Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

interrog., ad res relatum (neutr.) quid?^la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.

1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ ; ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ ; ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 ; ; utrum?^la ; ; ; ; ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ ; ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ .

a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ; ; ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ; ; al.

b)saepe de qualitate rerum interrogat: qualis^la, quale?^la ምንት፡ ሕዝብከ፡ ἐκ ποίου καοῦ εἶ σύ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ( etiam d).

c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ ; ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ ; ; ; ; ; ; .

d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?^la explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel sibi appositum haud aspernatur: ; ; ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ ;

e)pronomen suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ ; ; .

f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; .

g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus es^lai.e. quid est tibi?^la ; ; ; 1 ; ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ .

h)nota locutionem: quid tibi est mecum^lanegotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ ; ; ; ; ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ .

i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?^laet de ምንት፡ cum praepp. infra.

2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine ኒ et ሂ፡ , ut ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquid^la, aliquod^la; n. 188quod^la; quidquam^la, ullum^la; substantive usurpatur: ; ; ; ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ ; ; ; ; , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidem^laut ; ; ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihil^la, nihil omnino^la: ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ ; ; ; ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modo^la ; – Adverbialiter usurpantur

a) ምንትኑ፡ vel ምንት፡ quid? quomodo? cur?^la ; ; ; ምንትኑመ፡ ; Platt.

b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?^la ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ ; ; ; ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ ; ; ; ; ; ; ; Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?^lai.e. cur risit? cur statis?^lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?^la(imperson.), ut ; p.

c) ለምንት፡ , ለምንትኑ፡

β)cui rei? quem in finem?^la ; ; ; ለምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ወለምንትኑ፡ ዝክቱ፡ ; ; ; .

d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?^la ; qua cum re?^la ; qua in re^lai.e. unde?^la በምንት፡ ኣአምር፡ ; qua re^la( womit^de, wodurch^de?) ; ; qua ratione?^la ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?^la ; ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) .

e) በእንተ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ vel በበይነ፡ ምንት፡ quam ob rem? cur? quare?^la ; ; ; ; ; .

f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?^la ; .

, plerumque m. , [amh. ምሥእ፡ ; arab. نَسْعٌ , نِسْعٌ , مِسْعٌ ]

1)aquilo^la, boreas^la ; ነፋሰ፡ መስዕ፡ τυφωνικός .

2)septemtrio^la, plaga septemtrionalis^la( βοῤῥᾶς , βορέας ): ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ ; ; ; እብሎ፡ ለመስዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; . – ( ab Aethiopibus መስዕ፡ ventus contra auctoritatem Graeci intrusus est). Memorabilis est versio loci ἐκτρέπων εἰς τὸ πρωΐ σκιάν ዘይመይጦ፡ ለብርሃን፡ መንገለ፡ መስዕ፡ . – De confusione vocis መስዕ፡ cum አዜብ፡ et ሰሜን፡ vid. ad et s.v. ሰሜን፡

masʿ

Grébaut
መስዕ፡ masʿ «Nord^fr» ― ሰሜን፡ Ms. BNFabb217, fol. 39r.
92

Leslau
መስዕ masʿ north^en, north wind^en, southwest wind^en, southeast^en 362b

ሰፍር

safr , ስፍር፡ sǝfr part of (place name) ግርማ፡ ሰፍር፡

ስፍንግ

, ስፍነግ፡ , ሰፍንግ፡ , ሰፍነግ፡ , σπόγγος spongia^la ; ( fem. ); ; ( masc. ; ሰንቡእ፡ ); ምድር፡ ተፈጥረት፡ በአምሳለ፡ ስፍነግ፡ እንተ፡ ትነብር፡ መልዕልተ፡ ማይ፡ – ( : ሰፍነግ፡ ዘ፡ ሐረንገዴ፡ ).

ልምሉም

1)virescens^la, germinans^la ; ዕፅ፡ ልምልምት፡ እንተ፡ ኢትወዲ፡ ; { ገብረ፡ ይቡሰ፡ ዕፀ፡ ልምሉመ፡ }.

2)recens^la, de uvis C; de pane: ( monachus^la) ደወየ፡ ወፈተወ፡ ኅብስተ፡ ልምሉመ፡

3)tener^la, lentus^la, mollis^la, lenis^la: ሎሰ፡ ጽቡረ፡ ልምሉመ፡ ἁπαλήν ; ሰፍነግ፡ ልምሉም፡ spongia mollis^la ; ናላ፡ ልምሉም፡ ውእቱ፡ በግዕዘ፡ ጠባይዕ፡ ὁ γὰρ ἐγκέφαλος φύσει ἐστὶν ἁπαλός ; ፈውሳት፡ ልምሉማት፡ medicamenta lenia^la ; de voce: ዐቃቤ፡ አንቀጸ፡ ምኔት፡ ይኩን፡ ልምሉመ፡ ቃል፡ ለርሑቃን፡ ወለቅሩባን፡ ወትሑተ፡ ጥቀ፡ ; { de sermone, ut: አስፈጦሙ፡ ወኄጦሙ፡ በነገረ፡ ልምሉም፡ }.

lǝmlum

Grébaut
ልምሉም፡ lǝmlum , ልምሉማን፡ lǝmlumān ; fem. ልምልምት፡ lǝmlǝmt , ልምሉማት፡ lǝmlumāt «verdoyant^fr, tendre^fr» ― ለምለም፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25

Leslau
ልምሉም lǝmlum soft^en, tender^en, mild^en, smooth^en, flexible^en, delicate^en, fresh^en, verdant^en 315b

ስፍንግ

ሰፈየ

I,1[amh. ሰፋ፡ ; سَفَّ contexuit^lafolia palmae; شَفَا medicatus fuit^la إِشْفىً subula sutoris^la] ይስፊ፡ , subula contexere^la, suere^la, consuere^la, sarcire^la, ῥάπτειν ; እለ፡ ይሰፍያ፡ መተርአሳተ፡ ለኵሉ፡ ኵርናዐ፡ እድ፡ ; አኒም፡ ወሰፍየ፡ አልባስ፡ F.N. 23; ሰፍየ፡ ልብስ፡ F.N. 36; ተበትከ፡ ቶታነ፡ አሣእኒሁ፡ (Marci) ወኮነ፡ ኀበ፡ ሀገር፡ ፩ብእሲ፡ ሰፋዪ፡ ወወሀቦ፡ ቅዱስ፡ (Marcus) አሣእኒሁ፡ ከመ፡ ይስፊ፡ ሎቱ፡ ወእንዘ፡ ውእቱ፡ ይሰፊ፡ በመስፌ፡ ተሠጥቀ፡ አፃብዒሁ፡ ; ከመ፡ ይስፊ፡ ቶታነ፡ አሣእን፡ ; (monachorum) ቦ፡ እለ፡ ይጽሕፉ፡ ወቦ፡ እለ፡ ይሰፍዩ፡ ለግብረ፡ ደብተራ፡ Gad. Za. Mich.; ሰፊየ፡ አስፋሬዳት፡ ; ; (monachus ait:) ሶበ፡ ሰፈይኩ፡ አስፈሬዳ፡ ወለለ፡ ኵሉ፡ ዐዊዶታ፡ ለመስፌ፡ ኣስተዳሉ፡ ሞትየ፡ ቅድመ፡ ኣዕይንትየ፡ ; ሰፈየ፡ et በ፡ rei insuere^larem in aliquid M.F. ( እስፊ፡ in Poligl. lectio prava est pro እተፊ፡ ).

ሰፎንያስ

, ሶፎንያስ፡ Sophonias.

quadril. , praefixo ሰ፡ causativo ( gramm.§ 73; gramm.§ 79) formata e רָגַל moveri^la, ire^la(de qua Ges. thes. p. 1261) sicut ܫܰܪܓܶܠ duxit^la. et ዝክቱ፡ demonstr. ille^la, iste^la( gramm.§ 146,1,b). Compositum est ex ዝ፡ et ኩ፡ , quare nonnumquam particula brevissima ሰ፡ inter ዝ፡ et ኩ፡ inseritur, ut: ዳኅንኑ፡ n. 1057 ዝሰኩ፡ አቡክሙ፡ ; ዝሰኩ፡ ዘምስሌከ፡ Deg. –

1)Ejus formae sunt

α) ዝኩ፡ m. , raro fem. ( ; ዝኩ፡ አንስት፡ ^b); ዝኰ፡ ( Platt; Platt; Platt; ; ; var; var; ; ; var; ; ), vel ዝኩ፡ ( ; ; ; ); fem. እንትኩ፡ ( ; ; እንትኩ፡ ራእይ፡ እንተ፡ ርእየ፡ ); እንትኩ፡ vel እንትኰ፡ vel እንተኩ፡ .

β) እልኩ፡ ( ; ; ; ; ; ; ).

α) ዝኵቱ፡ et plerumque ዝክቱ፡ m. ( ; ; ; ; al. crebro), ዝኵተ፡ vel ዝክተ፡ ( ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዝኵተ፡ Org.); fem. እንታክቲ፡ ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ), እንታክተ፡ nondum reperi.

β) እልኵቱ፡ vel እልክቱ፡ ( ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; እለኵቱ፡ ); እልክተ፡ ( ; ); fem. etiam እላክቱ፡ .

2)Usurpatur

a)ad demonstranda remotiora: ille^la, iste^la, ἐκεῖνος , ut: እንታክቲ፡ ምድር፡ ; በእንታክቲ፡ ዕለት፡ ; ; ; አብትረ፡ እልኩ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዝኩ፡ ዘ፡ .

α)opponuntur ዝ፡ vel ዝንቱ፡ hic^la, alter^laet ዝኩ፡ vel ዝክቱ፡ ille^la, alter^la, ut: ለእሉ፡ መንገለ፡ እልክቱ፡ ; ; ^b,25; ; ; ; ; ; ; ; ; ; vel እልክቱ፡ – እሉ፡ ; rarius ዝክቱ፡ – ዝክቱ፡ ἡ μὲν – ἑτέρα δέ ; ዝኵቱ፡ – ውእቱ፡ iste^la– ille^la

β)ille^lai.e. futurus^la, venturus^la: አንተኩ፡ τὴν μέλλουσαν ; ; ; .

γ)contemtim: ; ; .

b)ad demonstrandam personam vel rem modo memoratam et notam: is^la, ut: ህየንተ፡ ደመ፡ ዝክቱ፡ ἀντὶ τοῦ αἵματος αὐτοῦ ; ኵሎሙ፡ እልክቱሰ፡ ; ዝኩ፡ ዘ፡ is qui^la ; ; ዝኩ፡ ዘይለብስ፡ ; ; ; ; እልክቱ፡ እለ፡ ፡ ; quare creberrime articulo Graecorum definito ὁ ἡ τό respondet: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ τὸν ἥκοντα ; ; ; , al. sexcenties.

c)Pro neutro Latinorum accipitur: ; አላ፡ ባሕቱ፡ ጠይቅ፡ ዝክተ፡ ዘይብሉ፡ Cyr. c. ; ; ; .

, i.q. בָּשַׂר , بَشِرَ (fere ubique per ሰ፡ scriptum). I,2et I,1[a ሰረየ፡ q.v. non etymo sed usu tantum et significatione divergere videtur: ሠረየ፡ absolvere a morbo^lavel malo aliquem^la, ሰረየ፡ remittere peccata.^laUtrumque ejusdem esse radicis inde quoque probari videtur, quod in nominibus inde derivatis diversae significationes diversis formis distinctae sunt. Nihilominus ortographiam librariorum Aethiopicorum secuti alterum per ሠ alterum per ሰ፡ escribere non dubitavimus. Amharenses habent ሰረየ፡ remittere^la, ሸረ፡ (pro ሰረየ፡ ) sanari^la, convalescere^la]

1)sanare^la, mederi^la: ውእቱ፡ አቍሰለነ፡ ወይሤርየነ፡ ; ሥረይ፡ ለነፍስየ፡ ἴασαι τὴν ψυχήν μου .

2)veneficiis inficere^la, incantare^la: ; እንዘ፡ ይሠርያ፡ ( ለአርዌ፡ ምድር፡ ) መሠርይ፡ ; at M.M. f. 122 ubi hincidem psalmi locus allegatur, ይሤርያ፡ legitur; አንትሙ፡ መሰግላን፡ ዘትሤርዩ፡ ሀገረ፡ Sx. (De significatione hujus verbi etiam نَشَرَ ).

particula [quam etiam nunc, sicut in gramm.§ 64, b, cum Hupfeldio (in Zeitschrift für die Kunde des ) e radicibus pronominalibus conflatam censeo, collata hebr. אֵפוֹ , cui significatu respondet እስኩ፡ , nec non ሰ፡ et ሶ፡ col. 321] δή

1)profecto^laigitur^la: እምከመ፡ ሰማዕክሙ፡ ቃለ፡ ቀርን፡ … እስኩ፡ እመ፡ ኢትገንዩ፡ ወኢትሰግዱ፡ ለምስል፡ በጊዜሃ፡ ይወድዩክሙ፡ ውስተ፡ እቶነ፡ እሳት፡ ; ;

2)tandem^laquaeso^la, in interrogatione: እምከመ፡ ሰማዕክሙ፡ ቃለ፡ ቀርን፡ … ወእስኩ፡ ለምንት፡ ኢትሰግዱ፡

3)plerumque in sententiis exhortativis: δή tandem^la, - dum^la, quaeso^la, sane^la; sive praemissum sive postpositum verbo:

a)tert.: እስኩኬ፡ ለይምጻእ፡ ἐλθέτω ( יָבוֹא כָא ) ; እስኩኬ፡ ያድኅኑኪ፡ Jes.57,13; ይዜንዉከ፡ እስኩ፡ ወይንግሩከ፡ ; እስኩ፡ ይቁሙ፡ στήτωσαν δή .

b)Imperat.: እስኩ፡ ኩን፡ እኩየ፡ γενοῦ δὴ σκληρός ; እስኩ፡ በሎሙ፡ ; እስኩ፡ ፍታሕ፡ ለሊከ፡ ; ; እስኩ፡ ኀሊ፡ ወጠይቅ፡ ከመ፡ መሓሪ፡ ውእቱ፡ ; ንግርኒ፡ እስኩ፡ ; ; ; ; ስደኒ፡ እስኩ፡ ውስተ፡ ደወሎሙ፡ ; ; ቁሚ፡ እስኩ፡ በሥራያቲኪ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; Chrys., al. – : እስኩ፡ ብ፡ እስኪ።

(crebro per ሠ ) quadril.; eam in gramm.§ 73 praefixo ሰ፡ causativo e ረገወ፡ ( ረገፈ፡ ) formatam censui; nunc (cum Hupfeld exerc. ) ሰረገ፡ plectere^la, comere^la, ornare^la(coll. سَرِجَ et سَرَجَ I et II, ܣܪܰܓ סְרַג al.) statuere maluerim. particula inseparabilis suffixa ( gramm.§ 62,1,a; gramm.§ 168,5; gramm.§ 200,2); vim habet restringendi^laet distinguendi^laejus, ad quod pertinet, vocabuli, ita ut ante caetera emineat.

a)Additur iis enucniationis vocabulis, in quae summa orationis vis intenditur ( certe^la, vero^la): ወልድየሰ፡ ሞተ፡ ἀπώλετο τὸ παιδίον ; ; ሕያው፡ ውእቱሰ፡ ὑγιαίνει ; ; ( ክመ፡ – ሰ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; nonnumquam duobus ejusdem enuntiationis vocabulis annectitur, ut .

b)Respondet graeco μέν ( quidem^la), sive in altero membro sequatur ወ simplex, ut: ቃልሰ፡ ቃለ፡ ያዕቆብ፡ ወእደው፡ ዘዔሳው፡ ; እግዚአብሔር፡ ለዕቡያንሰ፡ ይትቃወሞሙ፡ ወለትሑታን፡ ይሁቦሙ፡ ክብረ፡ ; ; ; ; sive sequatur ወ – ሰ፡ , ut: ሰብእሰ፡ ገጸ፡ ይሬኢ፡ ወእግዚአብሔርሰ፡ ልበ፡ ይሬኢ፡ ; ; ; ; ; ; sive ወ – ኒ፡ , ut: ለአድግሰ፡ አቅምሖ፡ ወለገብርኒ፡ ገሥጾ፡ ; እንዘ፡ ሕይወትሰ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወፍተኒ፡ እምኀበ፡ ንጉሥ፡ ይነሥእ፡ .

c)Respondet graeco δέ ( autem^la, vero^la, contra^la, sed^la) et oppositionem leviorem gravioremve suugerit; rarius ሰ፡ nudum, ut: ይእዜሰኬ፡ νυνὶ δέ ; ; ; plerumque cum ወ፡ compositum, scilicet: ወ – ሰ፡ , ut: ወአእምሮ፡ ሕግሰ፡ ; ወለእለ፡ ዘእንበለ፡ ልብሰ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ወእመሰኬ፡ : nonnumquam fortiore aliqua particula adversativa adjecta, ut: ወባሕቱ፡ ለሊሁሰ፡ ; ; ወእሙንቱሰ፡ ዳእሙ፡ ክልኤሆሙ፡ እለ፡ ድኅኑ፡ ; ኮኑ፡ አበዊሁ፡ ነዳያነ፡ አላ፡ እሙንቱሰ፡ ኮኑ፡ ብዑላነ፡ በምግባረ፡ ሠናይ፡ In specie hoc ወ – ሰ፡ usurpatur,