Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,2[e ወዕውዐ፡ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. وَعْىٌ وَعىً clamoresla, وَغىً tumultusla, وَعْوَاعٌ strepitusla, tumultusla, latratusla] alta voce clamarela, vociferarila, magnum clamorem ederelavel tollerela: ወውዑ፡ κηρύξατε Hosea.Hos. 5,8 ; ወውዐ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,18 ; de leonibus: ወውዑ፡ ላዕሌሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,15 ; de multitudine hominum tumultuantiumla: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 82,2 ; ቃለ፡ እለ፡ ይዌውዑ፡ እምውስተ፡ አድባር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 31,3 ; በውውዓ፡ ብዙኃን፡ አሕዛብ፡ ወውዑ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,4 ; in specie
b)de clamore jubilantiumla: Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,5 ; ወውዑ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ Judith liber apocryphus.Judith 14,9 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,11 ; ይወውዑ፡ አድባር፡ በፍሥሓ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,23 .
d)clangorem ederela: angeli ወውዑ፡ በዕንዚራቲሆሙ፡ Lud. ex Hom. Jac. Sarug.
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references:
a) for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
b) for ስጣዌ፡ ቃል፡ videasvid. ስጣዌ፡
I,1[radix, cujus usus in Geez latissime patet, in caeteris linguis deperdita (exc. quibusdam ejus vestigiis in lingua Arab. sub radixrad. نَبَرَ ), Amh. ኖረ፡ et ነበረ፡ ] SubjunctivusSubj. ይንበር፡
1)siderela, considerela, sederela; sich sezen Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,19 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,1 ; liber Jobi.Job 2,8 ; liber Jobi.Job 6,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,48 ; Marci Evangelium.Marc. 9,35 ; ኢትንበር፡ ማእከለ፡ ዐበይት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,9 ; ነበረ፡ ዲበ፡ መንበር፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,23 ; ንበሪ፡ ውስተ፡ ምድር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 47,1 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; sizen Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,6 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,24 ; Marci Evangelium.Marc. 5,15 ; Lucae evangelium.Luc. 5,17 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 136,1 ; ነበርኩ፡ ሕዙነ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 8,68 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 8,69 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,14 ; ይነብር፡ ውስተ፡ ቤት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,27 ; Hezekielis prophetia.Hez. 8,1 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 25,4 ; ነበሩ፡ ውስተ፡ ምድር፡ Threni, liber biblicus.Thren. 2,10 ; እምከመ፡ ነበርከ፡ ውስተ፡ ማእድ፡ ዐቢይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 33,41 ; cumc. ዲበ፡ vel ላዕለ፡ vel በ፡ vel ውስተ፡ sedis: Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,34 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 22,2 ; liber Jobi.Job 26,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,2 ; n. 651Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,3 . In specie
a)sederela, de regibus (sc. in solio, regnandi causa) Jeremiae prophetia.Jer. 14,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 28,9 ; de judicibus (sc. in tribunali, judicandi causa) Joelis prophetia.Joel 4,12 ; Actus apostolorum.Act. 23,3 ; ነበረ፡ ሎሙ፡ ዐውደ፡ ( sedit iis ad judiciumlavel in tribunalila) Actus apostolorum.Act. 25,6 romanae editionisrom.; Actus apostolorum.Act. 25,17 ; de episcopis (sc. in sede episcopali, gubernandi causa) Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50 ; Sx.
b)praesiderela: ይንበር፡ ቅድሜሆሙ፡ (in consilio) F.N. 5.
e) ነበረ፡ ዲፓ፡ in insidiis subsiderelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 15,5 .
f)de rebus inanimatis: situmla, positum essela( κεῖμαι ), Matthaei Evangelium.Matth. 3,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,14 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,35 ; አርዑት፡ ዘነበረ፡ (v. ዘንቡር፡ ) ላዕሌሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,4 .
g)esselaapud scriptorem i.e. scriptum essela, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ቀኖናተ፡ ነገሥት፡ in Canonibus Regum scriptum legiturlaF.N. 32.
2)manerela, permanerela, remanerela, essela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,55 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,19 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,25 ; Judicum liber.Jud. 19,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,1 ( ἦν ); Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,3 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 10,5 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 87,4 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,40 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,14 ; cumc.Acc.praed.: ነበረት፡ መበለተ፡ ፫ዓመተ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 67,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 69,11 ; ዛቲ፡ አንቀጽ፡ ዕፁታ፡ ትነብር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 44,2 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,13 ; ኢይትበደር፡ ብዕል፡ እምነቢረ፡ ጥዑይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,16 ; ዘነበርክሙ፡ ክቡዳነ፡ እምንዋመ፡ ፍርሀት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 13 Enc.; vel sequensseq.Imperf. (sicut post ሀለወ፡ et ኮነ፡ ), ut: ነበሩ፡ የዐቅቡ፡ ኵላ፡ ሌሊተ፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,5 ; ነበረ፡ ህየ፡ አሐደ፡ ወርኀ፡ ያስተጋብእ፡ Judith liber apocryphus.Judith 3,10 , vel sequensseq. እንዘ፡ , ut: እስመ፡ መጠነዝ፡ መዋዕል፡ ይነብራ፡ እንዘ፡ ይትኄረሳ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,12 .
a)perseverarela, persisterela, in re, cumc. በ፡ Evangelium Joannis.Joh. 8,31 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,15 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,40 ; ኢነበሩ፡ በኪዳን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,32 ; አንስት፡ ትንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 190.
b)contentum esselare, cumc. በ፡ , ut: ንበሩ፡ በሲሳይክሙ፡ ἀρκεῖσθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν Lucae evangelium.Luc. 3,14 ; vel fidum manerelaalicui, cumc. በ፡ , ut: ኵሉ፡ ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,2 ; ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ ወብእሲትኒ፡ ትንበር፡ በምታ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 188.
c)manerelai.e. durarela, perdurarela: ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ይነብር፡ ለዓለም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,8 ; በከመ፡ መከርኩ፡ ከማሁ፡ ይነብር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,24 ; Jesaiae prophetia.Jes. 32,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 111,3 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,26 ; ይነብር፡ ስሙ፡ ለዝላፉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,26 ; እምአመ፡ ነበረ፡ ዝዓለም፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,12 .
3)habitarela, incolerela, commorarila: Jeremiae prophetia.Jer. 23,6 ; ዑቁ፡ ዮጊ፡ ቅሩባነ፡ ትነብሩ፡ Josuae liber.Jos. 9,5 ; cumc.adverbium, adverbialiteradv.et praepositiopraep.loci: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,19 ; Deuteronomium.Deut. 2,10 ; Deuteronomium.Deut. 2,20 ; Deuteronomium.Deut. 19,1 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 7,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,11 ; Judicum liber.Jud. 5,17 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,1 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,2 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 42,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,21 ; Actus apostolorum.Act. 28,16 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,10 ; cumc. ዲበ፡ vel ላዕለ፡ terrae Apocalypsis Joannis.Apoc. 8,13 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,25 ; cumc. ምስለ፡ cumlavel ኀበ፡ apudlapersonapers.Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,16 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,44 ; Josuae liber.Jos. 9,14 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,8 ; creberrime cumc.Acc.loci: Deuteronomium.Deut. 2,12 ; እለ፡ ትነብሩ፡ ኢየሩሳሌም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 54,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,2 ; ንበሩ፡ ገዳመ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 31,6 ; Lucae evangelium.Luc. 1,80 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,9 .
b)habitarila, habitatum essela, de urbibus et terris: ይሁዳ፡ ለዓለም፡ ትነብር፡ κατοικηθήσεται Joelis prophetia.Joel 4,20 ; Zachariae prophetia.Zach. 1,11 ; አህጉር፡ እለ፡ ይነብራ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 13,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,26 ; Jeremiae prophetia.Jer. 17,25 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,61 ; ዘእንበሌሆሙ፡ ኢይትከሀል፡ ነቢረ፡ ሀገር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,32 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ነበረ፡ ዘ፡ ተቀመጠ፡
nomen agentisn. ag., fem. ገባሪት፡ , pluralisPl.m. ገባርያን፡ et ገበርት፡
2)factorla; rarius construitur cumc.c.Acc., ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,33 ; plerumque per status constructusst. c.vel Genitivum.
a)creatorla, conditorla, auctorla, Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,55 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 3,4 ; δημιουργός ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,10 ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 1 ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,12 .
b)opifexla, fabricatorla, Jesaiae prophetia.Jes. 29,16 ( ὁ ποιήσας ); ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,20 ( ὁ πλάσας ); ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልፍ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልፍ፡ ምስሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,19 ; ገባርያነ፡ ብርት፡ χαλκοπλάσται Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,9 ; ገበርተ፡ ዕጣን፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 9,30 ; Fid. Jac. Bar. ( videasvid. sub አስተጣግዐ፡ );
c)is qui facitla, peragitla, perficitlaaliquid, operatorla, perpetratorla, perficuslavel perfactorla: ግብር፡ ምስለ፡ ገባሪሁ፡ τὸ πραχθὲν σὺν τῷ δράσαντι Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,10 ; ኩኑ፡ ገባርያነ፡ ሕግ፡ ποιηταί Jacobi epistola.Jac. 1,22 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,17 ; ገባሬ፡ እኪት፡ et ገባሬ፡ ሠናይት፡ benefactor et malefactor Epistola Joannis III.3 Joh. 11 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,12 Platt; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,4 ; ገባርያነ፡ ሰላም፡ pacificilaMatthaei Evangelium.Matth. 5,9 ; ገበርተ፡ ዐመፃ፡ liber Jobi.Job 34,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 93,4 ; ገበርተ፡ እከይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,19 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 197 ; ገበርተ፡ ጽድቅ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,17 ; ገባሬ፡ ሣህል፡ እግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,6 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 159,3 ; diaconi sint ገባርያነ፡ ምክር፡ ሠናይ፡ . p. 306; ጥበብ፡ ገባሪተ፡ ኵሉ፡ πάντα ἐργαζομένη Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,5 ; ጎርጎርዮስ፡ ገባሬ፡ መንክር፡ Gregorius thaumaturguslanot able to find explanation in abbreviation listKebr. Nag. n. 2, al.
3)operariusla, ut μίσθιος mercenarius Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,20 ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ Evangelium Joannis.Joh. 15,1 romanae editionisrom.
gabāri
Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionaryen, lit. ‘who does good deeds’, videasvid. ሠናይ 531
( በቍልት፡ Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 27 Enc. affert; videasvid.infra locum e Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19 ), m. et fem. , pluralisPl. በቀልታት፡ , etiam በቀላት፡ (Lud. ex Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ),
1)palmala( dactyliferala), arbor [cfr. arab. وَقْلٌ palma pumilala, cujus fructus مُقْلٌ appellatur; in caeteris linguis frequentantur תָּמָר ( ተመርት፡ ), ܕܶܩܠܳܐ , نَخْلٌ ] φοίνιξ Canticum Canticorum.Cant. 7,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 91,12 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 ; ወፈረየት፡ ይእቲ፡ በቀልት፡ ፲ወ፪ አስካለ፡ ሶቤሃ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 20 ; አስካለ፡ በቀልት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 20,4 ; φοίνικες Regum liber biblicum III.3 Reg. 6,27 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 3,5 ; ቈጽለ፡ በቀልት፡ (v. በቀልታት፡ ) Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,40 ; Evangelium Joannis.Joh. 12,13 Platt; በቀልታት፡ ወተምር፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 22 ; በቀላተ፡ ወጸበራተ፡ አሥዐለ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ; ልብስ፡ ዘጸጕረ፡ በቀልት፡ vestis e fibris palmae confectalanot able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 2 ; አልባሰ፡ጸጕር፡ ዘብቍልት፡ (sic, pro በቍልት፡ ) Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 19. n. 513
2)palmae truncusla, caudexla, surculusla, στέλεχος , στελέχη , በቀልተ፡ ተመርት፡ liber Jobi.Job 29,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 33,9 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,27 ; በቀልት፡ ወተመርት፡ (v. ተመርት፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,12 ; በቀልት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,21 ; Hezekielis prophetia.Hez. 19,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 12,13 romanae editionisrom. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በቀልት፡ ዘ፡ ዘባባ፡ ; aliudla: በቀልት፡ ብ፡ ዘምባባ፤ ጸበርት፡ ብ፡ ቅጸሉ፤ ተመርት፡ ብ፡ ፍሬሁ፡ , aliudla: በቀልት፡ ዘ፡ ግንዱ፤ ጸበርት፡ ዘ፡ አዕጹቂሁ፤ ተመርት፡ ዘ፡ ፍሬሁ።
baqalt , baqʷǝlt , baqat palm treeen, ‘palmierfrቃለ፡ ኦሪት፡ ንፍተሌም፡ በቀት፡ ዕረፍት፡ እንተ፡ ትሤኒ፡ አውጽአት፡ እክል።Parole de la Loi: Nephtali (est) un palmier, un repos qui est beau (et) produit de la nourriture.fr 15 l. 9-10 (ed.) , 15 l. 22-23 (tr.) (‘Texte በቀት፡ , 512 , donne ce mot sous la forme በቀልት፡ comme plus bas.’ 15 n.15 )
I,2et I,1[ יִבֵּב ܝܰܒܶܒ ٲَبَّبَ ; vicinum በበየ፡ , nec non יָבַל ] jubilarela, laetum clamorem ederela, ovarela: የበቡ፡ (v. ቃለ፡ ወሀቡ፡ ) φωνὴν ἔδωκαν Threni, liber biblicus.Thren. 2,7 ; ትየብብ፡ (v. ትቤቢ፡ ) prae lascivia Jeremiae prophetia.Jer. 2,23 ; cruce inventa የበበት፡ እሌኒ፡ Deg.; ቦ፡ እመላእክት፡ ዘይዜምር፡ ወቦ፡ ዘይቄድስ፡ ወቦ፡ ዘይዌድስ፡ ወቦ፡ ዘያአኵት፡ ወቦ፡ ዘይሴብሕ፡ ወቦ፡ ዘይባርክ፡ ወቦ፡ ዘይየብብ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 61 ; የብቦ፡ ἀλαλαγμός Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,15 ; cumc. ለ፡ pers. (alicui): Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 26,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 46,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,2 ; cumc.Acc.personapers.( jubilo celebrarelaaliquem): ለየብቦትኪ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; cumc.Acc.jubili: ውዳሴ፡ ዚአኪ፡ አህጉራተ፡ ዓለም፡ የበባ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 21 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: የበበ፡ ዘ፡ እልል፡ አለ።
I,1[amh. ደከመ፡ et ደኸመ፡ ; ut videtur, proprie: tenuemlaet tenerum essela( videasvid.II,1), si quidem e ደቀቀ፡ et ደግደገ፡ eodem modo propagatum est, quo רהם ex رخّ et רכך ]. SubjunctivusSubj. ይድከም፡ et ይድክም፡
1)lassumla, fessum esselavel fierila, defatigarila: ኢይደክሙ፡ οὐ κοπιάσουσι Jesaiae prophetia.Jes. 5,27 ; Jesaiae prophetia.Jes. 31,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 33,24 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,30 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,13 ; እገሪከ፡ ይረውጻ፡ ወይደክማከ፡ (v. ወያደክማከ፡ ) Jeremiae prophetia.Jer. 12,5 ; ኢደከምኩ፡ እንዘ፡ እተልወከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 18,15 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 4,12 ; ደኪሞ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ ነበረ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,6 .
2)infirmumla, imbecillumla, debilemla, languidumla, remissum esselavel fierila, viribus deficerela: Judicum liber.Jud. 16,6 sequensseq.; አኀዘ፡ ይድከም፡ (v. ይድክም፡ ) Judicum liber.Jud. 16,19 ; ይደክሙ፡ ብዙኃን፡ ἀδυνατήσουσι Jesaiae prophetia.Jes. 8,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,16 ; liber Jobi.Job 28,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 25,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ነፍስየ፡ ሰርሐት፡ እስከ፡ እደክም፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,22 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,35 ; ይድክም፡ ἐκλιπέτω Zachariae prophetia.Zach. 11,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,2 ; ኢትድክም፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ በተዛልፎቱ፡ μὴ ἐκλύου Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,11 ; እመ፡ ደክመ፡ ኀይሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,28 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,13 ; ኵሉ፡ እድ፡ ይደክም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,24 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 29,3 ; Zephania prophetia.Zeph. 3,16 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 4,1 ; ደክመ፡ n. 1122 አዕይንትየ፡ በአንብዕ፡ ἐξέλιπον Threni, liber biblicus.Thren. 2,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 38,14 ; ቃለ፡ ወለተ፡ ጽዮን፡ ደክመ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,31 ; ደክመት፡ ነፍስየ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,8 ; ደክሙ፡ ለዐቂበ፡ ቅጽር፡ (infirmiores quam qui custodirent) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 349 ; ኢደክመት፡ እምኀይላ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 126.
3)infirmumlai.e. aegrotum esselavel fierila: ἐνοχλεῖται Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,1 ; ዘእንበለ፡ ትድክም፡ (v. ትድከም፡ ) πρὶν ἀῤῥωστῆσαί σε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,21 .
Substantivumsubst.(semel inveni ዐውያ፡ , scilicetsc. ጊዜ፡ ዐውያከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,9 in cod. Laur.; caeteri habent: በጊዜ፡ ዐውየውከ፡ ) ejulatiola, { ululatusla}, lamentumla, flebilis clamorla, ploratusla, vociferatiola, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,23 ; አንሥኡ፡ ዐውያተ፡ n. 999 εἶπον ὤ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,21 ; οὐαί οὐαὶ Amosi prophetia.Am. 5,16 ; ቃለ፡ ብካይ፡ ወቃለ፡ ዐውያት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 65,19 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; Zephania prophetia.Zeph. 1,10 ; ቃለ፡ ዐውያቲሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,2 ; ይሰምዖ፡ ዐውያቶ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,16 ; ዐውያቶሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,12 ; ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 18,22 ; Jeremiae prophetia.Jer. 20,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 32,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,17 ; ዐውየወት፡ ዐውያተ፡ ዐበይተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 85,6 .
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references:
a) for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
b) for ስጣዌ፡ ቃል፡ videasvid. ስጣዌ፡
III,1notumlavel manifestum fierila, indicarila, nuntiarila, dicila, exponila: ከመ፡ ይትየዳዕ፡ ስምየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,16 ; ተየድዐ፡ ነገሩ፡ ውስተ፡ ሀገር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 286 ; ቃለ፡ ዚአየ፡ ተየድዐ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ εἴρηνται ὑπὸ θεοῦ n. 1077Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,69 ; indicari Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; በከመ፡ ተየድዐ፡ ወተነግረ፡ በ፲ወ፪ አንቀጽ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 39.
participiumpart., fem. ድሉት፡ ( ድልውት፡ )
1)ponderatusla, libratusla: Esther, liber biblicus.Esth. 1,7 ; ቃለ፡ ጠቢባን፡ ድሉት፡ (v. ድልውት፡ ) በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 .
2)
a)dignusla, cumc. ለ፡ rei vel personapers.: ድልዋን፡ ሎቱ፡ ἀξίους ἑαυτοῦ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,5 ; ዘኢኮነ፡ ድልወ፡ ላቲ፡ F.N. 24,3; in st. constr.: ድልወ፡ ዕርየት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ( videasvid. sub ዕርየት፡ ); sequensseq.SubjunctivusSubj.verbi: በእንተ፡ ዘረሰዮ፡ ድልወ፡ ይባእ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 281 ; absoluteabs.: F.M. 25,3; fortasse etiam Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,2 . Adv. ድልወ፡ Lud. Comm. hist. p. 32 not able to find explanation in abbreviation list4 Nr. 71, vel በድልው፡ dignela, pro dignitatela: ዘተኀርየ፡ በድልው፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 30 Enc.
b)decensla, conveniensla: እፎ፡ ኮነ፡ ድልወ፡ ( wie sollte es sich ziemen?de) Hom. Jac. Sarug.; ድልዋተ፡ (v. ድልወተ፡ ) ነበብከ፡ ἄριστα ἔφης not able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 71.
3)paratusla, praeparatusla, instructusla, promtusla: ድልው፡ መንበርከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 92,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,43 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,49 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,40 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,2 ; ድልው፡ ኅብስት፡ ἕτοιμος ἄρτος Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,20 ; ድልው፡ ኵሉ፡ ፍናዊከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 9,6 ; ኵሉ፡ ድልው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,4 ; በዓልየ፡ ድልው፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,8 ; እልኩ፡ ድልዋት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 25,10 ; ድሉት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,1 ; ጊዜ፡ ዚአክሙ፡ ድልው፡ Evangelium Joannis.Joh. 7,6 ; ubi de personis praedicatur, suff. personapers.admittit: ድልዋኒክሙ፡ ሀልዉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,44 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,15 ; ይጸንሑ፡ ድልዋኒሆሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,11 ; cumc. ለ፡ pers. (alicui): Matthaei Evangelium.Matth. 25,41 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 194 ; cumc. ለ፡ rei: ኵሉ፡ ድልው፡ ለመሥዋዕት፡ ለገቢር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 114 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,7 ; ዘድልው፡ ለክብር፡ ዘለዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,12 ; cumc. ለ፡ temporis: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,2 ; cumc. ለ፡ seq. Infin.: Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 161 ; Abba Johanni erat ወትረ፡ ድልው፡ ለመዊት፡ Mavâs. 13; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,22 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.verbi: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; cumc. ከመ፡ seq. SubjunctivusSubj.: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 66,1 ; l not able to find explanation in abbreviation listPetr. 1,5 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,15 .
4)bene paratusla, prospero successu praeditusla: ለምንት፡ ፍኖተ፡ ኃጥኣን፡ ድሉት፡ ὁδὸς ἀσεβῶν εὐοδοῦται Jeremiae prophetia.Jer. 12,1 ( videasvid. ተደለወ፡ nr. 2,a).
III,1
1)audirilaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 45,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,13 ; Canticum Canticorum.Cant. 2,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,3 ; ተሰምዐ፡ ዝንቱ፡ ውስተ፡ እዝነ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,4 ; ኢይሰማዕ፡ እንከ፡ ዐመፃ፡ በውስተ፡ ምድርኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; Hezekielis prophetia.Hez. 10,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ተሰምዐ፡ በውስተ፡ አሕዛብ፡ ከመ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,6 ; ግሙራ፡ ኢተሰምዐ፡ ነገር፡ ዘከመዝ፡ ላዕለ፡ ሶስና፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,27 .
a)exaudirila: ተሰምዐ፡ ጸሎቶሙ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,16 ; Danielis prophetia.Dan. 10,12 .
b)ad aureslaalicujus pervenirela, nuntiarila: cumc. በኀበ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,14 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,1 (c. በላዕለ፡ dela); ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 5,3 .
c) ይሰማዕ፡ ድምፀ፡ ሠሐቆሙ፡ ከመ፡ ንቃወ፡ አፍራስ፡ sonus risus eorum sicut hinnitus equorum adiebaturla( war anzuhören wiede) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 17.
d)audientiam facerela: ቃለ፡ ጠቢብ፡ ይሰማዕ፡ በውስተ፡ እንግልጋ፡ ζητήσεται Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,17 .
2)palam fierila, percrebescerela, in vulgus emanarela, divulgarila: ተሰምዐ፡ ስምከ፡ እስከ፡ ርኁቅ፡ ደሰያት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,16 ; ሶበ፡ ተሰምዐ፡ ዜናሁ፡ ኀበ፡ ነገሥተ፡ ምድር፡ n. 338not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 36 ; ተሰምዐ፡ ስምኪ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ ἐξῆλθε Hezekielis prophetia.Hez. 16,14 ; Marci Evangelium.Marc. 1,28 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,8 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,19 .
3)nominis famam adipiscila, celebrarila: (Christo in Bethlehem nato) ተሰምዐት፡ ምድር፡ ዘይሁዳ፡ ወኤፍራታ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 152 ; ወይሰማዕ፡ ስምየ፡ በኵሉ፡ አሕዛብ፡ ἐπιφανές Malachiae prophetia.Mal. 1,14 ; ኢኮነ፡ እምዮም፡ ዘተሰምዐ፡ ጥበብኪ፡ πρόδηλος Judith liber apocryphus.Judith 8,29 .
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ጽድቃት፡
1)rectumla, juslaet fasla: ግበሩ፡ ርትዐ፡ ወጽድቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,1 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,5 ; ኰንን፡ ጽድቀ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,77 ; ኢኮነ፡ ጽድቀ፡ በሊዕ፡ ዘስርቅ፡ οὐ θεμιτόν ἐστι Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; ጽድቅ፡ ወፍትሕ፡ δικαιώματα καὶ κρίσεις Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,25 ; Lucae evangelium.Luc. 12,57 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,30 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,12 ; ጽሒፈ፡ ጽድቅ፡ jus edicere, Lud. e Lit. Mss.; ኢዐቀብክሙ፡ ኵሎ፡ ጽድቃቲሁ፡ አላ፡ አግዘፍክሙ፡ ክሳደክሙ፡ Rel. Bar.
a)statui constructo subjunctum vel ዘጽድቅ፡ vel ዘበጽድቅ፡ vel ubi praedicati vice fungitur, justusla: Deuteronomium.Deut. 4,8 ; ኵነኔ፡ ጽድቅ፡ Deuteronomium.Deut. 16,18 ; ቃለ፡ ጽድቅ፡ Deuteronomium.Deut. 16,19 ; ፍትሐ፡ ጽድቅ፡ κρίσις δικαία Jesaiae prophetia.Jes. 58,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 75 ; መዳልዊከ፡ ዘጽድቅ፡ ይኩን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,36 ; ኵነኔ፡ ዘበጽድቅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 27,3 ; ጽድቅ፡ ኵነኔከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,75 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 144 al.
2)justitialaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 34,27 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,1 sequensseq.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 95,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 32,1 al.
d)beneficentiala, misericordiala: በምጽዋት፡ ትሰረይ፡ ኀጢአትከ፡ ወበጽድቅ፡ ትድኅን፡ Danielis prophetia.Dan. 4,24 ; ምጽዋትከ፡ ወጽድቅከ፡ (v. ወጸሎትከ፡ ) Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,14 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,9 ; ለነዳያን፡ ዘረወ፡ ወለምስኪናን፡ በጽድቅ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 Enc. ; pluralisPl. ጽድቃት፡ eleemosynaela: ሀበኒ፡ ለዘአልብየ፡ እምጽድቃቲከ፡ አሐደ፤ በከመ፡ ወሀብከ፡ ለመካን፡ ወልደ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 17 Enc.
e)restitutio jurisla, absolutiola: Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 58,8 al. n. 1313
3)salusla: ከመ፡ ይኩንከ፡ ጽድቀ፡ ἵνα εὖ σοι γένηται Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,12 . (Qui usus loquendi huic interpreti proprius videtur, videasvid. ጻድቅ፡ nomenn.1, et አጽደቀ፡ n. 1,d).
4)veritasla, ἀλήθεια , Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 56,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,28 ; Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,10 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,28 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,12 ; not able to find explanation in abbreviation list3 Esr. 4,37 sequensseq.; Marci Evangelium.Marc. 5,33 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 16,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,25 ; Jacobi epistola.Jac. 1,18 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,5 ; ኢውፁእኑ፡ ነገሮሙ፡ እምጽድቅ፡ Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 84.
b)Statui constructo subjunctum vel ዘጽድቅ፡ vel ዘበጽድቅ፡ , vel ubi praedicati vice fungitur, verusla: ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,9 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,32 ; ፍሥሓ፡ ጽድቅ፡ ἀληθινή Jesaiae prophetia.Jes. 57,18 ; ወይን፡ ዘጽድቅ፡ Evangelium Joannis.Joh. 15,1 ; ዘበጽድቅ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 17,24 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,24
c) በጽድቅ፡ verela, rectela, reveralaJesaiae prophetia.Jes. 10,20 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,16 ; *Lit. Joh.*; eodem pertinet: ጽድቀ፡ ፈከረ፡ ὀρθῶς συνέκρινεν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,16 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጽድቀ፡ ዘ፡ ዕውነት።
Substantivumsubst.( m. ), pluralisPl. ፀዓዓት፡ fragor tonitrusla, fulmen cum tonitru vehementila: ትፌኑኑ፡ ፀዓዐ፡ ወየሐውር፡ κεραυνούς liber Jobi.Job 38,35 ; በኀይለ፡ ፀዓዕ፡ κεραυνώσει βιαίως Jesaiae prophetia.Jes. 30,30 ; ድምፀ፡ ፀዓዑ፡ መኑ፡ ያአምር፡ σθένος βροντῆς liber Jobi.Job 26,14 ; ከመ፡ ዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ይደምፅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,13 ; ቃለ፡ ፀዓዑ፡ ያፈርሃ፡ ለምድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; ያንጐደጕድ፡ በፀዓዕ፡ መደንግፅ፡ ἐν φωνῇ αὐτοῦ liber Jobi.Job 37,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 7,10 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 8,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,3 romanae editionisrom.; በዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ገብረ፡ ድምፀ፡ ቃሉ፡ ἐν ἠχῷ μεγάλῳ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,17 ; ይደምፅ፡ እግሩ፡ በቃለ፡ ፀዓዕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,9 ; Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 7 Enc. ; Lit. Jac. Sar. ( videasvid. ሰየፈ፡ ); ከልሑ፡ ፀዓዓት፡ Lud. e Ssal. Req. [Significatu fere cum صَاعِقَةٌ convenit; etymo ad שׁאה referendum videtur; nam ex exemplis modo allatis significatum fragorislaet tonitrusla(non: fulminisla) primarium esse satis elucet]. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ፃዓዕ፡ ዘ፡ ፈለቅ፡ ይላለው፡ II,1
1)timere facere i.e. timoremlavel metumlainjicerela, terrerela, cumc.Acc.personapers.: አኮኑ፡ ኀይሉ፡ ያፈርሀክሙ፡ liber Jobi.Job 13,11 ; ቃለ፡ ፀዓዑ፡ ያፈርሃ፡ ለምድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,17 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,9 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,17 ; ራብዕሰ፡ አፍርሀኒ፡ ገጽየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 26,1 ; Marci Evangelium.Marc. 4,40 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,9 ; ኢያፈርሀኒ፡ መዊት፡ በእንተ፡ ትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 350.
b)pavidumlaredderelaaliquem, Deuteronomium.Deut. 20,8 .
c)minarila: በአፍርሆ፡ ስቅለት፡ ( durch Androhung der Kreuzigungde) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 21.
2)vererilavel revererilafacerela: ለዘረከባ፡ (sc. ለጥበብ፡ ) ታአምኖ፡ ወታፍርሆ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,28 .
Substantivumsubst., fem. et m. , laetitiala, gaudiumla, εὐφροσύνη Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,1 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; liber Jobi.Job 20,5 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,13 ; ቃለ፡ ፍሥሓ፡ ወቃለ፡ ሐሤት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 40,11 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,15 ; ተፈሥሐ፡ ዐቢየ፡ ፍሥሓ፡ χαράν Jesaiae prophetia.Jes. 39,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 15,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 125,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,10 ; እምፍሥሓሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 13,44 ; በፍሥሓ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 13,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 28,8 ; Lucae evangelium.Luc. 2,10 ; Lucae evangelium.Luc. 15,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 3,29 ; Evangelium Joannis.Joh. 16,24 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,13 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 ; Jacobi epistola.Jac. 1,2 ; እሴስዮ፡ ለላሖሙ፡ ፍሥሓ፡ χαρμονή Jeremiae prophetia.Jer. 38,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 25,6 ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ἐν ἀγαθῷ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,14 ; ገብረ፡ በዓለ፡ ፍሥሓ፡ ዐቢየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16 ; በፍሥሓ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7.
a)solatiumla, consolatiola, παράκλησις , ወሀብክዎ፡ ፍሥሓ፡ ጽድቅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,18 ; ነገረ፡ ፍሥሓ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,13 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,18 ; Actus apostolorum.Act. 4,36 ; Lucae evangelium.Luc. 2,25 .
b)salusla: አልቦ፡ ፍሥሓ፡ ለኃጥኣን፡ χαίρειν Jesaiae prophetia.Jes. 48,22 ; ለዮሐንስ፡ ቄርሎስ፡ ፍሥሓ፡ Ἰωάννῃ Κύριλλος χαίρειν Epist. Cyr. (in praescr.), Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 114.
nomen actionisn. act.inclinatiola, nutatiola, declinatiola: እመ፡ ኮነ፡ ጽነቱ፡ ( ለአረፍት፡ ) መንገለ፡ ሐጹር፡ F.N. 37; ንዕቀብ፡ ሃይማኖተ፡ ርትዕተ፡ እንበለ፡ ጽነት፡ Haim. Ab.; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 55 ( videasvid. sub ምማቴ፡ ); ቃሉ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) አማናዊት፡ ዘኢይበውእ፡ ዕቅፍት፡ ወኢይተልዋ፡ ጽነት፡ F.M. 2,5; Lud. e Mss. Colb.
I,1[i.e. كَشَطَ ( قَشَطَ ) dimovitla, sustulitlarem alteram tegentemla; vicin. كَشَفَ ( ቀፈጸ፡ ) detexitla, revelavitla] SubjunctivusSubj. ይክሥት፡
2)aperirela, patefacerela: fiscellam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,6 ; puteum Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,33 ; መዛግብተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,14 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 46,3 ; in specie
3)translatetransl.:
b)manifestum facerela, patefacerela, expromerela, cumc.Acc.rei: ቃሉ፡ ለሰብእ፡ ይከሥት፡ ፍትወተ፡ ልቡ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,10 ; እከሥት፡ ምረረ፡ ነፍስየ፡ liber Jobi.Job 7,11 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,5 ; ለከ፡ ከሠትኩ፡ ቅሥትየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,12 .
I,2, rarius I,1[cui jam Lud. comparavit ܨܥܪ i.e. זער צער صغر )] contumeliala, ignominiala, probis afficerelavel insectarila, conviciarila, maledicerela: ጸዐለኪ፡ ἐφαύλισε Jesaiae prophetia.Jes. 37,22 ; ይጼዕልዋ፡ καθυβρίσουσιν Jeremiae prophetia.Jer. 28,2 ; ቃሉ፡ ለዘይጼዕለኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,31 ; አበ፡ ወእመ፡ ጸዐሉ፡ ἐκακολόγουν Hezekielis prophetia.Hez. 22,7 ; ἐπικαταρᾶσθαι Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,7 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; ὀνειδίζειν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,11 ; Lucae evangelium.Luc. 6,22 ; λοιδορεῖν Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,3 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,23 ; Evangelium Joannis.Joh. 9,28 ; Actus apostolorum.Act. 23,4 ; ለእመ፡ አዕበይከ፡ አፉከ፡ ላዕሌሁ፡ ወጸዐልካሁ፡ ὑπερηφανία Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,22 ; በእንተ፡ ፀሪፍ፡ ወጽዒል፡ tractatur F.M. 20; ኢትጽዐል፡ F.M. 20,5; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 327 ( videasvid. sub አለደ፡ ); Christus ለእለ፡ ይጼዕልዎ፡ ኢጸዐሎሙ፡ F.M. 21,1.
adjectivumadj., pluralisPl.cumc. በላኅት፡ , m. በሊኃን፡ , fem. በሊኃት፡
1)acutusla: መላፂ፡ በሊኅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,3 ; ኲናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,1 ; ሰይፍ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; ማዕፀድ፡ Apoc.14,14; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,17 ; ቀኖት፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; በሊኅ፡ መዓብሊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; ማዕበል፡ በሊኅ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; ስብራተ፡ ማህው፡ በላኅት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,19 ; አእባን፡ በሊኃት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,5 ; አእባን፡ በላኅት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 43 ; ኰያንው፡ በሊኃን፡ Org.; translatetransl.: በበሊኅ፡ ልሳን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 4 Enc.; de voce: ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; በበሊኅ፡ ዐይነ፡ ልብክን፡ ትነጽራ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 27 ; de spiritu sapientiae ὀξύς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ; በሊኀ፡ ኅሊና፡ ለኰንኖ፡ ὀξὺς ἐν κρίσει Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 8,11 ; ብእሲ፡ በሊኅ፡ በምግባሩ፡ ὀξὺς ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,29 .
2)acerla, vehemensla, veloxla: ለቍጡዕ፡ ወለበሊኀ፡ መዓት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,4 ; በሊኅ፡ እገሪሆሙ፡ ለክዒወ፡ ደም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,15 .
adjectivumadj., fem. ቀጣን፡ , pluralisPl.m. ቀጢናን፡ , comm. ቀጠንት፡
1)tenuisla, subtilisla
a)de rebus corporeis: ልብስ፡ ቀጢን፡ ዘይትዐጸፍ፡ ካህን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,2 ; ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ (v. ወቀጢናን፡ ) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,4 ; መዝራዕቱ፡ የማናይ፡ ቀጢን፡ (tenuior sinistro) Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 5 ; አስሐትያ፡ ቀጢን፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 5,15 ; ሥዕርት፡ ቀጣን፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,30 ; ሠዊት፡ ቀጢናን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,7 .
b)de rebus incorporeis, ut de voce: ቃለ፡ (v. ቃል፡ ) ቀጢን፡ φωνὴ αὔρας λεπτῆς Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,12 ; ቃሉ፡ በሊኅ፡ ወቀጢን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; de spiritu Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,22 ( λεπτός ); Gadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 151 ; de perspicacia: በቀጣን፡ ዐይነ፡ ልብ፡ ἀκριβεῖ τῆς διανοίας ὄμματι Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 66.
2)in specie: ቀጠንት፡ (sive adjecto sive omisso አልባስ፡ ) vestes tenueslaeaedemque pretiosae, molles: በቀጠንት፡ ገለድኩ፡ ምስካብየ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,16 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 2 ; ዘቀጠንተ፡ ይለብስ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; በቀጠንት፡ አልባስ፡ Lucae evangelium.Luc. 7,25 ; Deg.; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 379. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ቀጠንት፡ ብ፡ ግምጃ።
qaṭṭin , fem. qaṭṭān , pluralisPl. m. qaṭṭinān , comm. qaṭṭant
Cross-references:
a) for አልባስ፡ ቀጠንት፡ videasvid. ልብስ፡ (Grébaut)
b) for አልባሰ፡ ቀጠንት፡ videasvid. ልብስ፡ (TraCES)