Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

ʾahgʷāli , አሕጓሊ፡ ʾaḥgʷāli , fem. አሕጓሊት፡ ʾaḥgʷālit ; pluralisPl. አሕጓልያን ʾaḥgʷālǝyān , fem. አሕጓልያት፡ ʾaḥgʷālǝyāt
Grébaut
አሕጓሊ፡ ʾaḥgʷāli , pluralisPl. አሕጓልያን፡ ʾaḥgʷālǝyān et ማሕጐሊ፡ māḥgʷali , pluralisPl. ማሕጓልያን፡ māḥgʷālǝyān (formes concurrentes) «destructeurfr, qui fait périrfr, qui ruine, gâtefr» ― አጥፊ፡ , የሚያጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
አሕጓሊት፡ ʾaḥgʷālit fem. , pluralisPl. አሕጓልያት፡ ʾaḥgʷālǝyāt et ማሕጐሊት፡ māḥgʷalit , pluralisPl. ማሕጓልያት፡ māḥgʷālǝyāt (formes concurrentes) «destructricefr, qui fait périrfr, qui ruine, gâtefr» ― አጥፊቱ፡ , የምታጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
65
Leslau
አህጓሊ፡ ʾahgʷāli act. part. of አህጓለ ʾahgʷāla 215b
Cross-references: videasvid. also ማህጐሊ፡
participiumpart.cumc.term.adjectivumadj.
1)i.q. ማህጕል፡ , ut: እመ፡ መስሕት፡ ወማህጐሊ፡ አንተ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 32 ; ፍትወት፡ እኩይ፡ ማህጐሌ፡ ነፍሳት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14 ; ዝንቱ፡ ደዌ፡ ማህጐሊ፡ F.M. 3,7; ዛቲ፡ ኀጢአት፡ ማህጐሊት፡ ይእቲ፡ F.M. 5,1.
2) ἡ ἀπώλεια אֲבַדּוֹן ማህጐሊ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,20 ( videasvid. ሀጕል፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 3 ).
participiumpart.cumc.term.adjectivumadj.
1)i.q. ማህጕል፡ , ut: እመ፡ መስሕት፡ ወማህጐሊ፡ አንተ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 32 ; ፍትወት፡ እኩይ፡ ማህጐሌ፡ ነፍሳት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14 ; ዝንቱ፡ ደዌ፡ ማህጐሊ፡ F.M. 3,7; ዛቲ፡ ኀጢአት፡ ማህጐሊት፡ ይእቲ፡ F.M. 5,1.
2) ἡ ἀπώλεια אֲבַדּוֹן ማህጐሊ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,20 ( videasvid. ሀጕል፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 3 ).
māhgʷali , māhǝgʷali
Leslau
ማህጐሊ māh(ǝ)gʷali destroyeren, who causes ruinen, perniciousen, who corruptsen, destructiveen 215b
Cross-references:
a) videasvid. also አህጓሊ፡
b) for ማሕጐሊት፡ videasvid. አህጓሊ፡ (Grébaut)
māhgʷali , māhǝgʷali
Leslau
ማህጐሊ māh(ǝ)gʷali destroyeren, who causes ruinen, perniciousen, who corruptsen, destructiveen 215b
Cross-references:
a) videasvid. also አህጓሊ፡
b) for ማሕጐሊት፡ videasvid. አህጓሊ፡ (Grébaut)
ʾahgʷāli , አሕጓሊ፡ ʾaḥgʷāli , fem. አሕጓሊት፡ ʾaḥgʷālit ; pluralisPl. አሕጓልያን ʾaḥgʷālǝyān , fem. አሕጓልያት፡ ʾaḥgʷālǝyāt
Grébaut
አሕጓሊ፡ ʾaḥgʷāli , pluralisPl. አሕጓልያን፡ ʾaḥgʷālǝyān et ማሕጐሊ፡ māḥgʷali , pluralisPl. ማሕጓልያን፡ māḥgʷālǝyān (formes concurrentes) «destructeurfr, qui fait périrfr, qui ruine, gâtefr» ― አጥፊ፡ , የሚያጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
አሕጓሊት፡ ʾaḥgʷālit fem. , pluralisPl. አሕጓልያት፡ ʾaḥgʷālǝyāt et ማሕጐሊት፡ māḥgʷalit , pluralisPl. ማሕጓልያት፡ māḥgʷālǝyāt (formes concurrentes) «destructricefr, qui fait périrfr, qui ruine, gâtefr» ― አጥፊቱ፡ , የምታጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
65
Leslau
አህጓሊ፡ ʾahgʷāli act. part. of አህጓለ ʾahgʷāla 215b
Cross-references: videasvid. also ማህጐሊ፡
Substantivumsubst., nonnisi in pluralisPl. አድያም፡ usitatum, pluralisPl.pluralisPl. አድያማት፡ [proprie circulusla, orbisla, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. دَامَ II. VI. X; videasvid. ደወል፡ ] tractus terraelavel regio circumjacensla, loca circumjacentialavel vicinalavel finitimala: አድያመ፡ ኢየሩሳሌም፡ κυκλόθεν Ἱερουσαλήμ Jeremiae prophetia.Jer. 17,26 ; Jeremiae prophetia.Jer. 40,13 ; በኵሉ፡ አድያሚነ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,16 ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ ወእለ፡ አድያም፡ Joelis prophetia.Joel 4,12 ; አህጕረ፡ አድያማት፡ Lud. ex Marci Evangelium.Marc. 6,36 Mss.; አህጉር፡ ዘአድያሚሃ፡ Zachariae prophetia.Zach. 7,7 ; አድያሚሃ፡ αἱ κύκλῳ αὐτῆς χῶραι Hezekielis prophetia.Hez. 5,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 39,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 45 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,3 ; ἡ περίχωρος Esther, liber biblicus.Esth. 9,12 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 5,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,35 ; ὅρια Matthaei Evangelium.Matth. 2,16 . In specie አድያመ፡ ዮርዳኖስ፡ regio Jordani adjacensla( כִּכַּר הַיַּרְדֵּן ἡ περίχωρος ): Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16 ; Zachariae prophetia.Zach. 11,3 ( φρύαγμα ); Matthaei Evangelium.Matth. 3,5 ; Lucae evangelium.Luc. 3,3 ; etiam አድያም፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 13,12 .
a)territoriumlaurbis cum vicislaet pagisla, ager suburbanusla, suburbiala: κῶμαι , ላዕለ፡ ኵሉ፡ አድያሚሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 19,15 ; Canticum Canticorum.Cant. 7,12 ; አህጉር፡ ወአድያሚሆን፡ προάστεια Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,2 sequensseq.
b)provinciala: አድያም፡ χῶραι Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,14 ; ዘቂሳርያ፡ አድያም፡ (dioecesis Caesareae) not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 15 Enc.
c)vicinila, finitimila, circumjacentesla(populi, urbes): Josuae liber.Jos. 9,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 78,4 ; አድያሚሆን፡ τὰς ὁμορούσας αὐταῖς Jeremiae prophetia.Jer. 27,40 ; οἱ πάροικοι αὐτῆς Jeremiae prophetia.Jer. 29,19 . Scholion Voc. Ae. videasvid.sub ደወል፡
daym
Leslau
*dym አድያም ʾadyām pluralisPl. areaen, regionen, outskirtsen, environsen, bordersen, limitsen, bordering citiesen, confinesen, districten, provinceen 146a
Cross-references: videasvid. also መድያም፡
Substantivumsubst.fem. et m. ( exempli gratiaex. gr.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 45,17 ), pluralisPl. አህጉር፡ (etiam አህጕር፡ script.), pluralisPl.pluralisPl. አህጉራት፡ ( Matthaei Evangelium.Matth. 10,23 )
1)ager cultusla, terra inhabitatala, regiola, provinciala, patriala: ውስተ፡ አህጉር፡ ወአዕጻዳት፡ εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ κώμας Marci Evangelium.Marc. 6,36 ; ሀገረ፡ እስራኤል፡ ἡ κατοικία Ἰσραήλ Jeremiae prophetia.Jer. 3,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; ዘውስተ፡ ሀገር፡ ὁ αὐλών Jeremiae prophetia.Jer. 31,8 ; γῆ Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,13 ; መሰሎሙ፡ ለኖትያት፡ ዘርእዩ፡ ሀገረ፡ Actus apostolorum.Act. 27,27 romanae editionisrom.(locus ab auctoribus editionis romanae editionisrom.ipsis versus); patrialaad Hebraeos epistola.Hebr. 11,14 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 48 b; ሀገረ፡ አርማንያ፡ Armeniala, ሀገረ፡ ምዕራብ፡ Occidens Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 312 ; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 313 al. saepe; ሀገረ፡ ሴዋ፡ provincia Sêwaela, 303; ሀገረ፡ ደምብያ፡ provincia Dambeaela, Lud. (Sed. hic vocis usus potissimum inferiori aetati convenit).
3)oppidumla, urbsla, civitasla: haec est solemnis vocis notio, innumeris in locis obvia; exempli gratiaex. gr.Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,31 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 21,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 22,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,10 ; Josuae liber.Jos. 21 ; ዐሥሩ፡ አህጉር፡ δεκάπολις Matthaei Evangelium.Matth. 4,25 ; ሀገር፡ ቅድስት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,11 ; ሀገረ፡ ሳኦል፡ sedes Saul regislaJesaiae prophetia.Jes. 10,29 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 38, etiam ሀገረ፡ መንግሥት፡ ; urbs munitala, castellumla, arxla ሀገር፡ ጽንዕት፡ et ሀገረ፡ ጥቅም፡ vel ቅጽር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11,46 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 17,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25, 29–31; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,19 ; emporiumlaJesaiae prophetia.Jes. 45,14 ; በሀገር፡ in urbela, oppidola( oppositum, -o, -nituropp. በሐቅል፡ rurila, in agrola) Deuteronomium.Deut. 28,3 . Etiam አህጉር፡ nonnumquam pro urbela(Sing.) ponitur, exempli gratiaex. gr.Judith liber apocryphus.Judith 7 ; { ደብረ፡ ሀገር፡ metropolisla, videasvid. sub ደብር፡ col. 1102}. Cum genitivo personae conjunctum significare potest patriamla: Judith liber apocryphus.Judith 8,2 ; Marci Evangelium.Marc. 6,1 ; Marci Evangelium.Marc. 6,4 .
4)Usurpatur pro incolis urbis vel oppidila, civibusla: Amosi prophetia.Am. 4,8 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,2 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,9 –11; Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 14,7 ; Actus apostolorum.Act. 12,22 romanae editionisrom.; alias ሰብአ፡ ሀገር፡ Lucae evangelium.Luc. 19,14 et pro civitatela( πολίτευμα ) ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,20 . [Cum ሀገር፡ convenit Himjaritarum هَجَرٌ et amh. አገር፡ ; contigua sunt אִכָּר ܐܰܟܳܪܳܐ أَكَّارٌ agricolala, lat. agerla, germ. Ackerde( videasvid. 347)].
hagar ; pluralisPl. ʾahgur , ʾahgʷǝr ; pluralisPl.pluralisPl. ʾahgurāt
Grébaut
ሀገረ፡ ቍድስ፡ hagara qʷǝddǝs la Ville Saintefr (Jérusalem). ዳዊት፡ አስተዳለወ፡ ኵሎ፡ ምግባረ፡ ሕንፃ፡ ወሰሎሞን፡ ሐነፆ፡ በኢየሩሳሌም፡ ወሰመያ፡ ሀገረ፡ ቍድስ፡ በእንተ፡ ቅዳሴ፡ ወመሥዋዕተ፡ ሕግ፡ ወብዝኀ፡ ጽድቅ፡ ወበእንተ፡ ዘሐመ፡ እግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ውስቴታ። 160.
14
Leslau
ሀገር hagar ; pluralisPl. አህጉር ʾahgur , አህጉራት ʾahgurāt cityen, townen, villageen, provinceen, districten, countryen, homelanden, inhabited regionen
ሀገረ፡ ጥቅም hagara ṭǝqm walled cityen, videasvid. ጥቅም፡
ሀገር፡ ጽንዕት hagar ṣǝnǝʿt strong cityen, videasvid. ጽንዕ፡
216a
Cross-references:
a) for ርእሰ፡ ሀገር videasvid. ርእስ፡ (Leslau)
b) for ሰብአ፡ ሀገር videasvid. ሰብእ፡ (Leslau)
ʾahfawa
Grébaut
አህፈወ፡ ʾahfawa II,1 «faire suerfr» ― አስወዛ፡ Ms. BNFabb217, fol. 11v.
15
ʾahfawa
Grébaut
አህፈወ፡ ʾahfawa II,1 «faire suerfr» ― አስወዛ፡ Ms. BNFabb217, fol. 11v.
15
ahla, heulavideasvid. sub አህ፡ interjectio
a)dolentis: heula, eadem quaee.q. አህ፡ , plerumque annexa interjectioni (sc. ኦአ፡ ), quod videasq.v.
b)acclamantis: heusla( أ , הוֹי ) Zachariae prophetia.Zach. 2,6 ubi Cod. Laur. አአተዩ፡ , recentiores ጕዩ፡ praebent, sed legendum est አአ፡ ጕዩ፡ ὢ ὢ φεύγετε . n. 715
( እሆ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 33 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 34 ) adverbium, adverbialiteradv.
a)concedentis: immola, utiquela, estola, ኦሆ፡ እንከ፡ አበስኩ፡ አነ፡ አማን፡ καὶ δὴ ἐπ᾽ ἀληθείας ἐπλανήθην liber Jobi.Job 19,4 .
c) ኦሆ፡ ብህለ፡ obtemperarela, obsequila, annuerela, morem gererela, obsecundarela, indulgerela, veniam darela: ኢትበልዎ፡ ኦሆ፡ ለፍትወቱ፡ ( ὑπακούειν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,12 ; ኦሆ፡ ይቤሎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ( ὑποτάγητε ); ወኦሆ፡ ኢይቤ፡ ἠπείθησε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,16 ; Jacobi epistola.Jac. 5,6 romanae editionisrom.; Jacobi epistola.Jac. 3,3 ( πείθεσθαι , de equis praedicatur); ኦሆ፡ ብሂልየ፡ ለመማክርትየ፡ πυθομένου μου τῶν συμβούλων Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ኦሆ፡ በልነ፡ συγκατάθου ἡμῖν not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,20 ; n. 717 ኦሆ፡ በሎ፡ συγγνώμην ἔχε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,13 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,2 ; ኦሆ፡ ብሂሎት፡ obsequiumla, ut: በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ; indulgentiala, μακροθυμία vel ἀνοχή ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,26 ; ኦሆ፡ በሃሊ፡ obsequens, tractabilislaJacobi epistola.Jac. 3,17 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 99 ; Deg.
interj. dolentis et gementis: ahla, heula, eheula, prohla, አህ፡ አህ፡ አህ፡ ( אֲהָהּ ) Hezekielis prophetia.Hez. 4,14 (v. ሐሰ ); Lud. Comm. hist. p. 41; sequensseq. ለ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ ለድምፀ፡ ቅኔሆሙ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46 ( videasvid. sub ቅኔ፡ col. 447); sequensseq. እምነ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ እምዛቲ፡ ኀፍረት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 ; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ ( ὢ τῆς ) Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15.
Substantivumsubst.cantus modulatusla, modulatiola: አህ፡ አህ፡ ለድምፀ፡ ቅኔሆሙ፡ ለካህናት፡ በቤተ፡ ክርስቲያን፡ እስመ፡ ናሁ፡ ተለጕመ፡ ዜማ፡ መሰንቆ፡ ጥዑም፡ በውስተ፡ መዝሙር፡ ወጸሎት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46.
interj. dolentis et gementis: ahla, heula, eheula, prohla, አህ፡ አህ፡ አህ፡ ( אֲהָהּ ) Hezekielis prophetia.Hez. 4,14 (v. ሐሰ ); Lud. Comm. hist. p. 41; sequensseq. ለ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ ለድምፀ፡ ቅኔሆሙ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46 ( videasvid. sub ቅኔ፡ col. 447); sequensseq. እምነ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ እምዛቲ፡ ኀፍረት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 ; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ ( ὢ τῆς ) Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15.
interj. dolentis et gementis: ahla, heula, eheula, prohla, አህ፡ አህ፡ አህ፡ ( אֲהָהּ ) Hezekielis prophetia.Hez. 4,14 (v. ሐሰ ); Lud. Comm. hist. p. 41; sequensseq. ለ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ ለድምፀ፡ ቅኔሆሙ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46 ( videasvid. sub ቅኔ፡ col. 447); sequensseq. እምነ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ እምዛቲ፡ ኀፍረት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 ; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ ( ὢ τῆς ) Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15.
not foundsubst.pluralisPl. ሕሠማት፡
1)foeditasla, turpitudola, deformitasla: ኢታስተአክዮ፡ ለሰብእ፡ እንበይነ፡ ሕሠሚሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,2 ; ኢይክሉ፡ ይክድኑ፡ ሕሠሚሆሙ፡ በተሰርግዎ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15 ; ሕሠመ፡ ራእየ፡ ብእሲቱ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,1 .
2)maculala, laesiola, malumla: ኢተረክበ፡ እምላዕሌሁ፡ ሕሠም፡ (v. ሕሡም፡ ) διαφθορά Danielis prophetia.Dan. 6,23 ; ornatus sanctitatisla ዘኢይረክቦ፡ ሕሠም፡ nulli corruptioni obnoxiuslaOrganon Mariae, numerus significat lectionem.Org. ; ኵሉ፡ ዘይረክባ፡ እምሕሠማት፡ quodvis malum, quod ei acciditlaFetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 28 .
3)ethice: foeditasla, malefactumla, dedecusla, probrumla: ሰይእ፡ ሕሠም፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,13 annotatioann.; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15 ; ኵሉ፡ ግብረ፡ ሕሠም፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 299 ; ገቢረ፡ ሕሠማት፡ turpiter agerelaMashafa Falasfa.Fal. f. ; ዘይከውና፡ ሕሠመ፡ quod mulieri dedecori estlaFetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ; በእንተ፡ ሕሠመ፡ ግዕዙ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 .
interj. dolentis et gementis: ahla, heula, eheula, prohla, አህ፡ አህ፡ አህ፡ ( אֲהָהּ ) Hezekielis prophetia.Hez. 4,14 (v. ሐሰ ); Lud. Comm. hist. p. 41; sequensseq. ለ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ ለድምፀ፡ ቅኔሆሙ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46 ( videasvid. sub ቅኔ፡ col. 447); sequensseq. እምነ፡ , ut: አህ፡ አህ፡ እምዛቲ፡ ኀፍረት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 ; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ ( ὢ τῆς ) Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15.
I,2separare i.e. distinguerela: Chalifa jussit ከመ፡ ኢይልበሱ፡ ክርስቲያን፡ ወአይሁዳውያን፡ ልብሰ፡ ጸዐዳ፡ ግሙራ፡ አላ፡ የዐልሉ፡ ልብሶሙ፡ በኒል፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 21 (si quidem lectio sana nec ያዕልሉ፡ legendum est). Cfr. አለለ፡ apud not able to find explanation in abbreviation listIsenb. p. 112 ( ታለለ፡ to be sprinkled).
Substantivumsubst.dubiae significationis, fortasse admissariusla(coll. አለሌ፡ male asslaIsenb. lexiconlex.amh. p. 112): ምልአተ፡ ከርሥ፡ ዘእንበለ፡ ዐቅም፡ ከመ፡ እለሌ፡ ፈረስ፡ ወከመ፡ ሐራውያ፡ ዘገዳም፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 24.
ዘ፡ ቀበርቾ፡ V.A.
II tenerumla, mollem et virescentem redderela: ያለመልሞ፡ ሥጋሁ፡ ከመ፡ ዘሕፃን፡ ἁπαλυνεῖ αὐτοῦ τὰς σάρκας ὥσπερ νηπίου liber Jobi.Job 33,25 (v. ያደክሞ፡ ); { vocem, verba, ut: ኖመት፡ በገቦሁ፡ ወሐቀፈት፡ እንግድዓሁ፡ ወአለምለመት፡ ሎቱ፡ ነገራ፡ እስከ፡ አጽነነ፡ ልቦ፡ መንገለ፡ ፍቅራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30 }. II tenerumla, mollem et virescentem redderela: ያለመልሞ፡ ሥጋሁ፡ ከመ፡ ዘሕፃን፡ ἁπαλυνεῖ αὐτοῦ τὰς σάρκας ὥσπερ νηπίου liber Jobi.Job 33,25 (v. ያደክሞ፡ ); { vocem, verba, ut: ኖመት፡ በገቦሁ፡ ወሐቀፈት፡ እንግድዓሁ፡ ወአለምለመት፡ ሎቱ፡ ነገራ፡ እስከ፡ አጽነነ፡ ልቦ፡ መንገለ፡ ፍቅራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30 }. ʾalamlama
Grébaut
አለምለመ፡ ʾalamlama II ያለመልም፡ , ያለምልም፡ «rendre verdoyantfr, rendre tendrefr» ― አለመለመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25
Leslau
አለምለመ ʾalamlama causative 315b
ʾalamlama
Grébaut
አለምለመ፡ ʾalamlama II ያለመልም፡ , ያለምልም፡ «rendre verdoyantfr, rendre tendrefr» ― አለመለመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25
Leslau
አለምለመ ʾalamlama causative 315b
II tenerumla, mollem et virescentem redderela: ያለመልሞ፡ ሥጋሁ፡ ከመ፡ ዘሕፃን፡ ἁπαλυνεῖ αὐτοῦ τὰς σάρκας ὥσπερ νηπίου liber Jobi.Job 33,25 (v. ያደክሞ፡ ); { vocem, verba, ut: ኖመት፡ በገቦሁ፡ ወሐቀፈት፡ እንግድዓሁ፡ ወአለምለመት፡ ሎቱ፡ ነገራ፡ እስከ፡ አጽነነ፡ ልቦ፡ መንገለ፡ ፍቅራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30 }. ʾalamlama
Grébaut
አለምለመ፡ ʾalamlama II ያለመልም፡ , ያለምልም፡ «rendre verdoyantfr, rendre tendrefr» ― አለመለመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25
Leslau
አለምለመ ʾalamlama causative 315b
videasvid. sub ሐለስትዮ፡ col. 67.
vel ሐለስቲዮ፡ (etiam ሐልስትዮ፡ et secundum pronuntiationem amharicam አለስትዮ፡ exscriptum reperitur) Substantivumsubst., m. , pluralisPl. ሐለስትዮታት፡ (tamquam a sing. ሐለስትዮት፡ ) nomen animalis sylvestris vel agrestis, quod in sex Bibliorum loci, ubi occurrit, graeco ὄνος ἄγριος vel ὄναγρος respondet: onagerlaliber Jobi.Job 6,5 ; liber Jobi.Job 39,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,6 ; Danielis prophetia.Dan. 5,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,12 . De hac quidem significatione videtur non esse, quod dubitemus: sylvestris enimi asini speciem quandam in Abyssinia haud ignotam esse, cognovimus e Harris II Anhänge p. 48 et J. Ludolfi hist. aeth. I,10,73; et quamvis asinus agrestis aethiopice etiam አድገ፡ ገዳም፡ ( quod videasq.v.), amharice የሜዳ፡ አህያ፡ nominetur, tamen illo quoque nomine antiquitus eum appellatum fuisse infitiari non possumus. Sed et Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.et Ludolfi Gregorius ( videasvid.,10,74) ሐለስትዮ፡ ዘ፡ ጦጣ፡ ( simiaelaspeciem, anglice baboonla, germ. Pavian ; secundumsec.Harris l.c. p. 52 cercocebum griseo-viridemla) interpretantur. Qua interpretatione utrum traditio majorum fida an solus postumorum usus loquendi contineatur, quaestio videtur paene inextricabilis. Quare etiam in etymo explicando non possumus non haerere. Si ሐለስትዮ፡ apud antiquos Aethiopes nonnisi onagrilasignificationem habuit, etymon ex arabico خَلِيسٌ et خَلَاسِيٌّ is cujus color en nigro alboque mixtus estlarepetere licet. Sin voci ሐለስትዮ፡ etiam simiaelanotio convenit, multo satius videtur, nomen ad radicem خَنَسَ referre, unde أَخْنَسٌ simusla; leola, أَلْخَنْسَاءث vacca sylvestrisla, خِنَوسٌ leola, خُنُسٌ dorcades, boveslapropagantur. Iisdem autem nominibus أَخْنَسُ et حِنَّوْسٌ Persae praeter leonem et vaccam sylvestrem etiam simiamlaappellant, sicut Latini simiam ex naribus resimis nominaverunt. Syllaba finali ትዮ፡ non aliud nomen, cum priore compositum, ut תְּאוֹ vel תּוֹא (de quo videasvid.Ges. thes. p. 1489) contineri, probatur formatione pluralis, unde ôlaex ôtlaretusum esse apparet. Sequitur, ሐለስትዮ፡ primitus nomen abstractum fuisse, e ሐለስት፡ auxilio adjectivi in îlaterminati, propagatum. ḥalastǝyo , ḥalastiyo , ḥalǝstǝyo , ḥalastǝyot , pluralisPl. ḥalastǝyotāt
1) small monkeyen, green monkeyen (Cercopithecus sabaeus), ‘piccola scimmiait 55 § 227 (see also the comment below) ወካዕበ፡ ተብህለ፡ ቦአ፡ ሐለስትዮ፡ እንተ፡ መስኮት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ወነሥአ፡ እምቅብእ፡ ዘያበርሁ፡ ወፈቀደ፡ ይብላዕ፡ ወሞተ፡ በጊዜሃ፡ ሐ<ለ>ስትዮ፡ ብሂል፡ ወ<ዓግ>፡ ብሂል፡ በነገረ፡ አክሱም፡ ወአውፅእዎ፡ እምቤተ፡ ክርስቲያን፡ ወሰቀልዎ፡ ኀበ፡ ዘይሬእዮ፡ ኵሉ፡ ዘይመጽእ፡Inoltre è stato detto — Un ḥalasteyo entrò per la finestra della chiesa e prese dell’olio che usavano per l’illuminazione, volle mangiarne e morì all’istante — ḥa(la)steyo, che nella lingua di ʾAksum si dice: wa(ʿāg) (piccola scimmia) —, lo tirarono fuori dalla chiesa e lo appesero dove chiunque veniva lo potesse vedere.it 90 § 227 (ed.), 55 § 227 (tr.); ሐለስትዮታት፡ ወበነገረ፡ ትግራይ፡ አህባይ፡ḥalastyotāt ou, en langue tigraï, ahbāy (singes)fr 31 l. 5–6 (ed.), 36 l. 9–10 (tr.) (‘«lo ḥa(la)steyo ... piccola scimmia»: {...}; anche il significato originario di ḥalasteyo è controverso, oscillando tra «onagro», certamente attestato da passi biblici, e «piccola scimmia», come risulta da altri testi, tra cui il nostro, vd. 67; 446; 230.’ 55 n. 21); videasvid. also ወዓግ፡
2) dog-faced baboonen (cynocephalus), ‘cinocefaloitወሶበ፡ ወረደ፡ እምደብረ፡ ማርያም፡ ተቀበልዎ፡ ኵሎሙ፡ አራዊተ፡ ገዳም፡ አንበሳ፡ ወነምር፡ ነጌ፡ ወደስከኖ፡ ከራግልዮን፡ ወአርዌ፡ ሐሪስ፡ ሐራውያ፡ ወሐለስተዮ፡ ደስጴዳ፡ ወሆባይ፡abbandona Dabra Māryām, salutato dai monaci {not in the original text}, ossequiato dalle fiere della campagna, leoni, leopardi, elefanti e bufali (daskano), cinghiali (karāgelyon) e rinoceronti (arwē ḥaris), porci selvatici (ḥarāwyā) e cinocefali (ḥalastyo), lepri (dasṗēdā) e scimmieit 44 (ed.), 9 (tr.) (also ‘cinocefalo amadriadeit 13 n. 1)
Grébaut
ሐለስትዮት፡ ḥalastǝyot , pluralisPl. ሐለስትዮታት፡ ḥalastǝyotāt «singe d’une espèce plus petite et plus jolie que le singe commun ዝንጀሮ፡ . Elle demeure ordinairement sur les arbes et saute d’un arbe à un autre avec une agilité surprenante» ― ጦጣ፡ Ms. BNFabb217, fol. 19v.
42
Leslau
ሐለስትዮ ḥalastǝyo , ሐለስቲዮ ḥalastǝyo pluralisPl. ሐለስትዮታት ḥalastǝyotāt apeen, baboonen, wild assen 230
Cross-references: for ሕዱገ፡ ሐለስትዮ videasvid. ኅዱግ፡ (TraCES)
I,1intransit. [amh. አለቀ፡ ; hanc radicem cum خَلُقَ usu deterila, consumilacomposuerunt Ludolf lexiconlex.cumc.647, H. Hupfeld exerc. aeth. p. 21 et W. Wright in sua Jonae editione; cum הָלַךְ هَلَكَ i.e. ሀጕለ፡ Ludolf lexiconlex.cumc.647, et F. Tuch de Ae. linguae sonorum proprietatibus p. 19; cum כלח قحل قهل كهل i.e. ልህቀ፡ H. Ewald in das Buch Ijob II. Ausg. 1854 p. 99; significatu maxime convenit cum כָּלָה ] SubjunctivusSubj. ይኅለቅ፡ et ይኅልቅ፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; Nahum.Nah. 1,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,16 ), creberrime ἐκλείπειν
1)conficila, consumila, absumila, ut: ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልቅ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልቅ፡ ምስሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,19 ; እስከ፡ ኀልቀ፡ ኵሉ፡ ክርታስ፡ በእሳት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,23 ; de anima: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,25 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,31 .
a)deficerela, evanescerela, minuila, exhaustum essela, de rebus: ኀልቀ፡ ወይኖሙ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,3 ; በእንተ፡ ዘኀልቀ፡ ማይ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,9 ; Judith liber apocryphus.Judith 11,12 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,3 ; ኅብስትነ፡ ኀልቀ፡ እምነ፡ መሥንቅነ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,7 ; አኀዘ፡ ይኅልቅ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,15 ; የኀልቅ፡ ክብሩ፡ ለያዕቆብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,21 ; Hezekielis prophetia.Hez. 24,11 ; de lumine siderum: ብርሃን፡ ዘየኀልቅ፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,7 ; ኢየኀልቅ፡ ወርኅኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 .
b)consumila, perirela, interirela, deficerela, de animantibus: ኀልቀ፡ እንስሳ፡ ወአዕዋፍ፡ ἠφανίσθησαν Jeremiae prophetia.Jer. 12,4 ; ኀልቀ፡ ሰብእ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,4 Jesaiae prophetia.Jes. 30,25 ; የኀልቁ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; የኀልቁ፡ በረኃብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,22 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,27 ; ኀልቀ፡ ኄር፡ እምድር፡ Michaei prophetia.Mich. 7,2 ; ኀሊቀ፡ የኀልቁ፡ እምገጸ፡ ምድር፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,9 ; የኀልቅ፡ ሰብኣ፡ τὸ μὴ εἶνα Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; ኀልቁ፡ ነገሥተ፡ ይሁዳ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,36 . Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,1 .
c)desinerela: እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ይትባረይ፡ ብርሃን፡ ምስለ፡ ሌሊት፡ liber Jobi.Job 26,10 ; cumc. እምነ፡ (i.e. desisterela): ኢይኅለቅ፡ እምላዕሌሆሙ፡ እግዚአብሔር፡ ne ab iis desistat Deusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,22 .
2)elabila, abirela, praeterirela, ad finemlaperducila, consummarila, absolvila, de tempore: ኀልቃ፡ መዋዕልየ፡ liber Jobi.Job 17,11 ; አመ፡ የኀልቃ፡ መዋዕለ፡ ሕይወትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,32 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3,11 ; ኀሊቆ፡ ፸ ዓመት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 25,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,10 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4,8 ; ኀሊቆ፡ ጽጌ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,5 ; ኀልቀ፡ ማእረር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,20 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,21 ; የኀልቅ፡ መዋዕለ፡ ላሕኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 ; ኀልቀ፡ ሕማም፡ ወትካዝ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 51,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,8 ; ኀልቀ፡ መዋዕልየ፡ በኀሳር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,18 ; ኢየኀልቅ፡ መቅሠፍተ፡ ቤቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,26 ; ዘኢየኀልቅ፡ infinituslaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,24 ; de rebus gerendis: እስከ፡ የኀልቅ፡ ዘአነ፡ እገብር፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,34 ; n. 575 እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ሕንጻ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,51 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,55 ; እምድኅረ፡ ኀልቀ፡ ዝንቱ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 9,1 ; ኀልቀ፡ γέγονε factum estlaApocalypsis Joannis.Apoc. 16,17 .
3)conficila, expedirila, transigilade negotiis, controversiis, al.: ይኅለቅ፡ ነገሩ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; ይኅልቆሙ፡ በበይናቲሆሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; በአፈ፡ ፪ሰማዕት፡ የኀልቅ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ Deuteronomium.Deut. 19,15 . Usurpatur etiam de eo, quod in mente, consilio alicujus peractum i.e. praefinitumlaest: ኀልቀት፡ እኪት፡ በኀቤሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,33 .