Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, rarius ፀራይ፡ , et (nomen unitatis a ፀር፡ ), hostilis^la, inimicus^la, adversarius^la: ብእሲ፡ ፀራዊ፡ ; ; ; ; ; ; ; ቀጥቅጦ፡ ለፀራዊ፡ ; ፀራይ፡ et ፀራዊ፡ ἀλλότριος ; ኮንከ፡ ለነ፡ ፀራዌ፡ ጽኑዐ፡

ባዕላይ

, (rhythmi causa a poëta formatum) dives^la: ኮንከ፡ ከመ፡ ነዳይ፤ ሊባኖስ፡ ክቡር፡ ወልደ፡ ባዕላይ፡ Mavâs. 30.

ተፈቅረ

III,1

1)diligi^la, amari^la: ; ; ይትፈቀሩ፡ በእንቲአኪ፡ ጽሉኣን፡ ; ኮንኩ፡ እትፈቀር፡ በገጸ፡ እምየ፡ ; Mavâs. 28 ( ተፈርሀ፡ ); በኀበ፡ ab^laaliquo vel alicui^la: ወተፈቅሩ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወበኀበ፡ ሰብእ፡ ( ); ; ሚመ፡ መጠነ፡ ይትፈቀር፡ quanto amabilior, Lud. ex

2)amorem^lavel benevolentiam^laalicujus sibi^laconciliare^la: ተፈቀር፡ በኀበ፡ ብዙኃን፡ προσφιλῆ σεαυτὸν ποίει ; ፈቀደ፡ ይግበር፡ ግብረ፡ ዘይትፈቀር፡ ቦቱ፡ ኀበ፡ ቄሳር፡

ስምዕ

, m. et fem. , ስምዓት፡ , ስምዐታት፡

1)res audita^la, rumor^la, nuntius^la: መኑ፡ ገብረ፡ ዘንተ፡ ስምዐ፡ እምትካት፡ ἀκουστά ; ስምዐ፡ ኮነ፡ ; በከመ፡ ስምዕ፡ ዘሰማዕክሙ፡ ; ἀκοή ወንሕነኒ፡ ንሰምዕ፡ ሠናየ፡ ስምዐ፡ በላዕሌኪ፡ ; መኑ፡ አምነነ፡ ስምዐነ፡ .

2)testimonium^la, testificatio^la, contestatio^la ; ; ; ; ; ስምዐ፡ ሐሰት፡ καταψευσμός ; ስምዕ፡ በሐሰት፡ ; በእንተ፡ ስምዐ፡ ሐሰት፡ F.M. 24; ስምዓት፡ testium dicta^lavel responsa^laF.N. 43,12; ስምዑ፡ ለክርስቶስ፡ 2 ; ; ; ; ; in specie

a)testimonium^la, locus probans^la, argumentum^la(e libro allatum): ስምዐታት፡ ;

b)testimonium^laDei vel revelatio^la(cum praeceptis) עֵדיּת ; ; ; ; ቤተ፡ ስምዕ፡ σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου ; ; ደብተራ፡ ቤተ፡ ስምዕ፡ ; (alias መርጡር፡ vel መርጡል፡ ).

c)martyrium^la: ከመዝ፡ ፈጸሙ፡ (martyres) ስምዖሙ፡ ; ምክንያተ፡ ስምዖሙ፡ causa martyrii eorum^la ; ሕማመ፡ ስምዕ፡

3), et , m. et fem. , testis^lavel testes^la: ስምዕ፡ አሐዱ፡ ; ; ኢትኩን፡ ስምዐ፡ በሐሰት፡ ላዕለ፡ ቢጽከ፡ ; ; ; ረሰይክዎ፡ ስምዐ፡ ለአሕዛብ፡ ; 1 ; ; ; creberrime: ስምዐ፡ ኮነ፡ testis fuit^lavel testatus est^la ; ; ለ፡ vel ላዕለ፡ prs. ( alicui^la) ; ስምዐ፡ ኮኑ፡ ላዕሌሁ፡ ከመ፡ ፍጹም፡ ውእቱ፡ ; በ፡ rei, ut ኮንኩ፡ ስምዐ፡ በዝንቱ፡ ; vel ለ፡ ; ; ስምዕ፡ ለዛቲ፡ ቃላት፡ ; vel በእንተ፡ ; ; vel ላዕለ፡ , ut: ኮንኩ፡ ስምዐ፡ ላዕለ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ ; ; እግዚአብሔር፡ ስምዕ፡ ላዕለ፡ ኵልያቲሁ፡ ; ከመ፡ , ut: ስምዐ፡ ኮነ፡ ከመ፡ ; . – In specie

4)martyr^laet martyres^la: ቂርቆስ፡ ዘኮነ፡ ስምዐ፡ ለክርስቶስ፡ Mavâs. 61; በዛቲ፡ ዕለት፡ ኮኑ፡ ስምዐ፡ ኮርኖስ፡ ወፊልሞና፡ ; ; alias creberrime in Sx. – Nota, ስምዕ፡ et ስም፡ in libris Mss. passim confundi. – : ስምዕ፡ ዘ፡ ምስክር፡

ስምዕ

, m. et fem. , ስምዓት፡ , ስምዐታት፡

a)testimonium^la, locus probans^la, argumentum^la(e libro allatum): ስምዐታት፡ ;

c)martyrium^la: ከመዝ፡ ፈጸሙ፡ (martyres) ስምዖሙ፡ ; ምክንያተ፡ ስምዖሙ፡ causa martyrii eorum^la ; ሕማመ፡ ስምዕ፡

ስርግው

, fem. ስርጉት፡ comtus^la, ornatus^la: ድንግል፡ እንተ፡ ስርጉት፡ በወርቅ፡ ; ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ n. 349 ስርጉት፡ ከመ፡ መርዓት፡ ; ስርግዋት፡ ; ; ስርግዋን፡ በወርቅ፡ ; ስርግዋን፡ በንዋየ፡ ሐቅል፡ θυρεοφόροι ; እለ፡ ስርግዋን፡ በፍቅርኪ፡ ; በጽጌ፡ Sx. Enc.; ኮንኩ፡ ስርግወ፡ በመንፈስ፡ ; ስርግው፡ ንድቁ፡ ; ብእሲ፡ ባዕል፡ ሐነጸ፡ ቤተ፡ ስርግወ፡ ወብሩሀ፡

ቢጽ

, m. et fem. , et , አብያጽ

1)singulus^la, singuli^la, quidam^lae multitudine animantium vel rerum aequalium ad idem genus pertinentium vel unus e sociis^laad eandem societatem pertinentibus; de viris; ፵፼ ቢጸ፡ እስራኤል፡ ({400,000 Mann von Israel}) ; ከመ፡ ያምጽእ፡ እም፡ ደቂቀ፡ እስራኤል፡ ቢጸ፡ ወራዙተ፡ νεανίσκους ; ቢጽ፡ እኩያን፡ τινὲς ἄνδρες πονηροί ; ; ; እምቢጸ፡አጉሥጦስ፡ ( von der Mannschaft des ) σπείρης Σεβαστῆς ; de bestiis: ቢጸ፡ ተባዕት፡ ( die männlichen Stücke ) ; de rebus: ቢጾን፡ ርቡዓት፡ ወጸዓድው፡ ; ወእቤ፡ በለሳተ፡ ቢጸ፡ ( etliche Feigen ) καὶ εἶπα · σῦκα ; በበ፡ ቢጾሙ፡ ( Mann für Mann ) ; በበ፡ ቢጾን፡ ( Stück für Stück )

2)qui ejusdem generis est cum alio: par^la, aequalis^la, coaequalis^la, socius^la, sodalis^la, consors^la, collega^la, amicus^la, comes^la: ; ; ምስለ፡ ቢጽከ፡ ; ኢኮንኩ፡ አነ፡ እግዚእከ፡ አላ፡ ቢጽከ፡ ; ኢትኩኖሙ፡ ቢጾሙ፡ (in peccando) ; ኮንኩ፡ ቢጾን፡ ለአዕዋፍ፡ ; συνήλικοι ; ገብኡ፡ ወሖሩ፡ ኀበ፡ ቢጾሙ፡ εἰς τὰς διατάξεις αυτῶν ; እለ፡ ምስሌሆሙ፡ ቢጾሙ፡ οἱ συνεταῖροι ; σύνδουλοι ( conservi^la) ; ; ለቢጹ፡ ለአርዳእ፡ συμμαθηταί ; ; ; ቢጾን፡ αἱ λοιπαὶ σὺν αὐταῖς ; ; አብያጺሁ፡ ; ἑταῖροι ; οἱ πλησίον ; ; ; ; ቢጻ፡ αἱ πλησίον αὐτῆς ; φίλοι ut: ነዳይ፡ ለእመ፡ ወድቀ፡ ይከይድዎ፡ ቢጹ፡ ; οἱ ἀδελφοί ; ; ; ; ኢይትፈለጥ፡ እምአብያጽየ፡ Chrys. ho. 27; ቢጽክሙ፡ ውእቱ፡ ὑπὲρ ὑμῶν ( ዕድው፡ καθ᾽ ὑμῶν ) ; አጥሪ፡ አግዋረ፡ እምቅድመ፡ ትሕንጽ፡ አብያተ፡ ወአብያጸ፡ እምቅድመ፡ ትሑር፡ ፍኖተ፡

a)quivis alius^la, quocum vivimus, proximus^la, frater^la(sensu biblico; der Nächste), ὁ πλησίον ; n. 540 ; ; . ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ἀδελφός ; ; ; ; ; .

b)alter^la: ብእሲ፡ እምቢጹ፡ ; ; al.

ኮነ

I,1[proprie: erectum stare^la, Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistit^la, accidit^la, fuit^la] n. 862 ኮነ፡ ( ; ; al.), ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )

1)accidere^la, evenire^la, fieri^la( geschehen^de): ዘከመ፡ ኮነ፡ τὸ γεγονός ; ; ደንገፁ፡ በበይነ፡ ዘኮነ፡ ; ; ; ለእመ፡ ከዊነ፡ ኮነ፡ ከመዝ፡ በመዋዕሊክሙ፡ ; ; ኀጢአት፡ ዘይከውን፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; በከመ፡ ነበብኩ፡ ከማሁ፡ ይከውን፡ ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ ; ; ዘእምይእዜ፡ ይከውን፡ ; ዘሀሎ፡ ይኩን፡ ἃ δεῖ γενέσθαι ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ ; ; ዘኮነ፡ τὴν αἰτίαν ; (pro ): ኮነነ፡ በከመ፡ ፈከረ፡ ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ ; saepe in locutione hac: ወኮነ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ አብራም፡ ; ; ; ; ; saepe pro hebr. וַיְהִי vel וְהָיָה , sive ወ፡ sive omisso, ut: ; ; ; ; ; ; ; ወይከውን፡ ይእተ፡ አሚረ፡ al.; ለይኩን፡ ለይኩን፡ fiat! fiat!^la ; ; ; ; ለይኩን፡ በከመ፡ ትቤ፡ .

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

b)absolvi^la, confici^la, ; እምዝ፡ አብእዎሙ፡ ውስተ፡ መቃብሪሆሙ፡ ወትብል፡ ፫ ጸዋት፡ ወትጸርኅ፡ ፱ ጊዜ፡ እስከ፡ ይከውን፡ ({ bis es vorüber ist^de}, sepultura) ;

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

a)exsistere^la, oriri^la, gigni^la ; ; ; ; ; ; ወኮነ፡ ጋእዝ፡ ; ; ; ; ኢይኩን፡ እንከ፡ ፍሬ፡ እምውስቴትኪ፡ ; ; ኵሉ፡ ኮነ፡ እመሬት፡ ; ኢየሱስ፡ ዘኮንከ፡ እምቤተ፡ ይሁዳ፡ Enc. Mar.

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

c)fieri aliquid^la, converti in aliquid^la( zu etwas werden^de), praedicati (passim ): ብርሃንከ፡ ጽልመተ፡ ኮነከ፡ ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ ; እግዚአብሔር፡ ረዳኢየ፡ ኮነኒ፡ ; ; ኮነ፡ ነዳፌ፡ ; ; ; ኮንኪ፡ ብእሲተ፡ ; ; ; ; ; ( ἐστράφη ); ; ቦዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ( μετατιθέμενος ) ; ( τρεπόμενος ); ዘሌሊት፡ መዓልተ፡ ይከውኖ፡ ; ; ; ; ; crebro in locutione: ወኮነቶ፡ ብእሲቶ፡ ; al.; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ ከዊኖ፡ ; ; አቅደመ፡ ስምዐ፡ ከዊነ፡ እስጢፋኖስ፡ Mavâs. 4; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ ; ለ፡ praed.: ; ናሁ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኮኖሙ፡ ለጽእለት፡ ; vel ውስተ፡ , ut: ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ ; ከመ፡ ( fieri instar^laalicujus i.e. ei similem^la), ኮኑ፡ ከመ፡ አእዱገ፡ ገዳም፡ ; ; ኮኑ፡ ከመ፡ ዘኢተፈጥሩ፡ ; ; .

α)aliquis factus est aliquid i.e. accidit ei^laaliquid, expertus est^laaliquid: ኢያእመረት፡ ዘኮነ፡ ምታ፡ ; ; እለ፡ ከመዝ፡ ኮኑ፡ ; ; መንተ፡ ኮንኪ፡ ; ; ; ; ; ; ምንተ፡ ኮንክሙ፡ ይእዜ፡ ; ኮንኩ፡ ከመ፡ n. 863 ; .

β)vertitur^laalicui aliquid in rem, vel ei imputatur tamquam^la: ይከውነከ፡ ጌጋየ፡ ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ λογισθήσεται ; ጥበበ፡ ይከውኖ፡ (v. ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ) ; ; ; ; .

3)esse^la, raro i.q. exsistere^la( dasein^de, vorhanden sein^de), ut: ; እስመ፡ ኢኮኑ፡ ( ደቂቃ፡ ) ὅτι οὐκ εἰσίν (v. ኢሀለዉ፡ ); ; plerumque ad copulandum subjectum et praedicatum, quod ubi nomen ( vel ) est, in poni solet (quamquam passim Nominativus occurrit, ut in locutione ; ኢኮነ፡ ሠናይ፡ ወኢኮነ፡ አዳም፡ ትኩን፡ ታቦተ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ ባዕድ፡ ). Crebro usurpatur, ubi enunciationis copula pronominalis variis de causis non sufficit, ut: ኩን፡ መሓሬ፡ ; ትከውኖ፡ ከመ፡ መጽሄት፡ ዝሕልት፡ ; ይከውኑ፡ ዘአምላክ፡ ; ; እመ፡ ጠቢበ፡ ኮንከ፡ ለርእስከ፡ ጠቢበ፡ ትከውን፡ ለቢጽከ፡ ; ; ምድር፡ ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ኮነት፡ ; ኢይክል፡ ኵሎ፡ ከዊነ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; በከዊነ፡ ሕዝቡ፡ ቅዱስ፡ ; ; (ubi ignominia te afficiunt, Deum invoca) ወሶቤሃ፡ ይትዌለጥ፡ ኀሳርከ፡ እምከዊነ፡ ኀሳር፡ ኀበ፡ ከዊነ፡ ክብር፡ ; ከመ፡ ኢኮነ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; አኮኑ፡ ጽልመት፡ ይእቲ፡ ( ዕለት፡ ) ወኢኮነት፡ ብርሃነ፡ ; ተቀብረ፡ በሀገረ፡ ዳዊት፡ ወኢኮነሰ፡ ውስተ፡ መቃብረ፡ ነገሥት፡ ; ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ; ወኮነ፡ አይኅ፡ ላዕለ፡ ምድር፡ አርብዓ፡ ዕለተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዘይከውን፡ is qui futurus est^la ; ዘይመጽእ፡ ወዘይከውን፡ በደኃሪት፡ ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

α) ኮነ፡ Imperfecto verbi, ad significandum Imperfectum Latinorum: ኮነ፡ ይገብር፡ fuit conficiens^lai.e. conficiebat^la ; ; ኮነ፡ ይጐይይ፡ ወትረ፡ ; ኮነ፡ ያወትር፡ ; ኮነ፡ ያመልክ፡

β) ኮነ፡ Perfecto, ad significandum Perfectum vel Plusquamperfectum Latinorum: ኮንኩ፡ ኢነበብኩ፡ ቃለ፡ ጽድቅ፡ ; አስቴር፡ ዘኮነ፡ አክሶይሮስ፡ አውሰባ፡ ; እስከ፡ ፍጻሜሁ፡ ለዘ፡ ኮኑ፡ ወጠኑ፡ al. (maxime in libris ex Arabico translatis).

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

b)est alicui^lares i.e. habet^larem ( einem gehören^de), ለ፡ pers., ut ; ; ; ማእዱ፡ ለከ፡ ትኩን፡ ; ኵሉ፡ ንዋዩ፡ እምድኅረ፡ ምንኵስናሁ፡ ይከውን፡ ለምኔት፡ F.N. 10.

c)esse in rem^lavel rei^la( zu etwas dienen^de, gereichen^de), ለ፡ rei: ; ; ወይከውን፡ ፍሬሁ፡ ለሲሳይ፡ ወቈጽሉ፡ ለፈውስ፡ ; ; (pro ) i.e. alicui^la, ut: ወይኩንከ፡ ለዐጸደ፡ ወይን፡ ; vel rei et (pro ): ወትከውኖ፡ ዕቅፍተ፡ 1 ; አሮን፡ ይኩንከ፡ ነቢየ፡ ; ; ; ኢይከውነከ፡ ምክሐ፡ (v. ለምክሕ፡ ) ; etiam ከመ፡ rei ( pro^la, loco^la): ኩኖ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ ከመ፡ አቡሁ፡ .

d)versari in^laaliqua re, በ፡ , ut: በሣልሲት፡ ዓመት፡ ይኩን፡ (poenitens) በጾም፡ ወበጸሎት፡ F.M. 5,8; ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ F.M. 32,1; ከመ፡ እኩን፡ ቦቱ፡ ἵνα εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

β)de pretio, : ኮነ፡ ርእሰ፡ አድግ፡ ፶ ሰቅለ፡ ብሩር፡ caput asini erat quinquaginta siclis^la ; n. 864 በ፡ , ut: መስፈርተ፡ ስንዳሌ፡ በሰቅል፡ ትከውን፡ .

f) ዘኮነ፡ vel ዘኮነ፡ ከዊኖ፡ (v. ከዊነ፡ ) quicumque fuerit^la, quicumque^lavel ullus^la( irgendwelcher^de): ዘኮነ፡ ; ዘኮነ፡ ንዋይ፡ πᾶν σκεῦος ; ; ጠዐም፡ እክለ፡ ዘኮነ፡ ; በዘ፡ ኮነ፡ ከዊኖ፡ ὅ τι οὖν ἂν ᾖ ; ዘይቀሥጥ፡ እምቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ Clem. f. 161; ; ወእመሂ፡ በዘኮነ፡ ከዊኖ፡ መግባረ፡ እኩይ፡ (sive quocumque facinore malo) ; ; Clem. f. 133; ; ; እመኒ፡ ገብር፡ አው፡ ሐራዊ፡ አው፡ ነዓዊ፡ ወዘኮነ፡ ከዊኖ፡

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

a)est i.e. (factum est quod fieret necesse erat) satis est^la, sufficit^la, ; (pro : alicui^la): ኮነከ፡ አከለከ፡ ἱκανούσθω σοι ; ; ይኩንክሙ፡ ለክሙ፡ ; ይከውነክሙ፡ ( እምይእዜ፡ ) ; Infin. in Nom. vel : ኮነክሙ፡ ዐሪግ፡ ; ኮነክሙ፡ ዐዊዶቶ፡ ; verbi (quae loci interpretatio magis placet, quam est quod^la); ኮንየ፡ (sub ኮን፡ ).

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

c)est alicujus^la, meum^la, tuum^la, decet^laaliquem, vel ለ፡ pers.: ኢኮነ፡ ለክሙ፡ አእምሮ፡ ፍትሕ፡ ; ኢኮነ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ መዋዕለ፡ ወአዝማነ፡ ; ኢኮነ፡ ለነ፡ ወለክሙ፡ ዘነሐንጽ፡ ቤተ፡ አምላክነ፡ ; ኢይከውነከ፡ ከመ፡ ትዕጥን፡ .

d)permissum est^la, licet^la( ἔξεστι , ἔστι ): ገብረ፡ ዘኢይከውን፡ ; ; suff. (pro ) vel ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ይከውነነ፡ ; እስመ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ኢኮነ፡ ለክርስቲያን፡ ; Infin. sive in , ut: ዘኢይከውን፡ ገቢረ፡ ; ; ; ; ; ; ; sive praemisso ለ፡ , ut: ዘኢይከውኖሙ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , sive praemisso እምነ፡ (negativo): ; verbi: ኢይከውን፡ ንደዮ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ verbi: ; Rel. Bar.

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ኮነ

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ቅጥቁጥ

, fem. ቅጥቅጥ፡ ( ) confractus^la, contritus^la, comminutus^la, quassatus^la: በትረ፡ ብርዕ፡ ቅጥቁጥ፡ ; ; ብርዕ፡ ቅጥቁጥ፡ ; ; fractus membris: ; ; ዘያነሥኦ፡ ለውዱቅ፡ ወይፌውሶ፡ ለቅጥቁጥ፡ ; confectus^la: ኮንኩ፡ ከመ፡ ብእሲ፡ ቅጥቁጥ፡ ; ቅጥቁጣን፡ ; contritus^laanimo (poenitentia): ቅጥቁጠ፡ ልብ፡ Chrys. Ta. 31. n. 470qǝṭquṭ , fem. qǝṭǝqṭ

Cross-references: for ልብ፡ ቅጥቁጥ፡ ልብ፡ (Grébaut)

ጠንቈለ

quadril. I [amhar.; ጠቀለ፡ col. 1222; proprie: artem arcanam et mendacem exercere^la] hariolari^la, divinare^la: ሥራይ፡ ወጠንቍሎ፡ F.N. 23; ጠንቂሎ፡ (legas ጠንቂልየ፡ vel ጠንቍልየ፡ ) ኮንኩ፡ ገጸ፡ ሰማይ፡ ርእይየ፡ ዮም፡ ይዘንም፡ ብህልኩ፡ Form. Conf.

መርዓት

, fem. , መራዕው፡ , rarius መራዕይ፡ ( ; ; gramm.§ 139,2,c) et መራዕዋት፡ et መርዓውያት፡ et መርዓታት፡ ( )

1)sponsa nuptialis^la, sponsa^la, νύμφη ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኮንኪ፡ ሊተ፡ መርዓተ፡ ; ; ; ; ( cum utraque editio formam መርዔት፡ exhibeat, dubium videtur, utrum Aethiopes gregem^laan sponsam^laintelligant); ቅድስት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ይእቲ፡ መርዓት፡ እንተ፡ ክርስቶስ፡ መርዓዊሃ፡ ; (virgines devotae et monasticae,) እለ፡ ውእቶን፡ መራዕዋተ፡ ክርስቶስ፡ F.M. 6,10; ከመ፡ እማንቱ፡ ይኩና፡ መርዓውያቲሁ፡ ለክርስቶስ፡ ; መጋቤ፡ መራዕይ፡ νυμφαγωγός ; ; ኵሎሙ፡ ያረኵሱ፡ መራዕወ፡ ደቂቆሙ፡ .

መርዓት፡ marʿāt , መራዕው፡ marāʿǝw , መራዕይ፡ marāʿǝy

Grébaut
መርዓት፡ marʿāt , መራዕው፡ marāʿw «épouse^fr» ― ሙሽራይት፡ Ms. BNFabb217, fol. 37r.
86

Leslau
መርዓት marʿāt ( መራዕው፡ marāʿǝw , መራዕይ፡ marāʿǝy ) bride^en, daughter-in-law^en, spouse^en 356b

ኮነ

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ዕሩቅ

1)nudus^la, ; ; ; ; ልብሰ፡ ዕሩቅ፡ ; ዕሩቃን፡ ዘእንበለ፡ ልብስ፡ ; ; ; ዕሩቃን፡ ; ኮንኪ፡ ዕርቅተ፡ ; ዕሩቀ፡ ርእስ፡ capite inoperto^laF.M. 26,8; sacerdos ኢይኩን፡ ዕሩቀ፡ አባል፡ ቅድመ፡ ገጸ፡ መኑሂ፡ F.M. 32,3.

a)( denudatus^la, carens^la, destitutus^la, privatus^la): n. 962 ዐጽም፡ ዕሩቀ፡ ሥጋ፡ ; rei, ut: እንዘ፡ ዕሩቃን፡ ጥበበ፡ (cfr. Asc. ); እምን፡ rei: Adam et Eva ኮኑ፡ ዕሩቃነ፡ እምጸጋ፡ ዘላዕሌሆሙ፡ ; ምድር፡ ዕርቅት፡ እምሰብአ፡ ቀትል፡ (i.e. militibus) ; Paulus Samosatenus statuit Christi naturam humanam ዕሩቀ፡ እመለኮት፡

b)nudus^lai.e. solus^lavel inanis^la: በእንተ፡ ስብሐት፡ ዕሩቅ፡ ;

2)vacuus^la: መሳብክት፡ ዕሩቃት፡ ; ከርሥ፡ ዕርቅት፡ ኢትወልድ፡ ፍትወተ፡ እኪተ፡

ነገር

, m. , rarius fem. , ነገራት፡ (verba, dicta, res) et አንጋር፡ (linguae), sermo^la,

1)ratio loquendi i.e. lingua^la, dialectus^la, locutio^la( Sprache ): ይነብባ፡ በነገረ፡ ከነዓን፡ ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ፋርስ፡ ; ; እለ፡ ካልእ፡ ነገሮሙ፡ ἀλλόφωνοι ; ደቂቆሙ፡ ነገረ፡ አዛጦን፡ ይትናገሩ፡ ወኢያአምሩ፡ ነገረ፡ ይሁዳ፡ ; ; ; ; ዘይሜህሮ፡ ለዖፍ፡ ነገረ፡ ሰብእ፡ ; διάλεχτος ; λαλιά ; አንጋር፡ Org.; በአንጋረ፡ ኵሉ፡ በሓውርት፡ M.M. f. 329.

2)id quod quis loquitur ( Rede^de),

a)oratio^la, verba^la, etiam verbum^la( ῥῆμα , quatenus est effatum^la, sententia^la): ; ; ; ; ሶበ፡ ሰማዕኩ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ,6; ; n. 691 አንብብ፡ ዘነገረ፡ ; ነገረ፡ ኪዳን፡ ; ; ነገረ፡ መጽሐፍ፡ λόγοι βιβλίου ; ; ; φθόγγος ; በኵሉ፡ ነገረ፡ ጥበብ፡ ; ነገረ፡ ማሕሌት፡ ; ነገረ፡ ኀፍረት፡ αἰσχρολογία ; ነገረ፡ ስላቅ፡ ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ; ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ; ማኅለቅቱ፡ ለነገር፡ συντέλεια λόγων ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ሕይወት፡ ; ( ); ; ነገረ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; በነገር፡ ( በኀይል፡ ወበመንፈስ፡ ) ; ; ነገር፡ ሠናይት፡ λόγοι καλοί ; እስከ፡ እስእሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ አሐተ፡ ነገረ፡ Rel. Bar.; ነገራት፡ ; ; ነገራት፡ እኩያት፡ ; ; .

α)mandatum^la ; ኮነ፡ ነገር፡ በቤተ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ይትበቀል፡ .

β)effata^la, mandata^la, promissa^la, vaticinia divina^la: ነገር፡ ዘበእንተ፡ ሞአብ፡ ; ; ; al.; ነገራተ፡ ሕይወት፡ λόγια ζῶντα ; ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ካህናት፡ ይዕቀቡ፡ ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡

b)relatio^la, enarratio^la, sermocinatio^la, interpretatio^la: ጸሐፍ፡ ኵሎ፡ ነገረ፡ ፍጥረት፡ ; መጽሐፈ፡ ነገሩ፡ ለጦቢት፡ ; ; ; ἐξήγησις ; ኵሎ፡ ነገረ፡ መጽሐፍ፡ πᾶσαν διήγησιν θείαν ; ኢታስትት፡ ነገረ፡ ጠቢባን፡ ; ; ; ; ; ; በቀዳሚ፡ ነገርየ፡ ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ 2 .

c)meditatio^la(sicut secum loqui^lai.e. meditari^la): ነገረ፡ ሌሊት፡ μελέτη νυκτερινή .

d)loquela^la, garritus^la: ነገሩ፡ ለዘብዙኀ፡ ይምሕል፡ λαλιά πολυόρκου ; ; ነገረ፡ ከንቱ፡ ματαιολογία vaniloquentia^la ; ብዝኀ፡ ነገር፡ πολυλογία multiloquium^la ; ነገር፡ ብዙኅ፡ ( አብዛኂ፡ et መብዝኂ፡ ); ብዙኀ፡ ነገር፡ loquax^lap. 32

e)confabulatio^la, colloquium^la, nec non id de quo confabulantur^la: በብዙኅ፡ ነገር፡ πολλῇ ὁμιλίᾳ ; ; ኵሉ፡ ነገሩ፡ ተያፍን፡ ወብዑራ፡ .

f)fabula^la, dicterium^la, proverbium^la, id quod in ore vulgi est^la: ( παραβολαί ); ረሰይከኒ፡ ነገረ፡ ለአሕዛብ፡ ἔθου με θρύλλημα ἐν ἔθνεσι ; διήγημα ; ኮንክሙ፡ ነገረ፡ ለልሳን፡ ἀνέβητε λάλημα γλώσσῇ Η ez. 36,3; ; παραβολή ; ነገረ፡ እገብራ፡ ለመድኀኒትከ፡ ἀχουστὴν ποιήσω τὴν σωτηρίαν σου .

g)rumor^la, fama^la ; ; ; ; ; ; እኩየ፡ ነገረ፡ ሰምዓ፡ .

3)id de quo sermo est,

a)res^la, ; ; ; ለእመሰ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ εἰ οὕτως ἐστί ; ; ; ; ; ክልኤተ፡ ነገረ፡ ; በእንተ፡ ሠላስ፡ ነገር፡ ; ; ኅጡእኬ፡ አንተ፡ አሐተ፡ ነገረ፡ unum tibi deest^la ; ትእምርተ፡ ነገር፡ Lud. Comm. hist. p. 48 ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem mortem attinet^la ; በእንተ፡ ነገረ፡ ጣዖት፡ እኤዝዘክሙ፡ ( de rebus ad idola pertinentibus^la) ; በእንተ፡ ነገረ፡ ዐባር፡ ; creberrime in Jsp. et in aliis libris ex Arabico translatis; ከመዝ፡ ነገራቲሁ፡ ita res ejus se habebant^laLud. e Libr. Myst.

b)res gesta^la, factum^la: ምንትኑ፡ ነገሩ፡ ዘኮነ፡ τί τὸ γεγονὸς ῥῆμα ; ; ; ; ; ; ; 3 .

c)causa^la(forensis) ; .

d)aliquid^la: n. 692 ; ; ; .

(Dillmann 3 a) ነገረ፡ ጕልት፡ matter(s) concerning the fief ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጐለተ፡ ንጉሥነ፡ ጊጋር፡ ወራእስሂ፡ ጕጕሣ፡ ወደጅ፡ አዝማችነሂ፡ ሰብአ፡ ጋድስ፡ ‘Nous allons donc écrire l’affaire des fiefs donnés par notre roi Gigār, étant rās le rās Gugsā et étant notre daǧ azmāč Sebagadis^fr’ 55 l. 16–17 (ed.), 67 l. 2–3 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጕንድጕንዲ። ‘Nous allons donc écrire les fiefs de Guendeguendi^fr’ 62 l. 27 (ed.), 75 l. 10 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘቃልቃል፡ ለአቶ፡ ገፊ፡ ወድ፡ አቤቶ፡ ገብሩ፡ ጕራ፤ ‘Nous allons écrire le document du fief de Qālqāl, appartenant à l’ato Gafi, fils de l’abēto Gabru Guerā^fr’ 66 l. 3–5 (ed.), 79 l. 16–17 (tr.), ጕልት፡

Grébaut
ነገረ፡ ሃይማኖት፡ nagara hāymānot profession de foi^fr. Voir texte cité plus haut de 8. ሃይማኖት፡
ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ nagar zahāymānot controverse concernant la foi^fr. አመ፡ ፴ለጥምቀት፡ ነገረ፡ ጉባኤ፡ በእንተ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ እስመ፡ ተገዓዙ፡ ሰብአ፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ ዘቤተ፡ አቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ምስለ፡ ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡነ፡ ኤዎስጣቴዎስ። 63; ይቤሎሙ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ ዘትትገዓዙ፡ ቦቱ፡ አንትሙ። 63. ሃይማኖት፡
10

Leslau
ነገረ፡ መሀደምት nagara mahaddamt fictitious story^en, መሀደምት 215a

Cross-references: for አርእስተ፡ ነገር ርእስ፡

ጽዕለት

et , fem. et m. , ጽዕለታት፡ contumelia^la, ignominia^la, convicium^la, maledictio^la, probrum^la, opprobrium^la: ὕβρις ; እምጽዕለተ፡ እኩያን፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ὀνειδισμός ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ὀνείδισμα ኮንክሙ፡ ጽዕለተ፡ ለአሕዛብ፡ ; ὄνειδος ; ; ; ; ; ኀሳር፡ ወጽዕለት፡ ; ; ; ; λοιδορία ; ; ከመ፡ ኢይግበር፡ ጽዕለተ፡ ላዕሌከ፡ μή ποτε μῶμον δῷ σοι ; ወዕለታት፡

መጸብሒ

1)( I,2) tributarius^la, vectigalis^la: ኮንዎሙ፡ መጸብሔ፡ ; ; ረሰዮሙ፡ መጸብሔ፡ ; .

2)( II,2) : telonarius^la, publicanus^la, ;

ኮን ኮን ኮነ

sufficentia^la, ( ኮነ፡ n. 4,a) non usitatur nisi cum , ut: ኮንየ፡ (i.q. ኮነኒ፡ ) sufficit mihi^la, satis habeo^la: ስእነት፡ ብሂለ፡ ኮንየ፡ ; ኢይብሉ፡ ኮንየ፡ ; ኮንየ፡ . – Voc. Ae.: ኮንየ፡ ዘ፡ በቃኝ። sufficentia^la, ( ኮነ፡ n. 4,a) non usitatur nisi cum , ut: ኮንየ፡ (i.q. ኮነኒ፡ ) sufficit mihi^la, satis habeo^la: ስእነት፡ ብሂለ፡ ኮንየ፡ ; ኢይብሉ፡ ኮንየ፡ ; ኮንየ፡ . – Voc. Ae.: ኮንየ፡ ዘ፡ በቃኝ። I,1[proprie: erectum stare^la, Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistit^la, accidit^la, fuit^la] n. 862 ኮነ፡ ( ; ; al.), ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ኮን

sufficentia^la, ( ኮነ፡ n. 4,a) non usitatur nisi cum , ut: ኮንየ፡ (i.q. ኮነኒ፡ ) sufficit mihi^la, satis habeo^la: ስእነት፡ ብሂለ፡ ኮንየ፡ ; ኢይብሉ፡ ኮንየ፡ ; ኮንየ፡ . – Voc. Ae.: ኮንየ፡ ዘ፡ በቃኝ።

ኮነ

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose