ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; አርእስተ፡ አድባር፡ ነዋኃት፡ ነዋኅት፡ ; ; ; ;

a)de voce: ትጼውዕ፡ በነዋኅ፡ ስብከት፡ .

b)de animo: ነዋኀ፡ መንፈስ፡ ( ርሒብ፡ ).

c)altus^lai.e. profundus^la: ግብ፡ ነዋኅ፡ Lud. e — Voc. Ae.: ነዋኅ፡ ዘ፡ ረዥም።

excelsus^la, altus^la, editus^la, sublimis^la, superior^la, summus^la, de rebus et personis: መንበር፡ ልዑል፡ ; ሰማይ፡ ልዑል፡ ; ምድር፡ ልዕልት፡ ; ; ኵሉ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ዓዲ፡ እዱ፡ ልዑል፡ ; ; በመዝራእት፡ ልዕልት፡ ; በእድ፡ ልዕልት፡ 14,8; እምነ፡ , ዲበ፡ , ላዕለ፡ ut: አእምር፡ ሚመጠን፡ ልዑል፡ እምኔከ፡ ደመና፡ ; ; እዴሁ፡ ልዕልት፡ ዲበ፡ ኵሉ፡ ; ልዑል፡ ውእቱ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ . Creberrime usurpatur de -64 ( laudibus exaltatus^la), ὕψιστος (altissimus, summus) ; ; ; ; ; ; ; ; nec non de praepotentibus et dominis terrae ; ; ; ; de angelis Lit. Joh.; ጥቀ፡ ልዑል፡ esse titutlum regis Aethiopiae asserit Ludolfus. In specie de voce^la: በልዑል፡ ቃል፡ alta voce^la ; cantandum በልዑል፡ ቃል፡ Cod. Mus. Brit. LIV, 7, a; ከመ፡ ያድምፁ፡ ልዑለ፡ τοῦ ἀκουσθῆναι ποιῆσαι . – Rarissime ልዑለ፡ ( ) idem significat, quod ላዕለ፡ sursum^la, ut ልዑለ፡ እገሪሁ፡ sursum pedes ejus^la, Enc.

ተይፈን

, nondum repertum nisi in ተያፍን፡ (etiam ትያፍን፡ ) et ተያፍንት፡ , juvencus^labos [ يَفَنٌ quadrimus vitulus^la; يَفَعَ ascendit^lamontem; adultus fuit^la]: ኵሉ፡ ነገሩ፡ ተያፍን፡ (v. ትያፍን፡ ) ወብዕራ፡ ἡ διήγησις αὐτοῦ ἐν υἱοῖς ταύρων ; እስከ፡ ያገርር፡ ተያፍኒሁ፡ ተያፍንቲሁ፡ ; ከመ፡ ተያፍን፡ ወብዕራ፡ Sx. Enc. – : ትያፍን፡ (v. ቴያፍን፡ ) ዘ፡ ወይፈን።

ነገር

, m. , rarius fem. , ነገራት፡ (verba, dicta, res) et አንጋር፡ (linguae), sermo^la,

1)ratio loquendi i.e. lingua^la, dialectus^la, locutio^la( Sprache ): ይነብባ፡ በነገረ፡ ከነዓን፡ ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ፋርስ፡ ; ; እለ፡ ካልእ፡ ነገሮሙ፡ ἀλλόφωνοι ; ደቂቆሙ፡ ነገረ፡ አዛጦን፡ ይትናገሩ፡ ወኢያአምሩ፡ ነገረ፡ ይሁዳ፡ ; ; ; ; ዘይሜህሮ፡ ለዖፍ፡ ነገረ፡ ሰብእ፡ ; διάλεχτος ; λαλιά ; አንጋር፡ Org.; በአንጋረ፡ ኵሉ፡ በሓውርት፡ M.M. f. 329.

2)id quod quis loquitur ( Rede^de),

a)oratio^la, verba^la, etiam verbum^la( ῥῆμα , quatenus est effatum^la, sententia^la): ; ; ; ; ሶበ፡ ሰማዕኩ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ,6; ; n. 691 አንብብ፡ ዘነገረ፡ ; ነገረ፡ ኪዳን፡ ; ; ነገረ፡ መጽሐፍ፡ λόγοι βιβλίου ; ; ; φθόγγος ; በኵሉ፡ ነገረ፡ ጥበብ፡ ; ነገረ፡ ማሕሌት፡ ; ነገረ፡ ኀፍረት፡ αἰσχρολογία ; ነገረ፡ ስላቅ፡ ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ; ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ; ማኅለቅቱ፡ ለነገር፡ συντέλεια λόγων ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ሕይወት፡ ; ( ); ; ነገረ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; በነገር፡ ( በኀይል፡ ወበመንፈስ፡ ) ; ; ነገር፡ ሠናይት፡ λόγοι καλοί ; እስከ፡ እስእሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ አሐተ፡ ነገረ፡ Rel. Bar.; ነገራት፡ ; ; ነገራት፡ እኩያት፡ ; ; .

α)mandatum^la ; ኮነ፡ ነገር፡ በቤተ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ይትበቀል፡ .

β)effata^la, mandata^la, promissa^la, vaticinia divina^la: ነገር፡ ዘበእንተ፡ ሞአብ፡ ; ; ; al.; ነገራተ፡ ሕይወት፡ λόγια ζῶντα ; ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ካህናት፡ ይዕቀቡ፡ ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡

b)relatio^la, enarratio^la, sermocinatio^la, interpretatio^la: ጸሐፍ፡ ኵሎ፡ ነገረ፡ ፍጥረት፡ ; መጽሐፈ፡ ነገሩ፡ ለጦቢት፡ ; ; ; ἐξήγησις ; ኵሎ፡ ነገረ፡ መጽሐፍ፡ πᾶσαν διήγησιν θείαν ; ኢታስትት፡ ነገረ፡ ጠቢባን፡ ; ; ; ; ; ; በቀዳሚ፡ ነገርየ፡ ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ 2 .

c)meditatio^la(sicut secum loqui^lai.e. meditari^la): ነገረ፡ ሌሊት፡ μελέτη νυκτερινή .

d)loquela^la, garritus^la: ነገሩ፡ ለዘብዙኀ፡ ይምሕል፡ λαλιά πολυόρκου ; ; ነገረ፡ ከንቱ፡ ματαιολογία vaniloquentia^la ; ብዝኀ፡ ነገር፡ πολυλογία multiloquium^la ; ነገር፡ ብዙኅ፡ ( አብዛኂ፡ et መብዝኂ፡ ); ብዙኀ፡ ነገር፡ loquax^lap. 32

e)confabulatio^la, colloquium^la, nec non id de quo confabulantur^la: በብዙኅ፡ ነገር፡ πολλῇ ὁμιλίᾳ ; ; ኵሉ፡ ነገሩ፡ ተያፍን፡ ወብዑራ፡ .

f)fabula^la, dicterium^la, proverbium^la, id quod in ore vulgi est^la: ( παραβολαί ); ረሰይከኒ፡ ነገረ፡ ለአሕዛብ፡ ἔθου με θρύλλημα ἐν ἔθνεσι ; διήγημα ; ኮንክሙ፡ ነገረ፡ ለልሳን፡ ἀνέβητε λάλημα γλώσσῇ Η ez. 36,3; ; παραβολή ; ነገረ፡ እገብራ፡ ለመድኀኒትከ፡ ἀχουστὴν ποιήσω τὴν σωτηρίαν σου .

g)rumor^la, fama^la ; ; ; ; ; ; እኩየ፡ ነገረ፡ ሰምዓ፡ .

3)id de quo sermo est,

a)res^la, ; ; ; ለእመሰ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ εἰ οὕτως ἐστί ; ; ; ; ; ክልኤተ፡ ነገረ፡ ; በእንተ፡ ሠላስ፡ ነገር፡ ; ; ኅጡእኬ፡ አንተ፡ አሐተ፡ ነገረ፡ unum tibi deest^la ; ትእምርተ፡ ነገር፡ Lud. Comm. hist. p. 48 ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem mortem attinet^la ; በእንተ፡ ነገረ፡ ጣዖት፡ እኤዝዘክሙ፡ ( de rebus ad idola pertinentibus^la) ; በእንተ፡ ነገረ፡ ዐባር፡ ; creberrime in Jsp. et in aliis libris ex Arabico translatis; ከመዝ፡ ነገራቲሁ፡ ita res ejus se habebant^laLud. e Libr. Myst.

b)res gesta^la, factum^la: ምንትኑ፡ ነገሩ፡ ዘኮነ፡ τί τὸ γεγονὸς ῥῆμα ; ; ; ; ; ; ; 3 .

c)causa^la(forensis) ; .

d)aliquid^la: n. 692 ; ; ; .

(Dillmann 3 a) ነገረ፡ ጕልት፡ matter(s) concerning the fief ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጐለተ፡ ንጉሥነ፡ ጊጋር፡ ወራእስሂ፡ ጕጕሣ፡ ወደጅ፡ አዝማችነሂ፡ ሰብአ፡ ጋድስ፡ ‘Nous allons donc écrire l’affaire des fiefs donnés par notre roi Gigār, étant rās le rās Gugsā et étant notre daǧ azmāč Sebagadis^fr’ 55 l. 16–17 (ed.), 67 l. 2–3 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጕንድጕንዲ። ‘Nous allons donc écrire les fiefs de Guendeguendi^fr’ 62 l. 27 (ed.), 75 l. 10 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘቃልቃል፡ ለአቶ፡ ገፊ፡ ወድ፡ አቤቶ፡ ገብሩ፡ ጕራ፤ ‘Nous allons écrire le document du fief de Qālqāl, appartenant à l’ato Gafi, fils de l’abēto Gabru Guerā^fr’ 66 l. 3–5 (ed.), 79 l. 16–17 (tr.), ጕልት፡

Grébaut
ነገረ፡ ሃይማኖት፡ nagara hāymānot profession de foi^fr. Voir texte cité plus haut de 8. ሃይማኖት፡
ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ nagar zahāymānot controverse concernant la foi^fr. አመ፡ ፴ለጥምቀት፡ ነገረ፡ ጉባኤ፡ በእንተ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ እስመ፡ ተገዓዙ፡ ሰብአ፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ ዘቤተ፡ አቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ምስለ፡ ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡነ፡ ኤዎስጣቴዎስ። 63; ይቤሎሙ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ ዘትትገዓዙ፡ ቦቱ፡ አንትሙ። 63. ሃይማኖት፡
10

Leslau
ነገረ፡ መሀደምት nagara mahaddamt fictitious story^en, መሀደምት 215a

ነፍስ

, fem. et m. , ነፍሳት፡ anima^la, animus^la

1)halitus^la, spiritus^la: እምጣነ፡ ሕያው፡ አንተ፡ ወሀለወት፡ ነፍስከ፡ πνοή ; ; ; ነፍሱሂ፡ ፍሕም፡ ይእቲ፡ ; ; ; እስከ፡ ነፍስ፡ ደኃሪት፡ usque ad extremum spiritum^la .

2)anima^lai.e. vis vitalis^la, vita^la: ነፍሰ፡ ኵሉ፡ ሕያው፡ ; ሀለወት፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ ; አልጸቀት፡ ትፃእ፡ ነፍሳ፡ ; ትግባእ፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ ; ትሕዮ፡ ነፍስየ፡ ; ሐይወት፡ ነፍስከ፡ ; ; ለትሙት፡ ነፍስየ፡ ; ነፍሶሙ፡ መጠዉ፡ reddiderunt animam^lai.e. exspiraverunt^la Enc.; ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ በእንተ፡ vel ህየንተ፡ ; የኀሥሥዋ፡ ለነፍሶ፡ ; ቀታሌ፡ ነፍስ፡ ; ; ይቀትሎ፡ ነፍሶ፡ ; ; ; ; ; ዕቀቡ፡ ነፍሰክሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነፍስ፡ ነባቢት፡ anima rationalis^laLit. Chrys.; እስመ፡ ፪ ነፍሳት፡ ሀለዋ፡ ኀበ፡ ሰብእ፤ አሐቲ፡ መንፈሰ፡ ሕይወት፡ ዘወፅአት፡ እምአፉሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ወኢትትኌለቍ፡ ምስለ፡ ጠባይዕ፡ ወኢትመውትሂ፤ ወአሐቲመ፡ ደመ፡ ነፍስት፡ ይእቲ፡ እምጠባይዕ፡ ወይእቲሰ፡ መዋቲት፡ Org. ( ዐብረ፡ )

a) ዘነፍስ፡ anima praeditum^la, animatum^la, animans^la ዘአልቦ፡ ነፍስ፡ inanimatum^la ; ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ πᾶσα σάρξ omnes mortales^la ; ; ; ; ; ; ; .

b) ዘነፍስ፡ ψυχικός animalis^la( rationalis et spiritualis) ; 1 .

c)anima^la(a corpore separata) mortuorum^la, manes^la: ከመ፡ ታዕርፍ፡ ነፍሱ፡ ; ; ትረክቡ፡ ሕይወተ፡ ዘለዓለም፡ ወክፍለ፡ ምስለ፡ ነፍሳተ፡ ጻድቃን፡ በመንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; ; ; ; ; ; .

3)animus^la( ψυχή et πνεύμα , etiam καρδία et θυμός ): ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ነፍስ፡ ይደነግፅ፡ ; ( πνεῦμα ); ( πνεῦμα ); ; ; ; ; ; ; l ( πνεῦμα ); በፍትወተ፡ ነፍሶሙ፡ ; አፍቅሮ፡ እምነፍስከ፡ ; በኵሉ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; καρδία ; ; ነፍስ፡ ጠባብ፡ ψυχή πεπαιδευμένη ; ነፍስ፡ መስተዓግሥት፡ ψυχή εγκρατής ; ነፍስ፡ እንተ፡ ትፈርሆ፡ ለእግዚአብሔር፡ πνεῦμα φοβούμενων ; ነፍሳተ፡ አራዊት፡ θυμοὶ θηρίων .

4)animans^la: ኵሉ፡ ነፍሰ፡ ሕይወት፡ ; ; ; ነፍሰ፡ ሕያው፡ ; .

a)in specie homo^la, persona^la: ; ; ; ; ነፍስ፡ ሕዝንት፡ ; ነፍስ፡ መዐትም፡ ; ነፍስ፡ እንተ፡ ተኀሥሦ፡ ; ነፍሳቲነ፡ (v. ነፍስትነ፡ ) αἱ ἰδέαι ἡμῶν ; in censu populi: ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ነፍሳት፡ ዘአትረፈ፡ ; ወኢአሐቲ፡ ነፍስ፡ ; ፸፻ ነፍስ፡ ὀνόματα .

b)de mancipiis^la: በነፍሰ፡ ሰብእ፡ ; .

c)de mortuo^lavel cadavere^la: ነፍስ፡ እንተ፡ ሞተት፡ ; ; ነፍስ፡ ; ምስለ፡ ነፍሰ፡ ሕፃን፡

d)spiritus^lacoelestes vel daemones^la: ; ነፍሳት፡ ርኩሳት፡ ወአጋንንት፡ ; ; ; እምነፍሰ፡ አጋንንት፡ . n. 708

5)cum : ipse^la(quamquam rarius usitatum), ut: ከመ፡ ኢታውድቅ፡ ነፍሰከ፡ εἰς πτῶσίν σου ; ; ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ ለሞት፡ Lit. Chrys.

nafs
በነፍስ፡ በደም፡ banafs badam , በነፍስ፡ ወበደም፡ banafs wabadam Conti Rossini translates it as ‘for reasons of time’, see below, but his rendering seems incorrect ዝኵሉ፡ ሐደስኩ፡ አነ፡ ልብነ፡ ድንግል፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አንበሳ፡ ወእመሂ፡ ፈረስ፡ እመሂ፡ በነፍስ፡ በደም፡ ወእመሂ፡ በቀደስተይና። ‘J’ai confirmé tout cela; que personne ne puisse y entrer, ni le gouverneur, ni le procureur du gouverneur (afa makuannen), ni le lion ni le cavalier, ni pour raisons temporelles ni sous prétextes ecclésiastiques (?)^fr’ 32 l. 24–26 (ed.), 38 l. 1–4 (tr.); ወአውገዝነ፡ በአፈ፡ ጳጳስነ፡ አባ፡ ማርቆስ፡ ወበአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ወበአፉሃ፡ ለእግዝእትነ፡ ማርያም፡ ከመ፡ ኢይታዓደዎ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ በነፍስ፡ ወበደም፡ ‘Sous peine d’excommunication par la bouche de notre métropolite abbā Mārqos, par la bouche du Père, du Fils et du saint Esprit, et par la bouche de Notre-Dame Marie, nous avons défendu au gouverneur du Tigré de violer ce fief, pour l’âme et pour le sang^fr’ 34 l. 24–27 (ed.), 40 l. 22–26 (tr.)

Leslau
ነፍሰ፡ ሕይወት nafsa ḥǝywat living creature^en, ሕይወት፡ 252b

Cross-references: for መሥዋዕተ፡ ነፍስ፡ መሥዋዕት፡

ነፍስ

, fem. et m. , ነፍሳት፡ anima^la, animus^la

a) ዘነፍስ፡ anima praeditum^la, animatum^la, animans^la ዘአልቦ፡ ነፍስ፡ inanimatum^la ; ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ πᾶσα σάρξ omnes mortales^la ; ; ; ; ; ; ; .

b) ዘነፍስ፡ ψυχικός animalis^la( rationalis et spiritualis) ; 1 .

4)animans^la: ኵሉ፡ ነፍሰ፡ ሕይወት፡ ; ; ; ነፍሰ፡ ሕያው፡ ; .

b)de mancipiis^la: በነፍሰ፡ ሰብእ፡ ; .

c)de mortuo^lavel cadavere^la: ነፍስ፡ እንተ፡ ሞተት፡ ; ; ነፍስ፡ ; ምስለ፡ ነፍሰ፡ ሕፃን፡

d)spiritus^lacoelestes vel daemones^la: ; ነፍሳት፡ ርኩሳት፡ ወአጋንንት፡ ; ; ; እምነፍሰ፡ አጋንንት፡ . n. 708

5)cum : ipse^la(quamquam rarius usitatum), ut: ከመ፡ ኢታውድቅ፡ ነፍሰከ፡ εἰς πτῶσίν σου ; ; ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ ለሞት፡ Lit. Chrys.

Leslau
ነፍሰ፡ ሕይወት nafsa ḥǝywat living creature^en, ሕይወት፡ 252b

Cross-references: for መሥዋዕተ፡ ነፍስ፡ መሥዋዕት፡

ጠለ

I,1[ טַל ܛܰܠܳܐ ros^la, طَلَّ leviter^laterram humectavit^laros] humere^la, madere^la, pinguem esse^la, pinguefieri^la: ትጠልል፡ ምድር፡ እምሥብሖሙ፡ ( ἐμπλησθήσεται , יְדֻשַּׁן ) pro ይጠልቅ፡ ; ትጠልል፡ በቅብእ፡ ሢበትየ፡ ; ኵሉ፡ ነፍስ፡ እንተ፡ ትባርክ፡ (v. ትትባረክ፡ ) ትጠልል፡ (v. pro ስፍሕት፡ ) . – (Quod Lud. e Lit. Epiph. affert ረሰየ፡ ላቲ፡ ደመና፡ ልብሰ፡ ወበጊሜ፡ ጠለላ፡ manifesto errore pro ጠብለላ፡ scriptum est nec significatus madidare^lainde probari potest). – : ጠለ፡ ዘ፡ ለመለመ።

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose