Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

II,1
2)ad gratias agendaslavel ad celebrandumlanomen Dei permoverela, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
Substantivumsubst., m. et fem. (ut Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 varia lectiovar.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 92,2 ), pluralisPl. ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo videasvid. 91]
1)
a)aevumla, saeculumla, tempus antiquumla: ዓለምነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,8 ; Henoch ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ γενεαί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,16 ; ቀደምተ፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,10 ; liber Jobi.Job 8,8 ; በከመ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Michaei prophetia.Mich. 7,14 ; እምዓለም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 .
b)tempus remotissimumlasive praeteritum sive futurum, tempus perpetuumla, saeculala, aeternitasla, αἰών , αἰῶνες , Deus ንጉሠ፡ ዓለም፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 13,6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; እግዚአ፡ ዓለማት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 81,10 ; በኵሉ፡ ዓለማት፡ ዘይመጽእ፡ Judae epistola.Judae 25 ; እስከ፡ ኵሎን፡ ዓለማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; አበ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,6 versio alteravers. alt.; እስከ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 .
2)mundusla,
a)rerum universitasla, res creataela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,2 ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,9 ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ἐν ἀμετρήτῳ κτίσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,17 ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ liber Jobi.Job 3,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,20 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,3 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,20 ( κτίσις ); laudant eum coeli et terrae ምስለ፡ ኵሉ፡ ዓለሞሙ፡ ( σὺν τῷ κόσμῳ αὐτῶν ) not able to find explanation in abbreviation listLit. Orth. ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ἀπ ἀρχῆς κόσμου Matthaei Evangelium.Matth. 24,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,4 ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ወእስከ፡ ለዓለም፡ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος Paralipomenon liber I.1 Par. 29,10 ; n. 952Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,2 .
d)munduslavel saeculumlasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur
β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listMasc. 14 ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
ʿālam
Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ videasvid. መናኒ፡
adjectivumadj.relativumrel.saecularisla, mundanusla, ( terrenusla); F.N.; ብዕል፡ ዓለማዊት፡ F.M. 18,1; ግብራት፡ ዓለማዊያት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 sequensseq.; ደብተራ፡ ዓለማዊ፡ ἅγιον κοσμικόν ( oppositum, -o, -nituropp.coelesti) Chrys. ho. 15.
a)laicusla, oppositum, -o, -nituropp.clericis: እመሂ፡ ካህን፡ ወእመሂ፡ ዓለማዊ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 248 ; Synodos.Syn. p. 391.
adjectivumadj.relativumrel.
1)exteriorla, extimusla: ቅጽር፡ አፍኣዊ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,5 ; ጽልመት፡ አፍኣዊ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 88 (aliâs ጸናፊ፡ ).
2)externusla: በአርአያ፡ አፍኣዊ፡ F.M. 16,3; ኢይሰርገዋ፡ አንስት፡ ሰርጐ፡ አፍኣዌ፡ ( not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,3 ) F.M. 34,8; ኢትጽንኑ፡ መንገለ፡ ፍኖተ፡ ሕገጋት፡ አፍኣዊት፡ F.M. 18,1.
3)extraneusla, is qui foris estla, ut: አፍኣዊያን፡ (aliâs ዓለማዊያን፡ , oppositum, -o, -nituropp.ascetis) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 5 ; clerici ne potent ምስለ፡ ሰብእ፡ አፍኣውያን፡ (i.e. cum infidelibus) F.M. 32,1; እመቦ፡ ዘኮነ፡ ውጉዘ፡ ምስለ፡ አፍኣውያን፡ (sc. haereticis, Judaeis, ethnicis) F.N. 13.
adjectivumadj.relativumrel.saecularisla, mundanusla, ( terrenusla); F.N.; ብዕል፡ ዓለማዊት፡ F.M. 18,1; ግብራት፡ ዓለማዊያት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 sequensseq.; ደብተራ፡ ዓለማዊ፡ ἅγιον κοσμικόν ( oppositum, -o, -nituropp.coelesti) Chrys. ho. 15.
a)laicusla, oppositum, -o, -nituropp.clericis: እመሂ፡ ካህን፡ ወእመሂ፡ ዓለማዊ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 248 ; Synodos.Syn. p. 391.
ʿālāmā , ዓለማ፡ ʿālamā Substantivumsubst. flagen, banneren አግብአ፡ እግዚአብሔር፡ ክቡር፡ ወልዑል፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ለማር፡ ገላውዴዎስ፡ ኵሎ፡ መዛግብቲሁ፡ ለዑዝደሜር፡ ባሻ፡ ምስለ፡ ዓለማ፡ ዘሥ ዑል፡ ዲቤሁ፡ ሥዕለ፡ እስሌማንGod glorious and the most high delivered all the treasures of Özdemir (ʿUzdämer) Pasha into the hand of Mar Gälawdewos together with insignia with a picture of Suleiman painted on iten 83 § 167 (ed.), 49 § 167 (tr.); ነጋሪትኒ፡ ፭ጽንድ፡ ወዓላማ፡ ጽሩር፡ ወራስ፡ ቍርዕ፡ ብዙኅ፡ ተነሥአ።(les Turcs) prirent cinq paires de nagārit, un étendard et nombre de cottes de mailles et de casquesfr 128 l. 23-24 (ed.), 146 3-5 (tr.); ነጋሪትሰ፡ ወአለማ፡ ኢተሰልበ፡ እምኔሁ፡e a negarit e a alama não lhe foi tomadapt 21 l. 37-38, 17 l. 14
Leslau
ዓላማ ʿālāmā insigniaen 61a
Comparative and etymological data
from Arabic 627; Amharic ዓላማ ʿālāmā flagen, standarden banneren 1103b
nomen agentisn. ag.repudiansla, abjiciensla, spretorla: pec. hujus mundi መናኔ፡ ዓለም፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 19 Enc.; ልብሰ፡ መናንያን፡ (i.e. monachorum) F.N. 10,6; መናኒተ፡ ዓለም፡ ( ወለተ፡ ጴጥሮስ፡ ) Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 17. Substantivumsubst., m. et fem. (ut Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 varia lectiovar.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 92,2 ), pluralisPl. ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo videasvid. 91]
1)
a)aevumla, saeculumla, tempus antiquumla: ዓለምነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,8 ; Henoch ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ γενεαί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,16 ; ቀደምተ፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,10 ; liber Jobi.Job 8,8 ; በከመ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Michaei prophetia.Mich. 7,14 ; እምዓለም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 .
b)tempus remotissimumlasive praeteritum sive futurum, tempus perpetuumla, saeculala, aeternitasla, αἰών , αἰῶνες , Deus ንጉሠ፡ ዓለም፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 13,6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; እግዚአ፡ ዓለማት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 81,10 ; በኵሉ፡ ዓለማት፡ ዘይመጽእ፡ Judae epistola.Judae 25 ; እስከ፡ ኵሎን፡ ዓለማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; አበ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,6 versio alteravers. alt.; እስከ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 .
2)mundusla,
a)rerum universitasla, res creataela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,2 ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,9 ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ἐν ἀμετρήτῳ κτίσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,17 ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ liber Jobi.Job 3,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,20 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,3 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,20 ( κτίσις ); laudant eum coeli et terrae ምስለ፡ ኵሉ፡ ዓለሞሙ፡ ( σὺν τῷ κόσμῳ αὐτῶν ) not able to find explanation in abbreviation listLit. Orth. ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ἀπ ἀρχῆς κόσμου Matthaei Evangelium.Matth. 24,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,4 ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ወእስከ፡ ለዓለም፡ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος Paralipomenon liber I.1 Par. 29,10 ; n. 952Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,2 .
d)munduslavel saeculumlasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur
β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listMasc. 14 ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
mannāni , pluralisPl. መናንያን፡ mannānǝyān
Grébaut
መናኒ፡ mannāni , pluralisPl. መናንያን፡ mannānǝyān «méprisantfr, qui abandonne les biens de ce mondefr, moinefr» ― ናቂ፡ , መናኝ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41r.
98
Leslau
መናኒ mannāni act. part. of videasvid. መነነ mannana
መናኔ፡ ዓለም mannāne ʿālam monken, videasvid. ዓለም 350b
ʿālam
Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ videasvid. መናኒ፡
Substantivumsubst., m. et fem. (ut Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 varia lectiovar.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 92,2 ), pluralisPl. ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo videasvid. 91]
1)
a)aevumla, saeculumla, tempus antiquumla: ዓለምነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,8 ; Henoch ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ γενεαί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,16 ; ቀደምተ፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,10 ; liber Jobi.Job 8,8 ; በከመ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Michaei prophetia.Mich. 7,14 ; እምዓለም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 .
b)tempus remotissimumlasive praeteritum sive futurum, tempus perpetuumla, saeculala, aeternitasla, αἰών , αἰῶνες , Deus ንጉሠ፡ ዓለም፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 13,6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; እግዚአ፡ ዓለማት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 81,10 ; በኵሉ፡ ዓለማት፡ ዘይመጽእ፡ Judae epistola.Judae 25 ; እስከ፡ ኵሎን፡ ዓለማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; አበ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,6 versio alteravers. alt.; እስከ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 .
2)mundusla,
a)rerum universitasla, res creataela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,2 ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,9 ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ἐν ἀμετρήτῳ κτίσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,17 ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ liber Jobi.Job 3,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,20 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,3 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,20 ( κτίσις ); laudant eum coeli et terrae ምስለ፡ ኵሉ፡ ዓለሞሙ፡ ( σὺν τῷ κόσμῳ αὐτῶν ) not able to find explanation in abbreviation listLit. Orth. ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ἀπ ἀρχῆς κόσμου Matthaei Evangelium.Matth. 24,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,4 ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ወእስከ፡ ለዓለም፡ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος Paralipomenon liber I.1 Par. 29,10 ; n. 952Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,2 .
d)munduslavel saeculumlasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur
β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listMasc. 14 ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
ʿālam
Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ videasvid. መናኒ፡
adjectivumadj.relativumrel.(a ዘለዓለም፡ , videasvid. sub ዓለም፡ 1,b, γ ) aeternusla: ከመ፡ ይትወከፉክሙ፡ ውስተ፡ ምጽላላቲሆሙ፡ ዘለዓለማዊት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3. (vel ፀበ፡ ) et ጸበበ፡ I,1[ ضبّ arctius adhaesitla; ab omni parte comprehenditlarem; ( ضبأ ضبن IV); ضَفٌّ et ظَفٌّ ; amh. ጸበበ፡ et ጠበበ፡ ] SubjunctivusSubj. ይጽብብ፡ ,
1)angustumlavel nimis angustum esselavel fierilaalicui (c. pronomenpron.suff.), coangustarelaaliquem: ለይጽብቦ፡ fiat ei angustum, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; ዝንቱ፡ ማኅደርነ፡ ይጸብበነ፡ στενὸς ἀφ᾽ ἡμῶν Regum liber biblicum IV.4 Reg. 6,1 ; στενοχωρεῖ σε Josuae liber.Jos. 17,15 ; ይጸብበነ፡ ብሔር፡ στενός μοι Jesaiae prophetia.Jes. 49,20 ; ትጸብቢዮሙ፡ ለእለ፡ ይነብሩ፡ ውስቴትኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,19 ; ጸበኒ፡ (v. ጸበበኒ፡ ) ዓለም፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 17 ; ዘሰማይ፡ ኢያግመሮ፡ ኢጸበቦ፡ ማኅፀነ፡ ድንግል፡ γαστὴρ τῆς παρθένου οὐκ ἐστενοχώρησε ho. Procli in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 120.
2)in angustias compellerela, premerela: ሶበ፡ ጸበበቶ፡ ግብር፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 3.
I,1[Aethiopibus tritissimum, caeteris inusitatum; non variatione radicis መጽአ፡ , מָצָא ortum videtur; an ad פָּגַשׁ נָגַשׁ ( הִשִּׂיג ?) referendum?] SubjunctivusSubj. ይብጻሕ፡
2)
a)de tempore: venissela, venirela, appeterela, adessela: በጽሐት፡ ዕለተ፡ እግዚአብሔር፡ πάρεστι Joelis prophetia.Joel 2,1 ; ወበጽሐ፡ ሳብዕ፡ ወርኅ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,1 ; ናሁ፡ ይበጽሕ፡ መዋዕል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,14 versio novavers. nov.; አመ፡ ትበጽሕ፡ ይኃሪትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,32 ; ዘእንበለ፡ ይብጽሖሙ፡ ጊዜ፡ ሞቶሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,29 ; በጽሐ፡ጊዜ፡ ዘርእ፡ ለዘሪእ፡ Kuf.11; n. 546 በጽሐ፡ ዕድሜ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 7,2 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,13 .
c)nonnumquam: provectum essela: ዳዊት፡ ልህቀ፡ ወበጽሐ፡ መዋዕሊሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,1 ; በጽሐ፡ ( ዓለም፡ ) ውስተ፡ ዓሥር፡ ( ክፍል፡ ) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,9 .
3)pervaderela: በጽሐ፡ ስሙ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Josuae liber.Jos. 6,27 ; ጼናሁ፡ የሐውር፡ ወይበጽሕ፡ ነዊኀ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,4 .
4)attingerela, pertingerela, pertinerela, cumc. እስከ፡ Deuteronomium.Deut. 1,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,4 ; ይበጽሕ፡ ( ማይ፡ ) እስከ፡ ክሣድ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,7 versio alteravers. alt.; ትበጽሕ፡ ( መንግሥትየ፡ ) እስከ፡ አጽናፈ፡ በሓውርት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 3,13 apocr.; Judith liber apocryphus.Judith 7,3 ; cumc. ውስተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 17,2 ; cumc.Acc.: ይበጽሕ፡ ደመናተ፡ ርእሱ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 31,3 ; ኑኁ፡ በጽሐ፡ ሰማየ፡ (v. እስከ፡ ሰማይ፡ ) Danielis prophetia.Dan. 4,17 ; በጽሐኒ፡ ማይ፡ እስከ፡ ነፍስየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,1 .
a)prope accederela, prope abessela: በጽሐ፡ እስከ፡ ለሞት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,1 ; በጽሐ፡ ለሞት፡ ( እስከ፡ ለሞት፡ Platt) ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,27 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,30 ; Jesaiae prophetia.Jes. 53,8 .
b)attingerelai.e. assequila, cumc.Acc., ዘእንበለ፡ ይበጽሑ፡ ምድረ፡ ግብ፡ Danielis prophetia.Dan. 6,24 ; ለጻድቃን፡ ኢትበጽሖሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,22 ; ኢትበጽሕዎ፡ οὐ μὴ γὰρ ἐφίκησθε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,30 ; አመ፡ በጽሐ፡ ፵ ዓመተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 15,7 ; mente: እፎ፡ እበጽሕ፡ ፍናዊከ፡ Lud. e V.S.; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3.
5)supervenirelaalicui, invaderela, attingerelaaliquem, obvenirela, evenirela, acciderelaalicui, cumc.Acc.personapers.: መዋዕለ፡ ተጽናስ፡ በጽሐኒ፡ προέφθασέ με liber Jobi.Job 30,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,13 ; ἐπέπεσεν αὐτούς Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,15 ; እስከ፡ በጽሖሙ፡ ፍዳሆሙ፡ ἐλθῃ ἐπ᾽ αὐτούς Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,25 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,4 ; ከመ፡ ትብጻሕከ፡ በረከቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,70 ; በጽሐቶሙ፡ አምሳል፡ ዘመሰሉ፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,22 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 108,7 ; ምንዳቤ፡ በጽሐኪ፡ not able to find explanation in abbreviation listLit. Cyr. ; ኀበ፡ ሞት፡ ኢይበጽሖ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 27 Enc. ; cumc. ላዕለ፡ pers. Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,14 .
6)obtingerela, contingerela, de sorte et de rebus sorte divisis, cumc. ላዕለ፡ pers. Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,41 ; cumc.Acc.Josuae liber.Jos. 18,11 ; Josuae liber.Jos. 19,1 ; ለከ፡ ይበጽሐከ፡ ርስታ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,12 ; cumc. ለ፡ , ut: መክፈልት፡ ቡርክት፡ በጽሐት፡ ለሴም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; venditione Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,27 .
7)in arithmetica: evenirelai.e. efficila, colligila(cfr. بَلَغَ , مَبْلَغٌ ) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,10 sequensseq.; ዘበጽሐ፡ እምትድምርት፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 30. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በጽሐ፡ ዘ፡ ደረሰ፡
(raro ጸንፍ፡ ; per scriptum Jesaiae prophetia.Jes. 13,5 Laur.) Substantivumsubst.plerumque m. , pluralisPl. ጽነፍ፡ et አጽናፍ፡ [ صِنْفٌ orala, margolavestis]
1)orala
a)vestis; pluralisPl. ጽነፍ፡ ; ጽንፈ፡ ልብስ፡ ἄκρον Haggaei prophetia.Hagg. 2,12 ; ጽነፊሁ፡ ለልብስ፡ ἀρχαί Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,24 .
b)aliarum rerum i.e. margola, labrumla, vasis Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 ; ጽንፈ፡ ውሒዝ፡ χεῖλος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,16 ; ጽንፈ፡ ማዩ፡ ለዮርዳንስ፡ Josuae liber.Jos. 3,8 ; litusla: እንተ፡ መልዕልተ፡ ጽንፈ፡ ባሕር፡ ἡ παραθαλασσία Paralipomenon liber II.2 Par. 8,17 ; ጽንፋ፡ ለባሕር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 30 Enc.
2)extremitasla, finisla, terminusla; pluralisPl.plerumque አጽናፍ፡ (raro ጽነፍ፡ ut Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 40 ; Hezekielis prophetia.Hez. 15,4 ): ጽንፎን፡ ( ለፍናው፡ ) τελευταῖα Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,25 ; እምጽንፈ፡ ደቡብ፡ ἐσχάτου Hezekielis prophetia.Hez. 38,15 ; ውስተ፡ ጽንፈ፡ ምድር፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,5 ; ἄκρον Deuteronomium.Deut. 4,32 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 38,7 ; አልቦ፡ ጽንፈ፡ ዕበየ፡ ዚአሁ፡ πέρας Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 144,3 ; συντέλεια Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,17 ; ጽንፈ፡ አጽባዕት፡ Lucae evangelium.Luc. 16,24 ; ጽነፊሁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 15,4 ; እምአዝናፈ፡ ( Cod. Laur., አጽናፈ፡ in caet.) መሠረተ፡ ሰማይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,5 ; አጽናፈ፡ ሰማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,31 ; አጽናፈ፡ ምድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 34 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 35 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 66,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,27 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,16 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,22 ( τὸν γῦρον τῆς γῆς ); Jesaiae prophetia.Jes. 40,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 67,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,22 ; Danielis prophetia.Dan. 4,17 ; Danielis prophetia.Dan. 4,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,2 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,9 ; Marci Evangelium.Marc. 13,27 ; አጽናፈ፡ ዓለም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,8 ; etiam (omisso ምድር፡ vel ዓለም፡ ) ውስተ፡ ኵሉ፡ አጽናፍ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 170,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 ; n. 1295 መላኬ፡ ኵሉ፡ አጽናፍ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 2 Enc.
b)errore interpretum, pro ἡ ἄκρα , acropolisla, arxla: Deuteronomium.Deut. 3,11 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 5,9 Scholion Voc. Ae. videasvid. sub ከንፊፍ፡
vel ጌሠም፡ ( ጌሤም፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,73 errore calami scriptum videtur) Substantivumsubst., m. et fem. , [de amlaconferascfr. ዓለም፡ ]
1)dies posterusla, crastinusla: ለጌሰም፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,19 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 16,16 ; Josuae liber.Jos. 3,5 ; ኢትትዐበይ፡ ዘለጌሰም፡ μὴ καυχῶ τὰ εἰς αὔριον Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,1 ; ኢትተክዙ፡ ለጌሰም፡ እስመ፡ ጌሰምሰ፡ ትኄሊ፡ ለርእሳ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,34 ; እስከ፡ ጌሰም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,11 ; Actus apostolorum.Act. 4,3 ; cumc.pronomenpron.suff.: በጌሰሙ፡ postridielaF.M. 14,9; ለለጌሰሙ፡ Machbara Me’manân.Machb. Meem. 11.
et ውዕለ፡ I,1[amh. ዋለ፡ ; vicinum est nomen עוֹלָם ( ዓለም፡ ), de quo videasvid. 91 ; etiam יחל חול et גיל ] SubjunctivusSubj. የዐል፡ , Imperat. ዐል፡
1)morarila, manerela, commorarila: ንዋዕል፡ velv. ንውዕል፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ እንዘ፡ ነሐውር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,14 ; ነበረ፡ ትዕይንት፡ ወውዕለ፡ (v. ወዐለ፡ , varia lectiovar.pro ውዑል፡ ) እስከ፡ አመ፡ ሐይዉ፡ ἡσυχίαν εἶχον αὐτόθι καθήμενοι Josuae liber.Jos. 5,8 ; n. 924 ቦአ፡ የዐል፡ καταλῦσαι Lucae evangelium.Luc. 19,7 ; ወኄረ፡ ዐል፡ (v. ከመ፡ ትንበር፡ ኄረ፡ ) καὶ σώζου Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,3 ; ኅቡረ፡ ወዐሉ፡ cohabitaveruntlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 29 Enc. ; ወዐለ፡ ቅድሜሁ፡ ሞት፡ (lictoris vel stipatoris instar, videasvid. ወዓሊ፡ ) τρέχει liber Jobi.Job 41,13 .
2)in specie: diem agerelavel transigerela, per diem facerelaaliquid, interdiu commorarila, opus diurnum facerela( videasvid. ዕለት፡ ), ከመ፡ የዐል፡ Cod. Bibl. Bodl. XXVIII; እለ፡ ይውዕሉ፡ በስታይ፡ (v. ውስተ፡ ስታይ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,11 ; ዘኀቤሁ፡ ወዐልኩ፡ ዮም፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,19 ; ወይውዕል፡ በይምን፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,6 varia lectiovar.; ወዐሉ፡ ኀቤሁ፡ ይእተ፡ ዕለተ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,40 ; ወዐለ፡ በሐሩረ፡ ፀሓይ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 50 ; ይውዕሉ፡ ውስተ፡ ግበቢሆሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,23 ; cumc.Acc.loci: እስመ፡ ወዐለ፡ ገዳመ፡ ኀበ፡ እለ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,3 ; Lucae evangelium.Luc. 19,5 ; sequensseq. እንዘ፡ , ut: ወወዐሉ፡ ይእተ፡ ዕለተ፡ እንዘ፡ ይትናገሩ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; vel sequensseq.Imperf., ut: ቤትኩ፡ ወወዐልኩ፡ እጸብት፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,25 ; homo ይውዕል፡ ወይትቀነይ፡ እስከ፡ ይመሲ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,24 ; ይወፍር፡ ሰብእ፡ ውስተ፡ ተግባሩ፡ ወይውዕል፡ ወይትቀነይ፡ እስከ፡ ይመሲ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 3.
3)agereladiem festum (in lingua Amharico-Aethiopica): እውዕል፡ ፋሲካ፡ Cod. Bibl. Bodl. XXVIII ( videasvid. sub ኰስሐ፡ ).
Cross-references: ጽንፈ፡ ṣǝnfa part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ጽንፈ፡ አስግድ፡አጽናፍ፡ ʾaṣnāf part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. አጽናፍ፡ ሰገድ፡
nomen agentisn. ag.(I) corruptibilisla, fragilisla: ዓለም፡ ማሳኒ፡ Enc.; መብልዕ፡ ማሳኒ፡ ወዘመናዊ፡ F.N. 9; ጥሪት፡ ማሳኒ፡ ወንዋይ፡ ኀላፊ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 30 Enc. n. 179 māsāni , fem. ማሳኒት፡ māsānit ;pluralisPl. ማሳንያን፡ māsānǝyān , ማሳንያት፡ māsānǝyāt
Grébaut
ማሳኒ፡ māsāni , pluralisPl. ማሳንያን፡ māsānǝyān «corruptiblefr, qui se gâte ou se corromptfr»; fem. ማሳኒት፡ māsānit , pluralisPl. ማሳንያት፡ māsānǝyāt «corruptiblefr» ― ጠፊ፡ Ms. BNFabb217, fol. 38v.
90
Leslau
ማሳኒ māsāni act. part. of videasvid. ማሰነ māsana 366a
Substantivumsubst., m. et fem. (ut Jesaiae prophetia.Jes. 14,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 varia lectiovar.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 92,2 ), pluralisPl. ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo videasvid. 91]
1)
a)aevumla, saeculumla, tempus antiquumla: ዓለምነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,8 ; Henoch ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ γενεαί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,16 ; ቀደምተ፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,10 ; liber Jobi.Job 8,8 ; በከመ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Michaei prophetia.Mich. 7,14 ; እምዓለም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 .
b)tempus remotissimumlasive praeteritum sive futurum, tempus perpetuumla, saeculala, aeternitasla, αἰών , αἰῶνες , Deus ንጉሠ፡ ዓለም፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 13,6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; እግዚአ፡ ዓለማት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 81,10 ; በኵሉ፡ ዓለማት፡ ዘይመጽእ፡ Judae epistola.Judae 25 ; እስከ፡ ኵሎን፡ ዓለማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; አበ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,6 versio alteravers. alt.; እስከ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,7 .
2)mundusla,
a)rerum universitasla, res creataela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,2 ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,9 ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ἐν ἀμετρήτῳ κτίσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,17 ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ liber Jobi.Job 3,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,20 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,3 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,20 ( κτίσις ); laudant eum coeli et terrae ምስለ፡ ኵሉ፡ ዓለሞሙ፡ ( σὺν τῷ κόσμῳ αὐτῶν ) not able to find explanation in abbreviation listLit. Orth. ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ἀπ ἀρχῆς κόσμου Matthaei Evangelium.Matth. 24,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,4 ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ወእስከ፡ ለዓለም፡ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος Paralipomenon liber I.1 Par. 29,10 ; n. 952Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,2 .
d)munduslavel saeculumlasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur
β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 8 ; not able to find explanation in abbreviation listMasc. 14 ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
ʿālam
Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ videasvid. መናኒ፡
I,1[ חָלַף , ܚܠܦ , خَلَفَ ; amh. አለፈ፡ ] SubjunctivusSubj. ይኅልፍ፡
1)transirela
a)praeterirela, praetergredila παρελθεῖν , παραπορεύεσθαι : መጽአ፡ የኀልፍ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 4,1 ; ኀለፈ፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ liber Jobi.Job 28,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,15 . (de vento); Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,14 (de nubibus); cumc.Acc. የኀልፍ፡ ቈላ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,29 ; ለዘከመዝ፡ የኀልፎ፡ ኵሉ፡ ረባሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,20 ; cumc. እንተ፡ ኀበ፡ , ut: ዘየኀልፍ፡ እንተ፡ ኀቤሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 19,8 ; Hezekielis prophetia.Hez. 16,6 ; cumc. እንተ፡ , ut: ዘየኀልፍ፡ እንተ፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 29,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 35,8 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,10 ; cumc. ውስተ፡ termini: የኀልፍ፡ ውስተ፡ መጌዶን፡ παρελεύσεται εἰς Jesaiae prophetia.Jes. 10,29 .
b)pertransirela, obirela, peragrarelalocum, διελθείν , cumc.Acc: ኢየኀልፍዋ፡ዐረብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,20 ; cumc. ማእከለ፡ , ut: ከመ፡ ማእከለ፡ መሥገርት፡ ተኀልፍ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,13 ; cumc. እንተ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,1 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,4 ; cumc. እንተ፡ ውስተ፡ , ut: ኢየኀልፍ፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ Joelis prophetia.Joel 4,17 ; cumc. እንተ፡ ማእከለ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,18 ; cumc. እንተ፡ ኀበ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,1 ; cumc. እምነ፡ , ut: ኀለፈ፡ እምነ፡ መስጴጦምያ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,24 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,10 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,17 ; cumc. በ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,3 .
d)pervaderela, penetrarela: ላዕሌኪ፡ ኀለፈ፡ ጽዋዐ፡ እግዚአብሔር፡ ἐπὶ σε διελεύσεται Threni, liber biblicus.Thren. 4,21 ; ኀለፈት፡ ጽሎትየ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 16,20 ; ሐጽ፡ የኀልፍ፡ ውስተ፡ ሥጋሁ፡ liber Jobi.Job 20,25 ; ኀለፈ፡ ሰይፍ፡ እንተ፡ ክሣዱ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,9 .
e)praetereundoladiscederela, pergerela, abirela, πορεύεσθαι Matthaei Evangelium.Matth. 11,6 ; እምቅድመ፡ ገጹ፡ ኅልፍ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,3 ; ἀπελεύσονται Jeremiae prophetia.Jer. 44,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,25 ; ኀለፈት፡ እምኔየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,12 ; ኀሊፈከ፡ እምህየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,3 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,1 ; መንግሥትከ፡ ኀለፈት፡ እምኔከ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 .
2)elabila, praeterirela, abirela, de tempore: በሌሊት፡ እንተ፡ ኀለፈት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,18 ; ዘኒ፡ ኀለፈ፡ ወዘኒ፡ ይመጽእ፡ quae praeterierunt et quae ventura suntlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,19 ; ኀለፈ፡ ቀሥም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,20 ; ክረምት፡ ኀለፈ፡ Canticum Canticorum.Cant. 2,11 ; ኀሊፎ፡ ብዙኅ፡ መዋዕል፡ liber Jobi.Job 2,9 ; Danielis prophetia.Dan. 1,15 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,31 ; እስከ፡ የኀልፍ፡ መዐቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 26,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,4 ; ኀለፈ፡ መዋዕሊሆሙ፡ provectae erant aetatislaLucae evangelium.Luc. 1,7 ; Lucae evangelium.Luc. 1,18 .
3)de omnibus rebus fluxis, vanis, cito pereuntibus: transirela, praeterlabila, dilabila, effugerela, evanescerela, perirela, de unda liber Jobi.Job 6,15 ; ሞገድ፡ እንተ፡ ኀለፈት፡ liber Jobi.Job 11,16 ; aquis Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 7 ; umbra ኀለፈ፡ ጽላሎተ፡ ማዓልት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 6,4 ; n. 581 የኀልፍ፡ ከመ፡ ጽላሎት፡ liber Jobi.Job 14,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,22 ; lumine: ኀለፈ፡ ብርሃኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,11 ; tenebris: ኀለፈት፡ ጽልመት፡ 1 Evangelium Joannis.Joh. 2,8 ; rebus mundanis: ዓለም፡ የኀልፍ፡ ወፍትወቱኒ፡ 1 Evangelium Joannis.Joh. 2,17 ; hominibus: ነኀልፍ፡ እምዓለም፡ ከመ፡ አንበጣ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,34 .
( ዓለስ፡ ) Substantivumsubst.[ عُلَسٌ tritici species duo grana in una vagina habensla] zeala( triticum speltala), σῖτος Lucae evangelium.Luc. 22,31 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 31. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ዐለስ፡ ዘ፡ አጃ።
Ali, chalifa.
ʿālāmā , ዓለማ፡ ʿālamā Substantivumsubst. flagen, banneren አግብአ፡ እግዚአብሔር፡ ክቡር፡ ወልዑል፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ለማር፡ ገላውዴዎስ፡ ኵሎ፡ መዛግብቲሁ፡ ለዑዝደሜር፡ ባሻ፡ ምስለ፡ ዓለማ፡ ዘሥ ዑል፡ ዲቤሁ፡ ሥዕለ፡ እስሌማንGod glorious and the most high delivered all the treasures of Özdemir (ʿUzdämer) Pasha into the hand of Mar Gälawdewos together with insignia with a picture of Suleiman painted on iten 83 § 167 (ed.), 49 § 167 (tr.); ነጋሪትኒ፡ ፭ጽንድ፡ ወዓላማ፡ ጽሩር፡ ወራስ፡ ቍርዕ፡ ብዙኅ፡ ተነሥአ።(les Turcs) prirent cinq paires de nagārit, un étendard et nombre de cottes de mailles et de casquesfr 128 l. 23-24 (ed.), 146 3-5 (tr.); ነጋሪትሰ፡ ወአለማ፡ ኢተሰልበ፡ እምኔሁ፡e a negarit e a alama não lhe foi tomadapt 21 l. 37-38, 17 l. 14
Leslau
ዓላማ ʿālāmā insigniaen 61a
Comparative and etymological data
from Arabic 627; Amharic ዓላማ ʿālāmā flagen, standarden banneren 1103b
ʿālāmā , ዓለማ፡ ʿālamā Substantivumsubst. flagen, banneren አግብአ፡ እግዚአብሔር፡ ክቡር፡ ወልዑል፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ለማር፡ ገላውዴዎስ፡ ኵሎ፡ መዛግብቲሁ፡ ለዑዝደሜር፡ ባሻ፡ ምስለ፡ ዓለማ፡ ዘሥ ዑል፡ ዲቤሁ፡ ሥዕለ፡ እስሌማንGod glorious and the most high delivered all the treasures of Özdemir (ʿUzdämer) Pasha into the hand of Mar Gälawdewos together with insignia with a picture of Suleiman painted on iten 83 § 167 (ed.), 49 § 167 (tr.); ነጋሪትኒ፡ ፭ጽንድ፡ ወዓላማ፡ ጽሩር፡ ወራስ፡ ቍርዕ፡ ብዙኅ፡ ተነሥአ።(les Turcs) prirent cinq paires de nagārit, un étendard et nombre de cottes de mailles et de casquesfr 128 l. 23-24 (ed.), 146 3-5 (tr.); ነጋሪትሰ፡ ወአለማ፡ ኢተሰልበ፡ እምኔሁ፡e a negarit e a alama não lhe foi tomadapt 21 l. 37-38, 17 l. 14
Leslau
ዓላማ ʿālāmā insigniaen 61a
Comparative and etymological data
from Arabic 627; Amharic ዓላማ ʿālāmā flagen, standarden banneren 1103b
ʿālāmā , ዓለማ፡ ʿālamā Substantivumsubst. flagen, banneren አግብአ፡ እግዚአብሔር፡ ክቡር፡ ወልዑል፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ለማር፡ ገላውዴዎስ፡ ኵሎ፡ መዛግብቲሁ፡ ለዑዝደሜር፡ ባሻ፡ ምስለ፡ ዓለማ፡ ዘሥ ዑል፡ ዲቤሁ፡ ሥዕለ፡ እስሌማንGod glorious and the most high delivered all the treasures of Özdemir (ʿUzdämer) Pasha into the hand of Mar Gälawdewos together with insignia with a picture of Suleiman painted on iten 83 § 167 (ed.), 49 § 167 (tr.); ነጋሪትኒ፡ ፭ጽንድ፡ ወዓላማ፡ ጽሩር፡ ወራስ፡ ቍርዕ፡ ብዙኅ፡ ተነሥአ።(les Turcs) prirent cinq paires de nagārit, un étendard et nombre de cottes de mailles et de casquesfr 128 l. 23-24 (ed.), 146 3-5 (tr.); ነጋሪትሰ፡ ወአለማ፡ ኢተሰልበ፡ እምኔሁ፡e a negarit e a alama não lhe foi tomadapt 21 l. 37-38, 17 l. 14
Leslau
ዓላማ ʿālāmā insigniaen 61a
Comparative and etymological data
from Arabic 627; Amharic ዓላማ ʿālāmā flagen, standarden banneren 1103b
wǝdǝmʿālā nomen propriumn. pr. (personal name) ʻWedemʿ ālāʼit 62:19 (ed.) Chronicle of ʿAmda ṢǝyonChron. Am. 40 videasvid. also ውድም፡ , ዓላ፡
, ዓልው፡ , ዓልወ፡ not foundn. peregr., scilicetsc. ἀλόη ( ܥܶܠܘܰܝ , אילוא ) aloela, ዓልወ፡ (Nomin.) Canticum Canticorum.Cant. 4,14 ; Ssal. Req.; (Acc.) Evangelium Joannis.Joh. 19,39 ; ዕፀው፡ ዘዓልዋ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 31,2 ; ዓልው፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 10 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 15 ; ዓልዋ፡ Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 29 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ዓልው፡ ዘ፡ ላዳን፡ ; aliudla: ዓለው፡ ዘ፡ ፍስጥቅ፡ , ዓልው፡ , ዓልወ፡ not foundn. peregr., scilicetsc. ἀλόη ( ܥܶܠܘܰܝ , אילוא ) aloela, ዓልወ፡ (Nomin.) Canticum Canticorum.Cant. 4,14 ; Ssal. Req.; (Acc.) Evangelium Joannis.Joh. 19,39 ; ዕፀው፡ ዘዓልዋ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 31,2 ; ዓልው፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 10 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 15 ; ዓልዋ፡ Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 29 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ዓልው፡ ዘ፡ ላዳን፡ ; aliudla: ዓለው፡ ዘ፡ ፍስጥቅ፡