Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, plerumque m. , Plur. አልባስ፡ , አልባሳት፡ (ut ).

1)vestimentum^la, vestis^la( ἱμάτιον , ἔνδυμα ) ; ልብስ፡ ዘምሉእ፡ ደመ፡ ; ; ; ; ; ልብስ፡ ዘኢይጐነዲ፡ ; ልብስ፡ ንጹሕ፡ ( ἱμάτια ); ልብሰ፡ ወርቅ፡ 17,4; ልብሰ፡ ጶዴር፡ ; ; ልብሰ፡ መትከፍት፡ ; de variis vestibus ; ልብሰ፡ ኀፂን፡ θώραξ lorica^la ; ; ; ; [ : ልብሰ፡ ሐፂን፡ ዘ፡ ጽሩር፡ ]. Pluralis አልባስ፡ vel singulas vestes significat አልባሲከ፡ τὰ ἱμάτιά σου ; ; ; ; ; አልባሰ፡ አቍያጽ፡ περικνημῖδες ; አልባሰ፡ ኀጺን፡ θώρακες , vel totum vestitum ( ἱματισμὸς , στολὴ , στολαί ) ; ; አልባሰ፡ ላህ፡ ; አልባሰ፡ ወርቅ፡ ; አልባሰ፡ ክብር፡ στολὴ δόξης ; et στολαὶ ; አልባሰ፡ ክብር፡ ; አልባስ፡ ዘመቅደስ፡ ; sed etiam ልብስ፡ in pro στολή positum legitur ልብሰ፡ ክብር፡ στολὴ δόξης .

2)in specie vestis interior^la, tunica^la( χιτών ) ; ; አልባስ፡ χιτῶνες ; ፪ ልብሰ፡ ክዳናት፡ χιτῶνες ( መልበስ፡ , ክዳን፡ ); se etiam vestis^la( tunica^la) exterior^la ἱμάτιον ( መልበስ፡ χιτών ) et ( ክዳን፡ ) ; περίζωμα .

3)dicitur de quovis panno^la, aulaeo^la, velo^la, tegimento^la: pannus, qui ad ulnae mensuram venditur F.N. 33,1; ልብሰ፡ ዐውደ፡ ዐጸድ፡ ἱστία τῆς αὐλῆς , vel ልብሰ፡ ዐጸድ፡ et አልባሰ፡ ዐጸድ፡ ; ; ; ; ሶበ፡ ነፍሐ፡ ነፋስ፡ ላዕለ፡ ሐመር፡ ዘጠብለሉ፡ ልብሳ፡ (cujus vela complicuerunt) ; ጠብለላ፡ ለሥዕል፡ (picturam) በቍጥን፡ ወበአልባስ፡ ንጹሕ፡

lǝbs , ʾalbās , ʾalbāsāt

1) (Dillmann 1) clothes^en, garment^en ልብሰ፡ አርዋ፡ ፩ ‘1 veste di tessuto di seta^it’ 43 VI l. 21 (ed.), 36 l. 17–18 (tr.); ፲ወ፬ ጸዓዳ፡ ልብስ፡ ፮ፊቃር፡ ፮ቆብዕ፡ ፬ዘነቦ፡ ፪ማኅበስ፡ ‘14 vesti bianche, 6 cinture, 6 cappucci, 4 zanabo, 2 maḥbas{sic},^it’ 44 VII l. 2 (ed.), 38 VII l. 2–3 (tr.); ወልብስ፡ ዘወርቅ፡ ዘኢተበትከ፡ ፱[፡] ‘9 vesti d’oro integre,^it’ 64 l. 5 (ed.), 53 l. 11 (tr.)

a) አልባሰ፡ ቅድዋት፡ ʾalbāsa qǝdwāt , አልባስ፡ ቅድዋት፡ ʾalbās qǝdwāt fine clothing^en, luxury clothing^en ወቦ፡ ዘይሁብ፡ አልባሰ፡ ቅድዋት፡ ቦ፡ ዘኡሁብ፡ ድንኳነ፡ ወቦ፡ ዘኡሁን፡ በቅለ፡ ምስለ፡ ሥርዐቱ። ‘d’autres donnèrent de bons vêtements, d’autres donnèrent une tente, d’autres un mulet avec son harnais^fr’ 14 l. 12–13 (ed.), 17 l. 26–28 (tr.); ወነሥአ፡ እምኔሁ፡ አምኃ፡ አፍራሰ፡ ኅሩያነ፡ ወአልባሰ፡ ቅድዋተ፡ ዘዚአሁ፡ ኅብሮሙ፡ መናጽፈኒ፡ ከማሁ። ‘il accepta de lui en cadeau des chevaux choisis, des vêtements de luxe, chacun d’une couleur, et, pareillement, des tapis^fr 44 l. 4–5 (ed.), 51 l. 9–10 (tr.); ሶበሂ፡ ይትፌሣሕ፡ ይጼውዕ፡ ካህናተ፡ ወይዛዋዕ፡ ምስሌሆሙ፡ በነገረ፡ መጻሕፍት፤ እንዘ፡ ያስተፌሥሖሙ፡ በማኅሌት፡ ወወይን፡ ወያሠረግዎሙ፡ በአልባስ፡ ቅድዋት። Nelle ore poi di ricreazione, chiamava gli uomini di chiesa e discorreva con loro circa i Libri, mentre li rallegrava con canti spirituali e con vino, e li adornava di bellissime vesti^it 8 l. 18–21 (ed); 19 l. 19–22 (tr.); መነኮሳትኒ፡ ወካህናት፡ ሠርዑ፡ በከመ፡ ሕጎሙ፡ ምስለ፡ መስቀል፡ ወማዕጠንት፡ እንዘ፡ ይለብሱ፡ አልባሰ፡ ክህነት፡ ሊቃውንተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያኒሂ፡ ወመላህቅተ፡ ሕዝቦሙ፡ ለካህናት፡ ወፅኡ፡ ይትቀበልዎ፡ እንዘ፡ ይሠረገዉ፡ አልባሰ፡ ቅድዋተ፡ ‘os monges e os sacerdotes dispozeram-se por ordem, segundo o seu ritual, com cruz e thuribulo, revestidos com as vestes de sacerdotes; e os superiores da Egreja christã, e os principaes da classe dos sacerdotes sairam ao seu encontro, adornados com os melhores vestidos^pt’ 23 l. 19–23 (ed.); 42 l. 23–27 (tr.), ቅድው፡

b) አልባሰ፡ ቀጠንት፡ ʾalbāsa qaṭṭant fine clothing^en, exquisite clothing^en በይእቲ፡ ዕለት፡ ብዙኃን፡ ነዳያን፡ ኮኑ፡ ብዑላነ። ወብዙኃን፡ ዕሩቃን፡ ኮኑ፡ ሥርግዋነ፡ በአልባሰ፡ ቀጠንት። ‘En se jour, nombre de pauvres devinrent riches, et nombre de dénudés furent habillés de robes magnifiques^fr’ 74 l. 31–32 (ed.), 86 l. 2–4 (tr.), ቀጢን፡

Cross-references: also አልባስ፡ ቀጠንት፡ below

2) fabric^en ወኆልቈ፡ አልባስኒ፡ መንጦላዕት፡ ዘግምዛ፡ ፪፡ ወዘዶቲ፡ ፪ ወዘሥዕል፡ ፩፡ አልባሰ፡ ታቦት፡ ፫ ‘Ed anche il numero dei tessuti, 2 tende di stoffa colorata, 2 di doti, 1 dipinta, 3 paramenti per il tābot,^it’ 43 VI l. 19–20 (ed.), 36 15–17 (tr.); ወሥዕል፡ ዘልብስ፡ ፪[፡] ‘2 pitture su tessuto,^it’ 64 l. 12 (ed.), 53 18–19 (tr.)

Grébaut
ልብስ፡ lǝbs , አልባስ፡ ʾalbās «vêtement^fr (vestis^la)» ― ልብስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 15r. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 5.
29

Les vocables ልብስ፡ , አልባስ፡ , አልባሳት፡ donnent lieu fréquemment à la formation de mots composés désignant des vêtements fins et précieux et des vêtements liturgiques.
ልብሰ፡ ወርቅ፡ lǝbsa warq ou ልብስ፡ ዘወርቅ፡ lǝbs zawarq «vêtement tissé d’or^fr» ገነዘቶ፡ በልብስ፡ ዘወርቅ፡ ዘኮነ፡ ለምታ። 9 l. 9; ገብረት፡ ላዕሌሁ፡ ሠናየ፡ ወአልበሰቶ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 10 l. 2–3; ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 10 l. 10; ልብሰ፡ ወርቅ፡ ዘዚአሁ፡ ዘኀደጎ፡ ውስተ፡ ቤቱ። 11 l. 1; ነገሮሙ፡ ዘከመ፡ አስተርአየ፡ ሎቱ፡ ውእቱ፡ ፈረሳዊ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ዘወርቅ። 12 l. 3–5; አስተርአየ፡ ሎቱ፡ በውስተ፡ ፍኖት፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 12 l. 6–7; ርእዩ፡ እንዘ፡ ይለብስ፡ ውእተ፡ ልብሰ፡ ወርቅ። 12 l. 12–13, ወርቅ፡
አልባስ፡ ቀጠንት፡ ʾalbās qaṭṭant vêtements fins^fr ተፈጸመ፡ ሕንጸታ፡ በ፪ዓመት፡ እምዘ፡ ነግሠ፡ ወወሀባ፡ ሕፄሃ፡ አልባስ፡ ቀጠንት። 22a l. 23–25; ህየንተ፡ ዘመነንከ፡ ቀጠንተ፡ አልባሰ፡ ዘወርቅ፡ አነ፡ አለብሰከ፡ ዘዐይን፡ ኢርእየ። 28a l. 19–21; ንጉሥሂ፡ ዘይሁብ፡ ቀጠንተ፡ አልባሰ፡ ወያከብር፡ መካነከ፡ አነ፡ ኣከብሮ፡ በመንግሥትየ። 29a l. 3–6, ቀጢን፡

Cross-references: also አልባሰ፡ ቀጠንት፡ above

አልባሳተ፡ ተክህኖ፡ ʾalbāsāta takǝhno vêtements sacerdotaux^fr (liturgiques) ሶበ፡ ሰምዑ፡ ዜና፡ ሞቱ፡ ለንጉሥ፡ መጽኡ፡ እምአድባረ፡ ደሰያት፡ ካህናት፡ ወመነኮሳት፡ ብዙኃን፡ ምስለ፡ አክሊላት፡ ወመሳቅል፡ ዘወርቅ፡ ወዘብሩር፡ ወአልባሳተ፡ ተክህኖ። 118 l. 18–20, ተክህኖ፡
ልብሰ፡ ተክህኖ፡ lǝbsa takǝhno vêtements sacerdotaux^fr (liturgiques) እምድኅረዝ፡ ሶቤሃ፡ ተክህነ፡ ወልደ፡ ድንግል፡ አማኑኤል፡ በግዑ፡ ለእግዚአብሔር። ሶበ፡ ይለብስ፡ ልብሰ፡ ተክህኖ፡ ኮነ፡ ፍርሃት፡ ወረዓድ። 118 l. 18–20, ተክህኖ፡
አልባሳት፡ ʾalbāsāt ነሥእዎሙ፡ ሰብአ፡ ገሀረ፡ ደመንሁር፡ ወገነዝዎሙ፡ በአልባሳት፡ ሠናያት። 92 l. 8–9
Le pluriel externe ልብሳት፡ manque dans . አምሳለ፡ ልብሳተ፡ መላእክት። 15; ካዕበ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሰ፡ ለመላእክት፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናዊት። 16; መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ለሱራፌም፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናውያት። 17; ካዕበ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ልብሳቲሆሙ፡ ብርሃናውያት። 17; አልባሶሙ፡ ለመላእክት፡ ዘውእቶሙ፡ ሥርዐተ፡ አርባብ፡ ልብሳቲሆሙ። 18
31

Leslau
ልብስ lǝbs , አልባስ ʾalbās , ልብሳት lǝbsāt , አልባሳት ʾalbāsāt clothes^en, garment^en, apparel^en, tunic^en, curtain^en (of court), silk veil of oblation in the church^en 305b
አልባሰ፡ ምክሕ ʾalbāsa mǝkḥ (Lt) gala dress^en, ምክሕ፡ 339a

ዐስቅ

textura^laartificiosa^la, vestis varia^lavel versicolor^la, pretiosa^la: አልባሰ፡ ወርቅ፡ ወአልባሰ፡ ዐስቅ፡ τὴν βύσσον σὺν χρυσῷ καὶ ὑακίνθῳ συγκαθυφασμένα ; አልባሰ፡ ዐስቅ፡ ἱματισμὸν τὸν ποικίλον ; ; ; ክዳን፡ ዘሕብረ፡ ዐስቅ፡ χιτὼν ποικίλος ; ክዳኑ፡ ዘዐስቅ፡ ; ዘበዐስቅ፡ ποικιλτικά ; አልባስ፡ ዘተገብረ፡ በዐስቀ፡ ሜላት፡ πορφύρᾳ ἔργῳ ποικιλτοῦ ; ቅኑታን፡ ዐስቀ፡ ποικίλματα ; ዐስቅ፡ ወሜላት፡ ወሢራይ፡ ; ; ዐስቅ፡ ወሜላት፡ ; . ʿask

Leslau
ዐስቅ ʿask , () ዐሥቅ ʿaśq thread^en, embroidery^en, many-colored garment^en, woven (embroidered) garment^en, () black felt cloak^en
ዘዐስቅ zaʿask many-colored^en 73a

Cross-references: for ሕብረ፡ ዐስቅ ሕብር፡ (Leslau)

ክህነት

sacerdotium^la, munus^lasacerdotale^la: ; ; ተኀርየ፡ ዘርአ፡ ሌዊ፡ ለክህነት፡ ; ሳዶቅ፡ ተሠይመ፡ ውስተ፡ ክህነት፡ (v. ካህናት፡ ) ; ሰዐርዎሙ፡ እምክህነቶሙ፡ ; አኅደግዎ፡ ክህነቶ፡ ; ግብረ፡ ክህነት፡ ; ዐቢይ፡ ክህነት፡ munus^lasummi^lasacerdotis^la ; Christianorum: ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ ; ኢይሠየም፡ ለክህነት፡ ;

a)in Genitivo positum: sacerdotalis^la, ut: አልባስ፡ ዘክህነት፡ ; ; ; ሕዝበ፡ ክህነት፡

b)sacerdotium i.e. sacerdotes^la, populus^lasacerdotalis^la: ይኩን፡ መንግሥተ፡ ወክህነተ፡ ወሕዝበ፡ ቅዱሰ፡ (at legendum videtur ዘክህነት፡ , ).

c)pro σαββατισμός usurpatur

ጥቅሉል

convolutus^la, complicatus^la: አልባስ፡ ጥቅሉላት፡ F.N. 33,3.

ማኅበስ

māḫbas , ማሕበስ፡ māḥbas , መሕበስ፡ maḥbas most probably ‘purple-dyed cloth’ (see also the comment below) ፲ወ፱ሞጠሕት፡ ዘጸነሀኒ፡ [sic] አነ፡ ሙሴ፡ ኃጥዕ፡ ዶቲ፡ ምስለ፡ ፉጠቱ፡ ወምስለ፡ ማኅበሱ፡ ‘19 stole che sono rimaste a me, io Musē, peccatore, doti con la sua fascia ed il suo māḥbas 10^it’ 41 IV 1–2 (ed.), 30 IV 1–2 (tr.) ; አልባስ፡ ጸዓዳ፡ ፲ወ፭ መሕበስ፡ ፪ ዶቲ፡ ፩ ‘tessuti bianchi 15, 2 maḥbas, 1 doti,^it’ 43 VI l. 23 (ed.), 36 l. 19 (tr.) ; ፲ወ፬ ጸዓዳ፡ ልብስ፡ ፮ፊቃር፡ ፮ቆብዕ፡ ፬ዘነቦ፡ ፪ማኅበስ፡ ‘14 vesti bianche, 6 cinture, 6 cappucci, 4 zanabo, 2 maḥbas{sic},^it’ 44 VII l. 2 (ed.), 38 VII l. 2–3 (tr.) ; ወማሕበስ፡ ፪[፡] ‘2 māḥbas^it’ 64 l. 8 (ed.), 53 l. 14 (tr.) (‘Forse da accostare al tigrino maḥabbasi «asciugatoio» ( 52 ).’ 47b )

Cross-references: also አዝመር፡

ልብስ

, plerumque m. , Plur. አልባስ፡ , አልባሳት፡ (ut ).

lǝbs , ʾalbās , ʾalbāsāt

Cross-references: also አልባስ፡ ቀጠንት፡ below

Cross-references: also አልባሰ፡ ቀጠንት፡ above

አልባቢ

ʾalbābi

Grébaut
አልባቢ፡ ʾalbābi qui donne l’intelligence^fr (nom d’agent dénominatif, provenant du pluriel brisé አልባብ፡ ) አልባቤ፡ ስሁታን። Vatican City, Biblioteca Apostolica Vaticana, Aeth. 177, fol. 43v. Cf. 28.
32

አልባቢ

ʾalbābi

አልባቢ

ʾalbābi

ልብ አልባቢ

[ לֵב et לֵבָב , ܠܶܒܳܐ , لُبٌّ amh. ልብ፡ ; de etymo Ges. thes. p. 738] m. et fem. (ut ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ) አልባብ፡ (ut ) est

1)sensu n. 42physico cor^laet hominum ut , et animalium ut ; ; ; ; ; inde medium rei^la ልበ፡ ባሕር፡ ; ; ; ልባ፡ ለምድር፡ ; ልበ፡ ጸበርት፡ interiores frondes palmae^la(i.q. talmud. לוּלַב ) { } .

2)animus^la, cor^la, quatenus est sedes sensuum et affectuum^la, agendi sentiendique ratio^la, voluntas^laet consilium^la, innumeris in locis (secundum usum loquendi biblicum): ንብብዋ፡ ውስተ፡ ልባ፡ ; ናዝዛ፡ ለልብከ፡ ; ; ደይ፡ ቃሎ፡ ውስተ፡ { ልብከ፡ }; ለአብዳን፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ ልቦሙ፡ ; ዘይፈትን፡ ልበ፡ ወኵልያተ፡ ; እስመ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ውእቱ፡ ልቡ፡ ; ኖሎት፡ ዘከመ፡ ልብየ፡ ; በኵሉ፡ ልብ፡ toto animo^lasaepissime (ut ); በክልኤቱ፡ ልብ፡ ἐν καρδίᾳ δισσῇ ; ዘክልኤ፡ ልቡ፡ δίψυχος ; በልብ፡ ወልብ፡ ; ; τὰ ἐντὸς , τὰ ἔγκατα ; ; ኀብአ፡ ያዕቆብ፡ ልቦ፡ ለላባ፡ ; praeterea አዕበየ፡ , ኀየለ፡ , ጸንዐ፡ , አጽንዐ፡ , አግዘፈ፡ , አንበረ፡

3)praecipue summae animi facultates: mens^la, ratio^la, intellectus^la; conscientia^la, ልብየ፡ ገብአኒ፡ αἱ φρένες μου ; ; ገብኦ፡ ልቡ፡ σωφρονῶν ; ; σύνεσις ; ; ዘአልቦ፡ ልብ፡ ἀσύνετος ; ; ; ; ; ; ልበ፡ ሰብእ፡ ( ልበ፡ አርዌ፡ ) ; ; ; ὁ νοῦς ; ; ; ; ; ( ); ; ; ; ; διάνοια ; ; ; 1 ; συνείδησις ; ; .

lǝbb imagination^en, ‘Phantasie^de’ ዘንተሰ፡ አኮ፡ እምልብነ፡ ዘንብል፤ አላ፡ በዘ፡ ሰማዕነ፡ ንነግር፡ ወበዘርኢነ፡ ሰማዕተ፡ ንከውን። ‘Dies schreiben wir nicht aus unserer Erfindung heraus, sondern wir schildern, was wir gehört haben, und wir bezeugen, was wir gesehen^de’ 29 l. 16–18 (ed.), 33 l. 31–32 (tr.) (‘Hier ist schon lebb deutlich im Sinne von Phantasie gebraucht, eine Notion aufgrund derer Afa-Warq Gabra-Iyasus seinen berühmten Neologismus lebbwallad geprägt hat.’ 33 n. 152)

Grébaut
ልብ፡ lǝbb

1) intelligence profonde des choses^fr ኮነ፡ ለሰብአ፡ ዝንቱ፡ ዘመን፡ ወዝንቱ፡ ትውልድ፡ አገበረነ፡ መፍቅድ፡ ኀበ፡ ትርጓሜ፡ ዛቲ፡ መጽሐፍ፡ ከመ፡ ታብርሃነ፡ ወትክሥት፡ ለነ፡ ልበ፡ መጻሕፍት፡ አምላካዊያት፡ ዘተኀብአ፡ እምኔነ፡ እምብዝኀ፡ ዑረተ፡ ሕሊናነ። Ms. BNFet110, fol. 1ra.
31–32

2) caractère^fr, sentiments^fr, idées^fr, impressions^fr ወለጠ፡ ኪዳነ፡ ዘተካየደ፡ ምስለ፡ ለኪኑስ፡ ወተግሀ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ምግባረ፡ ዘይከውን፡ ለአሕጕሎቱ፡ በፍርሃት፡ ወወለጠ፡ ልቦ። 199
ልብ፡ ጽኑን፡ lǝbb ṣǝnun «cœur lâche^fr» ንሥኡ፡ ሕፃነ፡ ወአሰርዎ፡ ላዕለ፡ መስቀል፡ ወተሳለቁ፡ ቦቱ፡ ወኮነ፡ ልቦሙ፡ ጽኑነ፡ ወቀተልዎ፡ ለሕፃን፡ ዘተቀትለ፡ ዘእንበለ፡ ፍርሃት። 237, ጽኑን፡
Locution አሠነየ፡ (II,2) ልበ፡ ʾaśannaya lǝbba «déterminer^fr, faire fléchir^fr», faire prendre une décision^fr በውእቱ፡ ዘመን፡ ኮነ፡ ፍቁሩ፡ ለንጉሥ፡ ዘይኑን፡ አካክዮስ፡ ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ዘቍስጥንጥንያ፡ ወአሠነየ፡ ልበ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ይጽሐፉ፡ ባቡኒቆን፡ ዘበትርጓሜሁ፡ መጽሐፈ፡ ሃይማኖት፡ ፫፡ ጉባኤያት፡ ዘውእቶን፡ በኒቅያ፡ ወቍስጥንጥንያ፡ ወኤፌሶን። 251; አይልሉስሰ፡ ኮነ፡ ይልእክ፡ ኀበ፡ ንግሥት፡ ዋሪና፡ ሐሞቱ፡ እንዘ፡ ይብላ፡ ታሠኒ፡ ልበ፡ ንጉሥ፡ በእንቲአሁ፡ ወይእቲሰ፡ ኢክህለት፡ አሠንዮቶ፡ ልቡ፡ ለንጉሥ። 251; አሠነዩ፡ ልቦ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ህየንተ፡ ወይሉስ፡ ወአሰፈውዎ፡ ብዙኀ፡ ሀብታተ፡ ከመ፡ ያቅም፡ ሃይማኖተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን። 251; ወከላጂኒ፡ ወሀቦ፡ ለቴዎድሮስ፡ ብዙኀ፡ ንዋየ፡ ፈሪሆ፡ ከመ፡ ኢይቅትልዎሙ፡ (sic) ለእሙ፡ ወለብእሲቱ፡ ሀለዉ፡ ተኀቢኦሙ፡ በእለ፡ እስክንድርያ። ወቴዎድሮስ፡ መኰንን፡ አሠነየ፡ ልቦ፡ ለከላጂ። 251, አሠነየ፡
32
ልብ፡ ቅጥቁጥ፡ lǝbb qǝṭquṭ contrition^fr (cœur brisé), dans la langue ascétique. Texte et référence: ... ምስለ፡ ረድኤተ፡ እግዚአብሔር፡ ወጽንዑ፡ በልብ፡ ቅጥቁጥ፡ በከመ፡ መሐረነ፡ በዘቀደመ፡... …Avec l’aide du Seigneur et sa puissance dans la contrition, comme il nous l’a enseigné auparavant par (ses) paroles…^fr Ms. BNFet110, fol. 14ra. 446–447

3) servant d’élément de composition

a) Joint à des noms:
ሕማመ፡ ልብ፡ ḥǝmāma lǝbb «mélancolie^fr» ወድቀ፡ ውስተ፡ ዝንቱ፡ ሕማመ፡ ልብ። 184, ሕማም፡
ኀዘነ፡ ልብ፡ ḫazana lǝbb «regret^fr» አዕረፈ፡ እንበለ፡ ኀዘነ፡ ልብ፡ ወሀከክ። 201, ሐዘን፡
ስሕተተ፡ ልብ፡ sǝḥtata lǝbb «folie^fr» ተወለጠ፡ ልቡናሁ፡ ወኮነ፡ የዐውድ፡ ውስተ፡ አብያተ፡ ዘቅጽር፡ በስሕተተ፡ ልብ። 287, ስሕተት፡
ትግሀተ፡ ልብ፡ tǝghata lǝbb «générosité^fr» ገብረት፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ በትግሀተ፡ ልብ፡ ለሕይወተ፡ ሀገር። 169, ትግሀት፡
ትዕቢተ፡ ልብ፡ tǝʿbita lǝbb «orgueil^fr» ኮነ፡ አኃዜ፡ ዓለም፡ ኵላ፡ ወወለጠ፡ ስሞ፡ በትዕቢተ፡ ልብ። 169, ትዕቢት፡
ጽንዐተ፡ ልብ፡ ṣǝnʿata lǝbb «tyrannie^fr» ወሰከ፡ ጽንዐተ፡ ልብ፡ እምነ፡ እኅወ፡ አቡሁ፡ ዘኮነ፡ እምቅድሜሁ። 279, ጽንዐት፡

b) Joint à des adjectifs:
ትሑተ፡ ልብ፡ tǝḥuta lǝbb «modeste^fr» ኮነ፡ የዋሀ፡ ወትሑተ፡ ልብ። 195, ትሑት፡
ትኩዘ፡ ልብ፡ tǝkkuza lǝbb «plein de tristesse^fr» ሰከበ፡ ወኖመ፡ እንዘ፡ ኅዙን፡ ውእቱ፡ ወትኩዘ፡ ልብ። 195, ትኩዝ፡
ኅዙነ፡ ልብ፡ ḫǝzuna lǝbb «affligé^fr» ኢትኩን፡ ኅዙነ፡ ልብ፡ በከመ፡ ትኄሊ፡ አንተ፡ ወትብል፡ በእንተ፡ ኀጢአትየ፡ ኢባረከኒ፡ ዝንቱ፡ አረጋዊ። 257, ሕዙን፡
ድኩመ፡ ልብ፡ dǝkuma lǝbb «découragé^fr» ወዓዲ፡ ሮምሎስ፡ ፈርሀ፡ ወኮነ፡ ድኩመ፡ ልብ፡ ወእምብዝኀ፡ ፍርሃቱ፡ ተጠየቀ፡ እምኀበ፡ ማእምራን፡ ወመናፍስት፡ ርኩሳን። 175, ድኩም፡
ዕቡየ፡ ልብ፡ ʿǝbbuya lǝbb «orgueilleux^fr» ወአክሪሱስሰ፡ ኮነ፡ ግዙፈ፡ ክሳድ፡ ወዕቡየ፡ ልብ። 167, ዕቡይ፡
ጽኑዐ፡ ልብ፡ ṣǝnuʿa lǝbb «(homme) de mauvais cœur^fr» ወይጣሉስሰ፡ ዓዲ፡ ዘኮነ፡ ሊቀ፡ ሐራ፡ ዘሀገረ፡ አብራኪ፡ ጽኑዐ፡ ልብ፡ ኮነ፡ ይጸልኦ፡ ለሳዊሮስ፡ ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ዘሀገረ፡ አንጾኪያ። 265, ጽኑዕ፡
ፍሡሐ፡ ልብ፡ fǝśśuḥa lǝbb «(ayant) le cœur satisfait^fr» ቅንአ፡ ላዕለ፡ ሑረቶሙ፡ እኩይ፡ ወኢኮነ፡ ፍሡሐ፡ ልብ፡ ከመ፡ ቀዳሚ፡ 200, ፍሡሕ፡

Leslau
ልብ፡ ጽኑን lǝbb ṣǝnun ( 32 ) cowardly heart^en 561a

Cross-references:

a) for ሁከተ፡ ልብ፡ ሁከት፡ (Grébaut)

ʾalbābi

አል

negandi [ אַל ] obsoletum, nonnisi cum በ፡ seq. compositum reperitur,

1)III አልቦ፡ vel አልቦቱ፡ m. , አልባ፡ vel አልባቲ፡ fem. , II አልብከ፡ m. , አልብኪ፡ fem. , I አልብየ፡ ; III አልቦሙ፡ m. , አልቦን፡ vel አልቦንቱ፡ fem. , II አልብክሙ፡ m. , አልብክን፡ fem. , I አልብነ፡ non est penes eum^la, te^la, me^lavel ei^la, tibi^la, mihi^lai.e. non habere^la; vel Nom. rei, qua quis caret ( gramm.§ 176 h): አልብየ፡ ምተ፡ ; ; ኀይል፡ አልብየ፡ ; ; አልብነ፡ ክፍለ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዘአልቦ፡ ክንፈ፡ ; ; ; ; ; አልቦቱ፡ ውሉደ፡ ; ; ; ; ሀገር፡ ዘአልባ፡ ጥቅመ፡ ; ; እንተ፡ አልባቲ፡ ኍልቈ፡ ; እለ፡ አልቦሙ፡ ልበ፡ ; ; ; ለእመ፡ ቦንቱ፡ ቅጽረ፡ ወለእመ፡ አልቦንቱ፡ ; ለ፡ vel sine ለ፡ ejus, qui habet, ut: ለዐርክ፡ ምእመን፡ አልቦ፡ ተውላጠ፡ ; ወሐናሰ፡ አልባቲ፡ ውሉዳ፡ ; ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ዘመዶሙ፡ ; .

a): አልቦ፡ nihil habet^la ; ይኄይሰከ፡ ተሀሉ፡ እንዘ፡ አልብከ፡ እምተሀሉ፡ እንዘ፡ ብከ፡ Lud. e Vit. Dan.

b) አልቦ፡ seq. crebro vicem adjectivorum negativorum explet ( in^la-): ዘአልቦ፡ አሰር፡ ἀνεξιχνίαστος ; እንተ፡ አልባቲ፡ ኍልቈ፡ innumerabilis^la ; ዘአልቦ፡ ኀጢአተ፡ ἀναμάρτητος ; ወአልቦሙ፡ ምሕረት፡ ἀνελεήμονες ; ዘአልቦ፡ ሐሜት፡ ἀνέγκλητος ; ; ; ; ; ; ; .

2) አልቦ፡ vel አልቦቱ፡ non est^la, non datur^lavel reperitur^la, deest^la, Nom. vel rei vel , quae non est: አልቦ፡ ባዕደ፡ ; አልቦቱ፡ ዝየ፡ ዘማ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለ፡ ejus, cui non est: ; .

a) አልቦ፡ ዘ፡

α)nullus^la, nemo^la: አልቦ፡ ዘይቀብሮሙ፡ ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይሬእየኒ፡ ; አልቦ፡ ለዘ፡ አዘዘ፡ ይግበሩ፡ ኀጢአተ፡ ; ; አልቦ፡ ገብር፡ ዘይክል፡ ; ; neque hac constructione Subjunctivus prohibetur, ut: አዘዝኩ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይልክፍኪ፡ ; ; ; .

β)nihil^la: ያአምር፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይኄይስ፡ እምፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; አልቦ፡ ምንትኒ፡ ዘይትኀባእ፡ እምኔሁ፡ ; ከመ፡ አልቦ፡ ዘይሥንቁ፡ ለፍኖት፡ ; .

γ)non est ut^lai.e. simpliciter non^lavel ne^la: አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶሙ፡ ሰብእ፡ ; አልቦኑ፡ አባ፡ ዘአትረፍከ፡ በረከተ፡ ሊተኒ፡ ; አልቦ፡ ሰብእ፡ ዘይርአይኪ፡ vir ne te videat^la ; .

b) አልቦ፡ አመ፡ numquam^la ; ; ; ; አልቦ፡ ግሙራ፡ አመ፡ ; አልቦ፡ አመ፡ ኢ፡ numquam non^laLit. Orth. n. 718

c) አልቦ፡ ኀበ፡ nusquam^la: አልቦሙ፡ ኀበ፡ ይትኀብኡ፡ (non habent ubi se abdant i.e.) nusquam se abdere poterunt^la .

3)Absolute ponitur: non^la, minime^la, nequaquam^la

a)ubi respondetur ad quaestionem: ; ; ; .

c)in enunciationibus (interrogationibus) disjunctivis: ከመ፡ ይርአይ፡ እመ፡ ይሤርሖ፡ ፍኖቶ፡ ወለእመሂ፡ አልቦ፡ ; ; ; ; .

also አይ፡

ውሳኔ

et , fem. et m. , ውሳንያት፡ vel ውሳኔያት፡ ,

1)definitio^la,

a)praescriptum^la: ዝንቱ፡ ወሳኔ፡ ሕግ፡ ይደሉ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ F.M. 5,5; ውሳኔያተ፡ ሕግ፡ ; እመቦ፡ ዘተዐደወ፡ ላዕለ፡ ዝንቱ፡ ግብር፡ እምውሳንያት፡ ዘወሰኑ፡ ሎቱ፡ F.M. 5,3; ውሳንያት፡ እንተ፡ ወሰንዋ፡ አበው፡ ቀደምት፡ Fid. Jac. Bar.; ውሳኔ፡ ሥጋዊ፡ (definitio poenae corporalis) F.M. 5,3.

b)pretii (in emtione et venditione) F.N. 33.

c)finitio^lanotionis, verbi ( Definition ): በእንተ፡ ውሳኔ፡ ፍኅረት፡ F.N. 24,3; በእንተ፡ ውሳኔ፡ አውስቦ፡ F.N. 24,4.

2)determinatio^la, terminatio^la, circumscriptio^la, finis^la: ውሳንያተ፡ አምዳር፡ vel ምድር፡ (agrorum) F.N. in Proleg. et F.N. 27; ለሕገ፡ ኦሪት፡ ቦቱ፡ ወሰን፡ ወለዛቲሰ፡ ( ሕግ፡ ) አልባቲ፡ ውሳኔ፡ ; በጽሐት፡ በምዕር፡ ኀበ፡ ውሳኔ፡ (ad finem pervenit)

መምስል

et መምሰል፡ id quod^laalicui simile^lavel par est^la, similitudo^la, typus^la: ዝኒ፡ ናሁ፡ መምስሉ፡ (v. መምሰሉ፡ ) ለዝ፡ ውእቱ፡ ( συμφώνως ) ; ሀገር፡ እንተ፡ አልባቲ፡ መምስል፡ incomparabilis^laMavâs. 10; አልባቲ፡ መምሰል፡ እምአንስት፡ nulla^laex mulieribus ejus similis est^la ; ; መምስለ፡ ሞት፡ ተሰምየ፡ ሕማመ፡ ክርስቶስ፡ ὁμοίωμα θανάτου Cyr. c. ; τύπος ut: Christus non est^la መምሰል፡ sed impletor sacrificiorum^laCyr. c. Pall. f. 91. mamsǝl , mamsal , መምስላት፡ mamsǝlāt

Grébaut
አምሳል፡ ʾamsāl et መምስል፡ mamsǝl , መምስላት፡ mamsǝlāt «image^fr, simulacre^fr, figure^fr, parabole^fr, ressemblance^fr, similitude^fr» ― የሚመስል፡ , ምሳያ፡ Ms. BNFabb217, fol. 38r.
88

Leslau
መምስል mamsǝl , መምሰል mamsal that which is similar^en, similitude^en, likeness^en, type^en 366a

Cross-references: also አምሳል፡

መድሉት

pondus^la,

1)pretium^la: አልባቲ፡ መድሉተ፡ ነፍስ፡ ጠባብ፡ (v. መድሎት፡ ) ἀντάλλαγμα .

2)modus justus et conveniens^la(ut videtur): turrem Babyl. aedificaverunt sine መድሉት፡

መድሎት

( m. ), መዳልው፡

1)pondus^la

a)quo ponderatur ( pondo^la, libra^la): በመድሎተ፡ ሰቅል፡ ; ; በመድሎት፡ ἐν σταθμῷ ; ; ፴ በመድሎተ፡ ልጥር፡ triginta pondo^la(sc. auri) Enc.

b)quod res ponderata habet: ; ; ወተረክበ፡ መድሎተ፡ ውእቱ፡ አክሊል፡ መክሊተ፡ ; በመድሎት፡ ዘዲድርክሜ፡ ፬ .

c)pretium^la, aestimatio^la: ለሥኑ፡ አልቦ፡ መድሎተ፡ σταθμὸς ; አልባቲ፡ መድሎት፡ ለነፍስ፡ ጠባብ፡ ἀντάλλαγμα .

2) መዳልው፡ libra^la, bilanx^la, trutina^la, statera^la, ; ; ; ; ; ገብረ፡ ነፋሳተ፡ በመዳልው፡ ; ቆምኩ፡ በመዳልወ፡ ጽድቅ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; በመዳልው፡ ἐν σταθμῷ ; ; እለ፡ ይትጌበሩ፡ መዳልወ፡ ( ζυγόν pro ζύθον ); ; ; መዳልወ፡ ዐመፃ፡ et መዳልወ፡ ተምያን፡ ; ; መዳልው፡ ዐቢይ፡ ወንኡስ፡ ; በ፩ መዳልው፡ ; ; እብነ፡ መዳልው፡ ; ዐይነ፡ መዳልው፡ ; ( ዐይን፡ ).

a) ገዳመ፡ አስቄጥስ፡ (desertum Sceticum) ዘበትርጓሜሁ፡ n. 1083 መዳልወ፡ አልባብ፡ (sc. ϣⲓ - ϩⲏⲧ bilanx cordium^la) ; መዳልወ፡ አልባብ፡ ተሰምየት፡ እስከ፡ ዮም፡ ደብሩ፡ (sc. S. Macarii) Enc.

b) መዳልወ፡ ፀሓይ፡ , an horologia solaria?^laKebr. ( አስቆሎባ፡ col. 749).

ባቍዕ

(passim በቍዕ፡ exscriptum), fem. ባቍዕት፡ ( )

1)utilis^la, fructuosus^la, frugi^la: ባቍዓኒሃ፡ (v. በቍዓኒሃ፡ ) τῶν χρησίμων αὐτῆς ; ባቍዓን፡ εὔχρηστοι ; ለ፡ pers. ; Nonnumquam (i.q. በቍዕ፡ ), ut: ፆማሆሙ፡ ዘእንበለ፡ ባቍዕ፡ sine utilitate^lai.e. inutilis^la( ἄχρηστος ) ; ; አልባቲ፡ ባቍዐ፡ ; etiam irritus^la, ἄκυρος , ዘእንበለ፡ ባቍዕ፡ .

2)idoneus^la, aptus^la, dignus^la: ἐπιεικής ; εὔχρηστσς ለ፡ rei ; ባቍዐ፡ ረሰየኒ፡ ἄξιόν με ἡγήσατο ; Herm. p. 27.

ተውላጥ

, ተውላጣት፡

1)mutatio^la, immutatio^la( Veränderung ), ; ; si hieme coelum nubibus tegitur, putamus ከመ፡ ተውላጥ፡ ዘረከባ፡ ( ለሰማይ፡ )

a)vicissitudo^la, παραλλαγή ; ተውላጣት፡

b)diversum^la, contrarium^la: exspectabamus rixas cessaturas esse ወኮነ፡ ነገሩ፡ በተውላጠ፡ ዝንቱ፡ sed res evenit e contrario

2)res quae permutatur^lacum alia vel qua compensatur^laalia, pretium^la: τὸ ἄλλαγμα ; ; ἀντάλλαγμα : ኢይደልዋ፡ ብሩር፡ ተውላጣ፡ ; ለዐርክ፡ ምእመን፡ አልቦ፡ ተውላጠ፡ ; ረሰይኩ፡ ለከ፡ ተውላጠከ፡ ግብጽ፡ ; σταθμός አልባቲ፡ ተውላጠ፡ ነፍስ፡ መስተዐግሥት፡ ; ; ; ባሕርይ፡ ዘኢይትረከብ፡ ተውላጡ፡ Enc.; በተውላጥ፡ ἐ v ἀλλαγματι permutando^la(merces) ; በተውላጥ፡ cum compensatione^la .

a) በተውላጠ፡ vel ተውላጠ፡ i.q. pro^la: ፈደየነ፡ በተውላጡ፡ እኪተ፡ pro eo^la(sc. bono) ; ተውላጠዝ፡ pro hoc^la ; ተለዐለ፡ ሞገሰ፡ ስሙ፡ ተውላጠ፡ ጻማሁ፡ pro labore ejus^la Enc.; ; ተውላጠ፡ ሴሰይዎ፡ pro eo quod eum cibaverant^la, Enc.

b) ተውላጠ፡ ዓለም፡ metallum^lavel metalla^la .

አቍሰለ

II,1vulnerare^la, sauciare^la, dolore afficere^la ; ; ; ; ; ነደፍዎ፡ ወአቍሰልዎ፡ ; ; ; አቍሰሉከ፡ ፀርከ፡ ; ; አቍስሎ፡ ; አቍሲላ፡ ; ; ( ἀλγεῖν ποιεῖ ); ; ; : ትፍሥሕትከ፡ ያቈስሎሙ፡ ለጸላእትከ፡ ; ኀበ፡ አቍሰለት፡ ( ኀጢአት፡ ) አልባቲ፡ ፈውሰ፡ ለቍስላ፡ ; አነ፡ አቍሰልኩ፡ ነፍስየ፡

ፈውስ

( m. ), ፈውሳት፡

1)medela^la, sanatio^la, curatio^la: ፈውስ፡ ይከውነከ፡ ለሥጋከ፡ ; ; ; ደዌ፡ ከርሥ፡ ዘኢተረክበ፡ ሎቱ፡ ፈውስ፡ ; አልባቲ፡ ፈውስ፡ ለቍስላ፡ ; ቈጽሉ፡ ይከውን፡ ለፈውስ፡ ; ; ; ለገቢረ፡ ፈውስ፡ ( ዐቃር፡ ); ዘአልቦ፡ ፈውሰ፡ insanabilis^la ; : አልባ፡ እንከ፡ ፈውሰ፡ ሞአብ፡ ἰατρεία ; ይሁበኒ፡ ፈውሰ፡ ; ; ለፈውስ፡ ወለሰላም፡ ወለበረከት፡ ; ; .

2)medicamen^la, medicamentum^la, remedium^la, ; ፈውሰ፡ ደዌሆሙ፡ et ፈውሳት፡ ; አብዛኅኪ፡ ፈውሰኪ፡ ; ፈውስ፡ ጽኑዕ፡ φάρμακον ἰσχυρόν ; ፈውስ፡ መሪር፡ ; n. 1377 ἰατρικὰ βοηθήματα ( ዐቃር፡ ); ; ; መጽሐፈ፡ ፈውስ፡ inscriptus est libellus Amh. Aethiopicus, in quo varia medicamenta variis morbis praecipiuntur; ፈውስ፡ መንፈሳዊ፡ inscriptus est liber de disciplina ecclesiastica,

a)herba^la( radix^la, fructus^la) medicinalis^la: die creationis tertio creavit Deus ሣዕረ፡ ወሐመልማለ፡ ወዕፀወ፡ ወዘርአ፡ ወፈውሰ፡ ; terram peragrabo ከመ፡ ኣእምር፡ ዕፀወ፡ ወፍሬያተ፡ ወፈውሳተ፡ ዘሀለወ፡ ሀየ፡

b)incantamentum^la: ዘይሰምዕ፡ ነገረ፡ ፈውሳት፡ ወይትአመን፡ ቦቱ፡ ; ዘይገብር፡ ሥራየ፡ ወሰገለ፡ ወይሰምዕ፡ ነገረ፡ ፈውሳት፡ ወይትአመን፡ ;

c)abortivum^la(medicamentum) F.M. 4,4 ( አድኀፀ፡ ).

d)collyrium^la(medicamen) ; እበነ፡ ፈውስ፡ stibium^lasupra 759.

አል

negandi [ אַל ] obsoletum, nonnisi cum በ፡ seq. compositum reperitur,

a): አልቦ፡ nihil habet^la ; ይኄይሰከ፡ ተሀሉ፡ እንዘ፡ አልብከ፡ እምተሀሉ፡ እንዘ፡ ብከ፡ Lud. e Vit. Dan.

a) አልቦ፡ ዘ፡

b) አልቦ፡ አመ፡ numquam^la ; ; ; ; አልቦ፡ ግሙራ፡ አመ፡ ; አልቦ፡ አመ፡ ኢ፡ numquam non^laLit. Orth. n. 718

c) አልቦ፡ ኀበ፡ nusquam^la: አልቦሙ፡ ኀበ፡ ይትኀብኡ፡ (non habent ubi se abdant i.e.) nusquam se abdere poterunt^la .

3)Absolute ponitur: non^la, minime^la, nequaquam^la

a)ubi respondetur ad quaestionem: ; ; ; .

c)in enunciationibus (interrogationibus) disjunctivis: ከመ፡ ይርአይ፡ እመ፡ ይሤርሖ፡ ፍኖቶ፡ ወለእመሂ፡ አልቦ፡ ; ; ; ; .

also አይ፡

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose