Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

forma participiumpart., in religionem Christianam receptusla, Christianus factusla: ዘይሜህር፡ ፩ገጸ፡ (i.e. unam personam Dei) ኢጥሙቅ፡ ወኢቅቡእ፡ ወኢክርስቱን፡ ውእቱ፡ M.M. f. 4; M.M. f. 71.
videasvid. sub ክርስቲሎቤ፡ ቶሎቤ፡ ( Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,20 romanae editionisrom.), ክርስቲሎቤ፡ ( Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,20 Platt; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 8 Enc.), ክሬሎሶቶቤ፡ (Org.
2)not foundn. peregr.corruptum, scilicetsc. χρυσόλιθος chrysolithuslagemma. n. 836
et ክርስጢና፡ Christina.
( መሀይምን፡ ) participiumpart.( ܡܗܰܝܡܰܢ , مُهَيْمَن مُهَيمِن ), fem. መሃይምንት፡ fidusla, fidelisla(sensu theolog.: is qui creditla) πιστός ; liber Jobi.Job 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 100,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,20 . n. 1522,14; (Abraham) መሃይምን፡ ውእቱ፡ በኵሉ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 17 ; ስምዕ፡ መሃይምን፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,14 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,5 ; ከናፍር፡ መሃይምንት፡ χείλη πιστά Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,7 ; መሃይምናኒሁ፡ οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτῷ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,9 ; መሃይምናን፡ fidelesla(Christiani) exempli gratiaex. gr.Apocalypsis Joannis.Apoc. 17,14 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,10 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,13 ; ክርስቲያናዊት፡ መሃይምንት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 23. Vicem pluralisPl.fem. መሃይምናት፡ explet መሃይምንት፡ , quae forma in libris mss. multo crebrius occurrit, quam መሃይምናት፡ (ut ኵሉ፡ መሃይምናን፡ ወመሃይምንት፡ omnes fideles utriusque sexusla).
Substantivumsubst.pluralisPl.(Sing. non usitatur) ChristianilaActus apostolorum.Act. 11,26 ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ክርስቲያነ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 5. De ንኡስ፡ et ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ vid. ንኡስ፡ et ዐቢይ፡ Tritissima est vox composita ቤተ፡ ክርስቲያን፡ (domus Christianorum)la, pluralisPl. ቤተ፡ ክርስቲያናት፡ (ut Actus apostolorum.Act. 8,1 ; Actus apostolorum.Act. 16,5 romanae editionisrom.), at plerumque አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ , m. et fem. , ecclesiala
a)aedes, ut: ትኩን፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ኑኃ፡ መንገለ፡ ምሥራቅ፡ ወክልኤ፡ ሕዋራት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሃ፡ በአምሳለ፡ ሐመር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 12.
(Dillmann 1)
a) ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ ʾābiyya krǝstiyān ወበምህሮ፡ ቃለ፡ ሃይማኖትሰ፡ ለምዕመናን፡ ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ ወለንኡሰ፡ ክርስቲያን፡But regarding the teaching of the word of faith to the faithful — (that is,) the great Christians — and the catechumensen 12 (ed.), 9 (tr.) (‘The term ʾabiyyä krǝstiyan , coined obviously to constrast the committed faithful “who are in the convenant,” with the catechumens, called nǝʾusä krǝstiyan .’ 9 n. 36), videasvid. ዐቢይ፡
b) ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ nǝʾusa krǝstiyān ወዘይቤሂ፡ ኡሰ፡ ክርስቲያን፡ ይትገኃሡ፡ ከመ፡ ይቁሙ፡ ኡሰ፡ ክርስቲያን፡ እንተ፡ ባሕቲቶሙ፡ ወጺኦሙ፡ አፍአ። And the reason he said, “Let catechumens be removed”, is so that the catechumens may go out, to stand outside by themselvesen 8 (ed.), 6 (tr.), videasvid. ንኡስ፡
Substantivumsubst.
2)baptismusla(ut quo homines in coetum Christianorum et communionem Christi recipiantur): ዘተሐበየ፡ ውሉዶን፡ በክርስትና፡ F.N. 5; በዕለተ፡ አብእዎ፡ ክርስትና፡ ሰመይዎ፡ ስሞ፡ ፍሥሓ፡ ጽዮን፡ Sx. Nahum.Nah. 24 ; ስመ፡ ክርስትናሃ፡ (nomen ejus Christianum seu baptismale) erat Eupraxia, Chronica Liq. AtquChr. L. Atq. f. 36 .
3)Christianitaslai.e. populus Christianusla, Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 6 Enc. (ubi Cod. Tubing. exhibet: ክርስቲያን፡ Christianila).
adjectivumadj., fem. ዐባይ፡ , pluralisPl.m. ዐቢያን፡ , fem. ዐቢያት፡ , cumc. ዐበይት፡
1)magnusla, bestia Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,14 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,11 ; እብን፡ ዐበይት፡ Deuteronomium.Deut. 27,2 ; Marci Evangelium.Marc. 16,4 ; ጥቅም፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; mons Jesaiae prophetia.Jes. 57,7 ; ሀገር፡ ዐባይ፡ Jonae prophetia.Jon. 1,2 ; arbor Matthaei Evangelium.Matth. 13,22 ; ብርሃናት፡ ዐበይት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; domus Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,10 ; cubiculum Marci Evangelium.Marc. 14,15 ; fluvius Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,18 ; mare Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; በረድ፡ ዐበይት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 30,30 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,19 ; ዐበይት፡ መዋቅሕት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,1 ; መጥባሕት፡ ዐቢይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,4 ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,18 ; ዕሴት፡ ዐቢይ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,35 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,6 ; Actus apostolorum.Act. 4,33 ; Lucae evangelium.Luc. 1,49 ; በዓል፡ ዐቢይ፡ Lucae evangelium.Luc. 14,16 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,17 ; ተኣምራት፡ ዐቢያን፡ ወስቡሓን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 91,5 ; ዐውያት፡ ዐበይት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 85,6 ; ግብር፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; እኪት፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; ኵነኔ፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,9 ; መቅሠፍት፡ ዐቢይ፡ liber Jobi.Job 2,13 ; ኀጢአት፡ ዐባይ፡ F.M. 6,1; caet.; raro junctum nominibus temporis, ut: ዐቢየ፡ ሰዓተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,41 .
d)magnum vel magna i.e. magna facinorala, magnaliala: ይገብር፡ ዐቢየ፡ በኵለሄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,22 ; ገብረ፡ ዐቢያተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 12,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,22 ; liber Jobi.Job 5,9 ; liber Jobi.Job 42,3 .
f)Adv. ዐቢየ፡
β)altalavel clara vocela: ስብኩ፡ ዐቢየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,5 .
2)de personis,
a)magnuslapotentia, dignitate, opibus al.: ንጉሥ፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,3 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,32 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,26 ; Lucae evangelium.Luc. 1,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,14 .
b)annis i.e. natu majorlavel maximusla: አንተ፡ ዐቢይነ፡ πρεσβύτερος Jeremiae prophetia.Jer. 39,8 (crebrius ዘየዐቢ፡ ). Huc referenda videtur phrasis ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ Christianila( adultilavel maturila, oppositum, -o, -nituropp. ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ catechumenislavel neophytisla) Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 34 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,21 romanae editionisrom.
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. አብያት፡
1)domusla, domiciliumla, Matthaei Evangelium.Matth. 2,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,34 sequensseq.; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,29 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 8,12 ; liber Jobi.Job 1,19 ; liber Jobi.Job 8,15 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,21 ; Jeremiae prophetia.Jer. 19,13 . Jeremiae prophetia.Jer. 22,14 ; ዐቢይ፡ ቤት፡ , ንኡስ፡ ቤት፡ Amosi prophetia.Am. 6,11 ; ቤተ፡ ምክራም፡ ወቤተ፡ ሐጋይ፡ Amosi prophetia.Am. 3,15 ; ቤት፡ ምሩግ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 21,9 ; ቤተ፡ ዐስብ፡ Actus apostolorum.Act. 28,30 romanae editionisrom.; aliâs sexcenties. In Acc.loci in domolaalicujus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 30,11 . In specie:
d)ecclesiala(tam aedificium quam congregatio fidelium): ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 232 ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ( videasvid. ክርስቲያን፡ ) Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 6 ; በእንተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ ወንዋያተ፡ ቅድሳቲሆን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,4 .
e)pars domusla
α)conclavela, cubiculumla: ባእ፡ቤተከ፡ εἰς τὰ ταμεῖά σου Jesaiae prophetia.Jes. 26,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,12 ; τὸ παστοφόριον Jesaiae prophetia.Jes. 22,15 ; ቤተ፡ አንስት፡ gynaeceumlaEsther, liber biblicus.Esth. 2,9 ; Esther, liber biblicus.Esth. 2,13 ; አብያተ፡ አንስት፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,3 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,11 .
β)cellala, cellulalamonachorum, Reg. Pach.; ፫፻አብያተ፡ መንኮሳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 1.
f)In specie nota has compositiones: ቤተ፡ ላሕ፡ domus lugubrislaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,2 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,6 ; ቤተ፡ ልብስ፡ sacrariumla, ubi vesteslaecclesiae asservanturla, Th. P. in annotatioann.ad Jonam; ቤተ፡ ሐኖት፡ macellumla( videasvid. sub ሐኖት፡ ); ቤተ፡ መምህራን፡ academiala(Atheniensis) Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 12 ; ቤተ፡ ምሥዋዕ፡ θυσιαστήριον Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 27,1 ; ቤተ፡ ምሥያጥ፡ οἶκος ἐμπορίου Evangelium Joannis.Joh. 2,16 ; ቤተ፡ ምርፋቅ፡ tricliniumla, refectoriumlain monasteriis, Lud.; ቤተ፡ ምሳሕ፡ coenaculumlaDanielis prophetia.Dan. 5,10 ; ቤተ፡ መንግሥት፡ sedes regialaDanielis prophetia.Dan. 4,27 ; Amosi prophetia.Am. 7,13 ; ቤተ፡ ሞቅሕ፡ carcerlaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 44,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 44,15 (coll. ቤተ፡ ዐናብስት፡ ወድብ፡ carcer leonum et ursorumlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 27. ); ቤተ፡ ሙታን፡ sepulchrumlanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8 Enc. (coll. Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,11 ; ቤትየ፡ ዘለዓለም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ); ቤተ፡ መዝገብ፡ thesaurusla, aerariumlaDanielis prophetia.Dan. 1,2 (coll. ይትረኀዉ፡ አብያት፡ ዘውስቴቶሙ፡ ተዘግቡ፡ ነፍሳት not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 157 ); ቤተ፡ ማይ፡ latrinala, ut: ኰስተረ፡ አብያተ፡ ማይ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 21 Enc. ( videasvid.etiam sub መስሐብ፡ ); ቤተ፡ መያሲ፡ cauponalaJesaiae prophetia.Jes. 5,11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; ቤተ፡ መጻሕፍት፡ bibliothecalaGadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 196 ; not able to find explanation in abbreviation listhom. Gabr. ; ቤተ፡ ስታይ፡ conclave potoriumlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,6 ; ቤተ፡ ብለኔ፡ balneumlanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; ቤተ፡ ነግድ፡ xenodochiumla, hospitiumla, deversoriumlaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 10 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 ; ቤተ፡ ወይን፡ οἶκοι τοῦ οἴνου Canticum Canticorum.Cant. 2,4 ; ቤተ፡ ዝሙት፡ πορνεῖον lupanarlaHezekielis prophetia.Hez. 16,39 ; ቤተ፡ ድውያን፡ nosocomiumlanot able to find explanation in abbreviation listII Can. Nic. 82 ( not able to find explanation in abbreviation listII Can Nic. 75 ); ቤተ፡ ግዝዕ፡ οἶκος πότου Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,2 ; ቤተ፡ ጸሎት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 56,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,7 ; ቤተ፡ ፍሥሓ፡ οἶκος εὐφροσύνης Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,5 ; ቤተ፡ ፍንዱቅ፡ deversoriumla, Th. P. in not. ad Jonae prophetia.Jon. 2,5 { ; ቤተ፡ ደራስዛን፡ academialaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 21 ; ቤተ፡ ጸብኅ፡ culinalaLud.}
2)domuslai.e.
b)prosapiala, progenies, gensla, e familialaalicujus oriundila: ኢትትዐወር፡ እምዘርአ፡ ቤትከ፡ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου Jesaiae prophetia.Jes. 58,7 ; ቤተ፡ ዳዊት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,13 ; ቤተ፡ አቡከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 7,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,20 ; ቤተ፡ እስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,17 ; Deuteronomium.Deut. 25,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,35 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,14 ; Josuae liber.Jos. 14,1 ; p. 498 n. 19.
3)receptaculumla, thecala: አብያተ፡ አፈው፡ φιάλαι τοῦ ἀρώματος Canticum Canticorum.Cant. 6,2 ; ቤተ፡ እድ፡ ἐγχειρίδιον manubriumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,25 FH; ቤተ፡ መዋጽሕት፡ σπονδεῖα Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,29 ; ቤት፡ ለምጽዋሪሃ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25,27 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,29 annotatioann.; in specie vaginalagladii Matthaei Evangelium.Matth. 26,52 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,51 varia lectiovar.; Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 4, 3 .
participiumpart.parvusla, minorla: ደብር፡ ንኡስ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,8 ; ቀርን፡ ንኡስ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,8 sequensseq.; ንእስት፡ ሐመር፡ Actus apostolorum.Act. 27,17 romanae editionisrom.; ኀዋኅው፡ ንኡሳን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,2 ; ላህም፡ ንኡስ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,7 ; ቈናጽል፡ ንኡሳን፡ Canticum Canticorum.Cant. 2,15 ; ሕፃን፡ ንኡስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,6 varia lectiovar.; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 11,17 ; ፲ወ፪ንኡሳን፡ ነቢያት፡ Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 (76).
a)aetate, annis: ( puerla, adolescensla) νέος Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,4 ; νεώτερος Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,20 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 22,1 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 1,6 ; ንኡስ፡ አነ፡ በመዋዕልየ፡ አንትሙሰ፡ ልሂቃን፡ liber Jobi.Job 32,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 51,13 ; ንኡሳት፡ adolescentulaela, juvenculaelaad Titum epistola.Tit. 2,4 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,2 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,14 , ለንኡሳት፡ መበለታት፡ ኢይደልዎን፡ ሢመት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14. In specie ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ vel ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ sunt catechumenila, audientesla, novitiolila: ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,6 ; Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 52 al. ( videasVid.etiam p. 307 n. 24; p. 307 n. 25); Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 13 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; በእንተ፡ ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ እለ፡ ይፈቅዱ፡ ይጠመቁ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 39 ; ከመ፡ ናለብዎሙ፡ ለሐዲሳን፡ እለ፡ ነሥኡ፡ ጥምቀተ፡ ወናጽንዕ፡ አልባቢሆሙ፡ ለንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 25 ; quamquam in aliis locis haud satis liquet, annon neophytila, novitiila( videasvid. ሐዲስ፡ ) interpretandi sint, ut Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 174,4 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 18 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 24 ; F.M. 4,2.
b)numero: ንኡስ፡ መርዔት፡ Lucae evangelium.Luc. 12,32 Platt.
d)vi, momento: ነገር፡ ንኡስ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,2 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 22,15 ; ኀጢአት፡ ንእስት፡ F.M. 2,11.
krǝstǝnnā
Cross-references: for ተሐባዪ፡ በጥምቀተ፡ ክርስትና፡ videasvid. ተሐባዪ፡
Cross-references: ● for ዐቢይ፡ ሕማም፡ videasvid. ሕማም፡ (TraCES) ● for ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ videasvid. ክርስቲያን፡ (TraCES)
bet , pluralisPl. ʾabyāt
Compounds
ቤተ፡ beta status constructusst. c., ቤት፡ bet house ofen
a) በረከት፡ ቤት፡ barakat bet , ቤተ፡ በረከት፡ beta barakat literallylit. ‘house of gifts’, probably a room (a tent) where gifts given to the king were stored (see also the comment below) ወውስቴቶሙ፡ ያግብኡ፡ ኩሎ፡ መንግሠ፡ ዘመጽአ፡ እምኵሉ፡ ብሔረ፡ ኢትዮጵያ፡ ሠናየ፡ ንዋየ፡ ዘይበቍዕ፤ ወዘይበቍዕሰ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ መንግሥት፡ ወበረከት፡ ቤት፡On y réunissait les revenus provenant de toute l’Éthiopie, des objets de luxe et tout ce qui était utile; ce qui ne servait pas était placé dans le Mangešet Bêt et dans le Barakat Bêtfr 37 l. 6–9 (ed.), 37 l. 5–8 (tr.); ወእምዝ፡ ቦአ፡ ንጉሥ፡ ውስተ፡ ጽርሑ፡ ወአዘዘ፡ ከመ፡ ይሰዱ፡ ኵሉ፡ ንዋየ፡ ዘነበረ፡ ውስተ፡ ናዝሬት፡ ቤት፡ መንግሥት፡ ቤት፡ ወበረከት፡ ቤት፡ ወገደል፡ ቤት፡ ኀበ፡ ገሰምቤ፡ ሸዋ፡ ከመ፡ ይንበር፡ ወይትአቀብ።Le roi rentra ensuite dans sa demeure et ordonna de transporter à Gasambê du Shoa, pour y être placées et y être gardées, toutes les richesses qui étaient dans le Nazrêt Bêt, le Mangeset Bêt, le Barakat Bêt et le Gadal Bêtfr 115 l. 4–7 (ed.), 115 l. 5–9 (tr.); ወበበረከት፡ ቤት፡ ሚካኤል፡le barakat bēt, Mikāʾēl {should be ‘dans le...’}fr 37 l. 13 (ed.), 44 l. 1 (tr.); ወሞቅሖ፡ ወወደዮ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ በረከት፡(Celui-ci) le (fit) enchaîner et le jeta dans {beta barakat}fr 88 l. 5–7 (ed.), 50 l. 25–26 (tr.) (‘Littéralement «maison de bénédiction» on attendrait ici un mot tel que ቤተ፡ ሞቅሕ፡ («prison»).’ 70 n. 124 But Colin’s conjecture is rather untenable.), vid በረከት፡
b) ቤተ፡ ማኅበር፡ beta māḫbar house of the community ዘቤተ፡ ማኅበር፡ ፩une à la bēta māḫbar (maison de la communaute)fr 7 l. 7 (ed.), 7 l. 13–14 (tr.), videasvid. ማኅበር፡
c) (Dillmann 1 f) ቤተ፡ ግብር፡ beta gǝbr house in which the bread and wine for the Eucharist are prepared ናዕዴር። ላዕላይ፡ ደጄ፡ ሰላም። ወውሣጣይ፡ ደጄ፡ ሰላም፡ ወቤተ፡ ግብር።Le Nāʿdēr [aura soin] de la partie supérieure (?) du (?) daǧē salām, [du] daǧē salām intérieur, et [de] la maison réservée à la préparation des espèces eucharistiques (bēta geber)fr 11 l. 1–2 (ed.), 11 l. 10–12 (tr.), videasvid. ግብር፡
d) መንግሥ፡ ቤት፡ mangǝś bet royal palaceen ወበዚር፡ ወንጅ፡ በመንግሥ፡ ቤት፡ ገብረ፡ ሚካኤል፡le baǧerwand de la maison royale (manges bēt), Gabra Mikāʾēlfr 37 l. 11 (ed.), 43 l. 35–36 (tr.), videasvid. መንግሥ፡
e) መጽሐፍ፡ ቤት፡ maṣḥaf bet literallylit. ‘house of books’, precise meaning unknown ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.), videasvid. መጽሐፍ፡
f) ንቡር፡ ቤት፡ nǝbur bet meaning unknown 11 l. 24 (ed.), 12 l. 12 (tr.), videasvid. ንቡር፡
g) እቃ፡ ቤት፡ ʾǝqā bet , ዕቃቤት፡ ʿǝqābet church treasuryen ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāyfr 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), videasvid. እቃ፡
Cross-references: for እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
h) ግምዣ፡ ቤት፡ gǝmžā bet storage houseen, treasuryen ውእቱ፡ ጊዜ፡ ሖረ፡ ኀበ፡ ግምዣ፡ ቤት፡ ታቦተ፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ ወኀበ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ዘእግዝእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ።Alors il entra dans le gemǧā bēt, chapelle de Notre-Dame Marie, et dans l’église de N. S. Jésus-Christfr 98 l. 14–16 (ed.), 111 l. 31–32 (tr.), videasvid. ግምዣ፡
Grébaut
ቤተ፡ ሐኖት፡ beta ḥanot «boucheriefr» ― የበጋማች፡ ቤት፡ Ms. BNFabb217, fol. 26r., videasvid. ሐኖት፡
53
ቤተ፡ ሞቅሕ፡ beta moqǝḥ «prisonfr» ― ግዛት፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v. ( የግዛት፡ ቤት፡ 872; ግዛት፡ ቤት፡ 338.), videasvid. ሞቅሕ፡
93
Leslau
ቤተ፡ ሐኖት beta ḥanot tavernen, videasvid. ሐኖት፡ 238b
ቤተ፡ መሥዋዕት beta maśwāʿt altaren, videasvid. መሥዋዕት፡ 538b
ቤተ፡ መሪራን beta marirān a rebellious houseen, transcription of Heb. ‘beṯ mǝrī’ 360a
ቤተ፡ ሞቅሕ beta moqǝḥ prisonen, videasvid. ሞቅሕ፡ 354a
ቤተ፡ ሥዕል beta śǝʿl oratoryen, private chapel of a sovereign where there is an iconen (instead of an ark), videasvid. ሥዕል፡ 525a
Cross-references: for ቤት፡ ጠባቂ፡ videasvid. ጠባቂ፡
for ንኡሰ፡ ክርስቲያን፡ videasvid. ክርስቲያን፡ (TraCES)
Substantivumsubst.
2)baptismusla(ut quo homines in coetum Christianorum et communionem Christi recipiantur): ዘተሐበየ፡ ውሉዶን፡ በክርስትና፡ F.N. 5; በዕለተ፡ አብእዎ፡ ክርስትና፡ ሰመይዎ፡ ስሞ፡ ፍሥሓ፡ ጽዮን፡ Sx. Nahum.Nah. 24 ; ስመ፡ ክርስትናሃ፡ (nomen ejus Christianum seu baptismale) erat Eupraxia, Chronica Liq. AtquChr. L. Atq. f. 36 .
3)Christianitaslai.e. populus Christianusla, Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 6 Enc. (ubi Cod. Tubing. exhibet: ክርስቲያን፡ Christianila).
krǝstǝnnā
Cross-references: for ተሐባዪ፡ በጥምቀተ፡ ክርስትና፡ videasvid. ተሐባዪ፡
nomen agentisn. ag.(a III,1et III,2), pluralisPl. ተሐባይያን፡ et ተሐበይት፡
1)sponsorlavel fidejussor F.N. 27 creberrime (quomodo differat a መድኅን፡ , videasvid. sub መድኅን፡ ); F.N. 43,6.
2)sponsorlabaptismila: እስመ፡ ተሐባይያን፡ እለ፡ ተወክፉነ፡ በጥምቀት፡ ናሁ፡ ኮኑነ፡ አበወ፡ ወእማተ፡ F.M. 5; ተሐበይት፡ F.M. 5; F.N. 24,2.
taḥabāyi , ተሐባይ፡ taḥabāy , pluralisPl. taḥabāyǝyān , taḥabayt
Grébaut
ተሐባዪ፡ taḥabāyi , pluralisPl. ተሐባይያን፡ taḥabāyǝyān «cautionfr, parrainfr» ― ዋስ፡ ; የክርስትና፡ አባት፡ Ms. BNFabb217, fol. 25r.
52
Leslau
ተሐባዪ taḥabāyi , (Lt) ተሐባይ፡ taḥabāy sponsoren, guarantoren (of debt)
ተሐባዪ፡ በጥምቀተ፡ ክርስትና፡ taḥabāyi baṭǝmqata krǝstǝnnā godparenten lit. ‘sponsor in (or ‘through’) the baptism’, videasvid. ጥምቀት፡ , ክርስትና፡ 225b
Cross-references: videasvid. also ሐቢ፡
krǝstolobe Substantivumsubst. peridoten, chrysoliteen ወክርስቶሎቤሂ፡ ዘውእቱ፡ ዕብነ፡ ወርቅ፡ ወይእቲ እብን፡ ዘዳን፡La chrysolithe veut dire la pierre d’or. C’est la pierre de Danfr 448
adjectivumadj.relativumrel., Christianusla: ስብከት፡ ክርስቶሳዊት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 41 ; አኀው፡ መፍቀርያን፡ ወፍቁራን፡ ቅዱሳን፡ ወክርስቶሳውያን፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 47 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,3 ; pluralisPl.Christianila, (substantive), ut: ንጉሣዊያን፡ ወአኮ፡ ክርስቶሳዊያን፡ aliâs ሰብአ፡ ክርስቶስ፡ ) M.M. f. 50; ተስፋ፡ ክርስቶሳዊያን፡ Haim. Ab.; Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 19 ; al.
participiumpart.ad inopiam redactusla, pauperla, pauperculusla: Lud. e Mss. Colb.; ( ክርስቶስ፡ ) ኮነ፡ ንዱየ፡ በእንተዝ፡ ብዕልነ፡ Cyr. de r. fid. f. 56; ንዱይ፡ ወድኩም፡ ሥርዐት፡ ἀσθενῆ καὶ πτωχὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου Cyr. de r. fid. f. 55. I,1[vicina sunt דָּקַר ܕܩܰܪ et נָקַר ነቈረ፡ , a radice primaria קוּר propagata; Hezekielis prophetia.Hez. 23,25 unus e libris meis praebet ሰጐረ፡ ] SubjunctivusSubj. ይስቍር፡ , perforarela, terebrarela, perfoderela: ትሰቍር፡ አንፎ፡ በኅርወት፡ liber Jobi.Job 40,21 ; እዝነ፡ በመስፌ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,6 ; Deuteronomium.Deut. 15,17 ; ይሰቍሩ፡ (v. ይሰጕሩ፡ ) አንፈኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 23,25 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 44 a; ሰቈራ፡ ውስተ፡ ሳሌዳሃ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,9 ; ለጽሙማን፡ ሰቈረ፡ ( ክርስቶስ፡ ) እዘኒሆሙ፡ ከመ፡ ይስምዑ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 233 ; ዘያንጠበጥብ፡ እምላዕሉ፡ ይሰቍራ፡ ለእብን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 44 ; ለአእባን፡ ኢይክል፡ ይስቍሮሙ፡ ማይ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 364 ; ሰቍሮ፡ አረፍተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 12,12 ; fures ይሰቍሩ፡ አብያተ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 343 ; ሰቈረት፡ መስኮተ፡ ንእስተ፡ ( ውስተ፡ አረፍት፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 24 ; ኢይሰቍሮ፡ ቀስተ፡ ብርት፡ liber Jobi.Job 41,19 . I,1reducerela, restituerela[in caeteris linguis radix שׂוּט ( שָׂטָה סְטָא ܣܛܳܐ ) recederelavix alio ac sensu ethico usurpatur, n. 258videasvid. ሠጠየ፡ ] እሠውጦሙ፡ ውስተዝ፡ ምድር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 24,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,19 ; እሠውጦሙ፡ ለፈላስያነ፡ እስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,37 ; አመ፡ ሦጣ፡ ( ክርስቶስ፡ ) ለነፍሱ፡ ውስተ፡ ሥጋሁ፡ ተንሥአ፡ በክብር፡ M.M. f. 336; ብዉሕ፡ ሎቱ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ሠዊጠ፡ መንፈስ፡ (mortui) ኀበ፡ ማኅፈደ፡ ሥጋሁ፡ M.M. f. 335. vel ተወሐደ፡ III,1unirila, unum esselavel fierila: matrimonio ይትወሐዱ፡ ክልኤሆሙ፡ ይኩኑ፡ ፩ ሥጋ፡ F.N. 24,4; ናሁ፡ ተወሐደ፡ ወተሰውጠ፡ ቦቱ፡ (sc. in elementa vel cum elementis eucharistiae) ክርስቶስ፡ F.M. 26,7; እግዚአብሔር፡ ዘይትወሐድ፡ በመለኮት፡ ወይሤለስ፡ በአካላት፡ not able to find explanation in abbreviation listCatal. Bibl. Bodl. p. 16 ; Lud. Comm. hist.p. 502 n. 38. Substantivumsubst., m. et fem.
1) τὸ εἶναι , essela(i.q. ሀልዎት፡ ): ህላዌ፡ ክህነቱ፡ ለዓለም፡ quod sacerdotium ejus aeternum estlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 19 ; ለእግዚአብሔር፡ አልቦ፡ ጥንት፡ ለህላዌሁ፡ ὁ θεὸς ἄναρχος not able to find explanation in abbreviation listChrys. ho 22 ; በአምጣነ፡ ህላዌ፡ ፀሐይ፡ በ፩ ኆኅት፡ እም፲ወ፪ ኀዋኅው፡ quamdiu sol in una duodecim portarum commoraturlaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 3 ; narrabola ዕድሜ፡ ህላዌሆሙ፡ ለኵሎሙ፡ በጵጵስናሆሙ፡ quantum temporis singuli Patriarchae fuerintlaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50.
2)essentiala, existentiala, substantiala, naturalarei vel personae: ማይ፡ ኀብአ፡ ፍጥረተ፡ ህላዌሁ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 19,19 . Apud theologos saepissime occurrit: እምአሜሃ፡ ህላዌሁ፡ ለክርስቶስ፡ ሶበ፡ ተወልደ፡ በሥጋ፡ Christi ab eo inde tempore fuit existentia, quolanatus estla(sicut haeretici docent) not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 8 ; የአምኑ፡ አልቦ፡ ህላዌ፡ ዘእግዚአብሔር፡ ቃል፡ አላ፡ በከመ፡ ቃልነ፡ ለሰብእ፡ ἀνυπόστατον τὸν ἐκ Θεοῦ εἶναι λόγον φασίν not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 8 ; Messias dicitur Christusla በእንተ፡ ሢመቱ፡ ወግብሩ፡ አኮ፡ ዘህላዌ፡ አው፡ ዘገጽ፡ εἰς πραγμάτων δήλωσιν , οὐχ ὑποστάσεων οὔτε προσώπων not able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 72. Saepissime Graecorum φύσει respondet: ኢኮነ፡ ( ክርስቶስ፡ ) እግዚአብሔር፡ በህላዌሁ፡ οὐ φύσει θεὸς ὢν (sed assumptione) not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 8 ; ህላዌ፡ ቃል፡ ἡ τοῦ λόγου φύσις not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 10 ; እም፪ ህላዌ፡ ተደመረ፡ ፩ ክርስቶስ፡ e duabus naturisla( φύσεων ) not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 15 ; Christusla በህላዌሁ፡ አምላክ፡ φύσει ὑπάρχων θεός not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 23 ; ነአምን፡ ከመ፡ ውእቱ፡ ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ በመንፈስ፡ ወወልደ፡ በሥጋ፡ ወአኮ፡ በ፪ ህላዌ፡ ፩ ወልድ፡ οὐ δύο φύσεις τὸν n. 7 ἕνα θεόν not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Reg. f. 28 ; ኢኮነኑ፡ ፪ህላዌ፡ ዘሰብእ፡ ወዘአምላክ፡ ἄρ᾽ οὖν δύο φύσεις εἶεν ἂν θεοῦ καὶ ἀνθρώπου ; not able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 77. Essentiala, οὐσία est exempli gratiaex. gr.in formula illa tritissima: ኅቡረ፡ ህላዌ፡ ὁμοούσιος consubstantialisla, coessentialislanot able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 66 ; al.
3)praesentiala: በህላዌሆሙ፡ ለፍቁራኒሁ፡ praesentibus amicis ejuslaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 320 ; በህላዌየ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 336 ; ርሕቀትየ፡ እምህላዌ፡ ንጉሥ፡ discessus meus e praesentia regislaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338 ; ህላዌ፡ ኵለሄ፡ omnipraesentialaKebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 101.
4)statusla, conditiola: ህላዌ፡ ግፍዕ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,5 ; ገቢረ፡ ጽድቅ፡ ወኵሉ፡ አዝማን፡ ወበኵሉ፡ ህላዌ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 107 ; ህላዌ፡ ብፁዓን፡ status beatorumlaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 6 ; ኀበ፡ ህላዌሁ፡ ተመይጠ፡ ልሳኑ፡ ውቁይ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et diesEnc. ; ኀበ፡ ህላዌሁ፡ አግብኦ፡ ad priorem status reduxit eumla, Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 5 Enc. Voc. Ae: ህላዌ፡ ብ፡ መኖርያ፡ አካልሂ።
II,1
1)absoluteabsol.bonos odores diffunderela: aromatibus impletumla ሙዳይ፡ ያምዕዝ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153 ; ክርስቶስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152.
2)cumc.Acc.suavibus odoribus perfunderelavel implerela: ሐዋርያት፡ አምዐዙ፡ ኵሎ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153 ; ለምህልላነ፡ አምዕዞ፡ Cod. Mus. Brit. LIV, 7; አምዕዘነ፡ bonum odorem da nobislaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 160,3 .
3)suavibus odoribus suffirela, in specie: bonis odoribus condirelamortuum: ብእሲት፡ ዘትሰድድ፡ ፃፄ፡ ከመ፡ ኢያማስኑ፡ አልባሲሃ፡ ወታምዕዞሙ፡ በአፈዋት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 20 ; አምዐዝዎ፡ ወቀበርዎ፡ ለኖኅ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 47 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,26 varia lectiovar.
III,1fundila, effundila, profundila, infundila, se effunderela: ወይሰወጥ፡ ውስተ፡ መሠረተ፡ ምሥዋዕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,15 ; ዕፍረት፡ ዘተሰውጠ፡ Canticum Canticorum.Cant. 1,3 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153 ; cumc. እምነ፡ et ውስተ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,15 ; ይሰዋጥ፡ ማይ፡ ውስተ፡ ሐመር፡ Marci Evangelium.Marc. 4,37 ; ( አፍላግ፡ ) በባሕር፡ ይሰወጡ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,7 ; n. 389cumc. በ፡ vasis (infundi) Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 12 Enc. ( videasvid. ስያሕ፡ ): ተወሐደ፡ ወተሰውጠ፡ ቦቱ፡ (sc. in elementa eucharistiae) ክርስቶስ፡ F.M. 26,7; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 168,4 . adjectivumadj.balbusla, blaesusla: ጸያፍ፡ ወላዕላዐ፡ ልሳን፡ አነ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ; ለበሃማን፡ ወለጸያፋን፡ ወላዕላዓን፡ ረሰዮሙ፡ ( ክርስቶስ፡ ) ይትናገሩ፡ ርቱዐ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 233 ; ላዕላዐ፡ ልሳን፡ (sc. clericum constituere non licetla) saepius in Can. ecclesiasticislaut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 85 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 17 ; etiam: ላዕልዐ፡ ልሳን፡ Fid. Jac. Bar. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ላዕላዕ፡ ለታት፡ ዘ፡ ለምባዳ፡ ; aliudla: ላዕላዕ፡ ዘ፡ ለምንብዳ። III,1nutririla, ( lactarila), educarila: ተሐፀንኩ፡ በጥብ፡ liber Jobi.Job 3,12 ; ትትሐፀኒ፡ በሐሊበ፡ አሕዛብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,16 ; Jesaiae prophetia.Jes. 66,11 ; ዘከመ፡ ተሐፀንኪ፡ ውስተ፡ እዴየ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 ; ደቂቅ፡ እለ፡ ተሐፅኑ፡ ምስሌሁ፡ 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 10,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,8 ; Lucae evangelium.Luc. 4,16 ; በናዝሬት፡ ኀበ፡ ተሐፅነ፡ ( ክርስቶስ፡ ) Deg.; Christusla ተሐፅነ፡ ምስለ፡ ሰብእ፡ ዘእንበለ፡ ኀጢአት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; ተሐፅነ፡ በኵሉ፡ ምግባረ፡ ሠናይ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 13 ; de animalibus: ይትሐፀኑ፡ እጐላቲሆሙ፡ ኅቡረ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,7 . III,3alternatim, vicissim, conjunctim ventilare friguslaalicui, vel vento excitato refrigerarelaaliquid ( videasvid. رَاحَ V VI); cumc. ለ፡ pers, ut: ( ክርስቶስ፡ ) ዘተጸፍዐ፡ መልታሕቱ፡ ተለዐለ፡ ወነበረ፡ በየማነ፡ አቡሁ፡ እንዘ፡ ይትራዋሕ፡ ሎቱ፡ አክናፈ፡ እሳት፡ ዘሐራ፡ ሰማይ፡ M.M. f. 116, cumc.Acc.rei, ut: ( እግዚአብሔር፡ ዲበ፡ ሰረገላ፡ ነፋሳት፡ ) ዐውደ፡ ፀሓይ፡ ዘይዌጥሕ። ዘያሠርቆ፡ በኀዋኅወ፡ ሰማይ፡ ኀይለ፡ ነፋስ፡ እንዘ፡ ይነፍሕ። ወነበልባለ፡ ፀሓይ፡ እንዘ፡ ይትራዋሕ፡ M.M. f. 11. saqʷara
Grébaut
ሰቈረ፡ saqʷara I,1 ይሰቍር፡ , ይስቍር፡ perforavitla, trouerfr, percerfr, perforerfrበሳ፡ , ቀደደ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 46.
167
Leslau
ሰቈረ saqʷara I (yǝsqʷǝr) perforateen, pierce throughen, boreen, stingen, cleaveen, dig throughen 510b
śoṭa , ሰወጠ፡ sawaṭa
Leslau
śwṭ , ሦጠ śoṭa (yǝśuṭ) (, ), ሰወጠ sawaṭa (, ) bring backen, make turn backen, returnen (tr.), restoreen, turn backen 539a
hǝllawe dwellingen, abodeen ወበሣልሳይ፡ ዓመት፡ ተንሥአት፡ እምሸሜ፡ ከመ፡ ትትራከብ፡ ምስለ፡ ወልዳ፡ መፍቀሬ፡ እሙ፡ ከመ፡ በጥሊሞስ፡ ወአሜሃ፡ ኮነ፡ ህላዌሁ፡ በምድረ፡ ወጅ።E no terceiro anno levantou-se de Xamé, para se encontrar com seu filho , amigo de sua mãe , como Ptolemeu , porque então assistia na provincia de Vaĵpt 25 l. 12–15 (ed.), 44 l. 3–5 (tr.)
Grébaut
ህላዌ፡ «essentiala, substantiala, existentiala», pluralisPl. ህላዌያት፡ –– አነንዋር፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 1.
ህላዌ፡ personnefr, hypostasefr. አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ፩ [አምላክ፡] በባሕርዪሁ፡ በዕበዩ፡ ወበክብሩ፡ ወበሥልጣኑ፡ አላ፡ በህላዌ፡ ፫። 4
4
Leslau
ህላዌ hǝllāwe substanceen, essenceen, natureen, existenceen, hypostasisen, beingen, stateen, presenceen, positionen, conditionen, (Lt) dwellingen, residenceen
ኢህላዌ ʾihǝllāwe absenceen
ህላውያት hǝllāwǝyāt (pluralisPl. of hǝllāwe ) elementsen
218a
ʾamʿaza
Grébaut
አምዐዘ፡ ʾamʿaza II,1 ያምዕዝ፡ «rendre une bonne odeurfr» ― አሸተተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 44v.
107
Leslau
አምዐዘ ʾamʿaza fill with odoren, emit a good odoren, perfumeen, scenten 328a
ṣaggā krǝstos nomen propriumn. pr. m. (personal name) 68:3 (ed.) Chronicle of ʿAmda ṢǝyonChron. Am. 52 videasvid. also ጸጋ፡ , ክርስቶስ፡ ; in the text ጸጋ፡ ክርስቶስ፡ is mentioned with the title በጌ፡ ምድር፡ : ጸጋ፡ ክርስቶስ፡ በጌ፡ ምድር፡ 68:3-4 (ed.) Chronicle of ʿAmda ṢǝyonChron. Am. 52 videasvid. በጌምድር፡ taḥaḍna
Grébaut
ተሐፅነ፡ taḥaḍna III,1 ይትሐፀን፡ «être élevéfr, nourrifr» ― አደገ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
67
Leslau
ተሐፅነ taḥaḍna passive {of videasvid. ሐፀነ ḥaḍana } 226b
tamarʿāwi
Grébaut
ተመርዓዊ፡ tamarʿāwi celui qui prend une épousefr, manque dans le . Texte et référence: ክርስቶስ፡ ... ዘበቀራንዩ፡ ተመርዓዊ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ ውእቱ። Ms. BAVet212, fol. 19r.
157
Leslau
ተመርዓዊ tamarʿāwi ( 157) man who gets marrieden 356b
nomen agentisn. ag.
1)possessorla, dominusla, heruslaut aedificii, agri, servi, al. F.N. 24,2; F.N. 31; F.N. 37; Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 12.
2)dominatorla, regnatorla: እግዚአብሔር፡ መላኬ፡ ነፍሳቲነ፡ ወፈጣሪሃ፡ ውስተ፡ ሥጋነ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 352 ; እግዚአብሔር፡ መላኬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10 ; ክርስቶስ፡ መላኬ፡ ኵሉ፡ አጽናፍ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 2 Enc.
malāki
(Dillmann 2) መላኬ፡ አክሱም፡ malāke aksum (title) governor of Aksumen 6 l. 14; 15 l. 6; 28 l. 27(ed.), 6 l. 5; 16 l. 13–14; 33 l. 5–6 (tr.), videasvid. አክሱም
Grébaut
መላኪ፡ malāki , pluralisPl. መላክያን፡ malākǝyān «Seigneurfr, maîtrefr, dominateurfr» ― ገዢ፡ Ms. BNFabb217, fol. 33v.
76
Leslau
መላኪ malāki act. part. of መለከ malaka ; also masteren, ruleren, heiren 343b
Substantivumsubst.[arab. مَنْدِيلٌ مِنْدِيلٌ mantile;lalinteum, quo mulieres caput cinguntla] pluralisPl. መንዲላት፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 21 ;
1)mantilela: ክርስቶስ፡ ቀነተ፡ መንዲለ፡ ወኀፀበ፡ እግረ፡ አርዳኢሁ፡ M.M. f. 195 . n. 195
2)nomen vestimenti sacerdotalis, ut videtur: ἐπιτραχήλιον seu stolalacollo circumposita et in crucis formam circa humeros decussata ( videasvid.Renaudot liturg. I. p. 179; Renaudot liturg. I. p. 180): ለትኩን፡ ልብስ፡ ዘትወርድ፡ እስከ፡ አእጋረ፡ ካህናት፡ ወዓዲ፡ ትኩን፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሆሙ፡ መንዲል፡ ስፍሕት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 12 ; accuratiora de vestimentis sacerdotum praecepta haec sunt: ወይኩኑ፡ ለለመታክፍቲሆሙ፡ ዝናራት፡ ዘውእቶሙ፡ ፊቃር፡ ወኢይኩኑ፡ ረቂቃተ። እምትእዛዘ፡ ሐዋርያት፡ ዘ፷ ለይኩን፡ አልባሰ፡ ክህነቱ፡ ለካህን፡ ካልእ፡ እምአልባሰ፡ ሕዝባውያን። ይደሉ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቀሚስ፡ ስፉየ፡ ወዕውደ፡ ዘእንበለ፡ ጀይብ፡ ( ዘይመስል፡ ከመ፡ ኽረጺት፡ ) ። ወጠሊሳኑኒ፡ ይኩን፡ ጽዕድወ፤ አክሊሉኒ፡ ክሉለ፡ መልዕልተ፡ ርእሱ፡ ወይኩን፡ ዘውረ፡ አክሊሉ፡ ስፉሐ፡ ወስፉየ፡ በሠላስ፡ መዓርጋተ፡ ስፍየት። ወከመዝ፡ ካዕበ፡ መዛርዐ፡ ቀሚሱኒ፡ ይኩኑ፡ ዕውዳነ፡ እስመ፡ ዝንቱ፡ አምሳለ፡ ማእሰሩ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ በሐብል፡ ወኩትፈተ፡ እደዊሁ፡ ፪ቱ። ወካዕበ፡ ይልበስ፡ ካህን፡ መንዲለ፡ ዘቦቱ፡ ትእምርተ፡ መስቀል፡ ዘወረዱ፡ ( cujus latitudola) የሐጽጽ፡ ወይንእስ፡ ንስቲተ፡ እምጠሊሳን፡ ወይግበር፡ ምስቁለ፡ ላዕለ፡ መታክፍቲሁ፡ ፪ እስመ፡ ዝንቱ፡ ይትሜሰል፡ ካዕበ፡ በአርአያ፡ ሐብል፡ ዘወደዩ፡ አይሁድ፡ ዲበ፡ ክሣደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 31,5 ; archangelus ገብርኤል፡ ዘጸዳለ፡ ብርሃን፡ መንዲሉ፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 15.
3)fascia, quae capiti circumvolviturla, Lud. e Mss. Colb.
4)in lingua amh. መንዲል፡ significat sudariumla(teste Isenbergio).
mandil , pluralisPl. mandilāt , መናዲል፡ manādil , መናድል፡ manādǝl
Grébaut
መንዲል፡ mandil , pluralisPl. መናዲል፡ manādil «toilefr, tunique abyssinefr» ― ሸማ፡ , ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 41v.
99
Leslau
መንዲል mandil (pluralisPl. መናድል፡ manādǝl ) sacerdotal vestementen ( 155), female headdressen, handkerchiefen, ( 99) garmenten 348b
nomen agentisn. ag.
2)omissor i.e. abstemiusla: ኮነ፡ ተሐራሜ፡ ወኮነ፡ ኀዳጌ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 25 Enc.