Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

1)princeps^la, praefectus^la, dominator^la, moderator^la, ἡγούμενος , ἄρχων : አልቦሙ፡ ሰፋኒ፡ ; ሰፋንያት፡ ἄρχουσαι 2 ; ላዕለ፡ , ut: ኮነ፡ ሰፋኔ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ነገሥተ፡ ምድር፡ ; ; .

2)praevalens^la, praecipuus^la, principalis^la: መንግሥቱ፡ ሰፋኒት፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ አጽናፈ፡ ዓለም፡ M.M. f. 43; dies dominica ሰፋኒት፡ Ssal. Req.

አቤቶሁን

ʾabetohun , አቤተሁን፡ ʾabetahun , አቤተኁን፡ ʾabetaḫun , አቤቶኁን፡ ʾabetoḫun (title) ‘term of address for or title given to the hereditary nobility’ 1200b, the same as አቤቶ፡ , according to 455 ʾabetohun first refers to a ‘kind of great steward or azzaž’; ወበህየ፡ ተራከቡ፡ ምስለ፡ ሹም፡ ተክለ፡ ጊዮርጊስ፡ ወአቤተኁን፡ ዮሐንስ፡ ወሹም፡ ሲሬ፡ ተክለ፡ ሥሉስ፡ ወምስለ፡ ኵሎሙ፡ ሰየምንተ፡ ትግሬ፡ ‘Là, il se rencontra avec le šum Takla Giyorgis, l’abētaḫun Yoḥannes, le šum du Sirē Takla Selus et avec tous les chefs du Tigré^fr’ 89 l. 27–29 (ed.), 102 l. 14–16 (tr.); ወበውእቱ፡ ዓመት፡ ሞተ፡ አቤተሁን፡ ሮም፡ ሰገድ። ወበዳግመይ፡ ዓመት፡ ሞተ፡ አቤተሁን፡ ሐመልማል። ‘Cette même année mourut Abétahoun Rom-Sagad. La seconde année mourut Abétahoun Ḥamalmâl.^fr’ 23 p. 18–20 (ed.), p. 116 l. 27–29 (tr.); በ ፳ወ፫፡ ሞተ፡ አቤቶሁን፡ የማነ፡ አብ፡ ዘተመትረ፡ ልሳኑ፡ በእንተ፡ ክርስቶስ፡ ‘La vingt-troisième année mourut Abétohoun Yamâna-Ab (droite du Père) qui eut la langue coupée à cause du Christ^fr’ 28 l. 8–9 (ed.), p. 131 l. 13–15 (tr.); ኮነ፡ ስመ፡ አቡሁ፡ ለዝንቱ፡ ንጉሥ፡ ዓቢይ፡ አቤተኁን፡ ፋሲለደስ፡ ወልደ፡ አቤተኁን፡ ያዕቆብ፡ ወልደ፡ ንጉሠ፡ ነገሥት፡ ወናግ፡ ሰገድ። ‘E o nome do pae d’este grande Rei foi abetahun Fasiladas, filho do abetahun Yaeqob, filho do Rei dos reis Vanag Sagad^pt’ 5 l. 10–12 (ed.) 3 l. 1–3 (tr.); ወአቤቶኁን፡ መዝራዕተ፡ ክርስቶስ፡ ‘et l’abētoḫun Mazrāʿeta Krestos^fr’ 75 l. 5–6 (ed.), 90 l. 12–13 (tr.)

Cross-references: also አቤቶ፡

ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

a)formosus^la, pulcher^la, venustus^la, speciosus^la, de personis: ; ; ; ; ; ; ; ; ሠናይተ፡ ሥን፡ ወግዕዝ፡ ; ἀστεῖος ; ; ሠናይት፡ በራእይኪ፡ አንቲ፡ ; ሠናይት፡ ይእቲ፡ ራእያ፡ ; Dan. apocr. 1,31; ; ብእሲት፡ ሠናይት፡ εὔμορφος ; de animalibus ; ; de rebus: ሠናይ፡ ለርእይ፡ ; ; corona ; aedibus ; ; ornatu ሠናይ፡ ሰርጕ፡ ; margarita ; arbore ዕፀ፡ ዘይት፡ ሠናይት፡ εὐπρεπής ; sepulchris ( ὡραῖος ), al.

b)jucundus^la, suavis^la, gratus^la ; sapore ሠናይ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ወይን፡ ሠናይ፡ ; መዓር፡ ሠናይ፡ ( τὸ ἄριστον prandium male versum est ሠናይት፡ ); olfactu ; ; ; auditu ቃል፡ ሠናይ፡ ; ሠናየ፡ ይትናገረከ፡ ; visu: ሠናይ፡ እገሪሆሙ፡ ( ὡραῖος ) ; .

2)bonus^la

a)praestans^la, egregius^la ; ; de terra ; ; ; , arbore, fructu ; ; pecude ; auro ; consilio ; judicio ; መክፈልት፡ ሠናይ፡ ; etiam n. 253de personis usurpatur in st. constr. nomine vel Infinitivo ut ሠናየ፡ ተልእኮ፡ bonus ministerio^laSx. Enc.; ሠናየ፡ ምክር፡ bonus consilio^laLud.; ሠናይቱ፡ ለሰብእ፡ pars optima hominum^la .

b)utilis^la, aptus^la, saluber^la: ; ; 1 ; ሠናይ፡ ብዒል፡ ; ; ኮነ፡ ሠናየ፡ seq. ; ; ; vel Infin. in vel Nom., ut: ሠናይ፡ ተሊዎቶ፡ (v. ተሊዎቱ፡ ) ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; vel ለ፡ Infin., ut: ምስጢረ፡ መንግሥት፡ ሠናይ፡ ለኀቢእ፡ ; vel ሶበ፡ , ut: ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ; vel እመ፡ , ut: ሠናይ፡ እመ፡ ተለውኪ፡ .

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

d)laetus^la, faustus^la, prosper^la: ዜና፡ ሠናይ፡ ; ቃል፡ ሠናይ፡ ; ; ነፋስ፡ ሠናይ፡ ventus secundus^la ; መዋዕል፡ ሠናያት፡ ; ; ይትፌሥሑ፡ በሠናይ፡ ልብ፡ ; . Nota phrasin: ከመ፡ ይኩን፡ ሠናየ፡ ላዕሌነ፡ ut bene^lavel melius sit nobis^la ; ; ከመ፡ ሠናየ፡ ይኩንከ፡ Platt; quamquam crebrius dicunt: ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ vid. sub B,3,b,A. –

e)sensu ethico

α)bonus^la, probus^la, honestus^la, rectus^la, rarius de personis, ut: ሠናይት፡ ለሠናያን፡ ተፈጥረት፡ ; crebro de rebus: ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ ἄμωμος ; ሠናይ፡ ልብ፡ ; ግዕዝ፡ ሠናይ፡ ; ምግባር፡ ሠናይ፡ ; ; ; ኢኮነ፡ ሠናየ፡ ዝነገር፡ ; ; ; ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ሕግ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; nonnumquam melior^la, ut: ኅሊናክሙ፡ ሠናየ፡ ግበሩ፡ ( βελτίω ποιήσατε ). – infra sub B,2. –

β)benignus^la, benevolus^la, mitis^la, de animo, dictis, al.: ; ሠናይ፡ ምሕረትከ፡ χρηστός ; ; ቃል፡ ሠናይ፡ ( εἰρηνικός ) ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ .

f)rationi conveniens, rectus^la, verus^la: ሠናየ፡ ነበበ፡ σύνεσιν ἐφθέγξατο ; formula respondentis in colloquio: ሠናየ፡ ትቤ፡ εὖ λέγεις , εὖ ἔφης Cyr. ; Cyr. c. ; .

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

2)bonum^la, honestum^la, rectum^la, virtus^la, sensu ethico: እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ ; ; ; እኪተኒ፡ ወሠናይተኒ፡ አርአዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የሐውር፡ በሠናይ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ita sexcenties in variis libris; ἀρετή ; ἀρεταί .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

b)bonum^la, res bona^la, sors bona^la, status bonus^la, salus^la; bona^la, opes^la, res secundae^la(Gut, Güter); et ሠናይ፡ et ሠናይት፡ et ሠናያት፡ , ; ; ; ; ; ; ነፍሱ፡ ውስተ፡ ሠናይ፡ ተኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ሀለወት፡ ሠናይቶሙ፡ ; ; ሠናይትኒ፡ ወእኪትኒ፡ ; ; ; ; ዘሀሎ፡ ሠናያት፡ τὰ ὄντα ἀγαθά ; n. 254 እንተ፡ ትመጽእ፡ ሠናይት፡ ; ; ትካዝ፡ ሠናይት፡ ዐባይ፡ ይእቲ፡ tristitia magnum bonum est^la

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

β) በሠናይ፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ኮነ፡ በሠናይ፡ bene nobis fuit^la ; እመ፡ ነጸሮ፡ እግዚአብሔር፡ በሠናይ፡ εἰς ἀγαθά in salutem^la ; ; μετ᾽ εἰρήνης ; ; .

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

2) ሠናየ፡ bene^la καλῶς ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene fecisti^la ; ; ሠናየ፡ ዐቀባሃ፡ ; ሠናየ፡ ርኢከ፡ ; ; ሠናየ፡ ይጸጊ፡ ወሠናየ፡ ይጼኑ፡ ; ὀρθῶς ; ; εὖ ዘሠናየ፡ ይቀውም፡ εὐσταθοῦν ; ἡδέως libenter^la . – : ሠናይ፡ ዘ፡ በጎ።

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Grébaut
ሠናይ፡ śannāy , ሠናያን፡ śannāyān «bon^fr, beau^fr»; fem. ሠናይት፡ śannāyt , ሠናያት፡ sannāyāt ― መልካም፡ , ውብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132

Leslau
ሠናይ śannāy beautiful^en, good^en, fair^en, delightful^en, agreeable^en, glad^en (tidings), pleasing^en, proper^en, right^en, virtuous^en, prosperous^en, suitable^en; (Lt) beauty^en, goodness^en, favour^en
በሠናይ ba-sannāy well^en
ሠናየ sannāy-a well^en, finely^en, duly^en
ሠናያት śannāyāt good things^en, good works^en, good deeds^en, good^en (n), goodness^en
531b

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

በቋዒ

1)utilis^la, frugi^la, de hominibus አኀው፡ በምንዳቤ፡ በቋዕያነ፡ ይከውኑ፡ ; በቋዕያኒሃ፡ ; ኮነ፡ በቋዔ፡ ለኵሉ፡ omnibus utilis factus est^la

2)idoneus^la, de hominibus F.N. 41,5; homines qui sui judicii sunt, ኮኑ፡ በቋዕያነ፡ ከመ፡ ይሥርዑ፡ ንዋዮሙ፡ F.N. 24,3.

3)gratificator^la, largitor^la, benefactor^la, de Deo, qui nominatur በቋዒ፡ ለኵሉ፡ et በቋዔ፡ ተድላ፡ ዘኢይመውት፡ Prec. Mat.; ; de Maria: በእንተ፡ ማርያም፡ ወላዲትከ፡ ( ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ) ምሕልላነ፡ ባርክ፤ በእንተ፡ ማርያም፡ ሐፃኒትከ፡ ምሕልላነ፡ ባርክ፤ በእንተ፡ ማርያም፡ በቋዒትከ፡ ምሕልላነ፡ ባርክ፤ Cod. Mus. Brit. LIV,7.

ስም

, plerumque m. , አስማት፡ [ שֵׁם ܫܶܡ إِسْمٌ ]

1)nomen^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al. sexcenties; ደሴት፡ እንተ፡ ስማ፡ ፍጥሞ፡ ; እምትካት፡ ስምከ፡ ላዕሌነ፡ ; አምኅ፡ ቢጸከ፡ በበአስማቲሆሙ፡ nominatim^la ; ; ; .

a) መኑ፡ ስምከ፡ quod est nomen tuum?^la ; መኑ፡ ስሙ፡ ወመኑ፡ ስመ፡ ወልዱ፡ ; Clem. f. 221 ( መኑ፡ ).

b) ስመ፡ ጥምቀት፡ praenomen^la(baptizato inditum), ut: ስመ፡ ጥምቀቱ፡ ዘሚካኤል፡

c) ዘአልቦ፡ ስመ፡ anonymus^la, ut .

d) በስመ፡ እገሌ፡ nomine et auctoritate^laalicujus: ኢይነግር፡ በስመ፡ ዚአሁ፡ ; ; ; ; .

e)nomen^laopponitur rei: n. 341 ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; ዐርክ፡ ለስም፡ በከ፡ ዘይትዓረክ፡ ; .

f)nomen^lai.e. signum^lavel monumentum^la ; E.

2)nomen^lai.e. fama^la

a)bona^la, mala^la: ስም፡ ሠናይ፡ ; ; ; እኩይ፡ ; ዘአውፅአ፡ ስመ፡ እኩየ፡ ለቢጹ፡ ; ; ; ; ከመ፡ እግበር፡ ስመ፡ እኩየ፡ ሊተ፡ .

b)fama post mortem^la, memoria^la: እለ፡ ኀደጉ፡ ስመ፡ ክቡረ፡ ; ይወርስ፡ ስመ፡ ዘለዓለም፡ ; ይቀውም፡ ስሙ፡ ለትውልደ፡ ትውልድ፡ ; ኣጠፍእ፡ ስሞሙ፡ ወዘርኦሙ፡ ; እሁቦሙ፡ ስመ፡ ዘለዓለም፡ ; ; ; .

c)nomen celebre^la, fama^la: ዕደወ፡ ስም፡ ; ገብረ፡ ለከ፡ ስመ፡ ዐቢየ፡ ; ገበርከ፡ ለከ፡ ስመ፡ ; ኮነ፡ በከመ፡ ስሙ፡ ዐቢይ፡ ; ውሉድ፡ ወሕንጻ፡ ሀገር፡ ያዐብዩ፡ ስመ፡ ; ኀሊ፡ ስመ፡ ትገብር፡ ለከ፡ . – In libris Mss. ስም፡ passim confunditur cum ስምዕ፡

sǝm

Leslau
አስማተ፡ ሥራይ፡ ʾasmāta śǝrāy magical names^en, magic^en, witchcraft^en, ሥራይ፡ 536a

Cross-references: for ሕስወ፡ ስም፡ ሕስው፡ (Leslau)

መትልው

et መትሎ፡ (pro መትለው፡ )

1)id quod sequitur^la, sequentia^la, caetera^la: ስማዕ፡ መትልወ፡ ዝንቱ፡ ἄκουσον τὰ ἑξῆς ; ; ( τὰ ἀκόλουθα τούτων ); ( ዘንተ፡ ) አናጕንስጢስ፡ ያንብብ፡ ወዘመትልው፡ ቀሲስ፡ ( et sequentia presbyter^lalegat) ; ወመትልወ፡ ዝንቱ፡ et caetera^la Adverbii vel praepositionis loco: deinceps^la, porro^la, proxime post^la, post^la, ut^la: ጽድቀ፡ አቡሃ፡ እዜኑ፡ መትልወ፡ ; ወመትሎሁ፡ ይበል፡ et deinceps dicat^la ; ወመትልው፡ ይበሉ፡ አሜን፡ ; ለዝ፡ መዋኢ፡ እንዘ፡ ይኔጽር፡ አክሊሎ፤ በዕለተ፡ ፈለሰ፡ አዕረፈ፡ መትሎ፡ hujus victoris coronam adspiciens eodem die^la, quo^la(ille) obiit^la, requievit deinceps^la(Lud.: መትልዎ፡ deinceps post cum^la) ; Stephane ዘበመትልወ፡ በዓለ፡ እግዚእከ፡ (i.e. proxime post natalem Christi) ኮነ፡ በዓልከ፡ ; ; መትልወ፡ ዝንቱ፡ post haec^la, p. 500 27; መትልወ፡ ሐጋይ፡ post autumnum^laLud. ex Enc.

2)continua sequela vel consecutio, ordo^la, tenor^la: በበመትልው፡ καθεξῆς ; ; ሥዩማን፡ በበ፡ መትሎሆሙ፡ constituti unusquisque^lasecundum ordinem suum^laLud. e Syn.; በመትልዊሁ፡ secundum ordinem^la vel በመትሎሁ፡ ; ሰላም፡ ለአብርሃም፡ ወለይስሐቅ፡ በመትሎ፤ ወለሣልሳይ፡ ያዕቆብ፡

ወሃቢ

1)dator^la, qui dat^lavel dare solet^la: ; ; ወሃቢሃ፡ ለሕግ፡ νομοθέτης ; Deus ወሃቤ፡ ሕይወት፡ Kid. f.16; ; ወሃቤ፡ ብርሃን፡ I ; እግዚአብሔር፡ ወሃቤ፡ ዕሤት፡ ወመክፈልት፡ ለዘ፡ ገብረ፡ ፈቃዶ፡

2)largitor^la, munificus^la, liberalis^la, donator^la: ብእሲ፡ ፍሡሕ፡ ወወሃቢ፡ ; ኮነ፡ ብእሴ፡ ልሑየ፡ ወጽኑዐ፡ ወወሃቤ፡ ; donator^la(sensu juridico) F.N. 26.

አእኳቲ

(etiam አኳቲ፡ ) gratus^la, qui gratiam referre^la, honorem^lavel laudem reddere solet^la: Tab. ; ; Daniel ኮነ፡ ብእሴ፡ ትሑተ፡ ወአእኳቴ፡ እግዚአብሔር፡ ; ;

ኀዳጊ

1)remittens^la, remissor^la, ክርስቶስ፡ ኀዳጌ፡ ኀጢአት፡ ; F.N. 10.

2)omissor i.e. abstemius^la: ኮነ፡ ተሐራሜ፡ ወኮነ፡ ኀዳጌ፡ Enc.

ተዐቃቢ

( III,1)

1)attentus^la, cautus^la

2)observans^la: ኮነ፡ ተዐቃቤ፡ ለሕገ፡ እግዚአብሔር፡

ተዘምደ

III,1propinquitatis vinculis conjunctum^lavel cognatum esse^la: እሉ፡ እለ፡ ይዘመዱ፡ ወይሰናሰሉ፡ እስመ፡ ተወልዱ፡ እምአበው፡ ወእምሔውያን፡ F.N. 24,2; ለእመ፡ ዘመወ፡ ምስለ፡ ካልኣት፡ ዘትዘመድ፡ cum aliis quae (ei) cognatae sunt F.M. 5,3; ተዘምዶት፡ cognatio^laF.N. 10,6, vel ተዘምዶ፡ , ut: ኮነ፡ ተዘምዶ፡ መንፈሳዊ፡ ማእከሌሆሙ፡ F.N. 24,2.

ትዕርዝት

indumentum^la, vestimentum^la: ትዕርዝቱ፡ ; ኮነ፡ ትዕርዝቶሙ፡ አምዕስተ፡ አባግዕ፡

ውዱስ

laudatus^la, laudandus^la, laudabilis^la, laude dignus^la, celebratus^la: ንበር፡ ምስለ፡ ኄራን፡ ከመ፡ ትኩን፡ ውዱሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; እግዚአብሔር፡ ውዱስ፡ በውዳሴ፡ ወስቡሕ፡ በስባሔ፡ M.M. f. 197; ዛቲ፡ ይእቲ፡ መሥዋዕት፡ ውድስት፡ ; ወውእቱ፡ ውዱሰ፡ ግዕዝ፡ ; Saulus rex ኢኮነ፡ ሥሙረ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወኢውዱሰ፡ ግብር፡ ; ወዛ፡ እምግባሩ፡ ውድስት፡ ዘዘከርናሃ፡ (e facinoribus ejus haec quae memoravimus laude digna sunt) ; Org.; በእንተ፡ ትንቢቱ፡ ውዱስ፡ ለሰፎንያስ፡ Cod. Mus. Brit. LIV,7; ኮነ፡ ነሃቤ፡ ወርቅ፡ ወብሩር፡ ወውዱስ፡ ውእቱ፡ በግብረ፡ እደዊሁ፡ n. 930

ነዋኅ

et ነዊኅ፡ , fem. ነዋኅ፡ , m. ነዊኃን፡ et ነዋኃን፡ ( ), fem. ነዋኃት፡ , ነዋኅት፡

1)longus^la: ሐብል፡ ነዋኅ፡ ; አሕባል፡ ነዊኃን፡ .

a)de tempore: ነዋኅ፡ ሕይወት፡ ; ለነዋኅ፡ መዋዕል፡ ; ; ; ; ; ለጕንዱይ፡ መዋዕል፡ ወለነዋኅ፡ ዓመታት፡ ; ንዋም፡ ነዊኅ፡

b)de animo i.e. patiens^la: ነዊኀ፡ መንፈስ፡

c)de oratione: ; .

d) ነዋኀ፡ diu^la, ut: ዘርእ፡ ዘነዋኀ፡ የሐዩ፡ ; ዘእንበለ፡ ይነስሑ፡ ነዋኀ፡ ; ጸለየ፡ ነዋኀ፡ ;

2)longinquus^la: እስከ፡ ነዋኅ፡ ብሔር፡ ; እስመ፡ ነዋኅ፡ ኀበ፡ አምሰጠከ፡ ; እስከ፡ ነዋኅ፡ εἰς μακράν . Hinc ነዋኀ፡ vel ነዊኀ፡ longe^la, procul^la: ; ; ነዋኀ፡ ጐዩ፡ ; ነዋኀ፡ ይርሕቁ፡ እምኔየ፡ ; ; ; ; ( ነዊኀ፡ et ነዋኀ፡ ); ርሑቃን፡ ነዋኀ፡ ; ይበጽሕ፡ ነዊኀ፡ .

3)procerus^la, altus^la, elatus^la, excelsus^la: አሕዛብ፡ ነዋኃት፡ ነዊኃን፡ ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ ወነዋኅት፡ ; ኮነ፡ ነዊኀ፡ በቆሙ፡ (staturâ) ; ይሬኢ፡ ኵሎ፡ ነዋኀ፡ πᾶν ὑψηλὸν ὁρᾷ ; ኵሉ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ; ; መንበሩ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ውስተ፡ ርእስ፡ ነዋኅ፡ ; ዕፅ፡ ነዋኅ፡ ; ; ነዋኅት፡ አዕዋም፡ ; ነዋኅ፡ ጥቅም፡ ; ደብር፡ ነዊኅ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; አርእስተ፡ አድባር፡ ነዋኃት፡ ነዋኅት፡ ; ; ; ;

a)de voce: ትጼውዕ፡ በነዋኅ፡ ስብከት፡ .

b)de animo: ነዋኀ፡ መንፈስ፡ ( ርሒብ፡ ).

c)altus^lai.e. profundus^la: ግብ፡ ነዋኅ፡ Lud. e — Voc. Ae.: ነዋኅ፡ ዘ፡ ረዥም።

ደነነ

I,2incurvo dorso^lavel pronum incedere^la: Arsenius ኮነ፡ ነዊኀ፡ በቆሙ፡ አላ፡ ውእቱ፡ ኮነ፡ ይዴንን፡ በእንተ፡ ርሥእናሁ፡ n. 1117

ኮነ

I,1[proprie: erectum stare^la, Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistit^la, accidit^la, fuit^la] n. 862 ኮነ፡ ( ; ; al.), ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )

1)accidere^la, evenire^la, fieri^la( geschehen^de): ዘከመ፡ ኮነ፡ τὸ γεγονός ; ; ደንገፁ፡ በበይነ፡ ዘኮነ፡ ; ; ; ለእመ፡ ከዊነ፡ ኮነ፡ ከመዝ፡ በመዋዕሊክሙ፡ ; ; ኀጢአት፡ ዘይከውን፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; በከመ፡ ነበብኩ፡ ከማሁ፡ ይከውን፡ ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ ; ; ዘእምይእዜ፡ ይከውን፡ ; ዘሀሎ፡ ይኩን፡ ἃ δεῖ γενέσθαι ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ ; ; ዘኮነ፡ τὴν αἰτίαν ; (pro ): ኮነነ፡ በከመ፡ ፈከረ፡ ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ ; saepe in locutione hac: ወኮነ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ አብራም፡ ; ; ; ; ; saepe pro hebr. וַיְהִי vel וְהָיָה , sive ወ፡ sive omisso, ut: ; ; ; ; ; ; ; ወይከውን፡ ይእተ፡ አሚረ፡ al.; ለይኩን፡ ለይኩን፡ fiat! fiat!^la ; ; ; ; ለይኩን፡ በከመ፡ ትቤ፡ .

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

b)absolvi^la, confici^la, ; እምዝ፡ አብእዎሙ፡ ውስተ፡ መቃብሪሆሙ፡ ወትብል፡ ፫ ጸዋት፡ ወትጸርኅ፡ ፱ ጊዜ፡ እስከ፡ ይከውን፡ ({ bis es vorüber ist^de}, sepultura) ;

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

a)exsistere^la, oriri^la, gigni^la ; ; ; ; ; ; ወኮነ፡ ጋእዝ፡ ; ; ; ; ኢይኩን፡ እንከ፡ ፍሬ፡ እምውስቴትኪ፡ ; ; ኵሉ፡ ኮነ፡ እመሬት፡ ; ኢየሱስ፡ ዘኮንከ፡ እምቤተ፡ ይሁዳ፡ Enc. Mar.

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

c)fieri aliquid^la, converti in aliquid^la( zu etwas werden^de), praedicati (passim ): ብርሃንከ፡ ጽልመተ፡ ኮነከ፡ ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ ; እግዚአብሔር፡ ረዳኢየ፡ ኮነኒ፡ ; ; ኮነ፡ ነዳፌ፡ ; ; ; ኮንኪ፡ ብእሲተ፡ ; ; ; ; ; ( ἐστράφη ); ; ቦዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ( μετατιθέμενος ) ; ( τρεπόμενος ); ዘሌሊት፡ መዓልተ፡ ይከውኖ፡ ; ; ; ; ; crebro in locutione: ወኮነቶ፡ ብእሲቶ፡ ; al.; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ ከዊኖ፡ ; ; አቅደመ፡ ስምዐ፡ ከዊነ፡ እስጢፋኖስ፡ Mavâs. 4; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ ; ለ፡ praed.: ; ናሁ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኮኖሙ፡ ለጽእለት፡ ; vel ውስተ፡ , ut: ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ ; ከመ፡ ( fieri instar^laalicujus i.e. ei similem^la), ኮኑ፡ ከመ፡ አእዱገ፡ ገዳም፡ ; ; ኮኑ፡ ከመ፡ ዘኢተፈጥሩ፡ ; ; .

α)aliquis factus est aliquid i.e. accidit ei^laaliquid, expertus est^laaliquid: ኢያእመረት፡ ዘኮነ፡ ምታ፡ ; ; እለ፡ ከመዝ፡ ኮኑ፡ ; ; መንተ፡ ኮንኪ፡ ; ; ; ; ; ; ምንተ፡ ኮንክሙ፡ ይእዜ፡ ; ኮንኩ፡ ከመ፡ n. 863 ; .

β)vertitur^laalicui aliquid in rem, vel ei imputatur tamquam^la: ይከውነከ፡ ጌጋየ፡ ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ λογισθήσεται ; ጥበበ፡ ይከውኖ፡ (v. ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ) ; ; ; ; .

3)esse^la, raro i.q. exsistere^la( dasein^de, vorhanden sein^de), ut: ; እስመ፡ ኢኮኑ፡ ( ደቂቃ፡ ) ὅτι οὐκ εἰσίν (v. ኢሀለዉ፡ ); ; plerumque ad copulandum subjectum et praedicatum, quod ubi nomen ( vel ) est, in poni solet (quamquam passim Nominativus occurrit, ut in locutione ; ኢኮነ፡ ሠናይ፡ ወኢኮነ፡ አዳም፡ ትኩን፡ ታቦተ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ ባዕድ፡ ). Crebro usurpatur, ubi enunciationis copula pronominalis variis de causis non sufficit, ut: ኩን፡ መሓሬ፡ ; ትከውኖ፡ ከመ፡ መጽሄት፡ ዝሕልት፡ ; ይከውኑ፡ ዘአምላክ፡ ; ; እመ፡ ጠቢበ፡ ኮንከ፡ ለርእስከ፡ ጠቢበ፡ ትከውን፡ ለቢጽከ፡ ; ; ምድር፡ ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ኮነት፡ ; ኢይክል፡ ኵሎ፡ ከዊነ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; በከዊነ፡ ሕዝቡ፡ ቅዱስ፡ ; ; (ubi ignominia te afficiunt, Deum invoca) ወሶቤሃ፡ ይትዌለጥ፡ ኀሳርከ፡ እምከዊነ፡ ኀሳር፡ ኀበ፡ ከዊነ፡ ክብር፡ ; ከመ፡ ኢኮነ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; አኮኑ፡ ጽልመት፡ ይእቲ፡ ( ዕለት፡ ) ወኢኮነት፡ ብርሃነ፡ ; ተቀብረ፡ በሀገረ፡ ዳዊት፡ ወኢኮነሰ፡ ውስተ፡ መቃብረ፡ ነገሥት፡ ; ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ; ወኮነ፡ አይኅ፡ ላዕለ፡ ምድር፡ አርብዓ፡ ዕለተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዘይከውን፡ is qui futurus est^la ; ዘይመጽእ፡ ወዘይከውን፡ በደኃሪት፡ ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

α) ኮነ፡ Imperfecto verbi, ad significandum Imperfectum Latinorum: ኮነ፡ ይገብር፡ fuit conficiens^lai.e. conficiebat^la ; ; ኮነ፡ ይጐይይ፡ ወትረ፡ ; ኮነ፡ ያወትር፡ ; ኮነ፡ ያመልክ፡

β) ኮነ፡ Perfecto, ad significandum Perfectum vel Plusquamperfectum Latinorum: ኮንኩ፡ ኢነበብኩ፡ ቃለ፡ ጽድቅ፡ ; አስቴር፡ ዘኮነ፡ አክሶይሮስ፡ አውሰባ፡ ; እስከ፡ ፍጻሜሁ፡ ለዘ፡ ኮኑ፡ ወጠኑ፡ al. (maxime in libris ex Arabico translatis).

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

b)est alicui^lares i.e. habet^larem ( einem gehören^de), ለ፡ pers., ut ; ; ; ማእዱ፡ ለከ፡ ትኩን፡ ; ኵሉ፡ ንዋዩ፡ እምድኅረ፡ ምንኵስናሁ፡ ይከውን፡ ለምኔት፡ F.N. 10.

c)esse in rem^lavel rei^la( zu etwas dienen^de, gereichen^de), ለ፡ rei: ; ; ወይከውን፡ ፍሬሁ፡ ለሲሳይ፡ ወቈጽሉ፡ ለፈውስ፡ ; ; (pro ) i.e. alicui^la, ut: ወይኩንከ፡ ለዐጸደ፡ ወይን፡ ; vel rei et (pro ): ወትከውኖ፡ ዕቅፍተ፡ 1 ; አሮን፡ ይኩንከ፡ ነቢየ፡ ; ; ; ኢይከውነከ፡ ምክሐ፡ (v. ለምክሕ፡ ) ; etiam ከመ፡ rei ( pro^la, loco^la): ኩኖ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ ከመ፡ አቡሁ፡ .

d)versari in^laaliqua re, በ፡ , ut: በሣልሲት፡ ዓመት፡ ይኩን፡ (poenitens) በጾም፡ ወበጸሎት፡ F.M. 5,8; ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ F.M. 32,1; ከመ፡ እኩን፡ ቦቱ፡ ἵνα εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

β)de pretio, : ኮነ፡ ርእሰ፡ አድግ፡ ፶ ሰቅለ፡ ብሩር፡ caput asini erat quinquaginta siclis^la ; n. 864 በ፡ , ut: መስፈርተ፡ ስንዳሌ፡ በሰቅል፡ ትከውን፡ .

f) ዘኮነ፡ vel ዘኮነ፡ ከዊኖ፡ (v. ከዊነ፡ ) quicumque fuerit^la, quicumque^lavel ullus^la( irgendwelcher^de): ዘኮነ፡ ; ዘኮነ፡ ንዋይ፡ πᾶν σκεῦος ; ; ጠዐም፡ እክለ፡ ዘኮነ፡ ; በዘ፡ ኮነ፡ ከዊኖ፡ ὅ τι οὖν ἂν ᾖ ; ዘይቀሥጥ፡ እምቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ Clem. f. 161; ; ወእመሂ፡ በዘኮነ፡ ከዊኖ፡ መግባረ፡ እኩይ፡ (sive quocumque facinore malo) ; ; Clem. f. 133; ; ; እመኒ፡ ገብር፡ አው፡ ሐራዊ፡ አው፡ ነዓዊ፡ ወዘኮነ፡ ከዊኖ፡

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

a)est i.e. (factum est quod fieret necesse erat) satis est^la, sufficit^la, ; (pro : alicui^la): ኮነከ፡ አከለከ፡ ἱκανούσθω σοι ; ; ይኩንክሙ፡ ለክሙ፡ ; ይከውነክሙ፡ ( እምይእዜ፡ ) ; Infin. in Nom. vel : ኮነክሙ፡ ዐሪግ፡ ; ኮነክሙ፡ ዐዊዶቶ፡ ; verbi (quae loci interpretatio magis placet, quam est quod^la); ኮንየ፡ (sub ኮን፡ ).

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

c)est alicujus^la, meum^la, tuum^la, decet^laaliquem, vel ለ፡ pers.: ኢኮነ፡ ለክሙ፡ አእምሮ፡ ፍትሕ፡ ; ኢኮነ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ መዋዕለ፡ ወአዝማነ፡ ; ኢኮነ፡ ለነ፡ ወለክሙ፡ ዘነሐንጽ፡ ቤተ፡ አምላክነ፡ ; ኢይከውነከ፡ ከመ፡ ትዕጥን፡ .

d)permissum est^la, licet^la( ἔξεστι , ἔστι ): ገብረ፡ ዘኢይከውን፡ ; ; suff. (pro ) vel ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ይከውነነ፡ ; እስመ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ኢኮነ፡ ለክርስቲያን፡ ; Infin. sive in , ut: ዘኢይከውን፡ ገቢረ፡ ; ; ; ; ; ; ; sive praemisso ለ፡ , ut: ዘኢይከውኖሙ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , sive praemisso እምነ፡ (negativo): ; verbi: ኢይከውን፡ ንደዮ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ verbi: ; Rel. Bar.

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ነገር

, m. , rarius fem. , ነገራት፡ (verba, dicta, res) et አንጋር፡ (linguae), sermo^la,

1)ratio loquendi i.e. lingua^la, dialectus^la, locutio^la( Sprache ): ይነብባ፡ በነገረ፡ ከነዓን፡ ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ፋርስ፡ ; ; እለ፡ ካልእ፡ ነገሮሙ፡ ἀλλόφωνοι ; ደቂቆሙ፡ ነገረ፡ አዛጦን፡ ይትናገሩ፡ ወኢያአምሩ፡ ነገረ፡ ይሁዳ፡ ; ; ; ; ዘይሜህሮ፡ ለዖፍ፡ ነገረ፡ ሰብእ፡ ; διάλεχτος ; λαλιά ; አንጋር፡ Org.; በአንጋረ፡ ኵሉ፡ በሓውርት፡ M.M. f. 329.

2)id quod quis loquitur ( Rede^de),

a)oratio^la, verba^la, etiam verbum^la( ῥῆμα , quatenus est effatum^la, sententia^la): ; ; ; ; ሶበ፡ ሰማዕኩ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ,6; ; n. 691 አንብብ፡ ዘነገረ፡ ; ነገረ፡ ኪዳን፡ ; ; ነገረ፡ መጽሐፍ፡ λόγοι βιβλίου ; ; ; φθόγγος ; በኵሉ፡ ነገረ፡ ጥበብ፡ ; ነገረ፡ ማሕሌት፡ ; ነገረ፡ ኀፍረት፡ αἰσχρολογία ; ነገረ፡ ስላቅ፡ ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ; ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ; ማኅለቅቱ፡ ለነገር፡ συντέλεια λόγων ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ሕይወት፡ ; ( ); ; ነገረ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; በነገር፡ ( በኀይል፡ ወበመንፈስ፡ ) ; ; ነገር፡ ሠናይት፡ λόγοι καλοί ; እስከ፡ እስእሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ አሐተ፡ ነገረ፡ Rel. Bar.; ነገራት፡ ; ; ነገራት፡ እኩያት፡ ; ; .

α)mandatum^la ; ኮነ፡ ነገር፡ በቤተ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ይትበቀል፡ .

β)effata^la, mandata^la, promissa^la, vaticinia divina^la: ነገር፡ ዘበእንተ፡ ሞአብ፡ ; ; ; al.; ነገራተ፡ ሕይወት፡ λόγια ζῶντα ; ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ካህናት፡ ይዕቀቡ፡ ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡

b)relatio^la, enarratio^la, sermocinatio^la, interpretatio^la: ጸሐፍ፡ ኵሎ፡ ነገረ፡ ፍጥረት፡ ; መጽሐፈ፡ ነገሩ፡ ለጦቢት፡ ; ; ; ἐξήγησις ; ኵሎ፡ ነገረ፡ መጽሐፍ፡ πᾶσαν διήγησιν θείαν ; ኢታስትት፡ ነገረ፡ ጠቢባን፡ ; ; ; ; ; ; በቀዳሚ፡ ነገርየ፡ ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ 2 .

c)meditatio^la(sicut secum loqui^lai.e. meditari^la): ነገረ፡ ሌሊት፡ μελέτη νυκτερινή .

d)loquela^la, garritus^la: ነገሩ፡ ለዘብዙኀ፡ ይምሕል፡ λαλιά πολυόρκου ; ; ነገረ፡ ከንቱ፡ ματαιολογία vaniloquentia^la ; ብዝኀ፡ ነገር፡ πολυλογία multiloquium^la ; ነገር፡ ብዙኅ፡ ( አብዛኂ፡ et መብዝኂ፡ ); ብዙኀ፡ ነገር፡ loquax^lap. 32

e)confabulatio^la, colloquium^la, nec non id de quo confabulantur^la: በብዙኅ፡ ነገር፡ πολλῇ ὁμιλίᾳ ; ; ኵሉ፡ ነገሩ፡ ተያፍን፡ ወብዑራ፡ .

f)fabula^la, dicterium^la, proverbium^la, id quod in ore vulgi est^la: ( παραβολαί ); ረሰይከኒ፡ ነገረ፡ ለአሕዛብ፡ ἔθου με θρύλλημα ἐν ἔθνεσι ; διήγημα ; ኮንክሙ፡ ነገረ፡ ለልሳን፡ ἀνέβητε λάλημα γλώσσῇ Η ez. 36,3; ; παραβολή ; ነገረ፡ እገብራ፡ ለመድኀኒትከ፡ ἀχουστὴν ποιήσω τὴν σωτηρίαν σου .

g)rumor^la, fama^la ; ; ; ; ; ; እኩየ፡ ነገረ፡ ሰምዓ፡ .

3)id de quo sermo est,

a)res^la, ; ; ; ለእመሰ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ εἰ οὕτως ἐστί ; ; ; ; ; ክልኤተ፡ ነገረ፡ ; በእንተ፡ ሠላስ፡ ነገር፡ ; ; ኅጡእኬ፡ አንተ፡ አሐተ፡ ነገረ፡ unum tibi deest^la ; ትእምርተ፡ ነገር፡ Lud. Comm. hist. p. 48 ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem mortem attinet^la ; በእንተ፡ ነገረ፡ ጣዖት፡ እኤዝዘክሙ፡ ( de rebus ad idola pertinentibus^la) ; በእንተ፡ ነገረ፡ ዐባር፡ ; creberrime in Jsp. et in aliis libris ex Arabico translatis; ከመዝ፡ ነገራቲሁ፡ ita res ejus se habebant^laLud. e Libr. Myst.

b)res gesta^la, factum^la: ምንትኑ፡ ነገሩ፡ ዘኮነ፡ τί τὸ γεγονὸς ῥῆμα ; ; ; ; ; ; ; 3 .

c)causa^la(forensis) ; .

d)aliquid^la: n. 692 ; ; ; .

(Dillmann 3 a) ነገረ፡ ጕልት፡ matter(s) concerning the fief ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጐለተ፡ ንጉሥነ፡ ጊጋር፡ ወራእስሂ፡ ጕጕሣ፡ ወደጅ፡ አዝማችነሂ፡ ሰብአ፡ ጋድስ፡ ‘Nous allons donc écrire l’affaire des fiefs donnés par notre roi Gigār, étant rās le rās Gugsā et étant notre daǧ azmāč Sebagadis^fr’ 55 l. 16–17 (ed.), 67 l. 2–3 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጕንድጕንዲ። ‘Nous allons donc écrire les fiefs de Guendeguendi^fr’ 62 l. 27 (ed.), 75 l. 10 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘቃልቃል፡ ለአቶ፡ ገፊ፡ ወድ፡ አቤቶ፡ ገብሩ፡ ጕራ፤ ‘Nous allons écrire le document du fief de Qālqāl, appartenant à l’ato Gafi, fils de l’abēto Gabru Guerā^fr’ 66 l. 3–5 (ed.), 79 l. 16–17 (tr.), ጕልት፡

Grébaut
ነገረ፡ ሃይማኖት፡ nagara hāymānot profession de foi^fr. Voir texte cité plus haut de 8. ሃይማኖት፡
ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ nagar zahāymānot controverse concernant la foi^fr. አመ፡ ፴ለጥምቀት፡ ነገረ፡ ጉባኤ፡ በእንተ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ እስመ፡ ተገዓዙ፡ ሰብአ፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ ዘቤተ፡ አቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ምስለ፡ ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡነ፡ ኤዎስጣቴዎስ። 63; ይቤሎሙ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ ዘትትገዓዙ፡ ቦቱ፡ አንትሙ። 63. ሃይማኖት፡
10

Leslau
ነገረ፡ መሀደምት nagara mahaddamt fictitious story^en, መሀደምት 215a

ንዱይ

ad inopiam redactus^la, pauper^la, pauperculus^la: Lud. e Mss. Colb.; ( ክርስቶስ፡ ) ኮነ፡ ንዱየ፡ በእንተዝ፡ ብዕልነ፡ Cyr. de r. fid. f. 56; ንዱይ፡ ወድኩም፡ ሥርዐት፡ ἀσθενῆ καὶ πτωχὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου Cyr. de r. fid. f. 55.

ንጹሕ

1)purus^la, mundus^la

a)sensu physico: de vestibus ( λευκός ); ; ; ይለብሱ፡ ንጹሐ፡ ; aqua ; ; corpore loto ; በኵሉ፡ ጊዜ፡ ኩን፡ ንጹሐ፡ በሥጋከ፡ ; vasis ; loco ; ; coelo: ሰማይኒ፡ ኢኮነ፡ ንጹሐ፡ በቅድሜሁ፡ ; astris ; metallis ; ; oleo ; ዕጣን፡ ንጹሕ፡ ; etiam laevis i.e. nitidus^la: ኰኵሕ፡ ንጹሕ፡ λεοπετρία .

b)sensu levitico: ; ; ; ; ; ንጹሓት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ንጹሓን፡ እምአንስት፡ ; ; ነበረት፡ ንጽሕታ፡ ውስተ፡ ትዕይንት፡ .

c)sensu ethico: ንጹሕ፡ አነ፡ በምግባርየ፡ ; ንጹሕ፡ እምኀጢአት፡ ; ; ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ ; ; ; ; ልብ፡ ንጹሕ፡ ; ; ; ንጹሓነ፡ ልብ፡ ; ንጹሕ፡ እደዊሁ፡ ; .

2)immaculatus^la, integer^la, incorruptus^la, immunis a vitio^la( ἄμωμος , ἄμεμπτος ), de animalibus ; ; ; de rebus ; de hominibus (ethice) ; ; ; ; ; ; ; .

3)castus^la, sanctus^la, ἁγνός , ; ; ; ; σεμνός ( ; ); ይኩኑ፡ ንጹሓነ፡ እምዝሙት፡ ; ; in specie est epitheton Angelorum, Apostolorum, Sanctorum, Sx., al. crebro.

4)insons^la, innocens^la: ; ; ; ; ነፍስ፡ ንጹሕ፡ ; ደም፡ ንጹሕ፡ ; ; ; ንጹሕ፡ እምደም፡ ; ; ; ; ንጹሕ፡ አንተ፡ እምነ፡ መሐላ፡ .

5)nitidus^lai.e. hilaris^la, serenus^la: በንጹሕ፡ ገጽ፡ . —

1) ኮነ፡ ንጹሐ፡ creberrime usitatur pro ነጽሐ፡ , ut ;

2)Et ንጹሕ፡ et ንጽሕት፡ crebro pro adhibetur, ut: ዘየሐውር፡ በንጹሕ፡ πορευόμενος ἄμωμος ; (cfr. et ); በንጹሕ፡ ἐν σεμνότητι ; ; ይዕቀቡ፡ ሥጋሆሙ፡ በንጹሕ፡ ; ንጽሕት፡ σεμνότης ; ἁγνεία

3) ንጹሐ፡ adverbialiter usurpatur: ዘየሐውር፡ ንጹሐ፡ ; ነባሪ፡ ጠቢብ፡ ንጹሐ፡ (v. በንጹሕ፡ ) ይትለአክ፡ ; Lud. e Lit.

አሥጋሪ

( II,1) laqueator^la, captator^la, venator^la, piscator^la, insidiator^la: ብትክ፡ እምኔነ፡ መሣግረ፡ ዘአስተዳለወ፡ አሥጋሪ፡ ; አሥጋርያን፡ sc. anguium ; ዲያብሎስ፡ አሥጋሪ፡ ; (Petrus) ኮነ፡ አሥጋሬ፡ ዓሣ፡ F.M. 3,6; F.N. 33,4.

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose