Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ጸሎታት፡ [a verbo tertiae formatum; צְלוֹ צְלוֹתַא ܨܠܽܘܬܳܐ صَلٰوةٌ ] precatiola, preceslaad Deum fusae, oratiola: ንጹሕ፡ ጸሎትየ፡ liber Jobi.Job 16,17 ; ኀለፈት፡ ጸሎትየ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 16,20 ; liber Jobi.Job 27,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 4,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 64,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 38,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,15 ; Threni, liber biblicus.Thren. 3,8 ; Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 9,17 ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ጸሎት፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 13,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,22 ; ታበዝኁ፡ ጸሎተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 ; Lucae evangelium.Luc. 6,12 ; Actus apostolorum.Act. 2,42 ; Actus apostolorum.Act. 10,4 ; Jacobi epistola.Jac. 5,14 ; Jacobi epistola.Jac. 5,15 ; Jacobi epistola.Jac. 5,16 ; ጸሎተ፡ ጸለየ፡ ከመ፡ ኢይዝንም፡ ዝናም፡ Jacobi epistola.Jac. 5,17 ; ጸሎቶሙ፡ ከመ፡ ይጥበቡ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,34 ; ጸሎት፡ ጽንዕት፡ (efficax) Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ገበርክሙ፡ ጸሎተ፡ ( በስሙ፡ ) Sx. not able to find explanation in abbreviation listMij. 1 Enc.; ጸሎታት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 99,3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 6 Enc.; ቤተ፡ ጸሎት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 56,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,7 ; Actus apostolorum.Act. 16,13 ; de horis precum canonicis videasvid.Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 67 ( Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 68 ); Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 7 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 29 ; ጸሎተ፡ ግበሩ፡ ነግሀ፡ ወበ፫ ሰዓት፡ ወበ፮ ወበ፱ ወበሰርክ፡ ወበንቅወተ፡ ዶርሆ፡ ወንፍቃ፡ ሌሊት፡ Ssal. Req.; de ጸሎት፡ agitur F.N. 14; variae preces, quae passim memorantur, sunt: ጸሎተ፡ ሃይማኖት፡ (symbolum fidei) Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163, 3; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 44 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 51 ; ጸሎተ፡ ወንጌል፡ ወአቡነ፡ ዘበሰማያት፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 57 ; not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ጸሎተ፡ ወንጌል፡ እግዚአብሔር፡ እግዚኦ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 54 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 60 ; ጸሎተ፡ አኰቴት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 48 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 53 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 56 ; ጸሎተ፡ ዕጣን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 48 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 57 ; ጸሎተ፡ ንስሓ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 65 ; ጸሎተ፡ ዘሰላም፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 93 ; Lit. crebro ጸሎተ፡ ቡራኬ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 167,3 ; ጸሎተ፡ ምውታን፡ ጸለዩ፡ ላዕሌሁ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 10 Enc.; ጸሎተ፡ መቃብር፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 52 ; በእንተ፡ እለ፡ ኖሙ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 64 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 67 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 92 ; ጸሎተ፡ ተክሊል፡ F.M. 5,17; F.M. 8,1; ጸሎተ፡ ሰውሳብ፡ F.M. 5,8; ጸሎተ፡ ማእድ፡ Reg. Pach.; Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 16, al.; videasvid.etiam 234; 235; ጸሎተ፡ መብረቅ፡ inscriptae sunt preces quaedam magicae, not able to find explanation in abbreviation listCod. Mus. Brit. LXXII f. 78 –88.
a)precatio faustala: ከመ፡ ትብጻሕ፡ ጸሎቱ፡ εὐλογία (v. በረከቱ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,8 .
c) ቅብአ፡ ጸሎት፡ unguentum precibus consecratumlaJacobi epistola.Jac. 5,14 ; ጸሎት፡ ላዕለ፡ ጻሕል፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 158,2 .
particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendilaet distinguendilaejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.
b)Respondet graeco μέν ( quidemla), sive in altero membro sequatur simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,22 ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,37 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; sive sequatur ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,28 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,30 ; sive ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,2 .
c)Respondet graeco δέ ( autemla, verola, contrala, sedla) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,33 ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,10 ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,11 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,12 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,1 ; Lucae evangelium.Luc. 2,19 ; Lucae evangelium.Luc. 3,17 ; Lucae evangelium.Luc. 12,31 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ወእመሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,5 : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. In specie hoc ሰ፡ usurpatur,
β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Judicum liber.Jud. 13,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,24 . Voci አነ፡ egolaannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, sub finems. fin.).
particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendilaet distinguendilaejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.
b)Respondet graeco μέν ( quidemla), sive in altero membro sequatur simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,22 ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,37 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; sive sequatur ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,28 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,30 ; sive ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,2 .
c)Respondet graeco δέ ( autemla, verola, contrala, sedla) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,33 ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,10 ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,11 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,12 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,1 ; Lucae evangelium.Luc. 2,19 ; Lucae evangelium.Luc. 3,17 ; Lucae evangelium.Luc. 12,31 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ወእመሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,5 : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. In specie hoc ሰ፡ usurpatur,
β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Judicum liber.Jud. 13,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,24 . Voci አነ፡ egolaannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, sub finems. fin.).
particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendilaet distinguendilaejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.
b)Respondet graeco μέν ( quidemla), sive in altero membro sequatur simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,22 ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,37 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; sive sequatur ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,28 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,30 ; sive ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,2 .
c)Respondet graeco δέ ( autemla, verola, contrala, sedla) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,33 ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,10 ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,11 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,12 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,1 ; Lucae evangelium.Luc. 2,19 ; Lucae evangelium.Luc. 3,17 ; Lucae evangelium.Luc. 12,31 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ወእመሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,5 : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. In specie hoc ሰ፡ usurpatur,
β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Judicum liber.Jud. 13,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,24 . Voci አነ፡ egolaannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, sub finems. fin.).
particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendilaet distinguendilaejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.
b)Respondet graeco μέν ( quidemla), sive in altero membro sequatur simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,22 ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,37 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; sive sequatur ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,28 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,30 ; sive ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,2 .
c)Respondet graeco δέ ( autemla, verola, contrala, sedla) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,33 ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,10 ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,11 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,12 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,1 ; Lucae evangelium.Luc. 2,19 ; Lucae evangelium.Luc. 3,17 ; Lucae evangelium.Luc. 12,31 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ወእመሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,5 : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. In specie hoc ሰ፡ usurpatur,
β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Judicum liber.Jud. 13,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,24 . Voci አነ፡ egolaannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, sub finems. fin.).
particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendilaet distinguendilaejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.
b)Respondet graeco μέν ( quidemla), sive in altero membro sequatur simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,22 ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,37 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; sive sequatur ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,28 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,30 ; sive ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,2 .
c)Respondet graeco δέ ( autemla, verola, contrala, sedla) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,33 ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,10 ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,11 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,12 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,1 ; Lucae evangelium.Luc. 2,19 ; Lucae evangelium.Luc. 3,17 ; Lucae evangelium.Luc. 12,31 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ወእመሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,5 : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,8 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. In specie hoc ሰ፡ usurpatur,
β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,4 ; Judicum liber.Jud. 13,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,24 . Voci አነ፡ egolaannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, sub finems. fin.).
conjunctioconj.inseparabilis praefixa [ וְ ܘ , وَ فَ ]
1)copulativa: etla, quela, atquela; copulandis et verbis et sententiis inservit, neque graeco καί , τε tantum sed etiam δέ crebro respondet, ut Matthaei Evangelium.Matth. 2,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,3 al.
a)passim: etla quidemla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,7 .
b)cumla: ከመ፡ ይሑር፡ ውእቱ፡ ወዕቅብቱ፡ ut iret (is et concubina ejus) cum concubina sua Judicum liber.Jud. 19,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,1 .
c)ubi enunciationi principali enunciationes secundariae, quibus status vel conditio alicujus describitur, subjunguntur, usurpatur vel ወ፡ simplex Actus apostolorum.Act. 18,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,24 ; Judicum liber.Jud. 16,15 ; vel ሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,1 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 24,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,30 ( gramm.§ 200,1).
2)consecutiva: et statimla, tumla, utla, igiturla, ዓዲ፡ ሰቡዕ፡ መዋዕል፡ ወኣመጽእ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,4 ; n. 881 ከመ፡ ሰማዕከ፡ ሕልመ፡ ወፈከርከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,15 ; ሶበ፡ ይኔጽር፡ ወይሬኢ፡ cum suspiceret (statim) videbatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 29,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,5 ; ወአእሚሮሙ፡ ወመጽኡ፡ Actus apostolorum.Act. 17,13 ; Actus apostolorum.Act. 19,1 ; ቅረበኒ፡ ወእግስስከ፡ ut te tangamlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,1 ; Deuteronomium.Deut. 9,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,8 ; ሚመጠነ፡ ትሁቡኒ፡ ወአነ፡ ለክሙ፡ ኣገብኦ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,15 ; ኢትግበራ፡ ለእኪት፡ ወኢይርከብከ፡ እኩይ፡ nelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,1 ; ወአይድዐኒ፡ dic mihi igiturlaJudicum liber.Jud. 16,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,2 .
conjunctioconj.inseparabilis praefixa [ וְ ܘ , وَ فَ ]
1)copulativa: etla, quela, atquela; copulandis et verbis et sententiis inservit, neque graeco καί , τε tantum sed etiam δέ crebro respondet, ut Matthaei Evangelium.Matth. 2,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,3 al.
a)passim: etla quidemla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,7 .
b)cumla: ከመ፡ ይሑር፡ ውእቱ፡ ወዕቅብቱ፡ ut iret (is et concubina ejus) cum concubina sua Judicum liber.Jud. 19,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,1 .
c)ubi enunciationi principali enunciationes secundariae, quibus status vel conditio alicujus describitur, subjunguntur, usurpatur vel ወ፡ simplex Actus apostolorum.Act. 18,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,24 ; Judicum liber.Jud. 16,15 ; vel ሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,1 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 24,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,30 ( gramm.§ 200,1).
2)consecutiva: et statimla, tumla, utla, igiturla, ዓዲ፡ ሰቡዕ፡ መዋዕል፡ ወኣመጽእ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,4 ; n. 881 ከመ፡ ሰማዕከ፡ ሕልመ፡ ወፈከርከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,15 ; ሶበ፡ ይኔጽር፡ ወይሬኢ፡ cum suspiceret (statim) videbatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 29,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,5 ; ወአእሚሮሙ፡ ወመጽኡ፡ Actus apostolorum.Act. 17,13 ; Actus apostolorum.Act. 19,1 ; ቅረበኒ፡ ወእግስስከ፡ ut te tangamlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,1 ; Deuteronomium.Deut. 9,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,8 ; ሚመጠነ፡ ትሁቡኒ፡ ወአነ፡ ለክሙ፡ ኣገብኦ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,15 ; ኢትግበራ፡ ለእኪት፡ ወኢይርከብከ፡ እኩይ፡ nelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,1 ; ወአይድዐኒ፡ dic mihi igiturlaJudicum liber.Jud. 16,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,2 .
conjunctioconj.inseparabilis praefixa [ וְ ܘ , وَ فَ ]
1)copulativa: etla, quela, atquela; copulandis et verbis et sententiis inservit, neque graeco καί , τε tantum sed etiam δέ crebro respondet, ut Matthaei Evangelium.Matth. 2,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,3 al.
a)passim: etla quidemla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,7 .
b)cumla: ከመ፡ ይሑር፡ ውእቱ፡ ወዕቅብቱ፡ ut iret (is et concubina ejus) cum concubina sua Judicum liber.Jud. 19,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,1 .
c)ubi enunciationi principali enunciationes secundariae, quibus status vel conditio alicujus describitur, subjunguntur, usurpatur vel ወ፡ simplex Actus apostolorum.Act. 18,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,24 ; Judicum liber.Jud. 16,15 ; vel ሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,1 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 24,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,30 ( gramm.§ 200,1).
2)consecutiva: et statimla, tumla, utla, igiturla, ዓዲ፡ ሰቡዕ፡ መዋዕል፡ ወኣመጽእ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,4 ; n. 881 ከመ፡ ሰማዕከ፡ ሕልመ፡ ወፈከርከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,15 ; ሶበ፡ ይኔጽር፡ ወይሬኢ፡ cum suspiceret (statim) videbatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 29,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,5 ; ወአእሚሮሙ፡ ወመጽኡ፡ Actus apostolorum.Act. 17,13 ; Actus apostolorum.Act. 19,1 ; ቅረበኒ፡ ወእግስስከ፡ ut te tangamlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,1 ; Deuteronomium.Deut. 9,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,8 ; ሚመጠነ፡ ትሁቡኒ፡ ወአነ፡ ለክሙ፡ ኣገብኦ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,15 ; ኢትግበራ፡ ለእኪት፡ ወኢይርከብከ፡ እኩይ፡ nelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,1 ; ወአይድዐኒ፡ dic mihi igiturlaJudicum liber.Jud. 16,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,2 .
I,1[amh. idemid.; de etymo conjecturam habes Gesenii in thes. p. 1490 sub תאם ; videas annon verbum referendum sit ad radicesradd. دمج دمق دغم (coll. دِمْجٌ cum دِجْمَةٌ ), quibus vis inserendilainest, unde duplicarelafacile propagatur] SubjunctivusSubj. ይድግም፡ , repeterela, iterarela, iterumlavel rursus facerelaaliquid, cumc.Acc.: ኢይደግሙ፡ አበሳ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,8 ; ኢታውጽእ፡ ቃለ፡ ዘሰማዕከ፡ ወኢትድግም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,7 ; ወትደግም፡ ፻ወ፶ ዳዊት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 13 ; plerumque sequensseq.verbo, sive finito asyndeto: ደገመ፡ ያዕቆብ፡ ቦአ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,15 ; Lucae evangelium.Luc. 20,11 romanae editionisrom., vel copula conjuncto: ወደገሙ፡ ዓዲ፡ ወአበሱ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,6 , sive Acc.Infinitivi: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,25 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,25 ; Judicum liber.Jud. 3,12 ; Judicum liber.Jud. 8,28 ; Judicum liber.Jud. 9,37 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 7,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,35 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,14 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,16 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,22 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,65 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 al. crebro; nec non sequensseq. ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,22 ; passim omisso Objecto; Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,34 ; ገሥጾ፡ ለዐርክከ፡ ዮጊ፡ ኢገብረ፡ ወእመኒ፡ ገብረ፡ ከመ፡ ኢይድግም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,14 ; ለእመቦ፡ ዘአበስከ፡ ኢትድግም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,1 ; ለእመ፡ ደገምክሙ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,39 .
a)adjicerela, adderelacumc.Acc.et በዲበ፡ , ut: ኢደገሙ፡ ነገረ፡ በዲበ፡ ነገርየ፡ liber Jobi.Job 29,22 .
c)iterum fierilavel essela: ዘኢኮነ፡ ከማሁ፡ እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ ወኢይደግም፡ እንከ፡ እምድኅሬሁ፡ Joelis prophetia.Joel 2,2 .
litera alphabeti Aethiopici decima quinta, quae ወዌ , ዋዌ፡ nominatur, ut: ሆህያተ፡ ቤት፡ ወዋዌ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 1 adverbium, adverbialiteradv.pronom. interrogativum, compositum e ሚ፡ et መ፡ ( gramm.§ 63 et § 161,a et § 198,c). Est nota interrogationis et significat
1)num? utrum?la ምንት፡ እምኀየሶሙ፡ ለእለ፡ ተፈጥሩ፤ ሚመ፡ ተፈጥሮ፡ ወሚመ፡ ኢተፈጥሮ፡ quid melius esset creatis: utrum creatos an non creatos esse?laCyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 12 ; አይኬ፡ ዘወለደት፡ ድንግል፤ ሚመ፡ ትስብእተ፡ ወሚመ፡ መለኮተ፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 15.
2)Cum compositum ( ወሚመ፡ ) in interrogationibus disjunctivis alteram disjunctionis partem infert: an?laMatthaei Evangelium.Matth. 17,25 ; liber Jobi.Job 6,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 12,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,28 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 4,21 ; saepissime adjecto: ኑ፡ ( ወሚመ፡ ኑ፡ ): እምሰማይኑ፡ ወሚመ፡ እምሰብእኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,28 ; n. 161Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,8 ; Evangelium Joannis.Joh. 9,2 ; Actus apostolorum.Act. 8,34 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,10 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,49 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,50 . Etiam ubi enuntiatio interrogativa proxime non antecedit, ወሚመ፡ disjunctivum an?lausurpari potest, ut Jacobi epistola.Jac. 4,5 . videasVid. እመ፡ Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: አው፡ ወሚመ፡ ብ፡ ወይ፡ ; aliudla: ወሚመ፡ ዘ፡ ወይም።
particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 161,a; gramm.§ 198,2,a),
1)nota interrogationis (sicut ሁ፡ q.v.): –ne?laan?lanum?lautrum?lanumquid?laaut primo aut principali sententiae vocabulo suffigitur: ዳኅንኑ፡ አቡክሙ፡ ወይቤልዎ፡ ዳኅን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,27 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,28 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,14 ; ዘንተኑ፡ ገበርኪ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,14 ; ግበ፡ ዝእብኑ፡ ርስትየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 12,9 ; ንደፈንኑ፡ liber Jobi.Job 17,16 ; Amosi prophetia.Am. 3,3 sequensseq.; Jeremiae prophetia.Jer. 2,31 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,14 ; ወይክሉኑ፡ ጸዊመ፡ Marci Evangelium.Marc. 2,19 ; አንተኑ፡ ዘይመጽእ፡ ወቦኑ፡ ካልአ፡ ዘንሴፎ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,25 ; Josuae liber.Jos. 5,13 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,22 ; ኑ፡ Marci Evangelium.Marc. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 4,38 ; ዘወድቀ፡ ኢይትነሣእኑ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,22 ; frequentissime ቦኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,9 ; Lucae evangelium.Luc. 22,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 12,29 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 12,30 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 12,31 ( videasvid. ቦ፡ ); አኮኑ፡ , አልቦኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 ; Marci Evangelium.Marc. 14,60 ; Evangelium Joannis.Joh. 7,19 ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ); et aliis pronominibus et adverbiis interrogativis annectitur, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ፡ , እፎ፡ , እመ፡ (ut: እመ፡ አማንኑ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,9 ), ሚመ፡ , አው፡ ; post singulas notiones ejusdem sententiae particula copulatas repetere licet, ut: ሕዝብየኑ፡ ወብሔርየኑ፡ ተኀሥሥ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,35 .
2)Enunciationi conditionali inserta ኑ፡ (sicut ሁ፡ q.v.; quamquam multo rarius usitata) est nota dubitationis ( gramm.§ 205,1), qua is loquitur de eo quod hypothetice posuit se ipsum dubitare indicat: እመ፡ ይጸውዑከኑ፡ መጽኡ፡ እሉ፡ ሰብእ፡ ተንሥእ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,20 ; collatio, -is vel collectivum, -ecoll.ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 . n. 630
particula restrictiva et adversativa (e ባሕት፡ et suff. ûla, videasvid. gramm.§ 163,2; gramm.168,8)
1)rarius: solumla, tantumla, ut: በዝንቱ፡ ባሕቱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,6 .
2)plerumqne: atla, sedla, autemla, attamenla, verumla, verumtamenla,
a) ባሕቱ፡ nudum, πλήν , ባሕቱ፡ (v. ወባሕቱ፡ ) ዘንተ፡ ረከብኩ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,30 ; δέ Prov, 14,22; vel postpositum ( δέ ), ut: መበለት፡ ባሕቱ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,14 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 varia lectiovar.; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,1 .
b)crebro: ወባሕቱ፡ πλήν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,20 ; ምህረኒ፡ እግዚኦ፡ ወባሕቱ፡ በፍትሕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,39 ; Lucae evangelium.Luc. 6,24 ; Lucae evangelium.Luc. 10,11 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Lucae evangelium.Luc. 18,8 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 11,11 ; ἀλλά Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,30 ; liber Jobi.Job 1,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,2 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,14 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,7 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,9 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,8 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,53 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,24 (ubi in Gr. nihil respondet); οὐ μὴν δὲ ἀλλά liber Jobi.Job 5,8 ; liber Jobi.Job 21,17 ; liber Jobi.Job 27,7 ; liber Jobi.Job 34,36 ; ἀλλὰ δὴ liber Jobi.Job 27,11 ; μέντοι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,26 ; እነብር፡ ኀቤከ፡ ወባሕቱ፡ በሌሊት፡ ትወፅእ፡ አመትከ፡ ገዳመ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,17 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,10 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,38 ; ወባሕቱ፡ ሰ፡ καίτοι γε liber Jobi.Job 4,2 .
3) ባሐቱ፡ postpositum: quinla, imola, potiusla( vielmehrde, ubi contrarium rei negatae ponitur): δέ Matthaei Evangelium.Matth. 5,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,37 ; μᾶλλον Matthaei Evangelium.Matth. 10,6 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,19 ; አኮ፡ ይእዜ፡ አላ፡ ባሕቱ፡ እምድኅረ፡ ኅዳጥ፡ መዋዕል፡ Clem. f. 14; ወባሕቱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,28 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,2 .
particula restrictiva et adversativa (e ባሕት፡ et suff. ûla, videasvid. gramm.§ 163,2; gramm.168,8)
1)rarius: solumla, tantumla, ut: በዝንቱ፡ ባሕቱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,6 .
2)plerumqne: atla, sedla, autemla, attamenla, verumla, verumtamenla,
a) ባሕቱ፡ nudum, πλήν , ባሕቱ፡ (v. ወባሕቱ፡ ) ዘንተ፡ ረከብኩ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,30 ; δέ Prov, 14,22; vel postpositum ( δέ ), ut: መበለት፡ ባሕቱ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,14 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 varia lectiovar.; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,1 .
b)crebro: ወባሕቱ፡ πλήν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,20 ; ምህረኒ፡ እግዚኦ፡ ወባሕቱ፡ በፍትሕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,39 ; Lucae evangelium.Luc. 6,24 ; Lucae evangelium.Luc. 10,11 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Lucae evangelium.Luc. 18,8 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 11,11 ; ἀλλά Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,30 ; liber Jobi.Job 1,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,2 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,14 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,7 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,9 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,8 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,53 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,24 (ubi in Gr. nihil respondet); οὐ μὴν δὲ ἀλλά liber Jobi.Job 5,8 ; liber Jobi.Job 21,17 ; liber Jobi.Job 27,7 ; liber Jobi.Job 34,36 ; ἀλλὰ δὴ liber Jobi.Job 27,11 ; μέντοι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,26 ; እነብር፡ ኀቤከ፡ ወባሕቱ፡ በሌሊት፡ ትወፅእ፡ አመትከ፡ ገዳመ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,17 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,10 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,38 ; ወባሕቱ፡ ሰ፡ καίτοι γε liber Jobi.Job 4,2 .
3) ባሐቱ፡ postpositum: quinla, imola, potiusla( vielmehrde, ubi contrarium rei negatae ponitur): δέ Matthaei Evangelium.Matth. 5,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,37 ; μᾶλλον Matthaei Evangelium.Matth. 10,6 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,19 ; አኮ፡ ይእዜ፡ አላ፡ ባሕቱ፡ እምድኅረ፡ ኅዳጥ፡ መዋዕል፡ Clem. f. 14; ወባሕቱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,28 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,2 .
adjectivumadj.i.q. أَكْدَرُ fuscusla: ወንጹፍ፡ ጸፍጸፉ፡ በሕብረ፡ ወርቅ፡ ወብሩር፡ ወያክንት፡ ወአክደር፡ ( ) አስፋር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 3. particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:
1)etiam quoquela, et – ipsela, ( vicissimla, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Lucae evangelium.Luc. 19,19 ; Lucae evangelium.Luc. 19,42 ; Lucae evangelium.Luc. 19,44 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,12 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Jacobi epistola.Jac. 3,6 ; n. 629ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,14 ; Deuteronomium.Deut. 28,65 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,4 ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,22 ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,1 ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,14 , al. creberrime.
a)passim praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ Amosi prophetia.Am. 7,3 ; Amosi prophetia.Am. 7,6 .
b)nonnumquam: etiamlai.e. adeola: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 .
c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solumlacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ ኒ፡ vel አላ፡ ኒ፡ sed etiamla, ut: Evangelium Joannis.Joh. 13,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,18 Platt.
4)Interrogativis pronominibus vel adverbiis annexum vim indefinitorum tribuit, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ።
particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:
1)etiam quoquela, et – ipsela, ( vicissimla, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Lucae evangelium.Luc. 19,19 ; Lucae evangelium.Luc. 19,42 ; Lucae evangelium.Luc. 19,44 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,12 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Jacobi epistola.Jac. 3,6 ; n. 629ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,14 ; Deuteronomium.Deut. 28,65 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,4 ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,22 ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,1 ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,14 , al. creberrime.
a)passim praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ Amosi prophetia.Am. 7,3 ; Amosi prophetia.Am. 7,6 .
b)nonnumquam: etiamlai.e. adeola: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 .
c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solumlacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ ኒ፡ vel አላ፡ ኒ፡ sed etiamla, ut: Evangelium Joannis.Joh. 13,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,18 Platt.
4)Interrogativis pronominibus vel adverbiis annexum vim indefinitorum tribuit, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ።
particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:
1)etiam quoquela, et – ipsela, ( vicissimla, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Lucae evangelium.Luc. 19,19 ; Lucae evangelium.Luc. 19,42 ; Lucae evangelium.Luc. 19,44 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,12 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Jacobi epistola.Jac. 3,6 ; n. 629ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,14 ; Deuteronomium.Deut. 28,65 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,4 ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,22 ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,1 ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,14 , al. creberrime.
a)passim praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ Amosi prophetia.Am. 7,3 ; Amosi prophetia.Am. 7,6 .
b)nonnumquam: etiamlai.e. adeola: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 .
c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solumlacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ ኒ፡ vel አላ፡ ኒ፡ sed etiamla, ut: Evangelium Joannis.Joh. 13,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,18 Platt.
4)Interrogativis pronominibus vel adverbiis annexum vim indefinitorum tribuit, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ።
particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:
1)etiam quoquela, et – ipsela, ( vicissimla, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Lucae evangelium.Luc. 19,19 ; Lucae evangelium.Luc. 19,42 ; Lucae evangelium.Luc. 19,44 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,12 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Jacobi epistola.Jac. 3,6 ; n. 629ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,14 ; Deuteronomium.Deut. 28,65 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,4 ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,22 ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,1 ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,14 , al. creberrime.
a)passim praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ Amosi prophetia.Am. 7,3 ; Amosi prophetia.Am. 7,6 .
b)nonnumquam: etiamlai.e. adeola: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 .
c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solumlacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ ኒ፡ vel አላ፡ ኒ፡ sed etiamla, ut: Evangelium Joannis.Joh. 13,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,18 Platt.
4)Interrogativis pronominibus vel adverbiis annexum vim indefinitorum tribuit, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ።
particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:
1)etiam quoquela, et – ipsela, ( vicissimla, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Lucae evangelium.Luc. 19,19 ; Lucae evangelium.Luc. 19,42 ; Lucae evangelium.Luc. 19,44 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,12 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Jacobi epistola.Jac. 3,6 ; n. 629ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,14 ; Deuteronomium.Deut. 28,65 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 16,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,4 ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,22 ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,1 ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,14 , al. creberrime.
a)passim praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ Amosi prophetia.Am. 7,3 ; Amosi prophetia.Am. 7,6 .
b)nonnumquam: etiamlai.e. adeola: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 .
c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solumlacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ ኒ፡ vel አላ፡ ኒ፡ sed etiamla, ut: Evangelium Joannis.Joh. 13,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,18 Platt.
4)Interrogativis pronominibus vel adverbiis annexum vim indefinitorum tribuit, videasvid. ምንት፡ , አይ፡ , ማእዜ፡ , አይቴ።
particula consecutiva [composita ex I እን፡ et ከ፡ , gramm.§ 62,c et gramm.§ 64; ከ፡ autem e forma pleniore extenuatum videtur, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ኬ፡ ; frustra Schrader de linguae Ae. indole p. 29 እንከ፡ ex እንተ፡ ከ፡ contractum esse conjecit], postpositiva, nec nisi emphaseos causa (ut Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 romanae editionisrom.) vel ubi vocibus encliticis ሰ፡ et ኬ፡ aucta est (sc. እንከሰ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,12 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 vel እንከሰኬ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,6 ) primum orationis locum obtinet.
1)de consecutione causali: igiturla, itaquela, ergola, ( nun , also ), οὖν Matthaei Evangelium.Matth. 7,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,32 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,45 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,22 al. ἄρα , ታአምር፡ እንከሰ፡ liber Jobi.Job 38,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,25 ( nimirumla; thesi propositae firmandae exemplum infert, sicut Graeci nonnumquam voce ἄρα utuntur); in sententiis interrogativis: liber Jobi.Job 17,15 ; በቀለኑ፡ እንከ፡ ትትቤቀላኒ፡ Joelis prophetia.Joel 4,4 ; ወአይቴኑ፡ እንከ፡ አምላከ፡ ጽድቅ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,17 ; መኑ፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,6 ; በውስተ፡ ርስተ፡ መኑ፡ እንከ፡ አኀድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,56 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,27 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,1 ; et cohortativis: ኅፈሩ፡ እንከ፡ ቃልየ፡ τοιγαροῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,16 ; Epistola Jeremiae, apocrypha.Ep. Jer. 14 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,38 . Matthaei Evangelium.Matth. 10,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,42 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,1 .
b)in apodosi sententiarum conditionalium, sive እንከ፡ , ut አእመርኩ፡ እንከ፡ ከመ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,9 ; Judicum liber.Jud. 16,11 ; sive እንከ፡ Judicum liber.Jud. 16,7 .
c) እንከ፡ ( und nunde, und sode) duas enuntiationes ita conjungit, ut posteriorem e priori consequi significet (sicut וְ consec. et ف ); ወያአምር፡ እንከ፡ ኵሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,46 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,5 ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ወተአመን፡ እንከ፡ ከመ፡ ሕሡም፡ አልቦ፡ ዘይረክበከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,10 ; ወወድቀ፡ እንከ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,26 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 11,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 86,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,3 .
2)de consecutione temporali: adhucla, porrola, ampliusla, diutiusla; passim, ubi temporis praesentis ratio habetur: nuncla, jamla, vel ubi temporis futuri: in reliquumlasive posterumla; ἔτι Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,14 ; ኀደገት፡ እንከ፡ ብሂሎታ፡ ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ; አሐተ፡ እንከ፡ ἔτι τὸ ἅπαξ τοῦτο Judicum liber.Jud. 16,18 ; ቦኑ፡ ለግሙራ፡ ኣረምም፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,14 ; እምይእዜ፡ እንከ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,1 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,7 ; ወተከልአ፡ ሕዝብ፡ እንከ፡ አብኦ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,1 ; ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 ; እንከ፡ ዓዲ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; ወእምዝ፡ እንከ፡ καὶ τότε Esther, liber biblicus.Esth. 2,13 ; τὸ λοιπόν ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,13 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 ; ወይጸርኅ፡ እንከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 15 ; አእመርኩ፡ እንከሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,21 ; ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ καὶ νῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,48 . Crebro componuntur
particula consecutiva [composita ex I እን፡ et ከ፡ , gramm.§ 62,c et gramm.§ 64; ከ፡ autem e forma pleniore extenuatum videtur, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ኬ፡ ; frustra Schrader de linguae Ae. indole p. 29 እንከ፡ ex እንተ፡ ከ፡ contractum esse conjecit], postpositiva, nec nisi emphaseos causa (ut Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 romanae editionisrom.) vel ubi vocibus encliticis ሰ፡ et ኬ፡ aucta est (sc. እንከሰ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,12 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 vel እንከሰኬ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,6 ) primum orationis locum obtinet.
1)de consecutione causali: igiturla, itaquela, ergola, ( nun , also ), οὖν Matthaei Evangelium.Matth. 7,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,32 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,45 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,22 al. ἄρα , ታአምር፡ እንከሰ፡ liber Jobi.Job 38,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,25 ( nimirumla; thesi propositae firmandae exemplum infert, sicut Graeci nonnumquam voce ἄρα utuntur); in sententiis interrogativis: liber Jobi.Job 17,15 ; በቀለኑ፡ እንከ፡ ትትቤቀላኒ፡ Joelis prophetia.Joel 4,4 ; ወአይቴኑ፡ እንከ፡ አምላከ፡ ጽድቅ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,17 ; መኑ፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,6 ; በውስተ፡ ርስተ፡ መኑ፡ እንከ፡ አኀድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,56 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,27 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,1 ; et cohortativis: ኅፈሩ፡ እንከ፡ ቃልየ፡ τοιγαροῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,16 ; Epistola Jeremiae, apocrypha.Ep. Jer. 14 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,38 . Matthaei Evangelium.Matth. 10,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,42 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,1 .
b)in apodosi sententiarum conditionalium, sive እንከ፡ , ut አእመርኩ፡ እንከ፡ ከመ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,9 ; Judicum liber.Jud. 16,11 ; sive እንከ፡ Judicum liber.Jud. 16,7 .
c) እንከ፡ ( und nunde, und sode) duas enuntiationes ita conjungit, ut posteriorem e priori consequi significet (sicut וְ consec. et ف ); ወያአምር፡ እንከ፡ ኵሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,46 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,5 ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ወተአመን፡ እንከ፡ ከመ፡ ሕሡም፡ አልቦ፡ ዘይረክበከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,10 ; ወወድቀ፡ እንከ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,26 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 11,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 86,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,3 .
2)de consecutione temporali: adhucla, porrola, ampliusla, diutiusla; passim, ubi temporis praesentis ratio habetur: nuncla, jamla, vel ubi temporis futuri: in reliquumlasive posterumla; ἔτι Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,14 ; ኀደገት፡ እንከ፡ ብሂሎታ፡ ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ; አሐተ፡ እንከ፡ ἔτι τὸ ἅπαξ τοῦτο Judicum liber.Jud. 16,18 ; ቦኑ፡ ለግሙራ፡ ኣረምም፡ እንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,14 ; እምይእዜ፡ እንከ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,1 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,7 ; ወተከልአ፡ ሕዝብ፡ እንከ፡ አብኦ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,1 ; ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 ; እንከ፡ ዓዲ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; ወእምዝ፡ እንከ፡ καὶ τότε Esther, liber biblicus.Esth. 2,13 ; τὸ λοιπόν ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,13 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,8 ; ወይጸርኅ፡ እንከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 15 ; አእመርኩ፡ እንከሰ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,21 ; ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ καὶ νῦν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,48 . Crebro componuntur
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
ṣalot
Cross-references: for ማየ፡ ጸሎት፡ videasvid. ማይ፡
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
Substantivumsubst., m. , rarius fem. , pluralisPl. አፈው፡ , pluralisPl.pluralisPl. አፈዋት፡ [ פֶּה , فُوهٌ فَاهٌ فِيهٌ فَمٌ فُمٌ , ܦܰܘܡ ], in st. constr. et in Acc. አፈ፡ ; cumc.pronomen suffixumpron. suff. አፉየ፡ , አፉከ፡ , አፉሁ፡ caet. (ut Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,17 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,9 ), in Acc. አፋሁ፡ ( Matthaei Evangelium.Matth. 5,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,6 ; Actus apostolorum.Act. 10,34 Platt; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,18 ), አፋሃ፡ ( Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,16 Platt), etiam አፈክሙ፡ ( Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,33 varia lectiovar.), at plerumque per ûla, ut: አፉየ፡ ( liber Jobi.Job 33,2 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,29 ; Judicum liber.Jud. 11,35 ), አፉከ፡ ( Judicum liber.Jud. 11,36 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,22 ), አፉክሙ፡ ( liber Jobi.Job 19,5 ), አፉሁ፡ , አፉሃ፡ ( Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 56,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 106,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,11 annotatioann.), አፉሆሙ፡ ( liber Jobi.Job 29,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,16 , al.),
1)osla(oris), tam brutorum ( rictusla, rostrumla): ተፈጽመ፡ አፈ፡ ኵሉ፡ አራዊት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Danielis prophetia.Dan. 6,18 ; Danielis prophetia.Dan. 6,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,22 ; liber Jobi.Job 41,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,27 ; quam hominum: ውስተ፡ አፈ፡ በላዒ፡ Nahum.Nah. 3,12 ; Marci Evangelium.Marc. 7,15 ; አብቀዉ፡ አፉሆሙ፡ ላዕሌየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 2,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 9,12 ; በስዕመተ፡ አፉሁ፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,2 ; አፈ፡ ራትዓን፡ ይመልእ፡ ሠሐቀ፡ liber Jobi.Job 8,21 ; አልቦሙ፡ መንፈሰ፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,17 ; ያበቁ፡ አፉሁ፡ እስከ፡ እዘኒሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,5 ; instrumentum loquendi ( στόμα , etiam γλῶσσα ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,11 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,15 ; ቃለ፡ አፉከ፡ liber Jobi.Job 15,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,26 ; liber Jobi.Job 32,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,30 ; ለአብዳን፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ ልቦሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,26 ; ዘወጽአ፡ እምአፉነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 51,17 ; አፈ፡ ረሲዓን፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,6 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,11 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,31 ; አፈ፡ ነኪር፡ ወአኮ፡ አፈ፡ ዚአከ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,2 ; Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; ይነብብ፡ አፍ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; Jesaiae prophetia.Jes. 9,17 ; ከሠትኩ፡ አፉየ፡ liber Jobi.Job 33,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 15,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,2 ; ፈታሕኩ፡ አፉየ፡ Judicum liber.Jud. 11,35 ; ይፈጽም፡ አፉሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,29 ; ዘየዐቅብ፡ አፉሁ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,3 ; ትነሥእ፡ በአፉከ፡ ሥርዐትየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,17 ; n. 809 ታዐብዩ፡ አፉክሙ፡ liber Jobi.Job 19,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,22 ; ያሐሥሙ፡ አፉሆሙ፡ ላዕሌየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,16 ; አፍ፡ ጥዑም፡ γλῶσσα εὔλαλος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,5 ; በአፍ፡ ርኵስት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,4 ; አፍ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 4,24 ; በአሐዱ፡ አፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,6 . Nota etiam አፈ፡ ወርቅ፡ χρυσόστομος (cognomen Joannis Patriarchae Constantinopolitani) ut F.M. 2,11 al.
a) አፈ፡ በአፍ፡ osla( orela) ad osla(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 39,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 12,8 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 12 ; Epistola Joannis III.3 Joh. 14.
b) በአፈ፡ vel እምአፈ፡ ex orelaalicujus (eo dictante): ጸሐፈ፡ ባሮክ፡ በአፈ፡ (v. እምአፈ፡ ) ኤርምያስ፡ ኵሎ፡ ቃለ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,31 ; እምአፉሁ፡ አይድዐኒ፡ ኤርምያስ፡ ዘኵሎ፡ ነገረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,18 .
c) እምአፉሁ፡ ex ore suolai.e. oratione extemporali: እለ፡ ይነግሩ፡ እምአፉሆሙ፡ ድንቀተ፡ ወኢቀደሙ፡ ጽሒፈ፡ Hom. Severiani in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 122 ; vel: e mente sua, ut: ይጌሥጾሙ፡ ኵሎ፡ አሚረ፡ ፩ ጊዜ፡ እመጻሕፍት፡ (e Bibliis) ወ ፩ ጊዜ፡ እምአፉሁ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 30.
d) አፍ፡ nonnumquam idem est quod ቃለ፡ አፍ፡ i.e. verbumla, sermola, jussuslaal., ut: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,13 ; Deuteronomium.Deut. 19,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,16 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,2 ; ኵሉ፡ ይቁም፡ በአፈ፡ ዚአሆሙ፡ (sc. episcoporum) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 227 ; አልቦሙ፡ ስርየት፡ ዘእንበለ፡ በአፉሆሙ፡ ለእለ፡ ሐመዩ፡ (nulla iis remissio est, nisi intercessione eorum, quibus maledixerunt) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 230.
e)oslaalicujus i.e. oratorlavel interpreslaalicujus: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,16 ; ትከውን፡ ከመ፡ አፉየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,19 . Cfr. አፈ፡ ንጉሥ፡ in Isenb. lexiconlex.amh. p. 137. Etiam ubi de ore plurium agitur, non pluralisPl. አፈው፡ , sed SingularisSing. አፍ፡ frequentant, ut Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,33 ; Danielis prophetia.Dan. 6,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,18 al.
2)Varie transfertur:
c)caputlaclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 27 Enc.
d)initiumla, ut: aurorae, አፈ፡ ጽባሕ፡ i.e. primum diluculumla, ὄρθρος Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,15 ; በአፈ፡ ጽባሕ፡ τὸ πρωΐ Regum liber biblicum III.3 Reg. 17,6 ; ዕቅበተ፡ ሌሊት፡ እንተ፡ አፈ፡ ጽባሕ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,24 ; እንተ፡ አፈ፡ ጽባሕ፡ primo diluculolanot able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 105 ; vel: mortis, ut: በአፈ፡ ሞት፡ in extremisla, in agonela, Lud. sine auctore, auctoritateauct.
1)ʾafa Substantivumsubst. st.c. spokesman ofen
a) አፈ፡ መኰንን፡ ʾafa makʷannǝn (title) spokesman of the princeen ከመ፡ ኢይባእ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡que personne ne puisse y entrer, ni le gouverneur, ni le procureur du gouverneurfr 32 l. 24–25 (ed.), 38 l. 2–3 (tr.); ወአፈ፡ መኰንን፡ ዘሚካኤል፡et le procureur du gouverneur, Za-Mikāʾelfr 48 l. 3 (ed.), 57 l. 24 (tr.), videasvid. መኰንን፡
b) አፈ፡ ሹም፡ ʾafa šum (title) chief’s spokesmanen ወበጽራዕሂ፡ ሥዩማኒሆሙ፡ ወዘታሕቴሆሙ፡ ኅዱግ፡ ወአፈ፡ ሹም፡ በስምዕ፡ ወበአንበሳ፡ ወበመዓር፡ ወበቀለታ፡ ወበሕዳድ፡ አሕረምነ፡ ከመ፡ ኢይባኡ፡፡Dans le Ṣerāʿ, nous avons défendu d’y entrer aux chefs des pays et à leurs subordonnés, les vicaires et les porte-parole des chefs, pour la cire, le lion, le miel, pour l’aumône et le ḥedādfr 40 l. 11–13 (ed.), 47 l. 23–26 (tr.), videasvid. ሹም፡
c) አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ʾafa nǝbura ʾǝd (title) spokesman of the nǝbura ʾǝden ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 eachen 84 (ed.), 58 (tr.); ወአፈ፡ ንቡረ፡ እድሂ፡ ክፍለ፡ ስምዖን፡le procureur (af) de nebura ed, Kefla Semʿonfr 28 l. 6–7 (ed.), 32 10–11 (tr.); እመቦ፡ ዘሄደ፡ ወዘተአገለ፡ ውጉዘ፡ ይኩን፡ በአፈ፡ ጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ ወበአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ። እመሂ፡ ንቡረ፡ እድ፧ አው፡ አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ዘእንበለ፡ ማኅበር።S’il se trouve quelqu’un qui viole ou transgresse [cet acte], qu’il soit maudit par la bouche de Pierre et de Paul, et par la bouche du Père, du Fils et du Saint Esprit; même s’il s’agit du nebura ed ou du procureur (afa) du nebura ed, agissant sans l’autorisation de la communauté!fr 28 l. 16–19 (ed.), 32 l. 22–27 (tr.)
Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ videasvid. ንቡር፡videasvid. እድ፡
d) አፈ፡ ወይዘሮ፡ ʾafa wayzaro (title) spokesman of the lady ወአፈ፡ ወይዘሮ፡au porte-parole de la princessefr 40 l. 6 (ed.), 47 l. 16–17 (tr.), videasvid. ወይዘሮ፡
ʾangot n. pr. (place name) 52:17 (ed.), 62:3 (ed.) Chronicle of ʿAmda ṢǝyonChron. Am. 11 Chronicle of ʿAmda ṢǝyonChron. Am. 30 ; ወሀለዉ፡ ሰብእ፡ ቅዱሳን፡ በምድረ፡ አንጎት፡There were holy people in the land of Angoten 78 (374) l. 24 (ed.), 79 (375) l. 29–30 (tr.) (‘Angot was the name of an area south of Tǝgray, to the east of Lasta and to the north of lake Ḥayq. It included approximately the present territories of Qobbo, Yäǧǧu, and Wǝččale, cf. .’ 375 n. 141)
Cross-references: for ማእከለ፡ አንጎት፡ videasvid. ማእከል፡
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b): inla, versusla; sed obsoletum est, nec nisi voci ኵል፡ annexum occurrit ( gramm.p. 297), quod videasq.v.he
Grébaut
ሄ፡ enclictic particleencl. particle, s’attache au seul mot ኵል፡ , totalitéfr et change ce sens en celui d’uniquité.fr ኵልሄ፡ ou ኵለሄ፡ , በኵልሄ፡ ou በኵለሄ፡ , etc. ወሀሎኩ፡ መልዕልተ፡ አርያም፡ እመልእ፡ ኵለሄ። 147. በእንተ፡ ህላዌ፡ ኵለሄ። 146.
2
Leslau
he thereen, hereen, away toen (e.g. ኵልሄ፡ kʷǝllǝ-he , በኵልሄ፡ bakʷǝllǝ-he everywhereen, ኵለሄ፡ kʷǝlla-he acc. in every directionen). 213a
Cross-references: videasvid. also ኵልሄ፡
nomenn. ወሀሎ፡ በምድረ፡ ሲሮንስ፡ ዘውእቱ፡ ሕንካክያ፡ ዕፅ Und es ist im lande der Sirenen ein baum, welcher Ḥenkâkjâ istde 35 (ed.) 88 (tr.) ; see also xxiv; page, 88, fn., 233
Leslau
ḥənkākəyā, ḥənkakayā kind of tree, fruit of that treeen (T) 237b
Substantivumsubst., collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing. ደቀ፡ ወጒንጽ daqqa wagwǝnṣ ወይወስዱከ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ ደቀ፡ ወጒንጸ፡and the pages and the guards will take you to prisonen 108 l. 17-18 (ed.), 86 l.18-19 (tr.) (‘? däqqä wå-gwǝnṣä. Probably “the pages with stocks” (däqq bä-gwǝnd). For a parallel construction with däqq (but not däqqä though) see 25 line 4 and 116 line 12.’ 86 n. 112)
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
Substantivumsubst., pluralisPl. ስባሔያት፡ et ስባሕያት፡ laudatiola, laudesla, hymnusla: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,1 ; አብዝኁ፡ ስባሔሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 275 ; ርኢ፡ ስባሔሆሙ፡ ለእግዚአብሔር፡ vide quomodo Deum magnificentlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 195 ; ወሀበት፡ ለእግዚአብሔር፡ አኰቴተ፡ ወስባሔ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ዘምሩ፡ በአልባቢክሙ፡ ዝማሬያተ፡ ወስባሔያተ፡ F.M. 32,7; ስባሕያት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
not foundsubst., m. et fem. ,
1)laudatiola, lausla, gloriala: ያመጽኡ፡ አኰቴተ፡ ለቤተ፡ እግዚአብሔር፡   αἴνεσιν Jeremiae prophetia.Jer. 17,26 ; ከመ፡ ተሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለስምየ፡ δόξαν Malachiae prophetia.Mal. 2,2 ; ወሀበት፡ ለእግዚአብሔር፡ አኰቴተ፡ ወስባሔ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 144,3 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,11 ; δόξα Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,10 ; ኢይደመሰስ፡ አኰቴትኪ፡ እምልበ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ እንዘ፡ ይዜከሩ፡ Judith liber apocryphus.Judith 13,19 ; κλέος not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,20 .
2)gratiarum actiola, gratiaela, gratiala: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 69,24 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,12 ; ወአኰቴተ፡ አልብከ፡ neque gratiam reportabisla( und du hast keinen Dankde) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,25 ; በእንተ፡ አኰቴቱ፡ ለመርዶክዮስ፡ ὑπὲρ τῆς εὐνοίας Μ ., Esther, liber biblicus.Esth. 2,23 ; Esther, liber biblicus.Esth. 6,4 ; አኮ፡ ሊተ፡ አኰቴት፡ οὐ τῇ ἐμαυτοῦ χάριτι Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,18 ; እንበለ፡ አኰቴት፡ ይከውን፡ ቅኔነ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,23 ; መበለታት፡ ይንሥኣ፡ ዘተጸገዋ፡ በአኰቴት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 20 ; እለ፡ አልቦሙ፡ አኰቴተ፡ ἀχάριστοι ingratilaad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,2 ; ሕጸተ፡ አኰቴት፡ animus ingratusla(at in LXX: ἀπιστία ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,25 ; አብእ፡ ለእግዚአብሔር፡ በከመ፡ አኰቴቱ፡ κατὰ τὴν δόσιν αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,12 ; ይብል፡ ካህን፡ ጸሎተ፡ አኰቴት፡ dicet orationem gratiarum actionislaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 159,3 .
a) መሥዋዕተ፡ አኰቴት፡ vel ( መሥዋዕት፡ ) በእንተ፡ አኰቴት፡ sacrificium eucharisticumla( זֶבַח הַתּוֹדָה ) Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,12 .
b)eucharistiala: እምድኅረ፡ ተመጠዉ፡ አኰቴተ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10.
c) አኰቴተ፡ ቍርባን፡ oratio eucharisticalavel liturgicala, ( anaphorala), ut: አኰቴተ፡ ቍርባን፡ ዘቅዱስ፡ ዮሐንስ፡ አፈ፡ ወርቅ፡ n. 787not able to find explanation in abbreviation listLit. Chrys. , al.
Substantivumsubst.(Lud.: ከንበል፡ calamistrum, instrumentum concinnandis capillis aptum) crinalela, fibula crinalisla[vid. ከበሎ፡ ], S. Tecla ወሀበቶ፡ ለዐጻዌ፡ ቤታ፡ ከንበሎሃ፡ ዘወርቅ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 27. – Voc. Ae.:la ከንበሎ፡ ዘ፡ የወርቅ፡ ጌባል፡ , aliudla: ዘ፡ ወለባ።
nomen actionisn. act.
1)gustatusla, saporla: ወሀበቶ፡ ፍተታተ፡ በረከት፡ እምነ፡ አውሎግያ፡ ወሶበ፡ በልዐ፡ ኮነ፡ ጥዕመታ፡ ውስተ፡ አፉሁ፡ ከመ፡ መዓር፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 19.
2)dulcedola, Lud. sine auctore, auctoritateauct.
I,1[rad. in ceteris linguis haud usitata; an بَآ huc referre licet?] SubjunctivusSubj. ይማእ፡ , raro ይሙእ፡ , superarela, praepollerela, vincerela; absoluteabs. መዊእ፡ νίκη Paralipomenon liber I.1 Par. 29,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,20 Platt; ይመውኡ፡ ἔσονται ἰσχυρότεροι Jesaiae prophetia.Jes. 37,21 ; ሞአ፡ ፀር፡ ἐκραταιώθη ὁ ἐχθρός Threni, liber biblicus.Thren. 1,16 ; ዕሴተ፡ ዘሞአ፡ ἐπινίκιον Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ትእምርተ፡ መዊእ፡ τὸ τρόπαιον Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ወይን፡ ይመውእ፡ , አንስት፡ ይመውኣ፡ ὑπερισχύειν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,10 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,7 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,12 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,2 ; ወሀበነ፡ ንማእ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,57 ; construitur cumc.c. እምነ፡ , ut: Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,50 E; cumc. ላዕለ፡ , ut: ሀበኒ፡ መዊአ፡ ላዕለ፡ ሰይጣን፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 5 ; cumc. ለ፡ , ut: ይመውእ፡ ለኵሉ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,40 varia lectiovar.; at plerumque cumc.Acc., ut: ስእኑ፡ መዊኦቶ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,5 ; Judith liber apocryphus.Judith 1,13 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 12,4 ; al. Usurpatur de quovis certamine, ut: ከመ፡ ኢይማእከ፡ በብዕሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,2 ; Esther, liber biblicus.Esth. 6,13 ( ἀμύνασθαι ); n. 205 ኢይማእከ፡ ሥነ፡ ፍትወታ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,25 ; ከመ፡ ኢይማኡኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,5 ; ሞእክምዎ፡ ለእኩይ፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 2,13 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,37 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,21 ; in controversiis Jesaiae prophetia.Jes. 54,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,4 ; in judicio Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,5 ; Actus apostolorum.Act. 25,7 romanae editionisrom. Forma Subjunctivi: ይሙእዎሙ፡ legitur Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 353 (sed alias in eodem libro ይማኡ፡ ); ሙኢዮሙ፡ ለጸላእትኪ፡ Deg. At forma ይምእዎ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,56 Laur. lapsu calami pro ይማእዎ፡ exscripta est. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሞአ፡ ዘ፡ አሸነፈ፡ moʾa , ሞዐ moʿa
Grébaut
ሞአ፡ moʾa I,1 ይመውእ፡ , ይማእ፡ «vaincrefr» ― አቸነፈ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
105
Leslau
mwʾ ሞአ moʾa (yǝmāʾ, yǝmuʾ), () ሞዐ moʿa conqueren, vanquishen, overcomeen, prevailen, defeaten, subdueen, surpass in poweren 3754b
Substantivumsubst., fere ubique m. , sing.et collatio, -is vel collectivum, -ecoll., pluralisPl. ገጻት፡ [etymon non liquet; quaeritur annon cum ܚܙܳܐ חָזָה componendum sit, quamquam etiam ea, quae Arabum lexicographi de غَضَاضٌ notant, respiciendum videtur]
1)faciesla, bestiarum liber Jobi.Job 41,4 ; liber Jobi.Job 41,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,10 ; hominum, angelorum, Dei: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,1 ; ይከድኑ፡ ገጾሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 6,2 ; እምኵሉ፡ ገጽ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 25,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,3 ; ገጽ፡ et ገጻት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,19 ; ከመ፡ ኣስሕቶ፡ በገጽየ፡ Judith liber apocryphus.Judith 13,16 ; ከደነኒ፡ ኀፍረት፡ ገጽየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,17 ; liber Jobi.Job 6,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,68 ; Jacobi epistola.Jac. 1,23 ; 2 not able to find explanation in abbreviation listCor. 4,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,44 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; n. 1209 ወድቀት፡ በገጻ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,10 ; Judith liber apocryphus.Judith 9,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,6 ; ሰገደ፡ በገጹ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,39 ; ይወድቁ፡ በገጻቲሆሙ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 60 ; ይትኀፀቡ፡ ገጻቲሆሙ፡ ወእገሪሆሙ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129.
a)vultusla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,7 ; ግሩመ፡ ገጽ፡ Deuteronomium.Deut. 28,50 ; ልቡ፡ ለሰብእ፡ ይዌልጦ፡ ገጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,25 ; ይመይጥ፡ ገጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,18 ; እምገጹ፡ ይትዐወቅ፡ ጠቢብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,29 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,17 ; በገጽ፡ ንጹሕ፡ liber Jobi.Job 33,26 ; ገጽ፡ ብሩህ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,26 ; ዘይገብር፡ ምጽዋተ፡ እንዘ፡ ይበርህ፡ ገጹ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 174 ; ብርሃነ፡ ገጽከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 4,7 ; ወድቀ፡ ገጽከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,6 ; ወድቀ፡ ገጽየ፡ በገዓር፡ liber Jobi.Job 9,27 ; ኢትወድቅ፡ ገጽከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 6,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,16 .
b)oculila, aspectusla, conspectusla: ይሢም፡ ገጾ፡ ኀቤከ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,27 ; ኢያጸንዕ፡ ገጽየ፡ ላዕሌክሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; Lucae evangelium.Luc. 9,51 ; Lucae evangelium.Luc. 9,53 ; ሜጠ፡ ገጸ፡ እምነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,30 ; ኀቤየ፡ ገብአ፡ ገጾሙ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 2,15 ; ኣቀውም፡ ገጽየ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,6 ; ገጸ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ እለ፡ ይገብሩ፡ እኩየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,17 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,12 ; እፎ፡ ኣሌዕል፡ ገጽየ፡ ቅድመ፡ ኢዮአብ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 2,22 ; አትሐታ፡ ገጾን፡ Lucae evangelium.Luc. 24,5 ; ለጊዜ፡ ገጽከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,9 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,15 ; ለርእየ፡ ገጽ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 24,5 .
α)coramla, sive: በገጸ፡ ኵሎን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,70 ; sive: ውስተ፡ ገጹ፡ ለሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,14 , sive ቅድመ፡ vel በቅድመ፡ ገጸ፡ ጲላጦስ፡ Actus apostolorum.Act. 3,13 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,11 ; Zachariae prophetia.Zach. 3,1 ; al.
β) ቅድመ፡ ገጸ፡ antelaMatthaei Evangelium.Matth. 11,10 ; Lucae evangelium.Luc. 9,52 .
γ) እምነ፡ ገጸ፡ (ex Hebraismo i.q. מִפְּנֵי ) vel እምቅድመ፡ ገጸ፡ sive e conspectulaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 16,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,11 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,9 ; vel procul a conspectulaApocalypsis Joannis.Apoc. 12,14 ; Judicum liber.Jud. 9,21 ; sive ablaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 4,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,21 ; እምገጸ፡ እዴከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,17 ; sive a partelaActus apostolorum.Act. 3,19 vel antelaActus apostolorum.Act. 7,45 ; sive praela, obla, propterla: እምገጸ፡ ዐመፃ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; እምገጸ፡ እሳት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 64,2 .
c)speciesla, formala, aspectusla, hominis, ut: ሜጠ፡ ገጾ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,13 ; ὄψις Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; ገጸ፡ ዘማ፡ ኮንኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,3 ; ለገጽ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,12 ; rerum: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,3 ; Lucae evangelium.Luc. 12,56 ; እምነ፡ ከንቱ፡ ዘአልቦቱ፡ ገጸ፡ ἐξ ἀμόρφου ὕλης Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,18 ; specieslaoppositum, -o, -nituropp.vero: በገጸ፡ ጽድቅ፡ sub specie veri Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338 ( videasvid. sub አገጸወ፡ ); etiam specieslai.e. res visala: ὄψις Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,6 .
α)effigiesla, imagola: ዘውእቱ፡ ገጹ፡ ለእግዚአብሔር፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,6 romanae editionisrom.; Christus est ገጹ፡ ወአርአያሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ χαρακτὴρ καὶ ἀπαύγασμα τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Reg. f. 26.
β)specieslavel facieslaalicujus respiciendalavel reverendala: ዘያከብር፡ ገጸ፡ ልሂቅ፡ Deuteronomium.Deut. 28,50 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,32 ; ይትቄበሎ፡ ለገጽየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,21 ; in malam partem: ኢትኩን፡ ለገጸ፡ ሰብእ፡ ሃይማኖትክሙ፡ Jacobi epistola.Jac. 2,1 ; ፍርሀተ፡ ገጽ፡ (i. fere q. ነሢአ፡ ገጽ፡ ) F.N. 43,3; ነሢአ፡ ገጽ፡ faciemlavel personamlaalicujus admitterelai.e. respicerela, rationem haberelaalicujus, ( temerela) faverelaalicui, partiumlastudio ducila: Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,25 ; ኢትንሣእ፡ ገጸ፡ በፍትሕ፡ Deuteronomium.Deut. 1,17 ; liber Jobi.Job 13,10 al. ( videasvid. sub ነሥአ፡ ), vel አድልዎ፡ ለገጽ፡ Evangelium Joannis.Joh. 7,24 ; አልቦ፡ ነሢአ፡ ገጽ፡ ወአልቦ፡ አድልዎ፡ ለገጽ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 al. ( videasvid. sub አድለወ፡ ).
γ)respectuslaqui habetur alicujus, gratialavel auctoritaslaqua quis valet apud aliquem: ወሀበኒ፡ እግዚአብሔር፡ ገጸ፡ ወሞገሰ፡ ቅድመ፡ χάριν καὶ μορφήν Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,13 ; ገጸ፡ ብነ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ παῤῥησίαν Epistola Joannis I.1 Joh. 3,21 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 5,14 ; ከመ፡ ንርከብ፡ ገጸ፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 2,28 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 4,17 .
2)facieslaalicujus i.e.
a)is ipsela, aliquis praesensla: ገጽከ፡ የሐውር፡ ምስሌሆሙ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,11 ; እሬኢ፡ ገጸከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,30 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,20 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 14,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,10 ; Actus apostolorum.Act. 20,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,38 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,1 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,17 ; አነ፡ በገጽ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 10,1 ; ኢያአምሩኒ፡ በገጽየ፡ non norunt me de facielaad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,22 ; n. 1210 ለገጽ፡ 1 ad Thessalonicenses epistolae Pauli I, II.Thess. 2,17 ; ዘእንበለ፡ ኀፍረት፡ ትቤሎ፡ በገጽ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,13 ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciemla, de facielaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 32,31 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,11 ; Deuteronomium.Deut. 34,10 ; Judicum liber.Jud. 6,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,15 ; Hezekielis prophetia.Hez. 20,35 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 25,17 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 13,12 ; መልአከ፡ ገጽ፡ angelus facieila(qui coram Deo ipso stat) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31.
b)personala: መድኀኔ፡ ገጽየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 42,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,11 ; እምተግሣጸ፡ ገጽከ፡ ይትሀጐሉ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,17 ; አርአያ፡ ገጹ፡ ὑποστάσεως ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,3 romanae editionisrom.; ገጸ፡ እገሌ፡ F.N. 27 ( videasvid. sub ተድኅነ፡ ); አኮ፡ ፍልጣን፡ በገጻት፡ አላ፡ በሀብታት፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 32 ; አስተርአየ፡ በመዋዕሊሁ፡ (sc. Dionysii Patriarchae Alx.) ገጻት፡ ብዙኃት፡ በእንተ፡ ሃይማኖት፡ (ut Thnetopsychitae, Origenistae, Sabelliani al.) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13.
β)persona Christi (e duabus naturis unita): በገጸ፡ ክርስቶስ፡ ἐν προσώπῳ Χριστοῦ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 19 ; ፩ ገጸ፡ ነአምኖ፡ ለእግዚእነ፡ ኢያሱስ፡ ክርስቶስ፡ ἐν ἑνὶ προσώπῳ νοούμενον τὸν Κύριον ἡμῶν πιστεύομεν not able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 98 ; falluntur qui docent ከመ፡ ሰብእ፡ ፍሉጥ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስ፡ ወኀደረ፡ ላዕሌሁ፡ እግዚአብሔር፡ ቃል፡ ወቦቱ፡ ድማሬ፡ ባሕቲታ፡ ለገጸ፡ ሰብእ፡ በኀበ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ μόνην ἔχων τὴν ἐν προσώποις ἕνωσιν πρὸς τὸν ἐκ τοῦ θεοῦ λόγον Cyr. de r. fid. f. 54.
γ)personae SS. Trinitatis: ፪ ገጽ፡ በበአካሎሙ፡ δύο πρόσωπα διῃρημένα κατὰ τὴν ὑπόστασιν Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ገጻተ፡ ሥላሴ፡ Sx. Patr. Enc.; al.
3)Facieslarei i.q.
c)pars anteriorla, Jeremiae prophetia.Jer. 1,13 .
β) እምገጸ፡ ex adversola, ut: ነፋስ፡ እምገጾሙ፡ ውእቱ፡ ἐναντίος Marci Evangelium.Marc. 6,48 ; vel እንተ፡ ገጸ፡ , ut: እንተ፡ ገጸ፡ አረፍት፡ አፍአ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,21 .
d)ratiola, modusla, respectusla( Hinsichtde, Rücksichtde, Gesichtspunktde): በምንትኒ፡ ገጽ፡ ዘኮነ፡ ( in irgend welcher Rücksicht oder Weisede) Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 10,5 ; በዝንቱ፡ ገጽ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,9 ; በእንተ፡ ገጻተ፡ ተዋስቦ፡ ወውእቱ፡ ፲ወ፩ ገጽ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,4 ; በቍዔታ፡ ለምጽዋት፡ በብዙኅ፡ ገጻት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 16 .
e)latusla, parsla( Richtungde, Seitede): ክልኤሆሙ፡ ገጻት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36, 24 in C secundumsec.text. hebr.; እምገጸ፡ ላዕሉ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,18 -23; ውስተ፡ ገጸ፡ አፍአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,4 ; መንገለ፡ ገጽ፡ ዘአፍአ፡ Liturgia Gregorii.Lit. Greg. ; እምገጸ፡ ደቡብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 1,14 ; μέρος Jesaiae prophetia.Jes. 17,24 ; እምአርባዕቱ፡ ገጹ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 40,47 ; እንተ፡ ካልእ፡ ገጽ፡ ἀλλαχόθεν Evangelium Joannis.Joh. 10,1 ; ወሖረ፡ እንተ፡ ካልእ፡ ገጽ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ፬ ገጸ፡ ምድር፡ quatuor plagae mundila, Lud.; Acc.et st.c. ገጸ፡ i.q. versusla: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,22 .
f)locusla, τόπος Lucae evangelium.Luc. 10,32 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 14,9 ; በውስተ፡ ብዙኅ፡ ገጽ፡ πολλαχόθεν (sc. hoc elucet) not able to find explanation in abbreviation listChrys. f. 5 ; በብዙኅ፡ ገጽ፡ πολλαχοῦ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; በብዙኅ፡ ገጸ፡ መካን፡ multis in locis Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; locus libri vel scripti, Lud. Comm. hist. p. 502 Nr.|37.
gaṣṣ
Leslau
አመጽለወ፡ ገጾ ʾamaṣlawa gaṣṣo he had a sad countenanceen, videasvid. አመጽለወ፡ 370a
አሠነየ፡ ገጾ፡ ʾaśannaya gaṣṣo he was friendlyen, videasvid. አሠነየ፡ 531b
Cross-references: for መስተቃትላነ፡ ገጽ፡ videasvid. መስተቃትል፡ (TraCES)
videasvid. sub ወሀበ፡ (etiam ንስሐ፡ scriptum) Substantivumsubst., m. et fem. , poenitentiala: ንስሓ፡ ይከውኖ፡ μετανοεῖν γίνεται Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,25 ; አልቦ፡ ንስሓ፡ በጸጋ፡ (v. ጸጋ፡ ) እግዚአብሔር፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,29 .
a)sensu biblico: poenitentia peccatila, resipiscentiala: Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,15 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,10 ; ( ἐξομολόγησις ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,28 ; Lucae evangelium.Luc. 15,7 romanae editionisrom.; Matthaei Evangelium.Matth. 3,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,13 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 7,10 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,6 ; sequensseq. እምነ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,21 Platt; እምድኅረ፡ ሞት፡ አልቦ፡ ንስሓ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; መፍትው፡ ይትወከፉ፡ ንስሓሆሙ፡ ለእለ፡ ይትመየጡ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6 ; Herm.; Clem. creberrime; ንስሓ፡ ፍጽምት፡ F.M. 6,13.
b)sensu ecclesiastico: poenitentialaa sacerdote secundum Canones impositala( videasvid.etiam Platt in praefatione ad suam Didascaliae editionem p. XI), Did., Clem., F.M., al.; eam imponere አዘዘ፡ vel ወሀበ፡ , ut: ሀብዎ፡ ንስሓ፡ ፱ሱባዔ፡ በኅብስት፡ ወማይ፡ እስከ፡ ፱ ሰዓት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 239 ; eam praestare ፈጸመ፡ ; eam abjicere vel violare ክሕደ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 177.
c)culpa contractala, delictumla, πλημμέλεια Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,14 ( videasvid. ነስሐ፡ n. 3); Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,15 sequensseq.; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,21 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,16 ; et sacrificium pro delictola(Bußopfer) Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,1 sequensseq.; ዘንስሓ፡ τὰ ὑπὲρ ἀγνοίας Hezekielis prophetia.Hez. 44,29 .
praepositiopraep.separ., cujus forma abbreviata et inseparabilis est እም፡ ( gramm.§ 164,3). In libris mss. antiquioribus: እምነ፡ , in recentioribus እም፡ frequentius occurrit. Pro እምነ፡ antiquitus usitatum erat እምኔ፡ ut Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,5 F. Pronomina suffixa ope vocalis êlasibi subjungit, ut እምኔየ፡ , እምኔከ፡ al. ( gramm.§ 167,3), rarissime sine êla, ut እምኖሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,7 . Forma እም፡ si verbo a litera መ፡ incipienti praefigitur, non bis sed semel tantum exscribitur, ut እምነ፡ ሞቱ፡ vel እሞቱ፡
1)significat discessumla, distantiamla, separationemlaab aliquo: ala, dela, exla: የኀልቁ፡ ኃጥኣን፡ እምድር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,40 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,36 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,14 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 27,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,15 ; ተዘርዉ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ እምኔሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,11 ; አይቴ፡ አሐውር፡ እመንፈስከ፡ n. 192Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,6 ; በዐሡር፡ መዋዕል፡ እምኮሬብ፡ Deuteronomium.Deut. 1,2 ; ኢኮኑ፡ ርሑቃነ፡ እምድር፡ Evangelium Joannis.Joh. 21,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,22 . Frequentissimus est hic praepositionis usus post verba absentiae, distantiae, separandi, recedendi, fugiendi, mittendi, removendi, rapiendi, revertendi, mutandi, prohibendi, deficiendi et aberrandi, desistendi, cessandi, exinaniendi, quiescendi, occultandi; huic usui vicinus est usus post verba timendi, cavendi, nec non expergiscendi, convalescendi et medendi, purgandi.
a)praemittitur nominibus loci et spatii, ut significet non tantum directionem, unde aliquid veniat vel fiat, ut እምርሑቅ፡ e longinquolaliber Jobi.Job 2,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,3 ; እለ፡ እምቅሩብ፡ οἱ ἐγγίζοντες Jesaiae prophetia.Jes. 33,13 ; እምላዕሉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 27,51 ; እምሥራቅ፡ ፀሐይ፡ ወእስከነ፡ ዐረብ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 112,3 al., sed etiam partem vel regionem, alaqua vel versuslaquam aliquid sit: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,29 ; እምፀጋሙ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,11 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 38,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,2 ; videasvid.etiam praepositiones compositas: እምቅድመ፡ , እምድኅረ፡ , እምታሕተ፡ ; nec non terminum, trans quem sit vel a quo incipiat aliquid: ላዕሉ፡ እምኔሁ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,3 ; አፍአ፡ እምጥቅም፡ ἔξωθεν τοῦ τείχους Jeremiae prophetia.Jer. 21,4 ; ውስጠ፡ እምነ፡ መንጦላዕት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,12 ; እምነ፡ እስከ፡ inde a – usque adlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 6,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,12 ; Deuteronomium.Deut. 4,32 .
b)nota locutionem adverbialem: መካን፡ እመካን፡ e loco in locumla, ut: ዘይትፋለስ፡ ሀገር፡ እምሀገር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,31 ( videasvid.infra not able to find explanation in abbreviation listNr. 5, a): sed etiam እመካን፡ መካነ፡ e loco in locumla, ut: መልአ፡ ምድረ፡ ስብሐቲሁ፡ እምወሰን፡ ወሰነ፡ implevit terram gloria tua a finibus ad fineslaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 24 Enc.
c)nonnumquam, omisso verbo removendi vel prohibendi, in structuris praegnantibus እምነ፡ eundem significatum habet, qui ei post verba prohibendi convenit; dixeris eum negativumlaet sejunctivumla: ተፈጽመ፡ አፈ፡ አራዊት፡ እምነቢብ፡ obturatum est os bestiarumla(prohibitus) a loquendolai.e. ute ne loquerenturlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,17 ; ተገመንኩ፡ እምኔከ፡ polluta sum tibila(interdicta) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 119 sequensseq.; videasvid.etiam ሐሰ፡ ; ኀደረ፡ ህየ፡ እምዔሳው፡ ወልዱ፡ habitavit ibi, procul a filio suolaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 107 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,2 ; { Maʃshafa Genzat.Genz. f. 120 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 121 ( videasvid. sub በሃም፡ ); Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,15 ( videasvid. sub ፅሩዕ፡ ); F.N. 10,8 ( videasvid. sub የዋሂ፡ ).
d)post verba carendila, ut Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 23 videasvid. sub አጽምአ፡ ; M.M. f. 36 videasvid. sub ጽሙእ፡ ; nec non varia exempla sub ጾመ፡ et ጾም፡ }.
2)significat egressumlae loco, persona, re: exla, abla: ፃእ፡ እምነ፡ ምድርከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 39,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,9 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,42 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,34 . Frequentissimus est hic usus, potissimum post verba egrediendi, surgendi, germinandi, expellendi, extrahendi, eripiendi, al. Deinde adhibetur denotandis
d)auctori, alaquo aliquid factum est: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,36 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 8,6 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 1,20 ; cumc.verbo passivo: እምኔሁ፡ ተቀጽዑ፡ ዐናብርት፡ liber Jobi.Job 9,13 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,11 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,13 . Memorabile est compistum በእምነ፡ , quod in Cyr. satis frequenter occurrit, alias a me quidem nusquam repertum est: ኵሉ፡ በእምኔሁ፡ ወቦቱ፡ ἐν αὐτῷ καὶ δι᾽ αὐτοῦ Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 18 ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ወበእምኔሁ፡ ተፈጥረ፡ πάντα δι᾽ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔκτισται Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 22 ; ኵሉ፡ በእምኔሁ፡ ቆመ፡ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηκε Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 22 ; አብ፡ ይሁብ፡ በረከቶ፡ በእምኔሁ፡ ለወልድ፡ διανέμει ὁ πατὴρ δι᾽ υἱοῦ τὰ ἀγαθά Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 46 ; al.
k)conditionila, in qua tamquam in fundamento nitens aliquis agit: ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 2,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,23 .
3)significat partemlaex toto exemtam: ፩ እምኔሆሙ፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 ; መኑ፡ እምክልኤሆሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,31 ; ክልኤቱ፡ እምኔክሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,19 ; Marci Evangelium.Marc. 6,15 ; Lucae evangelium.Luc. 11,1 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,2 .
a)omisso vocabulo numerum definienti, significat: aliquidla, aliquidla, aliqua parsla, ut: ሰይጣን፡ ይወዲ፡ እምኔክሙ፡ ውስተ፡ ሞቅሕ፡ e vobislascilicetsc.aliquotlaApocalypsis Joannis.Apoc. 2,10 ; 2 Evangelium Joannis.Joh. 4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,19 ; ዘይጸውር፡ እምኵሉ፡ በረከተ፡ ግብጽ፡ gestanslaaliquid e bonis AegyptilaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 45,23 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 12,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 16,26 .
b)partitive satis frequentatum est post verba ነሥአ፡ , ወሀበ፡ , ኀርየ፡ , በልዐ፡ , ሰትየ፡ , ተርፈ፡ , አትረፈ፡ , መልአ፡ , ጸግበ፡ et ea quae similem habent significatum.
c)hoc እምነ፡ partitivum etiam aliam praepositionem sibi praemissam tolerat, ut: ይቤ፡ አረጋዊ፡ ለእምጠቢባን፡ uni e sapientibuslaMashafa Falasfa.Fal. f. 60.
4)usurpatur comparativela: praela; quamla; et comparativo et superlativo denotando adhibetur; et cum adjectivis participiisque et cum verbis conjungitur: ዐቢይ፡ እምነ፡ major quamlaJosuae liber.Jos. 19,9 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,26 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 12,3 ; ሠናይት፡ እምአንስት፡ pulcherrima mulierumlaCanticum Canticorum.Cant. 1,8 ; Lucae evangelium.Luc. 1,28 ; ትጠብብ፡ እምኵሉ፡ አርዌ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,19 ; Marci Evangelium.Marc. 4,31 ; ያፈቅሮ፡ እምነ፡ diligebat cum magis quamlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 37,3 ; እምኵሉ፡ ጽድቅ፡ ትመውእ፡ ὑπὲρ πάντα νικᾷ ἡ ἀλήθεια Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,12 ; ለከ፡ ይበጽሐከ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,13 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,12 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,19 (20); እምነ፡ ክልኤሆሙ፡ ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,19 -27.
a)post እምነ፡ comparativum alias praepositiones et genitivi notam ( ዘ፡ ), quae secundum enuntiationis structuram rei comparatae praemittendae erant, omittere licet: Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,13 , quamquam etiam retineri possunt: ይኄይስ፡ ነቢር፡ ውስተ፡ ገዳም፡ እምስለ፡ ብእሲት፡ መግእዝት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 21,19 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,19 .
5)Transfertur ad tempusla: inde ala, exla, abhincla: Marci Evangelium.Marc. 10,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,15 ; Zachariae prophetia.Zach. 7,5 ; Judicum liber.Jud. 16,17 ; እምትካት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 13,25 ; እምዓለም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 ; እምይእዜ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,39 ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ inde ab initio mundilaMatthaei Evangelium.Matth. 24,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,4 ; እምኔሁ፡ deindelaJacobi epistola.Jac. 4,14 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,5 ; እምዝ፡ post haecla, deindela, deincepsla, tuncla, tumlaMatthaei Evangelium.Matth. 2,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,11 al. ( videasvid. ; videasvid. አሜሃ፡ , ሶቤሃ፡ ); እምዘ፡ et n. 194 እምአመ፡ ex quola(tempore) Lucae evangelium.Luc. 8,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,22 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,1 al. ( videasvid. ዘ፡ ); liber Jobi.Job 31,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,7 ( videasvid. አመ፡ ); እምነ፡ statim postlaLeviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,17 ; እምሰሚዐ፡ ቃሉ፡ audita ejus vocelaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 25 Enc. In specie nota
b)etiam locutionibus adverbialibus in Accusativo positis, ut: ይእተ፡ አሚረ፡ , ይእተ፡ ዕለተ፡ haec praepositio praefigitur: እምይእተ፡ ዕለተ፡ (v. ዕለቲ፡ ዕለት፡ ) not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,64 ; እምይእተ፡ አሚረ፡ (v. እምይእቲ፡ አሚር፡ ) Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,13 annotatioann.30, 25; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,22 (cfr. እስከ፡ ; et እምድኅረ፡ ሕቀ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 80 ; et ለለ፡ ) not foundPraep. እምነ፡ pronomino relativo ዘ፡ postponere licet, ut: ዘእምነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 33,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,13 . not foundPraep. እምነ፡ aliis praepositionibus praefigitur, ut: ላዕለ፡ , መልዕልተ፡ , መንገለ፡ , ማእከለ፡ , መትሕተ፡ , ቅድመ፡ , በይነ፡ , ኀበ፡ , ታሕተ፡ , ውስተ፡ , ዐውደ፡ , ዲበ፡ , ድኅረ፡ q.v.; et conjunctionibus, ut: ቅድመ፡ , አመ፡ , , ዘ፡ , ድኅረ፡ q.v.
Substantivumsubst.
1)quadruplumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,37 ; Lucae evangelium.Luc. 19,8 ; ወሀበ፡ ሎቱ፡ ህየንተ፡ ፩ትርብዕተ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; ይፍዲ፡ ትርብዕተ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 78 ; Acc.adverbium, adverbialiteradv.quadrupliciterla, quadrifariamlaLud. sine auctore, auctoritateauct.
2)quadrumla, quatuor partes quadrila: ቤት፡ ዘንስቲት፡ ትርብዕተ፡ ገበዋቲሃ፡ M.M. f. 3; M.M. f. 322; በገበዋተ፡ ጎል፡ ዘበትርብዕት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ውስተ፡ ትርብዕተ፡ ዓለም፡ in quatuor plagisla( angulisla) mundilaLit. Joh.; Lit. Orth.
3)quatrinitasla(Dei) M.M. f. 300.
4)quadransla, quarta parslaF.N. 41.
, ተቈርጸ፡ et ተቈረጸ፡ III,1
2)literis incisis signarila: ወሀበ፡ ሕገ፡ ሙሴ፡ በሰሌዳተ፡ አብላቅ፡ እለ፡ ተቀርጻ፡ በሆህያተ፡ ዕብራይስጢ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 67 .
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
quadril. I [an a رَكَا ?] probro afficerela, exprobrarela, conviciarila, calumniarila, improperarela, fere ubique ὀνειδίζειν , ይዘረክየከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,18 ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ወትዘረክዩኒ፡ liber Jobi.Job 19,5 ; ዘይዘረክዩ፡ ለዐርኩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; አብድ፡ ይዘረኪ፡ ወኢያአኵት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; ኀፍረት፡ ዘርክዩቱ፡ ለዐርክከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,22 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 98 ; ወሀበ፡ ባዕል፡ ለነዳይ፡ አፍእምቶ፡ እንዘ፡ ይዘረክዩ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 174 ; ዘርክዮ፡ ጸላኢ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 168,4 ; ከመ፡ ይጽዐላሃ፡ ወይዘርክያሃ፡ በእንተ፡ ዝሙት፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 327. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ይዘረኪ፡ ዘ፡ ይሳደብ።
Substantivumsubst.beatitudola, beati praedicatiola: ጴጥሮስ፡ ረከበ፡ ብፅዐ፡ እምኀበ፡ መድኀኔ፡ ዓለም፡ ወይቤሎ፡ ብፁዕ፡ አንተ፡ ስምዖን፡ ወልደ፡ ዮና፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 241 ; ወሀበ፡ እግዚእ፡ ለእሉ፡ ካዕበ፡ ብጽዐ፡ በብሂሎቱ፡ ብጹዓን፡ መሓርያን፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 51 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 21 Enc.
Substantivumsubst., plerumque m. , ( fem. , ut Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ), SingularisSing.et collatio, -is vel collectivum, -ecoll., pluralisPl. ፍሬያት፡ , rarius ፍርያት፡ ( ፍረያት፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 10,7 in d'AbbadieAbb.LV; Marci Evangelium.Marc. 4,29 romanae editionisrom.),
2)fructusla, plantarum, arborum: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 24,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,40 ; Hosea.Hos. 14,9 ; Canticum Canticorum.Cant. 2,3 ; ፍሬ፡ አቅማሕ፡ Canticum Canticorum.Cant. 4,13 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,16 ; Canticum Canticorum.Cant. 8,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,41 ; ገብረ፡ ፍሬ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,12 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,2 ; ወሀበ፡ ፍሬ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,3 ; Marci Evangelium.Marc. 4,8 ; ፍሬያተ፡ አዝርእት፡ n. 1356 καρποί Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,22 .
d) ዘእንበለ፡ ፍሬ፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,8 vel ዘአልቦ፡ ፍሬ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,6 i.e. infructuosuslavel infecundus.la