Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

adjectivumadj., pluralisPl.cumc. በላኅት፡ , m. በሊኃን፡ , fem. በሊኃት፡
1)acutusla: መላፂ፡ በሊኅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,3 ; ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,1 ; ሰይፍ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; ማዕፀድ፡ Apoc.14,14; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,17 ; ቀኖት፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; በሊኅ፡ መዓብሊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; ማዕበል፡ በሊኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; አእባን፡ በሊኃት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,5 ; አእባን፡ በላኅት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; ኰያንው፡ በሊኃን፡ Org.; translatetransl.: በበሊኅ፡ ልሳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 4 Enc.; de voce: ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; በበሊኅ፡ ዐይነ፡ ልብክን፡ ትነጽራ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 27 ; de spiritu sapientiae ὀξύς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ; በሊኀ፡ ኅሊና፡ ለኰንኖ፡ ὀξὺς ἐν κρίσει Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,11 ; ብእሲ፡ በሊኅ፡ በምግባሩ፡ ὀξὺς ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,29 .
2)acerla, vehemensla, veloxla: ለቍጡዕ፡ ወለበሊኀ፡ መዓት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,4 ; በሊኅ፡ እገሪሆሙ፡ ለክዒወ፡ ደም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,15 .
adjectivumadj., pluralisPl.cumc. በላኅት፡ , m. በሊኃን፡ , fem. በሊኃት፡
1)acutusla: መላፂ፡ በሊኅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,3 ; ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,1 ; ሰይፍ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; ማዕፀድ፡ Apoc.14,14; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,17 ; ቀኖት፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; በሊኅ፡ መዓብሊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; ማዕበል፡ በሊኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; አእባን፡ በሊኃት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,5 ; አእባን፡ በላኅት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; ኰያንው፡ በሊኃን፡ Org.; translatetransl.: በበሊኅ፡ ልሳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 4 Enc.; de voce: ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; በበሊኅ፡ ዐይነ፡ ልብክን፡ ትነጽራ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 27 ; de spiritu sapientiae ὀξύς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ; በሊኀ፡ ኅሊና፡ ለኰንኖ፡ ὀξὺς ἐν κρίσει Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,11 ; ብእሲ፡ በሊኅ፡ በምግባሩ፡ ὀξὺς ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,29 .
2)acerla, vehemensla, veloxla: ለቍጡዕ፡ ወለበሊኀ፡ መዓት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,4 ; በሊኅ፡ እገሪሆሙ፡ ለክዒወ፡ ደም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,15 .
adjectivumadj., pluralisPl.cumc. በላኅት፡ , m. በሊኃን፡ , fem. በሊኃት፡
1)acutusla: መላፂ፡ በሊኅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,3 ; ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,1 ; ሰይፍ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; ማዕፀድ፡ Apoc.14,14; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,17 ; ቀኖት፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; በሊኅ፡ መዓብሊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; ማዕበል፡ በሊኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; አእባን፡ በሊኃት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,5 ; አእባን፡ በላኅት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; ኰያንው፡ በሊኃን፡ Org.; translatetransl.: በበሊኅ፡ ልሳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 4 Enc.; de voce: ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; በበሊኅ፡ ዐይነ፡ ልብክን፡ ትነጽራ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 27 ; de spiritu sapientiae ὀξύς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ; በሊኀ፡ ኅሊና፡ ለኰንኖ፡ ὀξὺς ἐν κρίσει Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,11 ; ብእሲ፡ በሊኅ፡ በምግባሩ፡ ὀξὺς ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,29 .
2)acerla, vehemensla, veloxla: ለቍጡዕ፡ ወለበሊኀ፡ መዓት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,4 ; በሊኅ፡ እገሪሆሙ፡ ለክዒወ፡ ደም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,15 .
, በሊኖን፡ , በሊኖ፡ not foundn. peregr., secundumsec.Lud. tegumentumla, quo feminae in publicum egredientes caput et faciem tegunt; supparumla; በሊኖን፡ Syn. (ex auctoritate Gregorii Lud.); ብሌን፡ ዘፀምር፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በሊኖ፡ ዘ፡ ጥቁር፡ ምንዲል። , በሊኖን፡ , በሊኖ፡ not foundn. peregr., secundumsec.Lud. tegumentumla, quo feminae in publicum egredientes caput et faciem tegunt; supparumla; በሊኖን፡ Syn. (ex auctoritate Gregorii Lud.); ብሌን፡ ዘፀምር፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በሊኖ፡ ዘ፡ ጥቁር፡ ምንዲል።
, በሊኖን፡ , በሊኖ፡ not foundn. peregr., secundumsec.Lud. tegumentumla, quo feminae in publicum egredientes caput et faciem tegunt; supparumla; በሊኖን፡ Syn. (ex auctoritate Gregorii Lud.); ብሌን፡ ዘፀምር፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በሊኖ፡ ዘ፡ ጥቁር፡ ምንዲል።
, በሊኖን፡ , በሊኖ፡ not foundn. peregr., secundumsec.Lud. tegumentumla, quo feminae in publicum egredientes caput et faciem tegunt; supparumla; በሊኖን፡ Syn. (ex auctoritate Gregorii Lud.); ብሌን፡ ዘፀምር፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በሊኖ፡ ዘ፡ ጥቁር፡ ምንዲል።
I,1[ בָּלַע ( ܒܠܰܥ ) بَلْعَمَ بَلِعَ deglutivitla, devoravitla; amh. በላ፡ ] SubjunctivusSubj. ይብላዕ፡
1)ederela, comederela
a)de hominibus; absoluteabsol.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,33 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,28 ; ያደዊ፡ ብዙኀ፡ በሊዕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,6 ; በሊዕ፡ ወሰትይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,17 ; liber Jobi.Job 1,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; ብላዕ፡ በዐቅም፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,16 ; cumc. እምነ፡ vel እምውስተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,43 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,22 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,10 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,27 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,6 ; cumc.Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,20 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,23 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,24 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,2 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 7,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,15 ; Deuteronomium.Deut. 12,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,17 ; Deuteronomium.Deut. 12,18 ; Deuteronomium.Deut. 14,23 ; Deuteronomium.Deut. 15,20 ; Judicum liber.Jud. 13,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,54 ; 6,55; 6,56; 6,57; 6,58; al. innumeris in locis; nonnumquam: edere terram, arborem al. i.e. fructum ejus comedere Jesaiae prophetia.Jes. 1,7 ; በዕለት፡ እንተ፡ ትበልዕዎ፡ ( ለዕፅ፡ ) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 19 annotatioann.10. In specie: በልዐ፡ እክለ፡ vel ኅብስተ፡ i.e. cibum sumerela, pranderela, coenarela, epularilaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,34 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; Marci Evangelium.Marc. 3,20 ; Lucae evangelium.Luc. 7,33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,11 , passim በልዐ፡ absoluteabs.ut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,16 ; Hen, 62,14.
2)
a) በሊዐ፡ ሥጋ፡ ሰብእ፡ non tantum sensu proprio ut Jeremiae prophetia.Jer. 19,9 , sed etiam translatetransl.usurpatur: calumniarila, accusarela(ut ܐܶܟܰܠ ܩܰܪܨܳܐ et أَكَلَ لَحْماً ): በሊዐ፡ ሥጋ፡ ቢጽ፡ በሐሜት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; Gadela Lalibela.Gad. Lal.
b)consumerelavel absumerelaaliquem vel opes ejus: በልዕዎ፡ ለእስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,25 ; ይበልዑ፡ ሥጋሆሙ፡ ለሕዝብየ፡ Michaei prophetia.Mich. 3,3 ; pariter: በልዐ፡ ጥሪተ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 53,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 ; Lucae evangelium.Luc. 15,30 .
d)fruila: ኢይበልዕ፡ ሠናየ፡ n. 490liber Jobi.Job 21,25 ; Jesaiae prophetia.Jes. 3,10 .
balʾa
Cross-references: for በልዐ፡ መሐላ፡ videasvid. ማሕላ፡
I,1[ בָּלַע ( ܒܠܰܥ ) بَلْعَمَ بَلِعَ deglutivitla, devoravitla; amh. በላ፡ ] SubjunctivusSubj. ይብላዕ፡
1)ederela, comederela
a)de hominibus; absoluteabsol.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,33 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,28 ; ያደዊ፡ ብዙኀ፡ በሊዕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,6 ; በሊዕ፡ ወሰትይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,17 ; liber Jobi.Job 1,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; ብላዕ፡ በዐቅም፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,16 ; cumc. እምነ፡ vel እምውስተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,43 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,22 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,10 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,27 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,6 ; cumc.Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,20 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,23 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,24 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,2 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 7,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,15 ; Deuteronomium.Deut. 12,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,17 ; Deuteronomium.Deut. 12,18 ; Deuteronomium.Deut. 14,23 ; Deuteronomium.Deut. 15,20 ; Judicum liber.Jud. 13,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,54 ; 6,55; 6,56; 6,57; 6,58; al. innumeris in locis; nonnumquam: edere terram, arborem al. i.e. fructum ejus comedere Jesaiae prophetia.Jes. 1,7 ; በዕለት፡ እንተ፡ ትበልዕዎ፡ ( ለዕፅ፡ ) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 19 annotatioann.10. In specie: በልዐ፡ እክለ፡ vel ኅብስተ፡ i.e. cibum sumerela, pranderela, coenarela, epularilaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,34 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; Marci Evangelium.Marc. 3,20 ; Lucae evangelium.Luc. 7,33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,11 , passim በልዐ፡ absoluteabs.ut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,16 ; Hen, 62,14.
2)
a) በሊዐ፡ ሥጋ፡ ሰብእ፡ non tantum sensu proprio ut Jeremiae prophetia.Jer. 19,9 , sed etiam translatetransl.usurpatur: calumniarila, accusarela(ut ܐܶܟܰܠ ܩܰܪܨܳܐ et أَكَلَ لَحْماً ): በሊዐ፡ ሥጋ፡ ቢጽ፡ በሐሜት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; Gadela Lalibela.Gad. Lal.
b)consumerelavel absumerelaaliquem vel opes ejus: በልዕዎ፡ ለእስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,25 ; ይበልዑ፡ ሥጋሆሙ፡ ለሕዝብየ፡ Michaei prophetia.Mich. 3,3 ; pariter: በልዐ፡ ጥሪተ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 53,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 ; Lucae evangelium.Luc. 15,30 .
d)fruila: ኢይበልዕ፡ ሠናየ፡ n. 490liber Jobi.Job 21,25 ; Jesaiae prophetia.Jes. 3,10 .
balʾa
Cross-references: for በልዐ፡ መሐላ፡ videasvid. ማሕላ፡
vel ፄው፡ Substantivumsubst., ( m. ) [referendum ad צָיָה صَوَا quibus potestas ariditatisla(et sterilitatisla) inest]
2)salsugola, terra salsalai.e. sterilislavel desertumla: ዘሜጦ፡ ለማይ፡ ወረሰዮ፡ ጼወ፡ εἰς ἅλμην Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 106,34 ; ረሰይከኑ፡ ሎቱ፡ ገዳመ፡ ንብረቶ፡ ወማኅደሮሂ፡ ውስተ፡ ጼው፡ ἁλμυρίδα liber Jobi.Job 39,6 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼው፡ ብ፡ ጨው።
ፄወ፡ ብራና፡ ḍewa bǝrānnā parchment salten ፱፡ ፄወ፡ ብራና። ፲፡ ዕብነ፡ ሮም። ፲፡ ወ፩፡ ጸሊም፡ ቀጸላ።la neuvième, le ṣēwa berānnā; la dixième, la pierre de Rom; la onzième, les dalles noires;fr 4 l. 18–19 (ed.), 4 l. 21–22 (tr.)
I,1[ ܬܳܢ שִׁין , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ሽንት፡ urinala, مَثَانَةٌ vesica urinariala; at شَانَ significat dedecorare, dehonestarela] mingerela: Infin. ሠይን፡ M.M. f. 171; ዘይሠይን፡ ላዕለ፡ መንጸፉ፡ F.N. 33,3; በሊዕየ፡ እኰስሕ፡ ወሰቲይየ፡ እሠይን፡ Cod. bibl. Bodl. Ox. XXVIII; ዘይሠይን፡ ማየ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 86. śena , ሴነ sena
Grébaut
ሤነ፡ śena I,1 ይሠይን፡ , ይሢን፡ «urinerfr» ― ሸነ፡ ( ሸና፡ ) Ms. BNFabb217, fol. 54r.
136
Leslau
śyn , ሤነ śena (yǝśin), (, ) ሴነ sena urinateen 540a
I,1[ בָּלַע ( ܒܠܰܥ ) بَلْعَمَ بَلِعَ deglutivitla, devoravitla; amh. በላ፡ ] SubjunctivusSubj. ይብላዕ፡
1)ederela, comederela
a)de hominibus; absoluteabsol.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,33 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,9 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,28 ; ያደዊ፡ ብዙኀ፡ በሊዕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,6 ; በሊዕ፡ ወሰትይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,17 ; liber Jobi.Job 1,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; ብላዕ፡ በዐቅም፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,16 ; cumc. እምነ፡ vel እምውስተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,43 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,22 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,10 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,27 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,6 ; cumc.Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,20 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,21 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,23 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,24 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,2 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 7,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,15 ; Deuteronomium.Deut. 12,16 ; Deuteronomium.Deut. 12,17 ; Deuteronomium.Deut. 12,18 ; Deuteronomium.Deut. 14,23 ; Deuteronomium.Deut. 15,20 ; Judicum liber.Jud. 13,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 15,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,54 ; 6,55; 6,56; 6,57; 6,58; al. innumeris in locis; nonnumquam: edere terram, arborem al. i.e. fructum ejus comedere Jesaiae prophetia.Jes. 1,7 ; በዕለት፡ እንተ፡ ትበልዕዎ፡ ( ለዕፅ፡ ) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 19 annotatioann.10. In specie: በልዐ፡ እክለ፡ vel ኅብስተ፡ i.e. cibum sumerela, pranderela, coenarela, epularilaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,34 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; Marci Evangelium.Marc. 3,20 ; Lucae evangelium.Luc. 7,33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,11 , passim በልዐ፡ absoluteabs.ut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,16 ; Hen, 62,14.
2)
a) በሊዐ፡ ሥጋ፡ ሰብእ፡ non tantum sensu proprio ut Jeremiae prophetia.Jer. 19,9 , sed etiam translatetransl.usurpatur: calumniarila, accusarela(ut ܐܶܟܰܠ ܩܰܪܨܳܐ et أَكَلَ لَحْماً ): በሊዐ፡ ሥጋ፡ ቢጽ፡ በሐሜት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; Gadela Lalibela.Gad. Lal.
b)consumerelavel absumerelaaliquem vel opes ejus: በልዕዎ፡ ለእስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,25 ; ይበልዑ፡ ሥጋሆሙ፡ ለሕዝብየ፡ Michaei prophetia.Mich. 3,3 ; pariter: በልዐ፡ ጥሪተ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 53,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 ; Lucae evangelium.Luc. 15,30 .
d)fruila: ኢይበልዕ፡ ሠናየ፡ n. 490liber Jobi.Job 21,25 ; Jesaiae prophetia.Jes. 3,10 .
I,1[ שָׁתָה ܐܶܫܬܺܝ ] SubjunctivusSubj. ይስተይ፡ , Imperat. ስተይ፡ et ስቲ፡
1)biberela, absoluteabsol.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,38 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 17,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 29,11 ; በሊዕ፡ ወሰትይ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 3,3 ; ንብላዕ፡ ወንስተይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 32,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Lucae evangelium.Luc. 17,8 ; cumc.Acc.rei Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 10,9 ; እለ፡ ይሰትይዎ፡ ለወይን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 25,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 42,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 42,6 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; ስትዮ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,10 ; ትሰትዪ፡ ጽዋዐ፡ እኅትኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 23,33 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,34 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,56 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,4 ; cumc. እምነ፡ rei: Ruth liber biblicus.Ruth 2,9 ; ይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ ዘቀርቦ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 ; Lucae evangelium.Luc. 22,18 ; cumc. በ፡ vasis Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Danielis prophetia.Dan. 5,3 , et cumc. እምነ፡ vel እምውስተ፡ vasis: ስተይ፡ ማየ፡ እምቀሡትከ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,27 .
2)potarela, compotarela(sive addito sive omisso ወይነ፡ ): በኀበ፡ ይሰትዩ፡ ወይነ፡ ἐν συμποσίῳ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,5 ; ብዙኀ፡ ሰትይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,30 ; ስተዪ፡ ምስሌነ፡ Judith liber apocryphus.Judith 12,17 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,72 ; Danielis prophetia.Dan. 5,2 ( ወይነ፡ ); እምከመ፡ ሰተይከ፡ ኢትዘሀር፡ ἐν οἴνῳ μὴ ἀνδρίζου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,25 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሰትየ፡ ብ፡ ጠጠ።
balʾa
Cross-references: for በልዐ፡ መሐላ፡ videasvid. ማሕላ፡
I,1[amh. ባለ፡ Isenb. grammar p. 136; sine dubio i.q. ܡܰܠܶܠ (cfr. ብዕል፡ et مَالٌ ); Arabice occurrit quidem بَهَلَ sed significat maledixitla, VIII supplex fuitlain oratione ( መሐለ፡ ማሕለለ፡ )]; Perf. nonnisi apud scriptores inferioris aevi usitatum est, exempli gratiaex. gr.in Chrys. crebro, ut: ብህለ፡ ካልአ፡ aliud quid dixitlaChrys.; በከመ፡ ብህልከ፡ ut dixistila, Chrys.; ዘብህልዎ፡ quod ei dixeruntlap. 499; vice Perfecti frequentant (abjecto ል፡ ) ይቤ፡ ትቤ፡ ትቤ፡ ትቤሊ፡ እቤ፡ ይቤሉ፡ ይቤላ፡ ትቤሉ፡ ትቤላ፡ ንቤ፡ ; sed ante pronomen suffixumpron. suff. ል፡ abjectum resumitur: ይቤለኒ፡ እቤሎ፡ caet. ( gramm.§ 92; gramm.§ 152); n. 483Imperf. ይብል፡ ( ትብሊ፡ , ይብሉ፡ caet.); SubjunctivusSubj. ይበል፡ , Imperat. በል፡ , infinitivus verbalisInfin. verb. ብሂል፡ (ut: ከመዝ፡ ብሂሎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,38 ); infinitivus nominalis, nominascensInfin. nom. ብሂል፡ (ut: ብሂል፡ ይብሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 , etiam in pluralisPl. ብሂላት፡ verbalaLud.; ብህሎ፡ ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,9 ), ብሂሎት፡ (ut: ኢትክል፡ ብሂሎቶ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,18 ).
1)dicerela: ውእቱ፡ ይቤ፡ ወኮኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,9 ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; በል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; በሊ፡ እኅቱ፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,26 ; እንዘ፡ ይብል፡ dicenslaMatthaei Evangelium.Matth. 3,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,1 ; ርኢከኑ፡ ምንተ፡ ይትናገር፡ ዝንቱ፡ ሕዝብ፡ ለብሂል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,24 versio alteravers. alt.; plura exempla innumeris in locis obvia non est quod afferamus. C.c. Acc.personapers.( alicuila), ut: ይብለከ፡ ምንተ፡ ትቤ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,8 ; በለኒ፡ ኢትፍራህ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,56 ; በሎሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 3,15 ; ሰላም፡ እብል፡ አርያኖስሃ፡ ቀሲስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 Enc.; cumc.Acc.rei: ዘንተ፡ ብሂሎ፡ አርመመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,11 ; ለመንት፡ ትብለኒ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,28 .
a)Sequitur
α)plerumque oratio directa, ut Matthaei Evangelium.Matth. 4,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,7 ; ኢትበሎ፡ ብፁዕ፡ μὴ μακάριζε αὐτόν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ (v. እኩየ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 5,20 .
β)rarius oratio obliqua, scilicetsc.SubjunctivusSubj.verbi, non tantum ubi quis dicit, se aliquid facere velle vel facturum esse, ut: እንተ፡ ይቤ፡ ይግበር፡ ἣν εἶπε ποιῆσαι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,14 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,4 , sed etiam ubi quis dicit, aliquid esse: መኑ፡ ይብልዎ፡ ይኩን፡ ሰብእ፡ ለወልደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,13 .
γ)perraro Acc.Infin.: መኑ፡ (v. መነ፡ ) ትብሉኒ፡ ከዊነ፡ quem me dicitis esse?laMatthaei Evangelium.Matth. 16,15 .
c)Non de personis tantum praedicatur, sed etiam de libris et literis, et verbis, ubi Latini utuntur dictumlavel scriptum estla( inlalibro, vel verba) haec suntla: ወይብል፡ መጽሐፉ፡ ላሕ፡ ወብካይ፡ ወወይሌ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,10 ; ከመዝ፡ ትብል፡ መጽሐፉ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,11 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ጽሑፍ፡ ዘይብል፡ Lucae evangelium.Luc. 4,1 ; Marci Evangelium.Marc. 15,26 ; 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 5,6 ; ከመዝ፡ ይብል፡ ቃለ፡ መጽሐፍ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21 (20),9; ኢታስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ረሐቁ፡ እምኔየ፡ አላ፡ አስምዖ፡ ቃለ፡ ዘይብል፡ ኦገብር፡ ኄር፡ ወምእመን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 80 ; ita, ubi scriptura sacra allegatur: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 94 ; በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ቅዱስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24.
d)Memorabilis est usus Infinitivi ብሂል፡ , ubicumque verba orationis vel singula vocabula aliis exponuntur: እስመ፡ ብሂሎቱ፡ አመ፡ አብኦ፡ ለበኵሩ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ዝብሂል፡ አመ፡ ኰነኖ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ኬፋ፡ ብሂል፡ በነገረ፡ዕብራዊያን፡ ኰኵሕ፡ ብሂል፡ „Cephas“ dicere in lingua Hebraeorumla(est), „petra“ dicerelai.e. Cephas significat petram not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 ; ተልሚድ፡ ዝውእቱ፡ ረድእ፡ ብሂል፡ ዘበትርጓሜሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; እስመ፡ ጼዴቅ፡ ብሂል፡ ጽድቅ፡ ብሂል፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 12 ; etiam: ዘ፡ ብሂል፡ quod — significatlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,37 ; ዝውእቱ፡ ብሂል፡ id estlaMatthaei Evangelium.Matth. 27,46 , vel ዝብሂል፡ ውእቱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 ; vel ዝብሂል፡ hoc estla( sivela) Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; vel ብሂል፡ nudum (postpositum), ut: ሰመያ፡ አቤኔዜር፡ እብነ፡ ረድኤት፡ ብሂል፡ nominavit eam Abenezer i.e. lapidem auxiliilaRegum liber biblicum I.1 Reg. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 3,17 ; Marci Evangelium.Marc. 5,41 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,2 .
2)perraro: loquila, Josuae liber.Jos. 22,7 ; ኢትብል፡ በትእምርታት፡ ne loquaris e signislai.e. ne divines e prodigiis, Lud. e Syn. ( Libri Clementis.Can. Clem. 8 ). n. 484
3)dicerelai.e. appellarela, nominarela, vocarela, cumc.duplexdupl.Acc.: ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ ይብል፡ ርእሶ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 3,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,20 ; ለኪ፡ ይደሉ፡ ብሂል፡ እምነ፡ ወብሂለ፡ እግዚእትነ፡ Org.
5)
a) ኦሆ፡ ብሂል፡ obtemperarela, annuerelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 ; Jacobi epistola.Jac. 4,7 ; በእንተ፡ ኦሆ፡ ብሂሎቱ፡ ወትሕትናሁ፡ ob ejus obedientiam et submissionemlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129 ( videasvid. ኦሆ፡ ).
b) እንብየ፡ ብሂል፡ nollela, abnuerela, recusarelaJacobi epistola.Jac. 4,7 ( videasvid. እንብየ፡ ).
d) ባሐ፡ ብሂል፡ ave dicerela, salvere juberelavideasvid. ባሐ፡ .
6) Alias significationes non est, quod statuamus, quamquam latine nonnumquam vertere licet
c)contra dicerela, opponerelavel occurrerelaverbis ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 10,18 .
d)putarela, opinarila, sibi viderila: ዘይብል፡ ኢአበስኩ፡ ὃς δοκεῖ μὴ ἁμαρτάνειν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; ዘይብል፡ ርእሶ፡ ጠቢብ፡ ( videasvid.Nr. 3) δόξαντα παρ' αὐτῷ σοφὸν εἶναι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,12 .
በል፡ bal verbumv. 2SgM Imper. ‘come on!, well then!, so then!en 1096a, በሉ፡ ትፍኡ፡ ዘበላዕክሙ፡Su, sputate quel che avete mangiatoit 86 (ed.), 30 (tr.) (‘Su በል፡ in questo senso cf. p. es. 212 and 213 n. 3. ’ 30 n. 156); (‘Uno dei tanti esempi di bal come “orsù”, a non “di”. 213 n. 3.’).
Comparative and etymological data
This seems to be an Amharic expression. በል , በዪ , በሉ are very often used in spoken Amharic.
Substantivumsubst.( לַהַב , לֶהָבָה , لَهَبٌ ), m. et fem. ( Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,3 ):
1)flammala( φλόξ , φλόγες ) Canticum Canticorum.Cant. 8,6 ; ላህበ፡ ነድ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,18 ; በዋዕየ፡ ላህበ፡ እሳት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 109,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,6 ; translatetransl.: እስመ፡ ላህበ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ ἀτμὶς τῆς τοῦ θεοῦ δυνάμεως Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,25 .
2)ardorla, aestusla, fervorla; saepius de ardore solis, aestu coelesti, vento fervido ( καῦμα , καύσων , θέρμη ): በላህበ፡ መዓልት፡ n. 29Jeremiae prophetia.Jer. 43,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,7 ; Jacobi epistola.Jac. 1,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,4 ; በንስቲት፡ ላህበ፡ ፀሐይ፡ ὑπὸ βραχείας ἀκτῖνος ἡλίου Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,27 ; ኢያሐምሞሙ፡ ላህበ፡ ፀሐይ፡ ( καύσων οὐδὲ ἥλιος ) Jesaiae prophetia.Jes. 49,10 ; እሳት፡ ወላህብ፡ πῦρ καὶ καῦμα not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 3,43 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,10 .
lāhb
Grébaut
ላህብ፡ lāhb «aestasla » ― ላብ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20
Leslau
ላህብ lāhb flameen, heaten, glowen, warmthen, perspirationen 308b
b(ǝ)lāttā , በላታ፡ balāttā 84a Substantivumsubst. (title) ‘a certain rank in the service of Abyssinian Princes, answering, perhaps, to our colonel’ 84a (According to 331–332 it is an abbreviated form of blāttangetā, videasvid. under ጌታ፡ ; 314 repeats d’Abbadie’s explanation, and adds ‘provider, administrator (not of the royal house)’). In the example 53 l. 15 (ed.), ‘blāttā’ is mentioned next to ‘blāttangetā’ which indicates that ‘blāttā’ is rather a separate title.) ምስክርሂ፡ ብላታ፡ ወልደ፡ ሳሙኤል፡ ብላተንጌታ፡ ወልደ፡ ጊዮርጊስ፡Les témoins ont été : le belāttā Walda Sāmuʾēl, le belāttangētā Walda Giyorgisfr 53 l. 15–16 (ed.), 64 l. 9–10 (tr.); ዝጕልት፡ ማይ፡ ጼዓ፡ ለብላታ፡ ፍሡሕ፡Ce fief de Māy Ṣēʿā appartient au belāttā Fessuḥfr 55 l. 12 (ed.), 66 l. 20 (tr.); በእደ፡ ፍታው፡ የተሰሩ፡ እጨጌ፡ ብላታ፡ ገብረ፡ ሕይወት፡ ደ[ብተራ]፡ ምናሴ፡ ደ[ብተራ]፡ ጐሹ፡ ደ[ብተራ]፡ ገብረ፡ እግዚእ።Dans Eddā Fetāw, ont été nommés: l’eč̣č̣agē, le belāttā Gabra Ḥeywat, le dabtarā Menāsē, le dabtarā Guašu, le dabtarā Gabra Madḫen.fr 61 l. 15–17 (ed.), 73 l. 24–26 (tr.)
adjectivumadj., pluralisPl.cumc. በላኅት፡ , m. በሊኃን፡ , fem. በሊኃት፡
1)acutusla: መላፂ፡ በሊኅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,3 ; ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,1 ; ሰይፍ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; ማዕፀድ፡ Apoc.14,14; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,17 ; ቀኖት፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; በሊኅ፡ መዓብሊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; ማዕበል፡ በሊኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; አእባን፡ በሊኃት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,5 ; አእባን፡ በላኅት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; ኰያንው፡ በሊኃን፡ Org.; translatetransl.: በበሊኅ፡ ልሳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 4 Enc.; de voce: ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; በበሊኅ፡ ዐይነ፡ ልብክን፡ ትነጽራ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 27 ; de spiritu sapientiae ὀξύς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ; በሊኀ፡ ኅሊና፡ ለኰንኖ፡ ὀξὺς ἐν κρίσει Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,11 ; ብእሲ፡ በሊኅ፡ በምግባሩ፡ ὀξὺς ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,29 .
2)acerla, vehemensla, veloxla: ለቍጡዕ፡ ወለበሊኀ፡ መዓት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,4 ; በሊኅ፡ እገሪሆሙ፡ ለክዒወ፡ ደም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,15 .
, ባላን፡ ቦላን፡ , በላኖ፡ , በላኖን፡ , ባላኖን፡ not foundn. peregr., βάλανος , quercusla: ዕፀ፡ በለን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,8 ; Judicum liber.Jud. 9,6 ; Kuf. p. 52; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 118.
, ባላን፡ ቦላን፡ , በላኖ፡ , በላኖን፡ , ባላኖን፡ not foundn. peregr., βάλανος , quercusla: ዕፀ፡ በለን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,8 ; Judicum liber.Jud. 9,6 ; Kuf. p. 52; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 118.
balāʿon nomen propriumn. pr. (personal name) 98b l. 6, 99a l. 8 (ed.) ; በላኦን፡ balāʾon 98 n. 31, 98 n. 34, 99 n. 13 (ed.) ; ባኦን፡ bāʾon 98b l. 8 (ed.)
et መቅሰም፡ Substantivumsubst.pluralisPl. መቃስም፡ et መቃስምት፡
1)ominum captatiola, sortilegiumla, auguriumla, n. 433divinatiola, hariolatiola, oraculumlaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 23,23 ; Deuteronomium.Deut. 18,10 ; Deuteronomium.Deut. 18,14 ; ሕልም፡ ወሰገል፡ ወመቃስም፡ (v. መቅስም፡ et መቅሰም፡ ) ከንቱ፡ ኵሎሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,5 ; ሰብአ፡ መቅስም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; በላዐም፡ ዘመቅሰም፡ ὁ μάντις ? Josuae liber.Jos. 13,22 .
2)divinandi praemiumla, honorarium augurislaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 22,7 .
nomen agentisn. ag., fem. በላዒት፡ pluralisPl.c. በላዕት፡ , pluralisPl.m. በላዕያን፡
1)edensla, comedensla, devoransla, vescensla, ( edaxla, voraxla): ይወድቁ፡ ውስተ፡ አፈ፡ በላዒ፡ Nahum.Nah. 3,12 ; በላዒተ፡ ሰብእ፡ አንቲ፡ κατέσθουσα ἀνθρώπους εἶ Hezekielis prophetia.Hez. 36,13 ; de leone Judicum liber.Jud. 14,14 ; saepius de igne: እሳት፡ ዘይነድድ፡ በላዒ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ነበልባለ፡ እሳት፡ በላዒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 30,30 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,29 ; de anthropophagis et translatetransl.de iis, qui homines (eorum opes) consumunt: በላዕያነ፡ ሥጋ፡ ሰብእ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 76 ; በላዕያነ፡ ሥጋ፡ ሰብእ፡ ወሰታይያነ፡ ደም፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 10 ; በላዕተ፡ ሰብእ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 1 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 8.
2)edola, comedola, devoratorlaMatthaei Evangelium.Matth. 11,19 ; ሥሡዓን፡ በላዕያን፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9.