Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

ተላወየ፡ contorqueri^la, involvi^la, glomerari^la. Equidem hanc vocem nusquam legi; sed in exponitur: ተላወየ፡ (v. ተለውየ፡ ) ወተጠውመ፡ ዘ፡ ተጠቀለለ፡

ተለውየ

ተላወየ፡ contorqueri^la, involvi^la, glomerari^la. Equidem hanc vocem nusquam legi; sed in exponitur: ተላወየ፡ (v. ተለውየ፡ ) ወተጠውመ፡ ዘ፡ ተጠቀለለ፡

ተነበየ

III,2

1)prophetam agere^la, se talem simulare^la, Lud. e Syn.

2)prophetam fieri^la, prophetare^la, vaticinari^la: ; ; ፈጺሞ፡ ተነብዮ፡ ; ; ተነበይ፡ ; ; ; Jer.14,13; ; ; ; ; ; ቃለ፡ ትንቢት፡ እንተ፡ ተነበየት፡ ἡ ἄνωθεν ψῆφος Cyr. ad ; rei: ይትኔበዩ፡ ዐመፃ፡ ; ; ; ; ይትኔበዩ፡ ሕስወ፡ ; በ፡ rei, ut: ይትኔበዩ፡ ለክሙ፡ በሐሰት፡ ; ተነበየ፡ በትንቢት፡ መለኮታዊት፡ ; ለ፡ pers. alicui^la: ተነበይ፡ ሎሙ፡ ዘ፡ ነገረ፡ ; ; ; ; ላዕለ፡ pers. contra^la: ; . Infin. ተነብዮ፡ vel ተነብዮት፡

a)charisma^lavel munus prophetiae^la: ተለዎ፡ እምነ፡ ሙሴ፡ ተነብዮት፡ .

b)prophetia^la, vaticinium^laet vaticinia^la: ነቢያት፡ እለ፡ ያወፅኡ፡ ተነብዮ፡ ልሳኖሙ፡ ; ; ትሜህር፡ ተነብዮተ፡ ; ; ; .

ተልዕለ

ተለዐለ፡ ተላዐለ፡ In Perf. forma ተለዐለ III,2creberrime usitata est, rarissime ተልዕለ፡ III,1ut ( gramm.§ 97,2); nonnumquam ተላዐለ፡ III,3(sed ejusdem sensus, qui stirpi III,2convenit) occurrit (ut F; ; in cod. ; ; ; ); in Imperf. ይትሌዐል፡ , rarissime ይትላዐል፡ (ut ), in ይትለዐል፡ ; ተልዒል፡ ( ); ተልዕሎ፡ et – ሎት፡ ( ; Platt; ) et ተላዕሎ፡ ( ); et :

1)se efferre^la, efferri^la, tolli^la, extolli^la, exaltari^la: ይትሌዐል፡ ንስር፡ ; ተለዐለ፡ ማይ፡ ዲበ፡ ኵሉ፡ አድባር፡ ነዋኃት፡ ; ; ተለዐለት፡ ታቦት፡ እምነ፡ ምድር፡ ; ከመ፡ ዕፀ፡ ቄድሮስ፡ ተለዐልኩ፡ ; ; ለተልዕሎ፡ ብእሲ፡ ላዕለ፡ ሕዝብ፡ ; ተልዒለከ፡ በልቡናከ፡ ( መልዕልተ፡ ከዋክብት፡ ) Deg.; sensu : ; ; ተለዐለ፡ ቃሎሙ፡ ; ተለዐለ፡ ቆሙ፡ ; ; ; ; ; ; comparative: altiorem^la, excelsum^la, exaltatum esse^la, ይትሌዐሉ፡ እምኔሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; et : ዲያቆን፡ ኢይቅረብ፡ ቅድመ፡ ዘይትሌዐሎ፡ diaconus ne communicet ante eum, qui eo superior est^la

2)efferri^la, augeri^la, proficere^la, eminere^lain re: ይትሌዐል፡ ወይከብር፡ ; ; ተለዐለ፡ ላዕለ፡ ኵሎሙ፡ ሰብእ፡ በልቡናሁ፡ ወበጥበቡ፡ ; προκόπτειν ; ኮነኒ፡ ተልዕሎ፡ ባቲ፡ προκοπὴ ἐγένετό μοι ἐν αὐτῇ ; .

3)laudibus extolli^la .

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተውላጥ

, ተውላጣት፡

1)mutatio^la, immutatio^la( Veränderung ), ; ; si hieme coelum nubibus tegitur, putamus ከመ፡ ተውላጥ፡ ዘረከባ፡ ( ለሰማይ፡ )

a)vicissitudo^la, παραλλαγή ; ተውላጣት፡

b)diversum^la, contrarium^la: exspectabamus rixas cessaturas esse ወኮነ፡ ነገሩ፡ በተውላጠ፡ ዝንቱ፡ sed res evenit e contrario

2)res quae permutatur^lacum alia vel qua compensatur^laalia, pretium^la: τὸ ἄλλαγμα ; ; ἀντάλλαγμα : ኢይደልዋ፡ ብሩር፡ ተውላጣ፡ ; ለዐርክ፡ ምእመን፡ አልቦ፡ ተውላጠ፡ ; ረሰይኩ፡ ለከ፡ ተውላጠከ፡ ግብጽ፡ ; σταθμός አልባቲ፡ ተውላጠ፡ ነፍስ፡ መስተዐግሥት፡ ; ; ; ባሕርይ፡ ዘኢይትረከብ፡ ተውላጡ፡ Enc.; በተውላጥ፡ ἐ v ἀλλαγματι permutando^la(merces) ; በተውላጥ፡ cum compensatione^la .

a) በተውላጠ፡ vel ተውላጠ፡ i.q. pro^la: ፈደየነ፡ በተውላጡ፡ እኪተ፡ pro eo^la(sc. bono) ; ተውላጠዝ፡ pro hoc^la ; ተለዐለ፡ ሞገሰ፡ ስሙ፡ ተውላጠ፡ ጻማሁ፡ pro labore ejus^la Enc.; ; ተውላጠ፡ ሴሰይዎ፡ pro eo quod eum cibaverant^la, Enc.

b) ተውላጠ፡ ዓለም፡ metallum^lavel metalla^la .

ስሙዕ

1)auditus^la, in specie: celebratus^la, inclytus^la, fama clarus^la, et in malam partem: notus^la, famosus^la; ክቡራን፡ ወስሙዓን፡ ; ምኔት፡ ስሙዕ፡ (et ዝኩር፡ ) ; ἐπίσημος . Hinc. fem. ስሙዓት፡ res auditae^lai.e. rumor^la, fama^la, ἀκοή ( שְׁמיּעַה ): ወፅአ፡ ስሙዓቱ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ሶርያ፡ ; ; ወሰምዑ፡ ከለዳዊያን፡ ስሙዓቶሙ፡ ; እለ፡ አልቦሙ፡ ስሙዓት፡ ἄσημοι minime insignes^la(viri) ; ተለዐለ፡ ስሙዓተ፡ ነገሩ፡ ; ወኮነት፡ ስሙዓተ፡ ፩እምኔሆሙ፡ እኪተ፡

2)obtestatione monitus^lavel nuntio certior factus^la, εὐηγγελισμένος

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተልዕለ

3)laudibus extolli^la .

ተለጕመ

III,1frenari^la, refrenari^la, coërceri^la: ናሁ፡ ( በሞት፡ ) ተለጕመ፡ ዜማ፡ መሰንቆ፡ ጥዑም፡ ; ተለጕሞ፡ ልሳን፡ (Infin.) ; { አፍራስ፡ ዘእንበለ፡ ይትለጐም፡ }.

ተለጕመ

ተለፈየ

dirimi^la. : ተልፈዩ፡ ዘ፡ ተለዩ።

ምስሐግ

vel መስሐግ፡ , መሳሕግት፡ , መሳሕግታት፡

1)vestimentum^lavel stragulum vile^la, crassum^la, (secundum Ludolfum: e palmae foliis contextum^lain lex. Ae. c. 107; Lud. Amh. sub ሰሌን፡ et ተሊስ፡ ):

a)vestis monachorum^la(e pilis, fibris, foliis texta): እኍ፡ ለባሴ፡ ምስሐግ፡ ; መሳግሕታት፡ (sic)

b)stragulum^la(squalidum) ; ተነጸፍከ፡ ምስሐገ፡ (v. መስሐገ፡ ) በታሕቴከ፡ ( στρώσουσι σῆψιν רִמַּה !) .

2)luctus^la, cultus lugubris^la, ትግበር፡ ላቲ፡ ዳሰ፡ ኀበ፡ ትነብር፡ ውስተ፡ ምስሐግ፡ (v. መስሐግ፡ ) ወትረ፡ ποίει σκέπην πένθους ; ኢትባእ፡ ምስሌሆሙ፡ ቤተ፡ ምስሐግ፡ (v. መስሐግ፡ ) .

3)lamentum^la, carmen lugubre^la, θρῆνος : ወይቤሉ፡ ዛቲ፡ ምስሐግ፡ ለኢዮስያስ፡ ወሠርዕዋ፡ ለይእቲ፡ ምስሐግ፡ በኵሉ፡ ምስሐግ፡ ለኵሉ፡ እስራኤል፡ ነያ፡ ጽሕፍት፡ ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ምስሐግ፡ . – : ምስሐግ፡ ብ፡ የብርድ፡ ቤት፡ ; aliud^la: መሰግ፡ (pro መስሐግ፡ ) ዘ፡ የሚበርድ፡ ቤት፡ ቤተ፡ ላሕሂ፡ ይ።

ተለወ

I,1, [ תָּלָה ܬܠܳܐ suspendi^la; intransit. adhaesit^la, affixus est^la; تَلَا secutus est^la; proprie: hangen an^de] ይትሉ፡ (at ይትለው፡ ; Polygl.)

1)adhaerere^la, adhaerescere^la( deditum esse^la, studio propensum^lavel defixum esse^la) κολλᾶσθαι , προςκολλᾶσθαι , ኀበ፡ pers.: ተለወ፡ ነፍሱ፡ ኀቤሃ፡ ጥቀ፡ ; ትተሉ፡ ነፍሶሙ፡ ኀቤየ፡ ; ተለወት፡ ነፍሶሙ፡ ኀበ፡ ጣዖት፡ ; { በ፡ rei sub ዕልወት፡ ;} ምስለ፡ ; ; ; ; ዘይተልዋ፡ ለዘማ፡ ; : መንገለ፡ .

2)sequi^la, sectari^la, subsequi^la, obsequi^la, : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እመ፡ ተለወ፡ ልብየ፡ ብእሲተ፡ ብእሲ፡ ; ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ተሊዎቱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; 2,3; ኀደግነ፡ ተሊዎቶ፡ ለአምላክነ፡ ; ተሊወ፡ እግዚአብሔር፡ ; vel rei: ; ትልዉ፡ ፍኖትየ፡ ወስምዑኒ፡ ; ተለዉ፡ ኀጢአቶሙ፡ ; ትሉ፡ አሠራ፡ ; ኢትትሉ፡ ፈቃዳ፡ ለኀጢአት፡ ; እለ፡ ይተልዉ፡ ሕጎ፡ ; እመ፡ ተለውከ፡ ቃለ፡ (v. በቃለ፡ ) አመትከ፡ n. 551 ; ; ; ; ድኅረ፡ pers.: ; ትሉ፡ ድኅሬየ፡ ; ; ; vel rei: ; ተለወ፡ ልብየ፡ ድኅረ፡ ዐይንየ፡ ; vel et ድኅረ፡ pers. vel rei: ትተልዎ፡ ድኅረ፡ እገሪሁ፡ ; ይተልዉከ፡ ድኅሬከ፡ ; ትልዋ፡ ድኅሬሃ፡ ; ; ; ውስተ፡ rei . Nonnumquam: venire post^laalium, succedere^la, ; ; ; ይሢሙ፡ ህየንቴሁ፡ ካልአ፡ ዘይተልዎ፡ .

3)persequi^la, insequi^lahostili modo: ዴገኖሙ፡ ወተለዎሙ፡ ; ኢተለውዎሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; 2 ;

4)urgere^la, instare^la, ; Voc. Ae.: ዴገነ፡ ወተለወ፡ ዘ፡ ተከተለ።

ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

a)formosus^la, pulcher^la, venustus^la, speciosus^la, de personis: ; ; ; ; ; ; ; ; ሠናይተ፡ ሥን፡ ወግዕዝ፡ ; ἀστεῖος ; ; ሠናይት፡ በራእይኪ፡ አንቲ፡ ; ሠናይት፡ ይእቲ፡ ራእያ፡ ; Dan. apocr. 1,31; ; ብእሲት፡ ሠናይት፡ εὔμορφος ; de animalibus ; ; de rebus: ሠናይ፡ ለርእይ፡ ; ; corona ; aedibus ; ; ornatu ሠናይ፡ ሰርጕ፡ ; margarita ; arbore ዕፀ፡ ዘይት፡ ሠናይት፡ εὐπρεπής ; sepulchris ( ὡραῖος ), al.

b)jucundus^la, suavis^la, gratus^la ; sapore ሠናይ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ወይን፡ ሠናይ፡ ; መዓር፡ ሠናይ፡ ( τὸ ἄριστον prandium male versum est ሠናይት፡ ); olfactu ; ; ; auditu ቃል፡ ሠናይ፡ ; ሠናየ፡ ይትናገረከ፡ ; visu: ሠናይ፡ እገሪሆሙ፡ ( ὡραῖος ) ; .

2)bonus^la

a)praestans^la, egregius^la ; ; de terra ; ; ; , arbore, fructu ; ; pecude ; auro ; consilio ; judicio ; መክፈልት፡ ሠናይ፡ ; etiam n. 253de personis usurpatur in st. constr. nomine vel Infinitivo ut ሠናየ፡ ተልእኮ፡ bonus ministerio^laSx. Enc.; ሠናየ፡ ምክር፡ bonus consilio^laLud.; ሠናይቱ፡ ለሰብእ፡ pars optima hominum^la .

b)utilis^la, aptus^la, saluber^la: ; ; 1 ; ሠናይ፡ ብዒል፡ ; ; ኮነ፡ ሠናየ፡ seq. ; ; ; vel Infin. in vel Nom., ut: ሠናይ፡ ተሊዎቶ፡ (v. ተሊዎቱ፡ ) ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; vel ለ፡ Infin., ut: ምስጢረ፡ መንግሥት፡ ሠናይ፡ ለኀቢእ፡ ; vel ሶበ፡ , ut: ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ; vel እመ፡ , ut: ሠናይ፡ እመ፡ ተለውኪ፡ .

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

d)laetus^la, faustus^la, prosper^la: ዜና፡ ሠናይ፡ ; ቃል፡ ሠናይ፡ ; ; ነፋስ፡ ሠናይ፡ ventus secundus^la ; መዋዕል፡ ሠናያት፡ ; ; ይትፌሥሑ፡ በሠናይ፡ ልብ፡ ; . Nota phrasin: ከመ፡ ይኩን፡ ሠናየ፡ ላዕሌነ፡ ut bene^lavel melius sit nobis^la ; ; ከመ፡ ሠናየ፡ ይኩንከ፡ Platt; quamquam crebrius dicunt: ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ vid. sub B,3,b,A. –

e)sensu ethico

α)bonus^la, probus^la, honestus^la, rectus^la, rarius de personis, ut: ሠናይት፡ ለሠናያን፡ ተፈጥረት፡ ; crebro de rebus: ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ ἄμωμος ; ሠናይ፡ ልብ፡ ; ግዕዝ፡ ሠናይ፡ ; ምግባር፡ ሠናይ፡ ; ; ; ኢኮነ፡ ሠናየ፡ ዝነገር፡ ; ; ; ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ሕግ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; nonnumquam melior^la, ut: ኅሊናክሙ፡ ሠናየ፡ ግበሩ፡ ( βελτίω ποιήσατε ). – infra sub B,2. –

β)benignus^la, benevolus^la, mitis^la, de animo, dictis, al.: ; ሠናይ፡ ምሕረትከ፡ χρηστός ; ; ቃል፡ ሠናይ፡ ( εἰρηνικός ) ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ .

f)rationi conveniens, rectus^la, verus^la: ሠናየ፡ ነበበ፡ σύνεσιν ἐφθέγξατο ; formula respondentis in colloquio: ሠናየ፡ ትቤ፡ εὖ λέγεις , εὖ ἔφης Cyr. ; Cyr. c. ; .

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

2)bonum^la, honestum^la, rectum^la, virtus^la, sensu ethico: እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ ; ; ; እኪተኒ፡ ወሠናይተኒ፡ አርአዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የሐውር፡ በሠናይ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ita sexcenties in variis libris; ἀρετή ; ἀρεταί .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

b)bonum^la, res bona^la, sors bona^la, status bonus^la, salus^la; bona^la, opes^la, res secundae^la(Gut, Güter); et ሠናይ፡ et ሠናይት፡ et ሠናያት፡ , ; ; ; ; ; ; ነፍሱ፡ ውስተ፡ ሠናይ፡ ተኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ሀለወት፡ ሠናይቶሙ፡ ; ; ሠናይትኒ፡ ወእኪትኒ፡ ; ; ; ; ዘሀሎ፡ ሠናያት፡ τὰ ὄντα ἀγαθά ; n. 254 እንተ፡ ትመጽእ፡ ሠናይት፡ ; ; ትካዝ፡ ሠናይት፡ ዐባይ፡ ይእቲ፡ tristitia magnum bonum est^la

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

β) በሠናይ፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ኮነ፡ በሠናይ፡ bene nobis fuit^la ; እመ፡ ነጸሮ፡ እግዚአብሔር፡ በሠናይ፡ εἰς ἀγαθά in salutem^la ; ; μετ᾽ εἰρήνης ; ; .

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

2) ሠናየ፡ bene^la καλῶς ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene fecisti^la ; ; ሠናየ፡ ዐቀባሃ፡ ; ሠናየ፡ ርኢከ፡ ; ; ሠናየ፡ ይጸጊ፡ ወሠናየ፡ ይጼኑ፡ ; ὀρθῶς ; ; εὖ ዘሠናየ፡ ይቀውም፡ εὐσταθοῦν ; ἡδέως libenter^la . – : ሠናይ፡ ዘ፡ በጎ።

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Grébaut
ሠናይ፡ śannāy , ሠናያን፡ śannāyān «bon^fr, beau^fr»; fem. ሠናይት፡ śannāyt , ሠናያት፡ sannāyāt ― መልካም፡ , ውብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132

Leslau
ሠናይ śannāy beautiful^en, good^en, fair^en, delightful^en, agreeable^en, glad^en (tidings), pleasing^en, proper^en, right^en, virtuous^en, prosperous^en, suitable^en; (Lt) beauty^en, goodness^en, favour^en
በሠናይ ba-sannāy well^en
ሠናየ sannāy-a well^en, finely^en, duly^en
ሠናያት śannāyāt good things^en, good works^en, good deeds^en, good^en (n), goodness^en
531b

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

ተላሀሰ

{ III,3labendo^lavel rependo se motitare^la, de aquatilibus: ወዘይትላሀስ፡ ወይጸብት፡ ፈለሰ፡ ውስተ፡ ምድር፡ τὰ νηκτά (in uno libro a me inspecto). – Quare primus radicis significatus in lubricitate^la, labendo^la( gleiten^de, schlüpfen^de) fuisse videtur. An comparandum ܪܚܶܫ רְחַשׁ ?.}

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose