Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et ኈልቍ፡ , plerumque m. , ኍለቍ፡ (passim ኈለቍ፡ et ኍለቅ፡ script.) enumeratio^la, numerus^la: ; ; ; ; ; ; ; በዝኃ፡ እምኈልቍ፡ ; ምንትኑ፡ኈልቋ፡ ለነፍስየ፡ በውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ; በአምጣነ፡ ኍልቆሙ፡ ለደቂቀ፡ እስራኤል፡ ; አልቦ፡ ኈልቈ፡ ጥበቢሁ፡ ; አልቦ፡ ኍልቈ፡ ኀጣውኢከ፡ ; ዘአልቦ፡ ኍልቍ፡ vel ኈልቈ፡ innumerabilis^la ; ; ; ; immensus^la ἀμέτρητος ; ዘእንበለ፡ ኈልቍ፡ innumerus^la, ; saepius በኍልቍ secundum numerum^la, pro numero^la, numero^la: በኍልቈ፡ አህጉሪከ፡ አማልክቲከ፡ ; ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; በኍልቍ፡ ; ; ወሀቦሙ፡ ዓመተ፡ ወመዋዕለ፡ በኍልቍ፡ ; ; በኍልቍ፡ nonnumquam significat numerabiles^lai.e. paucos^la: ይከውኑ፡ በኍልቍ፡ ; መዋዕሊሁ፡ ለእጓለ፡ እመሕያው፡ በኈልቍ፡ ; ( ውኁዳን፡ በኍልቍ፡ ; ). De numeratione persolvendorum, emendorum, vendendorum: በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ; ኵሎ፡ ዘገበርከ፡ በኍልቍ፡ ወበመስፈርት፡ ወበመዳልው፡ ግበር፡ . De numeris gentium recensitarum saepius in De plurali ; ; ; ; ; . Titulus libri Numerorum^laest ኦሪት፡ ዘኍልቍ፡ ኆልቍ፡ ḫolqʷ , xxviib; 13a l.20; 17a l.1; 36a l.21; 78a l.20; 110b l.4; 111b l.11; 166b l.10 (ed.)

ሐመር ሐመር

(a Nr. II)

1)acinus ruber^lavel bacca rubra^la, fructus arboris vel fruticis. Legitur in in recensione pomorum, quae episcopo benedictione consecrare licet, et a Wanslebio ( Ludolfi comm. in hist. p. 307 ) cerasus^la( κεράσιον ) vertitur ( ቅራስያ፡ ). Cerasum quidem verum quamvis in Aethiopia non reperiatur, tamen baccae cerasorum similes ibi nascuntur, et cum etymo illa versio optime quadrat.

2) ሐመረ፡ ጽራእ፡ ; inde in (Platt in sua p. 77 አሕማረ፡ ጽራእ፡ exhibet); (var. ኆመረ፡ et ሖመረ፡ ጽራእ፡ ). Respondet apud Lucam κεράτιον , i.e. siliqua^la, fructus arboris Ceratoniae siliquae ( κεράτια , κερατωνία ). Aramaei et Arabes hanc arborem ܚܰܪܽܘܒܳܐ , חֲרוּבָא خَرُّوبٌ et خُرْنُوبٌ fructum autem, quatenus genus ponderis minimi est, ܩܪܰܐܛܺܝܽܘܢ קוּרְֵטָא قِيرَاطٌ appellant. Facile quidem conjeceris, interpretem Ae. κεράτιον eo disse, et cerasi speciem quam Graeci habent^la, intelligendam esse. Sed obstat, quod ሖመር፡ alibi quoque fabae^laspeciem significare videtur, ut ተጠይሮ፡ ወአንፅፎ፡ ሐመድ፡ ወፍሬ፡ ዕፀው፡ ወሖመር፡ (sic) ወበቀልት፡ ወኅጠታተ፡ ዛጐል፡ F.N. 46 (ubi de variis superstitionis generibus tractatur). Hoc ሖመር፡ vel ሐመረ፡ ( ኆመረ፡ ) ጽራእ፡ an pariter atque ሐመር፡ cerasus^laad radicem حمر referendum sit, ob testimoniorum angustiam in medio relinquimus. – : ሐመረ፡ ጽራእ፡ ብ፡ ተረር፡ ( ተሪር፡ ? scriptio enim haud satis distincta est); aliud^la: ሐመረ፡ ጽራእ፡ ዘ፡ ሐረግ፤ ዘይበልዕዎ፡ አሕርውሂ፡ ይ፡ { In lingua Arab., Amh. et Tigr. حُمَر ሖመር፡ significat tamarindum^la}.

(a Nr. II)

ḥamar , ሖመር፡ ḥomar

Grébaut
ሖመር፡ ḥomar «gland^fr» Ms. BNFabb217, fol. 21r.
ሖመረ፡ ጽራእ፡ ḥomara ṣǝrāʾ «caroube ou carouge^fr, fruit de caroubier^fr» Ms. BNFabb217, fol. 21r. siliquae dulces^la, faba graeca^la Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 10, ጽራእ፡
45

Leslau
ሖመር ḥomar acorn^en
ሖመረ፡ ጽራዕ፡ ḥomara ṣǝrāʿ {Perhaps Leslau’s mistake; it should be ጽራእ፡ ṣǝrāʿ } ( 45) carob tree^en, carob fruit^en, () = Amh. ቅሞ፡ qǝmmo a tree whose fruit grows in bunches and is edible when cooked^en 234b

ḥamar , ሖመር፡ ḥomar

ኆመር

fabae species^la ሐመር፡

ኆሠ ኆሠ

( ኀወሠ፡ Lud.) miscere^la[comparanda sunt خبش , خسب , هاش , وخش IV, قشب , al.]. Stirpem I,1equidem nusquam inveni, nisi , ubi pro ወሐሰወቶ፡ καὶ περιεδίπλωσε varia lectio ወሖሰቶ፡ commiscuit^lai.e. hinc inde^lacollegit^laoccurrit ( ሐሰወ፡ ). movere^la ሖሰ፡

ኮሠ ሖሰ

i.q. ኆሠ፡ ( etiam ኮሰ፡ ). miscere^la ኆሠ፡

ኆኅ

nomen arboris, sine dubio prunus^la[collatis חוֹחַ dumus^la, vepres^la, خَوخٌ et ܚܰܘܚܳܐ prunus Persica^la, nec non ኮክ፡ (amh. ኾኽ q.v.] ቈጽለ፡ ኆኃት፡ , ( , an pro ኆኀት፡ ?) ; ከመ፡ ቈጽለ፡ ሐኆት፡ (sic) ጠፋእኩ፡

ኆኅት ኆኅት

, m. et fem. , ኆኃት፡ , et ኀዋኅው፡ , [proprie: fissura^la, apertura^la, خَوْخَةٌ fenestella in muro^la, foramen in pariete^la, etiam חֲוָחִים et خَقٌّ fissura terrae^la] ostium^la, janua^la, foris^la, porta^la(quamvis primitus ab አንቀጽ፡ ita distinctum esse videatur, ut פֶּתַח a שַׁעַר , tamen multis in locis ኆኅት፡ et አንቀጽ፡ promiscue usurpantur): ኆኅተ፡ ዐጸድ፡ πρόθυρα τῆς αὐλῆς ; ኆኅተ፡ ዴዴ፡ πρόθυρα τῆς πυλῆς ; ; በኆኅተ፡ ቤተ፡ ἐν τῷ πυλῶνι ; saepissime θύρα , θύραι cubiculi, coenaculi ; ; tentorii ; ; ; ; sepulchri ; domus ; ; ; ; ; ; ለኵሉ፡ ዘመጽአ፡ ርኅው፡ ኆኅትየ፡ ; ; ; sed etiam templi, palatii, urbis, ( πύλη , πύλαι ), ut ; ; ; ; ; ; ; ኆኅት፡ አሐቲ፡ ; ኀዋኅው፡ ( θυρώματα , አናቅጽ፡ πυλῶνες ); coeli .

a)passim ኆኅት፡ non tantum ostium, sed etiam valvas^lavel januas^la, quibus ostium clauditur, significat: ubi τῇ πύλῃ ( አንቀጽ፡ ) attribuuntur θύραι ኆኃት፡ ; item ኢያቀምነ፡ ኆኅተ፡ ዘአናቅጽ፡ ; ; ኆኅተ፡ ዴዴ፡ ἡ θύρα τοῦ πυλῶνος

b) ኀዋኅወ፡ ሰማይ፡ , ኆኅተ፡ ሰማይ፡ portae coeli^la, e quibus sidera, venti et alii coelorum exercitus exeunt et in quas intrant, memorantur ; ; ; ; Sed etiam in duodecim zodiaci signa ( ٱلْبُرُوجُ ) ኀዋኅወ፡ ፈለክ፡ portae orbis coelestis^lavel ኀዋኅው፡ , eorumque singula ኆኅት፡ nominari solent. – : አንቀጽ፡ ኀዋኅው፡ ዴዴ፡ ዘ፡ ደጅ።

ልጸቅ

, ut videtur: locus proximus i.e. penetralia^la, recessus^ladomus: ኆኃት፡ ውሣጥያት፡ እለ፡ ያበውኡ፡ ውስተ፡ ልጸቀ፡ (v. ልጽቀ፡ , ልጽቅተ፡ ) ቤት፡ ἡ θύρα ἡ ἐσωτέρα εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων ( לִשְׁכָּה ?).

ኆኄ

litera alphabeti^la ሀ፡ col. 1.

ኆኅ

ጐድጐደ ነጐድጓድ

quadril. I [vid. ጐድአ፡ ] pulsare^lavel pultare^la, januam, fores, : ; ; ጐድጐዳ፡ (III fem. ) ኆኅተ፡ ; ሶበ፡ ጐድጐደ፡ ኆኅተ፡ ; ነሥአ፡ እብነ፡ ወጐድጐደ፡ ቦቱ፡ አንቀጸ፡ ; በኀበ፡ , ut: ቦአ፡ ወጐድጐደ፡ በኀበ፡ ዐጸድ፡ ዘቅድመ፡ ደብተራ፡ ; abs: ; ; ጐድጕዶ፡ ; ; ; ; ረኪቦ፡ ዕፅወ፡ (sc. ecclesiam) ኢይጐድጕድ፡ et , ( m. ), ነጐድጓዳት፡

1)pultatio^la: (tamquam Infin. Verbi ): አመ፡ ነጐድጔድ፡ (sic pro ነጐድጓድ፡ si non ነጐድጒድ፡ ) ኆኅተ፡

2)tonitru^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ደቂቀ፡ ነጐድጓድ፡ ; Joannes ወልደ፡ ነጐድጓድ፡ Cod. Mus. Brit. LIV, ; ነጐድጓዳት፡

ኆኅት

ወሐየ

I,1(etiam per ሀ et ኅ ) [vid. ዋሕውሐ፡ ; وَخَى tetendit^la, profectus fuit^la; cum وَحَى revelavit^lafrustra hoc verbum composuit Lud.] circumire^la, obire^la, ambire^la: እመ፡ ወሐይኩ፡ (v. ዋሔኩ፡ ) ኆኅተ፡ ቤታ፡ ἐγκάθετος ἐγενόμην ἐπὶ θύραις αὐτῆς .

ኆኅት

ዴዴ ኆኅት ኆኅት

m. et fem. , ዴዳት፡ et ዴዴያት፡ , raro ዴድያት፡ et ዴዳያት፡ [ut videtur, a دَأْدَأَ הִדַּדָּה al.; proprie locus per quem ultro citroque commeant^la, amh. ደጅ፡ Tigr. ደጌ፡ „door, gate, entry, avenue“ Isenb. p. 168]

1)ostium^la(i.e. „spatium illud per quod ingredimur“ Lud.), porta^la: ዴዴሃ፡ αἱ πύλαι αὐτῆς ; ኆኅተ፡ ዴዴ፡ πρόθυρα τῆς πύλης ; አንቀጸ፡ ዴዴ፡ ጸናፊ፡ ; በአንቀጽ፡ ውስተ፡ ዴዴ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ἐν προθύροις πύλης ; ዴዴ፡ አፍራስ፡ ; ዴዴ፡ ብንያሚን፡ ; ; πύλων ; ; ዴዴ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; ዴዳት፡ (v. ዴዴያት፡ ) ; ; ዴዴያቲሃ፡ (v. ዴዳቲሃ፡ ) ; ኀበ፡ አንቀጸ፡ ዴዳቲሃ፡ ለኵራሲ፡ ; .

2)propylaeum^la, vestibulum^la, ነበሩ፡ ውስተ፡ ቀዳሚ፡ ዴዴ፡ (v. ዴዴ፡ አንቀጽ፡ ) ሐዲስ፡ ; ; እለ፡ ውስተ፡ ዴዴ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ; in loci ; ዴዴያት፡ ዴድያት፡ τὰ πρόπυλα ; ዴዴያተ፡ አንቀጸ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; በዴዴያት፡ (v. በዴዳያተ፡ ) አብያት፡ . — Scholion Voc. Ae. ኆኅት፡ ; aliud^la: ዴዴ፡ ዘ፡ ሜዳ።

ውዕየ

I,1[in caeteris linguis deest, ni forte وَهَجَ arsit^laeadem stirpe oriundum est] Imperf. ይውዒ፡ , የዐይ፡ (pro ይዐይ፡ quod passim occurrit ut F.N. 24,1; semel inveni ይውዐይ፡ in cod. XXXV)

1)uri^la, comburi^la, concremari^la, conflagrare^la, igne consumi^la, ; ; ; ; ; ኢይውዕያ፡ አልባሲሁ፡ ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢተዐይ፡ በነዶሙ፡ ; ውዒኩ፡ (v. ውዔኩ፡ in ) ; ; ; ሦከ፡ ኀጢአት፡ የዐይ፡ Lit. Orth.; ውዕየ፡ (Infin.) ሥጋሆሙ፡ ; crebro addito በእሳት፡ , ut: አናቅጺሃ፡ ውዕያ፡ በእሳት፡ ; ; ; ; ; ውዕየ፡ በእሳት፡ ክብርነ፡ ; በእሳት፡ የዐይ፡ ; ወውዕየ፡ በማእከለ፡ እሳት፡

2)Rarius

a)ardere^la, fervere^la: ምድር፡ ትውዒ፡ እሙቀተ፡ ፀሓይ፡ ; ኆኅቱ፡ ይውዒ፡ በእሳት፡ ; ; ውዕየ፡ ልብየ፡ ; ልበ፡ አበዊሆሙ፡ ውዕየ፡ (sc. misericordia) Enc.; ሰላም፡ ለመላትሒኪ፡ በእንተ፡ አንብዕ፡ እለ፡ ውዕያ፡ III Sal. n. 927

b)incendi^la, succendi^la: እመ፡ ውዕየ፡ ቤተ፡ አማልክት፡ ὅταν ἐμπέσῃ πῦρ εἰς οἰκίαν Ep. ; እስከ፡ በሕቁ፡ ይውዒ፡ .

c)inflammari^la: ይጸንሑ፡ ለእመሁ፡ ይውዒ፡ እምሕምዘ፡ አርዌ፡

ኆኅት

ዴዴ ኆኅት ኆኅት ኆኅት ሆሄ ሆሄ ዐጻዊ አንቀፅ መርፈቅ

ሆህያት፡ sonus^laet litera alphabeti^la, elementum^la. Plur. potissimum in usu fuit: etiam ubi singularem expectaveris, nonnunquam pluralem invenies, ut በከመ፡ ሆህያተ፡ አልፋ፡ ትከውን፡ ኀበ፡ ኵሎሙ፡ ሆህያት፡ ὥσπερ ἐπὶ τῶν στοιχείων τὸ πᾶν τὸ ἄλφα συνέχει Quare haud mirum videtur, quod Abyssini inferioris aetatis, singularis formam veram ignorantes, pro ሆሄ፡ ( ) formam ኆኅት፡ exscribere solent, ut (ter); (in ubi initium^lamale pro litera^laversum est), quasi nomen ad ኆኅት፡ janua^lareferendum et elementum^laa fenestellis^lavel laterculis^latabularum syllabarii Aethiopici dictum sit. Sed etymon a Ludolfo propositum magis placet, sive ሆሄ፡ sonuisse, sive e ሆ VIIi et ሄ Vi ordinis compositum dicas. Exempla: ለለማኅደር፡ ስምዮሙ፡ በሆህያተ፡ ጽርእ፡ እምአልፋ፡ ወቤጣ፡ ወጋማ፡ et singulas cellulas nomines literis alphabeti Graeci^la α , β , γ ; ሆህያት፡ vel ሆህያተ፡ ፊደል፡ τὰ στοιχεῖα saepius in et ; እስመ፡ ሆህያተ፡ ቤት፡ ወዋዌ፡ ፩ ውእቱ፡ (sive: praepositio በ፡ et ውስተ፡ idem significant) ; ይኩን፡ ከመ፡ ዘይሜህር፡ ጽሒፈ፤ ቅድመ፡ ውእቱ፡ ይጽሕፍ፡ ሆህያተ፡ (v. ፊደላተ፡ ) ወምዕራፋተ፡ በእዴሁ፤ ካዕበ፡ ይኤዝዝ፡ ለንኡስ፡ ዘይትሜሀር፡ ከመ፡ ይጽሐፍ፡ ከማሁ፡ በእዴሁ፡ ; ; al. ሆህያት፡ sonus^laet litera alphabeti^la, elementum^la. Plur. potissimum in usu fuit: etiam ubi singularem expectaveris, nonnunquam pluralem invenies, ut በከመ፡ ሆህያተ፡ አልፋ፡ ትከውን፡ ኀበ፡ ኵሎሙ፡ ሆህያት፡ ὥσπερ ἐπὶ τῶν στοιχείων τὸ πᾶν τὸ ἄλφα συνέχει Quare haud mirum videtur, quod Abyssini inferioris aetatis, singularis formam veram ignorantes, pro ሆሄ፡ ( ) formam ኆኅት፡ exscribere solent, ut (ter); (in ubi initium^lamale pro litera^laversum est), quasi nomen ad ኆኅት፡ janua^lareferendum et elementum^laa fenestellis^lavel laterculis^latabularum syllabarii Aethiopici dictum sit. Sed etymon a Ludolfo propositum magis placet, sive ሆሄ፡ sonuisse, sive e ሆ VIIi et ሄ Vi ordinis compositum dicas. Exempla: ለለማኅደር፡ ስምዮሙ፡ በሆህያተ፡ ጽርእ፡ እምአልፋ፡ ወቤጣ፡ ወጋማ፡ et singulas cellulas nomines literis alphabeti Graeci^la α , β , γ ; ሆህያት፡ vel ሆህያተ፡ ፊደል፡ τὰ στοιχεῖα saepius in et ; እስመ፡ ሆህያተ፡ ቤት፡ ወዋዌ፡ ፩ ውእቱ፡ (sive: praepositio በ፡ et ውስተ፡ idem significant) ; ይኩን፡ ከመ፡ ዘይሜህር፡ ጽሒፈ፤ ቅድመ፡ ውእቱ፡ ይጽሕፍ፡ ሆህያተ፡ (v. ፊደላተ፡ ) ወምዕራፋተ፡ በእዴሁ፤ ካዕበ፡ ይኤዝዝ፡ ለንኡስ፡ ዘይትሜሀር፡ ከመ፡ ይጽሐፍ፡ ከማሁ፡ በእዴሁ፡ ; ; al. , fem. ዐጻዊት፡ (Lud. e Vit. Dan.), m. ዐጻውያን፡ ; plerumque ዐጸውት፡ janitor^la, ostiarius^la, sive addito ኆኅት፡ , ut: ዐጻውያነ፡ ኀዋኅው፡ Lit. Greg.; sive omisso, ut: ; ; monasterii, ; ዐጸውት፡ ; ; ; ; ; ; ዐጸውተ፡ ሲኦል፡ et ; inter ordines minores ecclesiae F.N. 8. – Passim forma ዐጻውንት፡ (tamquam ab ዐጻውያን፡ ) irregularis occurrit, ut et አንቀጽ፡ , m. et fem. , አናቅጽ፡ ,

1)porta^la( janua^la) πύλη , θύρα , urbis ; ; ; ; ; ; አናቅጸ፡ አህጉር፡ ; ; ; ; ; ; ; አንቀጸ፡ ብንያም፡ ; templi: ; ዛቲ፡ አንቀጽ፡ ዕጹታ፡ ትነብር፡ ; ; ( πυλῶνες ); atrii sancti ; castrorum ; ; palatii, aedium ampliorum: ዝአንቀጽ፡ ; ; ( θυρώματα ); domus ; ; አንቀጸ፡ ብርት፡ ; አናቅጸ፡ ሞት፡ ; ; አናቅጸ፡ ሲኦል፡ ; ; አንቀጸ፡ ከርሣ፡ ለእምየ፡ ; ሐጸርክዋ፡ ለባሕር፡ በአናቅጽ፡ ; ዛቲ፡ አንቀጸ፡ ሰማይ፡ ; ጸባብ፡ አንቀጽ፡ , ረሓብ፡ አንቀጽ፡ ; ; ርኅው፡ ሊተ፡ ዐቢይ፡ አንቀጽ፡ ; portae^lavel aditus terrae^la: አናቅጸ፡ ብሔርኪ፡ . ኆኅት፡

a)secundum usum loquendi Hebr.: forum^la ; ; .

b)nonnumquam: locus ante portas, propylaeum^la, vestibulum^la, ነበረ፡ አንቀጸ፡ ሀገር፡ ἀπέναντι τῆς πόλεως ; በአንቀጽ፡ ውስተ፡ ዴዴ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ἐν προθύροις πύλης ; አንቀጸ፡ ዴዴ፡ ; አንቀጸ፡ ደይን፡ vestibulum inferni^la(sec. Lud.: limbus patrum)

2)caput^lalibri, orationis, Abush. (cujus liber in LIX አንቀጽ፡ divisus est); F.M. (divis. in አንቀጽ፡ , subdivis. in ክፍል፡ ); F.N. (liber divisus est in አንቀጽ፡ , አንቀጽ፡ in ምዕራፍ፡ , ምዕራፍ፡ in ክፍል፡ ); al.; እምአናኅኩ፡ ነገረ፡ በዝንቱ፡ አንቀጽ፡ in hoc capite^la(i.e. de hoc argumento^la) longius disserere possem^la,

superliminare^la, limen^la( etiam መድረክ፡ ), ὑπέρθυμον መርፈቀ፡ (v. ምርፋቀ፡ ) ኆኅት፡ ; φλιά ; ; ; φλιαί ; .

Cross-references: for አንቀጸ፡ ሃሌታ ሃሌታ፡ (Leslau)

ርኅው

, fem. ርኁት፡ , apertus^la, patens^la: ርኅው፡ ኆኅትየ፡ ; ይረክብዎ፡ ( ለአንቀጽ፡ ) ርኅወ፡ ; ኆኅት፡ ርኁት፡ ; ; Platt; ; ኀዋኅው፡ ርኅዋት፡ ; ; መሳክው፡ ርኅዋት፡ ; ርእየ፡ ሰማየ፡ ርኅወ፡ ; ርኅው፡ ሎሙ፡ መካነ፡ ትዕግሥትየ፡ .

ኆኅት

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose