Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

hibernaculum^la, domicilium hibernum^la, (castra) hiberna^la: ንጉሥ፡ ይነብር፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ምክራም፡ ; ቤተ፡ ምክራም፡ ወቤተ፡ ሐጋይ፡ ; de copiis militaribus: ገብሩ፡ ምክራመ፡ ውስተ፡ … Chron. Ax.

ዘ

et ( gramm.§ 147; gramm.§ 169,5).

A): m. ዘ፡ , fem. እንተ፡ , እለ፡ qui^la, quae^la, quod^la.

1)De constructione hujus pronominis ( gramm.§ 201; § 202).

a)Formae pronominis secundum numeros et genera variantur, ut: ኢየሱስ፡ ዘተብህለ፡ ክርስቶስ፡ ; ምድር፡ እንተ፡ ኢኮነት፡ እንቲአከ፡ ; ; ; አጥባት፡ እለ፡ ኢሐፀና፡ ; ቢጾሙ፡ እለ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ሐመር፡ ; sed ubicumque nomen, ad quod referatur, praemissum est, ዘ፡ simplex (tamquam nota relationis generalis) sufficere potest, ut: አንስትያ፡ ዘኀረዩ፡ (quas) ; አባግዕ፡ ዘአልቦ፡ ኖላዌ፡ ; . (De እንተ፡ qui^lapro ዘ፡ vid. infra sub B,2).

b)Pronomen relativum in Accusativo positum esse, aut e contextu subintelligitur, ut: ቃል፡ ዘይቤሎሙ፡ ; ዐጸደ፡ ወይን፡ ዘወሀቦ፡ ለዮሴፍ፡ ; ; aut pronomine sive verbo sive notae Accusativi suffixo notatur: እብን፡ እንተ፡ መነንዋ፡ ; አሕዛብ፡ እለ፡ አውፅኦሙ፡ ; አምላክነ፡ ዘኪያሁ፡ ተወከልነ፡ . Genitivus pronomine ei nomini, a quo Genitivus pendet, suffixo notatur, ut: አመት፡ እንተ፡ ስማ፡ አጋር፡ ancilla^la(quae nomen ejus i.e.) cujus nomen Agar^la ; ሕዝብ፡ እለ፡ ኢትሰምዕ፡ ነገሮሙ፡ . Praepositiones pronomini relativo

α)vel (sicut in aliis linguis Semiticis) postponuntur eaeque pronomine suffixo (ad idem nomen ad quod refertur relato) munitae: ምድር፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ ነበረ፡ terra^la(quae in ea i.e.) in qua habitaverat^la ; ; ; ዘመጻእኪ፡ ኀቤሁ፡ ad quem venisti^la .

β)vel (quamquam rarius) praemittuntur: ወኵሉ፡ ውስተ፡ ዘወድቀ፡ በድኖሙ፡ καὶ πᾶν ἐφ᾽ ὃ ἂν ἐπιπέσῃ ; በኵሉ፡ በዘአመከሮ፡ ; ሰይፍ፡ በዘይቀትለነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ጽንዕ፡ በዘ፡ ይትዌከሉ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; .

γ)denique et praemittuntur et suffixo munitae postponuntur: በዘቦቱ፡ ; ; ; ; ; . – Pronomini relativo, ubi ratione modo dicta complementum pronominis suffixi adjectum est, passim ለ፡ praefigitur, quo illud pronomen suff. ad referendum esse significetur: ለእለ፡ ውስቴቶሙ፡ ሀሎከ፡ ἐν οἷς σὺ εἶ ; ወቦ፡ ለዘወሀቦ፡ et erat cui dedit^la ; አልቦ፡ ለዘየኀፍሮ፡ nemo est quem vereatur^la(ne interpreteris: nemo est qui eum vereatur^la)

c)Praepositiones longiores quae secundum legem sub b,β dictam praeponendae erant, pronomini relativo postponere licet: ዘእምነ፡ (pro እምነ፡ ዘ፡ ) ; ; እለ፡ እምኀበ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ ; ዘኀበ፡ ; ; n. 1030 ዘእምአመ፡ .

d)nonnumquam in Accusativo loci et temporis, ponitur: መካን፡ እንተ፡ ὁ τόπος ἐν ᾧ ; ፭ ዓመት፡ ዘ፡ ἐν οἷς ; ; . . ; .

e)Enunciationem relativam ei nomini, cui apposita est, postponere non necesse est sed etiam praemittere licet, ut: ኢትእርዩ፡ ዘወድቀ፡ እክለ፡ . ; ; . Nec raro illud nomen attractione in enunciationem relativam transmittitur: ዛቲ፡ ይእቲ፡ ዳግሚትየ፡ ዘጸሐፍኩ፡ መጽሐፈ፡ (pro መጽሐፍ፡ ) ; ; ; ; ; ; (plura gramm.§ 201).

2)De significatione pronominis.

a), ubi nomen ad quod referatur non memoratum est exponitur

α)is qui^la, ejus qui^la, ei qui^laal.: ብፁዓን፡ እለ፡ ይላሕዉ፡ beati ii qui lugent^la ; ምንተ፡ እረግም፡ ዘእግዚአብሔር፡ ኢረገመ፡ (eum quem) ; ደመ፡ ዘቀተለ፡ (ejus qui) ; ዕሤተ፡ እንተ፡ ገበርኩ፡ ሠናይተ፡ praemium ejus quod feci boni ; ዘእለ፡ eorum qui^la ; ለእለ፡ ይፈቅዱ፡ ይትፈወሱ፡ አሕየዎሙ፡ (eos qui) ; ምስለ፡ እለ፡ ሞቱ፡ (cum iis qui mortui sunt) ; እእሪ፡ እክለ፡ ኀበ፡ እለ፡ ረከብኩ፡ ሞገሰ፡ (apud eos apud quos) .

β)quicumque^la, quisquis^la, ; ; ; ; ; ; ; , al.; ( ዘኮነ፡ col. 864); በዘፈቀድከ፡ ኰንን፡ ኪያየ፡ (quocumque modo volueris) ; et duplicatum ዘዘ፡ . At plerumque ኵሉ፡ ዘ፡ , ut: ኵሉ፡ ዘታሕተ፡ ሰማይ፡ ; ኵልክሙ፡ እለ፡ πάντες ὅσοι ; ; al. crebro.

γ)si quis^la: ዘርኢከ፡ እምውስቴቶሙ፡ ጠቢበ፡ ትልዎ፡ τίς σοφός ; αὐτῷ προσκολλήθητι ; ዘኪያሃ፡ አፍቀረ፡ አፍቀረ፡ ሕይወቶ፡ ; ; .

δ)qualis^la: እመ፡ ትገብር፡ ሠናየ፡ አእምር፡ ለዘ፡ ትገብር፡ τίνι ; ምንዳቤ፡ ዘኢኮነ፡ እምቅድመ፡ ዓለም οἵα ; mos ዘኢኮነ፡ እምቅድመዝ፡ Org.

ε)de ለእለ፡ quot^la, quotcumque^la ለለ፡ col. 25.

b) ዘ፡ crebro pronomine Latinorum neutro exponendum est: አልቦሙ፡ ዘይበልዑ፡ non habebant quod ederent ; ; ; ; al.; rarius እንተ፡ pro neutro usurpatur, ut: አድኅነኒ፡ እምእንተ፡ እፈርህ፡ ῥῦσαί με ἐκ τοῦ φόβου μου apocr.

c) ዘሂ፡ – ዘሂ፡ alius^la– alius^la ; ; ; ናሁ፡ እለሂ፡ – ወእለሃ፡ .

d)de ቦ፡ ዘ፡ vel ቦ፡ እለ፡ quidam^la, et^la ቦዘ፡ – ቦዘ፡ alius – alius^la ቦ፡ col. 481.

e)de አልቦ፡ ዘ፡ nullus^la, nihil^la አልቦ፡ col. 717.

f)de ከመዘ፡ quasi^la, tamquam^laet ዘከመ፡ sicut^la ከመ፡ col. 827.

g) ወዝኒ፡ ዘ፡ ; ; et plerumque ወዘ፡ quod autem ad id attinet quod^la ; ወዘኒ፡ ይቤ፡ ; ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem ad mortem attinet^la .

B)Conj.

1) ዘ፡

a)quod^la( daß^de)

α)ad complendam et exponendam notionem antea brevius significatam: ምንትኑ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ዘአፍጠንከ፡ ረኪበ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; .

β)post interrogationem, ubi causa interrogationis exponitur: ምንተ፡ ኮንከ፡ ዘተማሕፀንከ፡ በምሥዋዕ፡ τί γέγονέ σοι ὅτι πέφευγας ; ; ; . ; .

γ)eo quod^la: አሕየውኪ፡ ነፍሰኪ፡ ዘአፍጠንኪ፡ ወሪደ፡ σπεύσασα .

δ)post verba impersonalia: ኢአከለክሙኑ፡ ዘረዐይክሙ፡ ; ; ምንተ፡ ይበቊዐነ፡ ዘነሐዩ፡ ; ; ; ደለወኒ፡ ዘአሕመምከኒ፡ ; ይመስለክሙኑ፡ ዘሐሰተ፡ ይብል፡ ; Dan. apocr. 13,6; ; ; n. 1031 ; .

ε)quod^la, quia^la: ነስሐ፡ እግዚአብሔር፡ ዘአንገሦ፡ ; ኣአኵተከ፡ ዘኢረሰይከኒ፡ ; ሴልየ፡ ዘርሕቀ፡ .

ζ)Ubi enunciationis pars quaedam cum negatione emphatice praemissa est, ejus praedicatum ope conjunctionis ዘ፡ adjicere amant: non est quod^la, ut: ኢኮነ፡ እንበይነ፡ ዝሙት፡ ዘእነሥኣ፡ ; አኮ፡ በኅብስት፡ ክመ፡ ዘየሐዩ፡ ሰብእ፡ ; ; ; nec non: አኮ፡ ዘሞተት፡ (non est quod i.e.) nequaquam mortua est^la ; ; et አልቦ፡ ዘትትጋአዙ፡ በፍኖት፡ .

η) ቦ፡ ዘ፡ vel ቦኑ፡ ዘ፡ num est quod?^la ; ; ; ( ቦ፡ col. 482) et አልቦኑ፡ ዘ፡ nonne est quod?^la .

θ) እፎ፡ ዘ፡ quomodo est quod^lasub. እፎ፡ col. 807.

ι) ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም፡ haud multum abfuit quin^la ሕቀ፡ col. 98.

b)cum^la, si^la, ; .

2) እንተ፡ a poëtis pro ዘ፡ usurpatur: quod^la, ut: ሰላም፡ ለከ፡ እንተ፡ ነበርከ፡ ዕቁደ፡ ; ሰላም፡ ለበርኳስስ፡ ከመ፡ ያርኁ፡ ወይዕጹ፤ እንተ፡ አድምዐ፡ ሢመተ፡ ለእግዚአብሔር፡ ውስተ፡ አንቀጹ፡ ; ሰላም፡ ለዩሐንስ፡ ወአቡቂር፤ እንተ፡ ነበሩ፡ ኅቡአ፡ በእለ፡ እስክንድርያ፡ ሀገር፤ ; ሰላም፡ ለአቃርዮስ፡ እንተ፡ ደለዎ፡ ርእይ፤ ; al. creberrime. Sed aliis in locis pro masc. ዘ፡ usurpatum videtur ( Lud. in 363), ut: ሰላም፡ እብል፡ ለብእሲ፡ ምእመን፤ እንተ፡ ይሰመይ፡ ጎልያን፡ ; ( ሰላም፡ ) ለረድአ፡ ጳውሎስ፡ ቲቶ፡ እንተ፡ አፍቀሮ፡ (sc. Paulus) ; al. ( እንተ፡ duarum syllabarum poëta maluit quam ዘ፡ monosyllabum. Si quis እንተ፡ idem quod እንዘ፡ esse putaverit, opponendum videtur, quod nulla ratio conspicua est, cur poëta እንዘ፡ uti noluerit).

3) ዘ፡ cum praepositionibus compositum,

a) በዘ፡

α)cum^la, dum^la: ወለደት፡ሎቱ፡ወልደ፡በዘረሥአ፡ ; ; ; ; quamvis^la .

β)ut^la( quo^la), sive consecutivum sive finale, plerumque : ( ὥστε ); ለምንት፡ ትትናገር፡ በዘ፡ ይሰምዑ፡ ሕዝብ፡ ; በዘ፡ ይረክበክሙ፡ እኩይ፡ τοῦ κακῶς εἶναι ὑμῖν ; ገብሩ፡ በዘ፡ ያምዕዑኒ፡ ; በዘ፡ ይትናዘዙ፡ εἰς παράκλησιν ; ; እሁቦሙ፡ ልበ፡ በዘ፡ ያአምሩኒ፡ τοῦ εἰδέναι ; ; ; ; ; ; ; ; ; rarius , ut .

γ)pro eo quod^la, .

b) እምዘ፡

α)ex quo^la(tempore): እምዘ፡ ተወልደ፡ ; እምዘ፡ ተፄወውነ፡ ; .

β)postquam^la, ( ubi^la, quum^la): እምዘ፡ ጌሠ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; , al.

α) በእንተ፡ ዘ፡ pro eo quod^lavel propterea quod^la ; ; ; .

β) ህየንተ፡ ዘ፡ loco ejus quod^la( cum^la) ;

γ) እንበይነ፡ ዘ፡ ideo quod^la

እለ፡ ʾǝlla associative referring to ‘X and his associates/followers’ መዓልተ፡ ይውዕል፡ እንዘ፡ ይሴአል፡ መጻሕፍተ፡ እምነ፡ ማእምራን፡ እለ፡ አባ፡ ሠርፀ፡ ድንግል፡ ላዕሌሆሙ፡ ሰላም፡ ‘Seine Tage verbrachte er damit, die Gelehrten, wie den Abba Śarṣa-Dengel und andere — das Heil sei über ihnen — nach den Schriften zu befragen^de’ 6 l. 4-6 (ed.) , 6 l. 9-11 (tr.) (‘Äth. ella . Hier nicht als Plural des Relativpronomens zu deuten (+ PN = die Leute des PN; übersetzt »os familiares«) sondern als Pluralmorphem vor Eigennamen mit der Bedeutung »Leute wie z.B. PN und Genossen; vgl. 3 l. 22, 28 (ed.) , 5 l. 27; 6 l. 4 (Ḥamalmāl et ses compagnons«).’ 6 n. 16 )

እድ

, m. et fem. , እደው፡ et አእዳው፡ [ יָד ܝܰܕ ܐܺܝܕܳܐ يَدٌ (etiam أَدٌ ), amh. እጅ፡ ; etiam ውእደ፡ ] እድ፡ pronomina suff. per ê^lasibi annectit, ut እዴየ፡ , እዴሆሙ፡ , caet. ( gramm.§ 154,d),

1)manus^la(cum brachio), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሁ፡ ፍሕም፡ ; ደይ፡ እዴከ፡ ላዕለ፡ እዴየ፡ ; ዘእሱር፡ እዴሁ፡ ዘየማን፡ ; ; ; , alias sexcenties; ጸሐፍኩ፡ በእዴየ፡ manu propria^la ; ጸሐፈ፡ ክታበ፡ በእዴሁ፡ ; ሰፍሐ፡ እደ፡ ለነዳይ፡ ; ; አእዳው፡ maxime in libris inferioris aetatis, ut I Sal. ; F.M. 26,8; quamquam passim etiam in Bibliis, ut . In specie significatur manu

a)fides: ወሀቡ፡ እደ፡ ይስድዱ፡ አንስቲያሆሙ፡ ; መጥወኒ፡ እዴከ፡ ወመጠዎ፡ እዴሁ፡ .

b)dexteritas: በከመ፡ እዴሁ፡ ከማሁ፡ ክብሩ፡ .

c)auxilium et instrumenta: ; እደ፡ እግዚአብሔር፡ ሀለወት፡ ምስሌሁ፡ ; ኢይጻምዋ፡ እደው፡ ባቲ፡ ; ዘእንበለ፡ እድ፡ ; ; inde በእደ፡ vel በእደወ፡ per^la, ope^la, opera^laalicujus: ተፈነወ፡ ቃል፡ በእዴየ፡ ; ; ዘነገረ፡ እግዚአብሔር፡ በእደ፡ ኤርምያስ፡ ; ; ; ; ; አምኑ፡ በእደዊሃ፡ ( ad fidem perducti sunt per eam^la) ; ; .

d)ductus, unde ላዕለ፡ እደ፡ vel ዲበ፡ እደ፡ ( على يد ) sub auspiciis^la, ductus^laalicujus: Platt; ወአምነ፡ ጢሞቴዎስ፡ ዲበ፡ እደዊሁ፡ ለጳውሎስ፡ ;

e)possessio: አልብየ፡ ወስተ፡ እዴየ፡ ; ; ; .

f)vis^laet potestas^la: ውስተ፡ እዴሁ፡ ኵሉ፡ ሕያው፡ ; ኵሉ፡ በእደ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ወሀብኩክሙ፡ ውስተ፡ እዴክሙ፡ ; ; : እወድቅ፡ ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ; ; አትሕቲ፡ ርእሰኪ፡ ታሕተ፡ እዴሃ፡ ; አድኅነኒ፡ እምነ፡ እዴሁ፡ ; ; ; ; ; etiam ante nomina bestiarum rerumque inanimatarum: ውስተ፡ እደ፡ ኵናት፡ ; ; ; ; ; .

g)robur, potentia: በእድ፡ ጽንዕት፡ : ; እድ፡ ጽቡስ፡ ; ኵሉ፡ እድ፡ ይደክም፡ .

a)brachium^lahominis, βραχίων l,32 (ubi ὠμός መዝራዕት፡ ) n. 799; ከመ፡ ድጕልማ፡ ውስተ፡ እደ፡ የማን፡ ; አውቃፍ፡ ለእደዊሃ፡ .

b)armus bestiarum^la, manus^laquarumdam bestiarum: βραχίων (at መዝራዕት፡ ); χείρ ዘየሐውር፡ በእደዊሁ፡ ; ላጽቄት፡ ዘበእደዊሁ፡ የሐውር፡ .

3)manus^laarte factae vel brachia^laarte facta:

a)manubrium^la: እደ፡ መንሥግ፡ .

b)manica^la,

α)vinculum manus: በእደ፡ ሰናስለ፡ ኀጺን፡ ἐν χειροκέδαις σιδηραῖς ;

β)chirotheca^la, vel tegumentum digitorum: ገብሩ፡ አምሳለ፡ እድ፡ ወአጻብዕ፡ ዘኀጺን፡ ; በእደወ፡ ኀጺን፡ እንዘ፡ ይጸፍዕ፡ ገጾ፡

c)axis^larotae, ; .

d)ut videtur, specillum^la: እድ፡ ዘኀጺን፡ ዘየሐትት፡ ዘውስተ፡ ከርሥ፡ (cruciatus instrumentum)

e)monumentum^la(quatenus manus instar indicat aliquid) .

f)brachia^la(fulcra lateralia) solii .

g)prominentia^la .

4)pars^la(sicut יָד ): ፲ እድ፡ , ፱ እድ፡ δέκα μέρη , ἐννέα μέρη ; የኀልቅ፡ ክልኤ፡ እድ፡ ወይተርፍ፡ ሣልስት፡ እዴሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; ብርሃነ፡ ዚአሁ፡ ፯ እደ፡ ያበርህ፡ እምዘወርኅ፡ (septies lucidior erit quam) ; numeralia ordinalia in st. constr. voci እድ፡ praeponi solent, ut: ሣልስተ፡ እዴሃ፡ ለምድር፡ tertia^la( partis^lai.e.) pars terrae^la ; ; ; ; 2 ; ; ; ውስተ፡ ሣልስተ፡ እደ፡ መንግሥትየ፡ ; ; ለዝኩ፡ ሳብዕተ፡ እድ፡ ; , quamquam etiam occurrit: ራብዕት፡ እዴሃ፡ ለምድር፡ ; ; al.; in : ትሰቲ፡ ሳድስተ፡ እዴሃ፡ ለኢን፡ ; ; —

5)latus^la: መንገለ፡ እደ፡ ማየ፡ ባሕር፡ ; በእደ፡ ባሕር፡ ; በእደ፡ አቡሁ፡ ( ወእደ፡ et ውእደ፡ ).

6)locus^la, deinde in st. constr. relative usurpatur, (quamquam ወእደ፡ vel ውእደ፡ magis frequentatur),

a) እደ፡ quο loco^la, ubi^la{ cfr. Hebr. יָד חָזִית (ubicumque conspexeris) }, ut: እደ፡ እውዕል፡ ወእበይት፡ Lud. ex Org.

b) በእደ፡ quο loco^la, ubi^la, ut: በኵሉ፡ መካናት፡ በእደ፡ ገብሩ፡

c) እምእደ፡ e loco ubi^la, ut: መጽአ፡ ኀቤሃ፡ ፩ ወሬዛ፡ እምእደ፡ (v. እምውእደ፡ ) ይትኀባእ፡ ( ወእደ፡ et ውእደ፡ ). — Locus Asc. Jes. ubi Laurentius እድ፡ longitudo^lavertit, dubius videtur (an: duodecim palmas et quatuor…latus?)

ʾǝd

a) for ምልአ፡ እድ፡ ምልእ፡ (Leslau)

b) for ትሥልስት፡ እድ፡ ትሥልስት፡ (Leslau)

c) for ሣልስተ፡ እድ፡ ሣልስ፡

d) for አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ አፍ፡ (TraCES)

እኩይ

(etiam እኵይ፡ ) et , fem. እኪት፡ (rarius እኪይት፡ ut in Herm.; L),

A)Adj. malus^la

1)vilis^la, futilis^la, foedus^laaspectu: ; ; ; ; ; ; .

2)noxius^la, perniciosus^la, malignus^la, de morbis, vulneribus, ulceribus: ; Lev.13,4; ; እኩይ፡ ደዌ፡ ; ; ; ; bestiis rapacibus: ; ; ( ὄφις ); ; aliis rebus ; ; ተዘከር፡ ከመ፡ እኩይ፡ ዐይነ፡ ሰብእ፡ ; .

3)adversus^la, molestus^la, gravis^la, sinister^la, miser^la: ነገር፡ እኩይ፡ ; ጽልመት፡ እኪት፡ σκότος δεινόν ; ቅኔ፡ et ኵነኔ፡ እኩይ፡ σκληρός ; እኩይ፡ ሞት፡ ሞታ፡ ; እኪት፡ ኀሳር፡ ; ድቀቶሙ፡ ለሰብእ፡ ኃጥኣን፡ እኩይ፡ ; ዕለት፡ እኪት፡ ; ; ; መዋዕል፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; እኪተ፡ መዋዕል፡ σκληρὰ ἡμέρᾳ .

4)ethice: pravus^la, nequam^la, malignus^la, improbus^la; de personis: ብእሲ፡ እኩይ፡ πονηρός ; ; እኩያን፡ ; ; ; ; ትውልድ፡ እኪት፡ ; κακός ; ; ; ; φαῦλος ; ብእሲት፡ እኪት፡ ; ; σκληρός ; λοιμός ; ; ἀσεβής ; ; እኩያነ፡ ልማድ፡ ወግዕዝ፡ ; መንፈስ፡ እኩይ፡ ; ጋኔን፡ እኩይ፡ ; ; de Satana ; ; ; de rebus, ut: ልብ፡ እኩይ፡ ( σκληρά ) ; ; ; በእኪት፡ ዐይን፡ ( ἀναιδεῖ ) ; እኩይ፡ ፍኖትከ፡ ; , ዘእኩይ፡ ምግባሩ፡ ; ነገር፡ እኩይ፡ ; ኅሊና፡ እኩይ፡ ; ፍትወት፡ እኪት፡ ; ትምክሕት፡ እኪት፡ ; ስም፡ እኩይ፡ nomen malum^lai.e. mali^la ; ; . — እኩይ፡ በኀበ፡ vel በቅድመ፡ ; ; vel ላዕለ፡ idem est quod displicens^laalicui.

B)sive እኩይ፡ sive እኪት፡ malum^la, እኩያት፡ ;

1)ethice

a)pravum^la, malitia^la, እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; እኪት፡ ; ; ; ; ; ኵሉ፡ እኪት፡ ትንእስ፡ እምእኪት፡ ብእሲት፡ πᾶσα κακία ; ብዙኀ፡ እኪተ፡ ትሜህር፡ አጽርዖት፡ ; ; ; ; .

b)malum quod quis facit, loquitur, sentit: ገብሩ፡ እኩየ፡ በቅድሜየ፡ ; ; ; ; ; ይነቡ፡ ኵሎ፡ እኩየ፡ ; ; ትኄልዩ፡ እኩየ፡ ; ይፈድዩኒ፡ እኩየ፡ ; n. 789 ገቢረ፡ እኪት፡ ; ገበርተ፡ እኪት፡ ; ; ኢትግበራ፡ ለእኪት፡ ወኢይርከብከ፡ እኩይ፡ ; እስመ፡ ፪ እኩያተ፡ ገብሩ፡ ሕዝብየ፡ .

2)malum quod cui accidit: res adversae^la, calamitas^la, miseria^la, infortunium^la, እኩይ፡ ዐቢይ፡ ; ; ; ; እኪት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለእኪትክሙ፡ ( ut male sit vobis^la) ; ; በመዋዕለ፡ እኩያት፡ .

Cross-references: Adv. እኩየ፡ male^la ; በእኩይ፡ male^la, ut: እስከ፡ ይጠወይ፡ ሥጋሁ፡ በእኩይ፡ ; dolose^la ; ተናገሩ፡ ምስሌሆሙ፡ በእኩይ፡ — Voc. Ae.: እኩይ፡ ሕሡም፡ ብ፡ ቢስ።

ከተማ

, m. et fem. , ከተማት፡

1)extremum^la, summum^la, extremitas^la, summitas^larei,

a)extremum^la, finis^la: ውስተ፡ ከተማ፡ ምድር፡ ἐπ᾽ ἄκρα γῆς ; ከተማ፡ በትሩ፡ ; ; ; ከተማተ፡ አብትር፡ Lud. e Mss. Colb.; ከተማ፡ ነፍስት፡ glans^lamembri ; ; ; ; ; ከተማ፡ እድ፡ , ከተማ፡ እግር፡ ; ከተማ፡ አጽባዕተ፡ እድ፡ , ከተማ፡ አጽባዕተ፡ እግር፡ ; ; ከተማ፡ እዝን፡ auricula^la ; ; ከተማ፡ ዕርፍ፡ n. 852

b)summum^la, apex^la, vertex^la, fastigium^la: ከተማ፡ ሥዕርቶሙ፡ κορυφὴ τριχός ; ከተማሁ፡ ለደብር፡ ; ; ; ላዕለ፡ ውስተ፡ ከተማ፡ አቍጽል፡ (arboris)

c)cuspis^la: ጕጠት፡ ዘሠላስ፡ ከተማት፡

d): primitiae^la: ከተማ፡ ዐውድከ፡ ἀπαρχαὶ ἅλωνος .

2)In lingua Aethiopico-amharica ከተማ፡ „vulgo vocantur castra regia^lascil. summa^la“ (Lud.), crebro in Annalibus Regum Abyssiniae, ut: ገብሩ፡ ከተማ፡ በ … ; ሰብአ፡ ከተማ፡ homines qui castra regia sequuntur, Lud.

ዕረፍት

, fem. et m. , ዕረፍታት፡ , quies^la, requies^la, ; ; ; ; በኀቤክሙ፡ አልብየ፡ ዕረፍት፡ ; አልባ፡ ዕረፍተ፡ ; መካነ፡ ዕረፍት፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ዕረፍተ፡ ኀሠሥኩ፡ ; ; ; ረከበ፡ ዕረፍተ፡ ; ; ; ; ; ውእቱ፡ ይሁቦሙ፡ ዕረፍተ፡ ; ; ዕረፍተ፡ ስራሕ፡ ; ዕረፍት፡ እምኵሉ፡ ሐዘን፡ ; ንባእ፡ ውስተ፡ ዕረፍቱ፡ ; ; ፫ ዕረፍታት፡ (tria requiei genera)

a)respiratio^la, ἀνάψυξις .

b)intermissio^la: ; ; እምዝ፡ ኮነ፡ ዕረፍተ፡ ዘሕንጻ፡ ; ገብሩ፡ ዕረፍተ፡ ለሕንጻ፡

c)decessus in requiem aeternam^la, obitus^la: ሶበ፡ በጽሐ፡ ጊዜ፡ ዕረፍቱ፡ ለአዳም፡ ; ; በዕረፍቱ፡ (tempore obitus ejus) ; በዕለተ፡ ዕረፍትከ፡ ውስተ፡ ብሔረ፡ ተድላ፡ ወፍግዕ፡

በዓል

m. et fem. (ut ), በዓላት፡ { በዓውልት፡ ; in Abb. LV} festum^la, dies festus^la

a)solemnia laeta^la, convivium^la, epulum^la, in specie nuptiale^la(quidquid feriis, hilaritate, pompa, cibo potuque liberaliori celebratur): πότος ; ገብረ፡ በዓለ፡ ለአሕዛብ፡ ; ; ; δοχή ; ; χορός ገብራ፡ ላቲ፡ ዐቢየ፡ በዓለ፡ ; δεῖπνον ; ; γάμος ; ; ; ; ; ; በዓለ፡ መርዓ፡ ; በዓሎሙ፡ ለአእዱገ፡ ገዳም፡ εὐφροσύνη ὄνων ἀγρίων ; ; τελεταὶ ἀνόσιοι በዓላት፡ ዘርሑቅ፡ እምጽድቅ፡ .

b)dies festus^la, sensu proprio (de diebus sacris anniversariis^lapopulorum), ἑορτή : Judaeorum ; ; ; ; ; ; ; ዕለተ፡ በዓል፡ ; አልቦ፡ ዘይመጽእ፡ ለበዓል፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ በዓለ፡ ; ; ; Christianorum ; በበዓላት፡ እሙራት፡ festis solemnibus^la ; በዓለ፡ ፵ tesseracoste^laseu ascensio^la, ; ; በዓለ፡ ፶ pentecoste^la, , al. Distinguunt Aethiopes በዓላት፡ ትኩላት፡ festa fixa^laseu immobilia^laet ኢትኩላት፡ vel ዐዋድያት፡ mobilia^la, Lud. — Praeterea notandum, vocem በዓለ፡ ante nomen festi crebro omitti, ut: በቴዎድሮስ፡ ሰማዕት፡ (pro በበዓለ፡ ቴዎድሮስ፡ ሰማዕት፡ ) in festo Theodori martyris^la tit.

baʿāl , baʿālāt

Leslau
በዓለ፡ ሆሳዕና baʿāla hosāʿnā Palm Sunday^en, ሆሳዕና፡ 219b
በዓለ፡ መርዓዊ baʿāla marʿāwi (Lt) wedding^en, መርዓዊ፡ 356b
በዓለ፡ ምትሀት baʿāla mǝthat sorcerer^en, ምትሀት፡ 371b
በዓለ፡ መጥቅዕ baʿāla maṭqǝʿ the Feast of the Trumpets^en reffering to the Jewish New Year (See 106, 303–305, 187), መጥቅዕ፡ 595b

ገብር

; m. , አግብርት፡ servus^la( mancipium^la, minister^la, famulus^la), παῖς ; ; ; ገብር፡ ከመ፡ እግዚኡ፡ ; ; ; δοῦλος ; ; ; ገብር፡ ይፈርህ፡ እግዚኦ፡ ; ቦኑ፡ ውእቱ፡ ገብር፡ ያዕቆብ፡ አው፡ ልደ፡ ቤት፡ ውእቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; οἰκέτης ; ; ; ; ; ; ; θεράπων ; ; ; al. creberrime; ገብረ፡ አጋእዝቲከ፡ ὁ σύνδουλός σου conservus^la ; ; ; አግብርት፡ ; ; ; አግብርት፡ ብዙኅ፡ ; ; ; al.; ; F.N. 42,12. Sicut Hebraeorum עֶבֶד dicitur de cultoribus vel ministris Dei, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ አግብርትየ፡ ነቢያት፡ ; ; ; de ministris regum ; ; de populis subjectis et stipendiariis ; ; ; ; ; de quovis qui alicujus potestati subjectus est, ut አግብርተ፡ ኀጢአት፡ ; ; in colloquio cum nobilioribus: ; ; 1 ; ; ; ; ; ; al. – Voc. Ae.^la: ገብር፡ ዘ፡ ወንድ፡ ባርያ። gabr

1) part of (personal name) e.g. ገብረ፡ መስቀል፡

ገብርኤል

Gabriel (archangelus; Ptrr. Al. LVII; Ptrr. Al. LXX; Ptrr. Al. LXXVII).

ሰርዌ

(etiam per ሠ ) , plerumque m. , rarissime ስራው፡ vel ስረው፡ (ut ; in SA), creberrime n. 346 ሰራዊት፡ , agmen^la, turma^la, copiae^la( militares^la), exercitus^la: መልአከ፡ ሰርዌ፡ ἀρχιστράτηγος ; ; ; ; መልአከ፡ ስራዊሆሙ፡ vel ስረዊሆሙ፡ ; ; መላእክተ፡ ሰራዊት፡ ; ; ; ሰራዊት፡ κεφαλαί ; ἀρχαί ; ; ; στρατιαί ; ; στρατεύματα ; ገብርኤል፡ ሊቀ፡ ሰራዊተ፡ ሰማያት፡ ; ሰራዊተ፡ መንፈሳውያን፡ ; Clem. f. 11; στρατιά ; ; λεγεῶνες ; σπείρα ሰራዊተ፡ ስጲራ፡ ; στρατόπεδον ; ; τάγματα ሰመንቱ፡ ሰራዊት፡ ; δύναμις ; ; ; ; 4 ; ምስለ፡ ብዙኅ፡ ሰራዊት፡ ; ሰራዊቱ፡ ዐገትዋ፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ἔθνη ; ዐቢይ፡ ሰራዊት፡ ; ; ὄχλος ; ሰራዊት፡ ጽኑዕ፡ ; ሰራዊተ፡ አሕዛብ፡ ὄχλος λαῶν ; λαός ሰራዊት፡ ብዙኃን፡ ወጽኑዓን፡ ; συναγωγή ብዙኃን፡ ሰራዊት፡ ጥቀ፡ ; ሰራዊተ፡ ኀይል፡ ἡγεμόνες τῆς δυνάμεως ; ; ἱππασία ἵππων . sarwe , śarwe , Pl. sǝrāw , sǝraw , sarāwit commander^en ወቀተሉ፡ መብዝኅቶሙ፡ ወቀተሉ፡ ሰርዌሆሙ፡ ዘይሰመይ፡ ይስሐቅሃ፡ ‘They killed the majority of them and they killed their commander named Yǝsḥaq^en’ 78 § 156 (ed.), 46 § 156 (tr.) (for this meaning of sarwe see also 676, 46 n. 236 )

Leslau
ሰርዌ sarwe (pl. sǝraw , sǝrāw , sarāwit ) () military leader^en, virile^en, robust^en 515a

መበስር

laeta annuntians^la: ገብርኤል፡ መበስር፡ ;

አብሳሪ

annuntiator nuntii laeti^la: ገብርኤል፡ አብሳሬ፡ ትስብእትከ፡ በማርያም፡ እምከ፡ ; Cod. Mus. Brit. LIV,7.

መንዲል

[arab. مَنْدِيلٌ مِنْدِيلٌ mantile;^lalinteum, quo mulieres caput cingunt^la] መንዲላት፡ ;

1)mantile^la: ክርስቶስ፡ ቀነተ፡ መንዲለ፡ ወኀፀበ፡ እግረ፡ አርዳኢሁ፡ M.M. f. 195 . n. 195

2)nomen vestimenti sacerdotalis, ut videtur: ἐπιτραχήλιον seu stola^lacollo circumposita et in crucis formam circa humeros decussata ( Renaudot liturg. I. p. 179; Renaudot liturg. I. p. 180): ለትኩን፡ ልብስ፡ ዘትወርድ፡ እስከ፡ አእጋረ፡ ካህናት፡ ወዓዲ፡ ትኩን፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሆሙ፡ መንዲል፡ ስፍሕት፡ ; accuratiora de vestimentis sacerdotum praecepta haec sunt: ወይኩኑ፡ ለለመታክፍቲሆሙ፡ ዝናራት፡ ዘውእቶሙ፡ ፊቃር፡ ወኢይኩኑ፡ ረቂቃተ። እምትእዛዘ፡ ሐዋርያት፡ ዘ፷ ለይኩን፡ አልባሰ፡ ክህነቱ፡ ለካህን፡ ካልእ፡ እምአልባሰ፡ ሕዝባውያን። ይደሉ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቀሚስ፡ ስፉየ፡ ወዕውደ፡ ዘእንበለ፡ ጀይብ፡ ( ዘይመስል፡ ከመ፡ ኽረጺት፡ ) ። ወጠሊሳኑኒ፡ ይኩን፡ ጽዕድወ፤ አክሊሉኒ፡ ክሉለ፡ መልዕልተ፡ ርእሱ፡ ወይኩን፡ ዘውረ፡ አክሊሉ፡ ስፉሐ፡ ወስፉየ፡ በሠላስ፡ መዓርጋተ፡ ስፍየት። ወከመዝ፡ ካዕበ፡ መዛርዐ፡ ቀሚሱኒ፡ ይኩኑ፡ ዕውዳነ፡ እስመ፡ ዝንቱ፡ አምሳለ፡ ማእሰሩ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ በሐብል፡ ወኩትፈተ፡ እደዊሁ፡ ፪ቱ። ወካዕበ፡ ይልበስ፡ ካህን፡ መንዲለ፡ ዘቦቱ፡ ትእምርተ፡ መስቀል፡ ዘወረዱ፡ ( cujus latitudo^la) የሐጽጽ፡ ወይንእስ፡ ንስቲተ፡ እምጠሊሳን፡ ወይግበር፡ ምስቁለ፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሁ፡ ፪ እስመ፡ ዝንቱ፡ ይትሜሰል፡ ካዕበ፡ በአርአያ፡ ሐብል፡ ዘወደዩ፡ አይሁድ፡ ዲበ፡ ክሣደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ; archangelus ገብርኤል፡ ዘጸዳለ፡ ብርሃን፡ መንዲሉ፡ I

3)fascia, quae capiti circumvolvitur^la, Lud. e Mss. Colb.

4)in lingua amh. መንዲል፡ significat sudarium^la(teste Isenbergio).

mandil , mandilāt , መናዲል፡ manādil , መናድል፡ manādǝl

Grébaut
መንዲል፡ mandil , መናዲል፡ manādil «toile^fr, tunique abyssine^fr» ― ሸማ፡ , ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41v.
99

Leslau
መንዲል mandil ( መናድል፡ manādǝl ) sacerdotal vestement^en ( 155), female headdress^en, handkerchief^en, ( 99) garment^en 348b

ተሐበየ

III,1et ተሐበየ፡ III,2

1)tutelam^la, curam^la, administrationem^larei vel personae suscipere^la: ዘይትሐበዩ፡ ἡ φυλακὴ αὐτῶν ; ; ክርስቶስ፡ ዘዲበ፡ ኪሩቤል፡ ይነብር፡ ወኵሉ፡ ዓለም፡ ዘይትሐበይ፡ Mavâs. 28; presbyteros non decet^la ይመግቡ፡ ወኢይትሐበዩ፡ praefecturam aut procurationem suscipere^la( rerum alienarum^la) Lud. e Synodo.

2)vadem^la, praedem^la, obsidem^la, sponsorem se dare^lapro aliquo, fidejubere^la, : አነ፡ እትሐበዮ፡ ἐγὼ ἐκδέχομαι αὐτόν gen. 43,9; ገብርከ፡ ተሐበዮ፡ ለዝ፡ ሕፃን፡ እምኀበ፡ አቡሁ፡ servus tuus hunc puerum, fide interposita,^laa patre tuendum accepit^la ; ; እመ፡ ተሐበይኮ፡ ለዐርክከ፡ ἐὰν ἐγγυήσῃ σὸν φίλον ; ; ዘይትሐበይ፡ ወልደ፡ አብደ፡ ; ኢትትሀበዮ፡ ለዘይጸንዐከ፡ ; ብእሲ፡ ኄር፡ ይትሔበዮ፡ ለዐርኩ፡ ; ; episcopus^la ኢይትሔበይ፡ መነሂ፡ ; rei et ለ pers.: ዘይትሐበይ፡ ሕቢተ፡ ለዐርኩ፡ ; ተሐብዮ፡ et ተሐብዮት፡ fidejussio^laF.N. 27; ሠናይ፡ ተሐብዮ፡ ; ብዙኃነ፡ ኄራነ፡ አሕመሞሙ፡ ተሐብዮ፡ 29,18; ከመ፡ , ut ተሐበየኒ፡ እንተ፡ ከመ፡ ኢያብጥል፡ ሕጎሙ፡ fide tua interposita promitte^la(illis), me sacra eorum non abrogaturum esse^la Hinc

3)aut

a)fidem habere^laalicui: መኑ፡ ዘይትሐበዮ፡ ለሰራቂ፡ τίς πιστεύσει λῃστῇ ; ተሀበይኒ፡ ከመ፡ ኢይወጽእ፡ እኩይ፡ እምኔየ፡

b)promittere et spondere^la, polliceri^la: ተሐበየ፡ ሎቱ፡ ( sicario^la) ብዙኀ፡ ንዋየ፡ ; ከመ፡ , ut: ተሐበየ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ዮናናውያን፡ ኢይትመየጡ፡ ዳግመ፡

4)Ubi de baptismo agitur, est: baptismo sponsorem^la(vel testem) interesse^la: ዘይትሐበዮ፡ baptismi ejus sponsor^la ( ተወከፈ፡ ); F.N. 24,2.

taḥabaya , ተሐበየ፡ taḥabbaya

Grébaut
ተሐበየ፡ taḥabaya III,1 ይትሐበይ፡ «être caution^fr, administrer avec responsabilité^fr, être parrain^fr» ― ተዋሰ፡ , ዋስ፡ ሆነ፡ ; የክርስትና፡ አባት፡ ሆነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 25r.
51–52

Leslau
ተሐበየ taḥabaya , taḥabbaya have charge of^en, take care of^en, oversee^en, administer^en, assume the position of administrator and surety^en, sponsor^en, become surety^en, pledge oneself^en, stand as guarantor^en, vouch for^en, be a god parent^en
ዘተሐበየ zataḥabaya godchild^en 225a

ሠረቃዊ

1)ad orientem pertinens^la, orientalis^la ;

2)ad ortum pertinens^la: ገብርየ፡ ሠረቃዊ፡ ; ብእሲ፡ ሠረቃዊ፡ (v. ሠርቃዊ፡ ) ስሙ፡ ወይሠርቅ፡ .

śaraqāwi

Leslau
ሠረቃዊ፡ śaraqāwi eastern^en, pertaining to a rising^en, morning star^en 534b

ገብረ፡ መስቀል አግብርታዊ አያት ሐራዊ

(a vocis ገብር፡ ) ad servos pertinens^la, . (i.e. አይያት፡ tamquam ab አይይ፡ ) et አያያት፡ (ab አያይ፡ ) , aequalitas^la, similitudo^la: አልቦ፡ አያተ፡ ግብራት፡ ውስቴቱ፡ nulla ei inest aequalitas cum creaturis^laCyr. ad Theod. f. 10; ሢመትክሙ፡ ድልው፡ ወሥኑይ፡ ዘእምኀበ፡ እግዚአብሔር፤ ይመስል፡ አያተ፡ ዚአሁ፡ ዘበምድር፡ ክብርክሙ፡ Cyr. ad

a)ratio similis^lavel eadem^la: በዝኬ፡ አያት፡ ንለቡ፡ κατὰ τὸν ἴσον τρόπον , simili^lavel eadem ratione intelligamus^la, Cyr. ad ; n. 798non ita, አላ፡ በካልእ፡ አያት፡ ይነግር፡ ἀλλὰ ἕτερόν τι παρὰ τοῦτο δηλοῖ , Cyr. c.

b)passim አያተ፡ in st. constr. exponendum est adverbiis pariter^laac^la, instar^la: ዘንተ፡ ኵሎ፡ ተዐገሠ፡ (Christus) አያያተ፡ (Lud.: በአያያተ፡ ) ገብር፡ ( servi instar^la) ; በአያተ፡ እላንቱ፡ (ad similitudinem horum — verborum i.e.) pariter^la, simili modo^laCyr. c.

c)simile quid^la, res similis^lavel similes^la: ወአያቶሙሰ፡ ንነግር፤ ኢኮነ፡ በአስተጠናቅቆ፡ ( simile^laquid^lai.e.) idem fere^ladicimus^la, non exacte idem^la, Cyr. c. ; ጣዕሙ፡ ከመ፡ አያተ፡ (v. ኢያተ፡ , ኢያያተ፡ ) መዓር፡ ( ὡς ἐγκρὶς ἐν μέλιτι ) sicut res^la( melli similes^lai.e.) mellitae^la ; aqua ወጣዕሙ፡ ከመ፡ አያያተ፡ መዐር፡ ; ይፈደፍድ፡ ጣዕሙ፡ እምኵሉ፡ አያያተ፡ መዐር፡ ዘበምድር፡ — : አያት፡ ዘ፡ አምሳል፡ አብነትሂ፡ ይ፡ ; aliud^la: አያይ፡ ዘ፡ ልፍዕ፡ (? ልፍስ፡ ?), inter plantarum nomina (sine dubio ad ).

1)liber^la, nobilis^la, ingenuus^la, n. 86 ἐλεύθερος ( ገብር፡ )

2)qui ad exercitum pertinet, i.e.

a)centurio^la, tribunus^la ; .

b)miles^la, miles gregarius^la δημότης ( ንጉሥ፡ ) ; στρατιώτης ; ሐራዌ፡ መኰንን፡ miles proconsulis^la ; ሐራዊ፡ ዘክርስቶስ፡ miles Christi^la

gabra masqal m. (personal name) e.g. Gabra Masqal , regnal name of ዓምደ፡ ጽዮን፡ ʿĀmda Ṣǝyon (king of Ethiopia 1314-1344), 51:4 (ed.) ገብር፡ , መስቀል፡

ፀዋግ

m. et fem. , pravus^la, perversus^la, malus^la, malignus^la, trux^la, truculentus^la, saevus^la: ፍኖት፡ ፀዋግ፡ σκολιά ; πονηρός , de rebus: ; ; ; de personis: ነፍስ፡ ፀዋግ፡ ታሀጕሎ፡ ለዘአጥረያ፡ ; ፀዋጋን፡ ; ; χαλεποί ; ἀσεβεῖς ; ἄνομοι ; ገብር፡ ፀዋግ፡ σκληρός ; παράνομος ; ἀκόλαστος ; ἀκάθαρτος (gloss.); daemones ፀዋጋን፡ ; ; homines (Lat.: iniqui^la); (Lat.: malignus^la); gigantes (Lat. maligni^la) ; አርዌ፡ ፀዋግ፡ ; ዐሥሩ፡ ኵነኔ፡ ዐበይት፡ ወፀዋጋት፡ ; ፀዋጋን፡ መላእክት፡ ( angelis bonis) ; ፀዋጋት፡ ሞገዳት፡ n. 1335 ἄγρια . – ( pro ዕደው፡ ፀዋጋት፡ legendum videtur እደው፡ ፅዉሳት፡ χεῖρες παρειμέναι ).

ግብርናት

( fem. ), servitus^la, servitium^la, ; ; Platt; Cyr. c. ; F.N. 31; ግዕዝክሙ፡ እምግብርናት፡ ; አድኅኖ፡ እምግብርናቲሁ፡ ለሰይጣን፡ ; ገብር፡ ለእመ፡ ግዕዘ፡ እምግብርናቲሁ፡ Jsp. p. 381; ነፍስ፡ ሖረት፡ ( በሞተ፡ ሥጋ፡ ) እምግብርናት፡ ኀበ፡ ግዕዛን፡ ; ; ግብርናተ፡ ቅኔ፡ et ቅኔ፡ ግብርናት፡ ; ግብርናተ፡ ኀጢአት፡ ; ፄወዎሙ፡ ወወሀቦሙ፡ ለግብርናት፡

ግዕዘ

, rarius ገዐዘ፡ ( ; F; ), etiam per አ , [cui Lud. et Ges. in thes. جاز composuerunt; adde جَزَعَ ; potestas radicis prima in abscidendo^lavel abrumpendo^lafuisse videtur] ይግዐዝ፡

1)castra movere^la, proficisci^la, migrare^la, እምነ፡ loci unde et ውስተ፡ loci quorsum pergitur: ; ; ; ; ; ( ለግዒዝ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ግዕዙ፡ አሕዛብኪ፡ ውስተ፡ አድባር፡ ; ; ከመ፡ ይግዐዙ፡ ( ውስተ፡ ) ቤጤልዋ፡ ; .

a)castra metari^la, στρατοπεδεύειν ; (coll. ; , ubi Hebr. quidem נסע , Graecus autem στρατοπεδεύειν habet).

b)migrare^lavel excedere^lae vita: በዋዕየ፡ እሳት፡ እምዓለም፡ ግዕዘ፡ Enc.; ውስተ፡ ቤተ፡ ሙታን፡ ግዕዘ፡ Enc.

2)liberum fieri^la, manumitti^la, libertatem adipisci^la, de servis: ἐξελεύσεται ; ግዕዝክሙ፡ እምግብርናት፡ ; ገብር፡ ለእመ፡ ግዕዘ፡ እምግብርናቲሁ፡ ; ይግዐዝ፡ ገብር፡ እምእግዚኡ፡ F.N. 31; de uxore: marito mortuo ትግዕዝ፡ F.N. 24,5.

አመንዘዘ

quadril. II ( ) insultare^la, insectari^la, proscindere probrose dictis^la, injuria et maledictis lacessere^la: ይእኅዝ፡ ያመነዝዝ፡ ደቀ፡ ወአዋልደ፡ τύπτειν ; ገብር፡ እኩይ፡ ያስተቈጥዕ፡ ፈቃደ፡ እግዚኡ፡ ወያመነዝዝ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ቤት፡ ወይዘብጥ፡ ደቂቀ፡ ወአዋልደ፡ ; አመንዘዝክዎሙ፡ ἐπόρθουν ; ይኰርዕዎሙ፡ በውስተ፡ አናቅጽ፡ ወያመነዝዝዎሙ፡ χολαβρισθείησαν ; ( ἀποστοματίζειν )?; ወመሪረ፡ ሐዘነ፡ ያቴክዝዎ፡ ወያመነዝዝዎ፡ ( καὶ ἀκούσας ἀνεστέναξε πικρά ) ; ὀνειδίζειν ; . ʾamanzaza

Grébaut
አመንዘዘ፡ ʾamanzaza , quadrl. II, ያመነዝዝ፡ , ያመንዝዝ፡ «injurier^fr» ― ሰደበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41v.
99

Leslau
አመንዘዘ ʾamanzaza insult^en, revile^en, reproach^en, afflict^en, provoke^en, oppress^en, persecute^en, persue with words^en, () be stubborn^en, persist^en 353b

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose