Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ግበር፡ et ግብራት፡
1)actiola, efficaciala, ἐνέργεια Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,26 .
2)laborla, operatiola, operala, opusla( Arbeitde): ሀቦ፡ ግብሮ፡ በአምጣነ፡ ኀይሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,38 ; ኢትትማከር፡ ምስለ፡ ሀካይ፡ በእንተ፡ ግብር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,11 ; materfamilias ትሁቦን፡ ግብሮን፡ ለአእማቲሃ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 190 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,11 ; ግብረ፡ ሐቅል፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,13 sequensseq.; Haggaei prophetia.Hagg. 1,14 ; ስድስተ፡ መዋዕለ፡ ግብር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 46,1 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 50 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 11,1 ; ጳውሎስ፡ ይሴሰይ፡ እምግብረ፡ እደዊሁ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,11 ; ይሴሰዩ፡ በግብረ፡ እደዊሆሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 2 ; አብሕርት፡ ወአፍላግ፡ ይፌጽሙ፡ ግብሮሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 .
a)negotiumla: Danielis prophetia.Dan. 8,27 ; ኢኮነ፡ ግብረ፡ አሐቲ፡ ዕለት፡ ወኢኮነ፡ ግብረ፡ ሰኑይ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,13 ; ኵሉ፡ እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ ንጉሥ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 40, ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,12 ; ብየ፡ ግብር፡ በዘ፡ አሐውር፡ Lud. e Vit. Sam.
b)officiumla, munusla: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 16 ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.
c)opuslavel ministerium sacrumla: ንዋየ፡ ግበሪሆሙ፡ τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,1 ; Actus apostolorum.Act. 13,2 ; ግበር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 44,14 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ እግዚአብሔር፡ Judith liber apocryphus.Judith 4,14 .
3)opusla( Werkde) quod quis producit,
c)quae labore parta est merceslaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,19 , vel qui a planta producitur fructusla: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ Habacuci prophetia.Hab. 3,17 .
4)actiola, factumla, facinusla, opusla, agendi ratiola, facinorala, operala: ዛቲ፡ ግብር፡ haec actiolaFaus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 24,1 ; ኵሉ፡ ግብሩ፡ ድሩክ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 19 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,2 ; ቀዳሜ፡ ኵሉ፡ ግብር፡ ምክር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,16 ; τὸ πραχθέν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,10 ; ነኪር፡ ግብሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,12 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 63,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,12 ; ግብረ፡ ጽድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,22 ; ግብረ፡ ዐመፃ፡ ምግባሮሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 59,6 ; ከመ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ ሠናየ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,18 Platt; ዐቢየ፡ ግብረ፡ ፈጸምከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,25 ; ግብረ፡ እደዊሆሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,6 ; τὰ ἔργα Jacobi epistola.Jac. 1,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,36 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,4 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,30 ; ሠናየ፡ ግብረ፡ ገብረት፡ ላዕሌየ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,10 .
b)factumla, oppos. verbo et consilio: ከመ፡ ንግበራ፡ ለዛቲ፡ ምክር፡ ግብረ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 6,4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,47 ; በግብር፡ de factola, rela, reverala(aliâs በአማን፡ ) Chrys. crebro. n. 1164
c)res agendalavel gerendala, res gestala, actala: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,19 ; Lucae evangelium.Luc. 1,1 ; ግብረ፡ ልኡካን፡ vel ሐዋርያት፡ inscriptus est liber πράξεις τῶν ἀποστόλων Acta Apostolorumla; nonnumquam ግብር፡ nudum, ut Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 162,2 .
5)resla: ለዝ፡ ግብር፡ εἰς αὐτὸ τοῦτο ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 ; ኵሉ፡ ግብራ፡ ለገነት፡ መንክር፡ ወመድምም፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; ሠለስቱ፡ ግብራት፡ τρία Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,12 ; ነኪር፡ ግብር፡ ξένον τι not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,12 Platt; ግብራቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; ግብራት፡ ዓለማውያት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. p. 10 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
a)causala: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 11 ; Lud. e Mss. Colb.
b)ratiola, modusla: ምንት፡ ግብረ፡ ዓመት፡ በዝናማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; በአይ፡ ግብር፡ Lud.; docuit eum ኵሎ፡ ግብረ፡ ምንኵስና፡ Lud. e Vit. S.; ግብረ፡ አናቅጽ፡ . p. 305 n. 16.
6)necessitasla: እስመ፡ ግብሩ፡ ውእቱ፡ ከመ፡ ያብእ፡ መሥዋዕተ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,3 ; de necessitate corporis, euphemistice: ወረደ፡ እምገመል፡ በእንተ፡ ግብረ፡ ሥጋ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 25. Adv.
a) በግብር፡
β)necessariola, omninola, utiquela( jedenfallsde): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,8 .
b) ግብር፡
α)necessariolavel ad significandum oportetla, necesse estla: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) Lucae evangelium.Luc. 17,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,6 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,16 ; Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 4.
β)omninola, sanela, πάντως Lucae evangelium.Luc. 4,23 .
7)opus praestandum i.e.
a)tributumla, vectigalla τέλος Deuteronomium.Deut. 23,18 ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 8,8 ; ርኡሰ፡ ግብር፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 10,18 ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 27,5 .
β)reditusla: p. 303 n. 10.
b)opera servala, angariala: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες Paralipomenon liber II.2 Par. 8,10 .
Substantivumsubst., plerumque m. [vicina sunt אֳנִי navisla, إِنَآءٌ et ܡܳܐܢܳܐ vasla] collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., pluralisPl. ንዋያት፡
1)vaslaet vasala: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,16 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,21 ; Lucae evangelium.Luc. 8,16 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,37 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,9 ; ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,11 ; ንዋየ፡ ልሕኵት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,14 ; ንዋየ፡ ለብሓ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,5 ; ንዋየ፡ ጽቡር፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 30 Enc.; ንዋየ፡ ወርቅ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,35 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,9 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,20 ; ንዋየ፡ ብሩር፡ Judith liber apocryphus.Judith 12,1 ; Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ንዋየ፡ ማእድ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 17 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 13 ; ንዋያት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,15 sequensseq.versio novavers. nov.
b) ንዋየ፡ ጎሜዕ፡ i.e. כְּלֵי גֹּמֶא Jesaiae prophetia.Jes. 18,2 versio novavers. nov., navigia papyraceala.
2)instrumentumlavel instrumentala: በንዋይ፡ ዘቀተለ፡ ብእሲ፡ ቦቱ፡ ቢጾ፡ ይትቀተል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 54,16 ; ንዋየ፡ መዐቱ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 27,25 .
a)de hominibus, quibus Deus quasi instrumentis utitur Actus apostolorum.Act. 9,15 ; ዝንቱ፡ እኍ፡ ይከውን፡ ንዋየ፡ ኅሩየ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHed. 9.
b)instrumenta musicala, ut: ንዋየ፡ መዝሙር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 70,24 ; ንዋየ፡ ተውኔት፡ Danielis prophetia.Dan. 3,7 ; ንዋያተ፡ ማሕሌት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 32 ,7.
3)supellexla, utensiliala, apparatusla: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,9 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,6 ; ንዋየ፡ ዕፅ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 15,12 ; ንዋየ፡ ማእስ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,49 ; Jeremiae prophetia.Jer. 30,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,27 ; Marci Evangelium.Marc. 11,16 ; Lucae evangelium.Luc. 17,31 .
5)resla, ut: ንዋይ፡ ዘኢያስተርኢ፡ πράγματα οὐ βλεπόμενα ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,1 ; in specie: res quas quis possidetla, bonala, opesla, fortunaela, facultatesla, copiaela, divitiaela, pecuniala: τὰ αὐτοῦ ንዋይሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,1 ; τὰ ἴδια ንዋይከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,34 ; τὰ ὑπάρχοντα Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,5 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,9 ; liber Jobi.Job 2,3 ; liber Jobi.Job 15,29 ; liber Jobi.Job 17,3 ; Esther, liber biblicus.Esth. 8,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,20 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,10 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,24 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,10 ; Lucae evangelium.Luc. 8,3 ; ጽፉቅ፡ ንዋይየ፡ ὑλώδης λίαν liber Jobi.Job 29,5 ; ἀποσκευή Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,17 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,24 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,26 ; ንዋያቲሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,12 ; χρήματα liber Jobi.Job 6,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,13 ; Marci Evangelium.Marc. 10,23 ; ንዋያት፡ opeslaF.N. 16; χρυσίον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,6 ; ንዋየ፡ ዝዓለም፡ mammonalaMatthaei Evangelium.Matth. 6,24 romanae editionisrom.; ንዋየ፡ ልቃሕ፡ χρήματα ἀλλότρια Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,8 ; δάνος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,4 ; ንዋየ፡ ማሕፀንትከ፡ res tibi creditaelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,19 . Vocla. Aela.: ንዋይ፡ ዘ፡ ከብት፡ , aliudla: ንዋየ፡ ውስጥ፡ ብ፡ የሆድ፡ እቃ።
Substantivumsubst.
1)ripalafluminis: ተቀበሎ፡ ዲበ፡ ገበዘ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,15 (at videasvid.annotationem ad hunc locum). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ገበዝ፡ ዘ፡ ዳር፡
2)custosla, tutorla, tutrixla, praefectusla, praefectala, ut videtur (sec. Lud. in lexiconlex.amh. columnacol.88 et 109annot. 1).
a)est epitheton ecclesiae cathedralis Axumiticae: እምነ፡ (mater nostra) ጽዮን፡ ገበዘ፡ አክሱም፡ not able to find explanation in abbreviation listChr. Ax. f. 89 ( videasvid.not able to find explanation in abbreviation listCatal. Cod. Ae. Bibl. Bodl. p. 72 ; 109); Libanus S. dixit: ለጳጳስ፡ ኢይደልወከ፡ ትንሣእ፡ ሕልያነ፡ ወበእንተዝ፡ ሰደድዎ፡ እምሀገር፡ እለ፡ ገበዘ፡ አክሱም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 31 ; ይቤልዎ፡ ቀስ፡ ወመኳንንት፡ ለብፁዕ፡ ሊባኖስ፡ ታመትርኑ፡ ዕጣና፡ ለገበዝ፡ ወታኀድገነ፡ ኪያሃ፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 31 ; ቦአ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያናት፡ ቅድስት፡ ዘገበዘ፡ አክሱም፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 11.
b)nomine ቀይሰ፡ ገበዝ፡ vel ገበዝ፡ insignitur praepositus quidam ecclesiasticusla(de cujus munere videasvid., quae Lud. lexiconlex.amh. columnacol.34 et Lud. lexiconlex.amh. columnacol.88, 109notaverint): ቀይሰ፡ ገበዝ፡ not able to find explanation in abbreviation listChr. Ax. f. 89 ; Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 17,6 ( videasvid. sub ቀይስ፡ col. 433); sacerdos qui secundam uxorem duxit, ኢይትለአክ፡ ከመ፡ ካህናት፡ ወኢይኩን፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ ወኢቀድስ፡ ከመ፡ ገበዝ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 88. [Quae significationes si probantur, radici ገበዘ፡ vis circumdandila, cingendila, tuendilaattribuenda videtur].
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መራኁት፡ , clavislaJudicum liber.Jud. 3,25 ; እሙንቱ፡ እለ፡ ይእኅዙ፡ መራኁተ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 9,27 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,22 ; ዝንቱ፡ መራኁት፡ Rel. Bar.; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,18 ; nonnumquam መራኁት፡ pro ἡ κλείς n. 294ut Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,1 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 12 ; { pluralisPl.pluralisPl. መራኁታት፡ M.M. f. 59, videasvid. sub ግወት፡ }. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መርኆ፡ ዘ፡ መክፈቻ። Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. አብያት፡
1)domusla, domiciliumla, Matthaei Evangelium.Matth. 2,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,34 sequensseq.; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,29 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 8,12 ; liber Jobi.Job 1,19 ; liber Jobi.Job 8,15 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,21 ; Jeremiae prophetia.Jer. 19,13 . Jeremiae prophetia.Jer. 22,14 ; ዐቢይ፡ ቤት፡ , ንኡስ፡ ቤት፡ Amosi prophetia.Am. 6,11 ; ቤተ፡ ምክራም፡ ወቤተ፡ ሐጋይ፡ Amosi prophetia.Am. 3,15 ; ቤት፡ ምሩግ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 21,9 ; ቤተ፡ ዐስብ፡ Actus apostolorum.Act. 28,30 romanae editionisrom.; aliâs sexcenties. In Acc.loci in domolaalicujus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 30,11 . In specie:
d)ecclesiala(tam aedificium quam congregatio fidelium): ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 232 ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ( videasvid. ክርስቲያን፡ ) Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 6 ; በእንተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ ወንዋያተ፡ ቅድሳቲሆን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,4 .
e)pars domusla
α)conclavela, cubiculumla: ባእ፡ቤተከ፡ εἰς τὰ ταμεῖά σου Jesaiae prophetia.Jes. 26,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,12 ; τὸ παστοφόριον Jesaiae prophetia.Jes. 22,15 ; ቤተ፡ አንስት፡ gynaeceumlaEsther, liber biblicus.Esth. 2,9 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,13 ; አብያተ፡ አንስት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,3 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,11 .
β)cellala, cellulalamonachorum, Reg. Pach.; ፫፻አብያተ፡ መንኮሳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 1.
f)In specie nota has compositiones: ቤተ፡ ላሕ፡ domus lugubrislaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,2 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,6 ; ቤተ፡ ልብስ፡ sacrariumla, ubi vesteslaecclesiae asservanturla, Th. P. in annotatioann.ad Jonam; ቤተ፡ ሐኖት፡ macellumla( videasvid. sub ሐኖት፡ ); ቤተ፡ መምህራን፡ academiala(Atheniensis) Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 12 ; ቤተ፡ ምሥዋዕ፡ θυσιαστήριον Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 27,1 ; ቤተ፡ ምሥያጥ፡ οἶκος ἐμπορίου Evangelium Joannis.Joh. 2,16 ; ቤተ፡ ምርፋቅ፡ tricliniumla, refectoriumlain monasteriis, Lud.; ቤተ፡ ምሳሕ፡ coenaculumlaDanielis prophetia.Dan. 5,10 ; ቤተ፡ መንግሥት፡ sedes regialaDanielis prophetia.Dan. 4,27 ; Amosi prophetia.Am. 7,13 ; ቤተ፡ ሞቅሕ፡ carcerlaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 44,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 44,15 (coll. ቤተ፡ ዐናብስት፡ ወድብ፡ carcer leonum et ursorumlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 27. ); ቤተ፡ ሙታን፡ sepulchrumlanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 Enc. (coll. Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,11 ; ቤትየ፡ ዘለዓለም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ); ቤተ፡ መዝገብ፡ thesaurusla, aerariumlaDanielis prophetia.Dan. 1,2 (coll. ይትረኀዉ፡ አብያት፡ ዘውስቴቶሙ፡ ተዘግቡ፡ ነፍሳት not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 157 ); ቤተ፡ ማይ፡ latrinala, ut: ኰስተረ፡ አብያተ፡ ማይ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 21 Enc. ( videasvid.etiam sub መስሐብ፡ ); ቤተ፡ መያሲ፡ cauponalaJesaiae prophetia.Jes. 5,11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; ቤተ፡ መጻሕፍት፡ bibliothecalaGadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 196 ; not able to find explanation in abbreviation listhom. Gabr. ; ቤተ፡ ስታይ፡ conclave potoriumlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,6 ; ቤተ፡ ብለኔ፡ balneumlanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; ቤተ፡ ነግድ፡ xenodochiumla, hospitiumla, deversoriumlaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 10 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 ; ቤተ፡ ወይን፡ οἶκοι τοῦ οἴνου Canticum Canticorum.Cant. 2,4 ; ቤተ፡ ዝሙት፡ πορνεῖον lupanarlaHezekielis prophetia.Hez. 16,39 ; ቤተ፡ ድውያን፡ nosocomiumlanot able to find explanation in abbreviation listII Can. Nic. 82 ( not able to find explanation in abbreviation listII Can Nic. 75 ); ቤተ፡ ግዝዕ፡ οἶκος πότου Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,2 ; ቤተ፡ ጸሎት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 56,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,7 ; ቤተ፡ ፍሥሓ፡ οἶκος εὐφροσύνης Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,5 ; ቤተ፡ ፍንዱቅ፡ deversoriumla, Th. P. in not. ad Jonae prophetia.Jon. 2,5 { ; ቤተ፡ ደራስዛን፡ academialaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 21 ; ቤተ፡ ጸብኅ፡ culinalaLud.}
2)domuslai.e.
b)prosapiala, progenies, gensla, e familialaalicujus oriundila: ኢትትዐወር፡ እምዘርአ፡ ቤትከ፡ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου Jesaiae prophetia.Jes. 58,7 ; ቤተ፡ ዳዊት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,13 ; ቤተ፡ አቡከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 7,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,20 ; ቤተ፡ እስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,17 ; Deuteronomium.Deut. 25,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,35 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,14 ; Josuae liber.Jos. 14,1 ; p. 498 n. 19.
3)receptaculumla, thecala: አብያተ፡ አፈው፡ φιάλαι τοῦ ἀρώματος Canticum Canticorum.Cant. 6,2 ; ቤተ፡ እድ፡ ἐγχειρίδιον manubriumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,25 FH; ቤተ፡ መዋጽሕት፡ σπονδεῖα Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,29 ; ቤት፡ ለምጽዋሪሃ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,27 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,29 annotatioann.; in specie vaginalagladii Matthaei Evangelium.Matth. 26,52 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,51 varia lectiovar.; Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 4, 3 .
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
, ጽንጽያ፡ , etiam ጽጽንያ፡ , Substantivumsubst., fem. et m. , collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et SingularisSing., pluralisPl. ጽንጽንያት፡ , plerumque ጸናጺት፡ (etiam ጸናጼት፡ scriptum),
1)muscala: ጽንጽንያ፡ velv. ጽጽንያ፡ ምውት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,1 ; collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ጽንጽንያ፡ μυῖαι Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 16 ; በዓለ፡ ጽንጽንያ፡ velv. ጽንጽያ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,2 ; ጽናጺት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 7,18 ; ጽንጽንያት፡ ንኡሳን፡ F.N. 12.
Substantivumsubst., pluralisPl. ሥራያት፡ , plerumque φάρμακον
1)medicamentumla, medicinala, pharmacumla, malagmalaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,8 ; ሥራየ፡ ሕይወት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,16 ; ፈውስ፡ ወሥራይ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,6 varia lectiovar.( συνούλωσις καὶ ἴαμα ); ሶቤሃ፡ ፈውሶ፡ ይከውነከ፡ ለሥጋከ፡ ወሥራየ፡ ለአዕጽምቲከ፡ ἐπιμέλεια Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,8 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,22 ; μάλαγμα ሥራይ፡ ዘቀብእዎ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 30,21 ; ይጠይእዎ፡ ሥራየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,6 . Hinc ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ medicamentariusla, medicuslaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,19 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,1 -15; Jesaiae prophetia.Jes. 26,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,12 ; pluralisPl. ዐቀብተ፡ ሥራይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,11 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 16,12 ; liber Jobi.Job 13,4 ; ዐቃብያነ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252.
2)venenumla, veneficiumla, pharmacumla, incantamentumlaad Galatas epistola Pauli.Gal. 5,20 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,5 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31 ; ሥራያት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,11 ; Michaei prophetia.Mich. 5,11 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,13 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,1 ; ማየ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; ጥበበ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; መጽሐፈ፡ ሥራያት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 15 ; ይገብር፡ ግብረ፡ ሥራይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 33,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 65,6 . Hincveneficusla, pharmacusla, incantatorla, magusla: ዘሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,17 ; Deuteronomium.Deut. 18,11 ; እለ፡ ሥራይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,15 ; ሰብአ፡ ሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,11 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,31 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; Danielis prophetia.Dan. 1,20 ; Danielis prophetia.Dan. 2,2 ; Danielis prophetia.Dan. 4,3 ; Danielis prophetia.Dan. 5,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 34,7 ; Malachiae prophetia.Mal. 3,5 ; ሰብእ፡ ዘሥራያት፡ γόητες ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,13 .
gǝbr , pluralisPl. gǝbar , gǝbrāt
1) (Dillmann 7 a) ግብረ፡ እስላም፡ gǝbra ʾǝslām literallylit. ‘tax of Muslims’, meaning unknown (see Conti Rossini’s comment below) ነበረ፡ ፮ግብር፡ ፩ቅዴታ፡ ወ፩ጸማጅ፡ ወ፩ግብረ፡ እስላም፡il y avait 6 impôts: un était le qedētā; un était le ṣamāǧ; un le gebra eslāmfr 75 l. 27–28 (ed.), 91 l. 4–5 (tr.) (‘Mot à mot: impôt des Musulmans; je n’en sais pas le véritable caractère, ni s’il s’agit d’un impôt particulier sur les Islamites.’ 92 n. 10), videasvid. እስላም፡
Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Weeken see Hammerschmidt in 117, 233a–b, videasvid. ሕማም፡
Cross-references:
a) for ቤተ፡ ግብር፡ videasvid. ቤት፡ (TraCES)
b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
nǝwāy
Grébaut
ንዋየ፡ ሐቅል፡ nǝwāya ḥaql «armesfr, lance et bouclierfr» ― መሳርያ፡ Ms. BNFabb217, fol. 24r, videasvid. ሐቅል፡
50
Leslau
ንዋየ፡ ሐቅል nǝwāya ḥaql weaponen, videasvid. ሐቅል፡ 239b
Cross-references: for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
(Dillmann 2 a)
a)Pour la commémoraison de la cathédrale (tazkāra gabaz), le Ḥawastā et le Ḥambarā doivent du berz et de la farinefrወተዝካረ፡ ገበዝ፡ ሐወስታ፡ ወሐምብራ፡ ብርዝ፡ ወጥሕን። 9 l. 12–13 (ed.), 9 l. 20–21 (tr.) (‘Je ne comprends pas bien l’expression: en Abyssinie, la commémoraison d’un défunt donne lieu à un grand repas; dans l’usage vulgaire, tazkār est aussi bien la commémoraison du mort que le banquet qui la suit.’ 10 n. 4 )
b) ገበዘ፡ አክሱም፡ gabaza ʾAksum the cathedral of ʾAksumen ወሣልስ፡ ዘተሐንጸት፡ በአብርሃ፡ ወአጽብሐ፡ ኀበ፡ ሀለወት፡ ዛቲ፡ መቅደስ፡ ገበዘ፡ አክሱም።Pour la troisième fois, la ville fut édifiée par Abrehā et Aṣbeḥa, lá où se trouve ce sanctuaire, la cathédrale d’Aksoum.fr 3 l. 6–7 (ed.), 3 l. 8–9; አኮ፡ በቃለ፡ ሐፄ፡ ወአኮ፡ በመኰንን፡ ወበአውፋሪ፡ አላ፡ በቃለ፡ አፉየ፡ ጐለትኩ፡ ወወሰንኩ፡ ጕልታ፡ ለገበዘ፡ አክሱም፡[J’ai donné ces fiefs] non par le moyen d’un porte-parole royal, ni par le gouverneur ou l’awfāri; mais de ma propre bouche j’ai donné les fiefs et je les ai réglés pour la cathédrale d’Aksoumfr 21 l. 1–2 (ed.), 23 l. 12–15 (tr.); ጐለትኩ፡ አነ፡ አንበሳ፡ ውድም፡ ለእምነ፡ ጽዮን፡ ገበዘ፡ አክሱም፡ ቃግማ፡ ምስለ፡ ጸሊም፡ ቤት።Moi, Anbasā Wedem, j’ai donné à ma mère Ṣyon, cathédrale d’Aksoum, [le pays de] Qāgmā, avec Ṣallim Bētfr 21 l. 7–8 (ed.), 23 l. 21–22 (tr.); ሠራዕኩ፡ ወአውገዝኩ፡ አነ፡ ዘርአ፡ ያዕቆብ፡ ወልደ፡ ዳዊት፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ ኀበ፡ እምነ፡ ጽዮን፡ ገበዘ፡ አክሱም። አንበሳ፡ ወፈረስ፡ ወበቅል። ወአውፋሪ፡ ዘረፍታ።Moi, Zarʾa Yāʿqob, fils de Dāwit, j’ai établi et arrêté sous peine d’excommunication que personne n’entre dans notre mère Ṣyon, cathédrale d’Aksoum, ni le lion, ni le cheval, ni le mulet, ni l’awfāri de Zaraftāfr 25 l. 4–6 (ed.), 28 l. 5–8 (tr.); ሐደስኩ፡ አነ፡ ደጅ፡ አዝማች፡ ውቤ፡ ዘስመ፡ ጥምቀትየ፡ ኪዳነ፡ ማርያም፡ በዘመነ፡ ዮሕንስ፡ ምድረ፡ መዶጌ፡ ለእመነ፡ ጽዮን፡ ገበዘ፡ አክሱም፡ ወሠራዕኩ፡ ፵ወ፬፡ ካህናተ፡ ደብተራ፡Moi, le daǧ azmāč Oubié, dont le nom de baptême est Kidāna Māryām, j’ai donné―du temps de l’évangéliste Jean―la terre de Madogē à ma mère Ṣyon, cathédrale d’Aksoum, et j’ai réglé les 44 ecclésiastiques du tabernacle,fr 64 l. 14–17 (ed.), 77 l. 16–19 (tr.); ወኮነ፡ ዝብእሲ፡ እምብሔረ፡ ምሥራቃ፡ ለገበዘ፡ አክሱም፡ ዘርሕቅት፡ እምኔሃ፡ ምሕዋረ፡ ረቡዕ፡ ዘእምሕዝበ፡ ስቡሐ። This man was from a region to the east of the cathedral of Aksum, that is a journey of four (days) from it, from the people of Sǝbbuḥa.en 1 l. 9–10 (ed.), 1 l. 9–11 (tr.); አክሱም፡
Cross-references: ● for ቀሰ፡ ገበዝ፡ videasvid. ቀስ፡ (TraCES) ● for ቀይሰ፡ ገበዝ፡ , ቄሰ፡ ገበዝ፡ , ቀሽ፡ ገበዝ፡ videasvid. ቀይስ (TraCES) ● for ቀሲሰ፡ ገበዝ፡ videasvid. ቀሲስ፡ (TraCES) ● for ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
Cross-references: for ዓቃቤ፡ መርኆ፡ videasvid. ዐቃቢ፡
bet , pluralisPl. ʾabyāt
Compounds
ቤተ፡ beta status constructusst. c., ቤት፡ bet house ofen
a) በረከት፡ ቤት፡ barakat bet , ቤተ፡ በረከት፡ beta barakat literallylit. ‘house of gifts’, probably a room (a tent) where gifts given to the king were stored (see also the comment below) ወውስቴቶሙ፡ ያግብኡ፡ ኩሎ፡ መንግሠ፡ ዘመጽአ፡ እምኵሉ፡ ብሔረ፡ ኢትዮጵያ፡ ሠናየ፡ ንዋየ፡ ዘይበቍዕ፤ ወዘይበቍዕሰ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ መንግሥት፡ ወበረከት፡ ቤት፡On y réunissait les revenus provenant de toute l’Éthiopie, des objets de luxe et tout ce qui était utile; ce qui ne servait pas était placé dans le Mangešet Bêt et dans le Barakat Bêtfr 37 l. 6–9 (ed.), 37 l. 5–8 (tr.); ወእምዝ፡ ቦአ፡ ንጉሥ፡ ውስተ፡ ጽርሑ፡ ወአዘዘ፡ ከመ፡ ይሰዱ፡ ኵሉ፡ ንዋየ፡ ዘነበረ፡ ውስተ፡ ናዝሬት፡ ቤት፡ መንግሥት፡ ቤት፡ ወበረከት፡ ቤት፡ ወገደል፡ ቤት፡ ኀበ፡ ገሰምቤ፡ ሸዋ፡ ከመ፡ ይንበር፡ ወይትአቀብ።Le roi rentra ensuite dans sa demeure et ordonna de transporter à Gasambê du Shoa, pour y être placées et y être gardées, toutes les richesses qui étaient dans le Nazrêt Bêt, le Mangeset Bêt, le Barakat Bêt et le Gadal Bêtfr 115 l. 4–7 (ed.), 115 l. 5–9 (tr.); ወበበረከት፡ ቤት፡ ሚካኤል፡le barakat bēt, Mikāʾēl {should be ‘dans le...’}fr 37 l. 13 (ed.), 44 l. 1 (tr.); ወሞቅሖ፡ ወወደዮ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ በረከት፡(Celui-ci) le (fit) enchaîner et le jeta dans {beta barakat}fr 88 l. 5–7 (ed.), 50 l. 25–26 (tr.) (‘Littéralement «maison de bénédiction» on attendrait ici un mot tel que ቤተ፡ ሞቅሕ፡ («prison»).’ 70 n. 124 But Colin’s conjecture is rather untenable.), vid በረከት፡
b) ቤተ፡ ማኅበር፡ beta māḫbar house of the community ዘቤተ፡ ማኅበር፡ ፩une à la bēta māḫbar (maison de la communaute)fr 7 l. 7 (ed.), 7 l. 13–14 (tr.), videasvid. ማኅበር፡
c) (Dillmann 1 f) ቤተ፡ ግብር፡ beta gǝbr house in which the bread and wine for the Eucharist are prepared ናዕዴር። ላዕላይ፡ ደጄ፡ ሰላም። ወውሣጣይ፡ ደጄ፡ ሰላም፡ ወቤተ፡ ግብር።Le Nāʿdēr [aura soin] de la partie supérieure (?) du (?) daǧē salām, [du] daǧē salām intérieur, et [de] la maison réservée à la préparation des espèces eucharistiques (bēta geber)fr 11 l. 1–2 (ed.), 11 l. 10–12 (tr.), videasvid. ግብር፡
d) መንግሥ፡ ቤት፡ mangǝś bet royal palaceen ወበዚር፡ ወንጅ፡ በመንግሥ፡ ቤት፡ ገብረ፡ ሚካኤል፡le baǧerwand de la maison royale (manges bēt), Gabra Mikāʾēlfr 37 l. 11 (ed.), 43 l. 35–36 (tr.), videasvid. መንግሥ፡
e) መጽሐፍ፡ ቤት፡ maṣḥaf bet literallylit. ‘house of books’, precise meaning unknown ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.), videasvid. መጽሐፍ፡
f) ንቡር፡ ቤት፡ nǝbur bet meaning unknown 11 l. 24 (ed.), 12 l. 12 (tr.), videasvid. ንቡር፡
g) እቃ፡ ቤት፡ ʾǝqā bet , ዕቃቤት፡ ʿǝqābet church treasuryen ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡
Cross-references: for እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
h) ግምዣ፡ ቤት፡ gǝmžā bet storage houseen, treasuryen ውእቱ፡ ጊዜ፡ ሖረ፡ ኀበ፡ ግምዣ፡ ቤት፡ ታቦተ፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ ወኀበ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ዘእግዝእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ።Alors il entra dans le gemǧā bēt, chapelle de Notre-Dame Marie, et dans l’église de N. S. Jésus-Christfr 98 l. 14–16 (ed.), 111 l. 31–32 (tr.), videasvid. ግምዣ፡
Grébaut
ቤተ፡ ሐኖት፡ beta ḥanot «boucheriefr» ― የበጋማች፡ ቤት፡ Ms. BNFabb217, fol. 26r., videasvid. ሐኖት፡
53
ቤተ፡ ሞቅሕ፡ beta moqǝḥ «prisonfr» ― ግዛት፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v. ( የግዛት፡ ቤት፡ 872; ግዛት፡ ቤት፡ 338.), videasvid. ሞቅሕ፡
93
Leslau
ቤተ፡ ሐኖት beta ḥanot tavernen, videasvid. ሐኖት፡ 238b
ቤተ፡ መሥዋዕት beta maśwāʿt altaren, videasvid. መሥዋዕት፡ 538b
ቤተ፡ መሪራን beta marirān a rebellious houseen, transcription of Heb. ‘beṯ mǝrī’ 360a
ቤተ፡ ሞቅሕ beta moqǝḥ prisonen, videasvid. ሞቅሕ፡ 354a
ቤተ፡ ሥዕል beta śǝʿl oratoryen, private chapel of a sovereign where there is an iconen (instead of an ark), videasvid. ሥዕል፡ 525a
Cross-references: for ቤት፡ ጠባቂ፡ videasvid. ጠባቂ፡
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
ṣǝnṣǝnyā , ṣǝnṣǝyā , ṣǝṣǝnyā , pluralisPl. ṣǝnṣǝnyāt , ጸንጸን፡ ṣanṣan ?
Cross-references: for ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ videasvid. ዐቃቢ፡
śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt
Grébaut
ሥራይ፡ śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt «médicamentfr, poisonfr» ― መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127
Leslau
ሥራይ śǝrāy incantationen, magicen, charmen, witchcraften, sorceryen, enchantmenten, spellen, poisonen, healingen, medicineen, cureen, bandageen
ዘሥራይ፡ za-śǝrāy ( እለ፡ሥራይ፡ ʾǝlla śǝrāy , ሰብአ፡ ሥራይ፡ sabʾa śǝrāy ) sorcereren, magicianen, wizarden, enchanteren 536a
Cross-references:
a) for ምግባረ፡ ሥራይ፡ videasvid. ምግባር፡ (Grébaut)
b) for መፍትሔ፡ ሥራይ፡ videasvid. መፍትሒ፡ (Leslau)
c) for ሰብአ፡ ሥራይ፡ videasvid. ሰብእ፡ (Grébaut)
d) for አስማተ፡ ሥራይ፡ videasvid. ስም፡ (Leslau)
e) for ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (Leslau)
ʿāqāṣen , አቃንጽን፡ ʾaqānṣǝn , አቃጽን፡ ʾaqāṣǝn , ዓቃጽን፡ ʿāqāṣǝn , አቀፀን፡ ʾaqaḍan Substantivumsubst. a title bestowed to a governor of Sarāwe (Chernetsov, and after him Derat, identifies this title with ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ videasvid. under ዐቃቢ፡ , considered to be its full, ancient form .) ወቀተሎ፡ ተስፋ፡ ልዑል፡ አቃንጸን፡ ሠራዌ፡es tötete ihn Tasfā-Leʿul, der Aqānṣan von Sarāwēde 15 l. 3–4 (ed.), 14 l. 16–17 (tr.); ካልአንሰ፡ ሰየምት፡ እለ፡ ከመ፡ ሰራዌ፡ አቀፀን፡ ወካንቲባ፡ ሐማሴን፡ ወእለ፡ ከማሁ፡ ብዙኃን፡ ሰየምት፡ ተቀትሉ።Les autres chefs, tels que le aqaṣan du Sarāwē, le Kāntibā du Ḥamāsēn, et d’autres comme eux, furent tués en grand nombrefr 128 l. 25–26 (ed.), 146 l. 6–8 (tr.); ወለአከ፡ ሰረቀ፡ ብርሃን፡ አቃንጽነ፡ ሰራዌ፡ ኀበ፡ አባ፡ ተወልደ፡ መድኅን፡Säräkä Bǝrhan, aqanṣǝnä del Särawe, inviò (un messaggio) ad Abba Täwäldä-Mädǝḫnit 32 (112) l. 24, 34 (114) l. 1 (ed.), 33 (113) l. 26, 35 (115) l. 1 (tr.); ወአቃጽንሂ፡ ይሠይም፡ ንቡረ፡ እድ፡ እምደብተራ፡Le ʾaqāṣen élira le nebura ed en le choisissant parmi les dabtarāfr 9 l. 21–22 (ed.), 9 l. 30–31 (tr.); መለከኛ፡ ወዓቃጽን፡le chef (malakañā) ou le ʿāqāṣenfr 29 l. 2 (ed.), 33 l. 9–10 (tr.); እመሂ፡ ሰራዌ፡ ዓቃጽን፡ ወእመሂ፡ ባሕረ፡ ነጋሢ፡ ዘሄዶ፡ ወዘተዓገሎ፡ ውጉዘ፡ ለይኩን፡ በአፈ፡ ነቢያት፡Si quelqun’un, ʿāqāṣen du Sarāwē ou bāḥr nagāsi, viole ou transgresse cet [acte], maudit soit-il par la bouche des Prophètes,fr 42 l. 1–2 (ed.), 49 l. 22–24 (tr.)
participiumpart.evulsusla, extractusla, destrictusla: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,17 ; ሰይፍ፡ ምሉኅ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; Josuae liber.Jos. 5,13 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,16 ; መጥባሕት፡ ምልኅት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,31 ; ምሉኀ፡ አጽፋር፡ cui evulsi sunt ungueslanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 13 Enc. Ἄκανθα ἐξωσμένη Regum liber biblicum II.2 Reg. 23,6 versum est: ከመ፡ ዐቀብ፡ (v. ዐቃቤ፡ ) ምልኅት፡ ; at Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.Cyr. ad Reg. exhibet: ምልሐት፡ ዘ፡ አራሚ፡ ; herbam enim malam, sicut urticamla(cfr. מַלּוּחַ Targumistarum) intellexisse videtur auctor. not able to find explanation in abbreviation listEtiam Jes. 18,7 ሕዝብ፡ ትሑታን፡ ወምሉኣን፡ λαὸς τεθλιμμένος καὶ τετιλμένος huc referendum videtur, si ወምሉኃን፡ emendaveris. nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
mǝluḫ , fem. ምልኅት፡ mǝlǝḫt ; pluralisPl. ምሉኃን፡ mǝluḫān , fem. ምሉኃት፡ mǝluḫāt
Grébaut
ምሉኅ፡ mǝluḫ , pluralisPl. ምሉኃን፡ mǝluḫān «dégainéfr» ― የተመዘዘ፡ Ms. BNFabb217, fol. 33r.
ምልኅት፡ mǝlǝḫt fem. , pluralisPl. ምሉኃት፡ mǝluḫāt «dégainéefr» ― የተመዘዘች፡ Ms. BNFabb217, fol. 33r.
75
Leslau
ምሉኅ፡ mǝluḫ , () ምልሕ mǝlḥ pass. part. of videasvid. መልኀ 343b
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መንግሥታት፡ regnumla
a)terra regi subjecta cum incolis: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,33 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,21 ; Danielis prophetia.Dan. 2,37 ; Danielis prophetia.Dan. 7,23 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,2 ( νομός ) versio novavers. nov.; Judith liber apocryphus.Judith 2,12 ; Esther, liber biblicus.Esth. 9,20 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,16 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,22 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,24 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,25 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,26 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,27 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,28 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,29 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,30 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,31 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,32 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,33 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,34 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,35 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,36 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,37 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,38 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,39 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,41 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,42 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,43 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,44 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,45 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,47 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,48 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,49 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,50 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,51 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,52 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,53 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,54 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,55 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,56 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,57 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,58 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,21 ; እለ፡ መንግሥት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 10,25 ( γενεαί ); ለኵሉ፡ መንግሥቱ፡ πᾶσι τοῖς ὑπ᾽ αὐτόν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,1 ; ἔθνος Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,32 ; ለኵሉ፡ መንግሥታተ፡ ምድር፡ Deuteronomium.Deut. 28,25 ; Jeremiae prophetia.Jer. 24,9 ; መንግሥታት፡ ዐበይት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 35,8 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 17,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,8 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 17,18 ; መንግሥተ፡ ሰማያት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 5,3 sequensseq.; መንግሥተ፡ እግዚአብሔር፡ Marci Evangelium.Marc. 4,11 ; Marci Evangelium.Marc. 4,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,10 (nonnumquam መንግሥት፡ pro መንግሥተ፡ ሰማያት፡ , Lud. e Mss. Colb.).
b)potestaslavel dignitas regiala, imperium regiumla, Jesaiae prophetia.Jes. 9,7 ; Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Danielis prophetia.Dan. 5,26 ; Danielis prophetia.Dan. 5,27 ; Danielis prophetia.Dan. 5,28 ; መንግሥት፡ ትትፋለስ፡ እምሕዝብ፡ ለሕዝብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 144,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 144,13 ; መንግሥታ፡ የሀብ፡ ንጉሥ፡ ለካልእት፡ ብእሲት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 1,19 ; ፀረፍክሙ፡ ላዕለ፡ መንግሥትየ፡ (i.e. majestati meaela) Lud. ex Hist. VII Puer.; አመ፡ ፲ወ፬ ዓመተ፡ መንግሥቱ፡ ለሕዝቅያስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,1 ; Danielis prophetia.Dan. 1,1 ; Danielis prophetia.Dan. 6,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,1 ; ዘእንበለ፡ መንግሥት፡ ἀβασίλευτος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,62 ; ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως Paralipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
c)familia regisla, progenies regiala, rexla(vulgo: majestasla): እምዘመደ፡ መንግሥት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 48,1 ; Danielis prophetia.Dan. 1,3 ; እምውሉደ፡ መንግሥት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 17,13 ; ኵሉ፡ ዘርአ፡ መንግሥት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 22,10 ; ውስተ፡ ጻድቃት፡ ምስማዓተ፡ መንግሥት፡ ኢይሰማዕ፡ ሥሕጸታት፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 7.
d)crebro statui constructo subjungitur ad exprimendum adjectivum regiusla: በዓል፡ ከመ፡ በዓለ፡ መንግሥት፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,36 ; መንበረ፡ መንግሥት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 9,17 ; መስጢረ፡ መንግሥት፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,11 ; ቤተ፡ መንግሥት፡ sedes regialaAmosi prophetia.Am. 7,13 ; አብያተ፡ መንግሥት፡ regialaNahum.Nah. 2,6 ; ቤተ፡ መንግሥታ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 1,9 ; Danielis prophetia.Dan. 4,27 .
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
Cross-references: for ደብተራ፡ መንግሥት፡ videasvid. ደብተራ፡ (TraCES)
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
Substantivumsubst., pluralisPl. ሥራያት፡ , plerumque φάρμακον
1)medicamentumla, medicinala, pharmacumla, malagmalaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,8 ; ሥራየ፡ ሕይወት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,16 ; ፈውስ፡ ወሥራይ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,6 varia lectiovar.( συνούλωσις καὶ ἴαμα ); ሶቤሃ፡ ፈውሶ፡ ይከውነከ፡ ለሥጋከ፡ ወሥራየ፡ ለአዕጽምቲከ፡ ἐπιμέλεια Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,8 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,22 ; μάλαγμα ሥራይ፡ ዘቀብእዎ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 30,21 ; ይጠይእዎ፡ ሥራየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,6 . Hinc ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ medicamentariusla, medicuslaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,19 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,1 -15; Jesaiae prophetia.Jes. 26,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,12 ; pluralisPl. ዐቀብተ፡ ሥራይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,11 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 16,12 ; liber Jobi.Job 13,4 ; ዐቃብያነ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252.
2)venenumla, veneficiumla, pharmacumla, incantamentumlaad Galatas epistola Pauli.Gal. 5,20 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,5 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31 ; ሥራያት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,11 ; Michaei prophetia.Mich. 5,11 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,13 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,1 ; ማየ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; ጥበበ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; መጽሐፈ፡ ሥራያት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 15 ; ይገብር፡ ግብረ፡ ሥራይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 33,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 65,6 . Hincveneficusla, pharmacusla, incantatorla, magusla: ዘሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,17 ; Deuteronomium.Deut. 18,11 ; እለ፡ ሥራይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,15 ; ሰብአ፡ ሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,11 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,31 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; Danielis prophetia.Dan. 1,20 ; Danielis prophetia.Dan. 2,2 ; Danielis prophetia.Dan. 4,3 ; Danielis prophetia.Dan. 5,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 34,7 ; Malachiae prophetia.Mal. 3,5 ; ሰብእ፡ ዘሥራያት፡ γόητες ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,13 .
Substantivumsubst., pluralisPl. ሥራያት፡ , plerumque φάρμακον
1)medicamentumla, medicinala, pharmacumla, malagmalaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,8 ; ሥራየ፡ ሕይወት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,16 ; ፈውስ፡ ወሥራይ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,6 varia lectiovar.( συνούλωσις καὶ ἴαμα ); ሶቤሃ፡ ፈውሶ፡ ይከውነከ፡ ለሥጋከ፡ ወሥራየ፡ ለአዕጽምቲከ፡ ἐπιμέλεια Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,8 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,22 ; μάλαγμα ሥራይ፡ ዘቀብእዎ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 30,21 ; ይጠይእዎ፡ ሥራየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,6 . Hinc ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ medicamentariusla, medicuslaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,19 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,1 -15; Jesaiae prophetia.Jes. 26,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,12 ; pluralisPl. ዐቀብተ፡ ሥራይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,11 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 16,12 ; liber Jobi.Job 13,4 ; ዐቃብያነ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252.
2)venenumla, veneficiumla, pharmacumla, incantamentumlaad Galatas epistola Pauli.Gal. 5,20 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,5 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31 ; ሥራያት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,11 ; Michaei prophetia.Mich. 5,11 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,13 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,1 ; ማየ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; ጥበበ፡ ሥራይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 252 ; መጽሐፈ፡ ሥራያት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 15 ; ይገብር፡ ግብረ፡ ሥራይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 33,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 65,6 . Hincveneficusla, pharmacusla, incantatorla, magusla: ዘሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,17 ; Deuteronomium.Deut. 18,11 ; እለ፡ ሥራይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,15 ; ሰብአ፡ ሥራይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,11 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,31 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; Danielis prophetia.Dan. 1,20 ; Danielis prophetia.Dan. 2,2 ; Danielis prophetia.Dan. 4,3 ; Danielis prophetia.Dan. 5,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 34,7 ; Malachiae prophetia.Mal. 3,5 ; ሰብእ፡ ዘሥራያት፡ γόητες ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,13 .
participiumpart.sanatorla, medicusla: sicut ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ corpori medetur, ita ካህናትኒ፡ ለነፍስ፡ መፈውሳን፡ not able to find explanation in abbreviation listhom. Theodoti Anc. in Cyr. f. 102 ; መፈውሰ፡ ልብ፡ καρδίας ἰατρός Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,30 ; መፈውሰ፡ ነፍስ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 9 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 168,2 ; not able to find explanation in abbreviation listVit. Greg. ; መፈውሰ፡ ልሳን፡ ዕፀ፡ ሕይወት፡ ἴασις γλώσσης Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,4 . ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt
Grébaut
ሥራይ፡ śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt «médicamentfr, poisonfr» ― መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127
Leslau
ሥራይ śǝrāy incantationen, magicen, charmen, witchcraften, sorceryen, enchantmenten, spellen, poisonen, healingen, medicineen, cureen, bandageen
ዘሥራይ፡ za-śǝrāy ( እለ፡ሥራይ፡ ʾǝlla śǝrāy , ሰብአ፡ ሥራይ፡ sabʾa śǝrāy ) sorcereren, magicianen, wizarden, enchanteren 536a
Cross-references:
a) for ምግባረ፡ ሥራይ፡ videasvid. ምግባር፡ (Grébaut)
b) for መፍትሔ፡ ሥራይ፡ videasvid. መፍትሒ፡ (Leslau)
c) for ሰብአ፡ ሥራይ፡ videasvid. ሰብእ፡ (Grébaut)
d) for አስማተ፡ ሥራይ፡ videasvid. ስም፡ (Leslau)
e) for ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (Leslau)
śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt
Grébaut
ሥራይ፡ śǝrāy , pluralisPl. ሥራያት፡ śǝrāyāt «médicamentfr, poisonfr» ― መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127
Leslau
ሥራይ śǝrāy incantationen, magicen, charmen, witchcraften, sorceryen, enchantmenten, spellen, poisonen, healingen, medicineen, cureen, bandageen
ዘሥራይ፡ za-śǝrāy ( እለ፡ሥራይ፡ ʾǝlla śǝrāy , ሰብአ፡ ሥራይ፡ sabʾa śǝrāy ) sorcereren, magicianen, wizarden, enchanteren 536a
Cross-references:
a) for ምግባረ፡ ሥራይ፡ videasvid. ምግባር፡ (Grébaut)
b) for መፍትሔ፡ ሥራይ፡ videasvid. መፍትሒ፡ (Leslau)
c) for ሰብአ፡ ሥራይ፡ videasvid. ሰብእ፡ (Grébaut)
d) for አስማተ፡ ሥራይ፡ videasvid. ስም፡ (Leslau)
e) for ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (Leslau)
nomen actionisn. act.et Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ሥርዐታት፡
1)dispositiola, ordinatiola, ordola, classisla: መኰንን፡ ለባዊ፡ ይገብር፡ ሥርዐተ፡ ἡγεμονία συνετοῦ τεταγμένη ἐστί Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,26 ; n. 244Canticum Canticorum.Cant. 6,10 (aciei); τάγμα Numeri, liber Pentateuchi.Num. 2,2 ; ῥυθμός Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,38 ( ὑπόθεμα substructiola); Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,22 ἀποσκευή apparatusla; በበሥርዐቶሙ፡ secundum ordines suoslaLit.; ሥርዐት፡ nominantur classes harmonicaela, in quibus concordantiae Evangelistarum reperiuntur Nov. Test. romanae editionisrom.; ሥርዐታት፡ τάξεις Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,11 .
2)institutiola, ut: በእንተ፡ ሥርዐተ፡ ምስጢር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,26 in tit.; et plerumque institutumla
a)praeceptumla, mandatumla, edictumla, decretumla: πρόσταγμα vel προστάγματα Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,16 ; δόγμα vel δόγματα Danielis prophetia.Dan. 6,8 sequensseq.; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,15 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 3,9 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,14 ; ሥርዐተ፡ ሠናይ፡ አምልኮ፡ τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας not able to find explanation in abbreviation listII Can. Ap. 35 ; ዐቃቤ፡ ሥርዐት፡ ὑπομνηματογράφος Paralipomenon liber I.1 Par. 18,15 .
b)lexla, statutumla: ሥርዐትየ፡ τὰ νόμιμά μου Hezekielis prophetia.Hez. 5,6 ; ሥርዐተ፡ ምሥዋዕ፡ δικαιώματα λατρείας ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,1 ; ሥርዐተ፡ ቀኖና፡ vel ሥርዐታ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ Clem. (saepissime); ሥርዐተ፡ ዲያቆን፡ ዐቀበ፡ ወኢተዐደወ፡ Mavâs. 12; παράδοσις , statutum traditumla(traditio) 2 ad Thessalonicenses epistolae Pauli I, II.Thess. 3,6 ; ad Titum epistola.Tit. 1,14 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,9 ; de legibus naturae rerum innatis vel praescriptis: Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,10 ; ሥርዐተ፡ አውራኅ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,52 ; በከመ፡ ሥርዐት፡ ሀሎ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,17 ; (concubitus) በሥርዐተ፡ ተባዕት፡ ወአንስት፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,8 .
d)regulala: ሥርዐተ፡ አባ፡ ጳኵሚስ፡ regula monasticalaReg. Pach.; ሥርዐተ፡ ማኅበር፡ regula conventusla( coenobitarumla) Sx. Enc.
e)ritusla, institutumla, ususla, consuetudola, mosla; de institutis rei publicae: ወነበሩ፡ (Romani) በዝንቱ፡ ሥርዐት፡ እስከ፡ ኀየሎሙ፡ ቄሳር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 274 ; κρίμα Jeremiae prophetia.Jer. 37,18 ; de instituto matrimonii: ንስተተ፡ ሥርዐተ፡ ሰብሳብ፡ γάμων ἀταξία Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,26 ; በሥርዐተ፡ ሕግ፡ νομοθέσμως Proverbiorum liber biblicus.Prov. 29,45 ; πρόσταγμα Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; λατρεία Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,25 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,26 ; ኅቡረ፡ ሥርዐት፡ eodem vitae instituto utenslaSx. Enc.; ሥርዐተ፡ አይሁድ፡ JudaismuslaSx. Enc.; in specie de iis ritibus sacrism, qui
f)sacramentala, mysterialaappellantur: ሥርዐተ፡ ጥምቀት፡ F.M. 27; Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 20 ; ሥርዐተ፡ ቍርባን፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 ; Lit. Orth.; μυστήρια ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 4,1 . In genere
g)ratiola, modusla, conditiola: በሥርዐቱ፡ pro more suolaOrg.; በዝ፡ ሥርዐት፡ ብዙኀ፡ መዋዕለ፡ ተሐዩ፡ τούτῳ τῷ τρόπῳ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,11 ; በከመ፡ ይከውን፡ ሥርዐቱ፡ ለአውታረ፡ መሰንቆ፡ ከማሁ፡ qualis ratio fidium est, talislaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 29 ; ንሕነ፡ ወለጥነ፡ ሥርዐተ፡ nos rationemla({das Verhältniß}) permutavimuslaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 8 ; ተመሰልኪ፡ በሥርዐተ፡ ንጽሕኪ፡ ምስሌሆሙ፡ ratione castitatis iis similis facta eslaOrg.
h)statusla, sorsla, conditio vitaelaApocalypsis Joannis.Apoc. 21,4 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 3,14 ; ቦብዙኃን፡ እለ፡ ያስተካብዱ፡ ሥርዐተ፡ ንዴት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 18 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1 ; ድንግልና፡ ዕቁብ፡ በሥርዐቱ፡ Org.
3)administratiola, dispensatiolaTobit, liber apocryphus.Tob. 1,21 ; ad Titum epistola.Tit. 2,5 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 3,4 . (Memorabilis est versio ἐπιστήμη ሥርዐት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 28,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 28,17 ).
śǝrʿat , pluralisPl. śǝrʿatāt
Grébaut
ሥርዐት፡ śǝrʿat , pluralisPl. ሥርዐታት፡ śǝrʿatāt «sanctionfr, statutfr, ordonnancefr, décretfr, ritefr, coutumefr, consuétudefr, usfr, manièrefr, étatfr, ordrefr, testamentfr, etc.» ― ሥራት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127
Leslau
ሥርዐት፡ śǝrʿat ordinanceen, orderingen, orderen, arrangementen, ordered ranken, processionen, ceremonyen, riteen, ritualen, ruleen, regulationen, manneren, precepten, prescriptionen, chargeen, dispositionen, serviceen, assignementen, constitutionen, provisionen, administrationen, institutionen, testamenten, pacten, customen, habiten, traditionen, covenanten, decreeen, edicten, statuteen, lawen, canonen
ሥርዐተ፡ ቅዳሴ śǝrʾata qǝddāse liturgyen, videasvid. ቅዳሴ፡
ሐዲስ፡ ሥርዐት ḥaddis śǝrʾat New Testamenten, videasvid. ሐዲስ፡
533a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl.(signif. 2) ሥጋት፡ ( ሥግዋት፡ habet Evangelium Joannis.Joh. 19,31 editio romanae editionisrom.
1)carola,
α)vivi corporis σάρξ , σάρκες : Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,10 ; ሥጋ፡ ነፍስትከ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,11 ; liber Jobi.Job 41,14 ; አልበሰክሙ፡ ሥጋ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 37,5 ; የኀልቅ፡ ሥጋሁ፡ liber Jobi.Job 33,21 ; liber Jobi.Job 33,25 ; ሥጋየ፡ ወማእስየ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,4 ; n. 268 ሥጋ፡ ወዐጽም፡ Lucae evangelium.Luc. 24,39 ; ሥጋ፡ ወደም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,17 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,14 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,52 ; ይበልዑ፡ ሥጋ፡ አዋልዲሆሙ፡ σάρκας Jeremiae prophetia.Jer. 19,9 ; Michaei prophetia.Mich. 3,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,18 .
a)carneusla: ዘሥጋ፡ , ut: ልብ፡ ዘሥጋ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 11,19 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 32,8 እለ፡ ሥጋ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 3,3 .
f)verecundiae causa usurpatur pro pudendisla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,24 (quamquam ነፍስት፡ magis usitatum est); ተንሥአ፡ ሥጋሁ፡ ( libidine exarsitla) Lud. sine auctore, auctoritateauct.; { not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 63 videasvid. sub አንሳሕስሐ፡ col. 328}.
2)corpusla σῶμα
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
śǝgā , pluralisPl. ሥጋት፡ śǝgāt
Grébaut
ሥጋ፡ śǝgā , pluralisPl. ሥጋት፡ śǝgāt «chairfr, viandefr, corpsfr» ― ሥጋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55r.
138
Leslau
ሥጋ śǝgā fleshen, meaten, the flesh as opposed to the spiriten, bodyen, corpsen
ዘሥጋ za-śǝgā of fleshen, carnalen, sensualen
ሥጋሁ፡ ወደሙ śǝgā-hu wa-damu Eucharisten, lit. ‘his flesh and his blood’, videasvid. ደም፡
526a
Cross-references: for ኅፍረተ፡ ሥጋ፡ videasvid. ኀፍረት፡
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
Substantivumsubst., plerumque m. , sing., et collatio, -is vel collectivum, -ecoll., pluralisPl. ኅለታት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 22 ), cannala, arundola[ita dicta, quia perforata, cava est]: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 57,10 ; አራዊተ፡ ኅለት፡ bestiae arundinetilaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,33 ; liber Jobi.Job 5,22 ; πάπυρος Jesaiae prophetia.Jes. 19,6 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ φυλάσσειν καλάμην Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; ብሔረ፡ ኅለት፡ ἐπαύλεις καλάμου Jesaiae prophetia.Jes. 35,7 ; ውስተ፡ ኅለት፡ ዘውጡሕ፡ ( ἐν λινοκαλάμῃ ) Josuae liber.Jos. 2,6 ; κάλαμος Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,48 ; Marci Evangelium.Marc. 15,19 ; arundola( perticala) mensoriala: Hezekielis prophetia.Hez. 42,16 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,1 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,15 ; ኅለት፡ ዘዐቅም፡ κάλαμος μέτρον Hezekielis prophetia.Hez. 40,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 40,5 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ኅለት፡ ዘ፡ ዘንግ፡ ; aliudla: ኅለት፡ ዘ፡ ዘንግ፡ ቀርሐሃ፡ ሽልማሂ፡ ይ። nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ḫǝlat , ሕለት፡ ḥǝlat , pluralisPl. ሕለታት፡ ḥǝlatāt
Grébaut
ሕለት፡ ḥǝlat , pluralisPl. ሕለታት፡ ḥǝlatāt «bamboufr» ― ቅርኻኻ፡ , ሽመል፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
ሕለት፡ ḥǝlat , pluralisPl. ሕለታት፡ ḥǝlatāt «arundo cassiorla» ― ቅርሓሓ፡ , ሽመል፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 9.
42
Leslau
ኅለት፡ ḫǝlat , (KG) ህለት፡ hǝlat cane on which the cross is nailed and carried by the deaconen, reeden, stubbleen, chaffen, papyrusen, (Lt) poleen, long spearen 261b
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
I,1[ نَبَّ et نَبْنَبَ mutivitla, fremuitlacaper; vicina sunt נבא ( ነቢይ፡ ) et ነብሐ፡ ] SubjunctivusSubj. ይንብብ፡
1)raro: murmurarela, fremerela, streperela(sicut הָגָה ; amh. ነበበ፡ sonarela, not able to find explanation in abbreviation listIsenb. p. 105 ): መሰንቆ፡ ይነብብ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,7 romanae editionisrom.; ከመ፡ ርግብ፡ እነብብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,14 .
2)plerumque: loquila, ( sprechende; differt a ነገረ፡ sicut sprechendea redende), absoluteabs.liber Jobi.Job 2,13 ; liber Jobi.Job 6,4 ; liber Jobi.Job 7,11 ( oppositum, -o, -nituropp.tacere); liber Jobi.Job 13,13 ; እንበለ፡ ትንብብ፡ ጠይቅ፡ πρὶν ἢ λαλῆσαι μάνθανε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,19 ; ንብብ፡ ለእመ፡ አብሑከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,2 ; እንዘ፡ ይነቡ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 65,24 ; እግዚአብሔር፡ ነበበ፡ በአፉሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 25,8 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,29 ; ቃል፡ ዘይነብብ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,21 ; cumc.Acc.rei: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,12 ; Deuteronomium.Deut. 18,20 ; Deuteronomium.Deut. 18,21 ; Deuteronomium.Deut. 18,22 ; ኢትሚጥ፡ ብጽዓቲከ፡ ዘነበብከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,14 ; ይነቡ፡ ሐሰተ፡ እምከርሦሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,21 ; አፉሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ነበበ፡ ከመዝ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 24,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 57,1 ; ሶበ፡ አኅለቁ፡ ነቢበ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,11 ; liber Jobi.Job 2,9 ; ብዙኀ፡ ትነብብ፡ liber Jobi.Job 11,2 ; ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ liber Jobi.Job 34,37 ; cumc.Acc.personapers.( alloquila): Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 26,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 3,16 ; Hezekielis prophetia.Hez. 21,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,11 ; Danielis prophetia.Dan. 8,18 ; ይንብቡኒ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,3 ; cumc.duplexdupl.Acc.: ይንብቡኒ፡ ቃለ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 9,4 ; ዘይነብበኒ፡ τί λαλήσει ἐν ἐμοί Habacuci prophetia.Hab. 2,1 .
a)loquendi facultate praeditum esselaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,33 Platt; ሕፃናት፡ ዘዓመት፡ ይነቡ፡ ወይትናገሩ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,23 .
b)sermonelai.e. ratione praeditum essela: በርእስ፡ የኀድር፡ ነቢብ፡ ወአእምሮ፡ τὸ λογιστικόν ( ratiocinandi facultasla) Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ማይ፡ ዘኢይነብብ፡ ( ἅλογον ) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,55 .
d)diserte loquila, orarela, eloquentem essela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,14 ; ዘይክል፡ ነቢበ፡ δυνατὸς ἐν γλώσσῃ ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,7 ; ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ ῥήτωρ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
e)multa loquila, fabularila, loquacem essela: መንፈሰ፡ ነቢብ፡ πνεῦμα πολυῤῥῆμον liber Jobi.Job 8,2 ; at plerumque adjecto ብዙኀ፡ vel አብዝኀ፡ , ut: ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ liber Jobi.Job 34,37 ; ዘይጸልእ፡ ብዙኀ፡ ነቢበ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,6 ; ለዘያበዝኅ፡ ነቢበ፡ ይትቌጥዕዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,8 ; liber Jobi.Job 4,2 .
f) አዕበየ፡ ነቢበ፡ fastuose loquilaRegum liber biblicum II.2 Reg. 19,29 .
g)blande compellarela, benigne alloquila: ንብብዋ፡ ውስተ፡ ልባ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,36 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,39 .
3)i.q. አንበበ፡ , scilicetsc.
a)meditarila: ነበቡ፡ ከንቶ፡ ἐμελέτησαν κενά Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,1 .
c)cantarelaDanielis prophetia.Dan. 3,24 varia lectiovar.( videasvid. አንበበ፡ ). n. 656
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
Substantivumsubst., collatio, -is vel collectivum, -ecoll., et singularissing., pluralisPl. ነግዳን፡ (de Plur. አናግድ፡ vid. sub እንግዳ፡ ) peregrinusla, advenala, hospesla, collatio, -is vel collectivum, -ecoll.: ፈላስያን፡ ንሕነ፡ በቅድሜከ፡ ወነግድ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,15 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,19 ; singularissing.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 23,4 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,11 ; ብእሲ፡ ነግድ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 6,2 ; liber Jobi.Job 31,32 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,38 ; pluralisPl. ፍቅረ፡ ነግዳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 21 ; ነግዳን፡ እምነ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,12 ; አፍቀረ፡ ነግደ፡ hospitalem esselanot able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,9 ; መፍቀሬ፡ ነግድ፡ hospitalislaad Titum epistola.Tit. 1,8 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 3,2 ; n. 694 መፍቀሪተ፡ ነግድ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 108 ; አፍቅሮ፡ ነግድ፡ hospitalitaslaad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,13 ; ተቀብሎ፡ ነግድ፡ hospitalitaslaad Hebraeos epistola.Hebr. 13,2 ; ከመ፡ ይትወከፉ፡ ነግደ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 181 ; ቤተ፡ ነግድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 ; Chrys. not able to find explanation in abbreviation listTa. 10 ; ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolavel stabulariuslaLucae evangelium.Luc. 10,34 ; Lucae evangelium.Luc. 10,35 ; ባዕለ፡ ቤተ፡ ነግድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15. ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
nomen agentisn. ag., fem. ዐቃቢት፡ , pluralisPl.m. ዐቃብያን፡ , cumc. ዐቀብት፡ custosla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,9 ; ዐቃብያን፡ (v. ዐቀብተ፡ ) ቤት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዐቃቤ፡ ኅለት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,4 ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,3 ; አንትሙ፡ ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 205 ; ካህናት፡ ዐቃብያነ፡ ሕጉ፡ ለእግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; Petrus ዐቃቤ፡ መራኁተ፡ መንግሥተ፡ ሰመያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 266 ; ዐቀብት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,14 ; Actus apostolorum.Act. 12,6 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39.
a)In specie
β) ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,2 et ዐቃቤ፡ ርእስ፡ , ut: ሊቃነ፡ ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 custos corporisla, satellesla.
γ) ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως vicarius regisla, procurator regnilaParalipomenon liber II.2 Par. 26,11 .
δ) ዐቃቤ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ custos arcae eleemosynarumlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,4 et ዐቃቢ፡ γαζοφύλαξ thesaurariuslaEzrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 2,10 .
ε) ዐቃቤ፡ ቀምሕ፡ cla. pomorumlavideasvid. sub ቀምሕ፡ ; adde Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 .
ζ) ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ oratorlaActus apostolorum.Act. 24,1 .
η) ዐቃቤ፡ ነግድ፡ caupolaLucae evangelium.Luc. 10,34 .
θ) ዐቃቤ፡ አልባስ፡ custos vestiariilaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 22,14 .
ι) ዐቃቤ፡ አንስት፡ cla. gynaeceilaEsther, liber biblicus.Esth. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,14 .
λ) ዐቃቤ፡ ወይን፡ vel ዐጸደ፡ ወይን፡ vinitorlaMarci Evangelium.Marc. 12,1 ; Lucae evangelium.Luc. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,5 varia lectiovar.; ዐቀብተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 52,16 ; Joelis prophetia.Joel 1,11 ; ዐቃቢተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; ዐቀብተ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,10 .
μ) ዐቃቤ፡ ገነት፡ hortulanuslaEvangelium Joannis.Joh. 20,15 ; Sx. not able to find explanation in abbreviation listHaml. 25 ( videasvid. ዐውድ፡ ).
d)custodiensla: ብእሲት፡ አርማሚት፡ ወዐቃቢተ፡ ልሳን፡ (linguam compescens) Mashafa Falasfa.Fal. f. 50.
ʿāqqābi
1) እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ʾǝqā bet ʿaqqābi keeper of the church treasury ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡ ቤት፡ under ቤት፡
2) (Dillmann a) ዐቃቤ፡ ʿaqqābe ዓቃቤ፡ ʿāqqābe Substantivumsubst. st.c. guardian ofen keeper ofen
a) ዓቃቤ፡ መርኆ፡ ʿāqqābe marḫo key-beareren ወዓቃቤ፡ መርኆ፡ ተርቢኖስ፡et le ʿāqābe marḫo, Tarbinosfr 34 l. 10–11 (ed.), 40 l. 7 (tr.), videasvid. መርኆ፡
b) ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ʿāqqābe saʿāt ዓቃቤ፡ ሰዓት፡ ነገደ፡ ክርስቶስ፡Le ʿāqābē saʿāt était Nagada Iyasusfr 29 l. 18 (ed.), 33 l. 16–17 (tr.), videasvid. ሰዓት፡
c) (Dillmann a ε) ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡ ʿāqqābe qamḥ keeper of cropsen ወረሰይዋ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ መዝብረ፡ ከመ፡ ልገተ፡ ዓቃቤ፡ ቀምሕ፡They have converted the church into ruins like the hut of yield keeperen 78 § 154 (ed.), 45–46 § 154 (tr.), videasvid. ቀምሕ፡
d) ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ʿāqqābe nǝwāya gǝbar keeper of the property ወዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበሪሃ፡ ለገበዝ፡ ጽንዕነ፡ ማርያም፡l’économe des biens de la cathédrale, Ṣeneʿena Māryāmfr 31 l. 13 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.), videasvid. ንዋይ፡ , ግብር፡
e) ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ʿāqqābe ʾaskāren treasureren ወሶበ፡ ርእዮ፡ ከመ፡ መፍቀሬ፡ ንዋይ፡ ውእቱ፡ ረሰዮ፡ ዓቃቤ፡ አስካሬን፡ ዘውእቱ፡ ሙዳየ፡ ምጽዋት፡ እንተ፡ ያስተጋብኡ፡ ቦቱ፡ ወርቀ፡ መባእ።lorsqu’il vit qu’il aimait les richesses, il lui avait donné (la charge de) aqābē askārēn, c’est-à- dire de (gardien de) la bourse des aumônes, où l’on réunissait l’or des oblationsfr 70 l. 29–31 (ed.), 81 l. 23–25 (tr.), videasvid. እስክሬን፡
f) ዓቃቤ፡ ገበዝ፡ ʿāqqābe gabaz ‘Il testo dice ዓቃቤ፡ ገበዝ . ገበዝ o ቄስ፡ ገበዝ è il titolo dell’addetto alla custodia dei beni della chiesa che ha anche l’incarico di aprirla a di chiuderla. Da notare che nessun dizionario di gəʼəz né di amarico registra questi due termini in coppia.’ 33 (145) n. 44, videasvid. ገበዝ፡
g) ዐቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿaqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡ ʿāqqābe ṣǝnṣǝnyā , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿaqqābe ṣanṣan , ዐቃቤ፡ ጸንጸን፡ ʿāqqābe ṣanṣan lit. ‘keeper of the fly-whisk’ a title bestowed to a ruler of ʾƎndartā, also to a ruler of Tigray (Chernetsov, and after him Derat, identifies it with the title videasvid. ዓቃጼን፡ considered to be its later, abbraviated form .) ወበጊዜ፡ በአቱ፡ ውስተ፡ አናቅጺሃ፡ ቆሙ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ወነብ[ር]እድ፡ ዘአክሱም፡ በየማን፡ ወበፀጋም። እንዘ፡ ይከለክሉ፡ ይኂዞሙ፡ ጨንገረ፡ ዘአውልዕ፡ እስመ፡ ከማሁ፡ ሕጎሙ። ወበእንተዝ፡ ይሰመይ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ ዓቃቤ፡ ጽንጽንያ፡A son entrée aux portes de la ville, le roi avait à sa droite et à sa gauche le gouverneur du Tigré et l’administrateur d’Aksum qui portaient et agitaient, suivant l’usage, des rameaux d’olivier; c’est pour cela que l’on appelle le gouverneur du Tigré ʿAqâbê Ṣenṣenyâfr 49 l. 8–10, 50 l. 1–2 (ed.), p. 49 l. 9–12, 50 l. 1 (tr.); ዘኢይበውእ፡ ዓቃቤ፡ ጸንጸን፡ ወኢከንቲባ፡ ዘአልቦ፡ ግብረ፡ ለባዕድ፡ ዘእንበለ፡ አበ፡ ምኔት፡ ዘመጣዕ፡Que l’ʿaqqābē ṣanṣan n’entre pas, ni le kantibā, à l’exception de l’abbé de Maṭāʿfr 56, 57; ዓቃ፡ ጸንጸን፡ ባራ፡ ጽዮን፡le liqā{sic} ṣanṣan Bārā Ṣeyonfr 57, 58, videasvid. ጽንጽንያ፡
Grébaut
ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ʿaqqābe śǝrāy «médecinfr, pharmacienfr» ― ባለ፡ መድኃኒት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r., videasvid. ሥራይ፡
127
Leslau
ዐቃቤ፡ ሥራይ ʿaqqābe śǝrāy physicianen, whitch doctoren; see 182–3, videasvid. ሥራይ 536a
ዐቃቤ፡ ሰዓት ʿaqqābe saʿāt ‘Times Keeper’ for the emperor’s schedules as well as for the hours of the prayers 66a
participiumpart.
2)recensla, de uvis Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,4 C; de pane: ( monachusla) ደወየ፡ ወፈተወ፡ ኅብስተ፡ ልምሉመ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 130.
3)tenerla, lentusla, mollisla, lenisla: ሎሰ፡ ጽቡረ፡ ልምሉመ፡ ἁπαλήν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,7 ; ሰፍነግ፡ ልምሉም፡ spongia mollislaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ናላ፡ ልምሉም፡ ውእቱ፡ በግዕዘ፡ ጠባይዕ፡ ὁ γὰρ ἐγκέφαλος φύσει ἐστὶν ἁπαλός Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ፈውሳት፡ ልምሉማት፡ medicamenta lenialaFaus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3,3 ; de voce: ዐቃቤ፡ አንቀጸ፡ ምኔት፡ ይኩን፡ ልምሉመ፡ ቃል፡ ለርሑቃን፡ ወለቅሩባን፡ ወትሑተ፡ ጥቀ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 10 ; { de sermone, ut: አስፈጦሙ፡ ወኄጦሙ፡ በነገረ፡ ልምሉም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 }.
lǝmlum
Grébaut
ልምሉም፡ lǝmlum , pluralisPl. ልምሉማን፡ lǝmlumān ; fem. ልምልምት፡ lǝmlǝmt , pluralisPl. ልምሉማት፡ lǝmlumāt «verdoyantfr, tendrefr» ― ለምለም፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25
Leslau
ልምሉም lǝmlum soften, tenderen, milden, smoothen, flexibleen, delicateen, freshen, verdanten 315b