Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, m. et fem. , ልገታት፡ , tugurium^la, tuguriolum^la, umbraculum^la, casa^la: ልገተ፡ ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ ; ; ; ; ; ልገታተ፡ ቈላት፡ ; ገብረ፡ ሎቱ፡ ልገተ፡ ; pastorum F.N. 37. – : ልገት፡ ብ፡ ጎዦ፡

ሐጹር

1)locus circumseptus^la, septum^la: ገብረ፡ ሎቱ፡ ሐጹረ፡ ሎቱሂ፡ ወለእንስሳሁ፡ .

2)id quo aliquid circumdatur: sepes^la, moenia^la, propugnaculum^la, munitio^la: ማይ፡ ሐጹራ፡ (v. ሕጹራ፡ ) ὕδωρ κύλῳ αὐτῆς ; περίβολος ; ከመ፡ ይኩኑክሙ፡ ሐጹረክሙ፡ ; ሐጹራ፡ (v. አሕጹራ፡ ) τὰ συστήματα αὐτῶν ; sepes, quae igni violari potest F.N. 37.

3)circumvallatio^la, vallum^la: ውስተ፡ ሐጹሩ፡ ἐν τῇ περιοχῇ αὐτοῦ ; በሐጹር፡ ወበጥቅም፡ ( χαρακοβολία ) 17,17; χαράκωσις ; ሕጽሩ፡ ሐጹረ፡ ውስተ፡ ሀገር፡ οἰκοδομήσατε χάρακα .

ḥaṣur

Grébaut
ሐጹር፡ ḥaṣur «enceinte^fr, circonvallation^fr» ― አጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 30v.
67

Leslau
ሐጹር ḥaṣur fenced-in place^en, fence^en, wall^en, hedge^en, enclosure^en, rampart^en, mound^en, trench^en
ሐጹረ፡ መስቀል ḥaṣura masqal Rampart of the Cross^en, a group of short poems for the days of the week, see 87ff; መስቀል፡ 247b

መስሐብ

instrumentum quoddam, quo trahitur^la, ( verritur^la, sine dubio i.q. مِسْحَاةٌ ) pala^la: (juvenis quidam postquam vigiliis et laboribus cupiditates devinci posse audivit) ገብረ፡ ሎቱ፡ መስሐበ፡ ሐፂን፡ ወይትነሣእ፡ በሌሊት፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ኅሱረ፡ ወሐጺረ። እንዘ፡ የዐውድ፡ ኀበ፡ ኵሎሙ፡ መሃይምናን፡ ወይኰሰትር፡ ኵስሖሙ፡ ወይጸውሮ፡ ወይገድፎ፡ ርሑቀ፡

ምሳሕ

, plerumque m. , [amh. ምሳ፡ ] ምሳሓት፡

1)epulae lautae^la, convivium^la: πότος ገብረ፡ ሎቱ፡ ምሳሐ፡ ; ; ; ; ; δεῖπνον μέγα ; ; ἄριστον ; δοχή ; γάμοι .

2)cibus meridianus^lavel principalis^la; prandium^la(ubi ድራር፡ opponitur), et in genere coena^la(cum Abyssini tempore meridiano coenare solerent): ἄρτοι ; ጊዜ፡ ምሳሕ፡ ὥρα τοῦ φανεῖν ; ἄριστον : እስከ፡ ጊዜ፡ ምሳሕ፡ et ; ሰድ፡ ዘንተ፡ ምሳሐ፡ ለዳንኤል፡ Dan. apocr. 13,14; ኀዲገከ፡ ምሳሐከ፡ ; δεῖπνον ዕደው፡ ጻድቃን፡ የሀልዉ፡ ውስተ፡ ምሳሕከ፡ ; ; በውስተ፡ ምሳሓት፡ ; ; F.N. 9; τῷ ድራር፡ , ut: እምድኅረ፡ ድራር፡ አው፡ እምድኅረ፡ ምሳሕ፡ Reg. Pach.; ; .

3)„Accipitur etiam de agapis^laseu conviviis charitatis^la“ (Lud.): በእንተ፡ ምሳሐ፡ መዓስብ፡ Ludolfi Comm. hist. p. 307 et p. 239; { ቀጸበ፡ I,2}.

mǝsāḥ , ምሳሓት፡ mǝsāḥāt

Grébaut
ምሳሕ፡ mǝsāḥ , ምሳሓት፡ mǝsāḥāt «dîner^fr, repas^fr» ― ምሳ፡ Ms. BNFabb217, fol. 38r.
ምሳሐ፡ ደብረ፡ ጽዮን mǝsāḥa dabra ṣǝyon La Cène du Jeudi Saint^fr ለእለ፡ ይብሉሂ፡ ኢሀለወ፡ ምሳሐ፡ ደብረ፡ ጽዮን፡ ተዋሥኦሙ፡ ወአቀመ፡ ስምዓ፡ መጻሕፍት። 113, ደብር፡ , ጽዮን፡
88–89

Leslau
ምሳሕ mǝsāḥ meal^en, midday meal^en, dinner^en, supper^en, banquet^en, love-feast of the early Christians^en, feast which a particular zar-spirit is believed to crave^en (Amh. ‘mǝs’)
ምሳሐ፡ ደብረ፡ ጽዮን mǝsāḥa dabra ṣǝyon ( 88) the banquet on Mount Zion^en; see 108–109, ደብር፡ , ጽዮን፡ 364a

ጾማዕት

(i.q. صَوْمَعَةٌ ), fem. et m. , ጾማዕታት፡ , cella^la, recessus^lavel sedes^laanachoretae, monachi ( Klause^de): ጾማዕተ፡ ባሕታዊ፡ ; Abba Pantaleon ገብረ፡ ሎቱ፡ ጾማዕተ፡ ዘኑኁ፡ ፭ በእመት፡ ወግድሙ፡ ፪ በእመት፡ ወርኅቡ፡ ፫ በእመት፡ ; ቦኡ፡ ኀበ፡ መነኮስ፡ እንዘ፡ ሀሎ፡ በጾማዕቱ፡ ; የኀሥሡ፡ ተዘግሖ፡ ውስተ፡ ጾማዕታት፡ እንዘ፡ አልቦሙ፡ በውስቴታ፡ ረባሐ፡ ; እለ፡ ውስተ፡ ጾማዕት፡

ገብረ

I,1[ גָּבֵר valuit^la, fortis fuit^la; de prima radicis significatione Ges. thes. p. 261] ይግበር፡

1)actuosum esse^la,

a)laborare^la, ; ; .

b)agere^la ; ; ; Platt; .

2)transit., facere^la,

b)ex^lase producere^lai.e. ferre^lafructum ; ; ; ; ; ; vel exigere^laradices ; ramos, frondes ; jacere^laumbram ገብረ፡ ጽላሎተ፡ .

c)conficere^la, fabricari^la, ut: arcam ; ; ferramenta ; vestes ; ; ; vas ; ; simulacrum ; ; flagellum ; varias n. 1160res -30; ; septum ; hortos et piscinas ; ; foveam ; መዛግብተ፡ ; libros ; al.; እምነ፡ materiae: ; ; ; vel Genitivo: ; ; ; vel : ; ; ; ትገብሮ፡ ( ለወርቅ፡ ) አክሊላተ፡ .

d)parare^la, apparare^la, ut: cibos ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ወይነ፡ እምፍሬ፡ ; ይገብር፡ ግብነተ፡ ; ማኅደረ፡ ; ; ምርፋቀ፡ ; መካነ፡ ; ቤተ፡ ; viam ; candelas ( ἐξάπτειν ) ; in specie victimam ad immolandum: ; ; ; ; ; ; ; .

e)comparare^la, acquirere^la, ut: ; ኀይለ፡ ; ስመ፡ ; ; ; ቈነማተ፡ , መዛግብተ፡ ; አዕርክተ፡ .

f)instituere^la, peragere^la, convivium, festum ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግበር፡ በዓለከ፡ ; ገብረ፡ ተዝካሮ፡ Mavâs.; Enc.; ጉባኤ፡ Enc.; bellum ( gerere^la) ; ; ; ; .

g)exercere^la, subigere^la, ; euphemistice: (aliquem) ;

h)operari^la, opus^lavel negotium facere^la: ; ሰዱሰ፡ ዕለተ፡ ትገብር፡ ግብረ፡ ; ; ; ; ; ይግበር፡ ግብሮ፡ ; ቦኡ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ በቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; in specie: sacris operari^la, λειτουργεῖν , ; ; ; ; ; , al.

i)efficere^la, ( bewirken , verursachen ): ቍስለ፡ መቅሠፍት፡ ይገብር፡ አምግልተ፡ ; ; ; ; ; ሰላመ፡ ; ; ሀከከ፡ ; መድኀኒተ፡ ; ፍሥሓ፡ ; ማዕሌተ፡ ; vel ከመ፡ : ገብረ፡ ሎሙ፡ ይፍርህዎሙ፡ (v. ከመ፡ ይፍርህዎሙ፡ ) ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ ; ; ; vel በዘ፡ .

k)perficere^la, peragere^la, perpetrare^la, ኢገበርከ፡ ሎቱ፡ መዐቶ፡ ; ዘፈቀደ፡ በልቡ፡ ይገብር፡ ; ; ገቢረ፡ ግበር፡ በከመ፡ አዘዝኩ፡ ( ἐπιτελέσεις ) ; (omisso Objecto); ; መንክረ፡ ; ; ዐበይተ፡ ; ; ተኣምረ፡ ; ; ; ; ኀይላተ፡ ; ግብረ፡ ; ; ፈቃዶሙ፡ ; በቀለ፡ ; ; ፍኖተ፡ ; judicium ; ; ንፈቅድ፡ ትግበር፡ ለነ፡ ዘሰአልናከ፡ ; ; .

l)facere^la, agere^la: ; ምንተ፡ እግበር፡ ; ; ዘንተኑ፡ ገከርኪ፡ ; ; ዘእገብር፡ አነ፡ ; ; እምዝ፡ ፈጺሞ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ገቢረ፡ ያመጽእ፡ ; ኢትግበር፡ ከመዝ፡ ; ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene egisti^la ; 1 ; ; እንተ፡ ትኄይስ፡ ገብረ፡ ; etiam , ut: ኢይገብር፡ የሀባ፡ ለካልእ፡ (non faciet ut eam det alii) ; in specie

α)facere^la, exercere^labonum, virtutes: ገብረ፡ ሠናየ፡ ; ; ; ገብረ፡ ጽድቀ፡ ; ; ; ገቢረ፡ ፍትሕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ምጽዋተ፡ ; ; ጸሎተ፡ Enc. n. 1161

β)exsequi^la, observare^lavoluntatem, praecepta alicujus: ; ; ; ; ገብረ፡ ሕገገ፡ ኦሪት፡ ; ; ዘይገብር፡ ፈቃዶ፡ ለአቡየ፡ ; ; ; .

γ)patrare^la, committere^lamalum, peccatum ; ; ; ገቢረ፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

m)facere aliquid alicui^lavel contra aliquem^lai.e. praestare^la, exhibere^la, afficere^la, agere cum^laaliquo, tractare^laaliquem, committere in^laaliquem, ለ፡ , ut: ገቢረ፡ ሠናይ፡ ለጽኑስ፡ ; ምንተ፡ እንከ፡ እግበር፡ ዓዲ፡ ለወይንየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በ፡ , ut: በከመ፡ አቍሰሎ፡ ይገብሩ፡ ቦቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ላዕለ፡ ( erga^lavel contra^la): ገብረ፡ ምሕረተ፡ ላዕለ፡ ; ; ; ; Dan. apocr. 1,61; ; ; ; ; ; ; ; ; ዲበ፡ ; ; ; ; ምስለ፡ pers.: ; ; ; ; vel rei: ሕዝበኒ፡ ግበር፡ ዘከመ፡ ፈቀድከ፡ ; ; ; ; ; .

n)facere^lavel reddere^laaliquem vel aliquid, , ut: ጽኑዐ፡ ይገብር፡ መሠረታተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; vel et ውስተ፡ .

o)adhibere^la: ይደሉ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎቱ፡ (sc. ለደዌ፡ ) ፈውሳተ፡ ልምሉማተ፡ ; ንሣእ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ዘውስቴቶን፡ ወግበር፡ ለሕንጸተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያን፡ e

p)nonnumquam substituitur aliis verbis specialioribus, ut: ወይግበሩ፡ ውስተ፡ ማኅቶት፡ ቅብአ፡ (pro ይደዩ፡ ) ; ግበር፡ እዴከ፡ ዲበ፡ ዛቲ፡ ጻሕል፡ ; ; F.M. 14,10 ( ምራቅ፡ col. 898).

ይንበሓሕት

formae mirae, nomen instrumenti musici, nablii^la, legitur in : ገብረ፡ መሰናቍተ፡ ወይንበሓሕተ፡ ለመሓልይ፡ (in caeteris: መሰናቍተ፡ ናብሊሳት፡ ወድንባዛተ፡ ለመሓልይ፡ ).

ገብረ፡ መስቀል

gabra masqal m. (personal name) e.g. Gabra Masqal , regnal name of ዓምደ፡ ጽዮን፡ ʿĀmda Ṣǝyon (king of Ethiopia 1314-1344), 51:4 (ed.) ገብር፡ , መስቀል፡

መስቀል ገብር

, plerumque m. , መሳቅል፡ ( ) et መስቀላት፡ ( ; Sx. ; ; Sx. Genb. 9) crux^la, ut ; ; ; ; ; ; ; ; አስተርእዮቱ፡ ለመስቀል፡ manifestatio crucis^la ; በዓለ፡ መስቀል፡ festum crucis^la( inventae^la) Cod. Mus. Brit. XXX; Cod. Mus. Brit. XXXI; etiam (omisso በዓለ፡ ) በመስቀል፡ , ዘመስቀል፡ ut 1 in tit. Varie transfertur, sicut ὁ σταυρός , ut: ይንሣእ፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ ; ; ይጹር፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ ; ; ; እምነት፡ ዘመስቀለ፡ ክርስቶስ፡ ( paganismo) Enc. ; m. , አግብርት፡ servus^la( mancipium^la, minister^la, famulus^la), παῖς ; ; ; ገብር፡ ከመ፡ እግዚኡ፡ ; ; ; δοῦλος ; ; ; ገብር፡ ይፈርህ፡ እግዚኦ፡ ; ቦኑ፡ ውእቱ፡ ገብር፡ ያዕቆብ፡ አው፡ ልደ፡ ቤት፡ ውእቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; οἰκέτης ; ; ; ; ; ; ; θεράπων ; ; ; al. creberrime; ገብረ፡ አጋእዝቲከ፡ ὁ σύνδουλός σου conservus^la ; ; ; አግብርት፡ ; ; ; አግብርት፡ ብዙኅ፡ ; ; ; al.; ; F.N. 42,12. Sicut Hebraeorum עֶבֶד dicitur de cultoribus vel ministris Dei, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ አግብርትየ፡ ነቢያት፡ ; ; ; de ministris regum ; ; de populis subjectis et stipendiariis ; ; ; ; ; de quovis qui alicujus potestati subjectus est, ut አግብርተ፡ ኀጢአት፡ ; ; in colloquio cum nobilioribus: ; ; 1 ; ; ; ; ; ; al. – Voc. Ae.^la: ገብር፡ ዘ፡ ወንድ፡ ባርያ። masqal , masāqǝl , masqalāt

1) (Dillmann 1) cross^en ወጽዋዓ፡ ወመስቀለ{sic}፡ ዘወርቅ፡ ‘calice e croce d’oro,^it’ 41 IV l. 5 (ed.), 30 IV l. 7 (tr.); ፲ወ፪ መሳቅል፡ ፲ወ፮ መዓጥንት፡ ፳ ‘16 croci, 20 turiboli,^it’ 43 VI 25–26 (ed.), 36 l. 23 (tr.); መስቀል፡ ፲ወ፮። ወማዕጠንት፡ ፲ወ፭። ‘16 croci, 15 turiboli,^it’ 64 l. 11 (ed.), 53 l. 18 (tr.)

a) መስበክያ፡ መስቀል፡ masbakyā masqal exorcism cross^en ፩፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ዘወርቅ፡ ‘1 masbakyā masqal en or^fr’ 13 l. 11 (ed.), 14 l. 6 (tr.); ወርቅ፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ፩፡ ‘un masbakyā masqal en or^fr’ 70 l. 28 (ed.), 85 l. 10 (tr.); 71 l. 3 (ed.), 85 l. 15 (tr.); ወርቅ፡ መስቀል፡ መስበክያ፡ ፪። ‘2 masqal masbakyā en or^fr’ 71 l. 17 (ed.), 85 l. 30–31 (tr.), መስበክያ፡

2) part of (personal name) e.g. ገብረ፡ መስቀል፡

Leslau
መስቀል masqal , መሳቅል masāqǝl , መስቀላት masqalāt , መሳቅላት masāqlāt cross^en 509b

Cross-references:

a) for ሐጹረ፡ መስቀል ሐጹር፡ (Leslau)

b) for ዕርፈ፡ መስቀል፡ ዕርፍ፡

gabr

1) part of (personal name) e.g. ገብረ፡ መስቀል፡

መብረቅ

, plerumque m. , መባርቅት፡ (sec. Lud. etiam መባርቅ፡ )

1)fulgur^la, fulmen^la: ይረውጽ፡ መብረቅ፡ ቅድመ፡ ነጐድጓድ፡ ; ገብረ፡ መባርቅተ፡ ለዝናም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 503 መብረቅ፡ ወፃዓዕ፡ ወነጐድጓድ፡ ; ; ብልኀተ፡ መብረቅ፡ Lit. Epiph.

2)rarius: fulgor^la, ( nimbus^laSanctorum capita circumdans, Lud.): ሰላም፡ ለሥንኪ፡ ዘአዋከየ፡ መብረቃ፤ ለብሔረ፡ ጽልመት፡ ወጣቃ፡ Enc.; መብረቅ፡ ለሥጋሁ፡ ከለላ፡ Enc.

ፅሙድ

1)subjunctus^la, subditus^la: ፅሙዳን፡ ታሕተ፡ አርዑተ፡ ኦሪት፡ ; Lud. ex

2)famulus^la, minister^la, θεράπων ; F.M. 31,3.

3)assiduus^la: discipulus ይኩን፡ ንቁሀ፤ ፅሙደ፤ ልብወ፤ አጽናዔ፡ ; ፅሙድ፡ ለጸሎት፡ Lud. e Ssal. Req.

4)addictus^la, deditus^la: እለ፡ ፅሙዳን፡ ለከርሦሙ፡ οἱ τῇ γαστρὶ ζῶντες

5)in specie: exercitationibus sacris^lavel ascesi deditus^la, asceticus^la, devotus^la, ( religiosus^la): ገብረ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ፅሙድ፡ መስተጋድል፡ Gad. Gabr. Manf. Q.; F.N. 10,6; በእንተ፡ መነኮሳይያት፡ ወመበለታት፡ ፅሙዳት፡ F.N. 10,8; ብጹዕ፡ ጴጥሮስ፡ ፅሙድ፡ ; አብ፡ ቅዱስ፡ ወፅሙድ፡ መስተጋድል፡ አባ፡ ሰረባሞን፡ ; ; ; , al. crebrerrime. n. 1327

መዲና

amh. sedes principis^la, ut regis: ወተገብረ፡ መዲና፡ በአቸፈር፡ ; vel Abbunae: ገብረ፡ መዲናሁ፡ በጎንደር፡ .

መድቅሕ

(in Mss. passim መቅድሕ፡ ) encaenia^la, initiatio^la[videas annon a ደቅሐ፡ perforare^lasignificatus novus communi usui aperiendae rei^laeodem modo ductus sit, quo profanare^laa חלל vel ܫܪܐ . Quod si probatur, statuendum erit, መድቅሕ፡ antiquitus non de initiatione rerum sacrarum sed profanarum dictum, deinde autem etiam de rebus sacris usurpatum esse, quarum initiatio, ubi consecratione fit, proprie ቅዳሴ፡ dicitur. Aliud etymon nescio; certe זָכַךְ זָכָה huc non pertinet] domus ; moenium ; statuae ; ; altaris ; ; ; templi ; ; ; ; in specie መድቅሕ፡ festum encaeniorum^la(templi Hierosol.) ; ; initiare^laest ገብረ፡ መድቅሕ፡ ; ; . madqǝḥ

Grébaut
መድቅሕ፡ madqǝḥ «consécration^fr, (liturgie des cérémonies de la consécration et aussi ‘fête’ ou ‘mémoire’ de cette ‘dédicace’. Note S. G.)» ― መባረክ፡ Ms. BNFabb217, fol. 46v.
113

Leslau
መድቅሕ madqǝḥ consecration^en, dedication^en, dedication festival^en, dedication of a temple^en 139b

ሙፃእ

, ሙፃኣት፡

1)locus unde quid exit^la, exitus^la, egressus^la, ; አልቦ፡ ሙፃአ፡ እምነ፡ ማእከሎሙ፡ οὐκ ἦν διαφυγεῖν ἐκ μέσου αὐτῶν ; inferna እንተ፡ አልባቲ፡ ሙፃአ፡ እስከ፡ ለዓለም፡ ; ;

a)ortus^lasiderum ; ; ; ሙጻኣት፡

b)fontes^laaquarum: ከመ፡ ዘይደፍን፡ ዐዘቅተ፡ ወያማስን፡ ሙፃአ፡ ማይ፡ ; አስተርአየ፡ ሙፃኣተ፡ ማያት፡ 2 .

c)os^la, ostium^lafluvii,

d)porta^la: ሙፃኣቲሁ፡ .

e)finis^la: ሙፃኣታ፡ ለፍኖት፡ ; ἐξόδιον ገብረ፡ ሙፃአ፡ .

f) ሙፃአ፡ ኵስሕ፡ latrina^la ( ኰስሐ፡ ).

2)pompa elationis^lafuneris ( ፀአት፡ ): ገብሩ፡ ሎቱ፡ ሙፃአ፡ ቀበር፡ ዐቢይ፡ ጥቀ፡ .

ማእድ

[i.q. مَائِدَةٌ vel مَيْدَةٌ ; a መአደ፡ , ماد , quae sicut מָדַד vim extendendi^lahabuisse videntur; quare ማእድ፡ tabula extensa^la; amh. ማእድ፡ et ማድ፡ ] m. et fem. , ማእዳት፡

1)mensa^la, argentariorum (mensariorum) ; ; dissecandis hostiis inserviens ; pec. in qua cibi apponuntur: ; ነበርከ፡ ትደረር፡ ውስተ፡ ማእደ፡ መኳንንት፡ ; ; ; ትወርድ፡ ማእድከ፡ እንዘ፡ ምሉእ፡ ወጥሉል፡ ; ; ; ሠርዐ፡ ማእደ፡ stravit^lavel exstruxit mensam^la ; ; ; ; Dan. apocr. 13,11, vel አስተዳለወት፡ ዘዚአሃ፡ ማእደ፡ M ብዙኀ፡ ሠርዑ፡ ውስቴቱ፡ ( ለማእድ፡ ) ; in specie: mensa cum cibis appositis: ቦዐርከ፡ ዘበእንተ፡ ማእድከ፡ ይትዓረከከ፡ ; n. 198 ; ኢበልዐት፡ አመትከ፡ ማእደ፡ ሐማ፡ apocr. De mensa sacra^lain tabernaculo foederis: ; ; ማእዳት፡ ዘምሥያም፡ ; de altari^la ; ; item de altari vel mensa eucharistiae in ecclesiis: Lit. Jac. Sar., al.; .

2)cibus^la, coena^la, epulae^la: ገብረ፡ ማእደ፡ ዐቢየ፡ δοχὴν μεγάλην ( ; ); ባርኮ፡ ማእድ፡ κλάσις ἄρτων ; ጸሎተ፡ ማእድ፡ preces ad coenam^laReg. Pach.;

māʾǝdd , ማዕድ፡ māʿǝdd , መዓድ፡ maʿādd , māʾǝddāt

Grébaut
ማእድ፡ māʾǝdd , ማእዳት፡ māʾǝddāt «table chargée de mets^fr» ― ሰደቃ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42v.
101
ማዕድ፡ māʿǝdd «table^fr» ― ሰደቃ፡ Ms. BNFabb217, fol. 45r.
108

Leslau
ማእድ māʾǝdd , () ማዕድ፡ māʿǝdd , (Lt) መዓድ፡ maʿādd table^en, food^en, banquet^en, meal^en, dish^en (food), Eucharistic offering^en 323b

መስፈርት

, raro መስፈር፡ (Lud.) , plerumque m. , መሳፍር፡ { መስፈርታት፡ (in Cod. XXXV)}:

1)mensura^la(et cubitalis et cubica): ሐብለ፡ መስፈርት፡ σχοινίον γεωμετρικόν ; ; ላዕሌሁ፡ አልቦ፡ መስፈርተ፡ ἀμέτρητος immensus^la ; አልቦ፡ መስፈርተ፡ ለ፡ ; διαμέτρησις ; (cubica:) ; ; ገብረ፡ ማየ፡ በመስፈርት፡ ; በመስፈርት፡ ἐν μέτρῳ ; ; ንገብር፡ መስፈርተ፡ ንስቲተ፡ ; ; ; ; መሳፍር፡ ; መሳፍር፡ ክልኤ፡ ; መስፈርተ፡ ኢፍ፡ ; ; መስፈርተ፡ ኢን፡ ; በመስፈርተ፡ አርጣቦስ፡ .

a)Pro variis mensurarum specialium nominibus መስፈርት፡ nudum: κόρος ; ; 2 ; οἰφί ; κύαθος ; δέκατον ; ; μετρητής ; ; κανοῦν ; ; ; χοῖνιξ .

b)Etiam de mensura ponderalium: ወሀቦ፡ ሤጦ፡ ለውእቱ፡ መካን፡ በመስፈርተ፡ ወርቅ፡ ፮፻፡ ; ኢይግበሩ፡ ዐመፃ፡ በውስተ፡ ሐሳበ፡ አውራኆሙ፡ ወኢበመሳፍረ፡ ሚዛኖሙ፡

c)extensio^la, longitudo^la: አብጽሖሙ፡ ውስተ፡ መስፈርተ፡ አካል፡ ad justam staturam^la(alias መጠነ፡ አካል፡ )

2)metrum^la, rhythmus^la ( አምጣን፡ ).

ምሕረት

et , m. et fem. , ምሕረታት፡

1)misericordia^la, miseratio^la, commiseratio^la( ἔλεος , ἐλέη , οἰκτιρμοί , σπλάγχνα , χρηστότης , ἐπιείκεια ) ; ; -13; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የዐጹ፡ ምሕረቶ፡ እምኔሁ፡ ; ; 2 ; ; ; እለ፡ ዘእንበለ፡ ምሕረት፡ ἀνελεήμονες ; ዘገብረ፡ ምሕረተ፡ ; ገብረ፡ ምሕረተ፡ ለ፡ vel ምስለ፡ vel ላዕለ፡ pers. ; ; ; ; እግዚአብሔር፡ አበ፡ ምሕረታት፡ I ; ; in specie de misericordia erga pauperes: ምሕረተ፡ ነዳያን፡ F.N. 16; et ምሕረት፡ (i.q. ምጽዋት፡ )

2)in specie usurpatur de teneriore amore: caritas^lavel pietas^laerga suos: እለ፡ አልቦሙ፡ ምሕረተ፡ ἄστοργοι ; ; ተፈሥሐ፡ ምሕረቱ፡ ወልቡ፡ ላዕሌሁ፡ ; ምሕረትየ፡ ይባርከከ፡ ; ; አሕዘኑ፡ ምሕረተ፡ አቡሆሙ፡ – lin. 15 interpres τὰ σπλάγχνα viscera^lamale voce ምሕረት፡ interpretatus esse videtur. –

3)De ዓመተ፡ ምሕረት፡ computo secundum annos gratiae^laconsulere licet Scaligeri opus de emendat. temp. p. 689; Ludolfi Comm. ad d.; p. 10. 11. Dionysius annum incarnationis annum gratiae^laappellaverat: Aethiopes autem, cum plerumque aeram Martyrum inde ab anno CCLXXVI (pro CCLXXXIV) adhibeant eamque modo integram, modo per periodos Dionysianas (DXXXII annorum) accipere soleant, hunc ipsum computum secundum periodos Dionysianas computum secundum annos gratiae^laappellant; quem computum si admittunt, annus Christi et DCCCIXus et MCCCXLIus iis ዓመተ፡ ምሕረት፡ ፩፡ est. Exempla habes in libris modo allegatis, nec non in Th. P. Platt a Catalogue of the p. 20. 21; praeterea ; , ubi ዓመተ፡ ፹ወ፩ በኍልቈ፡ ዓመታተ፡ ምሕረት፡ , quo Isaac (cognomine Gabra-Masqal) regnaverit, memoratur. Denique alias quoque aeras, ipsamque aeram creationis: ዓምተ፡ ምሕረት፡ inscribunt: exempla videre licet apud Ludolfum l.c. et in Catalogo Mus. Brit. l.c.

mǝḥrat

Grébaut
ምሕረት፡ mǝḥrat «miséricorde^fr, pitié^fr, compassion^fr»
79

Leslau
ምሕረት፡ mǝḥrat compassion^en, pardon^en, mercy^en, pity^en, clemency^en, affection^en 336b

Cross-references: for ዓመተ፡ ምሕረት ዓመት፡

ገብረ

I,1[ גָּבֵר valuit^la, fortis fuit^la; de prima radicis significatione Ges. thes. p. 261] ይግበር፡

1)actuosum esse^la,

a)laborare^la, ; ; .

b)agere^la ; ; ; Platt; .

2)transit., facere^la,

b)ex^lase producere^lai.e. ferre^lafructum ; ; ; ; ; ; vel exigere^laradices ; ramos, frondes ; jacere^laumbram ገብረ፡ ጽላሎተ፡ .

e)comparare^la, acquirere^la, ut: ; ኀይለ፡ ; ስመ፡ ; ; ; ቈነማተ፡ , መዛግብተ፡ ; አዕርክተ፡ .

f)instituere^la, peragere^la, convivium, festum ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግበር፡ በዓለከ፡ ; ገብረ፡ ተዝካሮ፡ Mavâs.; Enc.; ጉባኤ፡ Enc.; bellum ( gerere^la) ; ; ; ; .

g)exercere^la, subigere^la, ; euphemistice: (aliquem) ;

β)exsequi^la, observare^lavoluntatem, praecepta alicujus: ; ; ; ; ገብረ፡ ሕገገ፡ ኦሪት፡ ; ; ዘይገብር፡ ፈቃዶ፡ ለአቡየ፡ ; ; ; .

γ)patrare^la, committere^lamalum, peccatum ; ; ; ገቢረ፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

n)facere^lavel reddere^laaliquem vel aliquid, , ut: ጽኑዐ፡ ይገብር፡ መሠረታተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; vel et ውስተ፡ .

ሰላም

, m. et fem. (ut ; ; ), [ ܫܠܳܡ שָׁלוֹם سَلَامٌ ]

1)incolumitas^la, salus^la ; ; ሑር፡ በሰላም፡ ; በሰላም፡ የሐውር፡ ወበሰላም፡ ይትመየጥ፡ ; ; 2 reg. 3,24; ይዜንዎ፡ በእንተ፡ ሰላም፡ ; ; ከመ፡ ያእምር፡ ሰላሞሙ፡ ut cognosceret, quomodo valerent^la

2)pax^la( εἰρήνη ), quatenus est cum concordia^laet securitas^la, tum salus^laet felicitas^la, omnis generis bona ad bene et beate vivendum necessaria complectens, secundum usum loquendi biblicum.

a)sensu proprio: ገብረ፡ ምስሌሆሙ፡ ሰላመ፡ ; ; ; ; ንግበር፡ ሎቱ፡ ሰላመ፡ ; ፈነዉ፡ መልእክተ፡ በቃለ፡ ሰላም፡ ; ይኩን፡ ሰላም፡ ማእከሌነ፡ ; ; ; ትጼውዕዎሙ፡ በሰላም፡ ; ; ለሰላም፡ ; ፈነዉ፡ ኀበ፡ ጢጦስ፡ ይኅሥሡ፡ ሰላመ፡ እምኔሁ፡ ; ሰብአ፡ ሰላም፡ pacis amatores^la ; ዕደወ፡ ሰላምከ፡ ἄνδρες εἰρηνικοί σου ; ; ሰላመ፡ ይትናገሩኒ፡ ; ; ምክረ፡ ሰላም፡ βουλὴ εἰρηνική ; ይጸልኡ፡ ሰላመ፡ ; ; ; ገባርያነ፡ ሰላም፡ εἰρηνοποιοί pacifici^la .

b)sensu biblico: ; ; ; ብዙኅ፡ ሰላመ፡ ደቂቅኪ፡ ; ሰላም፡ በዲበ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ንርከብ፡ ሰላመ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ; ; n. 323 ; .

3)salus^lai.e. salutatio^la: ሰላም፡ ለከ፡ salus tibi! salve!^lacreberrime, ut in singulis Encomiorum Synaxarii strophis; ላዕሌሁ፡ ሰላም፡ (in commemoratione nominum Sanctorum) al.; ሰላመ፡ ገብርኤል፡ salutatio Gabrielis^la( Ave^la ) 33. 203; (ritu ordinationis absoluto) ያቅርቡ፡ ኵሉ፡ ሰላመ፡ ሎቱ፡ ( ለጳጳስ፡ ) ; አትልዎ፡ ሰላም፡ sequi facere salutem^laLud. ex

ገብረ

I,1[ גָּבֵר valuit^la, fortis fuit^la; de prima radicis significatione Ges. thes. p. 261] ይግበር፡

1)actuosum esse^la,

a)laborare^la, ; ; .

b)agere^la ; ; ; Platt; .

2)transit., facere^la,

b)ex^lase producere^lai.e. ferre^lafructum ; ; ; ; ; ; vel exigere^laradices ; ramos, frondes ; jacere^laumbram ገብረ፡ ጽላሎተ፡ .

e)comparare^la, acquirere^la, ut: ; ኀይለ፡ ; ስመ፡ ; ; ; ቈነማተ፡ , መዛግብተ፡ ; አዕርክተ፡ .

f)instituere^la, peragere^la, convivium, festum ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግበር፡ በዓለከ፡ ; ገብረ፡ ተዝካሮ፡ Mavâs.; Enc.; ጉባኤ፡ Enc.; bellum ( gerere^la) ; ; ; ; .

g)exercere^la, subigere^la, ; euphemistice: (aliquem) ;

β)exsequi^la, observare^lavoluntatem, praecepta alicujus: ; ; ; ; ገብረ፡ ሕገገ፡ ኦሪት፡ ; ; ዘይገብር፡ ፈቃዶ፡ ለአቡየ፡ ; ; ; .

γ)patrare^la, committere^lamalum, peccatum ; ; ; ገቢረ፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

n)facere^lavel reddere^laaliquem vel aliquid, , ut: ጽኑዐ፡ ይገብር፡ መሠረታተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; vel et ውስተ፡ .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose