Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

vel ኒጲሎባኖስ፡ corruptum, ut videtur ἀκόλουθος acoluthus^la(unus ex ecclesiae ordinibus minoribus), (ed. ). Bickell, Gesch. des Kirch. R. I. 163.

particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ ejusdem particulae negativae forma antiquior an interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ ; ; Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ ( ); Vim negativam tribuit

1)enunciationi

a)simplici: non^la, haud^la, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ ; ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ ; ; ; ; ; ; ኢታአምሩኑ፡ ; ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ ; quamquam tum ante praedicatum vel ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Platt; vel particulam ኢ፡ repetere ; ; ; ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ ^b,26; ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ .

b)prohibitivae vel dehortatoriae: ne^la, Subjunctivo, ኢይኩንከ፡ ዕፁበ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et ከመ፡ ኢ፡ seq. : ; ; ; ; ; .

2)nominibus,

a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ ; ; ; ; ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.

b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: in^la-): ኢሕዝብየ፡ ; ኢአማኒ፡ incredulus^laF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν ; በኢያእምሮ፡ ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostram^la

a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( nec^la- nec^la): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ ; ; ; ; ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ ; ^b,26.

b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sine^la, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpa^laF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; ; .

c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ – ሂ፡ ወኢ – ኒ፡ nec^la, neque^la ; ; ; ; ; ; ; ; n. 716 ኢ፡ – ወኢ፡ , ወኢ፡ – ወኢ፡ , ኢሂ፡ – ወኢሂ፡ , ኢ – ኒ፡ – ወኢ – ኒ፡ nec^la- nec^la ; ; ; ; ; ; ; ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemo^la, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihil^la መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidem^la, nullus^lasub አሐዱ፡ ; ኢ፡ – ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullus^la, nihil^lavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ – ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ – ኢ፡ ne^la– quidem^la ጥቀ፡ ; ኢ፡ – እንከ፡ non amplius^lavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondum^la ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ – ግሙራ፡ numquam^la ግሙራ፡

1)enunciationi

b)prohibitivae vel dehortatoriae: ne^la, Subjunctivo, ኢይኩንከ፡ ዕፁበ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et ከመ፡ ኢ፡ seq. : ; ; ; ; ; .

2)nominibus,

a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ ; ; ; ; ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.

1)enunciationi

b)prohibitivae vel dehortatoriae: ne^la, Subjunctivo, ኢይኩንከ፡ ዕፁበ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et ከመ፡ ኢ፡ seq. : ; ; ; ; ; .

2)nominibus,

a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ ; ; ; ; ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.

interrog., ad res relatum (neutr.) quid?^la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.

1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ ; ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ ; ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 ; ; utrum?^la ; ; ; ; ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ ; ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ .

a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ; ; ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ; ; al.

b)saepe de qualitate rerum interrogat: qualis^la, quale?^la ምንት፡ ሕዝብከ፡ ἐκ ποίου καοῦ εἶ σύ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ( etiam d).

c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ ; ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ ; ; ; ; ; ; .

d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?^la explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel sibi appositum haud aspernatur: ; ; ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ ;

e)pronomen suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ ; ; .

f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; .

g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus es^lai.e. quid est tibi?^la ; ; ; 1 ; ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ .

h)nota locutionem: quid tibi est mecum^lanegotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ ; ; ; ; ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ .

i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?^laet de ምንት፡ cum praepp. infra.

2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine ኒ et ሂ፡ , ut ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquid^la, aliquod^la; n. 188quod^la; quidquam^la, ullum^la; substantive usurpatur: ; ; ; ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ ; ; ; ; , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidem^laut ; ; ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihil^la, nihil omnino^la: ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ ; ; ; ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modo^la ; – Adverbialiter usurpantur

a) ምንትኑ፡ vel ምንት፡ quid? quomodo? cur?^la ; ; ; ምንትኑመ፡ ; Platt.

b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?^la ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ ; ; ; ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ ; ; ; ; ; ; ; Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?^lai.e. cur risit? cur statis?^lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?^la(imperson.), ut ; p.

c) ለምንት፡ , ለምንትኑ፡

β)cui rei? quem in finem?^la ; ; ; ለምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ወለምንትኑ፡ ዝክቱ፡ ; ; ; .

d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?^la ; qua cum re?^la ; qua in re^lai.e. unde?^la በምንት፡ ኣአምር፡ ; qua re^la( womit^de, wodurch^de?) ; ; qua ratione?^la ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?^la ; ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) .

e) በእንተ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ vel በበይነ፡ ምንት፡ quam ob rem? cur? quare?^la ; ; ; ; ; .

f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?^la ; .

interrog. [compositum ex አይ፡ q.v., et ቴ፡ gramm.§ 62,a; gramm.§ 63,b; gramm.§ 161,a, sicut أَيْنَ אַיִן ex ai^laet na^la], quod semel አይተ፡ scriptum inveni in .

A)interrog., crebro ኑ፡ et መ፡ annexo auctum, usitatum in interrogationibus directis et indirectis,

a)ubi?^la አይቴ፡ አንተ፡ ; አይቴ፡ ሀሎከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; አይቴኑ፡ መርዔት፡ ; ሰብእ፡ ኢይርአዩክሙ፡ አይቴ፡ አንትሙ፡ ; ; ; ተመሀር፡ አይቴ፡ ውእቱ፡ ጥበብ፡ ወአይቴ፡ ውእቱ፡ ኀይል፡ ; ; ; ; ; ; ; al.; አይቴመ፡ ubinam?^la ; አይቴኑመ፡ .

α) በአይቴ፡ ubi?^la ; ; ; ; ; .

β) ኀበ፡ አይቴ፡ ubi?^laut: nemo novit, ኀበ፡ አይቴ፡ ይከውን፡

b)quo?^la አይቴ፡ ተሐውር፡ ; አይቴ፡ ይወስዳ፡ ; ; ; ; ; ; .

α) ኀበ፡ አይቴ፡ quorsum?^laquo?^la ኀበ፡ አይቴ፡ (v. እንተ፡ አይቴ፡ ) ናነብሮ፡ ለዋሕድ፡ ὅποι ποτὲ θήσομεν τὸν μονογενῆ ; Cyr. c.

β) እንተ፡ አይቴ፡ quorsum?^laquo?^la, Cyr. c.

c) እምአይቴ፡ unde?^la ; ; እምአይቴኑ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ አይቴ፡ ; ; ; etiam: እምአይቴ፡ ሀገር፡ አንተ፡ unde^la(urbis) gentium es?^la

d) እስከ፡ አይቴ፡ usque quo?^la({bis wohin?}?) .

2) በአይቴ፡ qui? quomodo?^la ποῦ ; ; በአይቴ፡ ይትዓረክ፡ መቅጹት፡ ምስለ፡ ጽህርት፡ τί ; ; ; በአይቴ፡ ታአምረኒ፡ πόθεν ; Platt.

B)indef., sive adjecto sive omisso ሂ፡ vel ኒ፡ , uspiam^la, quopiam^la, usquam^la, in sententiis negativis: ኢትፃእ፡ እምህየ፡ ወኢአይቴ፡ ; ወኢበአይቴሂ፡ ; ወኢበአይቴኒ፡ . — : አይቴ፡ ዘ፡ ወዴት።

(i.e. allâ^la) particula adversativa [simili modo composita atque إِلاَّ , gramm.§ 168,6]

a)plerumque praevia negatione: sed^la, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; post non tantum^la አላ፡ – ሂ፡ vel አላ፡ – ኒ፡ sed etiam^la ; Platt, vel አላ፡ – ዓዲ፡ , vel አላ፡ ; .

b)sine praevia negatione: sed^la, at^la, verum enim vero^la(crebrius ወባሕቱ፡ ) ; ; ; አላ፡ ባሕቱ፡ Cyr. c. ; Lud. ex Hist. VII Puer.

particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendi^laet distinguendi^laejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.

a)Additur iis enucniationis vocabulis, in quae summa orationis vis intenditur ( certe^la, vero^la): ወልድየሰ፡ ሞተ፡ ἀπώλετο τὸ παιδίον ; ; ሕያው፡ ውእቱሰ፡ ὑγιαίνει ; ; ( ክመ፡ – ሰ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; nonnumquam duobus ejusdem enuntiationis vocabulis annectitur, ut .

b)Respondet graeco μέν ( quidem^la), sive in altero membro sequatur ወ simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ ; ; ; ; sive sequatur ወ – ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ ; ; ; ; ; ; sive ወ – ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ .

c)Respondet graeco δέ ( autem^la, vero^la, contra^la, sed^la) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ; ; ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ወ – ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ወእመሰኬ፡ : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ ; ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ In specie hoc ወ – ሰ፡ usurpatur,

α)ubi ad causam vel quaestionem novam transitus fit: ወተኣምሪሁሰ፡ ejus signa autem^la(sc. quod attinet) ; ; ;

β)ubi enuntiationi principali alia subjungitur, qua status vel conditio personae vel rei, in principali enuntiatione laudatae, describatur: ተንሥአ፡ መልአከ፡ እግዚአብሔር፡ ይትዓቀፎ፡ ወውእቱሰ፡ ይጼዐን፡ ዲበ፡ እድግቱ፡ ; ; ; ; . – Voci አነ፡ ego^laannexum ሰ፡ cum ea in አንሰ፡ concrescit ( gramm.§ 171, ).

partic. neg. [sine dubio composita e ኮ፡ (i.e. כֹּה , כָּה sic^la, ita^la) et አ፡ ( non^la), quod e pleniori quadam forma (ut እን፡ vel አል፡ ) extenuatum videtur; aliam conjecturam habet Ewald Lehrbuch der hebr. Sprache|1855 p. 692], vi gravior est quam ኢ፡ , et ad neganda singula sententiarum verba adhihetur: non^la, nequaquam^la, neutiquam^la, praemisso ወ፡ nec^la, neque^la:

a)in sententiis imperfectis: አንተ፡ ወአኮ፡ አነ፡ ; ሶበ፡ አኮ፡ በእንቲአሁ፡ , ወአኮ፡ ረኃበ፡ እክል፡ ; ; አኮ፡ በቤዛ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)in sententiis nominalibus: ሶበ፡ አኮ፡ እግዚአብሔር፡ ማስሌነ፡ ; ; አኮ፡ ሠናይ፡ ይደቅ፡ ጻድቅ፡ በቅድመ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; ; .

c)in sententiis integris, ubi vis negationis in unum potissimum nomen cadit, frequentatur አኮ፡ — ዘ፡ , non^la(est) qui^lavel quod^la, ut: አኮ፡ እምድር፡ ዘይወፅእ፡ ጻማ፡ non^la(est quod^la) e humo nascitur molestia^la ; አኮ፡ ሰብእ፡ ዘይዘልፈኒ፡ non^la(est) homo^la( qui^la) me convincit^la ; ርእዩ፡ ከመ፡ አኮ፡ ለባሕቲትየ፡ ዘጻመውኩ፡ ; አኮ፡ ብዙኃን፡ እለ፡ ያአምርዋ፡ : ; ; ; ኦኮ፡ ሊተ፡ ዘሦዕከ፡ አባግዒከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

d) አኮ፡ — ባሕቲቱ፡ vel አኮ፡ ክመ፡ seq. ኒ፡ , vel አላ፡ vel ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ vel ዓዲ፡ — ኒ፡ vel ሂ፡ non tantum^la— sed etiam^la, ut: አኮ፡ ሰብእ፡ ባሕቲቱ፡ ዘይትቀነይ፡ ሎቱ፡ አራዊተ፡ ገዳምኒ፡ ወእንስሳ፡ caet. ; ; ; (alia exempla habes sub ባሕቲት፡ col. 497).

e) ወእመ፡ አኮ፡ vel ወእመ፡ አኮሰ፡ vel ወእማእኮ ( ሰ ) ፡

α)si vero non^la, sin minus^la ; ; .

β)aut^la, et repetitum aut^la— aut^la እመ፡ col. 724.

f) አኮኑ፡ vel አኮሁ፡ nonne^la, annon?^la አኮኑ፡ ቦቱ፡ ተወከልኩ፡ ; አኮኑ፡ ኀይሉ፡ ያፈርሀክሙ፡ ; ; ; ; ; ; አኮኑ፡ በዕፅ፡ ጥዕመ፡ ማይ፡ ; ; አኮኑ፡ ዛቲ፡ ባቢሎን፡ ; ; ; ; ; አኮኑ፡ ሰማርያ፡ ; አኮሁ፡ አነ፡ ዘኣወልድ፡ ; ; ; ; አኮኑ፡ ነዳያን፡ እሙንቱ፡ ἴσως πτωχοί εἰσι .

α)In interrogatione iterata, cujus pars prior responsionem negativam, posterior affirmativam postulat, posteriori praemittitur አኮኑ፡ nonne^lae contrario?^la( nicht vielmehr?^de) i.e. immo^la, immo vero^la, quin etiam^la: ; ; ; ; ; ኪያየኑ፡ ያምዕዑኒ፡ አኮኑ፡ ለርእሶሙ፡ ; ; n. 782 አኮኑ፡ ፍኖትክሙ፡ ኢኮነ፡ ርቱዐ፡ (nonne i.e.) immo vero via vestra non est recta^la ; ; quare passim pro ἀλλά ponitur, ut: አኮኑ፡ ኀጢአትክሙ፡ ይቀውም፡ ;

β)i.q. καὶ γάρ etenim^la({— ja doch}) ; .

g)rarius (praedicato praemissum) ad negandam enunciationem integram adhibetur: ዘአኮ፡ ንፈርሆሙ፡ ለደቂቀ፡ እስራኤል፡ ; ; ; ግዕዞሙ፡ ለረሲዓን፡ አኮ፡ አዳም፡ ; .

h)emphaseos causa iteratur: አኮ፡ አኮ፡ በቅብአ፡ ደነስ፡

i) አኮ፡ ኢ፡ affirmat: ; አኮ፡ ኢያእሚረከ፡ οὐκ ἀγνοών Sap.12,10.

a)in sententiis imperfectis: አንተ፡ ወአኮ፡ አነ፡ ; ሶበ፡ አኮ፡ በእንቲአሁ፡ , ወአኮ፡ ረኃበ፡ እክል፡ ; ; አኮ፡ በቤዛ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)in sententiis nominalibus: ሶበ፡ አኮ፡ እግዚአብሔር፡ ማስሌነ፡ ; ; አኮ፡ ሠናይ፡ ይደቅ፡ ጻድቅ፡ በቅድመ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; ; .

e) ወእመ፡ አኮ፡ vel ወእመ፡ አኮሰ፡ vel ወእማእኮ ( ሰ ) ፡

α)si vero non^la, sin minus^la ; ; .

β)aut^la, et repetitum aut^la— aut^la እመ፡ col. 724.

β)i.q. καὶ γάρ etenim^la({— ja doch}) ; .

h)emphaseos causa iteratur: አኮ፡ አኮ፡ በቅብአ፡ ደነስ፡

i) አኮ፡ ኢ፡ affirmat: ; አኮ፡ ኢያእሚረከ፡ οὐκ ἀγνοών Sap.12,10.

particula (inseparabilis) suffixa [sine dubio e forma pleniore, ut כֵּן , extenuata, gramm.§ 64, b; gramm.§ 169, 1]; antecedenti literae ግ , vocali destitutae, assimilare licet literam ከ , ut እኅድጌ፡ pro እኅድግኬ፡ ; at ዑቅኬ፡ . Proprie: sic^la, ita^lai.e.

1)igitur^la,

a)conclusive vel consecutive: ergo^la, itaque^la, οὖν ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; በዝኬ፡ አእምሩ፡ ; ἄρα ; ; ; 1 ; ; ናሁኬ፡ ἄρα οὖν ; ; ὥστε ; ; ; al.; τοίνυν ; ; etiam ubi Graecus particulam respondentem non exhibet, ut: እመኬ፡ አቡክሙ፡ አነ፡ ; እመሰኬ፡ ; እመኬ፡ ; ዮምኬ፡ ; ሰማዕኩኬ፡ ; nec non cum እንከ፡ componitur, ut: ኬ፡ እንከ፡ ; ; ; ; ; እፎኬ፡ quanto^laminus^lavel quanto^lamagis!^la. እፎ፡

b)adhibetur recipiendae orationi (in epanalepsi), igitur^la, inquam^la, ut: ከመዝኬ፡ ውእቱ፡ ቤቶሙ፡ ለዐማፅያን፡ ወዝኬ፡ ውእቱ፡ ግዕዞሙ፡ ; ከማሁኬ፡ ; ; አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ ; ; .

c)inservit nectendis sententiis, (ubi ad novi quid proceditur, quod cum iis quae antea dicta sunt quodam consequentiae vel successionis vinculo junctum est), jam^la, jam^lavero^la, porro^la(quare ad vim particulae ኒ፡ et Graecae δέ prope accedit), ut: ወእመኬ፡ ἐὰν δέ ; ; ወእቤሎ፡ ዝኬ፡ ማኅፈድ፡ ምንት፡ ውእቱ፡ ὁ δέ πύργος , φημί , τίς ἐστιν (postquam quid sit ἡ πέτρα καὶ ἡ πύλη explicitum est ) ^b; ወእቤሎ፡ እሊኬ፡ ደናግል፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ ^b.

2)sane^la, quidem^la, utique^la, vero^la, ut: ርእዩ፡ እመ፡ ይዌልጡ፡ አሕዛብ፡ አማልክቲሆሙ፡ እንዘኬ፡ (v. እንዘ፡ ኬ፡ ) ኢኮኑ፡ አማልክተ፡ . Crebro usurpatur

a)ad distinguenda vocabula ea, in quae vis orationis cadit: አንቲሂኬ፡ ዘመውኪ፡ καὶ σύ tu^lavero^la ; ; አንኬ፡ ውእቱ፡ ἐγώ εἰμι ; ; ሶቤሃኬ፡ τότε ; ; ዝኬ፡ rom; ወይንኬ፡ አልቦሙ፡ ; ሠናይኬ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; advenientes salutantur: ሠናይኬ፡ ምጽአትክሙ፡ ; ውእቱኬ፡ ^a; quare cum particula ሰ፡ (ejusdem fere potestatis) componi solet: አንሰኬ፡ ወ – ሰ፡ ἐγὼ μέν – ὁ δέ ; ; አንትሙሰኬ፡ ὑμεῖς δέ ; ይእዜሰኬ፡ ; ; ; n. 812 ኦሪትሰኬ፡ .

b)ad intendendam orationem, vim praecedentis vocis augendam: vero^la, quaeso^la, ut: ናሁኬ፡ ; ; ; ነዋኬ፡ ; 1 ; in specie in adhortationibus, δή , ut: ; ; ዑቅኬ፡ ; እስኪኬ፡ ; ; ስማዕኬ፡ ; ; ኀልይዎኬ፡ ; አርምምኬ፡ .

inseparabilis praefixa [ וְ ܘ , وَ فَ ]

1)copulativa: et^la, que^la, atque^la; copulandis et verbis et sententiis inservit, neque graeco καί , τε tantum sed etiam δέ crebro respondet, ut ; al.

a)passim: et^la– quidem^la, .

b)cum^la: ከመ፡ ይሑር፡ ውእቱ፡ ወዕቅብቱ፡ ut iret (is et concubina ejus) cum concubina sua ; .

c)ubi enunciationi principali enunciationes secundariae, quibus status vel conditio alicujus describitur, subjunguntur, usurpatur vel ወ፡ simplex ; ; ; vel ወ – ሰ፡ ; 1 ; ; ; ( gramm.§ 200,1).

d)etiam^la, quoque^la, potissimum in sententiis negativis ( nec^la) ; ; ; ; ; ወኢአሐዱ፡ ; ; ; ; ; ወኢመኑ፡ ; ዲበ፡ወኢምንት፡ .

e) ወ – ወ፡ et – et^la lin. 1; ; ወኢ፡ – ወኢ፡ nec – nec^la ; ; ; ; አላ፡ ወ – ኒ፡ sed etiam^la ( ተደንገለ፡ ).

f)vel^la, ἢ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; 19; ሠለስተ፡ ሳሌዳ፡ ወአርባዕተ፡ .

2)consecutiva: et statim^la, tum^la, ut^la, igitur^la, ዓዲ፡ ሰቡዕ፡ መዋዕል፡ ወኣመጽእ፡ ; n. 881 ከመ፡ ሰማዕከ፡ ሕልመ፡ ወፈከርከ፡ ; ሶበ፡ ይኔጽር፡ ወይሬኢ፡ cum suspiceret (statim) videbat^la ; ; ; ; ወአእሚሮሙ፡ ወመጽኡ፡ ; ; ቅረበኒ፡ ወእግስስከ፡ ut te tangam^la ; ; ; ; ; ሚመጠነ፡ ትሁቡኒ፡ ወአነ፡ ለክሙ፡ ኣገብኦ፡ ; ኢትግበራ፡ ለእኪት፡ ወኢይርከብከ፡ እኩይ፡ ne^la ; ወአይድዐኒ፡ dic mihi igitur^la ; .

3)adversativa: autem^la, sed^la, : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኢትኩን፡ ነፋቄ፡ ወእመን፡ (Platt: አላ፡ እመን፡ ) . – etiam ሂ፡ , ኒ፡ , ሰ፡ , እመ፡ , አው፡ , ሚመ፡ , ኑ፡

inseparabilis praefixa [ וְ ܘ , وَ فَ ]

1)copulativa: et^la, que^la, atque^la; copulandis et verbis et sententiis inservit, neque graeco καί , τε tantum sed etiam δέ crebro respondet, ut ; al.

a)passim: et^la– quidem^la, .

b)cum^la: ከመ፡ ይሑር፡ ውእቱ፡ ወዕቅብቱ፡ ut iret (is et concubina ejus) cum concubina sua ; .

d)etiam^la, quoque^la, potissimum in sententiis negativis ( nec^la) ; ; ; ; ; ወኢአሐዱ፡ ; ; ; ; ; ወኢመኑ፡ ; ዲበ፡ወኢምንት፡ .

e) ወ – ወ፡ et – et^la lin. 1; ; ወኢ፡ – ወኢ፡ nec – nec^la ; ; ; ; አላ፡ ወ – ኒ፡ sed etiam^la ( ተደንገለ፡ ).

f)vel^la, ἢ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; 19; ሠለስተ፡ ሳሌዳ፡ ወአርባዕተ፡ .

, አስኩሮኒ፡ አስካሎኒ፡ ( ) est vox insolitae formae;dubium est, utrum አስከ ( ኩ ) ር፡ in suff. et ኒ፡ , an cum Ludolfo et አስከ ( ኩ ) ሮን፡ ኒ፡ intelligendum sit; respondet apud Graecum γίγαρτον . Sine dubio lectio corrupta est. (Alia conjectavimus in Apparatu crit. ad l.c. p. 129). – : አስከሮን፡ ዘ፡ አስካለ፡ ወይን። , አስኩሮኒ፡ አስካሎኒ፡ ( ) est vox insolitae formae;dubium est, utrum አስከ ( ኩ ) ር፡ in suff. et ኒ፡ , an cum Ludolfo et አስከ ( ኩ ) ሮን፡ ኒ፡ intelligendum sit; respondet apud Graecum γίγαρτον . Sine dubio lectio corrupta est. (Alia conjectavimus in Apparatu crit. ad l.c. p. 129). – : አስከሮን፡ ዘ፡ አስካለ፡ ወይን። , proprie solitudo^la, cum affixis pronominibus usurpatur, et circumscribendis adjectivis vel adverbiis aliarum linguarum inservit (sicut לְבַד ܒܰܠܚܽܘܕ وَحْدٌ ; gramm.§ 157,2; gramm.§ 163,2).

1)Subjunctis pronominibus suff. omnium personarum (nota formas quasdam anomalas annot.)

a)solus^la(et unicus, et solitarius); non de personis tantum usurpatur sed etiam de rebus, ut ; ; ; (nihil edebat) ዘእንበለ፡ በቀዳሚት፡ ሰንበት፡ ወበዕለት፡ እሑድ፡ ባሕቲቶሙ፡ ; ወአኮ፡ ለአፅምዖ፡ ባሕቲቱ፡ ; explere potest vicem subjecti: ባሕቲትከኑ፡ መልአክ፡ አንተ፡ σὺ μόνος εἶ ἄρχων ; ; praedicati: ሶበ፡ ይሄልዉ፡ ባሕቲቶሙ፡ ; appositionis (id quod longe frequentissimum est): ኖኅ፡ ባሕቲቱ፡ ; እግዚአብሔር፡ ባሕቲቱ፡ ጻድቅ፡ ; ; አነ፡ ባሕቲትየ፡ ; ; ; ምንተ፡ በጻሕከ፡ ባሕቲትከ፡ ; ; እፎ፡ ነበረት፡ ባሕቲታ፡ ሀገር፡ ; ባሕቲትየ፡ እነብር፡ καταμόνας ; ባሕቲቶሙ፡ ይነብሩ፡ ; ወትተርፍ፡ ባሕቲታ፡ ምድሮሙ፡ በድወ፡ , nonnumquam in , ut: እንዘ፡ ናንሶሱ፡ ባሕቲተነ፡ (v. ባሕቲትነ፡ ) ; ለከ፡ ለባሕቲትከ፡ ; ኪያሁ፡ ባሕቲቶ፡ ; ; cuivis st. constructo subjungere licet: በፈቃደ፡ ባሕቲቱ፡ sua solius voluntate^laF.N. 6; አኮ፡ በእንተ፡ ባሕቲቶሙ፡ ዘእብል፡ (Platt: በእንተ፡ እሉ፡ ባሕቲቶሙ፡ ) ; ; አኮ፡ ለባሕቲትየ፡ ዘጻመውኩ፡ οὐκ ἐμοὶ μόνῳ ; .

b)praefixis praepositionibus

α) በ፡ seorsum^la, solitarie^la(secum, sine arbitris): በባሕቲቶሙ፡ καθ᾽ ἑαυτούς ; ሠሐቀት፡ በባሕቲታ፡ ἐν ἑαυτῇ ; n. 497 በባሕቲቶሙ፡ ተስእልዎ፡ quum soli^la(cum eo) essent^la, interrogarunt^la ; .

β) እንተ፡ seorsum^la, separatim^la: አቀሞን፡ እንተ፡ ባሕቲቶን፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

c)praemissa negatione አኮ፡ et sequente ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ vel ዓዲ፡ — ኒ፡ , ዓዲ፡ — ሂ፡ non solum^la( tantum^la, modo^la) — sed etiam^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; .

2)Subjuncto III. p. m. , ባሕቲቱ፡ (rarius in ut bis): solum^la, tantum^la, modo^la, solummodo^la ; ኢ vel አኮ፡ — ባሕቲቱ፡ — አላ፡ vel አላ፡ — ኒ፡ ; ; ; . — (De significatu ባሕቲት፡ unica^lai.e. carissima^la, quam Ludolfus affert, vehementer dubito; etenim ለባሕቲትከ፡ non tuae^la(animae) carissimae^lased tibi soli^lasignificat; pariter Lud. comm. hist. p. 30 ግበሩ፡ በዓላ፡ ለባሕቲትየ፡ non „ celebrate festum unicae^la(carissimae) meae^la“ sed „ festum ejus mihi soli^la“ (sicut ሊተ፡ . p. 30 ) exponendum videtur).

, proprie solitudo^la, cum affixis pronominibus usurpatur, et circumscribendis adjectivis vel adverbiis aliarum linguarum inservit (sicut לְבַד ܒܰܠܚܽܘܕ وَحْدٌ ; gramm.§ 157,2; gramm.§ 163,2).

1)Subjunctis pronominibus suff. omnium personarum (nota formas quasdam anomalas annot.)

b)praefixis praepositionibus

β) እንተ፡ seorsum^la, separatim^la: አቀሞን፡ እንተ፡ ባሕቲቶን፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

particula inseparabilis suffixa, ( gramm.§ 62,1,c; gramm.§ 168,4); ad rem dictam adjungit aliam eamque ita distinguit, ut eam illi respondere significet:

1)etiam quoque^la, et – ipse^la, ( vicissim^la, seinerseits, hinwiederum): እመ፡ ኀደግሙ፡ ለሰብእ፡ አበሳሆሙ፡ የኀድግ፡ ለክሙኒ፡ አቡክሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 629 ; ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ ; ተዓረኩ፡ አነኒ፡ ; እስመ፡ እሙንቱኒ፡ ይስእሉ፡ , al. creberrime.

a)passim ወ praemissum habet: በከመ፡ በሰማይ፡ ወበምድርኒ፡ ; ወዝኒ፡ ኢይመጽእ፡ ; .

b)nonnumquam: etiam^lai.e. adeo^la: ለነፍስ፡ ርኅብት፡ መሪርኒ፡ ጥዑመ፡ ያስተርእያ፡ ; .

c)post አኮ፡ ባሕቲቱ፡ vel ዳእሙ፡ non solum^lacrebro sequitur ዓዲ፡ vel ወዓዲ፡ – ኒ፡ vel አላ፡ – ኒ፡ sed etiam^la, ut: ; ; ; Platt.

d) እመኒ፡ vel ወእመኒ፡ etsi^la, quamvis^la, licet^la, ; ; , al. ( እመ፡ ).

2) ወ – ኒ፡ et^la, autem^la( καί , δέ ); res novas adjungit prioribus quodammodo oppositas et respondentes (und – hinwiederum): ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ወአንተኒ፡ ; ወይእዜኒ፡ ( וְעָתַּה ) ; al., in specie ubi res singulae inter se quodam vinculo jungendae vel junctae ex ordine enumerantur, ut ; ; ; ; ; ; ; Matth.13,37; Matth.13,38; Matth.13,39; in sententiis negativis ወኢ – ኒ፡ nec, neque^la ; ; ; ( ወአልቦ፡ – ኒ፡ ).

3)bis pluriesve repetitum: et – et^la, tam – quam^la, ut – ita^la, in sententiis negativis: nec – nec^la: ኒ፡ – ወ – ኒ፡ ; ; ; ; ; ; በቃልከኒ፡ ወበምግባርከኒ፡ አክብሮ፡ ለአቡከ፡ ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ ; ; ; ; ; pluries repetitum ; ; negative: ; ; etiam ሂ፡ ወ ኒ፡ ; ኒ፡ ወ ሰ፡ . De እመኒ፡ ወእመኒ፡ sive – sive^la(ut ; al.) et ወእመኒ፡ sive^la( ; al.) እመ፡