Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,3omina^lacaptare^la, ominari^la: መሠርይ፡ ወዘይትፋወል፡ በፍሬ፡ ዕፀው፡ ወዛጐል፡ ዲበ፡ ሐመድ፡ F.N. 11,3; ኢትኩን፡ እምእለ፡ የዐቅቡ፡ ሰዐታተ፡ ወኀራይያነ፡ ዕለታት፡ ወኢረኣዬ፡ ከዋክብት፡ ወኢእምእለ፡ ይትዋፈሉ፡ (sic) በሐመድ፡ ወፍሬ፡ ዕፀው፡ ወዛጐል፡ F.N. 11,1. – At : ተፈወለ፡ ዘ፡ ቍንጥር፡ አለ፡ („ alla à petits pas^fr“ d’ ).

ሐሰት

(de forma gramm.§ 106) m. et fem. (ut ; ) mendacium^la[amh. ሐሰት፡ et አሰት፡ ]: ; ; ኢትሕርስ፡ ሐሰተ፡ ላዕለ፡ ቢጽከ፡ ; ; ; ; ሐሰት፡ ውእቱ፡ አውግሪነ፡ ; ኵሎሙ፡ ገብሩ፡ ሐሰተ፡ 6,13; ተወከልኪ፡ በሐሰት፡ 13,25; ሐሰተ፡ ትብል፡ ላዕለ፡ 47,16; ሐሰት፡ ኢይወጽእ፡ እምነ፡ አፉሁ፡ ; omnia Christianae doctrinae dogmata credo^la ወባሕቱ፡ ትንሣኤ፡ ሙታን፡ ሐሰተ፡ ይመስለኒ፡ ; መንፈሰ፡ ሐሰት፡ ; ; ስምዐ፡ ሐሰት፡ ; ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ; ነገረ፡ ሐሰት፡ ; ; ውሉደ፡ ሐሰት፡ ; ሀገረ፡ ሐሰት፡ ; ነቢያተ፡ ሐሰት፡ ; ከናፍረ፡ ሐሰት፡ ; እብነ፡ ሐሰት፡ lapillus adulterinus^laOrg.; በሐሰት፡ ἐπὶ ματαίῳ ; በከ፡ ወሐሰት፡ ገብሩ፡ አበዊነ፡ ጣዖቶሙ፡ . De ሐሰት፡ mendacio^latractatur F.M. 23. Dolus^la, fraus^la ; . ḥassat

Grébaut
ሐሰት፡ ḥassat «mensonge^fr» ― አሰት፡ Ms. BNFabb217, fol. 23v.
49

Leslau
ሐሰት ḥassat lie^en, falsehood^en, error^en
በሐሰት ba-ḥassat falsely^en 246a
መሐለ፡ በሐሰት maḥala ba-ḥassat perjure oneself^en, swear falsely^en, መሐለ 335b

Cross-references:

a) for ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ሰማዒ፡ (Leslau)

b) for ዜና፡ ሐሰት፡ ዜና፡ (Leslau)

በ መሐለ ሐሰት

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

I,1[etiam መሀለ፡ ; amh. ማለ፡ ; arab. بَهَلَ exsecratus fuit^la; III V VI unus alterum exsecratus fuit^la; VIII supplex fuit in oratione, supplicavit^la(at مَحَلَ significat maligna delatione insidias struxit^la)] ይምሐል፡

1)jurare^la, jusjurandum dare^la; absolute: ; ሶበ፡ ትምሕል፡ ; ኢትምሐሉ፡ ግሙራ፡ ; በ፡ jusjurandi: ; በካልእ፡ መሐላ፡ ኢትምሐሉ፡ ; hinc በሐሰት፡ vel በዐመፃ፡ pejerare^la: መሐልክሙ፡ በዐመፃ፡ ; ኢትምሐሉ፡ በሐሰት፡ ; በእንተ፡ እለ፡ ይምሕሉ፡ በጽድቅ፡ አው፡ በሐሰት፡ F.M. 22; vel rei vel jurisjurandi vel foederis: ; ; ዘብዙኀ፡ ይምሕል፡ πολύορκος ; ; ; ከመ፡ seq. ; ; ; ; ; vel sine ከመ፡ F.M. 22,9; vel ከመ፡ seq. ; Platt; ; ; ; ejus, per^laquem (quod) juratur: ; ; ; ; በ፡ ejusdem: መሐልኩ፡ በርእስየ፡ ; ; ; እለ፡ ይምሕሉ፡ በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; F.M. 22,5; ለ፡ personae, cui jurejurando promittitur: ; ; ; ; ; ; vel ላዕለ፡ ejusdem .

2)jurejurando promittere^laalicui aliquid, rei et ለ pers.: ; ; (cfr. ; ).

Grébaut
መሐለ፡ maḥala I,1 ይምሕል፡ , ይምሐል፡ «jurer^fr, prêter serment^fr» ― ማለ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34r
78

Leslau
መሐለ፡ maḥala (yǝmḥal) swear^en, take an oath^en
መሐለ፡ በሐሰት maḥala ba-ḥassat perjure oneself^en, swear falsely^en, ሐሰት
መሐለ፡ በዐመፃ maḥala ba-ʿamaḍā perjure oneself^en, swear falsely^en ዐመፃ
335b

ḥassat

Grébaut
ሐሰት፡ ḥassat «mensonge^fr» ― አሰት፡ Ms. BNFabb217, fol. 23v.
49

Cross-references:

a) for ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ሰማዒ፡ (Leslau)

b) for ዜና፡ ሐሰት፡ ዜና፡ (Leslau)

ሕሳል

et ሐሳል፡ capistrum^la, vinculum^la: እለ፡ በሕሳል፡ ወበልጓም፡ ይመይጥዎሙ፡ መላትሒሆሙ፡ (v. በሐሳል፡ ) ἐν χαλινῷ καὶ κημῷ ; በሕሳለ፡ (v. በሐሳለ፡ ) ኀጢአቱ፡ ኵሉ፡ ይትአሰር፡ σειραῖς ; { ነሥኣ፡ ምስሌሁ፡ ወአጽዐና፡ ላዕለ፡ ፈረስ፡ ወውእቱኒ፡ የሐስል፡ ላቲ፡ } – : ሕሳል፡ ዘ፡ ልባብ፡ ḥǝsāl , ḥasāl , ህሳል hǝsāl

Grébaut
ሕሳል፡ ḥǝsāl «sagma^la, camus^la» ― ዳውላ፡ , ልባብ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 13 (ad calcem).
48

Leslau
ሕሳል ḥǝsāl , ሐሳል ḥasāl , () ህሳል hǝsāl 245b

ሕሳል

Grébaut
ሕሳል፡ ḥǝsāl «sagma^la, camus^la» ― ዳውላ፡ , ልባብ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 13 (ad calcem).
48

Leslau
ሕሳል ḥǝsāl , ሐሳል ḥasāl , () ህሳል hǝsāl 245b

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

1)supputatio^la, computus^la, aestimatio^la: erravisti in computatione^la, አግብእ፡ ሐሳበከ፡ repetas computationem^la, ; ሰብአ፡ ሐሳባት፡ arithmeticae et chronologiae periti^la ; ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ወሐሳብ፡ innumeri et infiniti^la ; ; ዘአልቦ፡ ኍልቈ፡ ወመስፈርተ፡ ወአልቦሙ፡ ሐሳበ፡ እምብዝኅ፡ ; mandavit^la ከመ፡ ይሢጥዎ፡ ( ለሥርናይ፡ ) ሎሙ፡ በሐሳበ፡ ሤጥ፡ ዘከመ፡ አመ፡ መዋዕለ፡ ጽጋብ፡ ; ψῆφος ; ሐሳበ፡ ሤጡ፡ ; etiam በሐሳብ፡ ዘእምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ψήφῳ τῇ παρὰ Θεοῦ ( Dei arbitrio^la) Cyr. ad – Creberrime usurpatur de computo temporum^la, ut ሐሳበ፡ ዓመት፡ , ሐሳበ፡ ዓለም፡ ; ; በእንተ፡ ሓሳበ፡ ዓለም፡ de chronologia mundi^laAbush.; ሐሳበ፡ ዘመን፡ calendarium^la45; de computo festorum, potissimum cycli paschalis, ut ; Demetrius Alex. Patr. XII ሠርዐ፡ ሐሳበ፡ አበቅቴ፡ ወሐሳበ፡ ጾም፡ ቅዱስ፡ ; de computo mensium et dierum, ut: አመ፡ ፳ወ፭ ለታስዕ፡ ወርኅ፡ በኍልቈ፡ ሐሳበ፡ ዕብራውያን፡ ወበሐሳበ፡ ግብጻውያን፡ አመ፡ ፳ወ፱ለወርኀ፡ ታኅሣሥ፡ ; de aeris variis, ut: ሐሳበ፡ ሐዋርያት፡ , ቢዘን፡ , ሮም፡ , ሰማዕታት፡ , ዮዲት፡ , ጻድቃን፡ , ሊቃውንት፡ Cat. 11; nec non de supputationibus astrologorum et divinationibus, ut: ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologiae ratio^la ; ዘየሐስብ፡ ሐሳበ፡ ልደት፡ Can. ; እመ፡ ኮነ፡ ተአማኔ፡ በሐሳበ፡ ኮከብ፡ si astrologiae credit^laF.N. 5; ዘየሐስብ፡ ሐሳባተ፡ ወልድ፡ ምስለ፡ እም፡ (inter alios magos et divinatores recensetur) F.M. 15; ሐሳበ፡ ፀሓይ፡ ወወርኅ፡ ወከዋክብት፡ Org.

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

3)ratio^la, quam aliquis reddit vel reposcit: ያገብኡ፡ ሐሳበ፡ ለ ( እግዚአብሔር፡ ) ἀποδώσουσι λόγον τῷ ; ታወፍዩ፡ ሐሳበክሙ፡ ; ፈቀደ፡ ይግበር፡ ሐሳበ፡ ምስለ፡ አግብርቲሁ፡ .

4)ratio^la, proportio^la(quare በሐሳበ፡ idem fere, quod በአምጣነ፡ , በከመ፡ ): ይትኔበይ፡ በሐሳበ፡ ሃይማኖት፡ κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς πίστεως ; በሐሳበ፡ መልበስቱ፡ κατὰ τὸν ῥυθμὸν τῆς ἐπωμίδος ; በሐሳበ፡ ምሥዋዕከ፡ κατὰ τὴν θυσίαν ; በሐሳበ፡ ሤጡ፡ κατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ ; ; በከመ፡ ሥርዐተ፡ ሐሳበ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ; medicus^la ለለ፩ ዘሐመ፡ በሐሳበ፡ ሕማሙ፡ ( pro ratione morbi^la) ይሁብ፡ ፈውሰ፡ hom. Severiani in አኮ፡ በአምጣነ፡ ጌጋይነ፡ ዘኮነነ፡ ሓሳበ፡ n. 93 ጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; በሐሳበ፡ seq. ratione habita^larei Cyr. ad

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Leslau
ሐሳብ፡ ḥassāb account^en, accounting^en, reckoning^en, evaluation^en, calculation^en, computation^en, chronology^en, quantity^en, price^en, portion^en, proportion^en, share^en
በሐሳበ ba-hāssāb-a + noun according to^en, in proportion to^en
ሐሳበ፡ ከዋክብት ḥassāba kawākǝbt astrology^en
ሐሳበ፡ ዘመን ḥassāba zaman calendar^en 245a

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ሐሳብ ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

በ ሐቅል ሐቅል ሀገር

1)de loco,

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

2)de tempore ita ut respondeant

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

[ ܚܰܩܠܳܐ חַקְלָא ager^la, حَقْلٌ terra arboribus ac domibus nuda, bona, consita^la, حَقْلَةٌ arvum bonum^la; hebr. הֵלֶק , de quo Ges. thes. p. 484] plerumque m. ; አሕቁል፡ et አሕቃል፡ et አሕቅልት፡ , አሕቃላት፡ et አሕቁላት፡

1)ager^la, campus^la(„in genere, includesn silvas, montes caet., oppositus domibus seu oppidis“ Lud.) ἀγρός ; 2 ; አሕቁል፡ ἀγροί et አሕቅልት፡ ; በሐቅል፡ ἐν ἀγρῷ ; ኢትፃኡ፡ ሐቅለ፡ 6,25; ሐቅለ፡ ሞአብ፡ ; ; ; መጽአ፡ ዔሳው፡ እምሐቅል፡ ርኂቦ፡ ; ; πεδίον ; ; ; ; ( montes) ; እለ፡ ይነብሩ፡ ሐቅለ፡ οἱ ἐν τῇ πεδεινῇ ( ዖመ፡ ) ; እምአሕቃላት፡ ወእምአድባር፡ ; አሕቃላት፡ πεδίον ; ; አሕቃላተ፡ በድው፡ τὰ πεδία τῆς ἐρήμου ; አሕቅልት፡ πεδία ; πεδινὴ 10,40; አሕቁል፡ . Praeterea አሕቃላት፡ περίχωρος ; προμαχῶνες ; አብያት፡ እለ፡ ይከውኑ፡ ለንጉሥ፡ በብሔረ፡ ሐቅል፡ ἐν τοῖς ἐποικίοις . Statui constructo subjunctum nomen ሐቅል፡ agrestis^ladenotare solet, ut ሐራውያ፡ ሐቅል፡ , አርዌ፡ ሐቅል፡ , ንዋየ፡ ሐቅል፡ q.v., ብእሴ፡ ሐቅል፡ ἄγροικος ἀνήρ ; . – Deinde campus planus est:

2)loca vasta et deserta^la, eremus^la(sicut ገዳም፡ ): እለ፡ ይነብሩ፡ ሐቅለ፡ οἱ ἐν τῇ ἐρήμῳ ; ; ἡ ἔρημος , αἱ ἔρημοι ; ; ; ሐቅለ፡ ዮርዳኖስ፡ ; ሐቅለ፡ ቃዋስ፡ ; ሐቅለ፡ ዚፋ፡ ; ሐቅለ፡ ሲና፡ ; ; ሐቅል፡ ውእቱ፡ ዝብሔር፡ ἔρημος ; ኮነ፡ ሐቅለ፡ ἔσονται ἔρημοι ; ረሰያ፡ ለኵሉ፡ ዓለም፡ ሐቅለ፡ θεὶς ἔρημον ; አሕጉረ፡ ሐቅል፡ πόλεις ἔρημοι ; በሐቅል፡ ἐν ὁδῷ ἀπροςκόπῳ ; ይበቍል፡ አሕቁሊሃ፡ τὰ ἔρημα αὐτῆς ἀνατελεῖ ; ; ማያተ፡ አሕቃላት፡ ὕδατα ἐρήμου ; አሕቃል፡ ἔρημος ; Joannes Baptista^la ኮከበ፡ አሕቁላት፡ ወገዳማት፡

ḥaql , ʾaḥqul , ʾaḥqāl , ʾaḥqǝlt , ሐቅላት፡ ʾḥaqlāt , ʾaḥqālāt , ʾaḥqulāt

Grébaut
ሐቅል፡ ḥaql , ሐቅላት፡ ʾḥaqlāt , አሕቃል፡ ʾaḥqāl , አሕቃላት፡ ʾaḥqālāt , አሕቅልት፡ ʾaḥqǝlt , አሕቁል፡ ʾaḥqul «désert^fr, bois^fr, pays inhabité^fr» ― ምድረ፡ በዳ፡ , ዱር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23v.
50

Leslau
ሐቅል፡ ḥaql ( አሕቃል፡ ʾaḥqāl , አሕቁል ʾaḥqul , አሕቅልት፡ ʾaḥqǝlt ) plain^en, desert^en, wilderness^en, countryside^en, district^en 239b

Cross-references: for ንዋየ፡ ሐቅል፡ ንዋይ፡

ḥaql , ʾaḥqul , ʾaḥqāl , ʾaḥqǝlt , ሐቅላት፡ ʾḥaqlāt , ʾaḥqālāt , ʾaḥqulāt

Cross-references: for ንዋየ፡ ሐቅል፡ ንዋይ፡

fem. et m. ( ; ), አህጉር፡ (etiam አህጕር፡ script.), አህጉራት፡ ( )

1)ager cultus^la, terra inhabitata^la, regio^la, provincia^la, patria^la: ውስተ፡ አህጉር፡ ወአዕጻዳት፡ εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ κώμας ; ሀገረ፡ እስራኤል፡ ἡ κατοικία Ἰσραήλ ; ; ዘውስተ፡ ሀገር፡ ὁ αὐλών ; γῆ ; መሰሎሙ፡ ለኖትያት፡ ዘርእዩ፡ ሀገረ፡ (locus ab auctoribus editionis ipsis versus); patria^la ; b; ሀገረ፡ አርማንያ፡ Armenia^la, ሀገረ፡ ምዕራብ፡ Occidens ; al. saepe; ሀገረ፡ ሴዋ፡ provincia Sêwae^la, 303; ሀገረ፡ ደምብያ፡ provincia Dambeae^la, Lud. (Sed. hic vocis usus potissimum inferiori aetati convenit).

2)pagus^la, vicus^la, villa^la, ἐπαύλεις ; ; ; ; ; κῶμαι ; ; ; ; ; ; .

3)oppidum^la, urbs^la, civitas^la: haec est solemnis vocis notio, innumeris in locis obvia; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዐሥሩ፡ አህጉር፡ δεκάπολις ; ሀገር፡ ቅድስት፡ ; ሀገረ፡ ሳኦል፡ sedes Saul regis^la ; etiam ሀገረ፡ መንግሥት፡ ; urbs munita^la, castellum^la, arx^la ሀገር፡ ጽንዕት፡ et ሀገረ፡ ጥቅም፡ vel ቅጽር፡ ; ; ; ; ; 29–31; ; emporium^la ; በሀገር፡ in urbe^la, oppido^la( በሐቅል፡ ruri^la, in agro^la) . Etiam አህጉር፡ nonnumquam pro urbe^la(Sing.) ponitur, ; { ደብረ፡ ሀገር፡ metropolis^la, ደብር፡ col. 1102}. – Cum genitivo personae conjunctum significare potest patriam^la: ; ; .

4)Usurpatur pro incolis urbis vel oppidi^la, civibus^la: ; ; –11; ; ; ; alias ሰብአ፡ ሀገር፡ et pro civitate^la( πολίτευμα ) . [Cum ሀገር፡ convenit Himjaritarum هَجَرٌ et amh. አገር፡ ; contigua sunt אִכָּר ܐܰܟܳܪܳܐ أَكَّارٌ agricola^la, lat. ager^la, germ. Acker^de( 347)].

hagar ; ʾahgur , ʾahgʷǝr ; ʾahgurāt

Grébaut
ሀገረ፡ ቍድስ፡ hagara qʷǝddǝs la Ville Sainte^fr (Jérusalem). ዳዊት፡ አስተዳለወ፡ ኵሎ፡ ምግባረ፡ ሕንፃ፡ ወሰሎሞን፡ ሐነፆ፡ በኢየሩሳሌም፡ ወሰመያ፡ ሀገረ፡ ቍድስ፡ በእንተ፡ ቅዳሴ፡ ወመሥዋዕተ፡ ሕግ፡ ወብዝኀ፡ ጽድቅ፡ ወበእንተ፡ ዘሐመ፡ እግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ውስቴታ። 160.
14

Leslau
ሀገር hagar ; አህጉር ʾahgur , አህጉራት ʾahgurāt city^en, town^en, village^en, province^en, district^en, country^en, homeland^en, inhabited region^en
ሀገረ፡ ጥቅም hagara ṭǝqm walled city^en, ጥቅም፡
ሀገር፡ ጽንዕት hagar ṣǝnǝʿt strong city^en, ጽንዕ፡
216a

Cross-references:

a) for ርእሰ፡ ሀገር ርእስ፡ (Leslau)

b) for ሰብአ፡ ሀገር ሰብእ፡ (Leslau)

ሰሐበ

I,1[ סָחַב سَحَبَ ; amh. ሳበ፡ ] ይስሐብ፡ , trahere^la( ducere^la) cum compositis: በሐብለ፡ ሰብእ፡ ሰሐብክዎ፡ ; ; ; ሰሐባከ፡ .

a)de jumentis, quae trahunt^lavel vehunt^lavehiculum vel aliquid in vehiculis: አፍራስ፡ እለ፡ ይስሕቡ፡ ሰረገላተ፡ a,21; ; አርዑተ፡ ; እንዘ፡ ይስሕብዋ፡ አልህምት፡ በሰረገላ፡ ; ይስሕባ፡ እጐላት፡ ውስተ፡ ሰረገላ፡ ; .

b)intro trahere^la ; ሰሐብኩከ፡ ውስተ፡ ሣህልየ፡ .

c)extrahere^la, sursum trahere^la ; ሰሐብዎ፡ በአሕባል፡ ወአውጽእዎ፡ ; ; ; huc etiam pertinere videtur: ሰሐቢ፡ አቍያጸኪ፡ ( ἀνάσυρε τὰς κνήμας male intellecto) .

d)attrahere^la, ad se trahere^la: እለ፡ ይስሕብዋ፡ ለኀጢአቶሙ፡ ከመ፡ ሐብል፡ ነዋኅ፡ ; እስሕብ፡ ኵሎ፡ ኀቤየ፡ ; (meretrices sese ornant) ከመ፡ ይስሐባ፡ ኵሎ፡ ዘርእዮን፡ ( πρὸς ἑαυτὴν ἐπισπάσασθαι )

e)adducere^la, intendere^la; diducere^la, extendere^la: ይስሐብ፡ ዘይዌስቅ፡ ቀስቶ፡ τεινέτω ; ἐκτείνειν ; ሰሐበ፡ አምጣነ፡ .

f)humi trahere^la, vestem, syrma: ይስሕባ፡ አልባሲሆን፡ ; ; hominem .

g)captivum trahere^la, deducere^lain custodiam, judicium, supplicium: ይስሕብዎ፡ ἡ σύλληψις αὐτοῦ ; ሞት፡ ይስሕባ፡ ለቤቱ፡ ለዝላፉ፡ ; ይስሕቦ፡ እምቤቱ፡ συρεῖ αὐτόν ; ይስሕቡ፡ አንስቲያሆሙ፡ ἕξουσι ; Asc. ; ; ; ; ዘሰሐብዎሙ፡ ኀበ፡ ዐውደ፡ ምኵናን፡ ; Sx. creberrime.

h)abripere^la .

i)trahendo adducere^la: ይስሕቦሙ፡ እምአጽናፈ፡ ምድር፡ συρεῖ ; .

k)deorsum trahere^la: አነ፡ ሰሐብክዎ፡ ለዔሳው፡ κατέσυρα (perperam intellecto sensu loci) .

l)distrahere^la: አናብስት፡ ሰሐብዎ፡ ; distrahendo destruere murum .

m)contrahere^lavel consciscere^lasibi ( sich zuziehen ): እመሰ፡ ተፋታሕከ፡ ምስሌሁ፡ (cum clerico) በዐመፃ፡ ሰሐብከ፡ ለርእስከ፡ አበሳ፡ ወኀጢአተ፡

n)protrahere^la, producere^la, in longius trahere^la: ለእመ፡ ሰሐብከ፡ ነገረ፡ ይወጽእ፡ ጋእዝ፡ ወኵነኔ፡ ; መገሥጽ፡ ሶበ፡ ያነውኅ፡ ነገረ፡ ወይስሕብ፡ ቃለ፡ ያንጌጊ፡ ሰማዒ፡ ; ut videtur, etiam intransit. trahi in longius^la, diuturnum esse^la n. 329(sich hinziehen, verziehen)

o)inducere^la(illicere, pellicere), in partem malam: ሰሐበቶ፡ ἐξώκειλεν αὐτόν ; ዘራእዮሙ፡ ይስሕቦ፡ ለአብድ፡ ውስተ፡ ፍትወቶሙ፡ ይምጻእ፡ ; Platt; ረኃብ፡ ወተፅናስ፡ ሰሐቦን፡ ውስተ፡ ዝንቱ፡ ግብር፡ ; p. 31 ; in bonam partem: ዝንቱ፡ ግብር፡ ሰሐባ፡ (feminam) ለገቢረ፡ ሠናይት፡

ሐብል

, m. et fem. [ חֶבֶל , ܚܰܒܠܳܐ , حَبْلٌ ] Plur. አሕባል፡ , Plur. አሕባላት፡

1)funis^la, funiculus^la በሐብለ፡ ሰብእ፡ ሰሐብዎ፡ ; ሐብል፡ ነዋኅ፡ ; ; tentorii ; ; hebr. in C; ውስተ፡ አሕባለ፡ ቢስንሶ፡ ; navigii ; funis mensorius^la: ሐብለ፡ መስፈርት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ወድቀ፡ ሐብሎን፡ ( σχοινισμός ) ; አሕባለ፡ ወረዉ፡ ሊተ፡ ; ሐብለ፡ ርስቱ፡ ; ; አውረዱ፡ ሐብለ፡ βολίσαντες Platt.

2)laqueus^la, vinculum^la, lorum^la: ኅቡእ፡ ዲበ፡ ምድር፡ ሐብሉ፡ ; ; አሕባለ፡ መሣግር፡ ; ; ይትአኀዙ፡ በሐብለ፡ ንዴት፡ ; ሐብለ፡ አነዳ፡ lorum^laSx. Enc.; ጥብጣቤ፡ ሐብል፡ scutica^la ; ሐብለ፡ ሥላሴ፡ ዘኢይትበተክ፡ vinculum Trinitatis indissolubile^la ; ሐብለ፡ ድንግልና፡ ቅናቱ፡ virginitatis^la( cestus^la) cingulum ejus^la Enc.; lumbos^la ቀነተ፡ ሐብለ፡ ሕግ፡ cinxit ligamen legis^la, Enc. Patr.

3)id quod laqueo capitur, i.e. praeda^la, ሕብልያ፡ Sed non nisi in libris antiquioribus occurrit: ወይከውኑ፡ ሐብለ፡ ለእለ፡ ይትቀነዩ፡ ሎሙ፡ in ; ይኩንከ፡ ሐብለ፡ (v. ሕብልያ፡ ) ዘሐብለይከ፡ in cod. LV.

4)fibra^la(radicis): አሕባለ፡ ሥርው፡ ደቃቃት፡

5)(vox architectonica) laqueus vel catena^la, transtillum^la, quibus lacunar contabulatur: አሕባለ፡ ጠፈር፡ ; አኮ፡ በአሕባል፡ ዘትጠፍሮን፡ ( ሞጸፍት፡ ). – : ሐብል፡ ዘ፡ ገመድ።

ḥabl , ሀብል፡ habl , ኀብል፡ ḫabl , ʾaḥbāl , ʾaḥbālāt

Grébaut
ሐብል፡ ḥabl , አሕባል፡ ʾaḥbāl et አሕባላት፡ ʾaḥbālāt «corde^fr, lacs^fr» ― ገሐድ፡ Ms. BNFabb217, fol. 24v.
50
ሀብለ፡ ድንጋሌ፡ habla dǝngāle (mieux ድንግልና፡ dǝngǝlǝnnā ) ceinture de la virginité^fr, ceinture de la chasteté^fr Référence: ገድለ፡ ታዴዎስ፡ Gadl de Thaddeé (Malkeʾa Tādēwos), p. 66. ድንጋሌ፡
446

Leslau
ሐብል ḥabl , ( አሕባል ʾaḥbāl , አሕባላት ʾaḥbālāt ), () ኀብል ḫabl string^en, cord^en, rope^en, snare^en, () plait^en, spoils^en, booty^en (taken by snare), relationship^en (from ‘bind’)
ሐብለ፡ ርስት ḥabla rǝst rope serving to measure land^en, land that is measured by rope^en, ርስት፡
ሐብለ፡ ክሳድ ḥabla kǝsād stole^en (for the description ሞጣሕት moṭāḥt ), ክሳድ፡ 223a

አነዳ

, plerumque m. [significatione convenit cum جِلْدٌ , fortasse etiam etymo, quatenus جَلُدَ durus fuit^la, robustus^la, alacer fuit^la, جَمُدَ concrevit^la( ሐመዳ፡ ); ( ܓܡܕ ) جَمَدَ duro animo ac immiti fuit,^la جَنَدٌ terra salebrosa^la, عَلِدَ durus fuit^la, كَلَدٌ terra^ladura^la, كَنُودٌ sterilis^la, avarus^la, ejusdem familiae esse videntur; n. 779de permutatione literarum palatalium et አ vid. etiam አለደ፡ et አበረ፡ ]

1)cutis^la, pellis^la, tunica^la; corporis humani, ut ; ; ( ተዝሕቀ፡ ); አነዳ፡ ገጹ፡ ; አነዳ፡ ሥጋሁ፡ ; ; bestiarum: ዘባሒ፡ ይዝሕቅ፡ አነዳ፡ እምዲበ፡ ሥጋ፡ ; አነዳ፡ ላህም፡ ርጡብ፡ ; መዝራዕት፡ በአነዳሁ፡ (an legit ἀνεφθόν ?); aliarum rerum, ut granorum frumenti (ubi አንዳ፡ scriptum legitur); pomorum: አነዳ፡ ትፉሕ፡ ( ዘሐቀ፡ ).

2)pellis^la, corium^la: አልበሶሙ፡ (Adamum et Evam) እግዚአብሔር፡ አነዳ፡ ማእስ፤ ዝውእቱ፡ (hoc significat allegorice) አነዳ፡ ዘመልዕልተ፡ ሥጋነ፡ ልብሰ፡ ሐዘን፡ ወሕማም፡ ; ይኩን፡ ልብሰቱ፡ እምአነዳ፡ ማእስ፡ ዘእንስሳ፡ ; ዝቅ፡ ዘአነዳ፡

3)segmentum^lacorii^la, lorum^la: በሐብለ፡ አነዳ፡ ተአስሩ፡ ; ዘበጦ፡ በአነዳ፡ ላህም፡ F.N. 47; ዘቀሠፈ፡ አሐደ፡ እምአግብርቲሁ፡ በአነዳ፡ አው፡ በበትር፡ F.N. 47; እንዘ፡ ይቀሥፍዎ፡ በይቡስ፡ አነዳ፡ — Voc. Ae.: ጠብደን፡ አነዳ፡ ብ፡ የላም፡ ደባ።

ሐብለት

et ሐብላት (cfr. ሐብሎት፡ sub ሐበለ፡ Nr. 1) , ሐብለታት፡ et ሐብላታት፡ plectile^la, tortile^lacujusvis generis: ሐብለት፡ (v. ሐብላት፡ ) ዘፅፍሮ፡ ἐμπλόκιον ; ሐብላታት፡ (v. ሐብላት፡ ) ; ሐብለታት፡ (v. ሐብላታት፡ ) ; በሐብላተ፡ ወርቅ፡ πλέγμασιν ἢ χρυσῷ Platt; ሐብላተ፡ ወርቅ፡ περιθέματα . ḥablat , ḥablāt

Leslau
ሐብለት ḥablat , ሐብላት፡ ḥablāt plaited work^en, () ornamental collar for mules^en, (KG) anything pendent, hanging^en 223a

ቀነተ ሕብል ኀመየ

I,1[vicinum videtur قَمَطَ constrinxit fune^la, ( قَنَطَ impedivit^la); ad notionem constringendi^laet continendi^laetiam قَنِيتٌ , كَنِيتٌ , قَنَتَ , كَمَتَ referenda videntur. Alii comparaverint نَطَقَ II] ይቅንት፡ Imperat. ቅንት፡ (raro ቅነት፡ ), se^lavel sibi cingere^la, n. 444accingere^la, praecingere^la

a)cinguli, vestis, gladii, quo quis cingitur et ውስተ፡ membri cingendi: ; ህየንተ፡ ቅናቲኪ፡ ዘወርቅ፡ ሐብለ፡ (v. በሐብል፡ ) ቅንቲ፡ ; ዘትቀንት፡ አሐዱ፡ παραζώνην μίαν ; ቅንቱ፡ (v. ቅነቱ፡ ) ሠቀ፡ ; ; ; ; ; ; ቀነተት፡ ሠቀ፡ ውስተ፡ ሐቌሃ፡ ; ; ይቀንት፡ ጽድቀ፡ ውስተ፡ ሐቌሁ፡ ; ቀነታ፡ ( ለመጥባሕት፡ ) ውስተ፡ ሐቌሁ፡ ; ; .

b)membri cingendi et በ፡ cinguli vel vestis: ቅንት፡ ሐቌከ፡ ከመ፡ ብእሲ፡ ; 2; ; አጽኒዓ፡ ወቀኒታ፡ ሐቌሃ፡ ; Platt; ; ቀኒተክሙ፡ ሐቌክሙ፡ በጽድቅ፡ .

c)omisso Acc: ; ; ; ; በ፡ , ut: ቅንት፡ በልብሰ፡ ዐጌ፡ ወቀነትኩ፡ ልብሰ፡ ዐጌ፡ – : አጠቀ፡ ቀነተ፡ ገለደ፡ ብ፡ ታጠቀ።

, m. et fem. (ut ; )

1)dolus^la, fraus^la, δόλος , δόλοι : ; ; ( ጕሕሉት፡ ); ; ; ; ; ; መጽአ፡ እኁከ፡ በሕብል፡ ; ልሳንከ፡ ፀፈራ፡ ለሕብል፡ ( δολιότης ); በሕብል፡ δόλῳ Platt.

2)pravitas^la, perversitas^la, improbitas^la: ዘይዘርእ፡ ሕብለ፡ φαῦλα ; ἀσέβειαι . – Hincformas ሐብል፡ et ሕብል፡ significatione secerni solere apparet; quare quod legitur በሐብል፡ δόλῳ , typographi errore pro በሕብል፡ exscriptum esse videtur.

I,1et I,2[ad familiam קמט , קפץ al. referendum videtur] ይኅሚ፡ , vinculis constringere^lavel ligare^la, vincire^la: ኀመይዎ፡ ለእግዚእነ፡ ; ; ለኅሩያኒሆሙ፡ የኀምይዎሙ፡ (v. ይኄምይዎሙ፡ ) በሐብል፡ ; አዘዘ፡ ይኅምይዎሙ፡ ውስተ፡ ክሣውዲሆሙ፡ – : ኀመየ፡ ዘ፡ አሰረ፡ ḥǝbl , ሕበል፡ ḥǝbal

Grébaut
ሕብል፡ , ሕበል፡ ḥǝbal «tromperie^fr, ruse^fr» ― ተንኰል፡ Ms. BNFabb217, fol. 24v.
51

Cross-references: also ሐብል፡

በሐተ

, sine dubio cognata cum ወሐደ፡ et አሐደ፡ ; Arabes habent بَحُتَ purus^la, non permixtus fuit^la. Hinc n. 496

ወሐደ

eadem, quae יָחַד unitus est^la(vicinae sunt አሐደ፡ , በሐተ፡ ).

ባሕ

, ባሐ፡ , በሐ፡ interjectio salutantis: ave!^la χαῖρε [arab. بَخٍ بَخْ euge^la, io^la, evax!^la]

a){ ባሕ፡ } ; ኢትበልዎሙ፡ ባሕ፡ ; ባሕ፡ ሄርማ፡ ;

b) ባሐ፡ vel በሐ፡ , ut: ንበላ፡ ባሐ፡ ወትረ፡ ; በሐ፡ በልዋ፤ ተሳለምዋ፡ ; ; ባሐ፡ ረቢ፡ ; ; ባሐ፡ ንጉሦሙ፡ ለአይሁድ፡ ; ; quare ባሐ፡ ብሂል፡ i. est q. ave dicere^la, salutare^la: ወበሐሂ፡ ( ወባሐሂ፡ ) ኢትበልዎ፡ ; ; ; ኢትበሎ፡ በሐ፡ ወእመ፡ ይቤለከ፡ በሐ፡ ( εὐλογεῖν )

c): ባሐከ፡ (v. ባሕከ፡ ) ባሮክ፡ ; በሐኪ፡ ኦማርያም፡ ; በሐኪ፡ ኦዐባይ፡ ሀገር፤ ሀገረ፡ ናግራን፡ ; ባሐኪ፡ ማርያም፡ ; ባሕክን፡ ; ባሕከ፡ ሄርማ፡ ; ባሕኪ፡ እግዝእትየ፡ – Voc. Ae.: በሐ፡ ሐዊሳ፡ ብ፡ ምንኛ፡ ዋልሕ።

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose