Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

nomen actionisn. act.et Substantivumsubst., fem. et m. , pluralisPl. ልደታት፡
1)partusla, nativitasla, generatiola, ዕለተ፡ ልደቱ፡ dies ejus natalislaMatthaei Evangelium.Matth. 14,6 ; ልደተ፡ ረሲዓን፡ ለሞት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,19 ; በልደቱ፡ እምብእሲት፡ Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 69 ; ከመ፡ ዕለተ፡ ልደታ፡ እምከርሠ፡ እማ፡ Hosea.Hos. 2,17 ; ሰላም፡ ለልደትከ፡ እማርያም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 29 Enc.; ዘኢይትዐወቅ፡ ልደቱ፡ ἀγενεαλόγητος ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,3 ; ኢያአምርዋ፡ ለልደቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 53,8 ; inter eum et fratrem matris ejus intersunt ፫ ልደታት፡ F.N. 42,10; ቀዳሚ፡ ልደት፡ primogenituralaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 24 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 37 ; እምልደተ፡ ክርስቶስ፡ በ፲፻ወ፭፻ ዓመት፡ n. 888anno MD post Christum natumla, not able to find explanation in abbreviation listChrys. f. 150 ; ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologiala, not able to find explanation in abbreviation listStat. ap. 16.
a) በዓለ፡ ( ዕለተ፡ ) ልደቱ፡ ለክርስቶስ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 29, vel በዓለ፡ ልደት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 29, vel ዘልደት፡ nudum Mavâs. 27, festum nativitatis Christila.
b) ዳግም፡ ልደት፡ regeneratiolaad Titum epistola.Tit. 3,5 ; Clem. f. 227; παλιγγενεσία Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 .
c)generatiola, progeniesla, gensla, stemmala, stirpsla: ከመዝ ውእቱ፡ ልደቶሙ፡ ልደቂቀ፡ ኖኅ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 10,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 36,1 ; መጽሐፈ፡ ልደት፡ βίβλος γενέσεως Matthaei Evangelium.Matth. 1,1 ; በከመ፡ ልደቶሙ፡ κατὰ πατριὰς αὑτῶν 1 Paralipomenon libri I et II.Par. 6,62 sequensseq.; በልደቶሙ፡ κατὰ γενέσεις αὑτῶν Paralipomenon liber I.1 Par. 7,4 ; ወኮነ፡ ኈልቈ፡ ልደቶሙ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 7,9 ; ሤመ፡ ዲበ፡ ልደቱ፡ ἐπὶ τὴν πατριὰν αὐτοῦ Paralipomenon liber I.1 Par. 11,25 ; ልደተ፡ ዓለም፡ αἱ γενέσεις τοῦ κόσμου Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,14 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 91 b.
d) ኦሪት፡ ዘልደት፡ Genesis liberla(Pentateuchi).
2)in genere: ortusla, origola: ከመ፡ ልደተ፡ ንጻሬ፡ እምዐይን፡ ወከመ፡ ልደተ፡ አምሳለ፡ መልክእ፡ እመጽሄት፡ Fid. Jac. Bar.; ልደተ፡ ወርኅ፡ noviluniumla, Comp. Eccl.
nomennom.numeralenum.
1)tresla, potissimum nominibus mensurarum conjunctum: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 27,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 41,22 ; Hezekielis prophetia.Hez. 40,10 ; ዘዘርአ፡ ስድሰ፡ ያአቱ፡ ሥልሰ፡ μέτρα τρία Jesaiae prophetia.Jes. 5,10 ; ሥልሰ፡ ጊዜያተ፡ terlaF.M. 16,1; ሠላሳ፡ ወሥልስ፡ triginta treslaRegum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 .
3)ut videtur, etiam triensla, tertia parsla(coll. ثُلْثٌ ). Singularem quidem hoc sensu usurpatum nusquam reperi, sed pl. አሥልስት፡ , qui ad sing. ሥልስ፡ referendus videtur, ut: ፫ አሥልስተ፡ ዲናር፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 12.
śǝls
Grébaut
ሥልስ፡ śǝls «troisfr (peu usité)» ― ሶስት፡ Ms. BNFabb217, fol. 49r.
ሥልሰ፡ śǝlsa «terla, trois foisfr» ― ሶስት፡ ጊዜ፡ Ms. BNFabb217, fol. 49r.
122
Leslau
ሥልስ śǝls threeen (used in measures), a third parten
ሥልሰ śǝlsa thriceen, three timesen 529b
Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl. ክፍላት፡ et አክፋል፡
1)divisiola, vox technica arithmeticae, Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 11 sequensseq.; ዘመጽአ፡ vel ዘወጽአ፡ እምክፍል፡ quod efficitur divisione (vel: quotus), Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 11 sequensseq.
3)pars ratala, portiola(quae alicui obtigit), μερίς , Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,27 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,33 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,35 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,20 ; Deuteronomium.Deut. 12,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,23 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,24 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,9 ; እስራኤል፡ ኮነ፡ ክፍለ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,17 ; ክፍልየ፡ እግዚአብሔር፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,24 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,57 ; ክፍለ፡ ቈናጽል፡ ይኩኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 62,9 ; ክፍለ፡ ዕፄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,11 ; እንዘ፡ ይፌንዉ፡ ክፍለ፡ ለቢጾሙ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 9,19 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,10 ; ዘረከበ፡ ክፍለ፡ በትንሣኤ፡ ὁ ἔχων μέρος ἐν (qui habet partem in)laApocalypsis Joannis.Apoc. 20,6 ; አልብከ፡ ክፍለ፡ ምስሌየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 13,8 ; Lud. Comm. hist.p. 328 n. 79; መፍቀሬ፡ አፈድፍዶ፡ ክፍል፡ qui portionem praeter alios praecipuam habere amatla, Lud. Comm. hist. p. 319 n. 60; ዝንቱ፡ ውእቱ፡ አክፋሊሆሙ፡ Josuae liber.Jos. 19,51 ; passim sorsla: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 103,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 67,1 ; Lud. Comm. hist.p. 495 n. 8.
4)sectiola, classisla, ordola, διαιρέσεις , ክፍል፡ et ክፍላት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 26,1 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 26,12 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 27,1 sequensseq.; sunt ፫ ክፍለ፡ መሐላ፡ (tria genera juramenti) F.M. 22,5; F.M. 5,2 ( videasvid. ተከፍለ፡ ); መዓርገ፡ ክህነት፡ ትትከፈል፡ ለኀበ፡ ብዙኃን፡ ክፍላት፡ F.M. 25,1; in specie
a)sectio librila, caputla, capitulumla, lectiola: ኣስተጋብእ፡ ሎሙ፡ ክፍላተ፡ በዘዚአሁ፡ ጾታሁ፡ እምኵሉ፡ ጉባኤ፡ ቀኖናት፡ F.M. 1,2; ክፍል፡ ቀዳማዊ፡ ይትከፈል፡ ኀበ፡ ፫፡ አክፋል፡ F.N. 24,1; አክፋል፡ እንተ፡ ትትነበብ፡ ላዕለ፡ መቃብራት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 135 ; ክፍላት፡ F.N. 12.
b)parslavel caputlamateriae tractandae: እግዚእን፡ አስተጋብአ፡ ሥርዐተ፡ ፍድፋዴ፡ ዓለማውያን፡ ላዕለ፡ ፫ ክፍል፡ ({hat den Vorzug der not able to find explanation in abbreviation listWeltlichen in 3 Punkten zusammengefaßt}) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 4, al.
Substantivumsubst.m. et fem. [coll. مَهَاةٌ crystallus]
1)vitrumla(ex materia colliquefacta conflatum), sine dubio etiam: crystallusla: ὕαλος liber Jobi.Job 28,17 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 15,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,19 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,21 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; ጽዋዐ፡ ማህው፡ poculum vitreumlaOrg.; መስተገብራነ፡ ማህው፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 21.
2)vas vitreumlaut poculum, scyphus, ampulla, pluralisPl. ማህዋት፡ (Lud.): አምጽአ፡ ሎሙ፡ እምህየ፡ በማህው፡ ሕምዘ፡ Jsp. p. 336; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 339 ( videasvid. ቃራራ፡ ); እለ፡ ይሰትዩ፡ ወይነ፡ በማህው፡ ወቢረሌ፡ Amosi prophetia.Am. 6,6 (gl.); ማህው፡ ለእመ፡ ተሰብረ፡ አልቦ፡ ዘያስተጣግዖ፡ ዘእንበለ፡ ገባሪሁ፡ Fid. Jac. Bar. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ማሕው፡ ብ፡ ምሆ፡ (Isenb. habet ሞሖ፡ ).
māhǝw , ማኅው፡ māḫǝw , pluralisPl. ማህዋት፡ māhwāt , አምሃው፡ ʾamhāw
1) (Dillmann 1) glassen ፫ ዐይግ፡ ዘማህው፡ ፪ ወጽዋዕ፡ ዘማህው፡1 2 recipienti ʿayg di vetro, 5 calici di vetro,it 43 l. 27 (ed.), 36 l. 25 (tr.); ፪ ማህው፡ ካልእ[cancellato] ዘይትለአኩ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ ፱፡9 altri (oggetti di) vetro che servono per la Chiesa.it 43 VI 31–32 (ed.), 36 l. 32–33 (tr.); ፩ዓይግ፡ ዘማህው። ጽዋዕ፡ ዘማህው፡ ፫። ፩ኵስኵስት፡ ዘማህው። ፬ንዋየ፡ ማህው፡ ካልኣን፡1 recipiente ‘ayg di vetro, 3 calici di vetro, 1 recipiente kʷeskʷest di vetro, 4 altri arredi di vetro,it 44 IX l. 5–6 (ed.), 39 IX l. 7–9 (tr.)
2) (Dillmann 2) pluralisPl. ማህዋት፡ māhwāt glass cupen ዕርፈ፡ መስቀል፡ ዘብሩር፡ ፪[፡] ወማህው፡ ፬[፡]2 cucchiai eucaristici d’argento, 4 bicchieriit 64 l. 10–11 (ed.), 53 l. 16–17 (tr.)
Grébaut
ማህው፡ māhǝw , pluralisPl. ማህዋት፡ māhwāt «verrefr, bouteillefr, dame-jeannefr, toutes sortes de vases en verre, en cristalfr» ― ብርሌ፡ , ብርጭቆ፡ Ms. BNFabb217, fol. 33r.
74
Leslau
ማህው māhǝw , () ማኅው māḫǝw , pluralisPl. ማህዋት māhwāt , አምሃው ʾamhāw utensil of glassen, glass cupen, bottleen, crystalen, glassen 334b
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ገበዋት፡ [radix et formatio haud satis liquent (quamquam similis videtur formationi vocis ቀፎ፡ ); respondent ܓܰܒܳܐ جِنْبٌ جَانِبٌ ] latusla,
a)corporis animantium, costaela, πλευρόν , ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘፀጋም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 ; ሰላም፡ ለገቦኪ፡ መንገለ፡ ለፌ፡ ወለፌ፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 26 ; ይትዐጸፍ፡ ርትዐ፡ ውስተ፡ ገቦሁ፡ τὰς πλευράς Jesaiae prophetia.Jes. 11,5 ; ገቦከ፡ πλευραί Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,27 ; ለገብር፡ እኩይ፡ ሥትሮ፡ ገበዋቲሁ፡ πλευράν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,5 ; n. 1174 ገበዋቲከ፡ αἱ πλευραί σου Judith liber apocryphus.Judith 6,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 33,55 ; μετάφρενα Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,4 ; latera avis Deuteronomium.Deut. 32,11 ; costaela: እስከ፡ ተሰብሩ፡ ገበዋቲሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 12 ( videasvid. sub ድቡስ፡ ); Danielis prophetia.Dan. 7,5 varia lectiovar.
α) ዐፅመ፡ ገቦ፡ , costalaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 2,21 ; አዕጽምተ፡ ገበዋት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,12 ; liber Jobi.Job 40,13 (var.: አዕፅሕምተ፡ ገቦ፡ ); ፫ ዐጽመ፡ ገበዋት፡ ( velv. ፫ ገበዋት፡ ) Danielis prophetia.Dan. 7,5 .
β)lumbila: ውስተ፡ ገቦሁ፡ μηρός Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,16 ; ወልድከ፡ ዘወፅአ፡ እምነ፡ ገበዋቲክ፡ πλευραί Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,19 .
b)cujusvis rei extensae, ( parsla); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,32 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,26 ; Hezekielis prophetia.Hez. 41,6 ; ውስተ፡ ፬ ገበዋቲሆሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 1,8 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,17 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; በገቦ፡ መስዕ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,2 .
α)translatetransl.ad lateralacognationis vel generum: አዝማድ፡ እለ፡ እምገበዋት፡ ( Seitenverwandte ) F.N. 24,2.
β) ገቦ፡ ሐመር፡ ዘድኅር፡ puppislaActus apostolorum.Act. 27,41 Platt.
c)In status constructusst. c.usitatur ad significandas voces juxtala, propela, a laterelavel partelaalicujus, scilicetsc.
α)in Acc., ut: ገቦሃ፡ ለቤጤልዋ፡ πλησίον Βαιτυλουα Judith liber apocryphus.Judith 7,3 ; ገዳም፡ ዘገቦ፡ ዶታይም፡ Judith liber apocryphus.Judith 4,6 ; ዘገቦ፡ ኵሴ፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,18 .
β)praemissis praepositionibus: መንገለ፡ ገቦሆሙ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,14 ; በገቦሆሙ፡ ἐπὶ χεῖρα αὐτῶν Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 13 ; እንተ፡ ትነብር፡ በገቦሁ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,11 ; ኖመት፡ በገቦሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ገቦ፡ ዘ፡ ጎድን፡ (v. ጐድን፡ ).
Substantivumsubst., fem. et m. , pluralisPl. ዕረፍታት፡ , quiesla, requiesla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,15 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 6,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 22,2 ; በኀቤክሙ፡ አልብየ፡ ዕረፍት፡ liber Jobi.Job 21,34 ; አልባ፡ ዕረፍተ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 1,3 ; መካነ፡ ዕረፍት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,1 ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,7 ; ዕረፍተ፡ ኀሠሥኩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,43 ; ረከበ፡ ዕረፍተ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,28 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,34 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,29 ; ውእቱ፡ ይሁቦሙ፡ ዕረፍተ፡ liber Jobi.Job 34,29 ; Jesaiae prophetia.Jes. 25,10 ; ዕረፍተ፡ ስራሕ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,37 ; ዕረፍት፡ እምኵሉ፡ ሐዘን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 33 ; ንባእ፡ ውስተ፡ ዕረፍቱ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,1 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,3 ; ፫ ዕረፍታት፡ (tria requiei genera) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 6.
a)respiratiola, ἀνάψυξις Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,11 .
Substantivumsubst., nomen metalli seu lapidis pretiosi, accuratius nondum definiendum: ፫ ዕንቍ፡ diversorum colorum, scilicetsc. ዘወርቅ፡ ወብሩር፡ ወከደዋ፡ Chronicon Axumiticum.Chron. Ax. f. 95 ; ወርቅ፡ ወከደዋ፡ ወብሩር፡ ወካልኣን፡ አዕናቍ፡ ሀለዉ፡ ይትረከቡ፡ (Axumae) እስከ፡ ዮም፡ Chronicon Axumiticum.Chron. Ax. f. 95.
(etiam እዝል፡ ) Substantivumsubst., unus e tribus cantandi modisla, qui in decantandis hymnis sacris vel ecclesiasticis usitati sunt (distinguuntur enim ፫ ዜማ፡ ዘውእቱ፡ ግዕዝ፡ ወዕዝል፡ ወአራራይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 11 ); accuratior ejus descriptio desideratur; Villoteau in Description de l’Égypte tom. XIV ait: ግዕዝ፡ pour les jours de férie; ዕዝል፡ pour les jours de jeûne et de carême, pour les veilles de fêtes et pour les cérémonies funèbres; አራራይ፡ aux principales fêtes de l’année. (E qua descriptione, comparatis nominum ግዕዝ፡ et አራራይ፡ significationibus, si quid conjicere licet, ዕዝል፡ ad vocemlacantantium demissamlaet compressamla[ ذَلَّ ? عُزْلٌ ?] spectare videtur). Deinde etiam hymnuslahoc modo cantandusla ዕዝል፡ nominatur. Crebro occurrit in Hymnologiis et libris liturgicis, ut: ዕዝል፡ ዘነግህ፡ Deg.; ዕዝል፡ ዘእግዝእትነ፡ ማርያም፡ Deg.; ህየንተ፡ ዕዝል፡ ዘነግህ፡ ግዕዝ፡ Deg.; ዕዝል፡ ዘሙታን፡ Deg.; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 13 ( videasvid. sub መወድስ፡ ); ትብል፡ በዜማ፡ ዕዝል፡ ሃሌ፡ ሉያ፡ ሃሌ፡ ሉያ፡ ሃሌ፡ ሉያ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 101 ; Cod. Mus. Brit. LIV, n. 7; al.
adjectivumadj.et not foundsubst.
I)Adj., fem. ደቃቅ፡ , pluralisPl.fem. ደቂቃት፡ et ደቃቃት፡ , cumc. ደቃውቅ፡ (quamquam raro, Lud. e Libr. Myst., videasvid. አርዌ፡ col. 743)
1)comminutusla, contususla, contritusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,7 ; ገብሰስ፡ ደቂቅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,9 not foundcod. Laur.; Jesaiae prophetia.Jes. 30,14 varia lectiovar.; ትገብር፡ ደቃቀ፡ λεπτὰ ποιήσῃς Jesaiae prophetia.Jes. 30,22 ; ጼው፡ ደቃቅ፡ Sx. not able to find explanation in abbreviation listHed. 1 Enc.
2)minutusla, parvusla, pusillusla, tenuisla: ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,4 ; አስናኒሁ፡ ደቃቅ፡ ወበሊኃት፡ ከመ፡ አስናነ፡ ከልብ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 280 ; ይሣርር፡ ዲበ፡ ማይ፡ ወየሐንጽ፡ በደቃቅ፡ (de Deo) Lit. Joh. ( videasvid. ድቁቅ፡ ); እንስሳ፡ ዐበይት፡ ምስለ፡ ደቃቅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; አብተር፡ ደቃቅ፡ ῥαβδία μικρά Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 62 ; እለ፡ ደቃቅ፡ ንቅዐቶሙ፡ σχισμὰς μικρὰς ἔχοντες , Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 97 ; እለ፡ ይፌጽሙ፡ ታሕጻጺተ፡ ደቂቃት፡ ኀጣውእ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 146 ; አራዊት፡ ደቃቅ፡ insectalanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 Enc.; አራዊት፡ ደቂቅ፡ ዘይሠርር፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 ; አሕባለ፡ ሥርው፡ ደቃቃት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ደቂቅ፡ ቃሉ፡ ( videasvid. ድቁቅ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 Enc.
II)Adj. et plerumque not foundsubst.: parvus aetatela, parvulusla, adolescensla, fem. ደቂቅት፡ sed nonnisi rarissime usurpatum, ut: ደቂቅት፡ ድንግልት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 58 ; est nomen SingularisSing.et not foundColl.; pluralisPl.autem raro formatur, ut: ደቃውቅ፡ Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.f. 113,2, et pluralisPl.pluralisPl. ደቃውቃት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ( videasvid.infra not able to find explanation in abbreviation listNr. 2, d).
2)not foundColl.
c)plerumque: filiila( oppositum, -o, -nituropp.filiabus), Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 : Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,7 ; ደቂቀ፡ አሮን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 6 et Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 56,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,16 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,4 ; liber Jobi.Job 42,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,21 ; Actus apostolorum.Act. 2,17 , al. creberrime.
γ)alumnila, discipulila, asseclaela, sodalesla: ደቂቀ፡ ነቢያት፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,3 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,5 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,38 ; ደቂቅየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,1 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,18 ; ደቂቀ፡ ጥበብ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,19 ; ደቂቀ፡ ጋኔን፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 3,10 ; ደቂቁ፡ ለአቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ዘደብረ፡ ሊባኖስ፡ Matth. romanae editionisrom.in EpilogusEpil.; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 18 Enc.; ደቂቁ፡ ለመርዓዊ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,15 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,2 .
e)famulila, servila(aliâs ደቅ፡ ): διάκονοι Esther, liber biblicus.Esth. 2,2 ; παιδάρια Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,29 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 16,2 al.
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ገበዋት፡ [radix et formatio haud satis liquent (quamquam similis videtur formationi vocis ቀፎ፡ ); respondent ܓܰܒܳܐ جِنْبٌ جَانِبٌ ] latusla,
a)corporis animantium, costaela, πλευρόν , ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘፀጋም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 ; ሰላም፡ ለገቦኪ፡ መንገለ፡ ለፌ፡ ወለፌ፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 26 ; ይትዐጸፍ፡ ርትዐ፡ ውስተ፡ ገቦሁ፡ τὰς πλευράς Jesaiae prophetia.Jes. 11,5 ; ገቦከ፡ πλευραί Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,27 ; ለገብር፡ እኩይ፡ ሥትሮ፡ ገበዋቲሁ፡ πλευράν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,5 ; n. 1174 ገበዋቲከ፡ αἱ πλευραί σου Judith liber apocryphus.Judith 6,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 33,55 ; μετάφρενα Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,4 ; latera avis Deuteronomium.Deut. 32,11 ; costaela: እስከ፡ ተሰብሩ፡ ገበዋቲሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 12 ( videasvid. sub ድቡስ፡ ); Danielis prophetia.Dan. 7,5 varia lectiovar.
α) ዐፅመ፡ ገቦ፡ , costalaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 2,21 ; አዕጽምተ፡ ገበዋት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,12 ; liber Jobi.Job 40,13 (var.: አዕፅሕምተ፡ ገቦ፡ ); ፫ ዐጽመ፡ ገበዋት፡ ( velv. ፫ ገበዋት፡ ) Danielis prophetia.Dan. 7,5 .
β)lumbila: ውስተ፡ ገቦሁ፡ μηρός Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,16 ; ወልድከ፡ ዘወፅአ፡ እምነ፡ ገበዋቲክ፡ πλευραί Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,19 .
b)cujusvis rei extensae, ( parsla); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,32 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,26 ; Hezekielis prophetia.Hez. 41,6 ; ውስተ፡ ፬ ገበዋቲሆሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 1,8 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,17 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; በገቦ፡ መስዕ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,2 .
α)translatetransl.ad lateralacognationis vel generum: አዝማድ፡ እለ፡ እምገበዋት፡ ( Seitenverwandte ) F.N. 24,2.
β) ገቦ፡ ሐመር፡ ዘድኅር፡ puppislaActus apostolorum.Act. 27,41 Platt.
c)In status constructusst. c.usitatur ad significandas voces juxtala, propela, a laterelavel partelaalicujus, scilicetsc.
α)in Acc., ut: ገቦሃ፡ ለቤጤልዋ፡ πλησίον Βαιτυλουα Judith liber apocryphus.Judith 7,3 ; ገዳም፡ ዘገቦ፡ ዶታይም፡ Judith liber apocryphus.Judith 4,6 ; ዘገቦ፡ ኵሴ፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,18 .
β)praemissis praepositionibus: መንገለ፡ ገቦሆሙ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,14 ; በገቦሆሙ፡ ἐπὶ χεῖρα αὐτῶν Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 13 ; እንተ፡ ትነብር፡ በገቦሁ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,11 ; ኖመት፡ በገቦሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ገቦ፡ ዘ፡ ጎድን፡ (v. ጐድን፡ ).
Substantivumsubst.[ طِرْسٌ طِلْسٌ ] plagulaela, chartaela, fasciculus chartarumla, ( Heft ): mulier quaedam ወምስሌሃ፡ ፩ ጥራዝ፡ እመጽሐፈ፡ መልእክቱ፡ ለጳውሎስ፡ ወትቤሎ፡ ተሣየጥ፡ እምኔየ፡ ወነሥኣ፡ ለይእቲ፡ ጥራዝ፡ Sx. Mag, 13; ፫ ጥራዛት፡ ካልኣን፡ Sx. Mag, 13; XIII.
nomen actionisn. act.et not foundsubst., fem. et m. , vocatiola
a)vocatusla, acclamatiola: በካዕብ፡ ጽዋዔ፡ ( beim zweiten Rufde) Maʃshafa Genzat.Genz. f. 12.
b)nominatiola, appellatiola: Christianis sunt ፫ ጽዋዔ፤ ክርስቲያን፡ መሲሓውያን፡ ናዝራዊያን፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 165 ; ጽዋዔ፡ ስሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 197 .
c)invocatiola p. 505 n. 51.
d)invitatiola, evocatiola: እስመ፡ ሀለወት፡ ዕለተ፡ ጽዋዔ፡ (v. ጽዋዕ፡ ) κλήσεως Jeremiae prophetia.Jer. 38,6 .
Substantivumsubst.amharizans, presbyterla, ( clericusla) [amh. ቄስ፡ ]: ቀይሰ፡ ገበዝ፡ Chron. not able to find explanation in abbreviation listAx. f. 89 (i.e. archipresbyterlaidemque vicarius episcopila, videasvid.Lud. lexiconlex.amh. columnacol.34); ለእመ፡ ሰረቀ፡ አክሊሮስ፡ ዘውእቱ፡ ቀይሰ፡ ገበዝ፡ ንዋያተ፡ ምሥዋዕ፡ F.M. 17,6. qays , ቄስ፡ qes , ቀሽ፡ qaš priesten ፫ለቄስ፡ አብርሃምና፡ ለክንፉ፡3 au prêtre Abrehām et à Kenfufr 61 l. 11 (ed.), 73 l. 18 (tr.)
a) ቄስ፡ ሐፄ፡ qes ḥaḍe , ቀይሰ፡ ሐፀይ፡ qaysa ḥaḍay king’s chaplainen እንዘ፡ ቄስ፡ ሐፄ፡ ዘካርያስ።pendant que le qēs ḥaṣē était Zakāryās.fr 25 l. 13 (ed.), 28 l. 18 (tr.); ቀይሰ፡ ሐፀይ፡ ቴዎጎሎስ፡le chapelain royal était Tēwologosfr 38 l. 11 (ed.), 45 l. 6 (tr.), videasvid. ሐፀይ፡
b) ቀይሰ፡ ገበዝ፡ qaysa gabaz , ቄሰ፡ ገበዝ፡ qesa gabaz , ቀሽ፡ ገበዝ፡ qaš gabaz church administratoren (see also the comment below) ዘአውጽኣ፡ ለዛቲ፡ መጽሐፍ፡ እመሂ፡ መምህር፡ ወእመሂ፡ ቀይሰ፡ ገበዝ፡ ወእመሂ፡ ዳንያ፡ ዘአውጽኣ፡ ለዛቲ፡ መጽሐፍ፡ ውጉዘ፡ ለይኩን፡Chi ha fatto uscire questo libro, sia abate (mamher), qaysa gabaz, o dānyā, che ha fatto uscire questo libro, sia scomunicatoit 68 3I l. 1–4 (ed.), 66 3I l. 1–3 (tr.); ወውእቱኒ፡ ወሰዶ፡ ኀበ፡ ቄሰ፡ ገበዝ፡ ዘስሙ፡ ገብረ፡ መስቀል፡ ወተስእልዎ፡ ካዕበ፡ ለውእቱ፡ ብእሲQuello lo portò dal qēsa gabaz che si chiamava Gabra Masqal; interrogarono ancora quell’uomoit 113 § 287 (ed.), 65 § 287 (tr.); ወእንዘ፡ ቀይሰ፡ ገበዝ፡ ኢያቄም፡pandant que le qaysa gabaz était Iyāqēmfr 26 l. 31–32 (ed.), 30 l. 20–21 (tr.); አዛዞች፡ ቄስ፡ ገበዝ፡ ኢያቄም፡ ቤት፡ ጠባቂ፡ ጽንዔ፡les azāž étaient ceux-ci : le qēs gabaz, Iyāqēm; le bēt ṭabāqi, Ṣenʿēfr 29 l. 20–21 (ed.), 34 l. 11–12 (tr.); ወቀሽ፡ ገበዝ፡ መክፈልቶ፡ ዘላኬናምባet le qaš gabaz Makfalto, de Lākēnāmbāfr 75 l. 17 (ed.), 90 l. 28–29 (tr.) (‘«qēsa gabaz»: in amarico «l’admministratore della chiesa, l’economo» (vd. 374 e n. 2.) 65 n. 33videasvid. ገበዝ፡
c) ቀይሰ፡ ፀሐይ፡ qaysa ḍaḥay meaning unknown, possibly corrupted ቀይሰ፡ ሐፀይ፡ as above, ወቀይሰ፡ ፀሐይ፡ ቴዎጐሎስ፡le qaysa ṣaḥay, Tēwogolosfr 37 l. 12 (ed.), 44 l. 1 (tr.), videasvid. ፀሓይ፡
Cross-references: ● for ቀሰ፡ ገበዝ፡ videasvid. ቀስ፡ (TraCES) ● for ቀሲስ፡ ገበዝ፡ videasvid. ቀሲስ፡ (TraCES)
et ሐርመዝ፡ , nomen bestiae, sine dubio i.q. هِرْمِيسٌ , quod interpretatur: saevus leola, rhinocerosla, bubalusla: ረከበ፡ አርዌ፡ ዐቢየ፡ ዘስሙ፡ ፈልፈል፡ ዘውእቱ፡ በሐበሲ፡ ሐርማዝ፡ ብሂል፡ Lib. Myst. (Lud.); ማኅደረ፡ ሐርማዝ፡ ወድስክን፡ Lib. Myst. (Lud.); አዘዘ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎሙ፡ ( ለምውታን፡ ) ፫ሣጹነ፡ እምአዕጽምተ፡ ሐርመዝ፡ ወይግንዝዎሙ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 10. { In Tigre lingua significat elephantumla, videasvid.Munzinger Vocab. Tigr. sub ሐርመስ፡ }.
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references: for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
adjectivumadj.(cujus formam fem. equidem nusquam legi, videasvid. gramm.§ 129, b, δ ), pluralisPl. ኀያላን፡ nec non ኀየልት፡ ( Paralipomenon liber I.1 Par. 11,11 etiam formam ኀየላት፡ pro ኀያላት፡ inveni)
1)de personis: fortisla, potensla, validusla, strenuusla, ( ἰσχυρός , δυνατός , δυνάστης ), de Deo liber Jobi.Job 36,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,12 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,37 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 6,15 ; de hominibus: ኢይዘሀር፡ ኀያል፡ በኀይሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,23 ; ሰብእ፡ ኀየልት፡ (v. ኀያላን፡ ) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዕደው፡ ኀያላን፡ ( ἄνθρωπος ἰσχύων ) Jeremiae prophetia.Jer. 31,14 ; oppositum, -o, -nituropp. ድኩም፡ liber Jobi.Job 5,15 ; Danielis prophetia.Dan. 3,20 ; ኵሉ፡ ዕደው፡ ኀያላን፡ Judith liber apocryphus.Judith 14,2 ; ኩን፡ ኀያለ፡ በቅድመ፡ ሰብእ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,21 ; ኀያል፡ ውእቱ፡ በኵሉ፡ ኅቡኣት፡ ጽድቅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 49,2 ; ነገሥት፡ ኀያላን፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; ጥቀ፡ ኀያል፡ titulus Regis Aethiopiae, Lud.; de brutis Danielis prophetia.Dan. 7,7 . Crebro ኀያል፡ , vice substantivi usurpatum, significat vel heroemlafortitudine et robore valentem vel potentemlaauctoritate et potestate pollentem: Matthaei Evangelium.Matth. 12,29 ; Lucae evangelium.Luc. 11,21 ; ኀያላንኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,1 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,15 ; ፫ኀየልት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 11,19 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 23,20 ; ኀያላነ፡ ፈርዖን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,4 ; ኀያላን፡ ዘንጉሥ፡ Danielis prophetia.Dan. 3,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,22 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,14 ; Lucae evangelium.Luc. 1,52 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 46,4 ; hinc እግዚአ፡ ኀያላን፡ ὁ κύριος τῶν δυνάμεων Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 58,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 49,18 . In malam partem ኀያል፡ heroslaest gloriosuslavel tyrannuslaSyn. (in ad hist. not able to find explanation in abbreviation listAe. p. 317 n. 55).
2)de rebus: validusla, firmusla, violentusla, vehemensla, ነፋስ፡ ኀያል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,30 ; ዐባር፡ ኀያል፡ ጥቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 40 ; ማየ፡ ፈለግ፡ ኀያለ፡ (Acc.) Jesaiae prophetia.Jes. 8,7 ; ውኂዝ፡ ኀያል፡ ποταμὸς βίαιος Jesaiae prophetia.Jes. 59,19 ; ኀያል፡ ሥርዐትከ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,26 ; de lapide: firmusla, durusla: እብነ፡ አድማስ፡ ኀያል፡ not able to find explanation in abbreviation listLit. Cyr. (Lud.). Adv. ኀያለ፡ vehementerla, ut: ፈድፋደ፡ ወኀያለ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 90,7 . Voc. Ae.: ኀያል፡ ዘ፡ ብርቱ፡
nagārit Substantivumsubst. kettledrumen ነጋርትኒ፡ ፭ጽንድ፡ ወዓላማ፡ ጽሩር፡ ወራስ፡ ቍርዕ፡ ብዙኅ፡ ተነሥአ፡(les Turcs) prirent cinq paires de nagārit, un étendard et nombre de cottes de mailles et de casquesfr 128 l. 23–24 (ed.), 146 l. 3–5 (tr.); ፫ነጋሪት፡ ብርት።trois gros tambours en métalfr 50 l. 6 (ed.), 60 l. 7 (tr.); ፩፡ ነጋሪት፡ ብርት፡un nagārit en ferfr 65 l. 20 (ed.), 79 l. 6 (tr.); ወሶበ፡ ይቤሎሙ፡ ኢየሐውር፡ ሃገርየ፧ ሶቤሃ፡ አምጽኡ፡ ሎቱ፡ ፈረስ፡ ምስለ፡ ነጋሪት፡ ወሰንደቅ፡Lorsqu’il eut dit: «Je n’irai pas dans mon pays!», ils lui conduisirent un cheval avec un nagārit et l’étendardfr 82 l. 5–6 (ed.), 98 l. 22–24 (tr.)
Cross-references: for በዓለ፡ ነጋሪት፡ videasvid. በዓል፡ (TraCES)
qʷǝrṣāt Substantivumsubst. meaning uncertain (see the comment below) ፫ዕርፈ፡ መስቀል። ፫ቍርጻት። መስቀል፡ ዘወርቅ፡ ፩።3 cucchiai eucaristici, 3 qʷerṣāt, 1 croce d’oro,it 44 IX l. 7 (ed.), 39 IX l. 9–10 (tr.) (‘Se effettivamente è da leggere così e non qʷerṣat è possibile un raffronto con il tigrino qereč̣č̣āt «specie d’intrecciata di vimini o di cannucce, che serve di mensa» ( 258).’ 47b)
Substantivumsubst.(ut videtur, pro አርአራይ፡ ) est unus e tribus canendi modisla, quibus Abyssini in cantandis suis hymnis liturgicis utuntur ( videasvid. ዕዝል፡ et ግዕዝ፡ ), Deg. (crebro); ፫ዜማ፡ ዘውእቱ፡ ግዕዝ፡ ወዕዝል፡ ወአራራይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listCat. Cod. Ae. Mus. Brit. p. 36 annot. d; 99; 119; Villoteau in description de l’Egypte t. not able to find explanation in abbreviation listXIV p. 271 sequensseq. Accuratior ut horum modorum ita omnium musices sacrae vocum technicarum definitio adhuc desideratur.