Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et መነሰንሳት፡ , (Sing. forma nondum reperta) aspergilla^la, flabella^la: በዛቲ፡ ዕለት፡ አዕረፈ፡ አባ፡ ኖብ፡ በዓለ፡ መነሳንስት፡ ዘወርቅ፡ ; ሰላም፡ ለኖብ፡ መነሳንስቲሁ፡ ዘወርቅ፤ ሰዳዴ፡ አራዊት፡ ደቃቅ፡ Enc.; ይትቀነዩ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ነጋሢ፡ ወመነሰንሳተኒ፡ ዘሐሪር፡ ገብሩ፡ ሎቱ፡ manasānǝst fly whisk^en መነሳንስት፡ ዘሐሪር፡ ፭ ‘5 scacciamosche di seta,^it’ 43 VI l. 24 (ed.), 36 l. 27 (tr.); ወመነሳንስት፡ ዘሐሪር፡ ፯፡ ‘7 scacciamosche di seta,^it’ 64 l. 16 (ed.), 53 l. 24 (tr.) ብሩር፡ መነሳንስት፡ ፩። ‘un chasse-mouche en argent^fr’ 71 l. 7 (ed.), 85 l. 20 (tr.)

Leslau
መነሳንስት manasānǝst , መነሰንሳት manasansāt fan^en, fly whisk^en, sprinkler^en 402b

ነባቢ ኤሎሄ

, fem. ነባቢት፡ , m. ነባብያን፡

1)loquens^la, ut: ነባብያነ፡ ሐሰት፡ Platt; ልሳን፡ est ነባቢት፡ ዘታወጽእ፡ ቃለ፡ ( die Sprecherin^de) { poeta^la, ut: ነባቤ፡ ዝንቱ፡ ድርሰት፡ ፵ወ፪፡ ^b}

a)orator^la, praedicator^la(ubi de scriptis agitur: auctor^la): (Lud.); ሰላም፡ ለአሞጽ፡ ነባቤ፡ ቃሉ፡ ለኤሎሄ፡ (qui verbum Dei praedicavit) ; ነባቤ፡ ድርሳን፡ ( praedicator^lavel auctor homiliarum^la) ; crebro ነባቤ፡ መለኮት፡ theologus^la, epitheton Joannis Apostoli, ; Marci, ; Gregorii Nazianzeni,

b)locutor^la, ) loquax^la, garrulus^la, multiloquus^la, πολύλαλος ) linguatus^laidemque vel rixosus^lavel obtrectator^la, γλωσσώδης ; ; ; ; ብእሲት፡ ነባቢት፡ ; ልሳን፡ ነባቢት፡ γλῶσσα τρίτη ; ; ) gloriosus^la, jactabundus^la, magniloquus^la, vaniloquus^la: ብእሲ፡ ነባቢ፡ ወመስተሐቅር፡ κατοιόμενος καὶ καταφρονητής ; ἀλαζών ; .

2)loquendi facultate et ratione praeditus i.e. intelligens^la, rationalis^la, rationabilis^la: ነባብያን፡ φρόνισμα ; ቅኔ፡ ነባቢ፡ λατρεία λογική Platt; Platt; ; ; ; Christi ሥጋ፡ ማሕየዊ፡ et ደም፡ ነባቢ፡ ; ነፍስ፡ ነባቢት፡ ; ገነት፡ ነባቢት፡ hortus λογικός ,

i.e. vel אֱלֹהֵי Deus^laGenitivo, vel אֱלֹהַי Deus meus^la ; ; poëtice: Deus^lain genere, ut: ሰላም፡ ለአሞጽ፡ ነባቤ፡ ቃሉ፡ ለኤሎሄ፡ Enc. n. 719

ተበስለ

III,3coqui^la: ሰላም፡ ለአሮን፡ እጓላተ፡ ርግብ፡ ዘአስረረ፡ ድኅረ፡ ተበስሉ፡ በእሳት፡

ተዛወገ

III,3

1)se adjungere^lavel consociare^lavel consociari^laalicui, : ዘይሬዕያ፡ ወይዛወጋ፡ ለሙስና፡ ይጼዕል፡ አባሁ፡ ; ዛቲ፡ መጽሐፍ፡ ታስተፌሥሕ፡ ለዘተዛወጋ፡ ወለዘነበረ፡ ምስሌሃ፡ Fal.; ተዛውጎ፡ consociatio^laLud. ex Enc.

2)consociatum vel consociandum esse alicui i.e.

a)parem^la, aequalem^la, similem esse^la, vel sequi^la: ምስለ፡ , ut: ዛቲ፡ ኀጢአት፡ ትዛወግ፡ ምስለ፡ ዘይክዑ፡ … F.M. 13; : በከየ፡ መሪረ፡ ወእምድኅረ፡ ብካይሂ፡ ገብረ፡ በዘይዛወጎ፡ ለግብር፡ καὶ τὰ ἄλλα τὰ ἑξῆς τοῦ κλαυθμοῦ ποιεῖ ; ሰላም፡ ለአስናንኪ፡ ሐሊበ፡ እጐልት፡ ዘተዛወጋ፡ (sc. albedine)

b)copulari^la, attribuendum esse^la, attribui^la: ኵሉ፡ ዘንገብሮ፡ ይዛወግ፡ ኀቤክሙ፡ ወትምክሕቱ፡ ይትመየጥ፡ ላዕሌክሙ፡ Jsp. p. 330; ዜና፡ አይሁድ፡ ዘይዛወግ፡ ለዮሴፍ፡ ወልደ፡ ኮርዮን፡ Jsp. in tit.

ዘ

et ( gramm.§ 147; gramm.§ 169,5).

A): m. ዘ፡ , fem. እንተ፡ , እለ፡ qui^la, quae^la, quod^la.

1)De constructione hujus pronominis ( gramm.§ 201; § 202).

a)Formae pronominis secundum numeros et genera variantur, ut: ኢየሱስ፡ ዘተብህለ፡ ክርስቶስ፡ ; ምድር፡ እንተ፡ ኢኮነት፡ እንቲአከ፡ ; ; ; አጥባት፡ እለ፡ ኢሐፀና፡ ; ቢጾሙ፡ እለ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ሐመር፡ ; sed ubicumque nomen, ad quod referatur, praemissum est, ዘ፡ simplex (tamquam nota relationis generalis) sufficere potest, ut: አንስትያ፡ ዘኀረዩ፡ (quas) ; አባግዕ፡ ዘአልቦ፡ ኖላዌ፡ ; . (De እንተ፡ qui^lapro ዘ፡ vid. infra sub B,2).

b)Pronomen relativum in Accusativo positum esse, aut e contextu subintelligitur, ut: ቃል፡ ዘይቤሎሙ፡ ; ዐጸደ፡ ወይን፡ ዘወሀቦ፡ ለዮሴፍ፡ ; ; aut pronomine sive verbo sive notae Accusativi suffixo notatur: እብን፡ እንተ፡ መነንዋ፡ ; አሕዛብ፡ እለ፡ አውፅኦሙ፡ ; አምላክነ፡ ዘኪያሁ፡ ተወከልነ፡ . Genitivus pronomine ei nomini, a quo Genitivus pendet, suffixo notatur, ut: አመት፡ እንተ፡ ስማ፡ አጋር፡ ancilla^la(quae nomen ejus i.e.) cujus nomen Agar^la ; ሕዝብ፡ እለ፡ ኢትሰምዕ፡ ነገሮሙ፡ . Praepositiones pronomini relativo

α)vel (sicut in aliis linguis Semiticis) postponuntur eaeque pronomine suffixo (ad idem nomen ad quod refertur relato) munitae: ምድር፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ ነበረ፡ terra^la(quae in ea i.e.) in qua habitaverat^la ; ; ; ዘመጻእኪ፡ ኀቤሁ፡ ad quem venisti^la .

β)vel (quamquam rarius) praemittuntur: ወኵሉ፡ ውስተ፡ ዘወድቀ፡ በድኖሙ፡ καὶ πᾶν ἐφ᾽ ὃ ἂν ἐπιπέσῃ ; በኵሉ፡ በዘአመከሮ፡ ; ሰይፍ፡ በዘይቀትለነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ጽንዕ፡ በዘ፡ ይትዌከሉ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; .

γ)denique et praemittuntur et suffixo munitae postponuntur: በዘቦቱ፡ ; ; ; ; ; . – Pronomini relativo, ubi ratione modo dicta complementum pronominis suffixi adjectum est, passim ለ፡ praefigitur, quo illud pronomen suff. ad referendum esse significetur: ለእለ፡ ውስቴቶሙ፡ ሀሎከ፡ ἐν οἷς σὺ εἶ ; ወቦ፡ ለዘወሀቦ፡ et erat cui dedit^la ; አልቦ፡ ለዘየኀፍሮ፡ nemo est quem vereatur^la(ne interpreteris: nemo est qui eum vereatur^la)

c)Praepositiones longiores quae secundum legem sub b,β dictam praeponendae erant, pronomini relativo postponere licet: ዘእምነ፡ (pro እምነ፡ ዘ፡ ) ; ; እለ፡ እምኀበ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ ; ዘኀበ፡ ; ; n. 1030 ዘእምአመ፡ .

d)nonnumquam in Accusativo loci et temporis, ponitur: መካን፡ እንተ፡ ὁ τόπος ἐν ᾧ ; ፭ ዓመት፡ ዘ፡ ἐν οἷς ; ; . . ; .

e)Enunciationem relativam ei nomini, cui apposita est, postponere non necesse est sed etiam praemittere licet, ut: ኢትእርዩ፡ ዘወድቀ፡ እክለ፡ . ; ; . Nec raro illud nomen attractione in enunciationem relativam transmittitur: ዛቲ፡ ይእቲ፡ ዳግሚትየ፡ ዘጸሐፍኩ፡ መጽሐፈ፡ (pro መጽሐፍ፡ ) ; ; ; ; ; ; (plura gramm.§ 201).

2)De significatione pronominis.

a), ubi nomen ad quod referatur non memoratum est exponitur

α)is qui^la, ejus qui^la, ei qui^laal.: ብፁዓን፡ እለ፡ ይላሕዉ፡ beati ii qui lugent^la ; ምንተ፡ እረግም፡ ዘእግዚአብሔር፡ ኢረገመ፡ (eum quem) ; ደመ፡ ዘቀተለ፡ (ejus qui) ; ዕሤተ፡ እንተ፡ ገበርኩ፡ ሠናይተ፡ praemium ejus quod feci boni ; ዘእለ፡ eorum qui^la ; ለእለ፡ ይፈቅዱ፡ ይትፈወሱ፡ አሕየዎሙ፡ (eos qui) ; ምስለ፡ እለ፡ ሞቱ፡ (cum iis qui mortui sunt) ; እእሪ፡ እክለ፡ ኀበ፡ እለ፡ ረከብኩ፡ ሞገሰ፡ (apud eos apud quos) .

β)quicumque^la, quisquis^la, ; ; ; ; ; ; ; , al.; ( ዘኮነ፡ col. 864); በዘፈቀድከ፡ ኰንን፡ ኪያየ፡ (quocumque modo volueris) ; et duplicatum ዘዘ፡ . At plerumque ኵሉ፡ ዘ፡ , ut: ኵሉ፡ ዘታሕተ፡ ሰማይ፡ ; ኵልክሙ፡ እለ፡ πάντες ὅσοι ; ; al. crebro.

γ)si quis^la: ዘርኢከ፡ እምውስቴቶሙ፡ ጠቢበ፡ ትልዎ፡ τίς σοφός ; αὐτῷ προσκολλήθητι ; ዘኪያሃ፡ አፍቀረ፡ አፍቀረ፡ ሕይወቶ፡ ; ; .

δ)qualis^la: እመ፡ ትገብር፡ ሠናየ፡ አእምር፡ ለዘ፡ ትገብር፡ τίνι ; ምንዳቤ፡ ዘኢኮነ፡ እምቅድመ፡ ዓለም οἵα ; mos ዘኢኮነ፡ እምቅድመዝ፡ Org.

ε)de ለእለ፡ quot^la, quotcumque^la ለለ፡ col. 25.

b) ዘ፡ crebro pronomine Latinorum neutro exponendum est: አልቦሙ፡ ዘይበልዑ፡ non habebant quod ederent ; ; ; ; al.; rarius እንተ፡ pro neutro usurpatur, ut: አድኅነኒ፡ እምእንተ፡ እፈርህ፡ ῥῦσαί με ἐκ τοῦ φόβου μου apocr.

c) ዘሂ፡ – ዘሂ፡ alius^la– alius^la ; ; ; ናሁ፡ እለሂ፡ – ወእለሃ፡ .

d)de ቦ፡ ዘ፡ vel ቦ፡ እለ፡ quidam^la, et^la ቦዘ፡ – ቦዘ፡ alius – alius^la ቦ፡ col. 481.

e)de አልቦ፡ ዘ፡ nullus^la, nihil^la አልቦ፡ col. 717.

f)de ከመዘ፡ quasi^la, tamquam^laet ዘከመ፡ sicut^la ከመ፡ col. 827.

g) ወዝኒ፡ ዘ፡ ; ; et plerumque ወዘ፡ quod autem ad id attinet quod^la ; ወዘኒ፡ ይቤ፡ ; ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem ad mortem attinet^la .

B)Conj.

1) ዘ፡

a)quod^la( daß^de)

α)ad complendam et exponendam notionem antea brevius significatam: ምንትኑ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ዘአፍጠንከ፡ ረኪበ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; .

β)post interrogationem, ubi causa interrogationis exponitur: ምንተ፡ ኮንከ፡ ዘተማሕፀንከ፡ በምሥዋዕ፡ τί γέγονέ σοι ὅτι πέφευγας ; ; ; . ; .

γ)eo quod^la: አሕየውኪ፡ ነፍሰኪ፡ ዘአፍጠንኪ፡ ወሪደ፡ σπεύσασα .

δ)post verba impersonalia: ኢአከለክሙኑ፡ ዘረዐይክሙ፡ ; ; ምንተ፡ ይበቊዐነ፡ ዘነሐዩ፡ ; ; ; ደለወኒ፡ ዘአሕመምከኒ፡ ; ይመስለክሙኑ፡ ዘሐሰተ፡ ይብል፡ ; Dan. apocr. 13,6; ; ; n. 1031 ; .

ε)quod^la, quia^la: ነስሐ፡ እግዚአብሔር፡ ዘአንገሦ፡ ; ኣአኵተከ፡ ዘኢረሰይከኒ፡ ; ሴልየ፡ ዘርሕቀ፡ .

ζ)Ubi enunciationis pars quaedam cum negatione emphatice praemissa est, ejus praedicatum ope conjunctionis ዘ፡ adjicere amant: non est quod^la, ut: ኢኮነ፡ እንበይነ፡ ዝሙት፡ ዘእነሥኣ፡ ; አኮ፡ በኅብስት፡ ክመ፡ ዘየሐዩ፡ ሰብእ፡ ; ; ; nec non: አኮ፡ ዘሞተት፡ (non est quod i.e.) nequaquam mortua est^la ; ; et አልቦ፡ ዘትትጋአዙ፡ በፍኖት፡ .

η) ቦ፡ ዘ፡ vel ቦኑ፡ ዘ፡ num est quod?^la ; ; ; ( ቦ፡ col. 482) et አልቦኑ፡ ዘ፡ nonne est quod?^la .

θ) እፎ፡ ዘ፡ quomodo est quod^lasub. እፎ፡ col. 807.

ι) ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም፡ haud multum abfuit quin^la ሕቀ፡ col. 98.

b)cum^la, si^la, ; .

2) እንተ፡ a poëtis pro ዘ፡ usurpatur: quod^la, ut: ሰላም፡ ለከ፡ እንተ፡ ነበርከ፡ ዕቁደ፡ ; ሰላም፡ ለበርኳስስ፡ ከመ፡ ያርኁ፡ ወይዕጹ፤ እንተ፡ አድምዐ፡ ሢመተ፡ ለእግዚአብሔር፡ ውስተ፡ አንቀጹ፡ ; ሰላም፡ ለዩሐንስ፡ ወአቡቂር፤ እንተ፡ ነበሩ፡ ኅቡአ፡ በእለ፡ እስክንድርያ፡ ሀገር፤ ; ሰላም፡ ለአቃርዮስ፡ እንተ፡ ደለዎ፡ ርእይ፤ ; al. creberrime. Sed aliis in locis pro masc. ዘ፡ usurpatum videtur ( Lud. in 363), ut: ሰላም፡ እብል፡ ለብእሲ፡ ምእመን፤ እንተ፡ ይሰመይ፡ ጎልያን፡ ; ( ሰላም፡ ) ለረድአ፡ ጳውሎስ፡ ቲቶ፡ እንተ፡ አፍቀሮ፡ (sc. Paulus) ; al. ( እንተ፡ duarum syllabarum poëta maluit quam ዘ፡ monosyllabum. Si quis እንተ፡ idem quod እንዘ፡ esse putaverit, opponendum videtur, quod nulla ratio conspicua est, cur poëta እንዘ፡ uti noluerit).

3) ዘ፡ cum praepositionibus compositum,

a) በዘ፡

α)cum^la, dum^la: ወለደት፡ሎቱ፡ወልደ፡በዘረሥአ፡ ; ; ; ; quamvis^la .

β)ut^la( quo^la), sive consecutivum sive finale, plerumque : ( ὥστε ); ለምንት፡ ትትናገር፡ በዘ፡ ይሰምዑ፡ ሕዝብ፡ ; በዘ፡ ይረክበክሙ፡ እኩይ፡ τοῦ κακῶς εἶναι ὑμῖν ; ገብሩ፡ በዘ፡ ያምዕዑኒ፡ ; በዘ፡ ይትናዘዙ፡ εἰς παράκλησιν ; ; እሁቦሙ፡ ልበ፡ በዘ፡ ያአምሩኒ፡ τοῦ εἰδέναι ; ; ; ; ; ; ; ; ; rarius , ut .

γ)pro eo quod^la, .

b) እምዘ፡

α)ex quo^la(tempore): እምዘ፡ ተወልደ፡ ; እምዘ፡ ተፄወውነ፡ ; .

β)postquam^la, ( ubi^la, quum^la): እምዘ፡ ጌሠ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; , al.

α) በእንተ፡ ዘ፡ pro eo quod^lavel propterea quod^la ; ; ; .

β) ህየንተ፡ ዘ፡ loco ejus quod^la( cum^la) ;

γ) እንበይነ፡ ዘ፡ ideo quod^la

እለ፡ ʾǝlla associative referring to ‘X and his associates/followers’ መዓልተ፡ ይውዕል፡ እንዘ፡ ይሴአል፡ መጻሕፍተ፡ እምነ፡ ማእምራን፡ እለ፡ አባ፡ ሠርፀ፡ ድንግል፡ ላዕሌሆሙ፡ ሰላም፡ ‘Seine Tage verbrachte er damit, die Gelehrten, wie den Abba Śarṣa-Dengel und andere — das Heil sei über ihnen — nach den Schriften zu befragen^de’ 6 l. 4-6 (ed.) , 6 l. 9-11 (tr.) (‘Äth. ella . Hier nicht als Plural des Relativpronomens zu deuten (+ PN = die Leute des PN; übersetzt »os familiares«) sondern als Pluralmorphem vor Eigennamen mit der Bedeutung »Leute wie z.B. PN und Genossen; vgl. 3 l. 22, 28 (ed.) , 5 l. 27; 6 l. 4 (Ḥamalmāl et ses compagnons«).’ 6 n. 16 )

መትልው

et መትሎ፡ (pro መትለው፡ )

1)id quod sequitur^la, sequentia^la, caetera^la: ስማዕ፡ መትልወ፡ ዝንቱ፡ ἄκουσον τὰ ἑξῆς ; ; ( τὰ ἀκόλουθα τούτων ); ( ዘንተ፡ ) አናጕንስጢስ፡ ያንብብ፡ ወዘመትልው፡ ቀሲስ፡ ( et sequentia presbyter^lalegat) ; ወመትልወ፡ ዝንቱ፡ et caetera^la Adverbii vel praepositionis loco: deinceps^la, porro^la, proxime post^la, post^la, ut^la: ጽድቀ፡ አቡሃ፡ እዜኑ፡ መትልወ፡ ; ወመትሎሁ፡ ይበል፡ et deinceps dicat^la ; ወመትልው፡ ይበሉ፡ አሜን፡ ; ለዝ፡ መዋኢ፡ እንዘ፡ ይኔጽር፡ አክሊሎ፤ በዕለተ፡ ፈለሰ፡ አዕረፈ፡ መትሎ፡ hujus victoris coronam adspiciens eodem die^la, quo^la(ille) obiit^la, requievit deinceps^la(Lud.: መትልዎ፡ deinceps post cum^la) ; Stephane ዘበመትልወ፡ በዓለ፡ እግዚእከ፡ (i.e. proxime post natalem Christi) ኮነ፡ በዓልከ፡ ; ; መትልወ፡ ዝንቱ፡ post haec^la, p. 500 27; መትልወ፡ ሐጋይ፡ post autumnum^laLud. ex Enc.

2)continua sequela vel consecutio, ordo^la, tenor^la: በበመትልው፡ καθεξῆς ; ; ሥዩማን፡ በበ፡ መትሎሆሙ፡ constituti unusquisque^lasecundum ordinem suum^laLud. e Syn.; በመትልዊሁ፡ secundum ordinem^la vel በመትሎሁ፡ ; ሰላም፡ ለአብርሃም፡ ወለይስሐቅ፡ በመትሎ፤ ወለሣልሳይ፡ ያዕቆብ፡

አመድበለ

II concilium habere^la, conventum instituere^la: ሰላም፡ ለአንድራኒቆስ፡ (uni e 72 discipulis) እብሎ፤ ውሒዘ፡ መንፈስ፡ ዘሰትየ፡ ምስለ፡ ሐዋርያት፡ በአመድብሎ፤ Enc. (sec. ). — Rad^la. Abb^la.: አመድበለ፡ ዘ፡ ሰበሰበ። ʾamadabǝl

Grébaut
አመድበለ፡ ʾamadbala , II, ያመደብል፡ , ያመድብል፡ «assembler^fr» ― አከማቸ፡ Ms. BNFabb217, fol. 46v.
113

Leslau
አመድበለ ʾamadbala causative {of መድበለ madbala } 329a

ኦርያሬስ

et አርያሬስ፡ conflatum ex אוֹר et חֶרֶס ; est nomen solis^la ; maluistis mori እምታስግዱ፡ ብርከ፡ ለአርያሬስ፡ Enc.; ሰላም፡ ለአንጣዎስ፡ በሃይማኖቱ፡ ዘአጽደለ፤ እምነ፡ ኦርያሬስ፡ ወእብላ፡ Enc.;

አንፍ

[ أَنْفٌ , אַף ], አእናፍ፡ , አእናፋት፡ , nasus^la, nares^la,

a) አንፍ፡ hominis ; ; ; 4 ; ; ; ለእመ፡ ዐጸርከ፡ አንፈከ፡ ; bestiarum n. 781 ; ; ; .

b) አእናፍ፡ nares^lasive unius hominis, ut: ሰላም፡ ለአእናፍኪ፡ sive plurium, ut: ይትመተሩ፡ አእናፊሆሙ፡ ; ; vel አእናፋት፡ . — Voc. Ae.: አንፍ፡ ብ፡ አፍ፡ ንጫ፡ (Isenb.: አፍንጫ፡ ).

ምንታዌ

geminatio^la, duplicatio^la: M.M. f. 119; ሰላም፡ ለአእናፍኪ፡ መሳክወ፡ ሕይወት፡ ምንታዌ፡ I ; ኅጡአ፡ ምንታዌ፡ ክርስቶስ፡ ; ምንታዌ፡ ታስዕ፡ bis nonus^lai.e. XVIIIus Lud. sine mǝntāwe

Grébaut
ምንታዌ፡ mǝntāwe «état, qualité de jumeau^fr, redoublement^fr» ― መንታነት፡ Ms. BNFabb217, fol. 41r.
97

Leslau
ምንታዌ mǝntāwe doubling^en, duality^en, condition of being one of twins^en 352b

መንታ

, መናትው፡ gemini^la, gemelli^la: መንታ፡ ሀለወ፡ ውስተ፡ ከርሣ፡ ; ; እጕለ፡ መንታ፡ ዘወይጠል፡ ; እንተ፡ ወለደት፡ መንታ፡ F.N. 41,3; ወለደቶ፡ ለአቤል፡ ወለእኅቱ፡ አቅሊምያ፡ መንታ፡ ; ወለደ፡ እምርብቃ፡ ክልኤ፡ ደቂቀ፡ መናትወ፡ M.M. f. 224; etiam transfertur ad res: ሰላም፡ ለአእዳውኪ፡ መንታ፡ I ; ኢይክል፡ ሢመታተ፡ መንታ፡ non possum duobus episcopatibus^la( praeesse^la) Enc. mantā , manātǝw

Grébaut
መንታ፡ mantā «jemeaux^fr» ― መንታ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41r.
97

Leslau
መንታ mantā ( መናትው manātǝw ) twins^en, both^en 352b

ሞጣሕት

, m. et fem. , መዋጥሕ፡ , raro ሞጣሕታት፡ (F.N. 8,3), ein Tuch

1)linteamen^la, linteum^la, linteolum^la, ὀθόνη , ὀθόνιον , መዋጥሕየ፡ ; ; ; ; ; .

2)velamen^la, indumentum^la(exterius), amictus^la, περιβόλαιον ; ; ; ; ; ; ; .

a)velum muliebre^la, θέριστρον ; ; .

b)peplum^la, Lud. e V.S.

c)vestimentum clericorum (sec. Lud. 10 – sub voce ሄጶዲጤን፡ – vestis sacerdotalis a tergo dependens): orarium^la, stola^la, ( ቀሚጽ፡ ); (23); F.N. 8,3.

d)pallium^laepiscopi, patriarchae: ሰላም፡ ለአክርጲኑ፡ (Patriarchae Alex.) ድኅረ፡ ከላድያኖስ፡ ዘቆመ፤ ሞጣሕተ፡ ጳጳሳት፤ ይትዐጸፍ፡ በፈትለ፡ ሃይማኖት፡ እኑመ፤ Enc. – : መዋጥሕ፡ ዘ፡ ነጭ፡ ሐር።

moṭāḥt , ሞጣኅት፡ moṭāḫt
(Dillmann 2) stola^en ፲ወ፱፡ ሞጣኅት፡ ‘19 stole,^it’ 41 IV l. 7 (ed.), 30 IV l. 10 (tr.); ሞጣሕት፡ ዘግምዛ፡ ፵ወ፫ ‘43 stole di stoffa colorata,^it’ 43 VI l. 20 (ed.), 36 l. 17 (tr.); ወሞጣሕት፡ ግምዛ፡ ፲ወ፭፡ ወሞጣሕት፡ ዘወርቅ፡ ፯[፡] ‘15 stole di stoffe colorate, 7 stole d’oro^it’ 64 l. 5–6 (ed.), 53 l. 11–12 (tr.); ወሞጣሕት፡ ዘወትር፡ ዘግምዛ፡ ፱። ‘9 stole di filo di tessuto colorato,^it’ 64 l. 15 (ed.), 53 l. 22–23 (tr.) (‘Si veda inoltre 154.’ 47b)

Grébaut
ሞጣሕት፡ moṭāḥt «vêtement^fr, manteau^fr, voile^fr» ― ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 47r.
115

Leslau
ሞጣሕት moṭāḥt , መዋጥሕ mawāṭǝḥ , ሞጣሕታት moṭāḥtāt ; () መዋጥህ mawāṭeh linen^en, linen sheet^en, clothing cloak^en, cloak^en, veil^en, awning^en, covering^en, coverlet^en, chasuble^en, sacerdotal stole^en 622b

ካዕብ

1)alter^la, secundus^la, ወካዕቡ፡ ὁ δεύτερος ; ; ; ; እመቃብሪሁ፡ ቀዳሚ፡ ውስተ፡ መቃብር፡ ካዕብ፤ … እንዘ፡ አፍለስዎ፡ ሕዝብ፡ Enc.; in specie nominatur ካዕብ፡ ordo secundus alphabeti Aeth. qui desinit in û^la.

2)socius^la, amicus^la(cfr. ካልእ፡ ): ሰላም፡ ለአውጋንዮስ፡ ወለአውጋንድሮስ፡ ካዕቡ፡ Enc.

3)duplum^lai.e. duo^la: ያስተዋጽኡ፡ ሎቱ፡ ሲሳዮ፡ ስንዳሌ፡ ዕሥራ፡ ወካዕበ፡ በመስፈርተ፡ አርጣቦስ፡ ; n. 867 ካዕበ፡ እመት፡ ; ; ካዕበ፡ እመት፡ δίπηχυ .

ቤዝ

, m. , አብያዝ፡ et ቤዛት፡ [sine dubio a ቤዘ፡ i.e. بَاضَ , collato بَصَّ ] stella lucida^la, in specie lucifer^la, phosphorus^la, ( hesperus^la,) Venus^la, ἑωσφόρος ; φωσφόρος ; አንተ፡ ቤዝ፡ ኮከበ፡ ጽባሕ፡ ; Ssal. Req.; አዕይንቲሃ፡ ይመስል፡ ሥርቀተ፡ ቤዝ፡ ; በሰዓተ፡ ሞታ፡ ደመነ፡ ቤዝ፡ ; ሰላም፡ ለአዕይንትኪ፡ ዘተመሰለ፡ አብያዘ፡ ; ; በከመ፡ ኮከበ፡ ጽባሕ፡ ይፈደፍድ፡ ብርሃነ፡ እምዘተርፉ፡ ቤዛት፡ – : ቤዝ፡ ዘ፡ ኮከብ።

አጽባዕት

, fem. et m. , አጻብዕ፡ [ אֶצְבַּע ܨܶܒܥܳܐ أِصْبَعٌ ; de etymo Ges. thes. p. 1148] digitus^la,

a)manus, ; ; ; ; ; ; ; ወፅአት፡ አጽባዕተ፡ እደ፡ ሰብእ፡ ; ; ; አጻብዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; .

b)pedis: ; ; ; ; ; ; ሰላም፡ ለአጻብዕኪ፡ አቅርንተ፡ አእጋር፡ ክልኤቲ፡ I

c)quatenus usurpatur pro mensura: ;

d)annulus^la, ; ; in FH (alias ሕለቃተ፡ አጻብዕ፡ ), in caeteris ፅበን፡ vel አፅባን፡ – : አጻብዕ፡ ዘ፡ ጻቶች።

መልዕል

{ i.q. መልዕልት፡ ; መልዕለ፡ supra^la, sursum^la, poëtice, ሰላም፡ ለኤልሳዕ፡ እምነ፡ ኤልያስ፡ ዘሰአለ። ካዕበተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አመ፡ የዐርግ፡ መልዕለ፡ }

ስንእ

et ስንኣ፡ (etiam ስንአ፡ scriptum), ,

1)pax^la, concordia^la, consensus^la: በብሔረ፡ ስንእ፡ እንተ፡ ትትአመን፡ ἐν γῇ εἰρήνης ; ምስሌየ፡ ግበሩ፡ ስንአ፡ ; ኢይኩን፡ ለከ፡ ስንኣ፡ ምስሌሁ፡ ; ሰዐሩ፡ ስንኣ፡ ወኪዳነ፡ ; በስንእ፡ concorditer^la, unanimiter^la, ut: ሰላም፡ ለእለ፡ ሞቱ፡ ምስሌሁ፡ በስንእ፡ Enc.

2): concors^la, amicus^la, socius^la, pacificus^lavel pace junctus^lacum aliquo, plerumque : እመ፡ ስንኣ፡ አንትሙ፡ (v. ስንእ፡ ) ; ; ; (etiam ስንኣን፡ G; G); ስንኣ፡ (v. ስንእ፡ ) እሙንቱ፡ ምስሌነ፡ ; a,17; ; ፀብኡከ፡ ስንኣከ፡ ἄνδρες εἰρηνικοί σου ; ጸውዐ፡ ኀቤሁ፡ ባዕዳነ፡ ብዙኃነ፡ ስንኣሁ፡ ; ; ለመርክያኖስ፡ ወለመርቆሬዎስ፡ ስንኡ፡ Enc.; Enc.

እመት

, fem. et m. [ אַמָּה ܐܳܡܳܐ , ⲙⲁϩⲓ ; etiam Ges. thes. p. 110] እመታት፡ cubitus^la, ulna^la,

1)pars brachii anterior: እደዊሃ፡ ትሰፍሕ፡ ዲበ፡ ዘይበቍዕ፡ ወእመታ፡ ታጸንዕ፡ ለፈቲል፡ ; ; ሰላም፡ ለእመታትኪ፡ I ; መላጼያት፡ ዘእመት፡ (tormenti genus)

2)mensura: ; ኑኁ፡ በአምጣነ፡ እመተ፡ ኬንያ፡ ; ; ; numeralibus jungi solet intercedente በ፡ , ut: ዕፅ፡ ዘ፶ በእመት፡ ; ; ; ; ; ; ዝንቱ፡ አምጣነ፡ ምሥዋዕ፡ በእመታት፡ ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; vers. nov.; ; ; ; ; ; distinguuntur እመተ፡ ሰብእ፡ ወእመተ፡ መልአክ፡ ; de እመተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ vid. ; Gad. Ad. – Voc. Ae.^la: እመት፡ ብ፡ ክንድ።

እራሕ

(etiam per ኅ፡ ), fem. et m. , እራሓት፡ [ad رَحَّ , رَحْرَحَ , quibus potestas lati^la, ampli^laet aequalis^la(flach) inest, referendum videtur] palma^lamanus cum carpo^la, καρπός , እራሓ፡ ሰፍሐት፡ ለነዳይ፡ ; ; እራሓተ፡ እደዊሁ፡ ; τὰ ἴχνη τῶν χειρῶν ; ሰላም፡ ለእራሓትኪ፡ I ; precantium est አንሥኦተ፡ እደዊነ፡ እንዘ፡ ስፉሓት፡ እራሓቲሆን፡ F.N. 14; አንስት፡ ትሰፍሕ፡ እደዊሃ፡ ወእራሓ፡ ለውሂብ፡ ; እራሕ፡ ዘይምን፡ Enc.; እራሐ፡ መዝራዕት፡ Lud. e Mss. Colb.

a)manus^la: ኵሉ፡ ውስተ፡ እራሕነ፡ (dicit Deus) ; ; በእራሑ፡ ፈጠረ፡ ኵሎ፡

b)planta^lapedis: ኢገብረ፡ (Pachomius) አሣእነ፡ ለእራሐ፡ እግሩ፡ Enc. – : እራሕ፡ ዘ፡ መበላ፡ እጅ፡ (v. መብያእጅ ).

እስትንፋስ

, m. et fem. , spiratio^la, respiratio^la, spiritus^la, halitus^la, πνοή , ; ; ; ; n. 710 እነግረክሙ፡ እስትንፋሰ፡ ቃልየ፡ ; ; ; ; ; እስትንፋሱ፡ ሀለወት፡ ላዕሌሁ፡ ; ; ሰላም፡ ለእስትንፋስኪ፡ I ; ; እስከ፡ ድኃሪት፡ እስትንፋስ፡ ad extremum usque spiritum^la ; ; መንፈሰ፡ እስትንፋስ፡ also ምስትንፋስ፡

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose