Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, plerumque m. , መሳቅል፡ ( ) et መስቀላት፡ ( ; Sx. ; ; Sx. Genb. 9) crux^la, ut ; ; ; ; ; ; ; ; አስተርእዮቱ፡ ለመስቀል፡ manifestatio crucis^la ; በዓለ፡ መስቀል፡ festum crucis^la( inventae^la) Cod. Mus. Brit. XXX; Cod. Mus. Brit. XXXI; etiam (omisso በዓለ፡ ) በመስቀል፡ , ዘመስቀል፡ ut 1 in tit. Varie transfertur, sicut ὁ σταυρός , ut: ይንሣእ፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ ; ; ይጹር፡ መስቀለ፡ ሞቱ፡ ; ; ; እምነት፡ ዘመስቀለ፡ ክርስቶስ፡ ( paganismo) Enc. masqal , masāqǝl , masqalāt

1) (Dillmann 1) cross^en ወጽዋዓ፡ ወመስቀለ{sic}፡ ዘወርቅ፡ ‘calice e croce d’oro,^it’ 41 IV l. 5 (ed.), 30 IV l. 7 (tr.); ፲ወ፪ መሳቅል፡ ፲ወ፮ መዓጥንት፡ ፳ ‘16 croci, 20 turiboli,^it’ 43 VI 25–26 (ed.), 36 l. 23 (tr.); መስቀል፡ ፲ወ፮። ወማዕጠንት፡ ፲ወ፭። ‘16 croci, 15 turiboli,^it’ 64 l. 11 (ed.), 53 l. 18 (tr.)

a) መስበክያ፡ መስቀል፡ masbakyā masqal exorcism cross^en ፩፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ዘወርቅ፡ ‘1 masbakyā masqal en or^fr’ 13 l. 11 (ed.), 14 l. 6 (tr.); ወርቅ፡ መስበክያ፡ መስቀል፡ ፩፡ ‘un masbakyā masqal en or^fr’ 70 l. 28 (ed.), 85 l. 10 (tr.); 71 l. 3 (ed.), 85 l. 15 (tr.); ወርቅ፡ መስቀል፡ መስበክያ፡ ፪። ‘2 masqal masbakyā en or^fr’ 71 l. 17 (ed.), 85 l. 30–31 (tr.), መስበክያ፡

2) part of (personal name) e.g. ገብረ፡ መስቀል፡

Leslau
መስቀል masqal , መሳቅል masāqǝl , መስቀላት masqalāt , መሳቅላት masāqlāt cross^en 509b

Cross-references:

a) for ሐጹረ፡ መስቀል ሐጹር፡ (Leslau)

b) for ዕርፈ፡ መስቀል፡ ዕርፍ፡

ቀውዕ

et ቆዕ፡

1)flos vitis^la, et similium fruticum bacciferorum: κύπρος ቆዕ፡ ; ለእመ፡ ጸገየ፡ ቆዕ፡ ἤνθησεν ὁ κυπρισμός ( סְמָדַר ) ; ( κυπρίζειν ጸገየ፡ versum est); ጼና፡ አንፍኪ፡ ከመ፡ ቆዕ፡ ጽጌ፡ ወይን፡ Org.; ይትሜዐዝ፡ ቆዐ፡ ጽጌ፡ ወይን፡ ; Deg.; በጽሐ፡ ጊዜ፡ ቀውዕ፡ M.M. f. 288; ; በመስቀል፡ ዘቀውዕ፡ festa crucis verno^la tit.

2)flava illa materia, pedibus apium in alvearia involantium adhaerens, Lud. ex Gregorii.

3)uva prima et tenera, omphax^la, quivis fructus immaturus^la(i. fere q. كَحْبٌ ), ὄμφαξ ; ; ; አበው፡ በልዑ፡ ቆዐ፡ ; ; ከመ፡ ቆዐ፡ ቀምሕ፡ ; ፍሬሆሙ፡ ቆዕ፡ ከንቱ፡ .

4)Transfertur ad homines qui immaturi^lai.e. praematura morte^laabripiuntur; ἄωρος , እስመ፡ አብ፡ ይጼዐር፡ ወይላሑ፡ ለ፩ ሎቱ፡ እንዘ፡ ቆዑ፡ ተመሥጠ፡ ሕፃኑ፡ ; ዐማፅያን፡ ይትሀጐሉ፡ ቆዖሙ፡ . – Voc. Ae.^la: ቋዕ፡ (sic) ብ፡ ጨርቋ።

ተቀነወ

III,1et III,2clavis affigi^lavel perfodi^la: Christus ተቀነወ፡ Cyr. ad ; ተቀነ w ፡ እደዊሁ፡ ; ; በመስቀል፡ ይትቄኖ፡ τῷ σταυρῷ προσηλωμένος , hom. Acacii in ; በቀኖተ፡ ኀጺን፡ ተቀነወ፡ አእጋሩ፡ Enc; እንዘ፡ ይትቀሠፍ፡ ወይትቀነው፡ በቅንዋት፡

ምስባክ

, etiam መስብክ፡ et መስበክ፡ , , መሳብክት፡ , officina fusorum^la, fornax aeraria^la, catinus liquatorius^la: እለ፡ ሰበክዎሙ፡ ለአልህምት፡ በውስተ፡ ምስባክ፡ 2 : እምነ፡ መሳብክተ፡ (Lud.: መስበክተ፡ ) ኀጺን፡ ἐκ χωνευτηρίου σιδήρου ; በመሳብክቲሁ፡ ከመ፡ ወርቅ፡ በእሳት፡ ፈተኖሙ፡ ለቅዱሳን፡ ; ይሰበኩ፡ በመስበኩ፡ (var. በመስብኩ፡ ) יְצֻקִים בִּיצקָתוֹ (hebr. 7,24). mǝsbāk , masbǝk , masbak , mas̄bǝkt

Leslau
ምስባክ mǝsbāk , መስብክ masbǝk , መስበክ masbak {Leslau has መስበክት but this is most likely a mistake} ( መሳብክት mas̄bǝkt ) foundry^en, furnace of iron^en 484a

መስተፋጥኒ

et መስተፋጣኒ፡ , properans^la, festinans^la: አእጋር፡ መስተፋጣኒት፡ ትምሁ፡ ወትፀራዕ፡ ወአዕይንት፡ ነጻሪት፡ ተዐውር፡ ; ወምስለ፡ ኵሉ፡ ሩጸቱ፡ መስተፋጥኒ፡ ; በመስተፋጥኒት፡ መልእክት፡ Enc.

ጽንጹን

1)fragilis^la, caducus^la, putridus^la, futilis^la: ብሂልሰ፤ ኢሀሎ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፤ ሕስው፡ ወጽንጹን፡ ኅሊና፡ ነገር፡ ውእቱ፡ ψευδηγόρημα σαθρὸν ( καὶ φρενὸς ἀπόβρασμα τῆς λιθώδους ) Cyr. ad ; ያርኢ፡ ጳውሎስ፡ በኵሉ፡ ከመ፡ ክህነት፡ ዘኦሪት፡ እንተ፡ በደም፡ ወጢስ፡ ከመ፡ ጽንጽንት፡ ይእቲ፡ ወኢትበቍዕ፡ ወአልባቲ፡ ኀይለ፡ ግሙራ፡ Cyr. de ; n. 1294 ጽንጹናን፡ ἀδύνατοι ; libellus quidam superstitiosus pusillus ሐሳብ፡ በእንተ፡ ጽንዕት፡ ወጽንጽንት፡ (de firmo^laet caduco^la, i.e. utili^laet inutili^la) inscriptus exstat sub finem Codicis M.F., et in Cod. Abbad. CLXXXVI (incipit: በመስከረም፡ እስከ፡ ፲ወ፭ ጽንዕት፡ ወእምዝ፡ ጽንጽንት፤ በጥቅምት፡ እስከ፡ ፳ወ፫ ጽንዕት፡ ወእምዝ፡ ጽንጽንት፤ al.) – Voc. ad Cyr.^la: ጽንጹን፡ ዘ፡ ንኁል፡ ጕስቍልሂ፡ ይትበሀል፡ ; : ጽንጹን፡ ዘ፡ የሚቀነቅን፡ ( etiam Scholion ad ነቅዘ፡ ).

2)At in loco ዕፀወ፡ ጽኑዓነ፡ ወጽንጹነ፡ (v. ወጽንዓ፡ ) illa significatio nullo modo quadrat, quare ወኢጽንጹነ፡ restituendum videtur. (Sin lectio tradita comprobata fuerit, significatus illi contrarius solidus^la, firmus^lastatuendus et etymon a radicibus sub ጸንዐ፡ laudatis repetendum erit).

መስፈርት

, raro መስፈር፡ (Lud.) , plerumque m. , መሳፍር፡ { መስፈርታት፡ (in Cod. XXXV)}:

1)mensura^la(et cubitalis et cubica): ሐብለ፡ መስፈርት፡ σχοινίον γεωμετρικόν ; ; ላዕሌሁ፡ አልቦ፡ መስፈርተ፡ ἀμέτρητος immensus^la ; አልቦ፡ መስፈርተ፡ ለ፡ ; διαμέτρησις ; (cubica:) ; ; ገብረ፡ ማየ፡ በመስፈርት፡ ; በመስፈርት፡ ἐν μέτρῳ ; ; ንገብር፡ መስፈርተ፡ ንስቲተ፡ ; ; ; ; መሳፍር፡ ; መሳፍር፡ ክልኤ፡ ; መስፈርተ፡ ኢፍ፡ ; ; መስፈርተ፡ ኢን፡ ; በመስፈርተ፡ አርጣቦስ፡ .

a)Pro variis mensurarum specialium nominibus መስፈርት፡ nudum: κόρος ; ; 2 ; οἰφί ; κύαθος ; δέκατον ; ; μετρητής ; ; κανοῦν ; ; ; χοῖνιξ .

b)Etiam de mensura ponderalium: ወሀቦ፡ ሤጦ፡ ለውእቱ፡ መካን፡ በመስፈርተ፡ ወርቅ፡ ፮፻፡ ; ኢይግበሩ፡ ዐመፃ፡ በውስተ፡ ሐሳበ፡ አውራኆሙ፡ ወኢበመሳፍረ፡ ሚዛኖሙ፡

c)extensio^la, longitudo^la: አብጽሖሙ፡ ውስተ፡ መስፈርተ፡ አካል፡ ad justam staturam^la(alias መጠነ፡ አካል፡ )

2)metrum^la, rhythmus^la ( አምጣን፡ ).

መስፈርት

, raro መስፈር፡ (Lud.) , plerumque m. , መሳፍር፡ { መስፈርታት፡ (in Cod. XXXV)}:

a)Pro variis mensurarum specialium nominibus መስፈርት፡ nudum: κόρος ; ; 2 ; οἰφί ; κύαθος ; δέκατον ; ; μετρητής ; ; κανοῦν ; ; ; χοῖνιξ .

c)extensio^la, longitudo^la: አብጽሖሙ፡ ውስተ፡ መስፈርተ፡ አካል፡ ad justam staturam^la(alias መጠነ፡ አካል፡ )

2)metrum^la, rhythmus^la ( አምጣን፡ ).

ዐቀመ

I,2et I,1[vicina sunt ሐከመ፡ , حَكَمَ coërcuit^la, cohibuit^la, retinuit^la, حَقَنَ retinuit^la, عَقَمَ sterilem reddidit^la, عَكَمَ constrinxit^la]

1)concludere^la, incarcerare^la: ወዐቀመ፡ ስምዖንሃ፡ ባሕቲቶ፡ (Vers. lat.: ligavit^la).

2)compescere^la, coërcere^la, continere^la, moderari^la: ጥዑይ፡ ንዋም፡ ለዘይዔቅማ፡ (v. ለዘየዐቅማ፡ ) ለከርሡ፡ (v. ለነፍሱ፡ ) ὕπνος ὑγιείας ἐπὶ ἐντέρῳ μετρίῳ ; ይዔቅም፡ ቃሎ፡ οἰκονομήσει τοὺς λόγους αὐτοῦ ; ተዐቅም፡ አፉከ፡ Lud. e Syn.

3)modum^larei facere^lavel statuere^la, certis terminis circumscribere^la, definire^la, praefinire^la; በመስፈርት፡ ዘዐቀመ፡ ለነ፡እግዚአብሔር፡ ; Deo ባሕረ፡ ዐቀመ፡ ከመ፡ ኢትትዐደው፡ እምዐቅማ፡ ; ዐቀመ፡ ዕድሜ፡ ; ; ዘዐቀመ፡ ለከ፡ ( ወሰነ፡ ). – pro ወየዐቅም፡ legendum est ወየዐምቅ፡ q.v.

መፍጽሕ መስፍሕ

, rarius መፍጽሕት፡ , , መፋጽሕት፡ , malleus^la, in specie malleus^laacutus^lalapicidarum^la, instrumentum^ladolatorium^la, securis^la: σφῦρα , ብርዐ፡ ይመስሎ፡ መፍጽሕ፡ (v. መፍጽሕት፡ , መፋጽሕት፡ ) ; በመፍጽሐ፡ ኀጺን፡ ዐጽመ፡ እገሪሁ፡ ቀጥቀጡ፡ (sec. Lud. በመስፍሐ፡ ) Enc.; ; λαξευτήριον ; ነገርየ፡ ከመ፡ መፍጽሕ፡ πέλυξ ; መፍጽሕ፡ ስሑል፡ Lud. e Mss. Colb. – (Lud. statuit:

1)cuneus^lafindendis lignis.

2)scalprum^lafabrile^la). – : መፍጽሕ፡ ዘ፡ በርተቃቃን፡ ውሻልሂ፡ ወምህሮሂ፡ ይ፡ ; aliud^la: ብ፡ ድጅኖ፡ n. 1387

malleus^la, nec non incus^la: አዘዘ፡ ያምጽኡ፡ መስፍሐ፡ ነሃቢ፡ ወይስብሩ፡ ቍያጺሆሙ፡ ; አንበረት፡ እደዊሁ፡ ወእገሪሁ፡ ዲበ፡ መስፍሕ፡ ወዘበጡ፡ ሐራ፡ ; በመስፍሐ፡ (var. በመፍጽሐ፡ ) ኀፂን፡ ዐጽመ፡ እገሪሁ፡ ቀጥቀጡ፡ Enc. መሳፍሕ፡ masāfǝḥ Oberfläche^de xxvb; 18a l. 3 (ed.)

Leslau
surface^en, measure^en; hammer^en, mallet^en, anvil^en 487b

ምቅሣፍ

locus, ubi flagellantur^la, at usurpatur pro flagellis^la: አቡየ፡ ገሠጸክሙ፡ በምቅሣፍ፡ ἐν μάστιξι ( በመቅሠፍት፡ 2 ).

በ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

መባሕት

potestas^la, auctoritas^la, facultas^la, venia^la, permissio^la, arbitrium^la, licentia^la: ተውህበ፡ ሎቱ፡ መባሕት፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; (exspectavit) እስከ፡ ይረክብ፡ መባሕተ፡ ቃልየ፡ ; ዲያቆን፡ ኢይግበር፡ ምንተኒ፡ ዘእንበለ፡ መባሕተ፡ ኤጲስ፡ ቆጶስ፡ አቡሁ፡ ; ዘእንበለ፡ መባሕተ፡ መምህሩ፡ Reg. Pach.; ንኤዝዝ፡ ከመ፡ ኢይኩን፡ ለ፩ምንትኒ፡ እምይእዜ፡ መባሕት፡ ከመ፡ ያዝልፍ፡ አንብሮ፡ ዕቅብት፡ ውስተ፡ቤቱ፡ F.M. 8,1. Hinc መጽሐፈ፡ መባሕት፡ libellus permissionis^la, auctoritas literarum^la, venia per literas data^la ; Platt; ; literae formatae^la, epistola communicatoria^la( γράμματα τεπυπωμένα , κοινωνικά , εἰρηνικά , συστατικά ) Lud. comm. hist. p. 310; ( ); ይጽሕፍ፡ መባሕተ፡ εἰρηνικὰς ἐπιστολὰς διδόναι (7); etiam መባሕተ፡ እንግዳ።

በ

1)de loco,

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

2)de tempore ita ut respondeant

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

ኄጠ

I,1 ይኂጥ፡ persuadere^la, pellicere^laet plerumque in malam partem seducere^la, decipere^la, lactare^laverbis [comparanda sunt حَاصَ ( حَيْصٌ ) deflexit^la, declinavit^la, III dolo usus est^lacontra aliquem; حَادَ declinavit^la, deflexit^la, كَادَ خَدَع ( كَيْدٌ ) decepit^la(dolo) aliquem (cfr. Hebr. et Aram. הֵסִית , ܐܰܣܛܝܺ , quae et ipsa notione declinandi^lanituntur).]: (Tacla-Haimânôt, evangelii propagandi causa terras peragrans,) ኄጦሙ፡ ለሰብእ፡ በነገረ፡ የውሀት፡ ; Titus ፈቀደ፡ ይኂጦሙ፡ ወይጸውዖሙ፡ ለሰላም፡ (ad pacem jungendam) ; በመብልዑ፡ የኀይጠከ፡ ወካዕበ፡ ወሥልሰ፡ ያሰፍጠከ፡ ; ; ; ዑቁ፡ ኢይኂጡክሙ፡ በተጥባበ፡ ነገር፡ rom; Jsp. p. 344; n. 613 ḫeṭa , ኀየጠ፡ ḫayaṭa , ሄጠ፡ heṭa

Grébaut
ሄጠ፡ heṭa I,1 enjòler^fr. ትቤሎ፡ ቅድስት፡ ሶፍያ፡ ሥራይሰ፡ ኢያአምር፡ ወባሕቱ፡ አምላኪየ፡ ፈታሔ፡ ሥራያት፡ ወሶቤሃ፡ ሄጣ፡ ንጉሥ፡ ከመ፡ ኦሆ፡ ያብህላ። 549–550
12–13
ኀየጠ፡ ḫayaṭa I,1 séduire^fr, persuader^fr (en mauvaise part). Ce verbe est mentionné dans Dillmann sous la seule forme contracte ሄጠ፡ I,1. ወኢተመይጡ፡ እስመ፡ ሊቆሙ፡ ኀየጦሙ፡ ብዙኀ። Ils ne revinrent pas, car leur maître les avait séduits en beaucoup de choses.^fr 31.
458

Leslau
ḫyṭ , ኄጠ ḫeṭa (yǝḫiṭ), ( 458) ኀየጠ፡ ḫayaṭa , () ሄጠ፡ heṭa deceive^en, cheat^en, seduce^en, corrupt^en, entice^en, persuade^en, convince^en, flatter^en, urge^en (with words) 270b

ተንጦልዐ

V Pass.

1)extendi^la, expandi^la: ሶበ፡ ተንጦልዐ፡ ሥጋሁ፡ ለኢየሱስ፡ በስፍሐተ፡ አእዳው፡ ወተለክኦ፡ አእጋር፡ M.M. f. 102.

2)in specie: veli instar expandi^la, ; Lit. Sar.; ተንጦልዐ፡ ኀጢአትየ፡ ማእከሌየ፡ ወማእከለ፡ እግዚአብሔር፡

3)velo operiri^la: በመብረቀ፡ ስብሐት፡ ተገልበበ፡ ወበደመና፡ እሳት፡ ተንጦልዐ፡ M.M. f. 116.

መብሰል

vel መብስል፡

1)instrumentum coquendi, i.e. olla^lavel lebes^la: መብሰለ፡ ብርት፡ ዘውዑይ፡ ፍልሐቱ፡ Enc. (e ); በመብስለ፡ ብርት፡ ርሱን፡

2) መብስላት፡ , res cocta^la, ferculum^la: ኢይብልዑ፡ መብስላተ፡ አላ፡ ኅብስተ፡ ይቡሰ፡ ወጼወ፡ ወማየ፡

ንበት

lectio^la, oratio^la: በተሊወ፡ ንበቱ፡ ἐπὶ τῷ ὕφει τῆς ἀναγνώσεως Epist. Euseb. ad Carp. in ; በመትልወ፡ ንበቱ፡ secundum tenorem lectionis^la(vel orationis^la) ejus^la,

መትልው

et መትሎ፡ (pro መትለው፡ )

1)id quod sequitur^la, sequentia^la, caetera^la: ስማዕ፡ መትልወ፡ ዝንቱ፡ ἄκουσον τὰ ἑξῆς ; ; ( τὰ ἀκόλουθα τούτων ); ( ዘንተ፡ ) አናጕንስጢስ፡ ያንብብ፡ ወዘመትልው፡ ቀሲስ፡ ( et sequentia presbyter^lalegat) ; ወመትልወ፡ ዝንቱ፡ et caetera^la Adverbii vel praepositionis loco: deinceps^la, porro^la, proxime post^la, post^la, ut^la: ጽድቀ፡ አቡሃ፡ እዜኑ፡ መትልወ፡ ; ወመትሎሁ፡ ይበል፡ et deinceps dicat^la ; ወመትልው፡ ይበሉ፡ አሜን፡ ; ለዝ፡ መዋኢ፡ እንዘ፡ ይኔጽር፡ አክሊሎ፤ በዕለተ፡ ፈለሰ፡ አዕረፈ፡ መትሎ፡ hujus victoris coronam adspiciens eodem die^la, quo^la(ille) obiit^la, requievit deinceps^la(Lud.: መትልዎ፡ deinceps post cum^la) ; Stephane ዘበመትልወ፡ በዓለ፡ እግዚእከ፡ (i.e. proxime post natalem Christi) ኮነ፡ በዓልከ፡ ; ; መትልወ፡ ዝንቱ፡ post haec^la, p. 500 27; መትልወ፡ ሐጋይ፡ post autumnum^laLud. ex Enc.

2)continua sequela vel consecutio, ordo^la, tenor^la: በበመትልው፡ καθεξῆς ; ; ሥዩማን፡ በበ፡ መትሎሆሙ፡ constituti unusquisque^lasecundum ordinem suum^laLud. e Syn.; በመትልዊሁ፡ secundum ordinem^la vel በመትሎሁ፡ ; ሰላም፡ ለአብርሃም፡ ወለይስሐቅ፡ በመትሎ፤ ወለሣልሳይ፡ ያዕቆብ፡

መትልው

et መትሎ፡ (pro መትለው፡ )

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose