Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

i.q. نَسَقَ ordine disposuit^lavel seruit^la.

et ነሰተ፡ I,1[vicina sunt נָתַץ נָתַשׁ ] ይንሥት፡ ,

1)destruere^la, demoliri^la, subruere^la, evertere^la, subvertere^la, excidere^la: ነሢት፡ ( ሐኒጽ፡ ) ; እመ፡ ነሠተ፡ መኑ፡ የሐንጽ፡ ; ; ; ; ; muros, aedificia, urbes, ; ; ; ; ; እነሥት፡ ጸቈኖ፡ ; ነሠተ፡ አህጉረ፡ ; ; ; tentorium ; tectum ( ἀποστεγάζειν ) ; altaria, statuas ; ; ; ነሠቱ፡ በኀጺን፡ አቅርንተ፡ ምሥዋዒከ፡ ; currus ; thronos: ነሠተ፡ መናብርቲሆሙ፡ ለመላእክት፡ ; : homines, regna: ; ; ; ; .

2)disjicere^la, discindere^la, dirumpere^la,

a)violare^la, rumper^lae , disturbare^lafidem, foedus, leges: ነሠተ፡ ኪዳነ፡ ; ቍርባነ፡ እግዚአብሔር፡ ነሠተ፡ ኢአብአ፡ ; ነሠተ፡ መሐላ፡ ; ኢትንሥት፡ ሥርዐተከ፡ ; ኢትንሥት፡ ሥርዐተ፡ ዘለዓለም፡ .

b)tollere^la, abrogare^la, legem ; p. 498 20.

c)dimittere^la, concionem ; .

ነስነሰ

(etiam ነሥነሠ፡ ) quadril. I [vicina sunt نَثَّ نَثَا نَثْنَثَ , نَزَّ نَزَا , نَضَحَ , ነዝሐ፡ , נָזָה נֵצַח ; amh. ነሰነሰ፡ to strew^la, scatter^la, disperse^la] spargere^la, adspergere^la, conspergere^la, aquae vel rei sparsae: ነስነሳ፡ ማየ፡ ; በእንተ፡ ማያተ፡ አፍላግ፡ ከመ፡ ያዕርግ፡ ማያተ፡ ወይነስንሰነ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ገጸ፡ ምድር፡ ለጽሙኣን፡ ; ; ውስተ፡ vel ላዕለ፡ ejus, in^lavel ad^laquem spargitur: ; ; ነስነሱ፡ ላዕሌሁ፡ ዕፍረታተ፡ ብዙኃተ፡ ; : ዘነስነስከ፡ ምሕረተከ፡ በመዋዕለ፡ ሙሌ፡ ከማሁ፡ ነስንስ፡ ምሕረተከ፡ ላዕሌነ፡ ; ; ይነሰንሱ፡ ጽድቀ፡ ደመናት፡ ; : ነስነስኩ፡ ምስካብየ፡ መጽርየ፡ ;

2)dispergere^la: ይነሰንስ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ኵያንዊሁ፡

ነሰከ

I,1[vid. etiam ነከሰ፡ ; נָשַׁךְ , ܢܟܰܬ ] ይንስክ፡ , mordere^la, , de serpente: ; ; ; ; ; ; ; Platt; ; ከመ፡ ይንስክዎ፡ ; አሐቲ፡ አርዌ፡ ምድር፡ ነሰከታ፡ ውስተ፡ ልባ፡ ወአሐቲ፡ ውስተ፡ ገቦሃ፡ ; ከመ፡ ኢይንስክ፡ ሰኰና፡ እግርየ፡ Enc.; de cane ; de oestro ( pungere^la?) ነሰከቶ፡ አሐቲ፡ ፄፁት፡ ; ( vexare^la) .

ነሰከ

ነከሰ

sine dubio i.q. ነሰከ፡ , ܢܟܰܬ et amh. ነከሰ፡ mordere.^la

ነሰወ

, נִסָּה ܢܰܣܺܝ exploravit^la, tentavit^la.

መንሱት

tentatio^la, መንሰወ፡ , al. ነሰወ፡

ነሰየ

fortasse i.q. نَسِيَ oblitus fuit^la, neglexit^la, ናሕሰየ፡

ነሠገ

(rarius ነሰገ፡ ) I,1[praefixo ነ፡ e simpliciore radice, ut سَكَّ obstruxit^la, obduxit^la, ( سَكَرَ סָכַר סָגַר ዘግሐ፡ ) formatum videtur; quae cum ejus sonis melius concinunt نَسَجَ ( נָסַךְ ) et وَشَجَ , ea significatum texendi^laet implictendi^laobtinuerunt] vecte^lavel obice obstruere^la, repagulo occludere^la: የሐውር፡ በዓለ፡ ቤት፡ ቀቲሮ፡ ወነሢጎ፡ (sc. domum) F.M. 17,7; ; አንቀጸ፡ ዝናም፡ ኤልያስ፡ ነሠገ፡ Deg.

ነሳሒ

poenitens^la, poenitentiam agens^la, ὁ μετανοῶν ; ይቁም፡ ምስለ፡ ነሳሕያን፡ F.M. 4,2; F.M. 6,13; Did.

ነስሐ ነስሐ

I,1probro afficere^la, convinciari^la[cfr. نَزَغَ , نَزَكَ , نَسَغَ ]: እስመ፡ አመ፡ ነስሑ፡ (v. ንስሑ፡ ) ወተዐበዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ διότι ὠνείδισαν καὶ ἐμεγαλύνθησαν ἐπὶ τὸν Κύριον (at illud አመ፡ et ንስሑ፡ dubium movet, annon አመንስሑ፡ legendum sit, idem fere quod አመንዘዙ፡ ). I,2[convenire videtur cum نَزَهَ ( ነዝሀ፡ ) semovit^la; avertit^la, cohibuit^laab inhonesto; نَزُهَ remotus fuit ab omni pravo^la(vicinum نَزَعَ ); in caeteris linguis aliae radices frequentantur נִחַם , ܬܘܳܐ , תְּהָה , نَدِمَ ] 1) poenitere^la: ; ; ; ; ; ; እምነ፡ rei: እግዚአብሔር፡ ነስሐ፡ እምዘነበበ፡ ; et በእንተ፡ , ut: ይኔስሕ፡ በእንተ፡ እኪት፡ ; ; ; ; ; ; እስመ፡ vel ዘ፡ 1 ; .

2)poenitentiam agere^la, ( resipiscere^la): ; ; ; ; ; ; Platt; ; ; ; ; ; ; ; ( ἐπιστραφῇς ); ( ἀποστραφείς ); ; ; ነስሕ፡ ወተጋነይ፡ ; ; ነስሑ፡ ወተመየጡ፡ ; ; ; እምነ፡ peccati: ተመየጡ፡ ወነስሑ፡ እምኀጢአትክሙ፡ ; ; ነስሑ፡ እምፍኖቶሙ፡ እኩይ፡ ; ; poenitentiae: እስከ፡ ይኔስሕ፡ ንስሓ፡ ፍጽምተ፡ F.M. 6,2, et peccati: ነስሕ፡ አበሳከ፡ σμίκρυνον πρόσκομμα ; crebro in libris ecclesiasticis poenitentiam^laa clericis impositam praestare^la, ut Clem., Did., F.M., al.

3)Hoc eodem verbo etiam πλημμελεῖν crebro exponitur, sive significet poenitentia culpae poenas dare^la, sive delinquere^la, culpam contrahere^la, cujus posthac poenitentia poenae luendae sint: ; ; ; ; ; ; ; ; ; . : ተመይጠ፡ ተሠውጠ፡ ነስሐ፡ ገብአ፡ ብ፡ ተመለሰ፤ ነስሐሰ፡ አዘነ፡ ይ፡

ንስሓ እስመ

(etiam ንስሐ፡ scriptum) , m. et fem. , poenitentia^la: ንስሓ፡ ይከውኖ፡ μετανοεῖν γίνεται ; አልቦ፡ ንስሓ፡ በጸጋ፡ (v. ጸጋ፡ ) እግዚአብሔር፡ .

a)sensu biblico: poenitentia peccati^la, resipiscentia^la: ; ; ( ἐξομολόγησις ) ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ Platt; እምድኅረ፡ ሞት፡ አልቦ፡ ንስሓ፡ ; መፍትው፡ ይትወከፉ፡ ንስሓሆሙ፡ ለእለ፡ ይትመየጡ፡ ; Herm.; Clem. creberrime; ንስሓ፡ ፍጽምት፡ F.M. 6,13.

b)sensu ecclesiastico: poenitentia^laa sacerdote secundum Canones imposita^la( etiam Platt in praefatione ad suam Didascaliae editionem p. XI), Did., Clem., F.M., al.; eam imponere አዘዘ፡ vel ወሀበ፡ , ut: ሀብዎ፡ ንስሓ፡ ፱ሱባዔ፡ በኅብስት፡ ወማይ፡ እስከ፡ ፱ ሰዓት፡ ; eam praestare ፈጸመ፡ ; eam abjicere vel violare ክሕደ፡

c)culpa contracta^la, delictum^la, πλημμέλεια ( ነስሐ፡ n. 3); ; ; ; et sacrificium pro delicto^la(Bußopfer) ; ዘንስሓ፡ τὰ ὑπὲρ ἀγνοίας .

relativa et causalis, quam Abyssini certe inferioris aetatis tamquam ስመ፡ pronuntiant (Lud. gramm.aeth. p. 13), perraro ስመ፡ scribunt (ut in ), ut videtur e quibusdam pronominibus conflata (sc. ስ፡ vel እስ፡ – ut אשׁ in אֲשֶׁר et in amhar. ስለ፡ – et መ፡ ; accurate respondet ὅτι , gramm.§ 64, b).

1)relative

a)ad objectum vel subjectum, de quo agitur, indicandum: ὅτι , כִּי , quod^lavel c. Infin., daß (quamquam ከመ፡ vel ዘ፡ multo crebrius usitata sunt): እኩየ፡ ኮነ፡ እስመ፡ ከመዝ፡ ገብረ፡ ; ; post verba dicendi et sentiendi: ; ; ይትአመር፡ እስመ፡ ; አእምር፡ እስመ፡ ; 8; crebro in Phlx., Jsp., ut: ጽሑፍ፡ እስመ፡ ; አምነት፡ ( confessa est^la) እስመ፡ ; ተብህለ፡ እስመ፡ ; ርእዩ፡ እስመ፡ ; ; ኢትርስዑ፡ እስመ፡ .

b)post verba affectuum intransitiva, ad causam affectuum significandam, quod^la(daß), ut: ያደምመኒ፡ እስመ፡ Chrys. ; vel post አንከረ፡ ; ; መንክር፡ ; ነስሐ፡ ; ሐዘነ፡ ; ; አእኰተ፡ ; ተፈሥሐ፡ ; ; ; ፈርሀ፡ ; ተምዕዐ፡ .

c)ad explicandum demonstr. praemissum, ut: ምንትኑ፡ ዝነገር፡ እስመ፡ ይኤዝዞሙ፡ ; ; ; ; .

2)indicandae causae et rationi: quod^la, quia^la, quoniam^la, cum^la, nam^la, enim^la, etenim^la, ὅτι (innumeris in locis, ut) ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 747 ; ; ; ; አኀዘ፡ ይሒሶን፡ እስመ፡ ኢነስሑ፡ ; ንእዶ፡ እስመ፡ ከመ፡ ጠቢብ፡ ገብረ፡ ; በእንተ፡ ዝንቱ፡ እስመ፡ ; ; በእንተ፡ ምንት፤ እስመ፡ ; διότι ; ; ; ; ; ; ; ; ; ἀφ᾽ οὗ ; ἀνθ᾽ ὧν vel οὗ ; ; ; ; ; ἐπεί ; ; ἐπειδή ; ; ἐπείπερ ; εἴπερ ; γάρ (innumeris in locis, ut) ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; καὶ γάρ ; .

a)Ei sententiae, cujus causam vel rationem indicat, praemittere licet እስመ፡ cum sua sententia, ut: ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)ubi ejusdem sententiae plures rationes afferuntur, እስመ፡ repetere licet ; ; .

c)explicative: enim^la, nempe^la, scilicet^la(nämlich): ; ; ; ( τοῦτ᾽ ἔστιν ).

ዘ

et ( gramm.§ 147; gramm.§ 169,5).

A): m. ዘ፡ , fem. እንተ፡ , እለ፡ qui^la, quae^la, quod^la.

1)De constructione hujus pronominis ( gramm.§ 201; § 202).

a)Formae pronominis secundum numeros et genera variantur, ut: ኢየሱስ፡ ዘተብህለ፡ ክርስቶስ፡ ; ምድር፡ እንተ፡ ኢኮነት፡ እንቲአከ፡ ; ; ; አጥባት፡ እለ፡ ኢሐፀና፡ ; ቢጾሙ፡ እለ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ሐመር፡ ; sed ubicumque nomen, ad quod referatur, praemissum est, ዘ፡ simplex (tamquam nota relationis generalis) sufficere potest, ut: አንስትያ፡ ዘኀረዩ፡ (quas) ; አባግዕ፡ ዘአልቦ፡ ኖላዌ፡ ; . (De እንተ፡ qui^lapro ዘ፡ vid. infra sub B,2).

b)Pronomen relativum in Accusativo positum esse, aut e contextu subintelligitur, ut: ቃል፡ ዘይቤሎሙ፡ ; ዐጸደ፡ ወይን፡ ዘወሀቦ፡ ለዮሴፍ፡ ; ; aut pronomine sive verbo sive notae Accusativi suffixo notatur: እብን፡ እንተ፡ መነንዋ፡ ; አሕዛብ፡ እለ፡ አውፅኦሙ፡ ; አምላክነ፡ ዘኪያሁ፡ ተወከልነ፡ . Genitivus pronomine ei nomini, a quo Genitivus pendet, suffixo notatur, ut: አመት፡ እንተ፡ ስማ፡ አጋር፡ ancilla^la(quae nomen ejus i.e.) cujus nomen Agar^la ; ሕዝብ፡ እለ፡ ኢትሰምዕ፡ ነገሮሙ፡ . Praepositiones pronomini relativo

α)vel (sicut in aliis linguis Semiticis) postponuntur eaeque pronomine suffixo (ad idem nomen ad quod refertur relato) munitae: ምድር፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ ነበረ፡ terra^la(quae in ea i.e.) in qua habitaverat^la ; ; ; ዘመጻእኪ፡ ኀቤሁ፡ ad quem venisti^la .

β)vel (quamquam rarius) praemittuntur: ወኵሉ፡ ውስተ፡ ዘወድቀ፡ በድኖሙ፡ καὶ πᾶν ἐφ᾽ ὃ ἂν ἐπιπέσῃ ; በኵሉ፡ በዘአመከሮ፡ ; ሰይፍ፡ በዘይቀትለነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ጽንዕ፡ በዘ፡ ይትዌከሉ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; .

γ)denique et praemittuntur et suffixo munitae postponuntur: በዘቦቱ፡ ; ; ; ; ; . – Pronomini relativo, ubi ratione modo dicta complementum pronominis suffixi adjectum est, passim ለ፡ praefigitur, quo illud pronomen suff. ad referendum esse significetur: ለእለ፡ ውስቴቶሙ፡ ሀሎከ፡ ἐν οἷς σὺ εἶ ; ወቦ፡ ለዘወሀቦ፡ et erat cui dedit^la ; አልቦ፡ ለዘየኀፍሮ፡ nemo est quem vereatur^la(ne interpreteris: nemo est qui eum vereatur^la)

c)Praepositiones longiores quae secundum legem sub b,β dictam praeponendae erant, pronomini relativo postponere licet: ዘእምነ፡ (pro እምነ፡ ዘ፡ ) ; ; እለ፡ እምኀበ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ ; ዘኀበ፡ ; ; n. 1030 ዘእምአመ፡ .

d)nonnumquam in Accusativo loci et temporis, ponitur: መካን፡ እንተ፡ ὁ τόπος ἐν ᾧ ; ፭ ዓመት፡ ዘ፡ ἐν οἷς ; ; . . ; .

e)Enunciationem relativam ei nomini, cui apposita est, postponere non necesse est sed etiam praemittere licet, ut: ኢትእርዩ፡ ዘወድቀ፡ እክለ፡ . ; ; . Nec raro illud nomen attractione in enunciationem relativam transmittitur: ዛቲ፡ ይእቲ፡ ዳግሚትየ፡ ዘጸሐፍኩ፡ መጽሐፈ፡ (pro መጽሐፍ፡ ) ; ; ; ; ; ; (plura gramm.§ 201).

2)De significatione pronominis.

a), ubi nomen ad quod referatur non memoratum est exponitur

α)is qui^la, ejus qui^la, ei qui^laal.: ብፁዓን፡ እለ፡ ይላሕዉ፡ beati ii qui lugent^la ; ምንተ፡ እረግም፡ ዘእግዚአብሔር፡ ኢረገመ፡ (eum quem) ; ደመ፡ ዘቀተለ፡ (ejus qui) ; ዕሤተ፡ እንተ፡ ገበርኩ፡ ሠናይተ፡ praemium ejus quod feci boni ; ዘእለ፡ eorum qui^la ; ለእለ፡ ይፈቅዱ፡ ይትፈወሱ፡ አሕየዎሙ፡ (eos qui) ; ምስለ፡ እለ፡ ሞቱ፡ (cum iis qui mortui sunt) ; እእሪ፡ እክለ፡ ኀበ፡ እለ፡ ረከብኩ፡ ሞገሰ፡ (apud eos apud quos) .

β)quicumque^la, quisquis^la, ; ; ; ; ; ; ; , al.; ( ዘኮነ፡ col. 864); በዘፈቀድከ፡ ኰንን፡ ኪያየ፡ (quocumque modo volueris) ; et duplicatum ዘዘ፡ . At plerumque ኵሉ፡ ዘ፡ , ut: ኵሉ፡ ዘታሕተ፡ ሰማይ፡ ; ኵልክሙ፡ እለ፡ πάντες ὅσοι ; ; al. crebro.

γ)si quis^la: ዘርኢከ፡ እምውስቴቶሙ፡ ጠቢበ፡ ትልዎ፡ τίς σοφός ; αὐτῷ προσκολλήθητι ; ዘኪያሃ፡ አፍቀረ፡ አፍቀረ፡ ሕይወቶ፡ ; ; .

δ)qualis^la: እመ፡ ትገብር፡ ሠናየ፡ አእምር፡ ለዘ፡ ትገብር፡ τίνι ; ምንዳቤ፡ ዘኢኮነ፡ እምቅድመ፡ ዓለም οἵα ; mos ዘኢኮነ፡ እምቅድመዝ፡ Org.

ε)de ለእለ፡ quot^la, quotcumque^la ለለ፡ col. 25.

b) ዘ፡ crebro pronomine Latinorum neutro exponendum est: አልቦሙ፡ ዘይበልዑ፡ non habebant quod ederent ; ; ; ; al.; rarius እንተ፡ pro neutro usurpatur, ut: አድኅነኒ፡ እምእንተ፡ እፈርህ፡ ῥῦσαί με ἐκ τοῦ φόβου μου apocr.

c) ዘሂ፡ – ዘሂ፡ alius^la– alius^la ; ; ; ናሁ፡ እለሂ፡ – ወእለሃ፡ .

d)de ቦ፡ ዘ፡ vel ቦ፡ እለ፡ quidam^la, et^la ቦዘ፡ – ቦዘ፡ alius – alius^la ቦ፡ col. 481.

e)de አልቦ፡ ዘ፡ nullus^la, nihil^la አልቦ፡ col. 717.

f)de ከመዘ፡ quasi^la, tamquam^laet ዘከመ፡ sicut^la ከመ፡ col. 827.

g) ወዝኒ፡ ዘ፡ ; ; et plerumque ወዘ፡ quod autem ad id attinet quod^la ; ወዘኒ፡ ይቤ፡ ; ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem ad mortem attinet^la .

B)Conj.

1) ዘ፡

a)quod^la( daß^de)

α)ad complendam et exponendam notionem antea brevius significatam: ምንትኑ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ዘአፍጠንከ፡ ረኪበ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; .

β)post interrogationem, ubi causa interrogationis exponitur: ምንተ፡ ኮንከ፡ ዘተማሕፀንከ፡ በምሥዋዕ፡ τί γέγονέ σοι ὅτι πέφευγας ; ; ; . ; .

γ)eo quod^la: አሕየውኪ፡ ነፍሰኪ፡ ዘአፍጠንኪ፡ ወሪደ፡ σπεύσασα .

δ)post verba impersonalia: ኢአከለክሙኑ፡ ዘረዐይክሙ፡ ; ; ምንተ፡ ይበቊዐነ፡ ዘነሐዩ፡ ; ; ; ደለወኒ፡ ዘአሕመምከኒ፡ ; ይመስለክሙኑ፡ ዘሐሰተ፡ ይብል፡ ; Dan. apocr. 13,6; ; ; n. 1031 ; .

ε)quod^la, quia^la: ነስሐ፡ እግዚአብሔር፡ ዘአንገሦ፡ ; ኣአኵተከ፡ ዘኢረሰይከኒ፡ ; ሴልየ፡ ዘርሕቀ፡ .

ζ)Ubi enunciationis pars quaedam cum negatione emphatice praemissa est, ejus praedicatum ope conjunctionis ዘ፡ adjicere amant: non est quod^la, ut: ኢኮነ፡ እንበይነ፡ ዝሙት፡ ዘእነሥኣ፡ ; አኮ፡ በኅብስት፡ ክመ፡ ዘየሐዩ፡ ሰብእ፡ ; ; ; nec non: አኮ፡ ዘሞተት፡ (non est quod i.e.) nequaquam mortua est^la ; ; et አልቦ፡ ዘትትጋአዙ፡ በፍኖት፡ .

η) ቦ፡ ዘ፡ vel ቦኑ፡ ዘ፡ num est quod?^la ; ; ; ( ቦ፡ col. 482) et አልቦኑ፡ ዘ፡ nonne est quod?^la .

θ) እፎ፡ ዘ፡ quomodo est quod^lasub. እፎ፡ col. 807.

ι) ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም፡ haud multum abfuit quin^la ሕቀ፡ col. 98.

b)cum^la, si^la, ; .

2) እንተ፡ a poëtis pro ዘ፡ usurpatur: quod^la, ut: ሰላም፡ ለከ፡ እንተ፡ ነበርከ፡ ዕቁደ፡ ; ሰላም፡ ለበርኳስስ፡ ከመ፡ ያርኁ፡ ወይዕጹ፤ እንተ፡ አድምዐ፡ ሢመተ፡ ለእግዚአብሔር፡ ውስተ፡ አንቀጹ፡ ; ሰላም፡ ለዩሐንስ፡ ወአቡቂር፤ እንተ፡ ነበሩ፡ ኅቡአ፡ በእለ፡ እስክንድርያ፡ ሀገር፤ ; ሰላም፡ ለአቃርዮስ፡ እንተ፡ ደለዎ፡ ርእይ፤ ; al. creberrime. Sed aliis in locis pro masc. ዘ፡ usurpatum videtur ( Lud. in 363), ut: ሰላም፡ እብል፡ ለብእሲ፡ ምእመን፤ እንተ፡ ይሰመይ፡ ጎልያን፡ ; ( ሰላም፡ ) ለረድአ፡ ጳውሎስ፡ ቲቶ፡ እንተ፡ አፍቀሮ፡ (sc. Paulus) ; al. ( እንተ፡ duarum syllabarum poëta maluit quam ዘ፡ monosyllabum. Si quis እንተ፡ idem quod እንዘ፡ esse putaverit, opponendum videtur, quod nulla ratio conspicua est, cur poëta እንዘ፡ uti noluerit).

3) ዘ፡ cum praepositionibus compositum,

a) በዘ፡

α)cum^la, dum^la: ወለደት፡ሎቱ፡ወልደ፡በዘረሥአ፡ ; ; ; ; quamvis^la .

β)ut^la( quo^la), sive consecutivum sive finale, plerumque : ( ὥστε ); ለምንት፡ ትትናገር፡ በዘ፡ ይሰምዑ፡ ሕዝብ፡ ; በዘ፡ ይረክበክሙ፡ እኩይ፡ τοῦ κακῶς εἶναι ὑμῖν ; ገብሩ፡ በዘ፡ ያምዕዑኒ፡ ; በዘ፡ ይትናዘዙ፡ εἰς παράκλησιν ; ; እሁቦሙ፡ ልበ፡ በዘ፡ ያአምሩኒ፡ τοῦ εἰδέναι ; ; ; ; ; ; ; ; ; rarius , ut .

γ)pro eo quod^la, .

b) እምዘ፡

α)ex quo^la(tempore): እምዘ፡ ተወልደ፡ ; እምዘ፡ ተፄወውነ፡ ; .

β)postquam^la, ( ubi^la, quum^la): እምዘ፡ ጌሠ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; , al.

α) በእንተ፡ ዘ፡ pro eo quod^lavel propterea quod^la ; ; ; .

β) ህየንተ፡ ዘ፡ loco ejus quod^la( cum^la) ;

γ) እንበይነ፡ ዘ፡ ideo quod^la

እለ፡ ʾǝlla associative referring to ‘X and his associates/followers’ መዓልተ፡ ይውዕል፡ እንዘ፡ ይሴአል፡ መጻሕፍተ፡ እምነ፡ ማእምራን፡ እለ፡ አባ፡ ሠርፀ፡ ድንግል፡ ላዕሌሆሙ፡ ሰላም፡ ‘Seine Tage verbrachte er damit, die Gelehrten, wie den Abba Śarṣa-Dengel und andere — das Heil sei über ihnen — nach den Schriften zu befragen^de’ 6 l. 4-6 (ed.) , 6 l. 9-11 (tr.) (‘Äth. ella . Hier nicht als Plural des Relativpronomens zu deuten (+ PN = die Leute des PN; übersetzt »os familiares«) sondern als Pluralmorphem vor Eigennamen mit der Bedeutung »Leute wie z.B. PN und Genossen; vgl. 3 l. 22, 28 (ed.) , 5 l. 27; 6 l. 4 (Ḥamalmāl et ses compagnons«).’ 6 n. 16 )

ነዝሀ

I,1sine dubio i.q. نَزَهَ avertere^lavel cohibere semet^laipsum ab inhonesto: ንዝሁ፡ (v. ነስሑ፡ et ንቅሁ፡ ) ἐκνήψατε in

ነስሐ

I,2[convenire videtur cum نَزَهَ ( ነዝሀ፡ ) semovit^la; avertit^la, cohibuit^laab inhonesto; نَزُهَ remotus fuit ab omni pravo^la(vicinum نَزَعَ ); in caeteris linguis aliae radices frequentantur נִחַם , ܬܘܳܐ , תְּהָה , نَدِمَ ] 1) poenitere^la: ; ; ; ; ; ; እምነ፡ rei: እግዚአብሔር፡ ነስሐ፡ እምዘነበበ፡ ; et በእንተ፡ , ut: ይኔስሕ፡ በእንተ፡ እኪት፡ ; ; ; ; ; ; እስመ፡ vel ዘ፡ 1 ; .

ነስሐ

ተጋነየ

III,3se submittere coram^laaliquo, ut: ነገር፡ ዘይትጋነይ፡ ὑποπίπτουσα (submissa) .

a)supplicare^la, vel ለ፡ pers.: እትጋነያ፡ ለብእሲትየ፡ ἱκέτευον ; እንዘ፡ ይትጋነይ፡ ለከ፡ ወይየውሀከ፡ ; ; .

b)confiteri^la: peccatum, culpam, ἐξαγορεύειν ; በእንተ፡ ኀጢአት፡ ; ; Trinitatem, በ፡ M.M. f. 11 ( ግጻዌ፡ ).

c)poenitentiam agere^la, veniam^ladelicti petere^la, gratiam^laalicujus supplicare^la: ተጋነይ፡ ሶበ፡ ትኤብስ፡ ἐπιστροφήν ; ነስሕ፡ ወተጋነይ፡ ; እምከመ፡ ተጋነይከ፡ ይሰሪ፡ ለከ፡ ኀጢአተከ፡ δεηθέντος σου ; ተጋነዩ፡ συδέθητε ; ; በእንተ፡ vel እንበይነ፡ peccati: ተጋነይ፡ በእንተ፡ ዘስሕትከ፡ ἐντράπηθι ; ዘይትጋነይ፡ በእንተ፡ ጌጋዩ፡ ἀποστρέφων ἀπό ; ተጋነይ፡ እንበይነ፡ ዘቅድም፡ ጌጋይከ፡ δεήθητι ; ; Lit. Chrys.; ለ፡ ejus, cujus gratia petitur: ተጋነየ፡ ለገጸ፡ እግዚአብሔር፡ ; እለ፡ ይትጋነዩ፡ ሎቱ፡ οἱ ἐπιστρέφοντες ἐπ᾿ αὐτόν ; ; ; እንዘ፡ ይትጋነይ፡ ላቲ፡ ; vel ኀበ፡ vel ቅድመ፡ pers.: ተጋነየ፡ ኀቤሆሙ፡ ; ተጋነዩ፡ ወሰገዱ፡ ቅድሜሆሙ፡ ; .

d)humiles gratias agere^la, humili et grato animo celebrare^laDeum: ተጋንዮ፡ ; ἐξομολογεῖσθαι ; ; . – Voc. Ae^la: ተጋነየ፡ ዘ፡ አሠመረ።

ነስሐ

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose