Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

interj. inseparabilis
1)dolentis et gementis: ola, ahla, eheula, prohla, ኦሞት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,2 ; ኦምድር፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,38 ; ኦከናፍር፡ ዘካህናት፡ ናሁ፡ አርመሞን፡ ሞት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኔከ፡ ሞት፡ ዘነሣእከ፡ ነፍሳቲሆሙ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ኦእምዝንቱ፡ መልአክ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 47 ; ኦእምዝንቱ፡ ሞት፡ ዘሥሉጥ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; etiam sequensseq.interjectione አ፡ , ut: ኦአ፡ ὢ ὤ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,23 ; ኦአ፡ ዕለት፡ velv. ኦአ፡ ለዕለት፡ ὢ ὤ ἡμέρα Hezekielis prophetia.Hez. 30,2 .
2)minantis: vaela, ኦኖሎት፡ ὢ ποιμένες Jeremiae prophetia.Jer. 23,1 ; ኦሀገረ፡ ደም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 24,6 .
3)mirantis: ola, prohla, hemla, papaela, ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,33 ; ኦዘክርስቶስ፡ አፍቅሮተ፡ ሰብእ፡ Deg.; ኦትሕትና፡ ዘእንበለ፡ ዐቅም፡ Deg.; sequensseq. ለ፡ , ut: ኦለዛቲ፡ ጥበብ፡ ሐዋርያዊት፡ βαβαὶ τῆς συνέσεωος τῆς ἀποστολικῆς Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 1, al.: sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኅሊና፡ o commentalaCyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 85.
not foundn. peregr.scilicetsc.litera alphabeti graeci ω , ut: አነ፡ ውእቱ፡ አልፉ፡ ወኦ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,8 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,13 . interjectio
a)dolentis: heula, eadem quaee.q. አህ፡ , plerumque annexa interjectioni (sc. ኦአ፡ ), quod videasq.v.
b)acclamantis: heusla( أ , הוֹי ) Zachariae prophetia.Zach. 2,6 ubi Cod. Laur. አአተዩ፡ , recentiores ጕዩ፡ praebent, sed legendum est አአ፡ ጕዩ፡ ὢ ὢ φεύγετε . n. 715
interj. inseparabilis
1)dolentis et gementis: ola, ahla, eheula, prohla, ኦሞት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,2 ; ኦምድር፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,38 ; ኦከናፍር፡ ዘካህናት፡ ናሁ፡ አርመሞን፡ ሞት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኔከ፡ ሞት፡ ዘነሣእከ፡ ነፍሳቲሆሙ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ኦእምዝንቱ፡ መልአክ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 47 ; ኦእምዝንቱ፡ ሞት፡ ዘሥሉጥ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; etiam sequensseq.interjectione አ፡ , ut: ኦአ፡ ὢ ὤ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,23 ; ኦአ፡ ዕለት፡ velv. ኦአ፡ ለዕለት፡ ὢ ὤ ἡμέρα Hezekielis prophetia.Hez. 30,2 .
2)minantis: vaela, ኦኖሎት፡ ὢ ποιμένες Jeremiae prophetia.Jer. 23,1 ; ኦሀገረ፡ ደም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 24,6 .
3)mirantis: ola, prohla, hemla, papaela, ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,33 ; ኦዘክርስቶስ፡ አፍቅሮተ፡ ሰብእ፡ Deg.; ኦትሕትና፡ ዘእንበለ፡ ዐቅም፡ Deg.; sequensseq. ለ፡ , ut: ኦለዛቲ፡ ጥበብ፡ ሐዋርያዊት፡ βαβαὶ τῆς συνέσεωος τῆς ἀποστολικῆς Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 1, al.: sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኅሊና፡ o commentalaCyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 85.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixitla, VIII supplex fuitlain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, exempli gratiaex. gr.in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixitlaChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixistila, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixeruntlap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante pronomen suffixumpron. suff. ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); SubjunctivusSubj. ይበል፡ , Imperat. በል፡ , infinitivus verbalisInfin. verb. ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ); infinitivus nominalis, nominascensInfin. nom. ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 , etiam in pluralisPl. ብሂላት፡ verbalaLud.; ብህሎ፡ ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,9 ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ).
1)dicerela: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,9 ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; በል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; እንዘ፡ ይብል፡ dicenslaMatthaei Evangelium.Matth. 3,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,1 ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,24 versio alteravers. alt.; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. Acc.personapers.( alicuila), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,8 ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,56 ; በሎሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,15 ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 Enc.; cumc.Acc.rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,11 ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,28 .
a)Sequitur
α)plerumque oratio directa, ut Matthaei Evangelium.Matth. 4,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,7 ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,20 .
β)rarius oratio obliqua, scilicetsc.SubjunctivusSubj.verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,14 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,4 , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,13 .
γ)perraro Acc.Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?laMatthaei Evangelium.Matth. 16,15 .
c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictumlavel scriptum estla( inlalibro, vel verba) haec suntla: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,10 ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,11 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ Lucae evangelium.Luc. 4,1 ; Marci Evangelium.Marc. 15,26 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 5,6 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21 (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 80 ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 94 ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24.
d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorumla(est), „petra“ dicerelai.e. Cephas significat petram not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 12 ; etiam: ዘ፡ ብሂል፡ quod — significatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,37 ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id estlaMatthaei Evangelium.Matth. 27,46 , vel ዝብሂል፡ ውእቱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 ; vel ዝብሂል፡ hoc estla( sivela) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxiliilaRegum liber biblicum I.1 Reg. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,17 ; Marci Evangelium.Marc. 5,41 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,2 .
2)perraro: loquila, Josuae liber.Jos. 22,7 ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signislai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( Libri Clementis.Can. Clem. 8 ). n. 484
3)dicerelai.e. appellarela, nominarela, vocarela, cumc.duplexdupl.Acc.: ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 3,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,20 ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.
5)
a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperarela, annuerelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionemlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ( videasvid. ኦሆ፡ ).
b) እንብየ፡ ብሂል፡ nollela, abnuerela, recusarelaJacobi epistola.Jac. 4,7 ( videasvid. እንብየ፡ ).
d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicerela, salvere juberelavideasvid. ባሐ፡ .
6) Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet
c)contra dicerela, opponerelavel occurrerelaverbis ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 .
d)putarela, opinarila, sibi viderila: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( videasvid.Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,12 .
በል፡ bal verbumv. 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!en 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡Su, sputate quel che avete mangiatoit 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).
Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.
nomen agentisn. ag., pluralisPl. በሀልት፡ ,
1)dicensla, dictitansla, locutorla: ከመ፡ ኢይኩን፡ በሃሌ፡ አነ፡ አብዐልኩ፡ አብራምሃ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; ይቤ፡ በሃሊ፡ dixit aliquislaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 26 ; ወእመሰ፡ ይቤ፡ በሃሊ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 26 al.; በሀልተ፡ ጽድቅ፡ Lud. e Mss. Colb.
2) ኦሆ፡ በሃሊ፡ ad obtemperandum promtusla, obsequiosusla, morigerusla, tractabilisla, εὐπειθής Jacobi epistola.Jac. 3,17 ; Deg.; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
bahāli pluralisPl. bahalǝt , በሀልያን፡ bahālǝyān ወኢያእመረ፡ አምሳለ፡ ዘመሰሉ፡ ሎቱ፡ በጽድቅ፡ እንዘ፡ ይብሉ፡ <በበሃ>ልያን፡He did not know the parables that seem to have been said truly about him, saying through those who speaken 33 § 54 (ed.) , 19 § 54 (tr.)
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
(pro አብሀለ፡ ] II,1, SubjunctivusSubj. ያብህል፡ et ያብል፡ dicere facerela; usitatum in phrasi: ኦሆ፡ አበለ፡ cumc.Acc.annuere facerela, in suam sententiam perducerela, persuaderela, Matthaei Evangelium.Matth. 27,20 sequensseq. ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,59 ; ስእነ፡ ኦሆ፡ አብሎቶ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 ; ኀለየ፡ ከመ፡ እሙ፡ ኦሆ፡ አበለቶ፡ ለተወክፎ፡ ትእዛዝ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 290 ; አንጠይዎ፡ ከመ፡ ኦሆ፡ ያብልዎ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 308 ; ኦሆ፡ በልኒ፡ ወኦሆ፡ አብልዮ፡ Org.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
al., particula nolentis et renuentis, composita ex II እን፡ et praepositiopraep. በ፡ cumc.pronomenpron.suff. Usu receptae sunt hae formae:
1)cumc.suff. I personapers.(Sing.): እንቢ፡ et plerumque እንብየ፡ nonla( estla) in melai.e. nolola, recusola; እንብየ፡ ብሂል፡ ( oppositum, -o, -nituropp. ኦሆ፡ ብሂል፡ ) nollela, abnuerela, recusarela, ut: ወትቤሊ፡ እንብየ፡ ኢይሰምዕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 22,21 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,19 varia lectiovar.; Matthaei Evangelium.Matth. 21,29 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; እንቢ፡ በል፡ Lud. ex Hom. Joh. et e Libr. Myst; cumc.Acc.rei: ለእመ፡ ይቤሉ፡ እንብየ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,20 versio novavers. nov.
2)cumc.suff. II personapers.SingularisSing.et pluralisPl.: እንብከ፡ vel እንቢከ፡ , እንቢክሙ፡ nela( sitla) in tela, vobisla! i.e. nolila, nolitela; absitlaalatela, vobis!la, ut: ይቤሉ፡ እንብከ፤ ኢትበሎ፡ ኦሆ፡ μὴ ἀχούσῃς καὶ μὴ θελήσῃς Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,8 ; እንብከ፡ (v. እንቢከ፡ ) እግዚኦ፡ κόπασον δή Amosi prophetia.Am. 7,5 ; እንቢክሙ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,24 . [Amh. እምቢ፡ ]. n. 773
I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixitla, VIII supplex fuitlain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, exempli gratiaex. gr.in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixitlaChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixistila, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixeruntlap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante pronomen suffixumpron. suff. ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); SubjunctivusSubj. ይበል፡ , Imperat. በል፡ , infinitivus verbalisInfin. verb. ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ); infinitivus nominalis, nominascensInfin. nom. ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 , etiam in pluralisPl. ብሂላት፡ verbalaLud.; ብህሎ፡ ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,9 ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ).
1)dicerela: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,9 ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; በል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; እንዘ፡ ይብል፡ dicenslaMatthaei Evangelium.Matth. 3,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,1 ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,24 versio alteravers. alt.; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. Acc.personapers.( alicuila), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,8 ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,56 ; በሎሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,15 ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 Enc.; cumc.Acc.rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,11 ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,28 .
a)Sequitur
α)plerumque oratio directa, ut Matthaei Evangelium.Matth. 4,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,7 ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,20 .
β)rarius oratio obliqua, scilicetsc.SubjunctivusSubj.verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,14 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,4 , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,13 .
γ)perraro Acc.Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?laMatthaei Evangelium.Matth. 16,15 .
c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictumlavel scriptum estla( inlalibro, vel verba) haec suntla: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,10 ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,11 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ Lucae evangelium.Luc. 4,1 ; Marci Evangelium.Marc. 15,26 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 5,6 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21 (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 80 ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 94 ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24.
d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorumla(est), „petra“ dicerelai.e. Cephas significat petram not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 12 ; etiam: ዘ፡ ብሂል፡ quod — significatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,37 ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id estlaMatthaei Evangelium.Matth. 27,46 , vel ዝብሂል፡ ውእቱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 ; vel ዝብሂል፡ hoc estla( sivela) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxiliilaRegum liber biblicum I.1 Reg. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,17 ; Marci Evangelium.Marc. 5,41 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,2 .
2)perraro: loquila, Josuae liber.Jos. 22,7 ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signislai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( Libri Clementis.Can. Clem. 8 ). n. 484
3)dicerelai.e. appellarela, nominarela, vocarela, cumc.duplexdupl.Acc.: ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 3,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,20 ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.
5)
a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperarela, annuerelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionemlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ( videasvid. ኦሆ፡ ).
b) እንብየ፡ ብሂል፡ nollela, abnuerela, recusarelaJacobi epistola.Jac. 4,7 ( videasvid. እንብየ፡ ).
d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicerela, salvere juberelavideasvid. ባሐ፡ .
6) Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet
c)contra dicerela, opponerelavel occurrerelaverbis ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 .
d)putarela, opinarila, sibi viderila: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( videasvid.Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,12 .
በል፡ bal verbumv. 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!en 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡Su, sputate quel che avete mangiatoit 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).
Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
(pro አብሀለ፡ ] II,1, SubjunctivusSubj. ያብህል፡ et ያብል፡ dicere facerela; usitatum in phrasi: ኦሆ፡ አበለ፡ cumc.Acc.annuere facerela, in suam sententiam perducerela, persuaderela, Matthaei Evangelium.Matth. 27,20 sequensseq. ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,59 ; ስእነ፡ ኦሆ፡ አብሎቶ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 ; ኀለየ፡ ከመ፡ እሙ፡ ኦሆ፡ አበለቶ፡ ለተወክፎ፡ ትእዛዝ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 290 ; አንጠይዎ፡ ከመ፡ ኦሆ፡ ያብልዎ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 308 ; ኦሆ፡ በልኒ፡ ወኦሆ፡ አብልዮ፡ Org. ( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
interj. inseparabilis
1)dolentis et gementis: ola, ahla, eheula, prohla, ኦሞት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,2 ; ኦምድር፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,38 ; ኦከናፍር፡ ዘካህናት፡ ናሁ፡ አርመሞን፡ ሞት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኔከ፡ ሞት፡ ዘነሣእከ፡ ነፍሳቲሆሙ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 20 ; ኦእምዝንቱ፡ መልአክ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 47 ; ኦእምዝንቱ፡ ሞት፡ ዘሥሉጥ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 75 ; etiam sequensseq.interjectione አ፡ , ut: ኦአ፡ ὢ ὤ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,23 ; ኦአ፡ ዕለት፡ velv. ኦአ፡ ለዕለት፡ ὢ ὤ ἡμέρα Hezekielis prophetia.Hez. 30,2 .
2)minantis: vaela, ኦኖሎት፡ ὢ ποιμένες Jeremiae prophetia.Jer. 23,1 ; ኦሀገረ፡ ደም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 24,6 .
3)mirantis: ola, prohla, hemla, papaela, ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,33 ; ኦዘክርስቶስ፡ አፍቅሮተ፡ ሰብእ፡ Deg.; ኦትሕትና፡ ዘእንበለ፡ ዐቅም፡ Deg.; sequensseq. ለ፡ , ut: ኦለዛቲ፡ ጥበብ፡ ሐዋርያዊት፡ βαβαὶ τῆς συνέσεωος τῆς ἀποστολικῆς Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 1, al.: sequensseq. እምነ፡ , ut: ኦእምኅሊና፡ o commentalaCyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 85.
participiumpart., fem. ልሕድ፡ , nonnumquam ላሕድ፡ participiumpart.m. et fem. tenerla, mollisla, delicate habitusla, suavisla, ኢትሰመዪ፡ እንከ፡ ልሕደ፡ ወሥብሕተ፡ ἁπαλὴ καὶ τρυφερά Jesaiae prophetia.Jes. 47,1 ; አንቲ፡ ላሕድ፡ (v. ልሕድ፡ ) τρυφερά Jesaiae prophetia.Jes. 47,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 26,28 ; Michaei prophetia.Mich. 1,16 ; ልሕደ፡ ተመሰልኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 6,2 (vers. alt.); ሕፃን፡ ላሕድ፡ (v. ልሕድ፡ ) παιδίον ἐντρυφῶν Jeremiae prophetia.Jer. 38,20 ; ኦልሕድ፡ ኢትዮጵያ፡ Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.(in EpilogusEpil.in Ep. Joann.); puerila ልኁዳን፡ Lud. sine auctore, auctoritateauct. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ልሕድ፡ ብ፡ ድልድል፡ ; aliudla: ልሕድ፡ ዘ፡ ሕድስ፡ በዓልቴትሂ፡ ድልድልሂ፡ ይ፡ (ad Jesaiam).
et ረኣይ፡ ( ራአይ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 annotatioann.), nomen agentisn. ag., pluralisPl. ረአይት፡ et ረኣይያን፡
1)spectatorla
a)i.e. praesensla, ut: ኦልብዋን፡ ረኣይያን፡ ናሁ፡ እኁክሙ፡ እገሌ፡ ስምዕ፡ ለዛቲ፡ ቃላት፡ o quila(huic funeri) adestislaMaʃshafa Genzat.Genz. f. 82.
b)observatorlaet interpresla, astrorum: ረኣይያነ፡ ከዋክብት፡ astrologilaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 8,3 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 128 ; ረአይተ፡ ኮከብ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 24 ; Cod. Mus. Brit. XX, 2.
2)is qui videtlavisiones ( vatesla): ራእይ፡ ዘውእቱ፡ ረኣዪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 12,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 annotatioann.; (Joannes auctor Apocalypseos) ረኣዬ፡ ኅቡኣት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; in malam partem: ረኣይያነ፡ n. 300 ነቢያቲክሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,7 .
3)inspectorla, custosla: ረሰዩ፡ ለወልዱ፡ ረኣዬ፡ ለቤተ፡ መቅደስ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 314.
participiumpart.et Substantivumsubst., fem. መንክርት፡ , pluralisPl. መንክራት፡
2)res mirabilisla, miraculumla: ናሁ፡ እግዚአብሔር፡ ይገብር፡ መንክረ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 62,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 97,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,42 ; Evangelium Joannis.Joh. 9,30 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,7 ; θαυμάσια መንክር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 25,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 39,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,2 ; ተኣምር፡ ወመንክር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,18 ; Danielis prophetia.Dan. 6,27 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,24 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,48 ; Actus apostolorum.Act. 2,22 ; Actus apostolorum.Act. 2,43 ; Actus apostolorum.Act. 4,30 ; Actus apostolorum.Act. 5,12 al.; መንክራት፡ liber Jobi.Job 5,9 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,10 ; ክቡራት፡ ወመንክራት፡ liber Jobi.Job 34,24 ; liber Jobi.Job 42,3 ; ገብረ፡ ተኣምራተ፡ ወመንክራተ፡ ዐበይተ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 1 ; ጎርጎርዮስ፡ ገባሬ፡ መንክራት፡ Gregorius thaumaturguslaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 21. Formam nominis መንከር፡ miraculumlaLud. affert ex Org.; formam መነከር፡ θαυμαστός equidem inveni Jesaiae prophetia.Jes. 3,3 in Laurence, Henochi, IV Ezrae, Asc. Jesaiae librorum editor.Cod. Laur.