Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

et ሐጸ፡ , etiam per , I,1[significatio radicis חָצַץ prima est secuitla, absciditla, disciditlavideasvid.Ges. thes. p. 510; Aethiopibus notio concidendilain notionem imminuendilaet intransit. decrescendilatransiit; vicinusvic. ኀጠጠ፡ , ቀጢን፡ q.v.] SubjunctivusSubj. ይሕጽጽ፡
1)perraro transit. imminuerela, deminuerela, ut: ዘይጸልእ፡ ነቢበ፡ ብዙኀ፡ የሐጽጻ፡ ለኀጢአቱ፡ ἐλαττονοῦται κακίᾳ (si non ያሐጽጻ፡ legere malueris) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,6 ; ኢሐጸነ፡ ወኢምንተ፡ (var.) nobis debita nihilo minus deminuitlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 127 annotatioann.1.
2)plerumque intransit. minuila, imminuila, deficerela, decrescerela: ሐጸ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,5 ; de luna Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,8 ; ብርሃን፡ ዘየኀልቅ፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,7 ; de ingenio የሐጽጽ፡ ልቡ፡ ከመ፡ ወርኅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,11 ; ( oppositum, -o, -nituropp. ተወሰከ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21
3)comparative minoremla, inferioremla, minimum essela: ኢይሕጽጽ፡ እክልከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 113 ; cumc.Acc.personapers.(sensu Dativi): እለ፡ የሐጾሙ፡ አእምሮ፡ οἱ ἐνδεεῖς φρενῶν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,16 ; cumc.Acc.rei: የሐጹ፡ ኀይለ፡ minores sunt viribuslaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,65 ; ኢፈድፈደ፡ ወኢሐጸጸ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,18 ; ( tribus filiis suis regnum divisitla) ከመ፡ ኢይኩን፡ ፩እምኔሆሙ፡ ዘይፈደፍድ፡ ወየሐጽጽ፡ በምንትኒ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 332 ; ትእዛዝ፡ እንተ፡ ተሐጽጽ፡ mandatum minimumlaMatthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; ኢየሐጽጽ፡ መዐተ፡ ንጉሥ፡ እመዐተ፡ አንበሳ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,2 ; Lit. Epiph.; Matthaei Evangelium.Matth. 2,6 .
4)detrahila, deducila(etiam: reliquum efficere, in arithm.): እምጥብዖትነ፡ ኢየሐጸነ፡ ግንፋል፡ de penso ne unus quidem later nobis detrahiturlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,19 ; ፶ ዓመት፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ ወርኅ፡ quinquaginta anni detracto mense unolaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50 ; ( በበ፭፡ ዓመት፡ ) የሐጽጽ፡ ወርኅ፡ እምፀሐይ፡ ፴መዋዕለ፡ per singula quinquennia cursus lunae cum cursu solis comparatus reliquum efficit triginta dierumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,1 -16.
ḥaṣaṣa , ḥaṣṣa
Grébaut
ሐጸጸ፡ ḥaṣaṣa et ሐጸ፡ ḥaṣṣa I,1 የሐጽጽ፡ , ይሕጽጽ፡ «diminuerfr, être moindrefr, devenir peu, petit, manquantfr» ― ጐደለ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30v.
67
Leslau
ḥṣṣ ሐጸጸ ḥaṣaṣa , ሐጸ ḥaṣṣa (yǝḥṣǝṣ) be deficienten, subsideen, waneen, decreaseen (intr.), be wantingen, be lessen, be subtracteden, diminishen (intr.), be inferioren (in quality), be short ofen, be the leasten, be littleen, be imperfecten 247b
Substantivumsubst.[arab. مَنْدِيلٌ مِنْدِيلٌ mantile;lalinteum, quo mulieres caput cinguntla] pluralisPl. መንዲላት፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 21 ;
1)mantilela: ክርስቶስ፡ ቀነተ፡ መንዲለ፡ ወኀፀበ፡ እግረ፡ አርዳኢሁ፡ M.M. f. 195 . n. 195
2)nomen vestimenti sacerdotalis, ut videtur: ἐπιτραχήλιον seu stolalacollo circumposita et in crucis formam circa humeros decussata ( videasvid.Renaudot liturg. I. p. 179; Renaudot liturg. I. p. 180): ለትኩን፡ ልብስ፡ ዘትወርድ፡ እስከ፡ አእጋረ፡ ካህናት፡ ወዓዲ፡ ትኩን፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሆሙ፡ መንዲል፡ ስፍሕት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 12 ; accuratiora de vestimentis sacerdotum praecepta haec sunt: ወይኩኑ፡ ለለመታክፍቲሆሙ፡ ዝናራት፡ ዘውእቶሙ፡ ፊቃር፡ ወኢይኩኑ፡ ረቂቃተ። እምትእዛዘ፡ ሐዋርያት፡ ዘ፷ ለይኩን፡ አልባሰ፡ ክህነቱ፡ ለካህን፡ ካልእ፡ እምአልባሰ፡ ሕዝባውያን። ይደሉ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቀሚስ፡ ስፉየ፡ ወዕውደ፡ ዘእንበለ፡ ጀይብ፡ ( ዘይመስል፡ ከመ፡ ኽረጺት፡ ) ። ወጠሊሳኑኒ፡ ይኩን፡ ጽዕድወ፤ አክሊሉኒ፡ ክሉለ፡ መልዕልተ፡ ርእሱ፡ ወይኩን፡ ዘውረ፡ አክሊሉ፡ ስፉሐ፡ ወስፉየ፡ በሠላስ፡ መዓርጋተ፡ ስፍየት። ወከመዝ፡ ካዕበ፡ መዛርዐ፡ ቀሚሱኒ፡ ይኩኑ፡ ዕውዳነ፡ እስመ፡ ዝንቱ፡ አምሳለ፡ ማእሰሩ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ በሐብል፡ ወኩትፈተ፡ እደዊሁ፡ ፪ቱ። ወካዕበ፡ ይልበስ፡ ካህን፡ መንዲለ፡ ዘቦቱ፡ ትእምርተ፡ መስቀል፡ ዘወረዱ፡ ( cujus latitudola) የሐጽጽ፡ ወይንእስ፡ ንስቲተ፡ እምጠሊሳን፡ ወይግበር፡ ምስቁለ፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሁ፡ ፪ እስመ፡ ዝንቱ፡ ይትሜሰል፡ ካዕበ፡ በአርአያ፡ ሐብል፡ ዘወደዩ፡ አይሁድ፡ ዲበ፡ ክሣደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 31,5 ; archangelus ገብርኤል፡ ዘጸዳለ፡ ብርሃን፡ መንዲሉ፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 15.
3)fascia, quae capiti circumvolviturla, Lud. e Mss. Colb.
4)in lingua amh. መንዲል፡ significat sudariumla(teste Isenbergio).
mandil , pluralisPl. mandilāt , መናዲል፡ manādil , መናድል፡ manādǝl
Grébaut
መንዲል፡ mandil , pluralisPl. መናዲል፡ manādil «toilefr, tunique abyssinefr» ― ሸማ፡ , ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41v.
99
Leslau
መንዲል mandil (pluralisPl. መናድል፡ manādǝl ) sacerdotal vestementen ( 155), female headdressen, handkerchiefen, ( 99) garmenten 348b
I,1[prima notio est in dissecandola(cfr. ሐጸየ፡ ሐጸጸ፡ ኀጸወ፡ ); hincprovenit notio dividendila, ut in חָצָה , חֲצִי ; حِصَّةٌ portiola; حَصَّ III IV portionem deditlaalicui; حَظٌّ portiola, in spec. boni, felicitas, bona sorsla, حَظِيَ (bonam sortem nactus est) dignitate, honore, aestimatione usus estla; at in Geez notio restricta est ad portionem a sponso sponsae datamlavideasvid. ሕፄ፡ ; inde ሐፀየ፡ filiae vel futurae uxori portionem ratam assignarela; amh. አዎ፡ ] SubjunctivusSubj. ይሕፂ፡
1)donum sponsalicium darela: የሐፂ፡ ሕፄሃ፤ ይሁብ፡ ለአቡሃ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,16 .
2)dono sponsaliciola n. 140emerela(i.e. despondere) aliquam sibi vel alii: ብእሲትየ፡ እንተ፡ ሐፀይክዋ፡ በምእት፡ ቍልፈት፡ ( ἔλαβον ) Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,14 ; parentesla ሐፀዩ፡ ሎቱ፡ ብእሲተ፡ እምዐበይተ፡ ቤተ፡ ንጉሥ፡ Gadela Za Michael.Gad. Za Mich. ; Gadela Tacla-Zion.Gad. T. Zion ; ለአከ፡ ንጉሥ፡ ይሕፅያ፡ ሎቱ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 272 ; ለእመ፡ ኢኮነ፡ ታሕተ፡ ምልክና፡ ካልኡ፡ ይከውኖ፡ ( ei permissum estla) ከመ፡ ይሕፂ፡ ለርእሱ፡ እመአኮ፡ በርእሱ፡ አው፡ በመጽሐፈ፡ መልእክቱ፡ አው፡ በዘ፡ ይሠምሮ፡ ለከዊነ፡ ዐራቂ፡ F.N. 24,2. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ፈኀረ፡ ሐፀየ፡ ብ፡ አዎ።
ḥaḍaya , ሐጸየ፡ ḥaṣaya
Grébaut
ሐጸየ፡ ḥaṣaya I,1 የሐጺ፡ , ይሕጺ፡ «faire les fiançaillesfr, fiancerfr» ― አጨ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
38
Leslau
ሐፀየ ḥaḍaya , () ሐጸየ፡ ḥaṣaya (yǝḥḍi) betrothen, affianceen, be engageden (to marry), give the dowryen (the boy’s or the girl’s parents) 226b
(etiam per ) I,1[i.q. حَضَنَ incubavit ova; in ulnas cepit puerum; educavit; removit, impedivitla; vicina ሐጸረ፡ q.v. et حَصَنَ ( ሐነጸ፡ ); notio prima est in circumdando et tuendola] SubjunctivusSubj. ይሕፅን፡ (rarius ይሕፀን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,9 ),
1)sinu foverela, in manibus gestarela, ut: ውስተ፡ ሕፅን፡ ኢሐፀኑኪ፡ ( ἐν σπαργάνοις οὐκ ἐσπαργανώθης ) Hezekielis prophetia.Hez. 16,4 .
2)nutrirela, nutricarela, educarelaparvulos, pueros ( τρέφειν ἐκτρέφειν τροφεύειν ).
a)de hominibus, qui nutriunt
α)infantes lactentesla, θηλάζειν ( lactarela): ተሐፅን፡ ሳራ፡ ሕፃነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,23 ; Lucae evangelium.Luc. 11,27 ; እለ፡ የሐፅና፡ αἱ θηλάζουσαι Matthaei Evangelium.Matth. 24,19 ; እንተ፡ ተሐፅኖ፡ ወታጠብዎ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 47 ; እንተ፡ ሐፀነተኒ፡ ( ἡ συλλαβοῦσά με ) Canticum Canticorum.Cant. 3,4 .
β)pueroslain genere: አሐፅኖ፡ እምንእሱ፡ liber Jobi.Job 31,18 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,10 ; Zachariae prophetia.Zach. 10,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,45 ; ወለት፡ እንተ፡ ሐፀና፡ παῖς θρεπτή alumna ejuslaEsther, liber biblicus.Esth. 2,7 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 6,4 ; መፍትው፡ ሕዝበ፡ ክርስቲያን፡ እለ፡ አልቦሙ፡ ውሉድ፡ ይሕፅንዎሙ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 18.
γ)senes: የሐፅኖ፡ ለሢበትኪ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 4,15 .
ε)capillumla(alere): ለዕደው፡ ኢይደልዎሙ፡ ሐፂኖቱ፡ ወጸፊሮቱ፡ ለሥዕርቶሙ፡ F.N. 51.
c)de animalibus, in spec. de avibus ( foverela, incubarela, nidularila, nutrirela): ተሐፅን፡ ውስተ፡ መሬት፡ ( እጐሊሃ፡ ) ἐπὶ χοῦν θάλψει liber Jobi.Job 39,14 ; ርግብ፡ እለ፡ የሐፅና፡ ውስተ፡ ኰኵሕ፡ νοσσεύουσαι Jeremiae prophetia.Jer. 31,28 ; ከመ፡ ዖፍ፡ እንተ፡ ተሐቅፍ፡ አንቆቅሆ፡ ወተሐፅን፡ እጐሊሃ፡ እስከ፡ ሶበ፡ ይሰርራ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6.
d)de inanimatis: ማይ፡ የሐፅኖ፡ ( ለዕፅ፡ ) Hezekielis prophetia.Hez. 31,4 .
ḥaḍana , ḥaṣana
Grébaut
ሐፀነ፡ ḥaḍana የሐፅን፡ , ይሕፅን፡ «éleverfr, nourrirfr, allaiterfr» ― አሳደገ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
67
Leslau
ሐፀነ ḥaḍana (yǝḥḍǝn) hold in the lapen, nurseen, nourishen, suckleen, feeden, rearen, bring upen, trainen, educateen, fosteren, take care ofen (one’s young) 226b
(etiam per ) I,1[i.q. حَضَنَ incubavit ova; in ulnas cepit puerum; educavit; removit, impedivitla; vicina ሐጸረ፡ q.v. et حَصَنَ ( ሐነጸ፡ ); notio prima est in circumdando et tuendola] SubjunctivusSubj. ይሕፅን፡ (rarius ይሕፀን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,9 ),
1)sinu foverela, in manibus gestarela, ut: ውስተ፡ ሕፅን፡ ኢሐፀኑኪ፡ ( ἐν σπαργάνοις οὐκ ἐσπαργανώθης ) Hezekielis prophetia.Hez. 16,4 .
2)nutrirela, nutricarela, educarelaparvulos, pueros ( τρέφειν ἐκτρέφειν τροφεύειν ).
a)de hominibus, qui nutriunt
α)infantes lactentesla, θηλάζειν ( lactarela): ተሐፅን፡ ሳራ፡ ሕፃነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,23 ; Lucae evangelium.Luc. 11,27 ; እለ፡ የሐፅና፡ αἱ θηλάζουσαι Matthaei Evangelium.Matth. 24,19 ; እንተ፡ ተሐፅኖ፡ ወታጠብዎ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 47 ; እንተ፡ ሐፀነተኒ፡ ( ἡ συλλαβοῦσά με ) Canticum Canticorum.Cant. 3,4 .
β)pueroslain genere: አሐፅኖ፡ እምንእሱ፡ liber Jobi.Job 31,18 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,10 ; Zachariae prophetia.Zach. 10,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,45 ; ወለት፡ እንተ፡ ሐፀና፡ παῖς θρεπτή alumna ejuslaEsther, liber biblicus.Esth. 2,7 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 6,4 ; መፍትው፡ ሕዝበ፡ ክርስቲያን፡ እለ፡ አልቦሙ፡ ውሉድ፡ ይሕፅንዎሙ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 18.
γ)senes: የሐፅኖ፡ ለሢበትኪ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 4,15 .
ε)capillumla(alere): ለዕደው፡ ኢይደልዎሙ፡ ሐፂኖቱ፡ ወጸፊሮቱ፡ ለሥዕርቶሙ፡ F.N. 51.
c)de animalibus, in spec. de avibus ( foverela, incubarela, nidularila, nutrirela): ተሐፅን፡ ውስተ፡ መሬት፡ ( እጐሊሃ፡ ) ἐπὶ χοῦν θάλψει liber Jobi.Job 39,14 ; ርግብ፡ እለ፡ የሐፅና፡ ውስተ፡ ኰኵሕ፡ νοσσεύουσαι Jeremiae prophetia.Jer. 31,28 ; ከመ፡ ዖፍ፡ እንተ፡ ተሐቅፍ፡ አንቆቅሆ፡ ወተሐፅን፡ እጐሊሃ፡ እስከ፡ ሶበ፡ ይሰርራ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6.
d)de inanimatis: ማይ፡ የሐፅኖ፡ ( ለዕፅ፡ ) Hezekielis prophetia.Hez. 31,4 .
ḥaḍana , ḥaṣana
Grébaut
ሐፀነ፡ ḥaḍana የሐፅን፡ , ይሕፅን፡ «éleverfr, nourrirfr, allaiterfr» ― አሳደገ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
67
Leslau
ሐፀነ ḥaḍana (yǝḥḍǝn) hold in the lapen, nurseen, nourishen, suckleen, feeden, rearen, bring upen, trainen, educateen, fosteren, take care ofen (one’s young) 226b
II,1donum sponsalicium dare juberela: ሕፄ፡ ያሐፅይዎ፡ ለድንግል፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,16 ( የሐፅይዎ፡ , quod editio mea praebet,e gramm.§ 48,4 intelligendum est; G subjunctivum ያሕፅይዎ፡ exhibet). ʾaḥḍaya , አሕጸየ፡ ʾaḥṣaya
Grébaut
አሕጸየ፡ ʾaḥṣaya II,1 ያሐጺ፡ , ያሕጺ፡ «ordonnerfr, disposer les fiançaillesfr; donner la fille en mariage, en faisant précéder les fiançaillesfr, fiancerfr» ― አሳጨ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
68
Leslau
አሕፀየ ʾaḥḍaya give a daughter in marriageen, order to give a dowryen 226b
I,1[notio prima est manum contraxitlaet manu corripuitla; videasvid. קָמַץ et קָפַץ , ܩܦܰܣ , قَبَضَ , قَمَزَ , قَمَشَ ; ܩܦܰܣ pugillusla, קֹמֶץ pugillus, manipulusla; قُمْزَةٌ manipulusla; deinde propius ad nostram radicem accedunt: حَمَشَ I II congregavit, collegitla; ܐܰܚܡܶܣ arripuitla; proxime حَفَشَ propulit, abegit, asportavit fluxuslarem. Amh. ሀፈሰ፡ et አፈሰ፡ corraderela].
1)comprehenderela, arriperela: ወሐፈሥዎ፡ በድኖ፡ ለሳኦል፡ ἔλαβον Paralipomenon liber I.1 Par. 10,12 .
2)abriperela, auferrela, propellerela, de vento et procella: ዐውሎ፡ ዘየሐፍሦ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,19 ; የሐፍሦሙ፡ ነፋስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 64,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 30,10 ; Hezekielis prophetia.Hez. 13,13 . ( not able to find explanation in abbreviation listEtiam Job 13,25 ትሐፍሰኒ፡ pro ተኀፍረኒ፡ ).
ḥafaśa
Grébaut
ሐፈሠ፡ ḥafaśa I,1 የሐፍሥ፡ , ይሕፍሥ፡ «balayerfr (vent), emporterfr» ― ጠረገ፡ , ዘገነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
68
N.B. ― «Ce verbe a une signification un peu difficile à rendre. Pour un monceau de blé, de monnaie, etc., «prenez-en», dit-on. On se jette là-dessus et on entrâine dans sa robe avec les deux mains autant qu’on en peut emporter. Voilà ce qu’on exprime avec ሐፊሥ፡ . Ainsi fait le vent qui emporte quelque chose d’amoncelé». (Note de Just d’Urbin).
69
Leslau
ሐፈሠ ḥafaśa rake upen, sweep upen, scatter as chaffen, carry awayen (specifically an amount held in two hands), take a handfulen 227a
I,1[notio prima est manum contraxitlaet manu corripuitla; videasvid. קָמַץ et קָפַץ , ܩܦܰܣ , قَبَضَ , قَمَزَ , قَمَشَ ; ܩܦܰܣ pugillusla, קֹמֶץ pugillus, manipulusla; قُمْزَةٌ manipulusla; deinde propius ad nostram radicem accedunt: حَمَشَ I II congregavit, collegitla; ܐܰܚܡܶܣ arripuitla; proxime حَفَشَ propulit, abegit, asportavit fluxuslarem. Amh. ሀፈሰ፡ et አፈሰ፡ corraderela].
1)comprehenderela, arriperela: ወሐፈሥዎ፡ በድኖ፡ ለሳኦል፡ ἔλαβον Paralipomenon liber I.1 Par. 10,12 .
2)abriperela, auferrela, propellerela, de vento et procella: ዐውሎ፡ ዘየሐፍሦ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,19 ; የሐፍሦሙ፡ ነፋስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 64,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 30,10 ; Hezekielis prophetia.Hez. 13,13 . ( not able to find explanation in abbreviation listEtiam Job 13,25 ትሐፍሰኒ፡ pro ተኀፍረኒ፡ ).
ḥafaśa
Grébaut
ሐፈሠ፡ ḥafaśa I,1 የሐፍሥ፡ , ይሕፍሥ፡ «balayerfr (vent), emporterfr» ― ጠረገ፡ , ዘገነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
68
N.B. ― «Ce verbe a une signification un peu difficile à rendre. Pour un monceau de blé, de monnaie, etc., «prenez-en», dit-on. On se jette là-dessus et on entrâine dans sa robe avec les deux mains autant qu’on en peut emporter. Voilà ce qu’on exprime avec ሐፊሥ፡ . Ainsi fait le vent qui emporte quelque chose d’amoncelé». (Note de Just d’Urbin).
69
Leslau
ሐፈሠ ḥafaśa rake upen, sweep upen, scatter as chaffen, carry awayen (specifically an amount held in two hands), take a handfulen 227a
inusitatusinus., i.q. حَفَنَ vola cepit rem digitis contractis, utraque manu cepitla; ( حُفْنَةٌ tantum rei, quantum manum impletla, חָפְנַיִם pugnus uterquela, ܚܽܘܦܢܳܐ pugnus, volala). Hinc ḥafana
Grébaut
ሐፈነ፡ ḥafana I,1 የሐፍን፡ , ይሕፍን፡ «prendre avec les deux mainsfr, couvrir la face avec les deux mainsfr, suffoquerfr, étoufferfr» ― አፈነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31v.
69
Leslau
ሐፈነ ḥafana (yǝḥfǝn) (, *, ) take earth or grain with two hands held cupped togetheren 227a
ዘ፡ ነጨ፡ R.A., at vid. ኀፈጠ፡ col. 628. ḥafaṭa
Grébaut
ሐፈጠ፡ ḥafaṭa I,1 የሐፍጥ፡ , ይሕፍጥ፡ «pelerfr, corroyerfr, écorcherfr» ― ነጨ፡ ፋቀ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31v.
69
Cross-references: cf. videasvid. ሐፈጠ፡
litera alphabeti Aethiopici XVIIIᵃ, quae የመን፡ ( የማን፡ ) appellatur.
Substantivumsubst.(videtur fem. a የሚን፡ ), [ יָמִין ܝܰܡܺܝܢܳܐ يَمِينٌ يَمَنٌ ] 1) plerumque fem. , manus dextralaJesaiae prophetia.Jes. 9,20 varia lectiovar.; Jesaiae prophetia.Jes. 41,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,12 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,6 ; Danielis prophetia.Dan. 12,7 ; Canticum Canticorum.Cant. 2,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 117,16 ; ብእሲ፡ ዘክልኤሆሙ፡ እደዊሁ፡ የማን፡ Judicum liber.Jud. 3,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 .
2)pars dextrala, latus dextrumla: ልቡ፡ለጠቢብ፡ውስተ፡የማኑ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,13 ; Judicum liber.Jud. 3,16 ; መንገለ፡ የማነ፡ ምሥዋዕ፡ Lucae evangelium.Luc. 1,11 .
yamān
Cross-references: for ብሕት፡ ወደድ፡ ዘየማን፡ videasvid. ቢትወደድ፡
vel ሡራኄ፡ Substantivumsubst., i.q. ሠርኅ፡ ; cumc.suff. ሥራኁ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 24,17 velv. ሡራኄሁ፡ ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,10 varia lectiovar.; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,2 ; (Deo convenit) ሡራኄ፡ ወጸዳል፡ M.M. f. 92; በርሀ፡ ገጹ፡ በሡራኄ፡ መለኮት፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; Org. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሡራኄ፡ ዘ፡ መሽብረቅ፡ ; al.la: የሚያሸበርቅ፡ ብርሃን።
Cross-references: videasvid. also ሠርሕ፡
Substantivumsubst.ancorala(ad quam navis deligatur) Jonae prophetia.Jon. 2,7 ; አውረዱ፡ አርባዕተ፡ መልሕቀ፡ Actus apostolorum.Act. 27,29 ; Actus apostolorum.Act. 27,40 ; Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 11 ; መጽሐፈ፡ መልሕቅ፡ Ἀγκυρωτός (liber Epiphanii Cypr. celeberrimus) not able to find explanation in abbreviation listHaim. Ab. 26. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መልሕቅ፡ ዘ፡ ዘናና፡ ዘያዐርፉ፡ ቦቱ፡ ሐመረ፡ , vel የሚያጸናው። malḥeq
Grébaut
መልሕቅ፡ malḥeq , pluralisPl. መልሕቃት፡ malḥeqāt «anchorala» ― ማጣበቂያ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p.
መልሕቅ፡ malḥeq , pluralisPl. መልሕቃት፡ malḥeqāt «ancrefr» ― የመርከብ፡ መጠበቂያ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v.
22
Leslau
መልሕቅ malḥeq () iron tripoden 311a
Cross-references: videasvid. also መልሐቅ፡
participiumpart., nonnisi in Acc. ይሙነ፡ adverbium, adverbialiteradv.( tüchtig i.e.) probela, valdela, perquamla: ብዙኅ፡ ይሙነ፡ εἰς πλῆθος πολύ Paralipomenon liber II.2 Par. 9,9 ; እስመ፡ አኅሰርዎሙ፡ ይሙነ፡ σφόδρα Paralipomenon liber I.1 Par. 19,5 ; ይሙነ፡ (v. እሙነ፡ ) አበስኩ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 21,8 ; ይሙነ፡ (v. የማነ፡ , velv. እሙነ፡ ) ይከብደኒ፡ 1 Paralipomenon libri I et II.Par. 21,13 . Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ይሙን፡ ብ፡ እጅግ፡ ብዙሂ፡ (i.e. ብዙኅሂ፡ ) ይ። n. 1071Substantivumsubst.(videtur fem. a የሚን፡ ), [ יָמִין ܝܰܡܺܝܢܳܐ يَمِينٌ يَمَنٌ ] 1) plerumque fem. , manus dextralaJesaiae prophetia.Jes. 9,20 varia lectiovar.; Jesaiae prophetia.Jes. 41,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,12 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,6 ; Danielis prophetia.Dan. 12,7 ; Canticum Canticorum.Cant. 2,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 117,16 ; ብእሲ፡ ዘክልኤሆሙ፡ እደዊሁ፡ የማን፡ Judicum liber.Jud. 3,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 .
2)pars dextrala, latus dextrumla: ልቡ፡ለጠቢብ፡ውስተ፡የማኑ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,13 ; Judicum liber.Jud. 3,16 ; መንገለ፡ የማነ፡ ምሥዋዕ፡ Lucae evangelium.Luc. 1,11 .
yamān
Cross-references: for ብሕት፡ ወደድ፡ ዘየማን፡ videasvid. ቢትወደድ፡
III,1
1)extendila, expandila, dilatarila: ትሰፋሕ፡ ἐκτείνεται Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,32 ; ኖኀ፡ ሠርፁ፡ ዘተሰፍሐ፡ እምብዙኅ፡ n. 403 ማይ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 31,5 ; የማኑ፡ ለእግዚአብሔር፡ ተሰፍሐት፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 4. In specie nota phrasin ተሰፍሐ፡ እዱ፡ ( بًسِطَ يَدُهُ ) successum habuitla, auctus est opibusla, potestatelain Jsp., ut: ተሰፍሐ፡ እደ፡ እኩያን፡ ወተኀብአ፡ ጻድቅ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 342 ; በዝኀ፡ ንዋዩ፡ ወተሰፍሐ፡ እደዊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 352 ; al. ( videasvid. አስፍሐ፡ እደ፡ ).
2)expandi i.e. propagarila, longe lateque manarelavel fluerela: ተሰፍሐ፡ ሃይማኖት፡ ርትዕት፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ብሔረ፡ ግብጽ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 4.
3)obducila, obtendila(coll. صَفَحَ II et צִפָּה ): ተጠምቀ፡ ውስተ፡ ዐዘቅተ፡ ወተሰፍሐ፡ ሥጋሁ፡ ወኮነ፡ ጸሊመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 13 (nisi III,2intelligere malueris).
I,1[amh. አቀፈ፡ hebr. חָבַק complicuit manus, amplexus estla, vicinusvic. חוּק et חָמַק : syr. ܚܒܳܩܳܐ amplexusla; arab. حاق med. u circumdedit, amplexus estla, حاق med. i cinxit, circumdeditla( videasvid.supra ሐቀወ፡ ), حَقَفَ pedibus et capite in unum contractis cubavitla(animal), حَقَبٌ cingulumla] SubjunctivusSubj. ይሕቀፍ፡
1)complicarelamanus ሐቀፈ፡ እዴሁ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,5 .
3)incubarelavel foverelaova, pullos, alis complectilapullos: ከመ፡ ዖፍ፡ እንተ፡ ተሐቅፍ፡ አንቆቅሆ፡ ወተሐፅን፡ እጐሊሃ፡ እስከ፡ ሶበ፡ ይሰርራ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6 ( not able to find explanation in abbreviation listPlatt p. 41 ); ከመ፡ ንስር፡ የሐቅፍ፡ እጐሊሁ፡ በገበዋቲሁ፡ Deuteronomium.Deut. 32,11 ; ሐቂፎ፡ እጐሊሁ፡ liber Jobi.Job 39,27 .
et የማናዊ፡ et የማናይ፡ adjectivumadj.relativumrel.
1)dexterla: እለ፡ ክልኤሆን፡ እደዊሆሙ፡ የማንያን፡ (v. የማናውያን፡ ) Judicum liber.Jud. 20,16 ; duxit eum የማናዌ፡ ፍኖተ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc.; ዐይኑ፡ የማናይ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 5 ; ነደፎ፡ የማናየ፡ ገባሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 17 ; የማኒት፡ ( ዐይን፡ ) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
2)qui nonnisi dextrala(manu) uti potestla: የማናይ፡ et ፀጋማይ፡ ne constituatur sacerdos, Clem. f. 85.