Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

participiumpart.tractusla, ex gr. distractusla, distortusla: signum numerale est ductus simplex ዘእንበለ፡ ጥውየት። ኢድኑነ፡ ርእስ፡ ወኢስሑበ፡ አእጋር፡ ከመ፡ ባዕዳን፡ ሆህያት፡ M.M. f. 246. et አኀዝ፡ Substantivumsubst., plerumque m. ,
2)nota arithmeticala, signum numerila[etiam per scriptum; etymon nondum elucet], Epist. Eusebii ad Carp. in Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.Proleg.; ዮዳ፡ ዘ፡ የውጣ፡ ዝውእቱ፡ አምሳለ፡ ዐሠርቱ፡ ( ) አኀዝ፤ ርቱዕ፡ ውእቱ፡ እንበለ፡ ጸኒን፡ Voc. Ae.
nomenn.numeralenum.(i.e. ዐሥር፡ cum suff. ûla; etiam ዓሥሩ፡ scriptum), nominibus fem. junctum; ejus character est ; decemla: Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,7 ; ዐሥሩ፡ መካልየ፡ ብሩር፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 4,20 ; Deuteronomium.Deut. 4,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,1 ; ዐሥሩ፡ ወክልኤ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,21 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,40 ; ዐሥሩ፡ ወአሐቲ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 20,6 .
a)Pro suff. ûlaetiam alia pronomen suffixumpron. suff.admittit: ዐሥሮን፡ ቃላት፡ decaloguslaM.M. f. 246; ዐሥሮን፡ ደናግል፡ Deg.
nomen actionisn. act.
1)incurvatiola, curvaturala, inflexiola: የውጣ፡ Graecorum scribitur ductu recto (sicut numerus ) ዘእንበለ፡ ጥውየት፡ M.M. f. 246; Lud. e Mss. Colb.
2)ethice: perversitasla, pravitasla, falsitasla, ምንተ፡ ርኢኪ፡ በላዕሌየ፡ ጥውየተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; በከመ፡ ጥውየተ፡ ልቦሙ፡ ይሜህሩ፡ ቢጾሙ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ጥውየት፡ Judae Ischariotae ( oppositum, -o, -nituropp. ርትዐተ፡ ልቦሙ፡ ለሐዋርያት፡ ) F.N. 10,6; Deus ራትዕ፡ ዘእንበለ፡ ጥውየት፡ Lit. Epiph.; ስምዐ፡ ኮኑ፡ ሎቱ፡ አኮ፡ በጥውየት፡ F.M. 25,3.
not foundn. peregr.scilicetsc. ἰῶτα
1)nomen literae Graecae I, fem. , Matthaei Evangelium.Matth. 5,18 ; ቀዳሜ፡ ስሙ፡ ለኢየሱስ፡ የውጣ፡ በኍልቈ ፲ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 8 (ed. Platt p. 60); የውጣ፡ እንተ፡ ይእቲ፡ ቀዳሚተ፡ ስሙ፡ ለኢየሱስ፡ Laudes Mariae.Laud. Mar. Hinc
2)m. usurpatur pro nominelaJesulaipsius, ut: መርቆሬዎስ፡ ሰማዕተ፡ የውጣ፡ Sx. not able to find explanation in abbreviation listMasc. 18 Enc.
3)Deinde cum I i.e. signum numeri denariilasit, የውጣ፡ pro decemlausurpant poëtae, rhythmi finalis causa: ፈጸማ፡ ለትእዛዘ፡ አብ፡ ቀዲሙ፡ ዘዜነወነ፡ በየውጣ፡ i.e. in decalogo, Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 25 Enc.; Maria ፈጻሚተ፡ ቃላት፡ የውጣ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 16 Enc. „Hinc sumit auctor Encomii Mariae ( Laudes Mariae.Laud. Mar. ) occasionem, illam cum Sancto Sanctorum comparandi, quia in hoc tabulae Decalogi (Jotae) repositae, illa autem Jesum (Jotam) in utero gestaverit“ Lud.
subts., plerumque m.
1)comminutumla, pulvisla, κονιορτός Deuteronomium.Deut. 9,21 .
3)massa farinaceala σταῖς Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,34 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,8 ; φύραμα Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,19 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,28 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,6 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 5,7 ; እምሐሪፅ፡ ልዉስ፡ ἀπὸ φυράσεως στέατος Hosea.Hos. 7,4 . not able to find explanation in abbreviation listPraeterea 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 17,18 legitur ፲ ሐሪፀ፡ ሐሊብ፡ decem massae lactis coactila, δέκα τροφαλίδες τοῦ γάλακτος , הֶחָלָב חֲרִיצֵי (de quod videasvid.Ges. thes. p. 526; Ges. thes. p. 527, qui etiam كَرِيصٌ caseus mollislahuc refert. Praeterea ܓܪܺܝܨܬܳܐ frustum massae, placentalacomparare juvat. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ሐሪፅ፡ ብ፡ ዳቄት፡ (v. ደቌት፡ ).
Substantivumsubst.m. [i.q. חָלָב , ܚܰܠܒܳܐ , حَلَبٌ et حَلِيبٌ ] )
1)laclaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,70 ; Threni, liber biblicus.Thren. 10,10 ; Threni, liber biblicus.Thren. 29,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,26 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,16 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 34,3 ; ሐሊበ፡ በግዕ፡ Deuteronomium.Deut. 32,14 ; saepissime in phrasi ምድር፡ እንተ፡ ትውሕዝ፡ ሐሊበ፡ ወመዓረ፡ Ex., Num., Deut., Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ማየ፡ ሐሊብ፡ serum lactislaLud. e Th. Petraeo; ሐሊበ፡ አልህምት፡ ወአባግዕ፡ Gadela Za Michael.Gad. Za Mich. ; ፲ ሐሪፀ፡ ሐሊብ፡ ( חֲרִיצֵי הֶחָלָב ) Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,18 , et idem fere ኅብስተ፡ ሐሊብ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 107 ; ሐሊብ፡ ነባቢ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,2 ; baptizatisla ሐሊብ፡ ወመዓር፡ porrigiturlaConstitutiones Apostolorum.Const. Ap. 34.
2)succuslaut ficorum: ወያንጸፈጽፍ፡ ሐሊቦሙ፡ Rel. Bar. (cfr. arab. حَلَبٌ dactylorum vinumlaet syr. ܚܰܠܒܳܐ ). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐሊብ፡ ዘ፡ ወቶት፡
ḥalib
Grébaut
ሐሊብ፡ ḥalib «laitfr» ― ወቶት፡ . Le mot ወተት፡ employé par Juste d’Urbin, appartient à la langue des paysans. Cf. 670. Ms. BNFabb217, fol. 20r.
42
Leslau
ሐሊብ ḥalib milken, curdsen, juiceen, milky juiceen 229a
Cross-references: for ማየ፡ ሐሊብ፡ videasvid. ማይ፡
Substantivumsubst., pluralisPl. መጋዝእ፡ et መጋዝእት፡
1)saginatumla, altilela: መግዝአ፡ ላህም፡ Lucae evangelium.Luc. 15,30 romanae editionisrom.; መጋዝእትየ፡ σιτιστά Matthaei Evangelium.Matth. 22,4 ; አልህምተ፡ መጋዝዕት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 a,16; መጋዝአ፡ ደዋርህ፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 3 a,16; Regum liber biblicum III.3 Reg. 4,23 ; ከመ፡ አልህምተ፡ መጋዝእት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 26,21 ; mactabant quotidie ፲ መጋዝእተ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H.
2)Pro Adjectivo usurpatur: saginatusla, altilisla: አምጽኡ፡ መግዝአ፡ ላህመ፡ Lucae evangelium.Luc. 15,23 ; Lucae evangelium.Luc. 15,30 Platt; Judicum liber.Jud. 6,25 ; Judicum liber.Jud. 6,28 ; አልህምት፡ መጋዝእ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 4,23 ; ላህምከ፡ መግዝእ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 26,15 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,17 ; አስዋሪሆሙ፡ መጋዝእት፡ ኵሉ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 39,18 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መግዝእ፡ ዘ፡ ገች፡ ; aliudla: ብ፡ መካን፡ ፍሪዳ፡ ( Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,13 ብእሲት፡ መግዝዕት፡ est varia lectiovar.pro መግእዝት፡ ).
magzǝʾ , pluralisPl. magāzǝʾ , magāzǝʾt
Grébaut
መግዝእ፡ magzǝʾ , pluralisPl. መጋዝእ፡ magāzǝʾ «bœuf grasfr» ― ፈሪዳ፡ Ms. BNFabb217, fol. 47r.
114
Leslau
መግዝእ magzǝʾ (pluralisPl. magāzǝʾ , magāzǝʾt ) fatteden (calf), faten, fatlingen
መግዝአ፡ ላህም magzǝʾa lāhm (Lt) calfen, videasvid. ላህም 210b
quadril. I [vid. ጠቀቀ፡ , nec non دَنَقَ ]
1)intransit.: accurate congruerela, exacte convenirela: ወመጠነ፡ ራሕበ፡ ሕንጻ፡ ወጠንቀቀ፡ በኅለት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 40,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 40,7 ; de numeris, Comp. Eccl.; de tempore: ወእምዝ፡ ጠንቂቆ፡ በካልእ፡ ወርኅ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 13 annotatioann.13.
2)transit.
a)subtiliterlavel accurate facerelaaliquid, sequensseq.Acc.Infin.: ኢጠንቀቀ፡ ዐቂቦቶ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 33,3 .
b)minutelavel diligenter scrutarilavel considerarela: ዘተወክፈ፡ ዛተ፡ መጽሐፈ፡ ወጠንቂቃ፡ ወዘአምነ፡ ባቲ፡ ይኅድር፡ ላዕሌሁ፡ ምሕረት፡ not able to find explanation in abbreviation listM. Tom.
c)exacte egisselavel confecisselatempus certum: ኢይደሉ፡ አውስቦ፡ ብእሲት፡ ዘኢጠንቀቀት፡ (paulo post: ዘኢተጠንቀቀት፡ ) ፲ አውራኀ፡ እምድኅረ፡ ሞተ፡ ምታ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 5,17 .
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. እደው፡ et አእዳው፡ [ יָד ܝܰܕ ܐܺܝܕܳܐ يَدٌ (etiam أَدٌ ), amh. እጅ፡ ; videasvid.etiam ውእደ፡ ] SingularisSing. እድ፡ pronomina suff. per êlasibi annectit, ut እዴየ፡ , እዴሆሙ፡ , caet. ( gramm.§ 154,d),
1)manusla(cum brachio), Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,9 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,27 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,42 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,9 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Deuteronomium.Deut. 4,28 ; Deuteronomium.Deut. 9,15 ; Deuteronomium.Deut. 11,18 ; Deuteronomium.Deut. 19,21 ; Judicum liber.Jud. 3,15 ; Judicum liber.Jud. 3,21 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,11 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,10 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,6 ; liber Jobi.Job 30,21 ; Hezekielis prophetia.Hez. 2,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,12 ; ውስተ፡ እዴሁ፡ ፍሕም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 6,6 ; ደይ፡ እዴከ፡ ላዕለ፡ እዴየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,2 ; ዘእሱር፡ እዴሁ፡ ዘየማን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,3 , alias sexcenties; ጸሐፍኩ፡ በእዴየ፡ manu proprialaad Philemonem epistola Pauli.Philem. 19 ; ጸሐፈ፡ ክታበ፡ በእዴሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 9 ; ሰፍሐ፡ እደ፡ ለነዳይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,32 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,13 ; pluralisPl. አእዳው፡ maxime in libris inferioris aetatis, ut I Sal. not able to find explanation in abbreviation listMar. 21 ; F.M. 26,8; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1, quamquam passim etiam in Bibliis, ut Jeremiae prophetia.Jer. 31,37 . In specie significatur manu
a)fides: ወሀቡ፡ እደ፡ ይስድዱ፡ አንስቲያሆሙ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,19 ; መጥወኒ፡ እዴከ፡ ወመጠዎ፡ እዴሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,15 .
b)dexteritas: በከመ፡ እዴሁ፡ ከማሁ፡ ክብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,1 .
d)ductus, unde ላዕለ፡ እደ፡ vel ዲበ፡ እደ፡ ( على يد ) sub auspiciisla, ductuslaalicujus: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,21 Platt; ወአምነ፡ ጢሞቴዎስ፡ ዲበ፡ እደዊሁ፡ ለጳውሎስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 23 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 27.
g)robur, potentia: በእድ፡ ጽንዕት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,1 : Deuteronomium.Deut. 4,34 ; እድ፡ ጽቡስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,23 ; ኵሉ፡ እድ፡ ይደክም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,7 .
2)
a)brachiumlahominis, βραχίων liber Jobi.Job 3 l,32 (ubi ὠμός መዝራዕት፡ ) n. 799; ከመ፡ ድጕልማ፡ ውስተ፡ እደ፡ የማን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,21 ; አውቃፍ፡ ለእደዊሃ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,22 .
b)armus bestiarumla, manuslaquarumdam bestiarum: βραχίων Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,22 (at Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,27 መዝራዕት፡ ); χείρ ዘየሐውር፡ በእደዊሁ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,27 ; ላጽቄት፡ ዘበእደዊሁ፡ የሐውር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,63 .
3)manuslaarte factae vel brachialaarte facta:
a)manubriumla: እደ፡ መንሥግ፡ Canticum Canticorum.Cant. 5,5 .
b)manicala,
α)vinculum manus: በእደ፡ ሰናስለ፡ ኀጺን፡ ἐν χειροκέδαις σιδηραῖς Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 149,8 ;
β)chirothecala, vel tegumentum digitorum: ገብሩ፡ አምሳለ፡ እድ፡ ወአጻብዕ፡ ዘኀጺን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 5 ; በእደወ፡ ኀጺን፡ እንዘ፡ ይጸፍዕ፡ ገጾ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 25 Enc.
d)ut videtur, specillumla: እድ፡ ዘኀጺን፡ ዘየሐትት፡ ዘውስተ፡ ከርሥ፡ (cruciatus instrumentum) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 15.
e)monumentumla(quatenus manus instar indicat aliquid) Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,18 .
f)brachiala(fulcra lateralia) solii Regum liber biblicum III.3 Reg. 10,19 .
4)parsla(sicut יָד ): ፲ እድ፡ , ፱ እድ፡ δέκα μέρη , ἐννέα μέρη Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 21,1 ; የኀልቅ፡ ክልኤ፡ እድ፡ ወይተርፍ፡ ሣልስት፡ እዴሃ፡ Zachariae prophetia.Zach. 13,8 ; Zachariae prophetia.Zach. 13,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,36 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,47 ; ብርሃነ፡ ዚአሁ፡ ፯ እደ፡ ያበርህ፡ እምዘወርኅ፡ (septies lucidior erit quam) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,37 ; numeralia ordinalia in st. constr. voci እድ፡ praeponi solent, ut: ሣልስተ፡ እዴሃ፡ ለምድር፡ tertiala( partislai.e.) pars terraelaApocalypsis Joannis.Apoc. 8,7 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 8,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,11 ; 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,2 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 11,5 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 11,6 ; ውስተ፡ ሣልስተ፡ እደ፡ መንግሥትየ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,46 ; ለዝኩ፡ ሳብዕተ፡ እድ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,54 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,58 , quamquam etiam occurrit: ራብዕት፡ እዴሃ፡ ለምድር፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,8 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 8,9 romanae editionisrom.; Zachariae prophetia.Zach. 13,8 al.; in Acc.: ትሰቲ፡ ሳድስተ፡ እዴሃ፡ ለኢን፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,11 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,2 ;
6)locusla, deinde in st. constr. relative usurpatur, (quamquam ወእደ፡ vel ውእደ፡ magis frequentatur),
a) እደ፡ quο locola, ubila{ cfr. Hebr. יָד חָזִית (ubicumque conspexeris) Jesaiae prophetia.Jes. 57,8 }, ut: እደ፡ እውዕል፡ ወእበይት፡ Lud. ex Org.
c) እምእደ፡ e loco ubila, ut: መጽአ፡ ኀቤሃ፡ ፩ ወሬዛ፡ እምእደ፡ (v. እምውእደ፡ ) ይትኀባእ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,37 ( videasvid. ወእደ፡ et ውእደ፡ ). Locus Asc. Jes. edidited.not able to find explanation in abbreviation listLaur. p. 80, ubi Laurentius እድ፡ longitudolavertit, dubius videtur (an: duodecim palmas et quatuor…latus?)
ʾǝd
a) for ምልአ፡ እድ፡ videasvid. ምልእ፡ (Leslau)
b) for ትሥልስት፡ እድ፡ videasvid. ትሥልስት፡ (Leslau)
c) for ሣልስተ፡ እድ፡ videasvid. ሣልስ፡
d) for አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ videasvid. አፍ፡ (TraCES)
Substantivumsubst.i.q. وُقِيَّةٌ unciala: ፶ ወቄተ፡ ወርቅ፡ Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.in Praef.; ኮነ፡ ሤጠ፡ ሕልቅ፡ (auri) ፴ አሞሌ፡ , ወወቄት፡ ለ፩ ብዕራይ፡ Chron. Ax. „Secundum hoc pondus scilicetsc. ወቄተ፡ ወርቅ፡ vel ወቄት፡ omnes summae numerantur et pretia rerum majora in Aethiopia aestimantur. Continet autem uncia hodie ፲ ድሪም፡ decem drachmas, per quas procul dubio intelligitur certa quaedam moneta. Dimidium unciae vocatur አላድ፡ et continet quinque ድሪም፡ Lud. waqet በዲበ፡ ዝንቱ፡ ወልደ፡ ንጉሥ፡ ይወስኩ፡ ሊተ፡ ፲፻፡ ወቄት፡ ወርቅ።Für diesen Königssohn soll man mir noch tausend Unzen Gold dazulegen!de 45 l. 20-21 (ed.) , 47 l. 26-27 (tr.) (‘Äth. waqēt ; arab.: ʾuqīya »Unze« (= 10-12 Dirhām (drim) als Feingewicht zwischen 2, 28 und 2, 97 g; vgl. 914 = ḥelq 68 ; 44 ; 34-35 .’ 47 n. 193 )
Substantivumsubst., m. , sing.et collatio, -is vel collectivum, -ecoll.[huic voci comparari solent etymologi nomina propria שְׁבָא et סְבָא ; amh. ሰው፡ ] homola, hominesla, genus humanumla(rarius: aliquisla, virla): SingularisSing.ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,6 ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,27 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,1 al.; ኵሉ፡ ሰብእ፡ ἕκαστος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,14 ; ሐሳዊ፡ ሰብእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,26 ; ሰብእ፡ ነባቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,3 ; virla: Evangelium Joannis.Joh. 7,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,21 . Coll., ut: በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወበኀበ፡ n. 360 ሰብእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,1 ; ሰብእ፡ ወእንስሳ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 35,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,5 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,4 ; እሉ፡ ሰብእ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,16 ; ሰብአ፡ ኖሎት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,32 ; አንትሙ፡ ሰብእ፡ አንትሙ፡ liber Jobi.Job 12,2 ; ዐበይት፡ ሰብእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,1 ; ሰብእ፡ ምእመናን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,2 ; ብዙኀ፡ ሰብእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,4 ; ፈጠርክዋ፡ ለምድር፡ ወሰብአ፡ ዲቤሃ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,12 ; Marci Evangelium.Marc. 1,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,1 ; ἄνδρες ምስለ፡ ሰብኦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 47,9 ; ፲ሰብእ፡ ምስሌሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 48,1 ; እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ἐκ πάσης σαρκός Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,4 ; ὄχλος Marci Evangelium.Marc. 9,25 ; Marci Evangelium.Marc. 10,46 ; Marci Evangelium.Marc. 12,41 ; Lucae evangelium.Luc. 5,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,20 ; πλῆθος Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,20 . Crebro in statu constr.
a)domesticila, familiaresla, propinquila, cognatila: ሰብአ፡ ቤቱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,2 ; ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,1 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,19 ; Amosi prophetia.Am. 6,10 ; ኵሉ፡ ሰብኡ፡ παῖδες Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,37 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,38 ; οἰκογενεῖς ሰብኡ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,1 ; ሰብኣ፡ οἱ παρ᾽ αὐτῆς not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,33 ; οἰκεῖοι Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,6 ; ሰብአ፡ ሃይማኖት፡ οἱ οἰκεῖοι τῆς πίστεως ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,10 .
b)incolaela, civesla, indigenaela, conterraneila: ሰብአ፡ ሀገር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Judith liber apocryphus.Judith 13,12 ; ሰብአ፡ ሀገርየ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,44 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,3 ; ብእሲ፡ ጠቢብ፡ ይሜህሮሙ፡ ጥበበ፡ ለሰብኡ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,23 ; ሰብአ፡ ብሔር፡ αὐτόχθων Jeremiae prophetia.Jer. 14,8 ; ሰብአ፡ ብሔሮሙ፡ πολῖται αὐτῶν Jesaiae prophetia.Jes. 36,23 ; ሰብአ፡ ብሔርከ፡ σὸς πολίτης Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,43 ; ሰብአ፡ ሀገር፡ πολῖται Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,12 ; formandis patronymicis: ሰብአ፡ ይሁዳ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,13 ; ሰብአ፡ ጢሮስ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 82,6 ; ሰብአ፡ ባቢሎን፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,3 ; ሰብአ፡ ጌት፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ; ሰብአ፡ ግብጽ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,34 ; ሰብአ፡ ሮሜ፡ Actus apostolorum.Act. 16,21 ; ሰብአ፡ ቆሮንቶስ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 1,1 in tit.; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,1 in tit.
c)aliis substantivis junctum significat eum, qui ad aliquam rem pertinet, ejus peritus est, in ea versatur, al., ut: ሰብአ፡ ዐይን፡ σκοπός vel σκοποί speculatorlaJesaiae prophetia.Jes. 21,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 3,17 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,14 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 90 ; ሰብአ፡ ሐጽ፡ τοξόται sagittariilaJesaiae prophetia.Jes. 21,15 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,15 ; ሰብአ፡ ሐጽ፡ ወሰብአ፡ ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 23,34 ; ሰብአ፡ አፍራስ፡ equiteslaJeremiae prophetia.Jer. 4,29 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,15 ; ሰብአ፡ ሰረገላት፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,20 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,4 ; ሰብአ፡ ምሥያጥ፡ οἱ ἀγοραῖοι Actus apostolorum.Act. 17,5 ; ሰብአ፡ ሕግ፡ legis peritilaChron. Ax.; ሰብአ፡ ዜና፡ εὐαγγελίζοντες Nahum.Nah. 2,1 ; ሰብአ፡ አዝያዥ፡ auctores tabularum astronomicarumlaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 11.
sabʾ ወካዕበ፡ ጐለትኩ፡ ለሚካኤል፡ ዘድባርዋ፡ ጕልተ፡ ለሰብአ፡ ሰዓታት፡ ለደቂ፡ ኢታ፡ ለአባ፡ ዮሐንስ፡Encore, j’ai donné un fief à [l’église de] Mikāʾēl de Debārwā, aux gens [chargés de l’office] des Heures des Daqqi Itā, et à abbā Yoḥannes:fr 26 l. 29–30 (ed.), 30 l. 17–19 (tr.); ሠራዕክዎ፡ ለሊቃኖስ፡ አነ፡ ንጉሥ፡ ወናግ፡ ሰገድ፡ በዣን፡ ጽጌ፡ ዘውእቶሙ፡ ሰብአ፡ ሰዓታት፡ ዘገበዘ፡ አክሱም፡Moi, le roi Wanāg Sagad, j’ai établi Liqānos dans le nombre des žān ṣegē, qui sont les gens [chargés de l’office] des Heures dans la cathédrale d’Aksoumfr 38 l. 25–27 (ed.), 45 l. 24–26 (tr.); ንሕነኒ፡ አውገዝነ፡ በሥልጣነ፡ ጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ ዘእንበለ፡ ካህናት፡ ሰብአ፡ ማኅበር፡ ወበዓለ፡ ጕልት።nous défendons, sous peine d’excommunication, par la puissance de Pierre et de Paul, …, mais seulement les prêtres, qui appartienent à la communauté, et le maître du fief.fr 52 l. 2–3 (ed.), 62 l. 18–22 (tr.); ንሕነ፡ ሐደስነ፡ ወሠራዕነ፡ ወወሰነ፡ ወአውገዝነ፡ ከመ፡ ኢይሠየም፡ መኑሂ፡ እምባዕዳን፡ መኳንንት፡ ኀበ፡ ገብዘ፡ አክሱም፡ ቤተ፡ መንግሥትነ፡ ዘእንበለ፡ ሰብአ፡ ርስት፡ ዘተወልዱ፡ ውስቴታ።nous avons confirmé, établi, fixé et ordonné sous peine d’excommunication que personne d’entre les autres gouverneurs ne puisse être élu chef de la cathédrale d’Aksoum, siège de notre règne, [mais que le chef devait être choisi parmi les] habitants qui y ont des droits héréditaires et qui y sont nésfr 73 l. 17–20 (ed.), 88 l. 7–11 (tr.); ወረትእዎ፡ በብዙኅ፡ ንዋይ፡ ዘበልዓ፡ አምጺኦሙ፡ ሰብአ፡ ወግዕ፡ እለ፡ ነበሩ፡ በቀደምት፡ ነገሥት።Ils démontrèrent qu’on avait saisi des bien nombreux, en faisant venir les hommes qui connaissaient la loi et qui avaient été en charge au temps des rois précédents,fr 75 l. 14–15 (ed.), 90 l. 24–26 (tr.);
a) ሰብአ፡ ፋላት፡ sabʾa fālātpeople of omensenወኢመሠርየ፡ ወኢእምነ፡ ሰብአ፡ ፋላት፡or one who casts spells, or one of the people of omensen 18 l. 28 (ed.), 15 l. 9-10 (tr.), videasvid. ፋል፡
Grébaut
ሰብአ፡ ሃይማኖት፡ sabʾa hāymānot «les fidèles de la religionfr» ኢኮነ፡ ውእቱ፡ እምሰብአ፡ ሃይማኖት። 180. videasvid. ሃይማኖት፡
11
ሰብአ፡ ሥራይ፡ sabʾa śǝrāy augurefr, devinfr, videasvid. ሥራይ፡
128
ሰብአ፡ አሕማር፡ sabʾa ʾaḥmār «matelotsfr» ዛቲ፡ ልማድ፡ ተሠልጠት፡ ላዕለ፡ ሮማውያን፡ ከመ፡ ይጸሐፉ፡ ... ሰብአ፡ አሕማር፡ እለ፡ ይሐውሩ፡ በባሕር። 189, videasvid. ሐመር፡
64
Leslau
ሰብአ፡ ሀገር sabʾa hagar citizensen, videasvid. ሀገር፡ 216a
ሰብአ፡ ልቃሕ sabʾa lǝqqāḥ creditorsen, videasvid. ልቃሕ፡ 317a
ሰብአ፡ ምትሀት sabʾa mǝthat actorsen, videasvid. ምትሀት፡ 371b
Cross-references:
a) for ልሳነ፡ ሰብእ፡ videasvid. ልሳን፡ (Leslau)
Substantivumsubst.( fem. participiumpart., pro ኅብዝት፡ , gramm.§ 57), plerumque m. , pluralisPl. ኀባውዝ፡ ,
1)panisla(nomen generale) et panesla, Josuae liber.Jos. 9,3 ; Josuae liber.Jos. 9,10 ( ኅብስት፡ ይቡስ፡ , ሥሕቡብ፡ , ንቁዝ፡ , ምዉቅ፡ ); Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,1 ; ሰአሉ፡ ኅብስተ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,4 ; ኅብስት፡ ሐዲስ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,14 ; ኅብስተ፡ ስገም፡ Judicum liber.Jud. 7,13 ; ἄρτοι Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,33 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,19 ; ኅብስተ፡ ስንዳሌ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,5 ; ኅብስት፡ ርኩስ፡ Malachiae prophetia.Mal. 1,7 ; ትገብሮ፡ ለከ፡ ኅብስተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,9 ; ቅዱስ፡ ኅብስት፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,4 ; ኅብስተ፡ ናእት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,2 ; ኅብስተ፡ ቍርባን፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,6 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 9,32 ; ኅብስተ፡ ምሥያም፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,29 ; ኅብስተ፡ በረከት፡ panis benedictionislaseu eucharisticusla, Syn. (cfr. ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,16 ); ኅብስት፡ ዘተርፈ፡ እምትማልም፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 26 ,1; ሀለዎ፡ ንስሓ፡ ፫ዓመት፡ በኅብስት፡ ወማይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 226 ; መብልዑ፡ ለንሱሕ፡ አልቦ፡ ዘእንበለ፡ ኅብስት፡ ወማይ፡ ወጼው፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 237.
(Dillmann 1)
a) ኅብስተ፡ በረከት ḫǝbǝsta barakat ʻbread of blessingʼen (see also the comment below) ወበቀዳሚት፡ ሰንበት፡ ወዓለ፡ እንዘ፡ ይሜህር፡ ዘእንበለ፡ ይጥዓም፡ እከለ፡ ዘእንበለ፡ ንስቲት፡ ኅብስተ፡ በረከት ʻOn the first Sabbath he spent the day teaching, without tasting food except a little bread of blessingʼen 36 (332) l. 13–15 (ed.); 37 (333) l. 15–16 (tr.) (ʻThe bread of blessing or awlogǝya {videasvid. አውሎግያ } is the blessed bread which is distributed among the clergy at the end of the Eucharistic celebration, cf. 207 37 (333) n. 32)
b) ኅብስት፡ ሥሩዕ፡ ḫǝbǝst śǝruʿ bread arranged, serveden (in a certain way to be eaten), (see also the comments below) ወዓዲ፡ በኢየሩሳሌም፡ ተበስለ፡ ለርኁባን፡ መብልዕ፡ ኅብስት፡ ሥሩዕ፡E inoltre a Gerusalemme venne cotto del pane apparecchiato come cibo per gli affamatiit 150 (ed.), 50 (tr.) (‘Cf. Giovanni 21:9 {123} (stessa espressione ኅብስት፡ ሥሩዕ፡ , con l’equivalente di ሥሩዕ፡ mancante nel testo greco).’ 50 n. 215. In the Gǝʿǝz-Amharic Bible, 471a, the word ኅብስት፡ in ኅብስት፡ ሥሩዕ፡ is translated into Amharic as ማዕድ ‘table’ . Hence the meaning of ኅብስት፡ ሥሩዕ፡ can be rendered as ‘the table which is laid/set.’, videasvid. ሥሩዕ፡ )
Substantivumsubst.[a radicis significatione prima derivatum, conferascfr. حِزْبٌ turba, agmenlahominum, gensla; حَوْشَبٌ multitudo, agmenla, amh. ሕዝብ፡ ] m. et fem. , Plur. ሕዘብ፡ et አሕዛብ፡ , congregatio hominum:
1)populusla, natiola ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,12 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,8 et innumeris aliis in locis; fem. ሕዝብ፡ ጽንዕት፡ Michaei prophetia.Mich. 4,7 .
a)Construitur ut cum singulari ita cum plurali et verbi et adjectivi, ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,21 ; ሕዝብ፡ ዐላዊያን፡ ἔθνος ἀπειθές Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,6 ; ሕዝብ፡ ነኪራን፡ ወእኩያን፡ ξένος Λαὸς καὶ χαλεπός Jesaiae prophetia.Jes. 18,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 26,11 ; ለእሙንቱ፡ ሕዝብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 12,17 ; ለእሉ፡ ሕዝብ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,19 ; እሉ፡ ሕዝብ፡ መጽኡ፡ 5,6; Jesaiae prophetia.Jes. 29,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,2 .
b)Pluralis populila, genteslaplerumque forma አሕዛብ፡ ut Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,26 , rarius forma ሕዝብ፡ significatur.
α)Sed nonnumquam utraque forma conjunctim usitata legitur, ut አግረረ፡ ለነ፡ አሕዛበ፡ ወሕዘበ፡ ታሕተ፡ እገሪነ፡ λαούς ἔθνη Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 46,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 ; vel pl.et sing. አሕዛብ፡ ወሕዝብ፡ λαοὶ καὶ ὄχλοι Apocalypsis Joannis.Apoc. 17,15 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,9 ; Danielis prophetia.Dan. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 6,25 .
β)Pluralis አሕዛብ፡ crebro simpliciter (turbas hominum) populumla, gentemlasignificat: አሕዛበከ፡ እለ፡ ተሰምዩ፡ n. 122 λαὸν κεκλημένον ἐπ᾽ ὀνόματί σου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,21 , et cumc.sing.adjectivi vel verbi conjungi potest.
γ)Ex usu loquendi, qui in Bibliis obtinet, አሕዛብ፡ saepe populos i.e. ethnicosla, paganoslasignificat: Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ( አረማውያን፡ 10,2); ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,29 .
2)tribusla, gensla, stirpsla( δῆμος , φυλή ): ከመ፡ ትፃእ፡ ዮም፡ አሐቲ፡ ሕዝብ፡ እምእስራኤል፡ Judicum liber.Jud. 21,3 ; ፲ወ፪ ሕዝበ፡ ድዮስጶራ፡ Jacobi epistola.Jac. 1,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,5 sequensseq.; Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,29 . Haec ubi significatio valet, plurali inservit potissimum forma ሕዘብ፡ ut በበሕዘቢሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; liber Jobi.Job 8,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,18 sequensseq.Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,2 ; Josuae liber.Jos. 7,14 ( φυλαί , ነገድ፡ δῆμος ). 15,1 ( δῆμοι ). 17,2; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,9 , sed altera quoque forma usurpatur; አሕዛብ፡ φυλαί Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 121,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
3)Etiam ad gentes i.e. generalarerum inanimatarum haec vox transfertur, ut astrorumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,1 ; nec non ad sectaslaphilosophorum et theologorum ( αἵρεσις ) Actus apostolorum.Act. 5,17 ; Actus apostolorum.Act. 15,5 ; Actus apostolorum.Act. 24,5 ; ሕዝበ፡ አርዮስ፡ ArianilaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 13.
4)multitudolahominum quaelibet
a)hominesla: ወይመውቱ፡ ሕዝብ፡ ብዙኃን፡ እምደቂቀ፡ እስራኤል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,7 .
b)turbala, multitudola(et ሕዝብ፡ et አሕዛብ፡ ) ብዙኃን፡ አሕዛብ፡ πολὺς ὄχλος Evangelium Joannis.Joh. 12,12 romanae editionisrom.; Danielis prophetia.Dan. 10,6 .
c)plebsla, vulgusla: እንግልጋ፡ አሕዛብ፡ ἐκκλησία ὄχλου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,5 ; δῆμος Actus apostolorum.Act. 12,22 Platt; Actus apostolorum.Act. 17,5 ; Actus apostolorum.Act. 19,30 .
d)conciola, coetusla ሕዝብ፡ ἐκκλησία Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,11 .
e)turba militarisla, vulgus militumla ὄχλος Jeremiae prophetia.Jer. 39,24 ; አሕዛብ፡ ብዙኅ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,11 sequensseq.; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ መስተቃትላን፡ Josuae liber.Jos. 10,7 ; Josuae liber.Jos. 8,13 ; Judicum liber.Jud. 8,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,1 .
f)incolaelaterrae, urbis, potissimum in pl. አሕዛብ፡ ( videasvid.4,a): አሕዛብ፡ ( በሀገር፡ ) λαός Amosi prophetia.Am. 3,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,11 ; አሕዛበ፡ ምድር፡ λαὸς τῆς γῆς Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,5 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 13,9 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 26,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,5 ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,21 .
g)Addito pronomine suffixo popularesla, ut: እምሕዝብክሙ፡ ἐκ τῶν ἰδίων συμφυλετῶν ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,14 ; ተደሙ፡ ሰብኡ፡ ወሕዘቢሁ፡ አንከሩ፡ obstupuerunt propinqui ejus et populares ejus mirati suntlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 10 Enc.
5)Ubi sacerdotibus et clericis opponitur ሕዝብ፡ significat laicosla, gregemla: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,3 ; creberrime in Canonibus eccles., ut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 128.
ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb , ሕዘብ፡ ḥǝzab
ሕዝበ፡ ḥǝzba part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. ሕዝበ፡ አርዓድ፡ , ሕዝበ፡ አናኒ፡
Grébaut
ሕዝብ፡ ḥǝzb , pluralisPl. አሕዛብ፡ ʾaḥzāb et ሕዘብ፡ ḥǝzab «peuplefr» ― ሕዝብ፡ , ወገን፡ Ms. BNFabb217, fol. 28r.
59
Leslau
ሕዝብ ḥǝzb (pluralisPl. ሕዘብ ḥǝzab , አሕዛብ፡ ʾaḥzāb ) nationen, peopleen, tribeen, secten, multitudeen, crowden; partisansen, gentilesen, pagansen, heathensen 253a
(raro ማዕጠን፡ ), Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መዓጥን፡ , መዓጥንት፡ et ማዕጠንታት፡ Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl. መሳቅል፡ ( Evangelium Joannis.Joh. 19,31 ) et መስቀላት፡ ( Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 6 ; Sx. Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasTachs. 17 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 10 ; Sx. Genb. 9) cruxla, ut Matthaei Evangelium.Matth. 27,32 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,42 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,18 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 1,17 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,12 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,14 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,2 ; አስተርእዮቱ፡ ለመስቀል፡ manifestatio crucislaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 10 ; በዓለ፡ መስቀል፡ festum crucisla( inventaela) Cod. Mus. Brit. XXX; Cod. Mus. Brit. XXXI; etiam (omisso በዓለ፡ ) በመስቀል፡ , ዘመስቀል፡ ut 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 1,17 in tit. Varie transfertur, sicut ὁ σταυρός , ut: ይንሣእ፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,38 ; ይጹር፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ Marci Evangelium.Marc. 8,34 ; Marci Evangelium.Marc. 10,21 ; Lucae evangelium.Luc. 14,27 ; እምነት፡ ዘመስቀለ፡ ክርስቶስ፡ ( oppositum, -o, -nituropp.paganismo) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 17 Enc. māʿǝṭant
1) (Dillmann 1) ፲ወ፪ መሳቅል፡ ፲ወ፮ መዓጥንት፡ ፳16 croci, 20 turiboli,it 43 VI 25–26 (ed.), 36 l. 23 (tr.); መስቀል፡ ፲ወ፮። ወማዕጠንት፡ ፲ወ፭።16 croci, 15 turiboli,it 64 l. 11 (ed.), 53 l. 18 (tr.)
2) meaning unknown (but see Conti Rossini’s comment below) ማዕጠንተ፡ ገዛ፡ መነኵሲ፡ ተወልዴ፡ ዘይቤ፡ ዮዲት።Māʿeṭant de la peuplade des moines (gazā manakuesi): Tawaldē, c’est-à-dire Yodit.fr 14 l. 8 (ed.), 15 l. 1–2 (tr.); ማዕጠንተ፡ ገዛ፡ ቀሳውስት፡ እዳ፡ ቀሲስ፡ ቈልዓ፡ ዘይቤ፡ መርቆሬዎስ።Māʿeṭant de la peuplade des prêtres (gazā qasāwest). Edda qasis Qualʿā, c’est-à-dire Marqorēwos.fr 14 l. 14 l. 20–21 (ed.), 15 l. 15–16 (tr.); ማዕጠንተ፡ ገዛ፡ ደጌ፡ ሰላም፡ እዳ፡ ሕዱግ፡ ተወልደ፡ መድኅን፡ ዘይቤ፡ ቀሲስ፡ ክፍል።Māʿeṭant de la peuplade Dagē Salām (gazā dagē salām). Eddā ḥedug Tawalda Madḫen, c’est-à-dire le prêtre Kefel.fr 14 l. 33–15 l. 1 (ed.), 15 l. 29–30 (tr.); ማዕጠንተ፡ ገዛ፡ ጠፈኖት፡ እዳ፡ ቀሲስ፡ ደበስ፡ ዘይቤ፡ ገዛኢ፡ ዝክሬ።Māʿeṭant de la peuplade Ṭafanot (gazā ṭafanot). Le prêtre Dabas, c’est-à-dire le gazāʾi Zekrē.fr 15 l. 10–11 (ed.), 16 l. 8–9 (tr.) (‘Māʿeṭant est “thuribulum”; mais cette signification n’est pas claire ici. En considérant que les charges ecclésiastiques à Aksoum étaient héréditaires dans la population de la ville; que la population ecclésiastiques d’Aksoum se divisait en quatre peuplades; que se document de quatre peuplades (gazā manakuesi, gazā qasāwest, gazā dagē salām, et gazā ṭafanot), etc.; on outre, comme le document, n° V parles des dabtarā māʿeṭant, j’avais supposé d’abord que ce texte contenait l’indication des représentants des familles de chaque peuplade officiellement admis au service ecclésiastique de la cathédrale. Mail l’hypothèse se heurte à quelques difficultés; par exemple, quelquefois, au nom d’une famille, correspond un nom de femme. 16 n. 1)
Leslau
ማዕጠንት māʿǝṭant , pluralisPl. መዓጥን maʿāṭǝn , መዓጥንት maʿāṭǝnt censeren, thuribleen, (Literature) fumigation with incenseen 76b
Cross-references: for ደብተራ፡ ማዕጠንት፡ videasvid. ደብተራ፡ (TraCES)
masqal , pluralisPl. masāqǝl , masqalāt
1) (Dillmann 1) crossen ወጽዋዓ፡ ወመስቀለ{sic}፡ ዘወርቅ፡calice e croce d’oro,it 41 IV l. 5 (ed.), 30 IV l. 7 (tr.); ፲ወ፪ መሳቅል፡ ፲ወ፮ መዓጥንት፡ ፳16 croci, 20 turiboli,it 43 VI 25–26 (ed.), 36 l. 23 (tr.); መስቀል፡ ፲ወ፮። ወማዕጠንት፡ ፲ወ፭።16 croci, 15 turiboli,it 64 l. 11 (ed.), 53 l. 18 (tr.)
a) መስበክያ፡ መስቀል፡ masbakyā masqal exorcism crossen ፩፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ዘወርቅ፡1 masbakyā masqal en orfr 13 l. 11 (ed.), 14 l. 6 (tr.); ወርቅ፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ፩፡un masbakyā masqal en orfr 70 l. 28 (ed.), 85 l. 10 (tr.); 71 l. 3 (ed.), 85 l. 15 (tr.); ወርቅ፡ መስቀል፡ መስበክያ፡ ፪።2 masqal masbakyā en orfr 71 l. 17 (ed.), 85 l. 30–31 (tr.), videasvid. መስበክያ፡
2) part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ገብረ፡ መስቀል፡
Leslau
መስቀል masqal , pluralisPl. መሳቅል masāqǝl , መስቀላት masqalāt , መሳቅላት masāqlāt crossen 509b
Cross-references:
a) for ሐጹረ፡ መስቀል videasvid. ሐጹር፡ (Leslau)
b) for ዕርፈ፡ መስቀል፡ videasvid. ዕርፍ፡
sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )
1)praepositiola, qua Latinorum vox singulila, Graecorum ἀνὰ vel κατὰ cumc.Acc.exprimitur ( gramm.§ 159,g et gramm.§ 164,2). Neque tantum ibi usurpatur, ubi simplex praepositio ለ፡ ipsa constructione postulatur, ut: ሲሳይ፡ ዘለለ፡ ዕለት፡ alimentum in singulos dieslaMatthaei Evangelium.Matth. 6,11 ; ለለ፩ ἑκάστῳ Matthaei Evangelium.Matth. 25,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,49 ; ምዕረ፡ ለለዓመት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,10 ( videasvid. ለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 6 ); Zachariae prophetia.Zach. 14,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,4 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,2 ; Esther, liber biblicus.Esth. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,1 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,10 ; አዐርግ፡ ለለሰማይ፡ ad singulos coeloslaAscensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,25 ; sed etiam alias, et ipsi subjecto enuntiationis ለለ፡ praeponitur: ተኈለቁ፡ ለለ፡ ብእሲ፡ ብእሲ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 4,49 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,16 ; ለለዓመት፡ quotannislaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 20,35 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,2 ; ለለ፡ በዓል፡ Marci Evangelium.Marc. 15,6 ; ለለምልአቱ፡ quotiescumque plenus estlanot able to find explanation in abbreviation listKedr f. 88. Etiam accusativo adverbiali praemittitur: ለለ፡ ነግሀ፡ ወሰርከ፡ Enc. (cfr. እምነ፡ et እስከ፡ ). Hic annotare n. 25juvat, in libris impressis et mss. pro ለለ፡ reperiri ለእለ፡ sensu distributivo quotla, quotcumquela, ex gr. ፲ወ፪ መሳፍንት፡ ለእለ፡ ሕዘቢሆሙ፡ 12 principes, quot populi corumlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 25,16 ; ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,3 in annot.); አመ፡ ዐሡረ፡ ወርኅ፡ ታስዕ፡ ይበክዩ፡ ለለዓሙ፡ (v. ለእለ፡ ዓሙ፡ quotquot anni redeuntla) Machb. not able to find explanation in abbreviation listMeem. str. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 16 ; item pro ለእለ፡ editionis Plattianae occurrit ለለ፡ quotcumquelaMarci Evangelium.Marc. 6,22 romanae editionisrom.: አሥመረቶ፡ ለሄሮድስ፡ ወለለ፡ ይረፍቁ፡ ምስሌሁ፡
2)conjunctiola: quotiescumquela, ut: ለለተናገርኩ፡ አዐወዩ፡ በግፍዕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,8 (vers. alt.); ለለተናገርኩ፡ מִדֵּי דְבָרֶיךְ Jeremiae prophetia.Jer. 31,27 (vers. alt., hebr. 48,27); ለለተናገርክዎ፡ ተዘከርኩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,20 (vers. alt.); ለለወለዳ፡ ተባዕተ፡ ቅትላሁ፡ F.M. 23,2; ወኮኑ፡ ለለ፡ ይሰምዑ፡ ነገሮ፡ ያፈደፍዱ፡ ግዘፈ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 364 ; ለለይወጽኡ፡ ውስተ፡ ፀብእ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Etiam cum hoc ለለ፡ in libris mss. permutatur ለእለ፡ , exempli gratiaex. gr.in not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 4 ; not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 5. አምጣነ፡ ትበልዑ፡ ሥጋሁ፡ ወለለ፡ (v. ወለእለ፡ ) ትሰትዩ፡ ደሞ።
lalla
Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumquela particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20
Leslau
ለለ lalla- (repeated ‘la’) expresses the distributive, (at, for) every, eachen; e.g. ለለ፡ በዓል lalla baʿāl at every feasten
with suffix pronouns the base is ለሊ lalli- , ለል lallǝ- ; e.g. ለልየ for my parten, ለሊሁ he himselfen, he aloneen, and so on (see 344, 374)
303a
(raro መክያድ፡ ) Substantivumsubst., pluralisPl. ምክያዳት፡
1)locuslapedibus calcatusla, res conculcatala( מִרְמָס ): ወይከውን፡ ምክያደ፡ ἔσται εἰς καταπάτημα Jesaiae prophetia.Jes. 5,5 varia lectiovar.; Threni, liber biblicus.Thren. 2,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 56,6 .
3)
a)peslavel basis rei: ያዐርጉ፡ ደመ፡ ውስተ፡ ምክያዱ፡ ለምሥዋዕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; አዕማደ፡ ወርቅ፡ እለ፡ ይቀውሙ፡ ዲበ፡ ምክያደ፡ (v. መክያደ፡ ) ብሩር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,18 .
c)pesla, quatenus est mensura, ፲ወ፪ ምክያደ፡ እግር፡ F.N. 37 (ubi ምሥጋረ፡ እግር፡ passus estla). – Voc. Ae.:la ምክያድ፡ ዘ፡ ዐውድማ፡ , aliudla: ምክያድ፡ ዘ፡ የወይን፡ ዐውድማ፡ ማኅበብሂ፡ ውእቱ።
nomenn.numerale [ מֵאָה ܡܳܐܐ مِأَيَةٌ , amh. መቶ፡ ] pluralisPl. አምኣት፡ (pro quo male nonnumquam አእማት፡ scriptum reperitur) centumla; centuriala. Ejus character est . Quamvis primitus substantivi vis habeat, tamen ምእት፡ rem numeratam plerumque non per st. constr. c. sibi subjungit, sed adjectivorum instar appositione sibi conjungit: ምእት፡ ክረምት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,9 ; ኀረዩ፡ ምእተ፡ ብእሴ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,17 . Numeri centenarii compositi praepositis numeralium unionum plerumque formis masc. formantur: በስድስቱ፡ ምእት፡ ዲናረ፡ ብሩር፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 1,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,3 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,6 . Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,14 ; ክልኤ፡ ምእት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,15 . Millelaet numeros millenarios compositos Aethiopes numeris denariis voci ምእት፡ praepositis denotare solent: ዐሠርቱ፡ ምእት፡ χίλιοι millelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 30,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,7 ; ዐሠርቱ፡ ምእት፡ ዓመት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,23 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,4 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 3,8 ; አርብዓ፡ ምእት፡ 4000 Matthaei Evangelium.Matth. 15,38 ; ኀምሳ፡ ምእት፡ 5000 Matthaei Evangelium.Matth. 14,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,2 . Res numerata plerumque in sing., rarius in pl.ponitur, ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,19 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,16 . pluralisPl. አምኣት፡ Substantivumsubst.est: Matthaei Evangelium.Matth. 13,8 romanae editionisrom.; ይገብር፡ ሣህለ፡ ለአምኣት፡ ወለአእላፍ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; መላእክተ፡ አምኣት፡ ἑκατόνταρχοι Paralipomenon liber I.1 Par. 28,1 ; ፲ወ፪ አምኣት፡ Enc. mǝʾt , ምዕት፡ mǝʿǝt
Grébaut
ምእት፡ mǝʾǝt , pluralisPl. አምኣት፡ ʾamʾāt «centfr, gez , 100fr » ― መቶ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42r.
100
አሠርቱ ፡ ምእት፡ ʾaśartu mǝʾǝt «millefr» ― ሽሕ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42r., videasvid. ዐሠርቱ፡
101
Leslau
ምእት mǝʾǝt , (pluralisPl. አምኣት ʾamʾāt ), ምዕት፡ mǝʿǝt hundreden, centuryen 324b
Cross-references: for ሐቤ፡ ምእት፡ videasvid. ሐቢ፡
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. አውራኅ፡ , pluralisPl.pluralisPl. አውራኃት፡ (Lud. e Mss. Colb.), [ יָרֵחַ et יֻרַח ܝܰܪܚܳܐ , تَوْرِيخٌ تَأَرِيخٌ ታሪክ፡ ; de etymo videasvid.Ges. thes. p. 630]
2)plerumque m. , mensisla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 13,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,1 ; በኃምስ፡ ወርኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 1,3 ; Lucae evangelium.Luc. 1,26 ; ለለወርኅ፡ በወርኁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 66,23 varia lectiovar.; ፲ወ፪ ወርኅ፡ δωδεκάμηνον Danielis prophetia.Dan. 4,26 ; አውራኅ፡ liber Jobi.Job 39,2 ; አውራኅ፡ ክልኤ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,6 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,24 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,2 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,23 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,2 ; አመ፡ ዐሠርቱ፡ ወአሐዱ፡ አውራኅ፡ Deuteronomium.Deut. 1,3 ; በአውራኅ፡ እሙራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,9 ; ሠለስተ፡ አውርኀ፡ (pro አውራኀ፡ ) Actus apostolorum.Act. 7,20 romanae editionisrom.et Actus apostolorum.Act. 19,8 romanae editionisrom.; ኵሎን፡ አውራኅ፡ F.N. 36.
a)noviluniala አውራኅ፡ (v. አሥህርት፡ ) Hosea.Hos. 2,13 .
c) ወርኀ፡ ህላል፡ vel ወርኅ፡ ወርኃዊ፡ vel ሠርቃቂ፡ mensis lunarislaopponitur ወርኀ፡ ፀሓይ፡ vel ወርኅ፡ ፀሓያዊ፡ mensi solarila, Abush.
warḫ , pluralisPl. ʾawrāḫ , pluralisPl.pluralisPl. ʾawrāhāt
Grébaut
ወርኅ፡ warḫ , pluralisPl. አውራኅ፡ ʾawrāḫ lunala, mensisla, tempusla, lunefr, moisfr, tempsfrጨረቃ፡ , ወር፡ lunefr, lunaisonfr Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 110.
247
Leslau
ወርኅ፡ ሕጹጽ warḫ ḥǝṣuṣ hollow monthen, 79, n. 1; videasvid. ሕጹጽ 247b
Cross-references: for ሠርቀ፡ ወርኅ፡ videasvid. ሠርቅ፡
Substantivumsubst.i.q. ܒܰܠܽܘܛܳܐ بَلُّوطٌ quercusla(, fraxinusla), δρῦς Hosea.Hos. 4,13 ; ፲ወ፪ ዕፀወ፡ ባሉጥ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ድርስ፡ ወበሉጥ፡ ዘ፡ ዌራ፡ ; aliudla: አውልዕ፡ ድርስ፡ ባሉጥ፡ ዘ፡ ወይራ።
Substantivumsubst., m. , pluralisPl. ነቢያት፡ , passim ነብያት፡ [ נָבִיא ܢܒܺܝܳܐ نَبِيٌ ]
1)prophetala, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 12,6 ; Deuteronomium.Deut. 13,2 ; Deuteronomium.Deut. 18,15 ; Judicum liber.Jud. 6,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,26 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,30 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,13 (v. ነብያት፡ ); Jeremiae prophetia.Jer. 23,13 sequensseq.; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 (v. ነብያት፡ ); Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 13,4 sequensseq.; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,34 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,32 ; al.; ሐሳዊ፡ vel ሐሳዌ፡ ነቢይ፡ pseudoprophetalaJeremiae prophetia.Jer. 6,13 ; ሐሳውያነ፡ ነቢያት፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,1 ; ውሉደ፡ vel ደቂቀ፡ ነቢያት፡ prophetarum filiilai.e. discipulilaAscensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,3 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,35 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,3 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,7 ; ዐሠርቱ፡ ወክልኤቱ፡ ነቢያት፡ οἱ δώδεκα προφῆται Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,10 ; ፲ወ፪ ደቂቀ፡ ነቢያት፡ duodecim prophetae minoreslaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 30 ; Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 13 ; ፲ወ፪ ደቂቀ፡ ነቂያት፡ ንኡሳን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 4.
2)pluralisPl. ነቢያት፡ in antiquioribus, ናብያት፡ et ኖብያት፡ in recentioribus codicibus (quae nominis pronuntiatio novata videtur, ut a ነቢያት፡ prophetaelamelius distinguatur): nuntiilai.e. res nuntiataelavel res gestaela, quae memoriae proditae suntla, historiala: ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያት፡ (v. መጽሐፈ፡ ኖብያቲሆሙ፡ ለነገሥተ፡ ይሁዳ፡ ) Regum liber biblicum III.3 Reg. 14,29 , vel ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያት፡ መዋዕሊሆሙ፡ ለነገሥተ፡ ይሁዳ፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 15,7 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 15,23 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 15,31 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,5 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,20 ; 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,27 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,18 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 8,23 ( ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያቲሆሙ፡ ለነገሥተ ይሁዳ፡ ); Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,34 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,8 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,12 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 14,15 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,18 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 14,28 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,6 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,15 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,21 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 15,31 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,36 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,19 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 20,20 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 21,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 21,25 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 23,28 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 1,35 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 1,40 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,18 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,20 ; ውስተ፡ መጻሕፍተ፡ ( ነቢያት፡ vel) ኖብያት፡ ዘአበዊከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,15 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,19 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 6,1 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 22,23 ; አሐዱ፡ መካን፡ ኀበ፡ ዐፀዉ፡ ኖብያተ፡ (v. ነቢያተ፡ ) τόπος εἷς ἐν ᾧ ὑπεμνημάτιστο Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,22 ; Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 1 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,23 ; መጻሕፍተ፡ ተዝካር፡ ዘኖብያት፡ ዘመዋዕለ፡ ትካት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 6,1 .
Substantivumsubst., m. , pluralisPl. ነቢያት፡ , passim ነብያት፡ [ נָבִיא ܢܒܺܝܳܐ نَبِيٌ ]
1)prophetala, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 12,6 ; Deuteronomium.Deut. 13,2 ; Deuteronomium.Deut. 18,15 ; Judicum liber.Jud. 6,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,26 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,30 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,13 (v. ነብያት፡ ); Jeremiae prophetia.Jer. 23,13 sequensseq.; Threni, liber biblicus.Thren. 2,14 (v. ነብያት፡ ); Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 13,4 sequensseq.; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,34 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,32 ; al.; ሐሳዊ፡ vel ሐሳዌ፡ ነቢይ፡ pseudoprophetalaJeremiae prophetia.Jer. 6,13 ; ሐሳውያነ፡ ነቢያት፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,1 ; ውሉደ፡ vel ደቂቀ፡ ነቢያት፡ prophetarum filiilai.e. discipulilaAscensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,3 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,35 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,3 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,7 ; ዐሠርቱ፡ ወክልኤቱ፡ ነቢያት፡ οἱ δώδεκα προφῆται Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,10 ; ፲ወ፪ ደቂቀ፡ ነቢያት፡ duodecim prophetae minoreslaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 30 ; Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 13 ; ፲ወ፪ ደቂቀ፡ ነቂያት፡ ንኡሳን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 4.
2)pluralisPl. ነቢያት፡ in antiquioribus, ናብያት፡ et ኖብያት፡ in recentioribus codicibus (quae nominis pronuntiatio novata videtur, ut a ነቢያት፡ prophetaelamelius distinguatur): nuntiilai.e. res nuntiataelavel res gestaela, quae memoriae proditae suntla, historiala: ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያት፡ (v. መጽሐፈ፡ ኖብያቲሆሙ፡ ለነገሥተ፡ ይሁዳ፡ ) Regum liber biblicum III.3 Reg. 14,29 , vel ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያት፡ መዋዕሊሆሙ፡ ለነገሥተ፡ ይሁዳ፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 15,7 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 15,23 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 15,31 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,5 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,20 ; 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,27 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,18 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 8,23 ( ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ነቢያቲሆሙ፡ ለነገሥተ ይሁዳ፡ ); Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,34 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,8 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,12 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 14,15 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 14,18 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 14,28 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,6 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,11 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,15 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,21 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 15,31 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 15,36 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,19 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 20,20 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 21,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 21,25 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 23,28 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 1,35 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 1,40 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,18 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,20 ; ውስተ፡ መጻሕፍተ፡ ( ነቢያት፡ vel) ኖብያት፡ ዘአበዊከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,15 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,19 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 6,1 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 22,23 ; አሐዱ፡ መካን፡ ኀበ፡ ዐፀዉ፡ ኖብያተ፡ (v. ነቢያተ፡ ) τόπος εἷς ἐν ᾧ ὑπεμνημάτιστο Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,22 ; Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 1 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,23 ; መጻሕፍተ፡ ተዝካር፡ ዘኖብያት፡ ዘመዋዕለ፡ ትካት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 6,1 .
adjectivumadj.et not foundsubst.
I)Adj., fem. ደቃቅ፡ , pluralisPl.fem. ደቂቃት፡ et ደቃቃት፡ , cumc. ደቃውቅ፡ (quamquam raro, Lud. e Libr. Myst., videasvid. አርዌ፡ col. 743)
1)comminutusla, contususla, contritusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,7 ; ገብሰስ፡ ደቂቅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,9 not foundcod. Laur.; Jesaiae prophetia.Jes. 30,14 varia lectiovar.; ትገብር፡ ደቃቀ፡ λεπτὰ ποιήσῃς Jesaiae prophetia.Jes. 30,22 ; ጼው፡ ደቃቅ፡ Sx. not able to find explanation in abbreviation listHed. 1 Enc.
2)minutusla, parvusla, pusillusla, tenuisla: ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,4 ; አስናኒሁ፡ ደቃቅ፡ ወበሊኃት፡ ከመ፡ አስናነ፡ ከልብ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 280 ; ይሣርር፡ ዲበ፡ ማይ፡ ወየሐንጽ፡ በደቃቅ፡ (de Deo) Lit. Joh. ( videasvid. ድቁቅ፡ ); እንስሳ፡ ዐበይት፡ ምስለ፡ ደቃቅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; አብተር፡ ደቃቅ፡ ῥαβδία μικρά Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 62 ; እለ፡ ደቃቅ፡ ንቅዐቶሙ፡ σχισμὰς μικρὰς ἔχοντες , Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 97 ; እለ፡ ይፌጽሙ፡ ታሕጻጺተ፡ ደቂቃት፡ ኀጣውእ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 146 ; አራዊት፡ ደቃቅ፡ insectalanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 Enc.; አራዊት፡ ደቂቅ፡ ዘይሠርር፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 ; አሕባለ፡ ሥርው፡ ደቃቃት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ደቂቅ፡ ቃሉ፡ ( videasvid. ድቁቅ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 Enc.
II)Adj. et plerumque not foundsubst.: parvus aetatela, parvulusla, adolescensla, fem. ደቂቅት፡ sed nonnisi rarissime usurpatum, ut: ደቂቅት፡ ድንግልት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 58 ; est nomen SingularisSing.et not foundColl.; pluralisPl.autem raro formatur, ut: ደቃውቅ፡ Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.f. 113,2, et pluralisPl.pluralisPl. ደቃውቃት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ( videasvid.infra not able to find explanation in abbreviation listNr. 2, d).
2)not foundColl.
c)plerumque: filiila( oppositum, -o, -nituropp.filiabus), Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 : Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,7 ; ደቂቀ፡ አሮን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 6 et Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 56,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,16 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,4 ; liber Jobi.Job 42,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,21 ; Actus apostolorum.Act. 2,17 , al. creberrime.
γ)alumnila, discipulila, asseclaela, sodalesla: ደቂቀ፡ ነቢያት፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,3 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,5 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,38 ; ደቂቅየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,18 ; ደቂቀ፡ ጥበብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,19 ; ደቂቀ፡ ጋኔን፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 3,10 ; ደቂቁ፡ ለአቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ዘደብረ፡ ሊባኖስ፡ Matth. romanae editionisrom.in EpilogusEpil.; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 18 Enc.; ደቂቁ፡ ለመርዓዊ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,15 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,2 .
e)famulila, servila(aliâs ደቅ፡ ): διάκονοι Esther, liber biblicus.Esth. 2,2 ; παιδάρια Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,29 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 16,2 al.
participiumpart.parvusla, minorla: ደብር፡ ንኡስ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,8 ; ቀርን፡ ንኡስ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,8 sequensseq.; ንእስት፡ ሐመር፡ Actus apostolorum.Act. 27,17 romanae editionisrom.; ኀዋኅው፡ ንኡሳን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,2 ; ላህም፡ ንኡስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,7 ; ቈናጽል፡ ንኡሳን፡ Canticum Canticorum.Cant. 2,15 ; ሕፃን፡ ንኡስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,6 varia lectiovar.; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 11,17 ; ፲ወ፪ንኡሳን፡ ነቢያት፡ Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 (76).
a)aetate, annis: ( puerla, adolescensla) νέος Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; νεώτερος Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,20 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 22,1 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 1,6 ; ንኡስ፡ አነ፡ በመዋዕልየ፡ አንትሙሰ፡ ልሂቃን፡ liber Jobi.Job 32,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 51,13 ; ንኡሳት፡ adolescentulaela, juvenculaelaad Titum epistola.Tit. 2,4 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,2 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,14 , ለንኡሳት፡ መበለታት፡ ኢይደልዎን፡ ሢመት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14. In specie ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ vel ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ sunt catechumenila, audientesla, novitiolila: ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,6 ; Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 al. ( videasVid.etiam p. 307 n. 24; p. 307 n. 25); Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 13 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; በእንተ፡ ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ እለ፡ ይፈቅዱ፡ ይጠመቁ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 39 ; ከመ፡ ናለብዎሙ፡ ለሐዲሳን፡ እለ፡ ነሥኡ፡ ጥምቀተ፡ ወናጽንዕ፡ አልባቢሆሙ፡ ለንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 25 ; quamquam in aliis locis haud satis liquet, annon neophytila, novitiila( videasvid. ሐዲስ፡ ) interpretandi sint, ut Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 174,4 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 18 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 24 ; F.M. 4,2.
b)numero: ንኡስ፡ መርዔት፡ Lucae evangelium.Luc. 12,32 Platt.
d)vi, momento: ነገር፡ ንኡስ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,2 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 22,15 ; ኀጢአት፡ ንእስት፡ F.M. 2,11.
for ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ videasvid. ክርስቲያን፡ (TraCES)