Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

particula restrictiva et adversativa (e ባሕት፡ et suff. ûla, videasvid. gramm.§ 163,2; gramm.168,8)
1)rarius: solumla, tantumla, ut: በዝንቱ፡ ባሕቱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,6 .
2)plerumqne: atla, sedla, autemla, attamenla, verumla, verumtamenla,
a) ባሕቱ፡ nudum, πλήν , ባሕቱ፡ (v. ወባሕቱ፡ ) ዘንተ፡ ረከብኩ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,30 ; δέ Prov, 14,22; vel postpositum ( δέ ), ut: መበለት፡ ባሕቱ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,14 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 varia lectiovar.; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,1 .
b)crebro: ወባሕቱ፡ πλήν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,20 ; ምህረኒ፡ እግዚኦ፡ ወባሕቱ፡ በፍትሕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,39 ; Lucae evangelium.Luc. 6,24 ; Lucae evangelium.Luc. 10,11 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Lucae evangelium.Luc. 18,8 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 11,11 ; ἀλλά Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,30 ; liber Jobi.Job 1,11 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,2 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,14 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,7 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,9 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,8 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,53 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,24 (ubi in Gr. nihil respondet); οὐ μὴν δὲ ἀλλά liber Jobi.Job 5,8 ; liber Jobi.Job 21,17 ; liber Jobi.Job 27,7 ; liber Jobi.Job 34,36 ; ἀλλὰ δὴ liber Jobi.Job 27,11 ; μέντοι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,26 ; እነብር፡ ኀቤከ፡ ወባሕቱ፡ በሌሊት፡ ትወፅእ፡ አመትከ፡ ገዳመ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,17 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,10 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,38 ; ወባሕቱ፡ ሰ፡ καίτοι γε liber Jobi.Job 4,2 .
3) ባሐቱ፡ postpositum: quinla, imola, potiusla( vielmehrde, ubi contrarium rei negatae ponitur): δέ Matthaei Evangelium.Matth. 5,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,37 ; μᾶλλον Matthaei Evangelium.Matth. 10,6 ; Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,19 ; አኮ፡ ይእዜ፡ አላ፡ ባሕቱ፡ እምድኅረ፡ ኅዳጥ፡ መዋዕል፡ Clem. f. 14; ወባሕቱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,28 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,2 .
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixitla, VIII supplex fuitlain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, exempli gratiaex. gr.in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixitlaChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixistila, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixeruntlap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante pronomen suffixumpron. suff. ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); SubjunctivusSubj. ይበል፡ , Imperat. በል፡ , infinitivus verbalisInfin. verb. ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ); infinitivus nominalis, nominascensInfin. nom. ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 , etiam in pluralisPl. ብሂላት፡ verbalaLud.; ብህሎ፡ ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,9 ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ).
1)dicerela: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,9 ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; በል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; እንዘ፡ ይብል፡ dicenslaMatthaei Evangelium.Matth. 3,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,1 ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,24 versio alteravers. alt.; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. Acc.personapers.( alicuila), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,8 ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,56 ; በሎሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,15 ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 Enc.; cumc.Acc.rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,11 ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,28 .
a)Sequitur
α)plerumque oratio directa, ut Matthaei Evangelium.Matth. 4,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,7 ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,20 .
β)rarius oratio obliqua, scilicetsc.SubjunctivusSubj.verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,14 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,4 , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,13 .
γ)perraro Acc.Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?laMatthaei Evangelium.Matth. 16,15 .
c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictumlavel scriptum estla( inlalibro, vel verba) haec suntla: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,10 ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,11 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ Lucae evangelium.Luc. 4,1 ; Marci Evangelium.Marc. 15,26 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 5,6 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21 (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 80 ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 94 ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24.
d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorumla(est), „petra“ dicerelai.e. Cephas significat petram not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 12 ; etiam: ዘ፡ ብሂል፡ quod — significatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,37 ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id estlaMatthaei Evangelium.Matth. 27,46 , vel ዝብሂል፡ ውእቱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 ; vel ዝብሂል፡ hoc estla( sivela) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxiliilaRegum liber biblicum I.1 Reg. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,17 ; Marci Evangelium.Marc. 5,41 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,2 .
2)perraro: loquila, Josuae liber.Jos. 22,7 ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signislai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( Libri Clementis.Can. Clem. 8 ). n. 484
3)dicerelai.e. appellarela, nominarela, vocarela, cumc.duplexdupl.Acc.: ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 3,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,20 ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.
5)
a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperarela, annuerelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionemlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ( videasvid. ኦሆ፡ ).
b) እንብየ፡ ብሂል፡ nollela, abnuerela, recusarelaJacobi epistola.Jac. 4,7 ( videasvid. እንብየ፡ ).
d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicerela, salvere juberelavideasvid. ባሐ፡ .
6) Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet
c)contra dicerela, opponerelavel occurrerelaverbis ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 .
d)putarela, opinarila, sibi viderila: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( videasvid.Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,12 .
በል፡ bal verbumv. 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!en 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡Su, sputate quel che avete mangiatoit 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).
Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixitla, VIII supplex fuitlain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, exempli gratiaex. gr.in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixitlaChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixistila, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixeruntlap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante pronomen suffixumpron. suff. ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); SubjunctivusSubj. ይበል፡ , Imperat. በል፡ , infinitivus verbalisInfin. verb. ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ); infinitivus nominalis, nominascensInfin. nom. ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 , etiam in pluralisPl. ብሂላት፡ verbalaLud.; ብህሎ፡ ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,9 ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ).
1)dicerela: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,9 ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; በል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; እንዘ፡ ይብል፡ dicenslaMatthaei Evangelium.Matth. 3,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,1 ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,24 versio alteravers. alt.; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. Acc.personapers.( alicuila), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,8 ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,56 ; በሎሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,15 ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 Enc.; cumc.Acc.rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,11 ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,28 .
a)Sequitur
α)plerumque oratio directa, ut Matthaei Evangelium.Matth. 4,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,7 ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,20 .
β)rarius oratio obliqua, scilicetsc.SubjunctivusSubj.verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,14 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,4 , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,13 .
γ)perraro Acc.Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?laMatthaei Evangelium.Matth. 16,15 .
c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictumlavel scriptum estla( inlalibro, vel verba) haec suntla: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,10 ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,11 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ Lucae evangelium.Luc. 4,1 ; Marci Evangelium.Marc. 15,26 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 5,6 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21 (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 80 ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 94 ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24.
d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorumla(est), „petra“ dicerelai.e. Cephas significat petram not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 12 ; etiam: ዘ፡ ብሂል፡ quod — significatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,37 ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id estlaMatthaei Evangelium.Matth. 27,46 , vel ዝብሂል፡ ውእቱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 ; vel ዝብሂል፡ hoc estla( sivela) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxiliilaRegum liber biblicum I.1 Reg. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,17 ; Marci Evangelium.Marc. 5,41 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,2 .
2)perraro: loquila, Josuae liber.Jos. 22,7 ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signislai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( Libri Clementis.Can. Clem. 8 ). n. 484
3)dicerelai.e. appellarela, nominarela, vocarela, cumc.duplexdupl.Acc.: ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 3,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,20 ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.
5)
a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperarela, annuerelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionemlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ( videasvid. ኦሆ፡ ).
b) እንብየ፡ ብሂል፡ nollela, abnuerela, recusarelaJacobi epistola.Jac. 4,7 ( videasvid. እንብየ፡ ).
d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicerela, salvere juberelavideasvid. ባሐ፡ .
6) Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet
c)contra dicerela, opponerelavel occurrerelaverbis ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 .
d)putarela, opinarila, sibi viderila: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( videasvid.Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,12 .
በል፡ bal verbumv. 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!en 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡Su, sputate quel che avete mangiatoit 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).
Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ eugela, iola, evax!la]
b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 165 ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 5 ; ባሐ፡ ረቢ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,29 ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,3 ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicerela, salutarela: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ Epistola Joannis II.2 Joh. 10 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 183 ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,29 versio novavers. nov.
c)cumc.pronomen suffixumpron. suff.: ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar. ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 24 ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 65 ; ባሕክን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,9 ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 21 ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 2. Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።
quadril., cui comparabis بَحِرَ attonitus fuit prae terrorela( ܒܰܗܽܘܪܳܐ ; videasvid.etiam Ges. thes. p. 182).
ʾalʾaḥmar nomen propriumn. pr. (place name) as in ባሕረ፡ አልአሕመር፡ ( البحر الأحمر ) Red Seaen Rotes Meerde Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 55,7 61b l. 10 (ed.)
; ባሕረ፡ ቈልዝም፡ mare rubrum.
nomenn.maris cujusdam ( ባሕረ፡ ሃኖስ፡ ), Org.
Substantivumsubst., fem. et m. , [ بَحْرٌ ܒܰܚܪܳܐ ] pluralisPl. አብሕርት፡ { pluralisPl.etiam ባሕራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 var. in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV }
1)marela, lacus magnuslaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 1,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,10 ; liber Jobi.Job 11,9 ; liber Jobi.Job 14,11 ; liber Jobi.Job 28,14 ; liber Jobi.Job 38,8 ; liber Jobi.Job 38,9 ; liber Jobi.Job 38,10 ; liber Jobi.Job 38,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,42 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,28 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,36 ; Judith liber apocryphus.Judith 5,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,26 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 15,2 ; እለ፡ ይነግድዋ፡ ለባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,24 ; ባሕር፡ ዘይትሀወክ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,30 ; እለ፡ መንገለ፡ ባሕር፡ αἱ παραωαλάσσιοι Jeremiae prophetia.Jer. 29,7 ; አብሕርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 ; ባሕር፡ ዐቢይ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,7 ; ባሕረ፡ ኤርትራ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,31 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,6 ; ባሕር፡ ኬኔሬት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,11 ; ባሕር፡ ዘገሊላ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,18 ; Matth, 4,15; ባሕረ፡ ሚኦት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; ባሕር፡ ምዉት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14 ; ባሕረ፡ ጥብርያዶስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; ባሕረ፡ ጸና፡ in Abyssinia, . I,8. n. 112.
b)de labro vel lavacro magno: ባሕር፡ ዘብርት፡ mare aheneumlaJeremiae prophetia.Jer. 52,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,17 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 sequensseq.
c)translatetransl.: ባሕረ፡ እሳት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9 ; Johannes Apostolus cognominatur ባሕረ፡ ጥበባት፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg.
not foundn. peregr.scilicetsc. λίψ , Acc. λίβα i.e. africuslaDeuteronomium.Deut. 1,7 ; Deuteronomium.Deut. 33,23 ; Josuae liber.Jos. 15,2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; forma ሊቦስ፡ ( λιβός ) Josuae liber.Jos. 15,2 . bāḥr
ባሕረ፡ ሊባ፡ bāḥra libā northwesten ወእመ፡ ይትከሀሎሙ፡ ይብጽሑ፡ ፊንቄ፡ ወይክ(ር)ሙ፡ ውስተ፡ ቀሬጤ፡ ዘአንጻረ፡ ባሕረ፡ ሊባ፡if it were possible for them, to reach Phoenicia and winter in Crete, which is facing northwest (?)en 73 (ed.), 50 (tr.) (‘In some sources, baḥr and liba refer to opposite directions, the former to northeast and the latter to southwest. In others baḥr is southwest and liba northwest. How “baḥrä liba ” stood for “northwest” ( χῶρος ) is not clear.’ 50 n. 233) videasvid. ሊባ፡
Grébaut
ባሕረ፡ ሐሳብ፡ bāḥra ḥassāb «chronologie astronomique et historiquefr» Ms. BNFabb217, fol. 23v., videasvid. ሐሳብ፡
49
Leslau
ባሕር፡ bāḥr westen, northwesten, northen 91b
ባሕረ፡ ሐሳብ bāḥra ḥassāb Treatise on Computationen, videasvid. ሐሳብ፡ 245a
ባሕር፡ ምውት bāḥr mǝwwǝt the Dead Seaen, videasvid. ምዉት፡ 375b
Cross-references:
a) part of nomen propriumn. pr. (lake) videasvid. ባሕረ፡ ሳፍ፡
b) part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ባሕር፡ ሰገድ፡ , ባሕረ፡ አስግድ፡
c) part of nomen propriumn. pr. (sea) videasvid. ባሕረ፡ ኢያሪኮ፡
d) for ማእከለ፡ ባሕር፡ videasvid. ማእከል፡ (TraCES)
e) for ሥዩመ፡ ባሕር፡ videasvid. ሥዩም፡ (TraCES)
f) for አተረ፡ ባሕር፡ videasvid. ዐተር፡ (TraCES)
libā
Grébaut
ሊባ፡ libā «vent africainfr, le siroccofr» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 5
ሊባ፡ libā «sudfr» ሊባ፡ ወመስዕ፡ 109a; ሊባ፡ ወሳባ፡ 125b
28
Leslau
ሊባ libā southen, southwesten, ( 28) siroccoen 304b
Cross-references: for ባሕረ፡ ሊባ፡ videasvid. ባሕር፡ (TraCES)
Substantivumsubst., fem. et m. , [ بَحْرٌ ܒܰܚܪܳܐ ] pluralisPl. አብሕርት፡ { pluralisPl.etiam ባሕራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 var. in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV }
1)marela, lacus magnuslaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 1,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,10 ; liber Jobi.Job 11,9 ; liber Jobi.Job 14,11 ; liber Jobi.Job 28,14 ; liber Jobi.Job 38,8 ; liber Jobi.Job 38,9 ; liber Jobi.Job 38,10 ; liber Jobi.Job 38,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,42 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,28 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,36 ; Judith liber apocryphus.Judith 5,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,26 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 15,2 ; እለ፡ ይነግድዋ፡ ለባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,24 ; ባሕር፡ ዘይትሀወክ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,30 ; እለ፡ መንገለ፡ ባሕር፡ αἱ παραωαλάσσιοι Jeremiae prophetia.Jer. 29,7 ; አብሕርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 ; ባሕር፡ ዐቢይ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,7 ; ባሕረ፡ ኤርትራ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,31 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,6 ; ባሕር፡ ኬኔሬት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,11 ; ባሕር፡ ዘገሊላ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,18 ; Matth, 4,15; ባሕረ፡ ሚኦት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; ባሕር፡ ምዉት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14 ; ባሕረ፡ ጥብርያዶስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; ባሕረ፡ ጸና፡ in Abyssinia, . I,8. n. 112.
b)de labro vel lavacro magno: ባሕር፡ ዘብርት፡ mare aheneumlaJeremiae prophetia.Jer. 52,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,17 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 sequensseq.
c)translatetransl.: ባሕረ፡ እሳት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9 ; Johannes Apostolus cognominatur ባሕረ፡ ጥበባት፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg.
bāḥr
ባሕረ፡ ሊባ፡ bāḥra libā northwesten ወእመ፡ ይትከሀሎሙ፡ ይብጽሑ፡ ፊንቄ፡ ወይክ(ር)ሙ፡ ውስተ፡ ቀሬጤ፡ ዘአንጻረ፡ ባሕረ፡ ሊባ፡if it were possible for them, to reach Phoenicia and winter in Crete, which is facing northwest (?)en 73 (ed.), 50 (tr.) (‘In some sources, baḥr and liba refer to opposite directions, the former to northeast and the latter to southwest. In others baḥr is southwest and liba northwest. How “baḥrä liba ” stood for “northwest” ( χῶρος ) is not clear.’ 50 n. 233) videasvid. ሊባ፡
Grébaut
ባሕረ፡ ሐሳብ፡ bāḥra ḥassāb «chronologie astronomique et historiquefr» Ms. BNFabb217, fol. 23v., videasvid. ሐሳብ፡
49
Leslau
ባሕር፡ bāḥr westen, northwesten, northen 91b
ባሕረ፡ ሐሳብ bāḥra ḥassāb Treatise on Computationen, videasvid. ሐሳብ፡ 245a
ባሕር፡ ምውት bāḥr mǝwwǝt the Dead Seaen, videasvid. ምዉት፡ 375b
Cross-references:
a) part of nomen propriumn. pr. (lake) videasvid. ባሕረ፡ ሳፍ፡
b) part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ባሕር፡ ሰገድ፡ , ባሕረ፡ አስግድ፡
c) part of nomen propriumn. pr. (sea) videasvid. ባሕረ፡ ኢያሪኮ፡
d) for ማእከለ፡ ባሕር፡ videasvid. ማእከል፡ (TraCES)
e) for ሥዩመ፡ ባሕር፡ videasvid. ሥዩም፡ (TraCES)
f) for አተረ፡ ባሕር፡ videasvid. ዐተር፡ (TraCES)
Substantivumsubst., fem. et m. , [ بَحْرٌ ܒܰܚܪܳܐ ] pluralisPl. አብሕርት፡ { pluralisPl.etiam ባሕራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 var. in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV }
1)marela, lacus magnuslaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 1,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,10 ; liber Jobi.Job 11,9 ; liber Jobi.Job 14,11 ; liber Jobi.Job 28,14 ; liber Jobi.Job 38,8 ; liber Jobi.Job 38,9 ; liber Jobi.Job 38,10 ; liber Jobi.Job 38,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,42 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,28 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,36 ; Judith liber apocryphus.Judith 5,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,26 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 15,2 ; እለ፡ ይነግድዋ፡ ለባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,24 ; ባሕር፡ ዘይትሀወክ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,30 ; እለ፡ መንገለ፡ ባሕር፡ αἱ παραωαλάσσιοι Jeremiae prophetia.Jer. 29,7 ; አብሕርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 ; ባሕር፡ ዐቢይ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,7 ; ባሕረ፡ ኤርትራ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,31 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,6 ; ባሕር፡ ኬኔሬት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,11 ; ባሕር፡ ዘገሊላ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,18 ; Matth, 4,15; ባሕረ፡ ሚኦት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; ባሕር፡ ምዉት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14 ; ባሕረ፡ ጥብርያዶስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; ባሕረ፡ ጸና፡ in Abyssinia, . I,8. n. 112.
b)de labro vel lavacro magno: ባሕር፡ ዘብርት፡ mare aheneumlaJeremiae prophetia.Jer. 52,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,17 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 sequensseq.
c)translatetransl.: ባሕረ፡ እሳት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9 ; Johannes Apostolus cognominatur ባሕረ፡ ጥበባት፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg.
Substantivumsubst., m. , pluralisPl. ሐሳባት፡
1)supputatiola, computusla, aestimatiola: erravisti in computationela, አግብእ፡ ሐሳበከ፡ repetas computationemla, Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 11 ; ሰብአ፡ ሐሳባት፡ arithmeticae et chronologiae peritilaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 1 ; Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 46 ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ወሐሳብ፡ innumeri et infinitilaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 40,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,3 ; ዘአልቦ፡ ኍልቈ፡ ወመስፈርተ፡ ወአልቦሙ፡ ሐሳበ፡ እምብዝኅ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 5,6 ; mandavitla ከመ፡ ይሢጥዎ፡ ( ለሥርናይ፡ ) ሎሙ፡ በሐሳበ፡ ሤጥ፡ ዘከመ፡ አመ፡ መዋዕለ፡ ጽጋብ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 329 ; ψῆφος Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ሐሳበ፡ ሤጡ፡ Actus apostolorum.Act. 19,19 ; etiam በሐሳብ፡ ዘእምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ψήφῳ τῇ παρὰ Θεοῦ ( Dei arbitriola) Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 7. Creberrime usurpatur de computo temporumla, ut ሐሳበ፡ ዓመት፡ , ሐሳበ፡ ዓለም፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,5 ; በእንተ፡ ሓሳበ፡ ዓለም፡ de chronologia mundilaAbush.; ሐሳበ፡ ዘመን፡ calendariumla45; de computo festorum, potissimum cycli paschalis, ut Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 30 ; Demetrius Alex. Patr. XII ሠርዐ፡ ሐሳበ፡ አበቅቴ፡ ወሐሳበ፡ ጾም፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 12 ; de computo mensium et dierum, ut: አመ፡ ፳ወ፭ ለታስዕ፡ ወርኅ፡ በኍልቈ፡ ሐሳበ፡ ዕብራውያን፡ ወበሐሳበ፡ ግብጻውያን፡ አመ፡ ፳ወ፱ለወርኀ፡ ታኅሣሥ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 29 ; de aeris variis, ut: ሐሳበ፡ ሐዋርያት፡ , ቢዘን፡ , ሮም፡ , ሰማዕታት፡ , ዮዲት፡ , ጻድቃን፡ , ሊቃውንት፡ Cat. not able to find explanation in abbreviation listCod. Aeth. Mus. Brit. p. 10. 11; nec non de supputationibus astrologorum et divinationibus, ut: ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologiae ratiolaStatuta Apostolorum, pars Synodi.Stat. Ap. 16 ; ዘየሐስብ፡ ሐሳበ፡ ልደት፡ Can. not able to find explanation in abbreviation listAncyr. 22 ; እመ፡ ኮነ፡ ተአማኔ፡ በሐሳበ፡ ኮከብ፡ si astrologiae creditlaF.N. 5; ዘየሐስብ፡ ሐሳባተ፡ ወልድ፡ ምስለ፡ እም፡ (inter alios magos et divinatores recensetur) F.M. 15; ሐሳበ፡ ፀሓይ፡ ወወርኅ፡ ወከዋክብት፡ Org.
2)quantitasla, mensurala, pretiumla: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,4 M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,35 ; ὁλκή Numeri, liber Pentateuchi.Num. 7,13 sequensseq.
3)ratiola, quam aliquis reddit vel reposcit: ያገብኡ፡ ሐሳበ፡ ለ ( እግዚአብሔር፡ ) ἀποδώσουσι λόγον τῷ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; ታወፍዩ፡ ሐሳበክሙ፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,10 ; ፈቀደ፡ ይግበር፡ ሐሳበ፡ ምስለ፡ አግብርቲሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,23 .
4)ratiola, proportiola(quare በሐሳበ፡ idem fere, quod በአምጣነ፡ , በከመ፡ ): ይትኔበይ፡ በሐሳበ፡ ሃይማኖት፡ κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς πίστεως ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,6 ; በሐሳበ፡ መልበስቱ፡ κατὰ τὸν ῥυθμὸν τῆς ἐπωμίδος Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,15 ; በሐሳበ፡ ምሥዋዕከ፡ κατὰ τὴν θυσίαν Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,41 ; በሐሳበ፡ ሤጡ፡ κατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,27 ; በከመ፡ ሥርዐተ፡ ሐሳበ፡ መዋዕሊሁ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 3,4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,17 ; medicusla ለለ፩ ዘሐመ፡ በሐሳበ፡ ሕማሙ፡ ( pro ratione morbila) ይሁብ፡ ፈውሰ፡ hom. Severiani in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 122 አኮ፡ በአምጣነ፡ ጌጋይነ፡ ዘኮነነ፡ ሓሳበ፡ n. 93 ጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,15 ; በሐሳበ፡ seq. SubstantivumSubst.ratione habitalarei Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 19.
5)existimatiola, dignitasla, Lud. e Cant. Sam.
6) λογεῖον rationalelavoce ሐሰብ፡ versum legitur Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,15 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,22 .
bāḥr
ባሕረ፡ ሊባ፡ bāḥra libā northwesten ወእመ፡ ይትከሀሎሙ፡ ይብጽሑ፡ ፊንቄ፡ ወይክ(ር)ሙ፡ ውስተ፡ ቀሬጤ፡ ዘአንጻረ፡ ባሕረ፡ ሊባ፡if it were possible for them, to reach Phoenicia and winter in Crete, which is facing northwest (?)en 73 (ed.), 50 (tr.) (‘In some sources, baḥr and liba refer to opposite directions, the former to northeast and the latter to southwest. In others baḥr is southwest and liba northwest. How “baḥrä liba ” stood for “northwest” ( χῶρος ) is not clear.’ 50 n. 233) videasvid. ሊባ፡
Grébaut
ባሕረ፡ ሐሳብ፡ bāḥra ḥassāb «chronologie astronomique et historiquefr» Ms. BNFabb217, fol. 23v., videasvid. ሐሳብ፡
49
Leslau
ባሕር፡ bāḥr westen, northwesten, northen 91b
ባሕረ፡ ሐሳብ bāḥra ḥassāb Treatise on Computationen, videasvid. ሐሳብ፡ 245a
ባሕር፡ ምውት bāḥr mǝwwǝt the Dead Seaen, videasvid. ምዉት፡ 375b
Cross-references:
a) part of nomen propriumn. pr. (lake) videasvid. ባሕረ፡ ሳፍ፡
b) part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ባሕር፡ ሰገድ፡ , ባሕረ፡ አስግድ፡
c) part of nomen propriumn. pr. (sea) videasvid. ባሕረ፡ ኢያሪኮ፡
d) for ማእከለ፡ ባሕር፡ videasvid. ማእከል፡ (TraCES)
e) for ሥዩመ፡ ባሕር፡ videasvid. ሥዩም፡ (TraCES)
f) for አተረ፡ ባሕር፡ videasvid. ዐተር፡ (TraCES)
ḥassāb , pluralisPl. ḥassābāt
Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , pluralisPl. ሐሳባት፡ ḥassābāt «computationfr, calculfr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49
Leslau
ሐሳብ፡ ḥassāb accounten, accountingen, reckoningen, evaluationen, calculationen, computationen, chronologyen, quantityen, priceen, portionen, proportionen, shareen
በሐሳበ ba-hāssāb-a + noun according toen, in proportion toen
ሐሳበ፡ ከዋክብት ḥassāba kawākǝbt astrologyen
ሐሳበ፡ ዘመን ḥassāba zaman calendaren 245a
Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ videasvid. ባሕር፡
; አርማስ፡ ጌልያ፡ ብ፡ መርከብ፡ V.A. gelǝyā , አትጌልያ ʾatǝgelǝyā Substantivumsubst.shipenባሕረ፡ ሕግ፡ ጌልያ፡Ship, swimming in the sea of lawen 134 (430) l. 16 (ed.); 135 (431) l. 18 (tr.)
(vel ፀበተ፡ ) I,1[vic. ጸበየ፡ ; etymon repetendum est a fluendola( ጾበ፡ ضَبَّ , صَبَّ صَابَ ), sicut etymon verbi שָׂחָה סוּחַ et ܛܳܦ צוּף ] SubjunctivusSubj. ይጽብት፡ natarela, narela: de inanimatis, ut arca not able to find explanation in abbreviation listNoae Gad. Ad. f. 160 ; M.M. f. 124; cadavere: ሥጋሁ፡ ይጸብት፡ ላዕለ፡ ማይ፡ ( supernatarela) not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 6 ; de animalibus: እለ፡ ይትሐወሱ፡ ወይጸብቱ፡ ውስተ፡ ማያት፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 19,18 ; ዓሣት፡ ዘይጸብት፡ M.M. f. 242; de hominibus: እለ፡ ያአምሩ፡ ጸቢተ፡ Actus apostolorum.Act. 27,43 ; F.N. 47; ኮነ፡ ጽኑዐ፡ በተጽእኖ፡ አፍራስ፡ ወጸቢተ፡ ማይ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 15 ; ጽብቱ፡ ምስሌሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 323.
a)ultro citroque natarela: ወዐልኩ፡ እጸብት፡ ውስተ፡ ቀላይ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,25 . n. 1281
b)enatarela: ከመ፡ ኢይጽብቱ፡ Actus apostolorum.Act. 27,42 ; Actus apostolorum.Act. 27,43 Platt; ከመ፡ ኢያምሥጥ፡ ጸቢቶ፡ Actus apostolorum.Act. 27,42 romanae editionisrom.
c)transnatarela, tranarela: ጸበተ፡ ተጽኢኖ፡ ፈረሰ፡ ወዐደወ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 283 ; cumc.Acc.aquae: Stephanus ባሕረ፡ መጻሕፍት፡ አመ፡ ጸበተ፡ ልሳኑ፤ ተቃውሞቶ፡ መዋግድ፡ ስእኑ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 17 Enc.; abyssus ዘኢይጸብትዎ፡ ዓሣት፡ Lit. Epiph.
d)subnatarela, urinarila, urinando assequila: ይጸብት፡ በኅቡእ፡ Lit. Joh.; ኢበጸቢተ፡ ኅሊና፡ (non profunde cogitando) Lit. Orth.; cumc.Acc.: ይፈቅድ፡ ኅሊናየ፡ ይጽብት፡ ዕመቀ፡ አብሕርቲሁ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጸበተ፡ ዘ፡ ዋኛ፡ ( videasvid.etiam scholion ad ቀዘፈ፡ et conferascfr. שׁוּט targumicum).
Substantivumsubst., fem. et m. , [ بَحْرٌ ܒܰܚܪܳܐ ] pluralisPl. አብሕርት፡ { pluralisPl.etiam ባሕራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 var. in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV }
1)marela, lacus magnuslaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 1,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,10 ; liber Jobi.Job 11,9 ; liber Jobi.Job 14,11 ; liber Jobi.Job 28,14 ; liber Jobi.Job 38,8 ; liber Jobi.Job 38,9 ; liber Jobi.Job 38,10 ; liber Jobi.Job 38,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,42 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,19 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,28 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,36 ; Judith liber apocryphus.Judith 5,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,26 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,6 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 15,2 ; እለ፡ ይነግድዋ፡ ለባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,24 ; ባሕር፡ ዘይትሀወክ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,30 ; እለ፡ መንገለ፡ ባሕር፡ αἱ παραωαλάσσιοι Jeremiae prophetia.Jer. 29,7 ; አብሕርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,3 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 172,1 ; ባሕር፡ ዐቢይ፡ Danielis prophetia.Dan. 7,2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,7 ; ባሕረ፡ ኤርትራ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,31 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 135,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 77,6 ; ባሕር፡ ኬኔሬት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,11 ; ባሕር፡ ዘገሊላ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,18 ; Matth, 4,15; ባሕረ፡ ሚኦት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 8 ; ባሕር፡ ምዉት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14 ; ባሕረ፡ ጥብርያዶስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; ባሕረ፡ ጸና፡ in Abyssinia, . I,8. n. 112.
b)de labro vel lavacro magno: ባሕር፡ ዘብርት፡ mare aheneumlaJeremiae prophetia.Jer. 52,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,17 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 sequensseq.
c)translatetransl.: ባሕረ፡ እሳት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9 ; Johannes Apostolus cognominatur ባሕረ፡ ጥበባት፡ Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg.
bāḥr
ባሕረ፡ ሊባ፡ bāḥra libā northwesten ወእመ፡ ይትከሀሎሙ፡ ይብጽሑ፡ ፊንቄ፡ ወይክ(ር)ሙ፡ ውስተ፡ ቀሬጤ፡ ዘአንጻረ፡ ባሕረ፡ ሊባ፡if it were possible for them, to reach Phoenicia and winter in Crete, which is facing northwest (?)en 73 (ed.), 50 (tr.) (‘In some sources, baḥr and liba refer to opposite directions, the former to northeast and the latter to southwest. In others baḥr is southwest and liba northwest. How “baḥrä liba ” stood for “northwest” ( χῶρος ) is not clear.’ 50 n. 233) videasvid. ሊባ፡
Grébaut
ባሕረ፡ ሐሳብ፡ bāḥra ḥassāb «chronologie astronomique et historiquefr» Ms. BNFabb217, fol. 23v., videasvid. ሐሳብ፡
49
Leslau
ባሕር፡ bāḥr westen, northwesten, northen 91b
ባሕረ፡ ሐሳብ bāḥra ḥassāb Treatise on Computationen, videasvid. ሐሳብ፡ 245a
ባሕር፡ ምውት bāḥr mǝwwǝt the Dead Seaen, videasvid. ምዉት፡ 375b
Cross-references:
a) part of nomen propriumn. pr. (lake) videasvid. ባሕረ፡ ሳፍ፡
b) part of nomen propriumn. pr. (personal name) videasvid. e.g. ባሕር፡ ሰገድ፡ , ባሕረ፡ አስግድ፡
c) part of nomen propriumn. pr. (sea) videasvid. ባሕረ፡ ኢያሪኮ፡
d) for ማእከለ፡ ባሕር፡ videasvid. ማእከል፡ (TraCES)
e) for ሥዩመ፡ ባሕር፡ videasvid. ሥዩም፡ (TraCES)
f) for አተረ፡ ባሕር፡ videasvid. ዐተር፡ (TraCES)
i.q. مَالِحٌ salsusla, ut ባሕረ፡ ማልሕ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50.
bāḥra sāf nomen propriumn. pr. (lake) ʻThe former name of Lake Tanaʼ 20 n. 49 , videasvid. ባሕር፡ , ሳፍ፡