Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,1[i.q. חָשַׁב putavit, imputavit, cogitavitla, ܚܫܰܒ numeravit, putavit, reputavitla, حَسَبَ computavit, opinatus est, aestimavitla; amh. አሰበ፡ ; vicinusvic.est. aeth. ሐዘበ፡ q.v.]
1)supputarela, computarela, ad calculos vocarela: ወኢሐሰበ፡ ዳዊት፡ ወኢኈለቈ፡ ኍልቆሙ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 27,23 ; አኀዘ፡ ይኈልቍ፡ ወይሕሰብ፡ (modo lectio sana sit) 27,24; ሐሲበከ፡ ሐሳበ፡ (v. ሐስቦ፡ ) computo a te factolaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,50 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,52 ; የሐስብ፡ ሎቱ፡ ካህን፡ ወርቆ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,23 ; የሐስብ፡ ፃእፃአ፡ ψηφίζει τὴν δαπάνην Lucae evangelium.Luc. 14,28 ; ሐሲበከ፡ ፃእፃአ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 54 ; በከመ፡ ሐሰበ፡ ወአስተቀሰመ፡ ለአማስኖቶሙ፡ καθὼς ἔθετο ψήφισμα καὶ κλῆρον ἀφανίσαι αὐτούς Esther, liber biblicus.Esth. 9,24 ; ኢየሐስብዎሙ፡ በሐሳበ፡ ዓለም፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,5 ; crebro in Abush. de computatione et ratiocinatione arithmetica.
2)imputarela, annumerarelaalicui aliquid: እለ፡ ኢሐሰበ፡ ሎሙ፡ ኀጢአቶሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 31,1 .
3)putarela, aestimarela, respicerela, rationem habere alicujusla: ዘሠናይ፡ አሐስብ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,13 ; ምንት፡ ይእቲ፡ ትዕቢት፡ ይቤ፡ ለእመ፡ የሐስብ፡ ሰብእ፡ ነፍሶ፡ ንጹሐ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 35 ; እለ፡ ኢየሐስቦሙ፡ ወኢከመ፡ ከለባተ፡ መራዕይየ፡ ἡγησάμην liber Jobi.Job 30,1 ; ኢሐሰብዎ፡ οὐκ ἐλογίσθη Jesaiae prophetia.Jes. 53,3 ; ኢየሐስብዎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,4 ; እለ፡ ኢነሐስቦሙ፡ ወኢከመ፡ ምንትኒ፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,5 ; ኢየሐስባ፡ ለነፍስየ፡ οὐ λόγον ποιοῦμαι τῆς ψυχῆς μου Actus apostolorum.Act. 20,24 ; ኢተሐስብ፡ መነሂ፡ οὐ μέλει σοι περὶ οὐδενός Matthaei Evangelium.Matth. 22,16 .
ḥasaba
Leslau
ሐሰበ ḥasaba thinken, believeen, imputeen, consideren, estimateen, esteemen, appreciateen, regarden, deem worthyen, take into considerationen, have regard foren 244b
I,2
1)mentirila, mendaciis fallerela, fidem fallerela; absoluteabsol. ሐሰውኩ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 31,28 ; ይኄይስ፡ ሰሪቅ፡ እምሐስዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,25 ; ኢይሔሱ፡ ቃሉ፡ ὁ λόγος αὐτοῦ οὐ μὴ ἀθετηθῇ Jesaiae prophetia.Jes. 31,2 ; ሐሰዉ፡ ነቢያት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,14 ; አማነ፡ እብል፡ ወኢይሔሱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,1 ; ኢተሐስዉ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,11 ; ዘይምሕል፡ ለቢጹ፡ ወኢይሔሱ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,6 ; cumc.Acc.rei: ኢተሐሱ፡ ስምዐ፡ Deuteronomium.Deut. 5,17 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,61 ; ሐሰውኩ፡ ኵሎ፡ ዘተናገርኩ፡ Asc. Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,34 ; ሐሰዉ፡ አስተዋድዮታ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,49 ; ሐሰወ፡ ኪዳኖ፡ promissis non stetitla, Jsp. p. 312; cumc.Acc.personapers.mentiri alicuila: ኢይሔስወክሙ፡ liber Jobi.Job 6,28 ; ሐሰውክነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; ሐሶናከ፡ 59,13; Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,35 (et Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,49 blandiri alicui); Jacobi epistola.Jac. 3,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,18 ; ሐሰዎ፡ ለካልኡ፡ በእንተ፡ ዘአማኅፀኖ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,21 ; ይሔስዎሙ፡ ሕልሞሙ፡ μάταιον τὸ ἐνύπνιον Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: ሐሰወ፡ ላዕሌነ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,12 , et cumc. pers. Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 varia lectiovar., et rei: ይሔስዉ፡ በዛቲ፡ ሥርዐት፡ fidem foederis falluntlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15.
2)infitiarila, abnegarelacumc.Acc.: ኢሐሰውኩ፡ ቃለ፡ አምላክ፡ liber Jobi.Job 6,10 ; liber Jobi.Job 8,18 ; liber Jobi.Job 27,11 ; ሐሰውዎ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,21 : cumc.duplexdupl.Acc. ሐሰወኒ፡ ፍትሕየ፡ ἐψεύσατο τῷ κρίματί μου liber Jobi.Job 34,6 ; sequensseq. ከመ፡ , ut: ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16.
maṣʿān Substantivumsubst. ʻpack animalʼen ወአልቦ፡ ዘአትረፈ፡ አምአብያቲሆሙ፡ [...] ኢሐብለ፡ ወኢመጽዓነ። ʻThere was nothing from their houses that (the fire) spared: […] nor rope, nor pack animal’en 70 (366) l. 7-8 (ed.); 71 (367) l. 8-10 (tr.) Mäṣǝʿan does not appear in Gǝʿǝz lexica. 1306 , registers as a rare substantive mäṣaʿǝn {videasvid. መጻዕን } “horseman”. Mäṣaʿǝn is closer to Tǝgrǝñña mäṣǝʿañña “equines”, cf. 132 71 (367) n. 113 )
I,2prop. desiderium et appetitum alicujus movere vel explere i.e.
1)gratumla, jucundumla, suavem essela, placerela, delectarela, construitur cumc.c.Acc.personapers.: ነገርክሙ፡ ኢያሤኅተኒ፡ ወኢይሔውዘኒ፡ ሣእሣአ፡ ቃልክሙ፡ liber Jobi.Job 6,26 ; መሰንቆ፡ ወመዝሙር፡ ይሔውዛ፡ ለነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,21 ; ዘይሔውዛ፡ ለልብነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,12 ; ሐወዞሙ፡ ምግባሮሙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 72 ; impers. sequensseq. እስመ፡ , ut: ሐወዘኒ፡ እስመ፡ ሞቁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,16 ; ኢሐወዞሙ፡ እስመ፡ መጽአ፡ ብእሲ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,10 ; cum negatione: displicerela, ኢሐወዞ፡ πονηρὸν αὐτῷ ἐφάνη Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,15 ; ወባሕቱ፡ ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 5,13 .
2)satisfacerelaingenio vel voluntatilaalicujus: ይሔውዞ፡ ለግዕዙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 59 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐወዘ፡ ብ፡ አምኀረ፡ ; aliudla: ሐወዘ፡ ዘ፡ አምኀረ፡ ፈቅአለሂ፡ (sic).
ḥawaza
Grébaut
ሐወዘ፡ ḥawaza I,1 የሐውዝ፡ , ይሕወዝ፡ «charmerfr, être agréablefr» ― አማረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 26v.
57
Leslau
ሐወዘ ḥawaza (yǝḥuz) (*) be pleasanten, be pleasingen, be agreeableen; with object suffix pronouns feel comfortableen, be satisfieden, agreeen
ኢሐወዘ i-ḥawaza- with object suffix pronouns be displeaseden 251a
I,2prop. desiderium et appetitum alicujus movere vel explere i.e.
1)gratumla, jucundumla, suavem essela, placerela, delectarela, construitur cumc.c.Acc.personapers.: ነገርክሙ፡ ኢያሤኅተኒ፡ ወኢይሔውዘኒ፡ ሣእሣአ፡ ቃልክሙ፡ liber Jobi.Job 6,26 ; መሰንቆ፡ ወመዝሙር፡ ይሔውዛ፡ ለነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,21 ; ዘይሔውዛ፡ ለልብነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,12 ; ሐወዞሙ፡ ምግባሮሙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 72 ; impers. sequensseq. እስመ፡ , ut: ሐወዘኒ፡ እስመ፡ ሞቁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,16 ; ኢሐወዞሙ፡ እስመ፡ መጽአ፡ ብእሲ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,10 ; cum negatione: displicerela, ኢሐወዞ፡ πονηρὸν αὐτῷ ἐφάνη Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,15 ; ወባሕቱ፡ ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 5,13 .
2)satisfacerelaingenio vel voluntatilaalicujus: ይሔውዞ፡ ለግዕዙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 59 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐወዘ፡ ብ፡ አምኀረ፡ ; aliudla: ሐወዘ፡ ዘ፡ አምኀረ፡ ፈቅአለሂ፡ (sic).
ḥawaza
Grébaut
ሐወዘ፡ ḥawaza I,1 የሐውዝ፡ , ይሕወዝ፡ «charmerfr, être agréablefr» ― አማረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 26v.
57
Leslau
ሐወዘ ḥawaza (yǝḥuz) (*) be pleasanten, be pleasingen, be agreeableen; with object suffix pronouns feel comfortableen, be satisfieden, agreeen
ኢሐወዘ i-ḥawaza- with object suffix pronouns be displeaseden 251a
I,2prop. desiderium et appetitum alicujus movere vel explere i.e.
1)gratumla, jucundumla, suavem essela, placerela, delectarela, construitur cumc.c.Acc.personapers.: ነገርክሙ፡ ኢያሤኅተኒ፡ ወኢይሔውዘኒ፡ ሣእሣአ፡ ቃልክሙ፡ liber Jobi.Job 6,26 ; መሰንቆ፡ ወመዝሙር፡ ይሔውዛ፡ ለነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,21 ; ዘይሔውዛ፡ ለልብነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,12 ; ሐወዞሙ፡ ምግባሮሙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 72 ; impers. sequensseq. እስመ፡ , ut: ሐወዘኒ፡ እስመ፡ ሞቁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,16 ; ኢሐወዞሙ፡ እስመ፡ መጽአ፡ ብእሲ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,10 ; cum negatione: displicerela, ኢሐወዞ፡ πονηρὸν αὐτῷ ἐφάνη Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,15 ; ወባሕቱ፡ ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 5,13 .
2)satisfacerelaingenio vel voluntatilaalicujus: ይሔውዞ፡ ለግዕዙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 59 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐወዘ፡ ብ፡ አምኀረ፡ ; aliudla: ሐወዘ፡ ዘ፡ አምኀረ፡ ፈቅአለሂ፡ (sic).
ḥawaza
Grébaut
ሐወዘ፡ ḥawaza I,1 የሐውዝ፡ , ይሕወዝ፡ «charmerfr, être agréablefr» ― አማረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 26v.
57
Leslau
ሐወዘ ḥawaza (yǝḥuz) (*) be pleasanten, be pleasingen, be agreeableen; with object suffix pronouns feel comfortableen, be satisfieden, agreeen
ኢሐወዘ i-ḥawaza- with object suffix pronouns be displeaseden 251a
I,1(ut pronuntiationis ita significationis levi discrimine secretum a ሐሰበ፡ ) putarela, opinarila, imaginarila, suspicarila: አነ፡ አሐዝብ፡ ከመ፡ መልአክ፡ ውእቱ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ኢሐዘብኩከ፡ ትንብብ፡ ከመዝ፡ οὐχ οὕτως ὑπελάμβανον ἀντερεῖν σε liber Jobi.Job 20,2 ; ሐዘብከኑ፡ እኩን፡ ከማከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,22 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 2,2 romanae editionisrom.; በከመ፡ ሐዘብነ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,5 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 9,15 romanae editionisrom. Imperfecti personapers.1 sing.opinorlanonnumquam particulae ἆρα ( ἄρα ) respondet Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,10 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐዘቡ፡ ዘ፡ ሸንገሉ። Usitatior est III,1et III,2. ḥazaba , ሐዘበ፡ ḥazzaba
Grébaut
ሐዘበ፡ ḥazzaba I,2 ይሔዝብ፡ , የሐዝብ፡ «réputerfr, présumerfr, conjecturerfr, se douterfr» ― ተጠራጠረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 27v.
58
Leslau
ḥzb ሐዘበ፡ ḥazaba , ሐዘበ፡ ḥazzaba thinken, consideren, counten, believeen, supposeen, presumeen, suspecten, () deceive with false promisesen 252b
et ሐጸ፡ , etiam per , I,1[significatio radicis חָצַץ prima est secuitla, absciditla, disciditlavideasvid.Ges. thes. p. 510; Aethiopibus notio concidendilain notionem imminuendilaet intransit. decrescendilatransiit; vicinusvic. ኀጠጠ፡ , ቀጢን፡ q.v.] SubjunctivusSubj. ይሕጽጽ፡
1)perraro transit. imminuerela, deminuerela, ut: ዘይጸልእ፡ ነቢበ፡ ብዙኀ፡ የሐጽጻ፡ ለኀጢአቱ፡ ἐλαττονοῦται κακίᾳ (si non ያሐጽጻ፡ legere malueris) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,6 ; ኢሐጸነ፡ ወኢምንተ፡ (var.) nobis debita nihilo minus deminuitlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 127 annotatioann.1.
2)plerumque intransit. minuila, imminuila, deficerela, decrescerela: ሐጸ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,5 ; de luna Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,8 ; ብርሃን፡ ዘየኀልቅ፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,7 ; de ingenio የሐጽጽ፡ ልቡ፡ ከመ፡ ወርኅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,11 ; ( oppositum, -o, -nituropp. ተወሰከ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21
3)comparative minoremla, inferioremla, minimum essela: ኢይሕጽጽ፡ እክልከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 113 ; cumc.Acc.personapers.(sensu Dativi): እለ፡ የሐጾሙ፡ አእምሮ፡ οἱ ἐνδεεῖς φρενῶν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,16 ; cumc.Acc.rei: የሐጹ፡ ኀይለ፡ minores sunt viribuslaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,65 ; ኢፈድፈደ፡ ወኢሐጸጸ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,18 ; ( tribus filiis suis regnum divisitla) ከመ፡ ኢይኩን፡ ፩እምኔሆሙ፡ ዘይፈደፍድ፡ ወየሐጽጽ፡ በምንትኒ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 332 ; ትእዛዝ፡ እንተ፡ ተሐጽጽ፡ mandatum minimumlaMatthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; ኢየሐጽጽ፡ መዐተ፡ ንጉሥ፡ እመዐተ፡ አንበሳ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,2 ; Lit. Epiph.; Matthaei Evangelium.Matth. 2,6 .
4)detrahila, deducila(etiam: reliquum efficere, in arithm.): እምጥብዖትነ፡ ኢየሐጸነ፡ ግንፋል፡ de penso ne unus quidem later nobis detrahiturlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,19 ; ፶ ዓመት፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ ወርኅ፡ quinquaginta anni detracto mense unolaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50 ; ( በበ፭፡ ዓመት፡ ) የሐጽጽ፡ ወርኅ፡ እምፀሐይ፡ ፴መዋዕለ፡ per singula quinquennia cursus lunae cum cursu solis comparatus reliquum efficit triginta dierumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,1 -16.
ḥaṣaṣa , ḥaṣṣa
Grébaut
ሐጸጸ፡ ḥaṣaṣa et ሐጸ፡ ḥaṣṣa I,1 የሐጽጽ፡ , ይሕጽጽ፡ «diminuerfr, être moindrefr, devenir peu, petit, manquantfr» ― ጐደለ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30v.
67
Leslau
ḥṣṣ ሐጸጸ ḥaṣaṣa , ሐጸ ḥaṣṣa (yǝḥṣǝṣ) be deficienten, subsideen, waneen, decreaseen (intr.), be wantingen, be lessen, be subtracteden, diminishen (intr.), be inferioren (in quality), be short ofen, be the leasten, be littleen, be imperfecten 247b
particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ejusdem particulae negativae forma antiquior an pronomenpron.interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ( Cod. Laur.); Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88. Vim negativam tribuit
1)enunciationi
a)simplici: nonla, haudla, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; ኢታአምሩኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,16 ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,2 ; quamquam tum ante praedicatum vel pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,21 Platt; vel particulam ኢ፡ repetere Evangelium Joannis.Joh. 4,21 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,7 ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88 ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,2 ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,12 .
2)nominibus,
a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,1 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,19 ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.
b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: inla-): ኢሕዝብየ፡ Hosea.Hos. 1,10 ; ኢአማኒ፡ increduluslaF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2, 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,6 ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν Matthaei Evangelium.Matth. 13,58 ; በኢያእምሮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostramlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 16.
3)
a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( necla- necla): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,62 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,39 ; Deuteronomium.Deut. 28,36 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,4 ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; Deuteronomium.Deut. 23,20 ; Judicum liber.Jud. 1,27 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,12 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26.
b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sinela, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,5 ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpalaF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 166,4 .
c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ ሂ፡ ወኢ ኒ፡ necla, nequelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,32 ; Lucae evangelium.Luc. 20,36 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,24 ; n. 716 ኢ፡ ወኢ፡ , ወኢ፡ ወኢ፡ , ኢሂ፡ ወኢሂ፡ , ኒ፡ ወኢ ኒ፡ necla- neclaEvangelium Joannis.Joh. 4,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 2,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,16 ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemola, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihillavideasvid. መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidemla, nulluslavideasvid.sub አሐዱ፡ ; ኢ፡ ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullusla, nihillavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ ኢ፡ nela quidemlavideasvid. sub ጥቀ፡ ; ኢ፡ እንከ፡ non ampliuslavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondumlavideasvid. sub ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ ግሙራ፡ numquamlavideasvid. sub ግሙራ፡
videasvid. also አይ፡
participiumpart.abundansla, majorla, maximusla, nimiusla, eximiusla, excellensla: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,32 ; ተኣምሪከ፡ ዘኍላቌሁ፡ ፍድፉድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 25 Enc.; እምብዙኅ፡ ወእምነ፡ ፍድፉድ፡ ገድል፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 27 Enc.; Spiritus S. est ኢሕጹጽ፡ ወኢፍድፉድ፡ ኢነኪር፡ ወኢብዑድ፡ እምህላዌ፡ አብ፡ ወወልድ፡ Athan. de Trin.; Lud. ex Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 (quamquam scriptum est ፍድፋድ፡ ); በትሕትና፡ ፍድፉድ፡ F.M. 34,8; etiam Substantivumsubst.excellentiala: እስከ፡ አፈ፡ ወርቅ፡ ዮሐንስ፡ ወደሶ፡ ወንእዶ፤ ትሩፋቲሁ፡ ነጺሮ፡ ወኵሎ፡ ፍድፉዶ፡ Sx. Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasTachs. 24 Enc.
Substantivumsubst.id quod aspiciturla, regio ex adverso sitala, facies rei spectantibus objectala;
a)alii nomini subjunctum significat ex adverso situsla, in adversumla, ut: ዴዴ፡ ዘመንጸር፡ πύλη ἡ ἀπέναντι Hezekielis prophetia.Hez. 10,19 ; ንሑር፡ እንተ፡ መንጸር፡ ἐπ᾽ εὐθεῖαν ( recta viala) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,12 .
b)adverbium, adverbialiteradv. መንጸረ፡
α)ex adversola, in adversumla, recta viala: ዘይቀውም፡ መንጸረ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,39 ; ኢሖረ፡ መንጸረ፡ ቅድሜሁ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,1 . n. 703
β)coramla, in conspectula: አስተርአየ፡ መንጸረ፡ ὤφθη ἐναργῶς Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 24 ; አውሥኦሙ፡ መንጸረ፡ αὐτήκουσαν ἐναργῶς Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 11.
γ)manifestola, evidenterla: መንጸረኬ፡ አበሳ፡ ውእቱ፡ ከፊል፡ ለ ፪ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 23.
I,1[i.q. سَارَ profectus fuitla, videasvid.§39.b; حَارَ ( حَوْرٌ ) significat redirela] SubjunctivusSubj.(potissimum in libris antiquioribus) ይሖር፡ et (in recentioribus plerumque) ይሑር፡ ( videasvid.gramm.p. 147), verbum usu tritissimum
1)irela, incederela, vaderela, proficiscila: በእንግድዓኪ፡ ሑሪ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,13 ; ዘየሐውር፡ በአርባዕ፡ , በእደዊሁ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,20 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,27 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,42 ; ይንበር፡ ግሙራ፡ ወእምአመ፡ ኮነ፡ ኢሖረ፡ Actus apostolorum.Act. 14,8 ; የሐውር፡ መልዕልተ፡ ባሕር፡ ከመ፡ ዲበ፡ ምድር፡ ( περιπατεῖν ) liber Jobi.Job 9,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,9 ; መኑ፡ ዘየሐውር፡ ዲበ፡ አፍሓመ፡ እሳት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,28 ; ጼናሁ፡ የሐውር፡ ወይበጽሕ፡ ነዊሐ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,4 ; πορεύεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 18,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,31 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,4 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,6 al.
b)cumc.praepositionibus variis, ut vel ውስተ፡ viae { Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,22 }. Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,5 ; ተሐውር፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,22 al.; ኀበ፡ vel ውስተ፡ pers. vel loci petiti: Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,2 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,24 ; እምእኪት፡ ኀበ፡ እኪት፡ የሐውሩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,3 ; የሐውር፡ ውስተ፡ ተውኔት፡ ወዘፈን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; ሖሩ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ Marci Evangelium.Marc. 16,15 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 7,4 ; cumc. ቅድመ፡ praeirela, praegredila: የሐውር፡ እግዚአብሔር፡ ፍጽመ፡ ቅድሜክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,15 .
2)in specie:
b)egredila, proficiscilain bellum: እለ፡ ሖሩ፡ ፀብአ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,42 ; ሖሩ፡ ለፀብእ፡ vel ውስተ፡ ፀብእ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,13 .
c) ሖረ፡ ፍኖተ፡ iter facerela, peregrinarila, ut: ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 32,1 ; vel navigarela, ubi de itinere maritimo agitur: πλεῖν Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 34 ( videasvid. ህድአት፡ ).
3)metaph. ambularelai.e. vitae rationem aliquam sequila: ዘኢሖረ፡ በምክረ፡ ረሲዓን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 25,11 ; ዘየሐውር፡ በጽድቅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 33,15 ; ዘከመ፡ ሖርኩ፡ ቅድሜከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,3 ; ኢሖሩ፡ በትእዛዝከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 39,23 ; Danielis prophetia.Dan. 9,10 ; ውስተ፡ ጽልመት፡ , ብርሃን፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 1,6 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,7 ; et in al. locis innumeris.
4)coirela, inirela, euphemistice, cumc. ኀበ፡ ut ኢትሑር፡ ኀበ፡ ብእሲተ፡ ብእሲ፡ Deuteronomium.Deut. 5,17 ; ብእሲት፡ ኢትሑር፡ ኀበ፡ እንስሳ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,23 ; cumc.Acc.ut: ሖረት፡ ካልአ፡ rom. ( ሖረ፡ ካልእተ፡ Platt) γαμήσῃ ἄλλην Marci Evangelium.Marc. 10,11 , quare adulterarela, n. 114adulteriumlaplerumque phrasi ሐዊረ፡ ብእሲተ፡ ብእሲ፡ significari solet: Marci Evangelium.Marc. 7,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,22 romanae editionisrom.13,9; Jacobi epistola.Jac. 2,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 9,2 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,5 ; creberrime in Canonibus, ut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 96 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 98 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 112 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 167 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 220. Obscoene de libidinibus naturae repugnantibus, cumc.Acc.bestiae: ዘየሐውር፡ እንስሳ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,18 ; viri: እለ፡ የሐውርዎሙ፡ ወእለ፡ የሐውሩ፡ μαλακοὶ καὶ ἀρσενοκοῖται ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 6,9 romanae editionisrom.; cumc. ላዕለ፡ ut: ኢትሑር፡ ላዕለ፡ እንስሳ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,23 ; cumc. ዲበ፡ ut: እለ፡ የሐውሩ፡ ዲበ፡ ብእሲ፡ ( ἀρσενοκοῖται ) ad Timotheum epistola I.1 Tim. 1,10 . Voc. Ae.: ሖረ፡ አመልዐ፡ ሔደ፡
ḥora
Grébaut
ሖረ፡ ḥora I,1 የሐውር፡ , ይሑር፡ «allerfr au figuré : coïterfr, etc.» ― ሔደ፡ Ms. BNFabb217, fol. 26v.
56
Leslau
ḥwr ሖረ ḥora (yǝḥor, yǝḥur) goen, go forthen, proceeden, departen, follow a way of lifeen, have sexual intercourseen
ዘይሐውር zayǝḥawwǝr a moving creatureen
249b
et ምህከ፡ I,1[etiam መሐከ፡ et ምሕከ፡ saepissime exscriptum. Vis verbi nativa in mollitielaesse videtur, quare (praeter مَهَكَ ) radices מוּךְ , מוּג al. quae (ut ምህወ፡ ) significatum liquescendi, contabescendilahabent, comparaverim. Ne radices عَكَّ عاق ܥܰܘܶܟ huc referas, ipsa verbi notio dehortatur: significatu enim ምህከ፡ cum חוּס ܚܳܣ et חָמַל potius, quam cum חָשַׂךְ convenit.] SubjunctivusSubj. ይምሀክ፡
1)miseret melaalicujus ( parcola), cumc.Acc.: አንተሰ፡ ትምህክ፡ ሐምሐመ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,20 ; ኢምሂከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,23 Platt; መሀከ፡ ነሢአ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,4 ; vel cumc. በእንተ፡ rei: ኢይምህክ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘይበልዕ፡ አቡየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26.
3)parcendo retinerela, denegarelacumc.Acc.et እምነ፡ , ut: ወልዶ፡ ጥቀ፡ ኢምህከ፡ እምኔነ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; ይምህክ፡ ነፍሰ፡ እሞት፡ liber Jobi.Job 33,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,13 ; እምእደ፡ ሳኦል፡ መሀኮ፡ Org.
4)parce utilare, cumc.Acc.rei: እምኢምህኩ፡ (v. መሀኩ፡ ) ከናፍርየ፡ liber Jobi.Job 16,5 ; liber Jobi.Job 7,11 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,19 ; ዘይምህክ፡ ነገረ፡ liber Jobi.Job 42,3 ; ዘይምህክ፡ በትሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,24 ; et cumc.Acc.Infin., sicut Latinorum parcerelasequensseq.Infin.: ኢትምሀኩ፡ ገሥጾቶሙ፡ ( ለውሉድክሙ፡ ) Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 22 ; ዘይምህክ፡ አውሥኦ፡ ቃለ፡ ንቁጸ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,27 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መሀከ፡ ዘ፡ መሐረ፡ ዘተከራከረሂ፡ ይ።
mahaka , mǝhka , maḥaka , mǝḥka
Grébaut
ምሕከ፡ mǝḥka I,1 ይምሕክ፡ , ይምሐክ፡ «être clémentfr, être humainfr, être douxfr» ― ራራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
79
Leslau
መሀከ mahaka , ምህከ mǝhka , (, ) መሐከ maḥaka , ምሕከ mǝḥka (yǝmhak) have regard foren, pityen, have pityen, treat with considerationen, be compassionateen, be sparingen, spareen, take care ofen, saveen, refrainen, witholden, () estimateen, appraiseen (could possibly go back to the meaning ‘spare’) 333b
et ምህከ፡ I,1[etiam መሐከ፡ et ምሕከ፡ saepissime exscriptum. Vis verbi nativa in mollitielaesse videtur, quare (praeter مَهَكَ ) radices מוּךְ , מוּג al. quae (ut ምህወ፡ ) significatum liquescendi, contabescendilahabent, comparaverim. Ne radices عَكَّ عاق ܥܰܘܶܟ huc referas, ipsa verbi notio dehortatur: significatu enim ምህከ፡ cum חוּס ܚܳܣ et חָמַל potius, quam cum חָשַׂךְ convenit.] SubjunctivusSubj. ይምሀክ፡
1)miseret melaalicujus ( parcola), cumc.Acc.: አንተሰ፡ ትምህክ፡ ሐምሐመ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,20 ; ኢምሂከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,23 Platt; መሀከ፡ ነሢአ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,4 ; vel cumc. በእንተ፡ rei: ኢይምህክ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘይበልዕ፡ አቡየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26.
3)parcendo retinerela, denegarelacumc.Acc.et እምነ፡ , ut: ወልዶ፡ ጥቀ፡ ኢምህከ፡ እምኔነ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; ይምህክ፡ ነፍሰ፡ እሞት፡ liber Jobi.Job 33,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,13 ; እምእደ፡ ሳኦል፡ መሀኮ፡ Org.
4)parce utilare, cumc.Acc.rei: እምኢምህኩ፡ (v. መሀኩ፡ ) ከናፍርየ፡ liber Jobi.Job 16,5 ; liber Jobi.Job 7,11 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,19 ; ዘይምህክ፡ ነገረ፡ liber Jobi.Job 42,3 ; ዘይምህክ፡ በትሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,24 ; et cumc.Acc.Infin., sicut Latinorum parcerelasequensseq.Infin.: ኢትምሀኩ፡ ገሥጾቶሙ፡ ( ለውሉድክሙ፡ ) Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 22 ; ዘይምህክ፡ አውሥኦ፡ ቃለ፡ ንቁጸ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,27 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መሀከ፡ ዘ፡ መሐረ፡ ዘተከራከረሂ፡ ይ።
mahaka , mǝhka , maḥaka , mǝḥka
Grébaut
ምሕከ፡ mǝḥka I,1 ይምሕክ፡ , ይምሐክ፡ «être clémentfr, être humainfr, être douxfr» ― ራራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
79
Leslau
መሀከ mahaka , ምህከ mǝhka , (, ) መሐከ maḥaka , ምሕከ mǝḥka (yǝmhak) have regard foren, pityen, have pityen, treat with considerationen, be compassionateen, be sparingen, spareen, take care ofen, saveen, refrainen, witholden, () estimateen, appraiseen (could possibly go back to the meaning ‘spare’) 333b
participiumpart.cumc.term.adjectivumadj.( II,1) fem. መሥመሪት፡ , gratusla, acceptusla, placensla, de hominibus: መሥመሬ፡ እግዚአብሔር፡ εὐάρεστος τῷ θεῷ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,10 ; ኢመሥመርያነ፡ እግዚአብሔር፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 22 ; ይከውኑ፡ መሥመርያነ፡ ኀቤሁ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 350 ; መሥመሪተ፡ ቅዱሳን፡ Epilog. Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.
Substantivumsubst., plerumque m. , marqe
Grébaut
መርቄ፡ marqe «ardeur du soleil dans les pays basfr, pays basfr, valléefr» ― ቈላ፡ Ms. BNFabb217, fol. 36v.
84
Leslau
መርቄ marqe oppressive heaten, desert heaten, torrid regionen, lowlanden 473b
I,1[ מָסַס מָאַס liquefactus est, diffluxitla, מְסָא ܡܣܳܐ idemid.; arab. مَاثَ ( مَاسَ et مَشَّ ) maceravit dissolvitquelarem in aqua; vicinusvic.est intransit. ምህወ፡ q.v.] SubjunctivusSubj. ይምሱ፡ , transit.
1)liquarela, liquefacerela: ከመ፡ ይመስዎ፡ ፀሓይ፡ ለበረድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 147,7 .
2)dissolverela, diluerela, tabescere facerela: እግዚአብሔር፡ መሰዎ፡ ለልብየ፡ liber Jobi.Job 23,16 ; መቅሠፍት፡ ይመስዎሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,29 ; ኢመሰውኩ፡ ዐይነ፡ እቤር፡ liber Jobi.Job 31,16 ; ነደ፡ n. 180 እሳት፡ ይመስዎ፡ ለነፍሱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 ; ትመስውዮሙ፡ Michaei prophetia.Mich. 4,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,39 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,27 ; ዝንቱ፡ ማይ፡ ይምሱ፡ ኵሎ፡ አባላቲኪ፡ F.N. 24,6; Fid. Jac. Bar. ( ይምሱ፡ SubjunctivusSubj.). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ተመስወ፡ ዘ፡ ቀለጠ፡
masawa
Grébaut
መሰወ፡ masawa I,1 ይመሱ፡ , ይምሱ፡ «liquéfierfr, fondrefr (actif), détruirefr, ruinerfr» ― አቀለጠ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39r.
91
Leslau
መሰወ masawa (yǝmsu), () መስወ፡ maswa melten (tr), liquefyen, diluteen, dissolveen, make fainten, make pine awayen 368a
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ejusdem particulae negativae forma antiquior an pronomenpron.interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ( Cod. Laur.); Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88. Vim negativam tribuit
1)enunciationi
a)simplici: nonla, haudla, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; ኢታአምሩኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,16 ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,2 ; quamquam tum ante praedicatum vel pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,21 Platt; vel particulam ኢ፡ repetere Evangelium Joannis.Joh. 4,21 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,7 ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88 ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,2 ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,12 .
2)nominibus,
a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,1 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,19 ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.
b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: inla-): ኢሕዝብየ፡ Hosea.Hos. 1,10 ; ኢአማኒ፡ increduluslaF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2, 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,6 ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν Matthaei Evangelium.Matth. 13,58 ; በኢያእምሮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostramlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 16.
3)
a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( necla- necla): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,62 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,39 ; Deuteronomium.Deut. 28,36 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,4 ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; Deuteronomium.Deut. 23,20 ; Judicum liber.Jud. 1,27 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,12 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26.
b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sinela, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,5 ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpalaF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 166,4 .
c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ ሂ፡ ወኢ ኒ፡ necla, nequelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,32 ; Lucae evangelium.Luc. 20,36 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,24 ; n. 716 ኢ፡ ወኢ፡ , ወኢ፡ ወኢ፡ , ኢሂ፡ ወኢሂ፡ , ኒ፡ ወኢ ኒ፡ necla- neclaEvangelium Joannis.Joh. 4,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 2,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,16 ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemola, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihillavideasvid. መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidemla, nulluslavideasvid.sub አሐዱ፡ ; ኢ፡ ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullusla, nihillavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ ኢ፡ nela quidemlavideasvid. sub ጥቀ፡ ; ኢ፡ እንከ፡ non ampliuslavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondumlavideasvid. sub ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ ግሙራ፡ numquamlavideasvid. sub ግሙራ፡
videasvid. also አይ፡
quadril. II ( denominatesdenom.; semel tantum legi ኢመንደቦሙ፡ Danielis prophetia.Dan. 3,26 apocr. in uno codice, sed lapsu calami scriptum videtur pro ኢያመንደቦሙ፡ ) premerela, in angustias redigerela, opprimerela, vexarela, affligerela, in calamitatemlavel periculum adducerela(plerumque θλίβειν et ἐκθλίβειν ), cumc.Acc.: Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 38 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,37 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,42 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 42,2 ; ያመነድብ፡ ነፍሳተ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,13 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 5,1 ; ሶበ፡ አመንደብዎ፡ ፀሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,16 ; liber Jobi.Job 24,24 ; liber Jobi.Job 36,15 ; ኣመነድቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,18 ; Zephania prophetia.Zeph. 1,17 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 100,7 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,26 ( κίνδυνοι ); n. 681Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 3. ʾamandaba
Grébaut
አመንደበ፡ ʾamandaba , quadrl. II, ያመነድብ፡ , ያመንድብ፡ «affligerfr, vexerfr, tourmenterfr» ― አስቸገረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41v.
100
Leslau
mndb , አመንደበ፡ ʾamandaba tormenten, inflict painen, bring tribulationen, afflicten, cause troubleen, reduce to distressen, bring into difficultyen, mortifyen 348b