Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

ከ1637 back to full list

ከመ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

a)sicut^la, quemadmodum^la: ኵሎ፡ ዘከመ፡ ትቤልኒ፡ እገብር፡ ; ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ κατὰ πάντα ὅσα 4 ; ; ; ; ; ; ; ; ዘከመ፡ መሀርኩክሙ፡ ከማሁ፡ ተዓቀቡ፡ ; ከመ፡ እንተ፡ ታስተጋብእ፡ ዶርሆ፡ ; . – Nonnumquam ከመዘ፡ , infra sub B. I. 2. –

b)quomodo^la: ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ነገርክዎሙ፡ ዘከመ፡ ረድአኒ፡ ; ; ; ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ምክሩ፡ ዘከመ፡ ያጠነቅቅ፡ ኀሪወ፡ ማኅተም፡ ; epexegetice: ; ; ; .

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

II)Singulis nominibus praemissum Praepositionis vice fungitur (nam rarissimae sunt tales constructiones qualis est እነግረከ፡ ከመ፡ ብእሴ፡ ). Ubi pronomia suffiguntur, forma primaria ከማ፡ recipitur ( gramm.§ 167,2), ut: ከማየ፡ ; ; ከማነ፡ ; n. 827 ከማክሙ፡ ; ከማክን፡ ; ከማከ፡ ; ; ከማሁ፡ ; ; ከማሃ፡ ; ከማሆሙ፡ .

1) ከመ፡

a)ut^la, sicut^la, instar^la, tamquam^la, vel per similis^lavertendum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al., post verba comparandi ; መሰለ፡ deriv.; ὅμοιος ሰብእ፡ ዘከማከ፡ ; ; ; ; ; ዘከማሁ፡ ὁ ἴσος αὐτῷ ; ዐባይ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ ወአልቦ፡ ዘከማሃ፡ .

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

2) በከመ፡ secundum^la(de norma et convenientia), juxta^la, pro^la, κατά , ; ; ( በከመ፡ ስሙ፡ ከማሁ፡ እበዲሁ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ቃልክሙ፡ ; ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; በከመ፡ ክብሩ፡ ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ ; ; ; ; .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ secundum^la, juxta^la, ad^lamodum^la: እመ፡ ብከ፡ ብእሲተ፡ ዘከመ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ እንተ፡ ወይጠል፡ ; .

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

a)sequente integra sententia: quasi^la, tamquam^lasi^la: ; ወኮነ፡ ከመ፡ ዘአልቦ፡ ዘቦአ፡ et erat quasi nihil intras^las^laet^la ; ; ; ከመ፡ ዘይረድአከ፡ ያቴሕት፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ ሰኰናከ፡ ; ከመ፡ ዘይሥሕቅ፡ ምስሌከ፡ የሐትተከ፡ ; (c. Perf.); እመኒ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ዘኢሞተ፡ ; ; ;

b)sequentibus singulis nominibus: tamquam^la, ; አስተርአየ፡ ለነ፡ (Deus) ከመ፡ እንተ፡ ንስር፡ ዐቢይ፡ Rel. Bar.; ረሰይዎ፡ ( ለእብን፡ ) ከመ፡ እንተ፡ ማዕጾ፡ Rel. Bar.; ነሣእኩክሙ፡ ከመዘ፡ ክንፈ፡ ጒዛ፡ (sumsi vos tamquam si essent alae i.e. tamquam super alas) ; ; ከመ፡ ዘሰራቂ፡ (non ዘሰራቄ፡ ) ትዴግኑ፡ (ejus instar qui latro est i.e. tamquam latronem persecut^lau^lari^la) .

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

α) ዘከመዝ፡ talis^la: መጽልእ፡ ዘከመዝ፡ ብእሲ፡ ; ሕዝብ፡ ዘከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; passim ዘ፡ vel ዝ፡ secundum genera et numeros variatis: እንተ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ብእሲት፡ γυναῖκα τοιαύτην ; እንተ፡ ከመዝ፡ ; ለእለ፡ ከመዝ፡ τοιούτων ; 1 ; ; ; ለዘከመ፡ እሉ፡ ; ; passim ከመዝ፡ ad omnia genera numerosque relato: ዘከመዝ፡ τοιούτους ; τοιαῦτα ; እንዘቦ፡ ውስቴቶሙ፡ ዘከመዝ፡ አንስት፡ ; ዘከመዝ፡ ተኣምረ፡ ; ዝሙት፡ ዘከመዝ፡ ; οὕτως .

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

β) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad antecedentia: ; ከመዝ፡ ወከመዝ፡ ረሰየኒ፡ ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ከመ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ; ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ al.; ; ; ; ; ; ; ; (at Graece: τὸ αὐτό ); ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ ; ወከማሁ፡ ὁμοίως ; ; ; ; ; ; ; .

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

δ)de አምጣነ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^la አምጣነ፡ col. 224; adde በአምጣነ፡ – ከማሁ፡ ; ; de በከመ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^lasupra A I 2 a γ .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

a)Latinorum (Nom.) Infin., post verba sentiendi et declarandi, al.: ርእየት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ዕፅ፡ ; ርእየ፡ ከመ፡ በዝኀ፡ ; ; ; አእመረ፡ ከመ፡ ተነትገ፡ ማይ፡ ; ; ሰምዐ፡ ከመ፡ ተፄወወ፡ ; ; መኑ፡ አይድዐከ፡ ከመ፡ ዕራቅከ፡ አንተ፡ ; ; ; ይእመኑከ፡ ከመ፡ አስተርአየከ፡ ; ; ; ; ; ; መሐለ፡ ከመ፡ ኢያአምር፡ ; ተዘከር፡ ከመ፡ መሬት፡ ንሕነ፡ ; ትጤይቅ፡ ከመ፡ ; ይመስለኒ፡ ከመ፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ጸውዖ፡ ; ኢትሰፈዉ፡ ከመ፡ ተሐይዉ፡ ; ; ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ ; ኮኑ፡ ሰማዕተ፡ ከመ፡ ኢይጸድቁ፡ ; ዝንቱ፡ ትእምርቱ፡ ከመ፡ ይገብር፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; ከመ፡ ያስተርእዩ፡ ከመ፡ ጾሙ፡ ; ; ተዐውቀት፡ ከመ፡ ፀንሰት፡ ; ተብህለ፡ ከመ፡

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

α)ad indicandam causam (quamquam minus frequentatum quam እስመ፡ ) post verba affectuum: ይትፌሣሕ፡ ከመ፡ ትጠፍኡ፡ ; አንከሩ፡ ከመ፡ ረድአ፡ ; et alia, ut: አስተዋደየኒ፡ ከመ፡ ቀበርክዎሙ፡ .

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

b)plerumque verbi: ; መኑ፡ አነ፡ ከመ፡ እሑር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ውኅድ፡ አንቲ፡ ከመ፡ ትኩኒ፡ ; ከመ፡ ያድኅና፡ እግዚአብሔር፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; post verba efficiendi, ut: እሬስየከ፡ ከመ፡ ይፃእ፡ ; .

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)in specie post verba volendi, jubendi, rogandi, promittendi, sperandi, permittendi, cogendi, al., ut: አዘዘነ፡ ከመ፡ ንግበር፡ ; ይቤ፡ ከመ፡ ይቅትልዎ፡ ; ተከሥተ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; አደሞ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; ቦኑ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ ; አኀሥሥ፡ ከመ፡ እግበር፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ይቅትል፡ Asc. ; አስተብቍዕዎ፡ ከመ፡ ይልከፉ፡ ; ይስእሉ፡ ከመ፡ ይኩኖሙ፡ ; መሐለ፡ ከመ፡ የሀባ፡ ; አሰፈወ፡ ከመ፡ ; ; ተካየደ፡ ; ይሴፈዉ፡ ከመ፡ ይሕየዉ፡ ; ትትአመን፡ ከመ፡ ያእቱ፡ ; ; ; ; ኢያብሐ፡ ከመ፡ የአብሱ፡ ; ; ኣጌብሮ፡ ከመ፡ ይስግድ፡ ; ይደሉ፡ ከመ፡ ትስረዩ፡ ; ኢይከውኖ፡ ከመ፡ ይግባእ፡ ; ይኄይሰከ፡ ከመ፡ ይትሀጐል፡ .

b)post verba potentiae et impotentiae ; ; ስእነ፡ ከመ፡ ይሴሲ፡ እሞ፡ ; pavendi: አርመምኩ፡ ፈሪህየ፡ ከመ፡ እንግር፡ ዘእኄሊ፡ ; ኢይደነግፁ፡ ከመ፡ ይፁርፉ፡ ; audendi: F.M. 3,5; ተኀበለ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ F.M. 3,5; incipiendi, repetendi: አኀዘ፡ ከመ፡ ይሕንጽ፡ ; ኢይደግም፡ ከመ፡ እፈኑ፡ .

c)etiam post ea verba, quae alias ከመ፡ cum Indic. postulant, ከመ፡ sequitur, si quidem significatur non quid sit vel fiat, sed quid fieri oporteat: ይእዜ፡ አእመርነ፡ ከመ፡ ንሰብሖ፡ (nobis eum celebrandum esse)^la ; ; ተፈሥሐ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ({er freute sich zu thun}) ; ተኀለየ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ከመ፡ ታሕንጽ፡ ሊተ፡ ቤተ፡ .

d) ከመ፡ ኢ፡ ne^lapost verba timendi, prohibendi: እፈርህ፡ ከመ፡ ኢይምጻእ፡ ; ; ; ; ; ; ; (seq. Indic.); መነንክዎ፡ ከመ፡ ኢይንግሥ፡ ; ከላእክኒ፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ ; ; ; ; ኢያበውሑ፡ ከመ፡ ኢይቅረብ፡ M.M. f. 169.

e) ከመ፡ et ከመ፡ ኢ፡ est nota jussivi vel optativi: ; እኁክሙ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቅኑየ፡ ; ከመ፡ ኢታሕዝና፡ ; . – Annotandum est, quod Lud. in 392 affert: „particula haec repetita certitudinem aliquam significare videtur: ከመ፡ ከመ፡ ቀርበ፡ et mox ከመ፡ ከመ፡ በጽሐ፡ quod certo venisset^la“ –

II) እምከመ፡ , rarius ለእምከመ፡ et ለእመ፡ ከመ፡ [e qua forma illud እም፡ non praepositionem እምነ፡ sed conjunctionem conditionalem እመ፡ censendam esse satis elucet] conditionalis et temporalis, frequentatissima,

1)si^la(sed fere ubique inclinans ad significationes quum^la, quando^la, quoties^la, simulac^la), n. 830rarius εἰ , ut ; ; , saepius ἐάν , (seq. Imperf.) ut: እምከመ፡ ታበውእ፡ si^la(i.e. quotiescumque^la) offers^la ; ; ἐὰν μή ; ; sententia nominali ; ; Perf.: እምከመ፡ ገሰስኩ፡ si^latetigero^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምከመ፡ አንበርዎ፡ ἐὰν θῶσιν ; ; ለእምከመ፡ ant.

2)cum^la, quum^la, quando^la, quotiescumque^la, plerumque ( ὡς δ᾽ ἄν ); ἡνίκα δ᾽ ἄν ; ἐκάθισας – μὴ ἀνοίξῃς ; ; ( ὅταν ); እምከመ፡ እቤሎ፡ ἐν τῷ εἰπεῖν με ; ; ; እምከመ፡ ርእዩከ፡ ἰδόντες σε ; ὁπότε ἐάν ; ὅταν ; ; ; ለእምከመ፡ ንዋየ፡ ረከብከ፡ ἐν χρήμασιν ; ለእመ፡ ከመ፡ (v. ለእምከመ፡ ) ተጸነሰ፡ ἀπό ἐνδείας ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

4)simul ac^la, ubi^lavel ut primum^la: ( ὡς ἄν ); ; ; እምከመ፡ ሰምዑ፡ ἀκούσαντες ; ; ለእምከመ፡ ቦቱ፡ ዘገረሞ፡ ; ἐν τῷ ἀποθανεῖν ; ; ; ; ; ; saepius ubi Graecus καὶ consecutivum habet, ut: እምከመ፡ ሠረቀ፡ ፀሓይ፡ ያየብሶ፡ለሣዕር፡ ἀνέτειλε καὶ ἐξήρανε Jac.1,11; ; ; ; .

ከመ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

ኬ

particula (inseparabilis) suffixa [sine dubio e forma pleniore, ut כֵּן , extenuata, gramm.§ 64, b; gramm.§ 169, 1]; antecedenti literae ግ , vocali destitutae, assimilare licet literam ከ , ut እኅድጌ፡ pro እኅድግኬ፡ ; at ዑቅኬ፡ . Proprie: sic^la, ita^lai.e.

1)igitur^la,

a)conclusive vel consecutive: ergo^la, itaque^la, οὖν ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; በዝኬ፡ አእምሩ፡ ; ἄρα ; ; ; 1 ; ; ናሁኬ፡ ἄρα οὖν ; ; ὥστε ; ; ; al.; τοίνυν ; ; etiam ubi Graecus particulam respondentem non exhibet, ut: እመኬ፡ አቡክሙ፡ አነ፡ ; እመሰኬ፡ ; እመኬ፡ ; ዮምኬ፡ ; ሰማዕኩኬ፡ ; nec non cum እንከ፡ componitur, ut: ኬ፡ እንከ፡ ; ; ; ; ; እፎኬ፡ quanto^laminus^lavel quanto^lamagis!^la. እፎ፡

b)adhibetur recipiendae orationi (in epanalepsi), igitur^la, inquam^la, ut: ከመዝኬ፡ ውእቱ፡ ቤቶሙ፡ ለዐማፅያን፡ ወዝኬ፡ ውእቱ፡ ግዕዞሙ፡ ; ከማሁኬ፡ ; ; አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ ; ; .

c)inservit nectendis sententiis, (ubi ad novi quid proceditur, quod cum iis quae antea dicta sunt quodam consequentiae vel successionis vinculo junctum est), jam^la, jam^lavero^la, porro^la(quare ad vim particulae ኒ፡ et Graecae δέ prope accedit), ut: ወእመኬ፡ ἐὰν δέ ; ; ወእቤሎ፡ ዝኬ፡ ማኅፈድ፡ ምንት፡ ውእቱ፡ ὁ δέ πύργος , φημί , τίς ἐστιν (postquam quid sit ἡ πέτρα καὶ ἡ πύλη explicitum est ) ^b; ወእቤሎ፡ እሊኬ፡ ደናግል፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ ^b.

2)sane^la, quidem^la, utique^la, vero^la, ut: ርእዩ፡ እመ፡ ይዌልጡ፡ አሕዛብ፡ አማልክቲሆሙ፡ እንዘኬ፡ (v. እንዘ፡ ኬ፡ ) ኢኮኑ፡ አማልክተ፡ . Crebro usurpatur

a)ad distinguenda vocabula ea, in quae vis orationis cadit: አንቲሂኬ፡ ዘመውኪ፡ καὶ σύ tu^lavero^la ; ; አንኬ፡ ውእቱ፡ ἐγώ εἰμι ; ; ሶቤሃኬ፡ τότε ; ; ዝኬ፡ rom; ወይንኬ፡ አልቦሙ፡ ; ሠናይኬ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; advenientes salutantur: ሠናይኬ፡ ምጽአትክሙ፡ ; ውእቱኬ፡ ^a; quare cum particula ሰ፡ (ejusdem fere potestatis) componi solet: አንሰኬ፡ ወ – ሰ፡ ἐγὼ μέν – ὁ δέ ; ; አንትሙሰኬ፡ ὑμεῖς δέ ; ይእዜሰኬ፡ ; ; ; n. 812 ኦሪትሰኬ፡ .

b)ad intendendam orationem, vim praecedentis vocis augendam: vero^la, quaeso^la, ut: ናሁኬ፡ ; ; ; ነዋኬ፡ ; 1 ; in specie in adhortationibus, δή , ut: ; ; ዑቅኬ፡ ; እስኪኬ፡ ; ; ስማዕኬ፡ ; ; ኀልይዎኬ፡ ; አርምምኬ፡ .

ጥፍአት

1)exstinctio^la: እሳት፡ ዘአልቦ፡ ጥፍአት፡ ; candelae ዘእንበለ፡ ጥፍአት፡

2)deletio n. 1251, interitus^la, exitium^la: ὄλεθρος ; συντέλεια ; ; ጥፍአተ፡ መሃይምናን፡ (quae fit persecutione) ; ከመዝኬ፡ ጥፍአቶሙ፡ ለኃጥኣን፡ በምዕር፡ ;

a)amissio^la, jactura^la: ጥፍአተ፡ ንዋይ፡ ወሐመር፡ , ጥፍአተ፡ ነፍስ፡ ;

b)perditio^lamentis (i.e. perturbatio vel alienatio): ጥፍአተ፡ ልብ፡ F.N. 50.

ከመ ከመ ከመ ከመ ከመ ከመ ከመ ከመ ከመ ዝ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

demonstr. m. ( gramm.§ 62 et § 146,1,a), fem. ዛ፡ , m. ዘ፡ , fem. ዛ፡ , m. እሉ፡ , fem. እላ፡ et እሎን፡ (ut ; ; al. infra), hic^la, haec^la, hoc^la. Formae rarius seorsum scribuntur, ut ; ዘ፡ ነገረ፡ ; እስከ፡ ዛ፡ ዕለት፡ ; ; plerumque verbo aut antecedenti aut sequenti annectuntur, ut: ኢይትከሀልዝ፡ ; ለዝ፡ ; ምስለዛ፡ ; ዝሕዝብ፡ ; ዛትውልድ፡ ; ወዝኮነ፡ ; ዝሰ፡ ; ዛኒ፡ ; ዝኑ፡ . Et absolute (substantivi instar) usurpatur, ut: ዝውእቱ፡ ወልድየ፡ ; ; ዘገብረት፡ ዛኒ፡ ; እምአይቴ፡ መጽኡ፡ እሉ፡ ; ; እምእላ፡ ; እሎን፡ በአማን፡ ዐበይት፡ ኀጣውእ፡ F.M. 7,1; አእትቶ፡ ለዝ፡ ; al.; et aliis nominibus junctum (adjectivi instar), plerumque praemissum: እመ፡ ገብረ፡ ዘቃለ፡ ; ; በዛ፡ በትር፡ ; ; እሉሰ፡ ዕደው፡ ; ; ; እላ፡ ራእያት፡ ; ; ; እሎን፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ ; በእሎን፡ መዋዕላት፡ F.M. 4,2; እሎን፡ ተዋስቦታት፡ F.M. 5,17; F.M. 10,1; ግበር፡ ዘኵሎ፡ πάντα ταῦτα ; እሉ፡ ኵሎሙ፡ ; እሉ፡ ክልኤሆሙ፡ τὰ δύο ταῦτα ; እሉ፡ ክልኤቱ፡ ; እሉ፡ ሠለስቱ፡ ; በእላ፡ ሠለስቱ፡ ; ante : ምንትኑዝ፡ ዘገበርከ፡ ; ; እሉ፡ እለ፡ ተርፋ፡ ; ; ; ; ; እሉ፡ ኵሎሙ፡ እለ፡ .

a)Pro neutro usurpatur ዝ፡ , ut ; ; ; ; ; ; ዘየዐቢ፡ እምዝ፡ ἰσχυρότερα τούτων ; ; በዝ፡ ባሕቲታ፡ ; ወምስለ፡ ዝኒ፡ ἐν πᾶσι τούτοις ; et fem. ዛ፡ (quamquam rarius), ut: ጸሐፍዛ፡ , vel እሉ፡ , ut: በእንተ፡ ዝንቱ፡ ወበእንቱ፡ እሉ፡ .

b) ዝ፡ – ዝ፡ hic^la– ille^la, unus^la– alter^la: ; ; ዝኒ፡ ወዝኒ፡ ; ወተደመሩ፡ n. 1029 እሉ፡ ምስለ፡ እሉ፡ ; etiam ዝኒ፡ – ዝክቱኒ፡ ; ዝኩ፡ – ዝ፡ .

α) እምዝ፡ post hoc^lavel haec^lai.e. deinde^la, tum^la, tunc^la, deinceps^la, crebro, ut ; ; ; ; ; ; ( καὶ ἐγένετο ); ; ; ( καὶ ἔσται ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

β) ከመዝ፡ talis^la, tale^laet ita^la, sic^la. ከመ፡ col. 827.

γ) እንበይነዝ፡ vel በበይነዝ፡ vel በእንተዝ፡ ob hoc^la, propterea^la, ideo^la በይነ፡ col. 537 et በእንተ፡ col. 775.

δ) በዝ፡ hoc loco, hic^la, Lit.

d) ዝ፡ adverbialiter sumendum videtur: nunc^la, jam^la, ኅድግዝ፡ . – ዝንቱ፡ , ዝኩ፡ , ዝክቱ፡ , ዝየ፡

ረሰየ

I,2[contiguum est ረሰወ፡ q.v.]

1)ponere^la τιθέναι ,

a)injicere^la, indere^la, admovere^la, ut: ረሰዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ክሣዱ፡ ; ረሰዩ፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ ቅንዋተ፡ ኀጺን፡ ; ረሰዩ፡ መኃትወ፡ እሳት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ (martyris) ; ; ረሰይዎ፡ (martyrem) ውስተ፡ ላህም፡ ዘብርት፡

b)transponere^la, transferre^la: እሬስዮሙ፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ እምጽልመት፡ .

c)constituere^la, praeponere^la, praeficere^la ; ነቢየ፡ ረሰይኩከ፡ n. 282 ; ; (regno in tres partes diviso) ረሰዩ፡ ለለ፡ ኵሉ፡ ክፍል፡ ብእሴ፡ ዘእሙር፡ በኀይል፡ ; .

d) ታሕተ፡ subdere^la, subjicere^la: ረሰየኒ፡ ታሕተ፡ እዴሁ፡

e)vestes applicare^la, induere^laLud. ex. Enc., ተረስየ፡

f)parare^la, praeparare^la(sicut הֵכִין ): ረሰይከ፡ ሰብአ፡ (v. ፈጠርከ፡ ) κατεσκεύασας ἄνθρωπον ; ትሬስይዎ፡ ለገሃነም፡ ; hinc ረሰየ፡ ርእሶ፡ ለ፡ aptum^lavel dignum se fecit^lavel censuit^lare .

g)imputare^la, ላዕለ፡ vel ለ፡ pers., ; ; ; ; etiam: excusationis causam alicui imputare, excusare^laaliquem, ለ፡ pers. ; .

2)ponere vel habere aliquem pro aliquo i.e.

b)habere^lavel tractare^laaliquem pro^lavel tamquam^la, et ከመ፡ , ; ; ረስዮ፡ ከመ፡ እኁከ፡ ; ወረሰይዎ፡ ከመ፡ አብድ፡

c)declarare^la: ረሰይዎ፡ ከመ፡ ዘኃጥእ፡ ἔθεντο αὐτὸν εἶναι ἀσεβῆ .

d)simulare^la, ut: ረሰየ፡ ርእሶ፡ አብደ፡ se fuere simulavit^la ; al.

3)facere^lavel reddere^laaliquem talem, convertere^larem in rem, : ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ ; ትሬስየከ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢከ፡ ; ; ; ረሰይኮን፡ ለአህጉር፡ መሬተ፡ ; ; ; ; ምኑነ፡ ኢትረሲ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ ; ; ; ; እሬስዮ፡ ላሐ፡ ለበዓላቲክሙ፡ ; ; ; vel ውስተ፡ praedicati, ut: ; ; ; ; vel ለ፡ , ut: ሠጠጠ፡ አልባሲሁ፡ ወረሰዮሙ፡ ለክልኤ፡ ; vel ከመ፡ , ut ; ; ; ; ; vel verbi Subjunctivo vel ከመ፡ , ut: ይሬስዮሙ፡ ለመካርያን፡ ይፄወዉ፡ ; ; ; እሬስየክሙ፡ ከመ፡ ትሑሩ፡ ; ; ረስዮ፡ ለቃልየ፡ ከመ፡ ያስሕቶሙ፡ ; ; .

4)facere^la, perpetrare^la, instituere^la: ; ምንተ፡ ትሬስዩ፡ τί ποιήσετε ; ; ; ; .

5)facere^laalicui aliquid, in specie: mali quid inferre^laalicui, afficere^laaliquem re; : ከመዝ፡ ለይረስየኒ፡ እግዚአብሔር፡ ; ምንተ፡ ይሬስየነ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይሬስዮ፡ ረምሕ፡ ; ; ; ; . (Passim in libris Mss. ረሰየ፡ cum ሰረየ፡ confunditur, ut ; ).

ነገፈ

I,1[ נִקַּף decussit^la נֹקֶף decussio^la, נָגַף نَقَفَ percussit^la; in lingua Amh. usitatur አረገፈ፡ to beat out^la, to shake off^la, ] ይንግፍ፡

1)excutere^la, decutere^la, pulverem ; ; ; ; vestem: ነገፍኩ፡ ጽንፈ፡ ልብስየ፡ et ከመዝ፡ ለይንግፎ፡ እግዚአብሔር፡ ለኵሉ፡ ብእሲ፡ ; ; ይንግፍ፡ አልባሲሁ፡ ወጸበለ፡ አሣእነ፡ እገሪሁ፡ F.M. 12,2; manum Platt; ኵሉ፡ ዘቀተሎ፡ ነገፈ፡ እዴሁ፡ ; folia arboris: (quicumque eam praeterit) ይነግፍ፡ ቈጽላ፡ ; vitam .

a): ነገፎሙ፡ ለግብጽ፡ ማእከለ፡ ባሕር፡ ; .

b) ላሐ፡ deponere luctum^la, se consolari^la, consolationem admittere^la, παρακαλεῖσθαι , ; ነጊፎ፡ ላሐ፡ ; ንግፍ፡ ላሐከ፡ ; ; ; omisso ላሐ፡

2)dejicere^la, de arbore cujus folia decidunt: ዕፀ፡ ጠርቤንቶስ፡ እንተ፡ ነገፈት፡ ቈጽላ፡ .

3) nagafa fall^en, ‘cadere^it’ ወይቤላ፡ ለቅንፍዝ፡ ይንግፍ፡ ጸጕርኪ፡ በኀይለ፡ አምላኪየ፡ ወሶበ፡ ይቤ፡ ከመዝ፡ ነገፈ፡ ጸጕራ፡ ወኮነት፡ ዕራቃ። ‘e disse all’istrice: «Ti cadano i peli, per la potenza del mio Dio!» E cuando gli ebbe detto questo gli caddero i peli, e rimase nudo^it’ 303 (ed.) , 106 (tr.) (‘Nuovo significato di ነገፈ፡ nel senso di «cadere» (altrimenti «scuotere», «perdere» (foglie), 65 e 391 .’ 106 n. 35 )

ረከበ

I,1[potestas radicis prima in applicando^la, immittendo^la, componendo^la( fügen ) esse videtur, IV,1, nec non ركب II V VI et ܪܰܟܶܒ ܐܰܪܟܶܒ ; hincpropagatur a) insidere^la, conscendere^la, equitare^la, vehi^la רָכַב ܪܟܶܒ رَكِبَ , መርከብ፡ , አርኩባት፡ b) potiri^la, assequi^la, invenire^la ረከበ፡ I,1; II,1; III,1] ይርከብ፡ et ይርክብ፡

1)adipisci^la, nancisci^la, assequi^la, obtinere^la, potiri^la: ለእመ፡ ዴገንካ፡ ለጽድቅ፡ ትረክባ፡ καταλήψῃ ; ; ; ; ; ; ἐκλάβοι ; ἐπιτυχεῖν ; τυγχάνειν ; ትረክብ፡ ተስፋከ፡ ; ደቂቆሙ፡ ኢይረክቡ፡ ንዋዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ረኪበ፡ ዘርእ፡ ፈቀደ፡ prolem nancisci cupivit^la Enc.; de ረከበ፡ ሞገሰ፡ ቅድመ፡ ut ሞገስ፡

a)acquirere et possidere^la, habere^la ; ; ; ; ; ; ; ; ዘኢይረክብ፡ ሲሳዮ፡ ὁ ἀπορῶν ἄρτων .

b)capere^la, occupare^laurbem, terram ; ; ; .

c)ferire^lajaculando (treffen): ሄጶ፡ ውስተ፡ ፍጽሙ፡ ወረከቦ፡ ናላሁ፡ .

d)assequi mente^larem arduam; ; ; Lit. Joh.; aenigma (recte solvere) ; .

2)invenire^la, reperire^la, deprehendere^lasive quaesita, sive amissa, sive alia; rem ; ; ; ; ; ; ; ; ; ረኪበ፡ መድፍን፡ ; ዘበዲበ፡ ምድር፡ ረከብከ፡ εὕρεμα ; ; ; ; ; ; ; ; hominem ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; nonnumquam recipere^la, recuperare^laut ; ; praedicati, ut: ረከብዎ፡ ውዱቀ፡ ; ; ከመዝ፡ ረከብኩ፡ ጽሑፈ፡ ውስተ፡ መጻሕፍት፡ ; ; vel እንዘ፡ verbo fin., ut ; ; ; ; vel enuntiatione integra (sine conjunctione praemissa): ረከብናሆሙ፡ ይሰክቡ፡ ኅቡረ፡ ; ረከባሆሙ፡ ይቀውሙ፡ ህየ፡ ለሊቃውንት፡ ; ; .

a)videre^la, percipere^la, ut , quare saepissime ἰδού hoc verbo vertitur, annot. ad ; ረከብኩ፡ ስቍረተ፡ ውስተ፡ አረፍት፡ ἰδοὺ ὀπή ; ; ; ወረከብክዎ፡ ይገብር፡ ግብሮ፡ .

b)censere^la, existimare^la; ; vel እመሰ፡ ትረክብ፡ ሠናየ፡ wenn du es für gut findest Lud. e Vit. Sam.

c)incidere^laalicui vel in aliquem, improviso (supervenire) ; casu, fortuito, ut: ኢታብእ፡ ኵሎ፡ ሰብአ፡ ዘረከብከ፡ ውስተ፡ ቤትከ፡ ; ; ዘረከብከ፡ cuicumque incideris^lai.e. quicumque fuerit^lavel qui primus se obtulerit^la, ut: ኢትሢሙ፡ ኵሎ፡ ዘረከብክሙ፡ ne praeficiatis obvium quemcumque^la ; በከመ፡ ረከበ፡ quocumque moo invenerit^lai.e. temere^la, ut: አብድ፡ ወዝሉፍ፡ በከመ፡ ረከባ፡ ይነብብ፡ ; ; ( ἄκαιρος ); ኢትጠበብ፡ በከመ፡ ረከብከ፡ ἀκαίρως .

d)de eventis et casibus, potissimum adversis, n. 303

α)contigere^la, accidere^la, obvenire^laalicui, invadere^laaliquem, ut: ኢይረክቦ፡ እኩይ፡ ( ἀπαντήσει ) ; ; ; ; ; ( συμβαίνειν , ἀποβαίνειν ); በእንተ፡ ምንት፡ ረከበኒ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; etiam de praedictis: ረከቦ፡ ዝኩ፡ ኵሉ፡ ተኣምር፡ 1 ; ረከበነ፡ ዝመርገም፡ እኩይ፡ ; de sorte ; et impersonaliter: accidit alicui^la: በይእቲ፡ ዕለት፡ ረከባ፡ ለወለተ፡ ራጉኤል፡ συνέβη τῇ .

β)incidere^lain casum i.e. eo attingi^la, , ut: ; ብዙኀ፡ ሕማመ፡ ረከበት፡ ብከ፡ ; በከመ፡ እከየ፡ ምግባሩ፡ ይረክብ፡ (v. ይረክቦ፡ ) ; ትሬኢ፡ እመ፡ ትረክቦ፡ ለቃልየ፡ εἰ ἐπικαταλήθεταί σε ὁ λόγος μου ; ; .

e)cadere in aliquem^la, ei convenire^la: ዘይረክበከ፡ τὸ σόν ( quod tibi convenit^la) ; ይርከቦ፡ ei conveniat^la (nisi secundum 1,a exponere malueris: is possideat ema^latunicam). – Voc. Ae.^la: አድምዐ፡ ረከበ፡ ዘ፡ አገኘ።

ብህለ

I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixit^la, VIII supplex fuit^lain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixit^laChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixisti^la, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixerunt^lap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); ይበል፡ , Imperat. በል፡ , ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ ; ); ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ ; ; , etiam in ብሂላት፡ verba^laLud.; ብህሎ፡ ( ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ ; ; ).

1)dicere^la: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; በል፡ ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ ; ; ; እንዘ፡ ይብል፡ dicens^la ; ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ ; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. ( alicui^la), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ ; በሎሙ፡ ; ; ; ; ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Enc.; rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ ; ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; .

a)Sequitur

α)plerumque oratio directa, ut ; ; ; ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) .

β)rarius oratio obliqua, verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι ; , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ .

γ)perraro Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?^la .

b)Hoc verbum in extrema oratione, quam quis dicit, collocare licet, ut: እፎ፡ እንከ፡ ትሣሀለኒ፡ ትብሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ quomodo igitur Deo^la„^lapropitius mihi esto^la“^ladices?^la 3; ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; crebro in libris prophetarum (sicut נְאֻם יְהוָֹה ), ut ; .

c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictum^lavel scriptum est^la( in^lalibro, vel verba) haec sunt^la: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ ; ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ ; ; 4 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡

d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorum^la(est), „petra“ dicere^lai.e. Cephas significat petram ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ ; etiam: ዘ፡ — ብሂል፡ quod — significat^la ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id est^la , vel ዝብሂል፡ — ውእቱ፡ ; vel ዝብሂል፡ hoc est^la( sive^la) ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxilii^la ; ; ; .

2)perraro: loqui^la, ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signis^lai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( ). n. 484

3)dicere^lai.e. appellare^la, nominare^la, vocare^la, : ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ ; ; ; ; ; ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.

a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperare^la, annuere^la ; ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionem^la ( ኦሆ፡ ).

b) እንብየ፡ ብሂል፡ nolle^la, abnuere^la, recusare^la ( እንብየ፡ ).

c) ጸጥ፡ ብሂል፡ obmutescere^la, silere^la ; ( ጸጥ፡ ).

d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicere^la, salvere jubere^la ባሐ፡ .

6)— Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet

a)respondere^laut ; ; .

b)interrogare^laut ; .

c)contra dicere^la, opponere^lavel occurrere^laverbis ut .

d)putare^la, opinari^la, sibi videri^la: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι .

በል፡ bal 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!^en’ 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡ ‘Su, sputate quel che avete mangiato^it’ 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).

Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.

ትርጓሜ

et , m. et fem. , ትርጓምያት፡ (Cod. Mus. Brit. VIII, 1, a), translatio^la, expositio^la, interpretatio^la, exegesis^la, commentarius^la: ; ከመዝ፡ ትርጓሜሁ፡ እመጽሐፈ፡ ሶርያ፡ ; ; ዘውእቱ፡ ትርጓሜሁ፡ quod est interpretatum^lavel quod significat^la ; ዘበትርጓሜሁ፡ id. ; ; ; ትርጓሜ፡ መልእክት፡ ዘብፁዕ፡ ጳውሎስ፡ ዘጸሐፈ፡ ለዕብራውያን፡ ዘተርጐማ፡ አፈ፡ ወርቅ፡ ; F.M. 11,2; peritus est በትርጓሜ፡ መጻሕፍት፡ ቅዱሳት፡ ; መምህረ፡ ትርጓሜ፡ Enc.; ራእይ፡ (Nebucadnezaris) ወትርጓሜሃ፡ ; : ይቤ፡ ዮሐንስ፡ አፈ፡ ወርቅ፡ በትርጓሜሁ፡ ዘንተ፡ ከፍለ፡ F.N. 44.

ብህለ

a)Sequitur

α)plerumque oratio directa, ut ; ; ; ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) .

γ)perraro Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?^la .

2)perraro: loqui^la, ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signis^lai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( ). n. 484

a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperare^la, annuere^la ; ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionem^la ( ኦሆ፡ ).

b) እንብየ፡ ብሂል፡ nolle^la, abnuere^la, recusare^la ( እንብየ፡ ).

c) ጸጥ፡ ብሂል፡ obmutescere^la, silere^la ; ( ጸጥ፡ ).

d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicere^la, salvere jubere^la ባሐ፡ .

6)— Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet

a)respondere^laut ; ; .

b)interrogare^laut ; .

c)contra dicere^la, opponere^lavel occurrere^laverbis ut .

Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.

ተካፈለ

III,3

1)inter se dividere^lavel distribuere^la, cum aliis^lavel inter plures dividere^la, rei: ኵሎ፡ ተግባረከ፡ ይትካፈሉ፡ (v. ይትከፈሉ፡ ) መዋርስቲከ፡ ; ; ተካፈሉ፡ ምድርየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; እለ፡ ይትካፈሉ፡ በርበረ፡ vel ምህርካ፡ ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይትካፈሉክሙ፡ ; ; : ይትካፈሉ፡ አብዳን፡ እከየ፡ ; omisso objecto: ከመዝ፡ ትትካፈሉ፡ ; ለ፡ pers.: አኀዙ፡ ይትካፈሉ፡ ሎሙ፡ (sibi, inter se) ምድረ፡ ; ; (i.e. cum^lavel inter^la) ; ምስለ፡ pers.: ዘይትካፈል፡ ምስለ፡ ሰራቂ፡ .

2)participare^laaliquid i.e. participem fieri^larei, , .

ምስለ

(cujus forma antiquior ምስሌ፡ Polygl.; ምስሌየ፡ ምስሌከ፡ caet.; gramm.§ 167,3), propr. instar^la, sicut^la(cfr. مِثَلٌ ), deinde exuta notione primaria: cum^la(pro quo nonnumquam pariter atque^ladixeris, ut ኢታማስን፡ ጻድቃነ፡ ምስለ፡ ኃጥኣን፡ ; ; ).

1)cum^la

a)copulative: ኣፈልሰከ፡ ምስለ፡ ኵሉ፡ አኀዊከ፡ σέ σὺν πᾷσι τοῖς φίλοις σου ; (ubi Gr. καί habet); ; ; ; ; .

b)de societate et comitatu: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

α)in specie conjungitur cum verbis sumendi et ferendi: ንሣእ፡ ምስሌከ፡ ሐሞተ፡ sume tecum fel^la ; ; ; .

β)cum verbis mittendi, ubi significat per^la: ፈነወ፡ መጽሐፈ፡ ምስሌሁ፡ misit epistolam cum eo^lai.e. per eum^la ; ; .

γ)praemittitur iis, quae quis secum fert (alias: በ፡ ): ሰረረ፡ ንስር፡ ምስለ፡ መጽሐፍ፡ avolavit aquila cum epistola^la(eam secum ferens) Rel. Bar.; ተለውዋ፡ ዕደው፡ ምስለ፡ ንዋየ፡ ሐቅሎሙ፡ ; ; ; ; ; .

δ)rarius ad significandas actiones secundarias cum principali conjunctas ( μετά ): ትትካየድ፡ ኪዳነ፡ ምስለ፡ መሐላ፡ jungas foedus^la(cum jurejurando i.e.) jurejurando sanciens^la ; .

c)de conjunctione: verbamiscendi et conjungendi, consentiendi, cognationis, foederandi, conciliandi, concordandi, vicinitatis, al.; praeterea nota constructiones quasdam praegnantes (ubi notionem conjunctus^lasupplere licet), ut ; ናእተ፡ ምስለ፡ ሐምለ፡ ብሒእ፡ ትበልዑ፡ ; በልዑ፡ ምስለ፡ ደም፡ ; ; ሥጋ፡ ዘምስለ፡ መንፈስ፡ ምስለ፡ ደም፡ ; unâ cum^la ; ; .

d)de auxilio: እስመ፡ እግዚአብሔር፡ ምስሌነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ተራድአ፡

e)de aequalitate, ዐረየ፡ , ተዐረየ፡ , ዕሩይ፡ , ተማሰለ፡ ; de aequalitate temporis: በጽባሕ፡ ምስለ፡ ትንሣኤ፡ ፀሓይ፡ ; ; aliud exemplum sub ሕስት፡

f)praecipuum locum tenet ምስለ፡ ubi de actionibus reciprocis tractatur; post verba dimicandi, litigandi, disputandi, consultandi, aemulandi, paciscendi, concumbendi, cohabitandi, scortandi ( ሰከበ፡ , ኀደረ፡ , ዘመወ፡ ) et post varia alia verba stirpis III,3ut ተጻልአ፡ , ተዓመፀ፡ , ተናጸረ፡ , ተሳመዐ፡ n. 175 , etiam post verbae mutuae diremtionis, ubi Latini a^lasubstituunt ut ተሌለዩ፡ ፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ; ; ሀለወ፡ ባእስ፡ ወጽልእ፡ ምስሌከ፡ ወምስሌሆሙ፡ inimicitia inter te et illos mutua^laJsp. p. 304.

g)de commercio vel communione, nec non de eo, quod cum^laaliquo versans (boni malive) agis erga^laeum: ምንተ፡ ብየ፡ ምስሌክን፡ (quid habeo i.e.) quid mihi vobiscum?^la ; ምንተ፡ ብከ፡ ምስለ፡ ሰላም፡ (quae communio est tibi cum pace?) 4 ; አንከሩ፡ ፩፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ (alius cum alio) ; ; ; ; ; ይግበር፡ እግዚአብሔር፡ ምስሌክን፡ ምሕረተ፡ erga vos^la, ; ; ; አኮ፡ ከመ፡ ትካት፡ ገጹ፡ ምስሌሁ፡ πρὸς αὐτόν ; ; ከመዝ፡ ኀልዩ፡ ምስለ፡ ቢጽክሙ፡ ( εἰς ἀλλήλους ) ; 1 ; .

h)de ratione possessionis: ኢኮኑ፡ ምስለ፡ ውሉድ፡ liberos non habebant^la

2)eodem loco cum^laaliquo i.e. apud^la, ad^la, iuxta^la ; ; ; ; ረከብነ፡ ብእሴ፡ ምስሌኪ፡ ; አጽዐኖ፡ ምስሌሁ፡ ውስተ፡ ሰረገላሁ፡ ( ኀቤሁ፡ ); ; ምስሌሁ፡ ἐχόμενα αὐτοῦ ; vel penes^la ; ልብየ፡ ኢሀለወ፡ ምስሌየ፡ ; ; vel inter^la: ዘኢኮነ፡ ምስለ፡ ሰብእ፡ ንብረቱ፡ ; ; ; in spec. post ኈለቈ፡ , ተኈለቈ፡ , ተፈቅደ፡

3)de accessione rei ad rem, unde societas utriusque oritur: ad^la, praeter^la: ( ἐπί ); ( πρός ); ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ σύν πᾶσι τούτοις praeter^lavel super haec omnia^la ; ἐπὶ τούτοις ; ; ምስለ፡ ዝኒ፡ πρὸς τούτοις ; .

4)cum aliqua re i.e. ea non obstante^la( bei , trotz , ut مَعَ , עִם , በ፡ בְּ ): ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ( በዝ፡ ); ; ; ; ; ; ምስለ፡ ከመዝ፡ οὐδ᾽ ὥς ; .

mǝsla

Grébaut
ምስለ፡ mǝsla «avec^fr, ensemble^fr» ― ጋራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 38r.
88

Leslau
ምስለ፡ mǝsla with^en, in the company of^en, in addition to^en; also used with verbs expressing reciprocity; according to the context it also has the meanings of other prepositions; e.g. ተሌለዩ፡ አሐዱ፡ ምስለ፡ ካልኡ tatelayu ʾaḥadu mǝsla kālǝʾu they were separated each from his brother^en (friend, another), አኮ፡ ከመ፡ ትካት፡ ገጹ፡ ምስሌሁ ʾakko kama tǝkāt gaṣṣu mǝslehu his countenance was not toward him as before^en;
ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ mǝsle zǝntu kʷǝllu besides all this^en, for all this^en, nonetheless^en
with suffix pronouns the base is ምስሌ- mǝsle-
365b

ነገር

, m. , rarius fem. , ነገራት፡ (verba, dicta, res) et አንጋር፡ (linguae), sermo^la,

1)ratio loquendi i.e. lingua^la, dialectus^la, locutio^la( Sprache ): ይነብባ፡ በነገረ፡ ከነዓን፡ ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ፋርስ፡ ; ; እለ፡ ካልእ፡ ነገሮሙ፡ ἀλλόφωνοι ; ደቂቆሙ፡ ነገረ፡ አዛጦን፡ ይትናገሩ፡ ወኢያአምሩ፡ ነገረ፡ ይሁዳ፡ ; ; ; ; ዘይሜህሮ፡ ለዖፍ፡ ነገረ፡ ሰብእ፡ ; διάλεχτος ; λαλιά ; አንጋር፡ Org.; በአንጋረ፡ ኵሉ፡ በሓውርት፡ M.M. f. 329.

2)id quod quis loquitur ( Rede^de),

a)oratio^la, verba^la, etiam verbum^la( ῥῆμα , quatenus est effatum^la, sententia^la): ; ; ; ; ሶበ፡ ሰማዕኩ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ,6; ; n. 691 አንብብ፡ ዘነገረ፡ ; ነገረ፡ ኪዳን፡ ; ; ነገረ፡ መጽሐፍ፡ λόγοι βιβλίου ; ; ; φθόγγος ; በኵሉ፡ ነገረ፡ ጥበብ፡ ; ነገረ፡ ማሕሌት፡ ; ነገረ፡ ኀፍረት፡ αἰσχρολογία ; ነገረ፡ ስላቅ፡ ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ; ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ; ማኅለቅቱ፡ ለነገር፡ συντέλεια λόγων ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነገረ፡ ሕይወት፡ ; ( ); ; ነገረ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; በነገር፡ ( በኀይል፡ ወበመንፈስ፡ ) ; ; ነገር፡ ሠናይት፡ λόγοι καλοί ; እስከ፡ እስእሎ፡ ለእግዚአብሔር፡ አሐተ፡ ነገረ፡ Rel. Bar.; ነገራት፡ ; ; ነገራት፡ እኩያት፡ ; ; .

α)mandatum^la ; ኮነ፡ ነገር፡ በቤተ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ይትበቀል፡ .

β)effata^la, mandata^la, promissa^la, vaticinia divina^la: ነገር፡ ዘበእንተ፡ ሞአብ፡ ; ; ; al.; ነገራተ፡ ሕይወት፡ λόγια ζῶντα ; ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ካህናት፡ ይዕቀቡ፡ ነገራተ፡ እግዚአብሔር፡

b)relatio^la, enarratio^la, sermocinatio^la, interpretatio^la: ጸሐፍ፡ ኵሎ፡ ነገረ፡ ፍጥረት፡ ; መጽሐፈ፡ ነገሩ፡ ለጦቢት፡ ; ; ; ἐξήγησις ; ኵሎ፡ ነገረ፡ መጽሐፍ፡ πᾶσαν διήγησιν θείαν ; ኢታስትት፡ ነገረ፡ ጠቢባን፡ ; ; ; ; ; ; በቀዳሚ፡ ነገርየ፡ ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ 2 .

c)meditatio^la(sicut secum loqui^lai.e. meditari^la): ነገረ፡ ሌሊት፡ μελέτη νυκτερινή .

d)loquela^la, garritus^la: ነገሩ፡ ለዘብዙኀ፡ ይምሕል፡ λαλιά πολυόρκου ; ; ነገረ፡ ከንቱ፡ ματαιολογία vaniloquentia^la ; ብዝኀ፡ ነገር፡ πολυλογία multiloquium^la ; ነገር፡ ብዙኅ፡ ( አብዛኂ፡ et መብዝኂ፡ ); ብዙኀ፡ ነገር፡ loquax^lap. 32

e)confabulatio^la, colloquium^la, nec non id de quo confabulantur^la: በብዙኅ፡ ነገር፡ πολλῇ ὁμιλίᾳ ; ; ኵሉ፡ ነገሩ፡ ተያፍን፡ ወብዑራ፡ .

f)fabula^la, dicterium^la, proverbium^la, id quod in ore vulgi est^la: ( παραβολαί ); ረሰይከኒ፡ ነገረ፡ ለአሕዛብ፡ ἔθου με θρύλλημα ἐν ἔθνεσι ; διήγημα ; ኮንክሙ፡ ነገረ፡ ለልሳን፡ ἀνέβητε λάλημα γλώσσῇ Η ez. 36,3; ; παραβολή ; ነገረ፡ እገብራ፡ ለመድኀኒትከ፡ ἀχουστὴν ποιήσω τὴν σωτηρίαν σου .

g)rumor^la, fama^la ; ; ; ; ; ; እኩየ፡ ነገረ፡ ሰምዓ፡ .

3)id de quo sermo est,

a)res^la, ; ; ; ለእመሰ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ εἰ οὕτως ἐστί ; ; ; ; ; ክልኤተ፡ ነገረ፡ ; በእንተ፡ ሠላስ፡ ነገር፡ ; ; ኅጡእኬ፡ አንተ፡ አሐተ፡ ነገረ፡ unum tibi deest^la ; ትእምርተ፡ ነገር፡ Lud. Comm. hist. p. 48 ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem mortem attinet^la ; በእንተ፡ ነገረ፡ ጣዖት፡ እኤዝዘክሙ፡ ( de rebus ad idola pertinentibus^la) ; በእንተ፡ ነገረ፡ ዐባር፡ ; creberrime in Jsp. et in aliis libris ex Arabico translatis; ከመዝ፡ ነገራቲሁ፡ ita res ejus se habebant^laLud. e Libr. Myst.

b)res gesta^la, factum^la: ምንትኑ፡ ነገሩ፡ ዘኮነ፡ τί τὸ γεγονὸς ῥῆμα ; ; ; ; ; ; ; 3 .

c)causa^la(forensis) ; .

d)aliquid^la: n. 692 ; ; ; .

(Dillmann 3 a) ነገረ፡ ጕልት፡ matter(s) concerning the fief ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጐለተ፡ ንጉሥነ፡ ጊጋር፡ ወራእስሂ፡ ጕጕሣ፡ ወደጅ፡ አዝማችነሂ፡ ሰብአ፡ ጋድስ፡ ‘Nous allons donc écrire l’affaire des fiefs donnés par notre roi Gigār, étant rās le rās Gugsā et étant notre daǧ azmāč Sebagadis^fr’ 55 l. 16–17 (ed.), 67 l. 2–3 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘጕንድጕንዲ። ‘Nous allons donc écrire les fiefs de Guendeguendi^fr’ 62 l. 27 (ed.), 75 l. 10 (tr.); ንጽሕፍ፡ እንከ፡ ነገረ፡ ጕልት፡ ዘቃልቃል፡ ለአቶ፡ ገፊ፡ ወድ፡ አቤቶ፡ ገብሩ፡ ጕራ፤ ‘Nous allons écrire le document du fief de Qālqāl, appartenant à l’ato Gafi, fils de l’abēto Gabru Guerā^fr’ 66 l. 3–5 (ed.), 79 l. 16–17 (tr.), ጕልት፡

Grébaut
ነገረ፡ ሃይማኖት፡ nagara hāymānot profession de foi^fr. Voir texte cité plus haut de 8. ሃይማኖት፡
ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ nagar zahāymānot controverse concernant la foi^fr. አመ፡ ፴ለጥምቀት፡ ነገረ፡ ጉባኤ፡ በእንተ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ እስመ፡ ተገዓዙ፡ ሰብአ፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ ዘቤተ፡ አቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ምስለ፡ ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡነ፡ ኤዎስጣቴዎስ። 63; ይቤሎሙ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ ዘሃይማኖት፡ ዘትትገዓዙ፡ ቦቱ፡ አንትሙ። 63. ሃይማኖት፡
10

Leslau
ነገረ፡ መሀደምት nagara mahaddamt fictitious story^en, መሀደምት 215a

አርአያ

, plerumque m.

1)imago^la, similitudo^la, species^la( ὁμοιότης , εἰκών ) ; ; ; ; ገብሮ፡ በአርአያ፡ ዚአሁ፡ ; ( εἰκών ); ; ከመዝ፡ አርአያ፡ አምሳለ፡ ስብሐቲሁ፡ ; Christus አርአያሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; አርአያ፡ ገጹ፡ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ ; መልክዐ፡ አርአያሁ፡ ለዘወለዶ፡ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως τοῦ γεννήσαντος αὐτόν

a)effigies^la, imago picta^la ; sculpta^la .

b)passim usurpatur praepositionis et conjunctionis instar

α) በአርአያሆን፡ secundum similitudinem earum^la( ἐπί ) ; .

β) አርአያ፡ ceu^la, tamquam^la, instar^la, quasi^la ; አርአያ፡ ብዙኅ፡ ዝናም፡ magnae pluviae instar^la ; አርአያ፡ ይነውም፡ ዘልፈ፡ tamquam semper dormiret^la ; አርአያ፡ ዘ፡ eodem modo quo^la p. 502 n. 39.

2)norma^la; forma^lavel species^larei ab artifice imitandae, παράδειγμα ; ; አርአያ፡ ምስለ፡ ቀዳሚ፡ አርአያሁ፡ ይዔሪ፡ ἡ εἰκὼν ὡς τὸ ἀρχέτυπον ; etiam norma^ladoctrinae .

3)exemplum^la, exemplar^la

a)ad imitandum propositum ( παράδειγμα , τύπος ) ; ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ኩኖሙ፡ አርአያ፡ ;

b)ad terrendos et admonendos alios, spectaculum^la: ; ; ; ይከውኑ፡ አርአያ፡ ለኵሉ፡ ዘሥጋ፡ εἰς ὅρασιν .

c)libri (transcriptum), apographum^la: ወሀቦ፡ አርአያሃ፡ ( ለመጽሐፍ፡ ) ያርእያሃ፡ ለአስቴር፡ ; አርአያ፡ መጽሐፉ፡ ለኤርምያስ፡ ἀντίγραφον ἐπιστολῆς

4)typus^laaliam rem significans, ὑπόδειγμα ; አርአያ፡ ወጽላሎት፡ (rerum futurarum) ; ; et antitypus^la (coll. ).

5)passim i.q. ርእየት፡ facies^la, species^la, ut: ታሤኒ፡ ገጻ፡ ወታሰረጕ፡ አርአያሃ፡

አስተኣኀዘ

IV,3

1)facere ut corripiat^laignis aliquid i.e. inferre^lavel subjicere^laignem rei: ለእመ፡ ዐርጉ፡ ሮም፡ መልዕልተ፡ ማኅፈድ፡ አስተኣኅዝ፡ እሳተ፡ ውስቴቱ፡ (exspectaveris IV,1). n. 769

2)facere ut sese invicem contineant^la,

a)contingere facere^la, ; ከመዝ፡ አስተኣኀዘ፡ ኀምስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያናት፡ እምአሐቲ፡ ኰኵሕ፡

b)connectere^la, conserere^la, ; M.M. f. 15 ( አሰንሰለ፡ col. 368).

c)coagmentare^la, contabulare^la, ; .

3)facere ut capessant pugnam^la: መኑ፡ ያስተኣኅዝ፡ (v. ያስተእኅዝ፡ ) ቀትለ፡ .

4)sese invicem pignore obstringere^la, .

ወጠነ

I,1et I,2, raro ወጥነ፡ I,1( si quidem lectio sana est) [ بَدَأَ بَدَا ], I,1 ይውጥን፡ (ut F.M. 2,11; ; al.), raro ይጠን፡ (M.M. f. 211), initium facere^la, coepisse^la, incipere^la, inchoare^la, exordiri^la, aggredi^la, ; : ዘይዌጥን፡ ይርዳእ፡ ; ትዌጥን፡ ትቅትሎሙ፡ ; ; ; ; vel ከመ፡ , ut: ወጥነ፡ ከመ፡ ይቀድስ፡ ; ; እንዘ፡ ; ; n. 942 ወ፡ verbo finito ; Infin.: ወጠነ፡ ጸውዖ፡ ስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ንዌጥን፡ ጽሒፈ፡ Cod. Mus. Brit. XXIX; እምቅድመ፡ ትውጥኑ፡ ዐሊወ፡ vel ለ፡ Infin., ut: ይዌጥኑ፡ ለገቢር፡ ; ይዌጥን፡ ለገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በ፡ Infin.: ንዌጥን፡ በጽሒፈ፡ መጽሐፍ፡ ; rei: ; ወጠንዋ፡ (sc. portam aedificandam) ; ኢብዉሕ፡ ሎቱ፡ (sc. diacono) ከመ፡ ይውጥን፡ ጸሎተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ F.M. 31,2; ሰይጣን፡ ወጠነ፡ ዘንተ፡ ኀጢአተ፡ F.M. 3,2; ንጠንኬ፡ ዘለፋ፡ M.M. f. 211; ከመዝ፡ አኀዘ፡ ይውጥን፡ ሕንጻሆን፡ ; ወጠነ፡ ለክሙ፡ ግብረ፡ ሠናየ፡ ; ጢጦስ፡ ፈቀደ፡ ይውጥን፡ ሎሙ፡ ሰላመ፡ ; በ፡ vel rei, a qua incipiunt: ይውጥን፡ በቀዳማይ፡ F.N. 43,4; ወውጥን፡ ሕዋረ፡ ማእከላዌ፡ ; omisso objecto: እምዘ፡ ወጠነ፡ ንጉሠ፡ ባቢሎን፡ ዲበ፡ ኢየሩሳሌም፡ (sc. bellum) .

ከመ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

1) ከመ፡

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

ትእዛዝ

, fem. et m. , ትእዛዛት፡ ,

1)potestas^la, imperium^la: እስመ፡ በትእዛዝ፡ ውእቱ፡ ቃሉ፡ ἐν ἐξουσίᾳ ; ; n. 794 አግነዮሙ፡ ለትእዛዘ፡ ሮም፡ ; ሜጦሙ፡ ለትእዛዘ፡ ሮም፡ regedit eos sub imperium Romanorum^la ; ይወጽኡ፡ እምትእዛዝነ፡ ; i.q. officium^la(episcopi) . 33

2)praeceptum^la, mandatum^la, edictum^la, statutum^la, jussus^la: ዛቲ፡ ትእዛዝ፡ ἐντολή ; ዘንተ፡ ትእዛዘ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ተውህበ፡ ትእዛዝ፡ ; ወፅአ፡ ትእዛዝ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ δόγμα ; ከመዝ፡ ውእቱ፡ ትእዛዘ፡ መጽሐፍ፡ ዘወሀቦ፡ διάταγμα ; በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ διὰ προςτάγματος Κυρίου ; ; διὰ λόγου 1 ; κατ᾽ ἐπιταγὴν ; θέλημα ; παραγγελία ; ; crebro ትእዛዝ፡ collective: ወሀቦ፡ ትእዛዘ፡ ቅድሜሁ፡ ἐντολάς ; ; ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ ; ኵሎን፡ እላንቱ፡ ትእዛዝ፡ ; ; ; ; ἐντάλματα ; προστάγματα ; μαρτυρία ; ; መጻሕፍተ፡ ትእዛዝ፡ ; ትእዛዛት፡ ; ዐቂበ፡ ትእዛዛቲሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ትእዛዛተ፡ ሰብእ፡ ; ; ; ; ትእዛዛተ፡ ሐዋርያት፡ constitutiones Apostolorum^la, Syn.

a)lex^lavel regula^lanaturae rerum insita, ; ; .

b)quod promissione statutum est^la, ( promissio^la), ἐπαγγελία ; ; Did. l. 4; Did. l. 2 cum annot.

c)testamentum^la,

α)sensu biblico: ታቦት፡ እንተ፡ ትእዛዝ፡ ; ; ; .

β)sensu forensi: በእንተ፡ ትእዛዝ፡ ወጽሕፈቱ፡ F.N. 41,1; በእንተ፡ ጽሒፈ፡ ትእዛዝ፡ ዘንዋይ፡ F.N. 41,1.

3)passim i.q. ተአዝዞ፡ i.e. obedientia^la: S; በትእዛዙ፡ ለጽድቅ፡ ἐν τῇ ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας 1 ; ἀκοαί .

tǝʾzāz

Cross-references: for ጸሓፌ፡ ትእዛዝ፡ ጸሓፊ፡ (TraCES)

ወልድ

m. , ውሉድ፡

1)filius^la, natus^la, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al. sexcenties; ወልደ፡ እጓለ፡ እምሕያው፡ ; ; ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ወልድ፡ Filius (Dei) ; al.; ውሉድ፡ filii^la( አዋልድ፡ ) ; ; (quamquam pro filiis^la ደቂቅ፡ (vel ደቅ፡ ) magis frequentatur).

2)proles^lautriusque generis, ; ከመዝ፡ ውእቱ፡ ፍትሑ፡ ለወልድ፡ እመ፡ ኮነ፡ ተባዕተ፡ አው፡ አንስተ፡ F.N. 24,3; maxime in ውሉድ፡ liberi^la ; ; ; ; ; ብዙኅ፡ ውሉድ፡ ; ይኄይስ፡ መዊት፡ ዘእንበለ፡ ውሉድ፡ ; ኀፍረት፡ ለአቡሆሙ፡ ውሉድ፡ አብድ፡ (v. አብዳን፡ ) ; ; ; ; ውሉድ፡ ተባዕት፡ ; ውሉደ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ውሉደ፡ ሰብእ፡ .

a)nepos^la: ወልደ፡ ወልድ፡ ውሉደ፡ ውሉድ፡ ; ; ; ደቂቀ፡ ወልድከ፡ ; vel ወልድ፡ ; .

b) ወልደ፡ እኁሁ፡ fratruelis^la ; ; ወልደ፡ እኅቱ፡ filius sororis^la ; ; .

c)in genere: progenies^la, posteri^la: ውሉደ፡ አዳም፡ ; ለውሉደ፡ ውሉድ፡ ወለዓለመ፡ ዓለም፡ ; ዮሴፍ፡ ወልደ፡ ዳዊት፡ ; ; ; ; n. 887 ውሉደ፡ እስራኤል፡ ; .

4)Varie transfertur:

a)Genitivo temporis: ከዊኖ፡ ወልደ፡ ፴ወ፪ ዓመት፡ triginta duos annos natus^la ; ; ;

b)Genitivo loci: ( incolae^la); ; ወልደ፡ ቤት፡ verna^la οἰκογενής ; .

c) ወልደ፡ ሞት፡ mortis^lavel capitis reus^la ; subjectus^la, obnoxius^la ; ; .

d)particeps^la, praeditus^la, imbutus^la: ውሉደ፡ መንግሥት፡ ; ; ወልደ፡ ሰላም፡ ; ውሉደ፡ ብርሃን፡ ; ውሉደ፡ ሕይወት፡ ; ውሉደ፡ ጥበብ፡ ; ወልደ፡ ኀይል፡ ; ውሉደ፡ ጥምቀት፡ Org.

e)alumnus^la, discipulus^la, addictus^la, ; ወልድየ፡ ; ; ; ; ; ውሉደ፡ ነቢያት፡ ; ; ; ; ; ወልደ፡ አቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ Enc.; monachi filii^laabbatis, Phlx.; ውሉደ፡ አርጤምስ፡ Dianam colentes^la, Sx. Enc.

5)adolescens^la, juvenis^la, puer^la, ; ; ; ; ; ; ; , al.; ወልድ፡ እኁየ፡ ;

6)famulus^la, servus^la: ; ; ; ; 1 ; ; ; , al.

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose