Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

IV,3litigare facere^lavel sinere^lai.e.

a)ad litem agendam admittere^laaliquem, judicium dare^lavel reddere^laalicui, n. 912: ; ሶበሁ፡ ያስተዋቅሥዎ፡ ለሰብእ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ .

b)judicium exercere^la, ius dicere^la, dijudicare^la, ኣስተዋቅሥ፡ ማእከለ፡ በግዕ፡ ወበግዕ፡ ; ; .

c)in judicium vocare^la, : ; ኣስተዋቅሦሙ፡ ለኵሉ፡ አሕዛብ፡ ; መኑ፡ መኰንን፡ ዘይበጽሕ፡ ኀቤከ፡ ለአስተዋቅሦ፡ (v. ለተዋቅሦ፡ ) በእንተ፡ ሰብእ፡ ዐማፅያን፡ .

ልብስ

, plerumque m. , Plur. አልባስ፡ , አልባሳት፡ (ut ).

1)vestimentum^la, vestis^la( ἱμάτιον , ἔνδυμα ) ; ልብስ፡ ዘምሉእ፡ ደመ፡ ; ; ; ; ; ልብስ፡ ዘኢይጐነዲ፡ ; ልብስ፡ ንጹሕ፡ ( ἱμάτια ); ልብሰ፡ ወርቅ፡ 17,4; ልብሰ፡ ጶዴር፡ ; ; ልብሰ፡ መትከፍት፡ ; de variis vestibus ; ልብሰ፡ ኀፂን፡ θώραξ lorica^la ; ; ; ; [ : ልብሰ፡ ሐፂን፡ ዘ፡ ጽሩር፡ ]. Pluralis አልባስ፡ vel singulas vestes significat አልባሲከ፡ τὰ ἱμάτιά σου ; ; ; ; ; አልባሰ፡ አቍያጽ፡ περικνημῖδες ; አልባሰ፡ ኀጺን፡ θώρακες , vel totum vestitum ( ἱματισμὸς , στολὴ , στολαί ) ; ; አልባሰ፡ ላህ፡ ; አልባሰ፡ ወርቅ፡ ; አልባሰ፡ ክብር፡ στολὴ δόξης ; et στολαὶ ; አልባሰ፡ ክብር፡ ; አልባስ፡ ዘመቅደስ፡ ; sed etiam ልብስ፡ in pro στολή positum legitur ልብሰ፡ ክብር፡ στολὴ δόξης .

2)in specie vestis interior^la, tunica^la( χιτών ) ; ; አልባስ፡ χιτῶνες ; ፪ ልብሰ፡ ክዳናት፡ χιτῶνες ( መልበስ፡ , ክዳን፡ ); se etiam vestis^la( tunica^la) exterior^la ἱμάτιον ( መልበስ፡ χιτών ) et ( ክዳን፡ ) ; περίζωμα .

3)dicitur de quovis panno^la, aulaeo^la, velo^la, tegimento^la: pannus, qui ad ulnae mensuram venditur F.N. 33,1; ልብሰ፡ ዐውደ፡ ዐጸድ፡ ἱστία τῆς αὐλῆς , vel ልብሰ፡ ዐጸድ፡ et አልባሰ፡ ዐጸድ፡ ; ; ; ; ሶበ፡ ነፍሐ፡ ነፋስ፡ ላዕለ፡ ሐመር፡ ዘጠብለሉ፡ ልብሳ፡ (cujus vela complicuerunt) ; ጠብለላ፡ ለሥዕል፡ (picturam) በቍጥን፡ ወበአልባስ፡ ንጹሕ፡

lǝbs , ʾalbās , ʾalbāsāt

1) (Dillmann 1) clothes^en, garment^en ልብሰ፡ አርዋ፡ ፩ ‘1 veste di tessuto di seta^it’ 43 VI l. 21 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.); ፲ወ፬ ጸዓዳ፡ ልብስ፡ ፮ፊቃር፡ ፮ቆብዕ፡ ፬ዘነቦ፡ ፪ማኅበስ፡ ‘14 vesti bianche, 6 cinture, 6 cappucci, 4 zanabo, 2 maḥbas{sic},^it’ 44 VII l. 2 (ed.), 38 VII l. 2–3 (tr.); ወልብስ፡ ዘወርቅ፡ ዘኢተበትከ፡ ፱[፡] ‘9 vesti d’oro integre,^it’ 64 l. 5 (ed.), 53 l. 11 (tr.)

a) አልባሰ፡ ቅድዋት፡ ʾalbāsa qǝdwāt , አልባስ፡ ቅድዋት፡ ʾalbās qǝdwāt fine clothing^en, luxury clothing^en ወቦ፡ ዘይሁብ፡ አልባሰ፡ ቅድዋት፡ ቦ፡ ዘኡሁብ፡ ድንኳነ፡ ወቦ፡ ዘኡሁን፡ በቅለ፡ ምስለ፡ ሥርዐቱ። ‘d’autres donnèrent de bons vêtements, d’autres donnèrent une tente, d’autres un mulet avec son harnais^fr’ 14 l. 12–13 (ed.), 17 l. 26–28 (tr.); ወነሥአ፡ እምኔሁ፡ አምኃ፡ አፍራሰ፡ ኅሩያነ፡ ወአልባሰ፡ ቅድዋተ፡ ዘዚአሁ፡ ኅብሮሙ፡ መናጽፈኒ፡ ከማሁ። ‘il accepta de lui en cadeau des chevaux choisis, des vêtements de luxe, chacun d’une couleur, et, pareillement, des tapis^fr 44 l. 4–5 (ed.), 51 l. 9–10 (tr.); ሶበሂ፡ ይትፌሣሕ፡ ይጼውዕ፡ ካህናተ፡ ወይዛዋዕ፡ ምስሌሆሙ፡ በነገረ፡ መጻሕፍት፤ እንዘ፡ ያስተፌሥሖሙ፡ በማኅሌት፡ ወወይን፡ ወያሠረግዎሙ፡ በአልባስ፡ ቅድዋት። Nelle ore poi di ricreazione, chiamava gli uomini di chiesa e discorreva con loro circa i Libri, mentre li rallegrava con canti spirituali e con vino, e li adornava di bellissime vesti^it 8 l. 18–21 (ed); 19 l. 19–22 (tr.); መነኮሳትኒ፡ ወካህናት፡ ሠርዑ፡ በከመ፡ ሕጎሙ፡ ምስለ፡ መስቀል፡ ወማዕጠንት፡ እንዘ፡ ይለብሱ፡ አልባሰ፡ ክህነት፡ ሊቃውንተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያኒሂ፡ ወመላህቅተ፡ ሕዝቦሙ፡ ለካህናት፡ ወፅኡ፡ ይትቀበልዎ፡ እንዘ፡ ይሠረገዉ፡ አልባሰ፡ ቅድዋተ፡ ‘os monges e os sacerdotes dispozeram-se por ordem, segundo o seu ritual, com cruz e thuribulo, revestidos com as vestes de sacerdotes; e os superiores da Egreja christã, e os principaes da classe dos sacerdotes sairam ao seu encontro, adornados com os melhores vestidos^pt’ 23 l. 19–23 (ed.); 42 l. 23–27 (tr.), ቅድው፡

b) አልባሰ፡ ቀጠንት፡ ʾalbāsa qaṭṭant fine clothing^en, exquisite clothing^en በይእቲ፡ ዕለት፡ ብዙኃን፡ ነዳያን፡ ኮኑ፡ ብዑላነ። ወብዙኃን፡ ዕሩቃን፡ ኮኑ፡ ሥርግዋነ፡ በአልባሰ፡ ቀጠንት። ‘En se jour, nombre de pauvres devinrent riches, et nombre de dénudés furent habillés de robes magnifiques^fr’ 74 l. 31–32 (ed.), 86 l. 2–4 (tr.), ቀጢን፡

Cross-references: also አልባስ፡ ቀጠንት፡ below

2) fabric^en ወኆልቈ፡ አልባስኒ፡ መንጦላዕት፡ ዘግምዛ፡ ፪፡ ወዘዶቲ፡ ፪ ወዘሥዕል፡ ፩፡ አልባሰ፡ ታቦት፡ ፫ ‘Ed anche il numero dei tessuti, 2 tende di stoffa colorata, 2 di doti, 1 dipinta, 3 paramenti per il tābot,^it’ 43 VI l. 19–20 (ed.), 36 15–17 (tr.); ወሥዕል፡ ዘልብስ፡ ፪[፡] ‘2 pitture su tessuto,^it’ 64 l. 12 (ed.), 53 18–19 (tr.)

Grébaut
ልብስ፡ lǝbs , አልባስ፡ ʾalbās «vêtement^fr (vestis^la)» ― ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 15r. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 5.
29

Les vocables ልብስ፡ , አልባስ፡ , አልባሳት፡ donnent lieu fréquemment à la formation de mots composés désignant des vêtements fins et précieux et des vêtements liturgiques.
ልብሰ፡ ወርቅ፡ lǝbsa warq ou ልብስ፡ ዘወርቅ፡ lǝbs zawarq «vêtement tissé d’or^fr» ገነዘቶ፡ በልብስ፡ ዘወርቅ፡ ዘኮነ፡ ለምታ። 9 l. 9; ገብረት፡ ላዕሌሁ፡ ሠናየ፡ ወአልበሰቶ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 10 l. 2–3; ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 10 l. 10; ልብሰ፡ ወርቅ፡ ዘዚአሁ፡ ዘኀደጎ፡ ውስተ፡ ቤቱ። 11 l. 1; ነገሮሙ፡ ዘከመ፡ አስተርአየ፡ ሎቱ፡ ውእቱ፡ ፈረሳዊ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ዘወርቅ። 12 l. 3–5; አስተርአየ፡ ሎቱ፡ በውስተ፡ ፍኖት፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 12 l. 6–7; ርእዩ፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 12 l. 12–13, ወርቅ፡
አልባስ፡ ቀጠንት፡ ʾalbās qaṭṭant vêtements fins^fr ተፈጸመ፡ ሕንጸታ፡ በ፪ዓመት፡ እምዘ፡ ነግሠ፡ ወወሀባ፡ ሕፄሃ፡ አልባስ፡ ቀጠንት። 22a l. 23–25; ህየንተ፡ ዘመነንከ፡ ቀጠንተ፡ አልባሰ፡ ዘወርቅ፡ አነ፡ አለብሰከ፡ ዘዐይን፡ ኢርእየ። 28a l. 19–21; ንጉሥሂ፡ ዘይሁብ፡ ቀጠንተ፡ አልባሰ፡ ወያከብር፡ መካነከ፡ አነ፡ ኣከብሮ፡ በመንግሥትየ። 29a l. 3–6, ቀጢን፡

Cross-references: also አልባሰ፡ ቀጠንት፡ above

አልባሳተ፡ ተክህኖ፡ ʾalbāsāta takǝhno vêtements sacerdotaux^fr (liturgiques) ሶበ፡ ሰምዑ፡ ዜና፡ ሞቱ፡ ለንጉሥ፡ መጽኡ፡ እምአድባረ፡ ደሰያት፡ ካህናት፡ ወመነኮሳት፡ ብዙኃን፡ ምስለ፡ አክሊላት፡ ወመሳቅል፡ ዘወርቅ፡ ወዘብሩር፡ ወአልባሳተ፡ ተክህኖ። 118 l. 18–20, ተክህኖ፡
ልብሰ፡ ተክህኖ፡ lǝbsa takǝhno vêtements sacerdotaux^fr (liturgiques) እምድኅረዝ፡ ሶቤሃ፡ ተክህነ፡ ወልደ፡ ድንግል፡ አማኑኤል፡ በግዑ፡ ለእግዚአብሔር። ሶበ፡ ይለብስ፡ ልብሰ፡ ተክህኖ፡ ኮነ፡ ፍርሃት፡ ወረዓድ። 118 l. 18–20, ተክህኖ፡
አልባሳት፡ ʾalbāsāt ነሥእዎሙ፡ ሰብአ፡ ገሀረ፡ ደመንሁር፡ ወገነዝዎሙ፡ በአልባሳት፡ ሠናያት። 92 l. 8–9
Le pluriel externe ልብሳት፡ manque dans . አምሳለ፡ ልብሳተ፡ መላእክት። 15; ካዕበ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሰ፡ ለመላእክት፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናዊት። 16; መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ለሱራፌም፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናውያት። 17; ካዕበ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናውያት። 17; አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ዘውእቶሙ፡ ሥርዐተ፡ አርባብ፡ ልብሳቲሆሙ። 18
31

Leslau
ልብስ lǝbs , አልባስ ʾalbās , ልብሳት lǝbsāt , አልባሳት ʾalbāsāt clothes^en, garment^en, apparel^en, tunic^en, curtain^en (of court), silk veil of oblation in the church^en 305b
አልባሰ፡ ምክሕ ʾalbāsa mǝkḥ (Lt) gala dress^en, ምክሕ፡ 339a

ሶበርት

ዘ፡ ኮሶ፡ (inter plantarum nomina) V.A.

ተጠንቀቀ

III,1

1)subtiliter^lavel exacte exploratum^lavel definitum esse^la: ሶበሰ፡ ኢተዐውቀት፡ ወኢተጠንቀቀት፡ ዛቲ፡ እምኮነ፡ … F.M. 2,10; ዝንቱ፡ ተጠንቀቀ፡ በብዙኅ፡ ቀኖናት፡ F.M. 41,4.

2)accurate^lavel exacte confectum habere^latempus quoddam, F.M. 5,17 ( sub ጠንቀቀ፡ ).

3)i.q. ተጠናቀቀ፡ .

ገራድ

garād , ገራጃ፡ garāǧā title given to a gouvernor of some particular areas; attested are the areas of Adal, Ganz and Hadyā (see also the comment below) ወዘተዓደወ፡ ዘንተ፡ እመሂ፡ ባሕረ፡ ነጋሢ፡ ወእመሂ፡ ገራደ፡ ጸምአ፡ ወእመሂ፡ ስዩመ፡ ምድር፡ ዘአሕዘነ፡ ማኅበርነ፡ ውጉዘ፡ ይኩን፡ በአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ። ‘Chi l’ha trasgredito, sia il bāḥra nagāsi sia il garāda Ṣamʾa (garād dello Ṣamʾa) sia il prefetto territoriale (seyuma medr) che ha afflitto la nostra comunità, sia scomunicato per bocca del Padre, del Figlio e dello Spirito Santo,^it’ 33 III l. 4–6 (ed.), 28 III l. 5, 29 III l. 1–4 (tr.); ሶበኒ፡ ተንሥኡ፡ ላዕሌሁ፡ እማዓበይተ፡ ገራጃ፡ ከመ፡ ይፅብእዎ፡ ሞኦሙ፡ ወኀየሎሙ። ‘Als sich einige der Großen des Garāǧa (Garād, Gouverneur von Adal) zum Kampfe gegen ihn aufmachten, besiegte er sie gänzlich^de’ 5 l. 18–19 (ed.), 5 l. 28–29 (tr.); ወካዕበ፡ ተጋብኡ፡ ላዕሌሁ፡ ወዚር፡ ሙጃሒድ፤ ወገራድ፡ እስማን፤ ወገንዝ፡ ገራድ፡ ሰምረዲን፤ ‘Wiederum vereinigten sich gegen ihr der Wazir Muǧāhid, Garād Esman (ʿUṯmān), Ganz-Garād Samraddin^de’ 21 l. 10–11 (ed.), 22 l. 3–4 (tr.) (‘Il titolo di garād è attestato per il governatore del Ganz e dello Hadyā nel XVI sec. ( 728). La regione dello Ṣamʿa è nota quale luogo d’attività di Yonās, si veda il testo etiopico del Gadla Yonās in 239, e inoltre 6. Sulla figura di Yonās si veda 118–122. Il titolo di gerāt ṣamʿā fu assegnato, probabilmente da rās Mikā’ēl Sehul, a un Terkuāy, si veda ancora 8, e per l’attestazione della carica, ancora 929 (gĕrāt ṣamʿā).’ 29 n. 9)

ሶበ ሶበ ሶበ ሶበ ሶበ ሳባ ተዘርዘረ እመ እም እም ሠናይ

vel ሶቤ፡ particula temporis; forma ሶቤ፡ antiquitus usitatior erat, posthac ሶበ፡ communi usu recepta est, nisi quod ante ሃ፡ forma ሶቤ፡ semper conservata est. [Etymon perobscurum est. Qui eam (sicut إِذَا , ثُمَّ , אֲזַי ) e pronominali propagatam statuunt, literam በ፡ ex alia labiali transformatam, ê^laautem sicut in ይእዜ፡ , አይቴ፡ al. exponendum judicaverint. Ewald in Göttinger p. 1884 ሶበ፡ ( ሶብ፡ ) primitus substantivum (collato arab. سِبَّة ) fuisse censuit].

A)eo tempore^la, tunc^la, tum^la, illico^la, confestim^la, statim^la, rarius absolute, ut: ረኪቦ፡ መጽሐፈ፡ ሶቤ፡ literis inventis tunc^la ; ; ; vel in enuntiatione relativa: እምአመ፡ ነጸረ፡ ሶቤ፡ ex quo tempore conspexit^laSx. Enc.; saepius addito pronomine demonstr.: ይእተ፡ ሶቤ፡ ( ይእቲ፡ ሶበ፡ rom.) τότε ; ; ; εὐθέως ; ሶበ፡ ድኅረ፡ ሞቱ፡ postquam mortui sunt^laLud. ex Enc.; vel ሃ፡ , ሶቤሃ፡ τότε ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; εἶτα τότε ; ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ ; ወቀትር፡ ሶቤሃ፡ ; εὐθέως ; ; ; ; ; ; ἐξαυτῆς ; παραχρῆμα ; προσφάτως ( nuper^la) ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ ; ubi Graecus vocabulum respondens nullum habet ; al., ለሶቤሃ፡ πρὸς καιρόν , ad tempus^la(exiguum) ; እምሶቤሃ፡ inde^la(ab eo tempore), protenus^la ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

c)quando^lavel simulac^la, Perf. (Fut. exact.) ; ; ; ; ; vel Imperf.: ሶበ፡ ይትሌዐል፡ ሰማይ፡ ; ; ; ; crebro እስከ፡ ሶበ፡ usque dum^la, donec^la, ut ; ; ; ( እስከ፡ ).

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

e)de actione repetita: quoties^la, quando^la, vel si quando^la( ὅταν , إِذَا ) raro Perf., ut ; plerumque Imperf., ut ; ሶበ፡ ይልእክዎ፡ ; ; ; ሶበ፡ ትጼሊ፡ ; ; ተጋነይ፡ ሶበ፡ ትኤብስ፡ ; ; ሶበ፡ ይሥሕቅ፡ አብድ፡ ; ; ; ; ; ; ; . – Praemisso ቦ፡ significat: est quando^la, ut: ቦ፡ ሶበ፡ ይብል፡ ποτὲ μὲν ἐρεῖ . –

2)conditionalis^la

a)si^lain conditione simplice ( ὅταν , ἐάν , εἰ ): ; ; ; ; ሶበ፡ ጻድቅ፡ እምዕፁብ፡ ይድኅን፡ ረሲዕ፡ በአይቴ፡ ያስተርኢ፡ ; ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ሶበ፡ አንተ፡ እንዘ፡ ሰብእ፡ አንተ፡ ትትቀየም፡ ሰብአ፡ እፎ፡ እንከ፡ ትብሎ፡ ; sed hic particulae usus rarior est.

b)creberrime: si^la( לוּ , لَوْ ), ubi significatur id quod sumitur non esse nec fuisse nec futurum esse vel saltem incertum esse. Apodosis adjecta particula እመ፡ vel እም፡ ἄν notari solet (ut: ሶበ፡ ነገርከኒ፡ እምፈነውኩከ፡ ); rarius omittitur, ut ; ; ; in protasi ሶበ፡ nonnumquam suffixa particula ሁ፡ intenditur, ut ሶበሁ፡ ሖርከ፡ ፍኖተ፡ እግዚአብሔር፡ እምነበርከ፡ ለዓለም፡ በሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; (at ሶበ፡ ታአምርኑ፡ εἰ ἔγνως ; est sententia ex interrogativa et conditionali, cujus apodosis omissa est, mixta). Memorabilis est phrasis ሶበ፡ አኮ፡ እመ፡ ኢ፡ si non^la, ut: ሶበ፡ አኮ፡ እመ፡ ኢኮንከ፡ ብእሴ፡ ልሂቀ፡ አንተ፡ እምጸአልኩከ፡ ወእምሠሐቁ፡ ላዕሌከ፡ Rel. Bar.; C.c. Perf. in protasi et apodosi: ሶበ፡ ( ዝንቱ፡ ) ተገብረ፡ እምለብሱ፡ si^la( hoc^la) factum esset, induissent^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሶበ፡ ፈቀድኪ፡ መንፈቀ፡ መንግሥትየ፡ እምወሀብኩኪ፡ si rogares – darem^la ; ; ; ; ; ; vel Imperf. in protasi: እምኀየሰነ፡ ሶበ፡ ኢነሐውር፡ melius esset nobis, si nobis non eundum esset^la ; ; ; ; ; vel sine verbo finito in protasi: ሶበሁ፡ ሰብእ፡ ውእቱ፡ እምሖርነ፡ ኅቡረ፡ ውስተ፡ ዐውድ፡ ; ሶበሁ፡ ብየ፡ ኀይል፡ እምኢምህኩ፡ ከናፍርየ፡ ; ; ; .

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

2)conditionalis^la

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

2)conditionalis^la

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

2)conditionalis^la

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

2)conditionalis^la

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

Sabaei eorumque metropolis Saba. III,1

1)dispergi^la, dissipari^la: ; ; discipuli de resurrectione colloquentes aiunt: ይትከሀልኑ፡ ዘማሰነ፡ ወዘተዘርዘረ፡ ሐይወ፡

2)discuti^la, dispelli^la, disjici^la: ይዘርዘር፡ ኵሉ፡ ፍጥረታተ፡ (genera) ሕምዝ፡ ; ; de morbis, Lud. e Ssal. Req.; ሶበ፡ n. 1048 ጸለየ፡ ቅዱስ፡ ማእከለ፡ እሳት፡ ተዘርዘረ፡ ውእቱ፡ እሳት፡ ወወፅአ፡ ቅዱስ፡ እምኔሁ፡

3)discerpi^la(coll. شَرْشَرَ ): አዘዘ፡ ይሥትርዎሙ፡ በአጽፋረ፡ ኀጺን፡ ከመ፡ ይዘርዘር፡ ሥጋሆሙ፡ (Quas Lud. statuit significationes enervari^la, hebescere^la, irritum esse^la, impropriae sunt).

(raro እም፡ , infra annot.), [ אִם ܐܶܢ إِنْ ] et cum ለ፡ composita ለእመ፡ ( gramm.§ 170,1 et § 205)

A)conditionalis,

1)in conditione simplice, ubi utrum aliquid fiat factumve sit an non, in medio relinquitur (quare differt a ሶበ፡ col. 355) si^la, quodsi^la: Perf., sive actio praeterita significatur: ; ; ; ; ; ; sive praesens vel futura ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Imperf.: ; ; እመ፡ ታፈቅራ፡ ለጥበብ፡ ዕቀብ፡ ትእዛዞ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 725in enunciatione nominali: ; እመሰ፡ ነቢያት፡ እሙንቱ፡ ወቦሙ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; .

2)Rarius እመ፡ usurpatur in ea conditione, in qua aliquid sumitur quod nec factum est nec facile fiet: ውእቱ፡ ነኪር፡ ለእመ፡ ድኅነ፡ ; እም፡ in apodosi: ; እፎመ፡ እምጸንዐ፡ በቅድሜከ፡ እመ፡ ለሊከ፡ ኢፈቀድከ፡ ; እመ፡ ነበርኩ፡ ድኅሬክሙ፡ እምዐብየ፡ ሐዘንየ፡ (si vobis superstes essem, magna esset aegritudo mea) ; እመ፡ ንጉሥ፡ ተቀትለ፡ ምስሌሆሙ፡ እምአዕረፈ፡ ( si interfectus fuisset^la) ; ለእመ፡ ፈቀደ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ መኑ፡ እምከልኦ፡ ለንጉሥ፡

b) እመሰ፡ si^la( re vera^la), si^la( quidem^la): ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; etiam እመሰ፡ – ሁ፡ .

c) ወእመሰ፡ si autem^la, sin^la ; ; ; .

d) ለእመቦ፡ ዘ፡ si forte^la, ut: ለእመቦ፡ ዘአበስከ፡ ኢትድግም፡ ; deinde forsan^la( ne forte^la, si forte^la, si quo modo^la; vielleicht, daß), ut: ለእመቦ፡ ዘይኄልዩ፡ ደቂቅየ፡ እኩየ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ μὴ ποτε ; crebrius እመቦ፡ (vel ለእመቦ፡ ) ከመ፡ , Imperf., ( ἴσος ); ; ; ; ; ; ; ( εἴ πως ); .

e)Insertis particulis interrog. ሁ፡ et ኑ፡ dubii aliquid in sententiam conditionalem infertur, ut ; ; .

f)etsi^la, etiamsi^la, quamvis^la, licet^la; raro እመ፡ vel ለእመ፡ nudum, ut ; ; ; ; plerumque እመሂ፡ vel እመኒ፡ , ለእመሂ፡ vel ለእመኒ፡ , ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

g)pronominibus interrogativis praepositum እመ፡ pronomina indefinita efficit, ut -vis^la, -libet^la, -cumque^la: ወእመ፡ ሚመጠነ፡ ኀሠሠ፡ quantumvis quaesierit^la ; ወለእመኒ፡ መኑ፡ ኮነ፡ ὅστις ἂν ἦ ant.

4)in locutionibus disjunctivis,

a)in quibus duae pluresve res vel actiones sumuntur,

α) እመ፡ – ወእመ፡ sive^la- sive^la ; ለእመ፡ – ወለእመ፡ .

β)plerumque እመሂ፡ – ወእመሂ፡ , እመኒ፡ – ወእመኒ፡ , vel ለእመኒ፡ caet., cum ubi singulae enunciationes disjunguntur, ut: ; ; ; ; ; ; ; ; tum ubi singula vocabula, ut: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

γ)rarius እመሂ፡ – አው፡ ;

δ)quare ut in sententiis conditionalibus እመሂ፡ vel ወእመሂ፡ ; ; , vel ወእመኒ፡ ; ita in aliis quoque, ut ; ; graeco ἤ sive^la, vel^larespondet; item ወለእመ፡ .

b)in quibus duo contraria sumuntur,

α) ወእመ፡ አኮሰ፡ vel ወእመ፡ አኮ፡ , crebro contractum in ወእማእኮ፡ , si vero non^lai.e. sin minus^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; quare

β) ወእመ፡ አኮ፡ vel ወእመ፡ አኮሰ፡ respondet graeco ἢ aut, vel^la: n. 726 ; ; ; ; ; ; ; ; et

γ) እማእኮ፡ vel ወእመአኮ፡ – ወእማእኮ፡ aut^la- aut^la ; ; ; ; ; ; ; .

5)Rarius እመ፡ usurpatur

a)in formulis jurandi ellipticis, ut: እመ፡ አኮ፡ (i.e. אִם־לֹא ) .

b)tamquam particula temporis quando^la: ወሶበ፡ የሐውሩ፡ የሐውር፡ ወእመ፡ ቆሙ፡ ይቀውም፡ .

c)post varia verba, ubi ad significationem quod^lavel ut^lainclinat, ut: አኮ፡ መንክር፡ እመ፡ ተእኅዘ፡ ; ምንተ፡ እፈቅድ፡ ለእመ፡ ወድአት፡ ነደት፡ .

B) እምከመ፡ vel ለእምከመ፡ vid. sub ከመ፡

Cross-references: Particula interrogativa: an^la, num^la, utrum^la,

1)rarius in interrogatione directa: ; ; ለእመ፡ ይድኅን፡ (v. ይድኅንሁ፡ ) .

2)creberrime in obliqua, et post verba explorandi et dubitandi,

a)sive እመ፡ vel ለእመ፡ nudum, sive adjecto ሁ፡ vel ኑ፡ , ut: ርኢ፡ እመ፡ ትረክብ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኣእምር፡ ለእመሁ፡ ; ; ; ለእመ፡ ኑ፡ ; እመ፡ ኑ፡ ; .

b)utrum-an^la: እመ፡ ( ለእመ፡ ) – ወለእመሂ፡ አልቦ፡ ; ; ; ; ለእመ፡ ኑ፡ – ወለእመ፡ ኢ፡ ; እመ፡ – ወለእመሂ፡ ኢ፡ ; ; ለእመ፡ – አው፡ .

c) እመቦ፡ ከመ፡ an forte^la ; 1 .

d)rarius an^la, ubi interrogatio nulla praemissa est: ወእመቦ፡ ἤ .

D) እመ፡ vel እም፡ ἄν vid. mox sub እም፡ – Pro እመ፡ nonnumquam occurrit እም፡ , cum verbo proxime sequenti conjunctum: ዘእምገበርኩ፡ quod si fecero^la ; (in uno libro, a me inspecto).

inseparabilis et እመ፡ particula conditionalis et optativa; forma እም፡ in communi usu recepta est, forma እመ፡ passim, maxime in libris vel editionibus antiquioribus occurrit, ut in Rom. ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.

1)conditionalis, ἄν , usitata in apodosi enuntiationis conditionalis ejus, in qua id, quod non factum est nec facile fiet, sumitur, sive protasis a scriptore addita sit sive omissa.

a)protasi addita: እምኀየሰነ፡ ሶበ፡ ኢተፈጠርነ፡ melius esset nobis^la, si non creati essemus^la ; ; ሶበ፡ ፈቀድከ፡ እምወሀብኩ፡ εἰ ἠθέλησας , ἔδωκα ἄν ; ita fere semper in apodosi ea, cujus protasis conjunctione ሶበ፡ notata est, exempla sub ሶበ፡ col. 355 allata ( gramm.§ 205,2); rarius in ea apodosi, cujus protasis conjunctione እመ፡ vel ለእመ፡ regitur, እመ፡ A, 2 ( 725).

b)protasi omissa: እምአስተገበርክዎ፡ ; ; ; ; ; ወእምአብደረ፡ ትሙት፡ mallet eam mori^la ; ; እመኢሰረቁኑ፡ ዘየአክሎሙ፡

c)Nota locutionem: ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም … ፡ seq. Perf., haud multum abfuit quin^la, ሕቀ፡ col. 98.

2)Nota optativi:

a)raro እም፡ nudum, ut: እምፈተውኩ፡ ለልየ፡ እትጐርዐይ፡ εἰ γὰρ ὄφελον δυναίμην ἐμαυτὸν χειρώσασθαι ( optarem^la) .

b)crebrius post መኑ፡ quis?^laut: መኑ፡ እምወሀበኒ፡ τίς δῴη ; ; መኑ፡ እምጸሐፎ፡ ለዝ፡ ነገርየ፡ ; ; ; መኑ፡ እምከፈለኒ፡ ; (plura exempla መኑ፡ col. 187).

c)nonnumquam እም፡ seq. Perf. si! o si!^laidem valet quod debebat^la n. 727, ut: እምነሣእከ፡ si sumsisses^lai.e. sumere debebas^la ; unde explicanda videtur

d)locutio: ዘእም … ፡ seq. Perf. qui debebat^la…, seu tantum abest ut^la- ut^la, vel loco ejus quod^la: ዘእምአፍቀሩኒ፡ አስተዋድዩኒ፡ ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν ( qui me diligere debebant^la, me accusarunt^la) ; ዘእምትቤሉ፡ ἀντὶ τοῦ λέγειν ὑμᾶς ; ያኀስረከ፡ ዘእምአክበረከ፡ ἀντὶ δόξης ἀποδώσει ἀτιμίαν ; ; .

1)conditionalis, ἄν , usitata in apodosi enuntiationis conditionalis ejus, in qua id, quod non factum est nec facile fiet, sumitur, sive protasis a scriptore addita sit sive omissa.

b)protasi omissa: እምአስተገበርክዎ፡ ; ; ; ; ; ወእምአብደረ፡ ትሙት፡ mallet eam mori^la ; ; እመኢሰረቁኑ፡ ዘየአክሎሙ፡

c)Nota locutionem: ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም … ፡ seq. Perf., haud multum abfuit quin^la, ሕቀ፡ col. 98.

2)Nota optativi:

a)raro እም፡ nudum, ut: እምፈተውኩ፡ ለልየ፡ እትጐርዐይ፡ εἰ γὰρ ὄφελον δυναίμην ἐμαυτὸν χειρώσασθαι ( optarem^la) .

c)nonnumquam እም፡ seq. Perf. si! o si!^laidem valet quod debebat^la n. 727, ut: እምነሣእከ፡ si sumsisses^lai.e. sumere debebas^la ; unde explicanda videtur

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

a)formosus^la, pulcher^la, venustus^la, speciosus^la, de personis: ; ; ; ; ; ; ; ; ሠናይተ፡ ሥን፡ ወግዕዝ፡ ; ἀστεῖος ; ; ሠናይት፡ በራእይኪ፡ አንቲ፡ ; ሠናይት፡ ይእቲ፡ ራእያ፡ ; Dan. apocr. 1,31; ; ብእሲት፡ ሠናይት፡ εὔμορφος ; de animalibus ; ; de rebus: ሠናይ፡ ለርእይ፡ ; ; corona ; aedibus ; ; ornatu ሠናይ፡ ሰርጕ፡ ; margarita ; arbore ዕፀ፡ ዘይት፡ ሠናይት፡ εὐπρεπής ; sepulchris ( ὡραῖος ), al.

b)jucundus^la, suavis^la, gratus^la ; sapore ሠናይ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ወይን፡ ሠናይ፡ ; መዓር፡ ሠናይ፡ ( τὸ ἄριστον prandium male versum est ሠናይት፡ ); olfactu ; ; ; auditu ቃል፡ ሠናይ፡ ; ሠናየ፡ ይትናገረከ፡ ; visu: ሠናይ፡ እገሪሆሙ፡ ( ὡραῖος ) ; .

2)bonus^la

a)praestans^la, egregius^la ; ; de terra ; ; ; , arbore, fructu ; ; pecude ; auro ; consilio ; judicio ; መክፈልት፡ ሠናይ፡ ; etiam n. 253de personis usurpatur in st. constr. nomine vel Infinitivo ut ሠናየ፡ ተልእኮ፡ bonus ministerio^laSx. Enc.; ሠናየ፡ ምክር፡ bonus consilio^laLud.; ሠናይቱ፡ ለሰብእ፡ pars optima hominum^la .

b)utilis^la, aptus^la, saluber^la: ; ; 1 ; ሠናይ፡ ብዒል፡ ; ; ኮነ፡ ሠናየ፡ seq. ; ; ; vel Infin. in vel Nom., ut: ሠናይ፡ ተሊዎቶ፡ (v. ተሊዎቱ፡ ) ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; vel ለ፡ Infin., ut: ምስጢረ፡ መንግሥት፡ ሠናይ፡ ለኀቢእ፡ ; vel ሶበ፡ , ut: ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ; vel እመ፡ , ut: ሠናይ፡ እመ፡ ተለውኪ፡ .

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

d)laetus^la, faustus^la, prosper^la: ዜና፡ ሠናይ፡ ; ቃል፡ ሠናይ፡ ; ; ነፋስ፡ ሠናይ፡ ventus secundus^la ; መዋዕል፡ ሠናያት፡ ; ; ይትፌሥሑ፡ በሠናይ፡ ልብ፡ ; . Nota phrasin: ከመ፡ ይኩን፡ ሠናየ፡ ላዕሌነ፡ ut bene^lavel melius sit nobis^la ; ; ከመ፡ ሠናየ፡ ይኩንከ፡ Platt; quamquam crebrius dicunt: ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ vid. sub B,3,b,A. –

e)sensu ethico

α)bonus^la, probus^la, honestus^la, rectus^la, rarius de personis, ut: ሠናይት፡ ለሠናያን፡ ተፈጥረት፡ ; crebro de rebus: ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ ἄμωμος ; ሠናይ፡ ልብ፡ ; ግዕዝ፡ ሠናይ፡ ; ምግባር፡ ሠናይ፡ ; ; ; ኢኮነ፡ ሠናየ፡ ዝነገር፡ ; ; ; ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ሕግ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; nonnumquam melior^la, ut: ኅሊናክሙ፡ ሠናየ፡ ግበሩ፡ ( βελτίω ποιήσατε ). – infra sub B,2. –

β)benignus^la, benevolus^la, mitis^la, de animo, dictis, al.: ; ሠናይ፡ ምሕረትከ፡ χρηστός ; ; ቃል፡ ሠናይ፡ ( εἰρηνικός ) ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ .

f)rationi conveniens, rectus^la, verus^la: ሠናየ፡ ነበበ፡ σύνεσιν ἐφθέγξατο ; formula respondentis in colloquio: ሠናየ፡ ትቤ፡ εὖ λέγεις , εὖ ἔφης Cyr. ; Cyr. c. ; .

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

2)bonum^la, honestum^la, rectum^la, virtus^la, sensu ethico: እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ ; ; ; እኪተኒ፡ ወሠናይተኒ፡ አርአዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የሐውር፡ በሠናይ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ita sexcenties in variis libris; ἀρετή ; ἀρεταί .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

b)bonum^la, res bona^la, sors bona^la, status bonus^la, salus^la; bona^la, opes^la, res secundae^la(Gut, Güter); et ሠናይ፡ et ሠናይት፡ et ሠናያት፡ , ; ; ; ; ; ; ነፍሱ፡ ውስተ፡ ሠናይ፡ ተኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ሀለወት፡ ሠናይቶሙ፡ ; ; ሠናይትኒ፡ ወእኪትኒ፡ ; ; ; ; ዘሀሎ፡ ሠናያት፡ τὰ ὄντα ἀγαθά ; n. 254 እንተ፡ ትመጽእ፡ ሠናይት፡ ; ; ትካዝ፡ ሠናይት፡ ዐባይ፡ ይእቲ፡ tristitia magnum bonum est^la

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

β) በሠናይ፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ኮነ፡ በሠናይ፡ bene nobis fuit^la ; እመ፡ ነጸሮ፡ እግዚአብሔር፡ በሠናይ፡ εἰς ἀγαθά in salutem^la ; ; μετ᾽ εἰρήνης ; ; .

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

2) ሠናየ፡ bene^la καλῶς ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene fecisti^la ; ; ሠናየ፡ ዐቀባሃ፡ ; ሠናየ፡ ርኢከ፡ ; ; ሠናየ፡ ይጸጊ፡ ወሠናየ፡ ይጼኑ፡ ; ὀρθῶς ; ; εὖ ዘሠናየ፡ ይቀውም፡ εὐσταθοῦν ; ἡδέως libenter^la . – : ሠናይ፡ ዘ፡ በጎ።

sābā (place name); ሶባ፡ sobā 45a l. 1, 109 n. 31 (ed.) ; ሶበ፡ soba 109a l. 19, 109 n. 31 (ed.) ; ሰባ፡ sabā , ሱባ፡ subā 109 n. 31 (ed.) ʾǝmma mǝnet

Leslau
እመ፡ ምኔት ʾǝmma mǝnet abbess of a monastery^en, ምኔት 351b

ʾǝmma mǝnet

Leslau
እመ፡ ምኔት ʾǝmma mǝnet abbess of a monastery^en, ምኔት 351b

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Grébaut
ሠናይ፡ śannāy , ሠናያን፡ śannāyān «bon^fr, beau^fr»; fem. ሠናይት፡ śannāyt , ሠናያት፡ sannāyāt ― መልካም፡ , ውብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132

Leslau
ሠናይ śannāy beautiful^en, good^en, fair^en, delightful^en, agreeable^en, glad^en (tidings), pleasing^en, proper^en, right^en, virtuous^en, prosperous^en, suitable^en; (Lt) beauty^en, goodness^en, favour^en
በሠናይ ba-sannāy well^en
ሠናየ sannāy-a well^en, finely^en, duly^en
ሠናያት śannāyāt good things^en, good works^en, good deeds^en, good^en (n), goodness^en
531b

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

አኅለቀ

II,1

1)consumere^la, absumere^la, conficere^la, ut: እሳት፡ አኅለቀ፡ ሥነ፡ ገዳም፡ ἀνήλωσε ; አኅለቆሙ፡ በነደ፡ እሳት፡ καταναλῶσαι ; ; ; አኅለቀ፡ ዐጸደ፡ ወይንየ፡ በአባግዒሁ፡ vineam meam oves suas depascere sivit^la, ; እንበለ፡ ያኅልቅዎ፡ ; in specie

a)insumere^la, consumere^la, disperdere^la, prodigere^la, tempus, opes: ; ; ; ወኢያኅለቀ፡ ብዙኀ፡ ብርተ፡ ; እመቦ፡ ብእሲ፡ ሀካይ፡ ወአኅለቀ፡ ኵሎ፡ ንዋዮ፡ በስካር፡ ወበዝሙት፡ ; ያኀልቅ፡ ለከ፡ ዘዚአከ፡ ; አኅለቀ፡ መዋዕሊሁ፡ በሀኬት፡ Enc.

b)corrumpere^la, perdere^la, terras: አኅለቁ፡ ኵሎ፡ በሓውርተ፡ አሞን፡ ἔφθειραν .

c)absumere^la, conficere^la, contenere^la, delere^la, populos, homines: ታኀልቅ፡ ነፍሰ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ያኀልቆሙ፡ ለኀያላን፡ ; ( συνετέλεσας ). ; ( ὀλίγους ποιεῖν ). ; ; ; እምነ፡ , ut: ከመ፡ ታኅልቆሙ፡ ለኃጥኣን፡ እምኔሃ፡ ; .

2)finem facere^larei, ad finem perducere^la, absolvere^la, consummare^la, perficere^la: ኣኀልቅ፡ ርኵሰኪ፡ በውስቴትኪ፡ ; ሶበ፡ አኅለቀት፡ ነገራ፡ ; አኅሊቆ፡ ኤርምያስ፡ ዘነገረ፡ ኵሎ ; እምዘ፡ አኅለቀ፡ ንጉሥ፡ ኪዳነ፡ ; Infin. vel እንዘ፡ Indic. latine plerumque vertere licet desinere^la: ሶበ፡ አኅለቀ፡ ኤርምያስ፡ እንዘ፡ ይነግር፡ ἐπαύσατο λέγων ; ; ; ሶበ፡ አኅለቀ፡ ነጊሮቶ፡ ; ; ; ሶበ፡ አኅለቁ፡ ተደሮ፡ ; ሶበ፡ አኅለቀ፡ ጸልዮ፡ ; ሶበ፡ አኀለቁ፡ ገቢረ፡ መሥዋዕት፡ .

3)conficere^la, expedire^la, transigere^lanegotia, controversias, al.: አኅለቁ፡ ግብረ፡ ; እስከ፡ ታኀልቁ፡ ሊተ፡ ነገረ፡ ; አኅለቁ፡ ከመዝ፡ ( εὐδόκησαν οὕτως ) ita inter eos convenit^la ; inde decernere^la( ἔκριναν ) .

ተቀደሰ

III,2reflex. et

1)sanctum haberi^la, sanctum se praestare^la ; ; ; እትቄደስ፡ ብኪ፡ ; ሶበ፡ ተቀደስኩ፡ በላዕሌክሙ፡ ; ተቀደስከ፡ በኀቤነ፡ .

2)sanctum reddi^la, sanctificari^la ; ; ; ; ; ውእቱ፡ እምከርሠ፡ እሙ፡ ተቀደሰ፡ ይኩን፡ ነቢየ፡ ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ ut: ይትቄደስ፡ ምድር፡ እምኵሉ፡ አበሳ፡ ; ለ፡ ;

3)se purificare^lavel sanctificare^la ; እለ፡ ይትቄደሱ፡ οἱ ἀγνιζόμενοι

4)consecrari^la, ritu sacro inaugurari^la, dedicari^la: ካህናት፡ እለ፡ ተቀደሱ፡ ; ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ዘተቀደሰት፡

5)sanctum praedicari^la, Lit. Chr.

ተጐናደየ

III,3

1)tardum^la, cunctabundum esse^lain re, cunctari^la, morari^la: እለ፡ ተጐናዲዮሙ፡ ነስሑ፡ ; al.; Fal. crebro; ላዕለ፡ rei: ኢትትጐናደይ፡ ላዕለ፡ ገቢረ፡ ሠናይ፡ ; Infin.: ኢመፍትው፡ ንትጐናደይ፡ ተጠምቆ፡

2)diuturnum esse^la, in longinquum produci^la, de rebus: ደዌ፡ ተጐናዲዮ፡ χρονίζουσα ; ሶበ፡ ተጐናደየ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ፈቀደ፡ ይቅትሎ፡

ጽባሕ

, m. et fem. , ጽባሓት፡

1)tempus matutinum^la, prima lux^la, mane^la: በጊዜ፡ ጽባሕ፡ ἐν φυλακῇ τῇ ἑωθινῇ ; ሶበ፡ ጎሐ፡ ጽባሕ፡ τὸ πρωῒ διέφαυσε ; ; ; ; ; ጎሐ፡ ጽባሕ፡ ἀνέβη ὁ ὄρθρος ; ; ተሠርዐ፡ ጎሐ፡ ጽባሕ፡ φέγγος πρωϊνόν .

a)in specie:

α) ኮከበ፡ ጽባሕ፡ lucifer^la, phosphorus^la, al., ኮከብ፡ col. 865.

β) አፈ፡ ጽባሕ፡ primum diluculum^la አፍ፡ col. 809.

δ) ለለ፡ ጽባሑ፡ quovis mane^la, singulis matutinis^la(quovis die): ; ; ( ); III ;

b)ortus^lasideris .

c)dies^la(ubi dies numerantur): ፵ ጽባሐ፡ τεσσαράκοντα ἡμέρας ; ; ለለ፡ ጽባሑ፡ singulis diebus^la .

d)dies crastinus^la: ዘትወልድ፡ ጽባሕ፡ ἡ ἐπιοῦσα ; ጾመ፡ ልደት፡ ወተፍጻሜቱ፡ ዘጽባሒሁ፡ ዕለተ፡ በዓለ፡ ልደት፡ (finitus eo die quem sequitur dies natalicius) (alias ጌሰም፡ ).

2)oriens^la, plaga^lasive pars orientalis^la: ብሔረ፡ ጽባሕ፡ ; ምድረ፡ ጽባሕ፡ ; ደብረ፡ ጽባሕ፡ ; ነፋሰ፡ ጽባሕ፡ νότου eurus^la ; ἀνατολαί ; ; ; ; ; ; ; እምጽባሕ፡ ; ἔξοδοι ; ἀπηλιώτης ; ; ነገሥተ፡ ጽባሕ፡ ; ; መንገለ፡ ጽባሒሁ፡ ; ; በጽባሒሁ፡ ; ; መንገለ፡ ጽባሐ፡ ደቡብ፡ ; etiam in loci: ደብረ፡ ዘይት፡ ዘቅድመ፡ ኢየሩሳሌም፡ ጽባሒሃ፡ ; ጽባሓቲሁ፡ regiones ad orientem ejus sitae

አዝለፈ

II,1, rarius አዘለፈ፡ II,2continuare^la, pergere^la, perseverare^la, perpetuare^la, rei vel Infin.: ዘአዝለፈ፡ ትዕግሥቶ፡ ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος ; ;13; (ubi አዘለፈ፡ habet); ዘያዘልፍ፡ ሐሰተ፡ (pertinax mendacii) F.M. 23,1; ሶበ፡ አዝለፈ፡ ጸሎተ፡ ; ዘአዝለፈ፡ ዘንተ፡ ኀጢአተ፡ F.M. 10,3; ለእመ፡ አዝለፍነ፡ ዐቂበ፡ ; ከመ፡ ያዝልፉ፡ ገቢረ፡ ትሩፋት፡ F.M. 2,2; ኢያዝልፍ፡ ምሂረ፡ በቃል፡ ባሕቲቱ፡ አላ፡ ይኩኖሙ፡ አርአያ፡ F.M. 2,11; አዘለፍነ፡ ነጽሮታ፡ ; ላዕለ፡ seq. Infin., ut: አዝለፈ፡ ላዕለ፡ ገቢረ፡ እኩይ፡ ; እንዘ፡ , ( ደፍዐ፡ ). ( : ሰገኖ፡ ዘታዘልፍ፡ ወትነብር፡ absque auctoritate Graeci et sine sensu bono). – : አውተረ፡ ወአዝለፈ፡ ዘ፡ አረዘመ።

አዝመረ

II,1

1)solemniter pronuntiare^la, sancte profiteri^la, publice praedicare^la: ሃይማኖተ፡ መስቀል፡ በዐውድ፡ አዝመረ፡ Enc.; እንዘ፡ ታዘምር፡ (var. ትዘምር፡ Cod. Tubing.) ሃይማኖተከ፡ በዐውድ፡ Enc.

2)provocare^lavel appellare^la(ab aliquo) ad^laaliquem, በ፡ , ut: አዝመረ፡ ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ በአቡሁ፡ ሰማያዊ፡ ወይቤ፡ ኢያእመርክሙኑ፡ ከመ፡ ዘውስተ፡ ቤተ፡ አቡየ፡ ሀሎኩ፡ M.M. f. 39 (e ); ኀበ፡ , ut: ሶበ፡ ለሊሁ፡ አዝመረ፡ ኀበ፡ ነጋሢ፡ ; ለ፡ ; ለሊሁ፡ አዝመረ፡ ይሖር፡ ኀበ፡ ነጋሢ፡

አሕለለ

II,1torrere^la, adurere^la, arefacere^la: እምአርያም፡ ፈነወ፡ እሳተ፡ ወአሕለሎ፡ ለአዕጽምትየ፡ (v. ወሐለለ፡ አዕጽምትየ፡ ) ; ሶበ፡ ለልብየ፡ እሳተ፡ ሐዘን፡ አሕለሎ፡ ; እቶነ፡ እሳት፡ ኢያሕለላ፡ Enc. ʾaḥlala

Grébaut
አህለለ፡ ʾahlala II,1 brûler^fr, être ardent^fr ቅድመ፡ መንበር፡ ሀሎ፡ ውልውል፡ ነፋስ፡ ወአህለለ፡ እሳት፡ እንተ፡ ዐውዱ፡ ይእኅዞ፡ ለነፋስ። 29.
2
አህለለ፡ ʾahlala II,1 «brûler^fr» ― አተኰሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 19r.
41

Leslau
አሕለለ ʾaḥlala (, 2) char^en, scorch^en, burn^en (tr.), dry up^en 229b

መዐመ

vel ዐምዐ፡ ; ሶበ፡ ለልብየ፡ እሳተ፡ ሐዘን፡ አሕለሎ፤ ያምዕመኒ፡ v. ያዕምዐኒ፡ እላ፡ ነገርየ፡ ኵሎ፡ III Sal. Mar. 7; III Sal. Mar. 8; ወኢያኤምዕ፡ var. pro ወኢየአምን፡ Job 39,24 in Abb. LV.

ተቀለወ

et ተቈለወ፡ III,1et III,2

1)torreri^la, frigi^la, coquendo macerari^la: ተቀሎኩ፡ ወተኀድየ፡ አዕጽምትየ፡ ; ትትቈሎ፡ ነፍሱ፡ ውስተ፡ አፍቅሮ፡ እግዚአብሔር፡ (de aestu amoris agitur).

2)ut videtur, stigmari^la: ሶበ፡ ለብሰ፡ ባሕታዊ፡ አስኬማ፡ ይነሥእ፡ እምጸጋ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ተቀልዎተ፡ መንፈሳዊተ፡ ; ይትቌለው፡ ዘበመንፈስ፡

ሔከ

I,1[vicina sunt: حَنَكَ manducavit^ladactylos aliasve res; חֵךְ حَنَكٌ ܚܶܢܟܳܐ palatum;^la ܚܽܘܢܳܟܳܐ maxilla^la] n. 126mandere^la, manducare^la, masticare^la: አይ፡ አስናን፡ ዘየሐይክ፡ ዘንተ፡ ኅብስተ፡ ; እንዘ፡ የሐይክ፡ ; የሐይኩ፡ በአስናን፡ ; ሶበ፡ ሔካ፡ ለላእፍ፡ . ḥeka , ኄከ፡ ḫeka

Grébaut
ሔከ፡ ḥeka I,1 የሐይክ፡ , ይሒክ፡ «mâcher^fr, mordre^fr» ― አላመጠ፡ Ms. BNFabb217, fol. 28v.
62

Leslau
ḥyk ሔከ ḥeka (yǝḥik), () ኄከ፡ ḫeka chew^en, masticate^en, ( 62) bite^en 251b

እዱም

placens^la, gratus^la: ሶበ፡ ሖረ፡ በፍኖት፡ ርእየ፡ እዱመ፡ ብእሴ፡ ለቢሶ፡ አልባሰ፡ ጸዐዳ፡ ; እዱመ፡ ዜና፡ Lud. Comm. p. 495,

በኀበ

quod accuratius, quam ኀበ፡ , propinquitatem vel viciniam loci significat; frequentissime usitatum

1)ad^la, apud^la, juxta^la, propter^la: πρὸς τῇ βαλάνῳ ; ἐπὶ τοῦ ὕδατος ; ; በኀበ፡ አንቀጸ፡ ሀገር፡ ἐπὶ ταῖς θύραις ; በኀበ፡ ፈለግ፡ ἐπὶ τὸν ποταμόν ; ; ሕዝብ፡ በኀበ፡ አንቀጽ፡ οἱ ἐν τῇ πύλῃ ; በኀበ፡ አረፍት፡ παρὰ τὰ τείχη .

a)apud i.e. in domo^laalicujus vel cum^lavel inter^la: ሞተ፡ በኀበ፡ ታራ፡ አቡሁ፡ ( ἐνώπιον ) ; ወፅአ፡ በኀቤሁ፡ ; ብዕል፡ ዘይትዐቀብ፡ በኀበ፡ ዘአጥረዮ፡ ; በኀቤከ፡ ጥበብ፡ ተዘግበት፡ ; በኀቤክሙ፡ ጠፍአት፡ ጥበብ፡ μεθ᾽ ὑμών ; Jesaias በኀበ፡ ነቢያት፡ ዘተንእደ፡ qui^lainter prophetas laudatur^la, Enc.

b)apud i.e. a^la, ab^la( παρά Gen.), conjunctum cum verbis accipiendi, emendi, reportandi, petendi, interrogandi, audiendi, comperiendi: ኢትነሥኡ፡ ቤዛ፡ በኀበ፡ ቀታሊ፡ ; ; ተመጠወ፡ መጽሐፈ፡ በኀበ፡ ሐዋርያት፡ ; ; ; እንተ፡ ተሣየጠ፡ በኀበ፡ ኤፌሮን፡ ; ዕሤትኪ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ተኀሥሣ፡ ለጥበብ፡ በኀበ፡ እኩያን፡ ; እሙንቱ፡ በኀበ፡ አበዊሆሙ፡ ተመሀሩ፡ ; ; ሰአሉ፡ በኀቤሁ፡ ንጉሠ፡ ; ዘይሴአል፡ ነገረ፡ ዘከመዝ፡ በኀበ፡ ጠቢባን፡ ; Platt; ዘሰማዕኩ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; . Plura exempla invenies sub verbis modo laudatis aliisque hujus generis. Multis in locis በኀበ፡ et እምኀበ፡ promiscue usurpatur.

2)Adhibetur, ubi rem in animo vel potestate alicujus esse, ejus consilio et judicio convenire, ei acceptum vel reprobatum esse significatur:

a)penes^la, in animo^laalicujus: ዝንቱ፡ ኵሉ፡ በኀቤከ፡ ሀሎ፡ ταῦτα ἔχων ἐν σεαυτῷ ; ሣህል፡ ወጽድቅ፡ በኀቤሁ፡ παρ᾽ αὐτοῦ ; አኮኑ፡ በኀቤሁ፡ ግርማ፡ ; ኍልቈ፡ አውራኂሁ፡ በኀቤከ፡ .

b)coram^la, e sententia^la, consilio^la, judicio^laalicujus, nec non a^la, vel casus Dativi ( עִם , אֵת , عِنْدَ ) ἔναντι ; ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ በኀቤሁ፡ ; መብእስ፡ ይእቲ፡ በኀበ፡ አብዳን፡ τραχεῖα τοῖς ἀπαιδεύτοις ; ; πρὸς μέ ; እፎ፡ ይከውን፡ ጻድቀ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ παρὰ Κυρίῳ ; ; ; ; ; አሐቲ፡ ዕለት፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ ፲፻ዓመት፡ ; መሥዋዕተ፡ ረሲዓን፡ ርኩስ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወጸሎተ፡ ኄራንሰ፡ ሥሙር፡ በኀቤሁ፡ ; ; ርጉም፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; n. 594 ተፈቅረ፡ በኀበ፡ ብዙኃን፡ ; ሠናይ፡ አንተ፡ በኀቤየ፡ ; ; ፍቁር፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ὑπὸ τοῦ θεοῦ ; ይትዌደስ፡ በኀበ፡ ሰብእ፡ ; ; ተጸልአ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ቀሊል፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; በኀበ፡ ሰብእ፡ ኢይትክሀልዝ፡ .

3)Sicut ለኀበ፡ etiam በኀበ፡ inservit designandis rationibus, quae inter res vel personas intercedunt:

a)de ratione societatis vel communionis: cum^la, inter^la, coram^la, ( πρὸς ): ሑሩ፡ በልቡና፡ በኀበ፡ባዕዳን፡ Platt; ንርከብ፡ ሰላመ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ቦሙ፡ ሞገሰ፡ በኀበ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ ; ; 1 ( ኀበ፡ ).

b)de ratione comparationis vel in^lamodum^la, quasi^la, instar^la, ut: ኩኖሙ፡ ለሕዝብ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ τὰ πρὸς θεόν vel comparatus cum^la( ad^la, pro^la, prae^la): ; ምንተ፡ ይከውን፡ ሐሠር፡ በኀበ፡ ሥርናይ፡ ; በኀበ፡ ዕመቀ፡ ማይ፡ si compares cum profunditate aquarum^la, Org.

c)de ratione normae ad modum^la, secundum^la: በኀበ፡ ጽድቅ፡ ተናገርከ፡ . እምኀበ፡ vel እምነ፡ ኀበ፡ e vicinia^lavel a parte^laalicujus ( מֵאֵת , מֵעִם , مِنْ عِنْدِ , ܡܶܢ ܠܘܳܬ ,); dicitur de iis, qui vel quae recedunt vel procedunt ab eo, apud quem vel quod fuerant: a^la, ab^la( ex^la), παρὰ Gen. et ἀπὸ : ሶበ፡ ሖርከ፡ እምኀቤየ፡ ; ተንሥአ፡ እምኀበ፡ ዐዘቅተ፡ መሐላ፡ ; ; ተንሥአ፡ እምኀበ፡ ማእድ፡ ; ተገሐሡ፡ እምነ፡ ኀበ፡ ተዓይኒሆሙ፡ ; ወፅአ፡ ሰይጣን፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ወረደ፡ እምኀበ፡ አኀዊሁ፡ ; ; ትፌንዎ፡ እምኀቤከ፡ ; al.

d)Saepissime conjungitur cum verbis accipiendi: Platt; ; ; ለእመ፡ ኢተውህበ፡ ሎቱ፡ እምኀበ፡ አብ፡ ; እምኀበ፡ ዘትሴፈዉ፡ ትትፈደዩ፡ ; poscendi ; ; interrogandi et audiendi ; Platt; ; mittendi ; ; al.

e)Deinde de eo, a quo tamquam auctore^lavel causa^laaliquis vel aliquid proficiscitur: ቃል፡ ዘኮነ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ al.; ነድይኒ፡ ወብዒልኒ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ውእቱ፡ ; ; ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ መንክር፡ ; ; ; ; ረድኤትየ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; እምኀቤሁ፡ አነ፡ ወውእቱ፡ ፈነወኒ፡ ; ; ኀነቆ፡ መንፈስ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; itaque conjunctum cum verbis passivis significat a^la, per^la( παρὰ , ὑπὸ , διά Gen.), ut ; ;

f)Denique nota: አነ፡ እፈዲ፡ እምኀቤየ፡ ἀπετίννυον παρ᾽ ἐμαυτοῦ , a^lame^lai.e. ex meis^la ; ብልዑ፡ ወስትዩ፡ ዘእምኀቤሆሙ፡ quod ab iis^la(sc. datum est) ; . — Ut ኀበ፡ ita etiam እምኀበ፡ pronomini relativo postponere licet, ut እለ፡ እምኀበ፡ pro እምኀበ፡ እለ፡ . እስከ፡ ኀበ፡ usque ad^la Platt; ; . እንተ፡ ኀበ፡ praeter^laet per^la(locum) post verba transeundi, praetereundi, ut: ዘኀለፈ፡ እንተ፡ ኀቤሃ፡ ὁ παραπορευόμενος ἐπ᾽ αὐτῆς ; ያመጽኦሙ፡ እንተ፡ ኀበ፡ አንቅዕተ፡ ማይ፡ διὰ πηγῶν ὑδάτων ἄξει αυτούς (plura exempla verbo ኀለፈ፡ ) Christus ait: አልቦ፡ ዘይክል፡ መጺአ፡ ኀበ፡ አብ፡ ዘእንበለ፡ እንተ፡ ኀቤየ፡ .

ወእደ

et ውእደ፡ [ ወእደ፡ etiam in libris sequioris aetatis frequentius scribitur quam ውእደ፡ ; cum እድ፡ manus^la, pars^la, latus^la, locus^lacomponendum videtur; amh. ወደ፡ significat versus^laet ወዴት፡ est interrog. ubi?^la] a ወእድ፡ vel ውእድ፡ , quod proprie latus^la, locus^lasignificare videtur. Usurpatur

1)praefixis praepositionibus,

a) በወእደ፡ vel በውእደ፡ ad latus^la, juxta^la: annot. 10; .

b) ኀበ፡ ውእደ፡ ad^la, ut: ሶበ፡ መጽአ፡ ማር፡ እልሉኒስ፡ እምሶርያ፡ ኀበ፡ ውእደ፡ እንጦንዮስ፡

c) መንገለ፡ ወእደ፡ ad latus^larei versus^la: መንገለ፡ ወእደ፡ ማየ፡ ባሕር፡ annot. 10; annot. 14 (v. መንገለ፡ እደ፡ ).

2)In et , : ubi^la, ubicumque^la, annot. 4; lin. 16; annot. 8; lin. 15; οὗ ; ; ; ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ትበዝኅ፡ ጽድቅ፡ ኀይል፡ ብዙኅ፡ ; crebro in titulis capitum libri Jobi, ut: ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ተናገረ፡ በልዳዶስ፡ ; ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ተናገረ፡ ኢዮብ፡ ; ; ; n. 920 ምኔት፡ ውእደ፡ ለሊሁ፡ ይነብር፡ Reg. Pach.

a) እምነ፡ sc. እምውእደ፡ unde^la, inde ubi^la: መጽአ፡ ኀቤሃ፡ ፩ ወሬዛ፡ እምውእደ፡ ይትኀባእ፡ .

b) ቦ፡ ውእደ፡ indef.: alicubi^la, uspiam^la, ut: እመቦ፡ ወእደ፡ ጐንደየ፡ ὅταν που χρονίζῃ ; ቦ፡ ውእደ፡ ይቤ፡ (est ubi i.e.) alicubi ait^la, M.M. f. 378.

መሐረ

et ምሕረ፡ I,1[transpositis literis i.q. רָחַם , ܪܚܶܡ , رَحِمَ et رَخِمَ ; amh. ማረ፡ ; ራኅርኀ፡ ] ይምሐር፡ Infin. ምሒር፡ ( ; ; ), ምሒሮት፡ ( ), ምሕሮ፡ vel ምሕሮት፡ ( )

1)misereri^la, misericordia affici^la, misericordiam esse^la( miseret me alicujus^la) ( οἰκτείρειν , ἐλεεῖν , σπλαγχνίζεσθαι ) , ut ; ሶበ፡ መጽወትነ፡ ወመሐርነ፡ ; ለ፡ pers. ; ; sed plerumque : መሐረክሙ፡ ; መሐረተከ፡ ; ; መሐርክዎ፡ ; ; ; ; ምሕሮ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ይምሕር፡ ቢጾ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ ይምሐርክሙ፡ ; ; ; መሐረኒ፡ እግዚኦ፡ ; ; ; ምሒረ፡ ነዳይ፡ ; መሐሮ፡ እሞት፡ poenam capitis ei remisit^la .

2)misericordia ductum donare^lavel largiri^laalicui aliquid, : ; አሐዱ፡ ዘመሐሮ፡ መንፈቀ፡ ዕዳሁ፡ quispiam, cui demidiam debiti partem largitus est^laF.M. 2,11; vel et በ፡ rei .

maḥara , mǝḥra

Grébaut
መሐረ፡ maḥara I,1 ይምሕር፡ , ይምሐር፡ «avoir pitié^fr, faire l’aumône^fr, user de miséricorde^fr, pardonner^fr» ― አዘነ፡ , ማረ፡ , መጸወተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
78

Leslau
መሐረ፡ maḥara , ምሕረ፡ mǝḥra (yǝmḥar) have compassion^en, be compassionate^en, show mercy^en, have mercy^en, have pity^en, pardon^en 336b

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose