Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

liqǝnnā

Grébaut
ሊቅና፡ liqǝnnā «dignitas magisterii^la» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Cross-references: also ልህቅና፡

ልህቅና ልህቅና ሊቅና

et ሊቅና፡ (a ልሂቅ፡ et ሊቅ፡ )

1)aetas provectior^la በልህቅናሁ፡ ( ደቂቅና፡ ) ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ወልህቅናሁ፡ ratione habita adolescentiae vel senectutis ejus^laF.M. 10,3.

2)primogenitura^la ;

3)dignitas senioris^la, principatus^la: ሢመተ፡ ሊቅና፡ ዘካህናት፡ ; ; ለሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ሊቅናሁ፡ ላዕለ፡ መሲሓውያን፡ (principatum tenet super Christianos) F.N. 4.

et ሊቅና፡ (a ልሂቅ፡ et ሊቅ፡ )

2)primogenitura^la ;

lǝhqǝnnā , liqǝnnā

Grébaut
ልህቅና፡ lǝhqǝnnā «aetas provecta^la» ― ርጅና፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Leslau
ልህቅና lǝhqǝnnā old age^en, dignity of elder^en, principality^en 309a

Cross-references: also ሊቅና፡

lǝhqǝnnā , liqǝnnā

Grébaut
ልህቅና፡ lǝhqǝnnā «aetas provecta^la» ― ርጅና፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Leslau
ልህቅና lǝhqǝnnā old age^en, dignity of elder^en, principality^en 309a

Cross-references: also ሊቅና፡

liqǝnnā

Grébaut
ሊቅና፡ liqǝnnā «dignitas magisterii^la» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Cross-references: also ልህቅና፡

III,1( a ሊቅ፡ presbyter), vox ecclesiastica: munere presbyteri^la(sacerdotis) fungi^la: እለ፡ ይትለሀቁ፡ እምኔክሙ፡ ; እለ፡ ይትለሀቁ፡ subst m. et fem.

1)congregatio^la, convent^laus^la, coetus^la, concio^la.

a)Usurpatur de quavis multitudine^la(congregata): ማኅበሮሙ፡ πάντες ; n. 599 ማኅበሮሙ፡ ለኃጥኣን፡ ; ; ; ; ; ማኅበረ፡ ወራዙት፡ ; ማኅበር፡ ዐቢይ፡ ; ማኅበሮሙ፡ ለነቢያት፡ ; ማኅበረ፡ ያዕቆብ፡ συναγογαὶ Ἰακώβ ; etiam de agmine^la, turba^la, cohorte^lamilitum; σπεῖρα ; ሰራዊተ፡ ገብርኤል፡ በበማኅበሮሙ፡ Lit. Jac.

b)de conventu^lavel consessu^laconsultantium, συνέδριον , τὸ κοινόν ; ; ; etiam de conciliis^lavel conciliabulis^lapatrum ecclesiae christianae, ut: ማኅበረ፡ ከልቄዶን፡ አብዳን፡ Enc.; ; al.

d)de ecclesia^la, universitate fidelium^laet Judaica et Christiana, ; ; ; ; ; ; ማኅበረ፡ ፫ አስማት፡ ecclesia Trinitatis^la, Org.

e)in specie de conventu religiosorum^la, coenobitarum^laReg. Pach.; Phlx. ( ብሕትውና፡ ); ሥርዐተ፡ ማኅበር፡ regula conventus^la Enc.

2)socii^la, collegae^la, sodales^la, eidem sectae, factioni, muneri, negotio addicti: αἵρεσις ; ማኅበሩ፡ ለድዮግልጥያኖስ፡ sodales^laDiocletiani^la(in persequendis Christianis) Enc.; etiam : ማኅበራን፡ socii^la, collegae^lausitatur: ደታን፡ ወአቤሮን፡ ወማኅበራኒሆሙ፡ F.M. 3,3 (at F.M. 3,5 አብያጺሆሙ፡ ) ; sacerdos, qui in balneum ire vult, ይሑር፡ ምስለ፡ ማኅበራኒሁ፡ F.M. 32,3.

1)sciens^la, scitus^la, gnarus^la, peritus^la, ; ማእምረ፡ ልብ፡ καρδιογνώστης ; ማእምረ፡ ኅቡኣት፡ ; ማእምራን፡ ለገቢረ፡ ሠናይ፡ ; ማእምራነ፡ ቃል፡ συνετοὶ ἐν λόγοις .

a)eruditus^la, doctus^la al.

b)in malam partem: divinator^la, hariolus^la, vates^la, magus^la, fatidicus^la, οἱ γνῶσται ማእምራን፡ ; ; ; γνωρισταί ; στοχαστής , Χαλδαῖοι ; γαζαρηνοί ; ; ኢትኩን፡ ማእምረ፡ ትእምርታት፡ . p. 31

2)intelligens^la, sapiens^la, prudens^la, ; ; 1 ; ( ἐπιστάμενοι ); ( συνετοί ); ; ; ( νοήμων ); ; ( πανοῦργος ); ; ; ; ; ( συνετός ); .

3)qui novit aliquem, familiaris^la, amicus^la, notus^la: ማእምርነ፡ ὁ γνώριμος ἡμῶν ; ; ( φίλος ).

et ሊቅና፡ (a ልሂቅ፡ et ሊቅ፡ )

2)primogenitura^la ;

, m. , ዲያቆናት፡ , διάκονος , diaconus^la, ; ; ; ; ; ; F.M. 31,2; F.N. 7; al. crebro.

a)archidiaconus^la: ሊቀ፡ ዲያቆን፡ F.N. 7,3; vel ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ F.N. 7,4; vel ርእሰ፡ ዲያቆናት፡ F.N. 4; vel አርሺ፡ ዲያቆን፡ ; ሊቃነ፡ ዲያቆናት፡

b)subdiaconus^la ንፍቀ፡ ዲያቆን፡ ; ; ; ; F.M. 31,3; Mavâs. 52; F.N. 8; vel ንፍቀ፡ ዲያቆናት፡

castratus^la, eunuchus^la ; ; ; ; ኅጽዋን፡ ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ ወለተ፡ ድንግለ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሊቀ፡ ኅጽዋን፡ ἀρχιευνοῦχος ; በእንተ፡ ኅጽዋን፡ ወግዙራን፡ F.M. 33. – : ኅጽው፡ ዘ፡ መዋታ፡ , [ אָב , אַבָּא , ܐܰܒܳܐ , أَبٌ ] m. , st.c. et አበ፡ (ut: ; ; አልብነ፡ አበ፡ ; ዘአልቦ፡ አበ፡ ἀπάτωρ ; ; ; quamquam Platt exhibet አባ፡ ), ante አቡ፡ in Nom. ( ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ). { Pro አቡሃ፡ poëta አባ፡ scripsit, vid. col. 1123 sub ድክታም፡ }; አባ፡ in (ut: አባሁ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; አቦ፡ pro አባሁ፡ praebent duo libri a me inspecti ; አባሃ፡ ; አባሆሙ፡ ; ; አባከ፡ ; ; ; አባኪ፡ ; ; አበኪ፡ in uno libro a me inspecto; አባየ፡ ), sed etiam አቡ፡ ( gramm.§ 154, d; ut: አቡሃ፡ ; ; አቡሆሙ፡ ; አቡኪ፡ ; አቡየ፡ ; ; አቡነ፡ ), in Vocat. አባ፡ (ut: ; ; Gen.27,18; ; ; ; ; ; ; ; vel አቡየ፡ ; ; አባ፡ ወአቡየ፡ ἀββᾶ ὁ πατὴρ Marc.14,36; ; ); አበው፡ , pater^la

a)parens^la, genitor^la, ut ; ; ; ; ; ; , aliis in locis innumeris; አበወ፡ ሥጋ፡ et አበው፡ ሥጋውያን፡ ( spiritualibus)

b) አበው፡ (non tantum patres^lased etiam) parentes^lai.e. pater^laet mater^la: ; Reg. Pach.; ; ; ;

c)progenitor^la, auctor^lageneris^la, majores^la, ut: አበ፡ ብዙኅ፡ አሕዛብ፡ ; ; ; ; አበ፡ ኵልነ፡ ; አበዊነ፡ ; አበዊክሙ፡ ; ; ; ; ; ርእሰ፡ አበው፡ ; አበ፡ አበወ፡ patriarcha^la ; አበው፡ ቀደምት፡ .

d)altor^lavel tutor^la, qui patris instar beneficiis de aliis bene meretur: ; ; ; አነ፡ ውእቱ፡ አበ፡ ምሰኪናን፡ .

e)de Deo, patre hominum, in specie Christi et Christianorum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al.; አቡነ፡ ዘበሰማያት፡ „ pater^lanoster^la“, ut: ወትብል፡ ኪርያላይሶን፡ ወአቡነ፡ ዘበሰማያት፡

f)patris^lanomine honorifice compellantur.

α)magistri, prophetae, sacerdotes ; ; ; ; ; ; et in libris Christianis sacerdotes episcopi al. patres spirituales appellantur, ut: አበ፡ መንፈስ፡ የዐቢ፡ እምአበ፡ ሥጋ፡ ;

β)abbas^lamonachorum, sive አብ፡ ut , sive አበ፡ ምኔት፡ al.

γ)annis provectiores, seniores, ut ; ; magistratus, senatores, ut ; ; seniores gentium vel familiarum; ut: እሉ፡ መላእክተ፡ ቤተ፡ አበዊሆሙ፡ ; መላእክተ፡ አበዊሆሙ፡ , et rex ipse, in formula ሕያው፡ vel ሕየው፡ አበ፡ ነጋሢ፡ ( supra sub ነጋሢ፡ col. 688.; Lud. in 350: ሕየው፡ አባ፡ ነጋሢ፡ ).

g) አበ፡ ደም፡ consanguineorum maximus, cujus vindicta sanguinis est i.e. sanguinis^laultor^lavel vindex^la, ; ; ; ; ; ; ; ; .

h)possessor^ladominus^la: አበ፡ ላህም፡ ; (coll. አበጉንባሕ፡ sub ጉንባሕ፡ ).

i)auctor^la, ut: አቡሃ፡ ለሐሰት፡ ; ubi de libris agitur: prototypum^la, n. 755archetypum^la(exemplar) libri: f. 157 (sub finem Actorum).

, [ אָב , אַבָּא , ܐܰܒܳܐ , أَبٌ ] m. , st.c. et አበ፡ (ut: ; ; አልብነ፡ አበ፡ ; ዘአልቦ፡ አበ፡ ἀπάτωρ ; ; ; quamquam Platt exhibet አባ፡ ), ante አቡ፡ in Nom. ( ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ). { Pro አቡሃ፡ poëta አባ፡ scripsit, vid. col. 1123 sub ድክታም፡ }; አባ፡ in (ut: አባሁ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; አቦ፡ pro አባሁ፡ praebent duo libri a me inspecti ; አባሃ፡ ; አባሆሙ፡ ; ; አባከ፡ ; ; ; አባኪ፡ ; ; አበኪ፡ in uno libro a me inspecto; አባየ፡ ), sed etiam አቡ፡ ( gramm.§ 154, d; ut: አቡሃ፡ ; ; አቡሆሙ፡ ; አቡኪ፡ ; አቡየ፡ ; ; አቡነ፡ ), in Vocat. አባ፡ (ut: ; ; Gen.27,18; ; ; ; ; ; ; ; vel አቡየ፡ ; ; አባ፡ ወአቡየ፡ ἀββᾶ ὁ πατὴρ Marc.14,36; ; ); አበው፡ , pater^la

a)parens^la, genitor^la, ut ; ; ; ; ; ; , aliis in locis innumeris; አበወ፡ ሥጋ፡ et አበው፡ ሥጋውያን፡ ( spiritualibus)

b) አበው፡ (non tantum patres^lased etiam) parentes^lai.e. pater^laet mater^la: ; Reg. Pach.; ; ; ;

d)altor^lavel tutor^la, qui patris instar beneficiis de aliis bene meretur: ; ; ; አነ፡ ውእቱ፡ አበ፡ ምሰኪናን፡ .

f)patris^lanomine honorifice compellantur.

α)magistri, prophetae, sacerdotes ; ; ; ; ; ; et in libris Christianis sacerdotes episcopi al. patres spirituales appellantur, ut: አበ፡ መንፈስ፡ የዐቢ፡ እምአበ፡ ሥጋ፡ ;

β)abbas^lamonachorum, sive አብ፡ ut , sive አበ፡ ምኔት፡ al.

g) አበ፡ ደም፡ consanguineorum maximus, cujus vindicta sanguinis est i.e. sanguinis^laultor^lavel vindex^la, ; ; ; ; ; ; ; ; .

h)possessor^ladominus^la: አበ፡ ላህም፡ ; (coll. አበጉንባሕ፡ sub ጉንባሕ፡ ).

i)auctor^la, ut: አቡሃ፡ ለሐሰት፡ ; ubi de libris agitur: prototypum^la, n. 755archetypum^la(exemplar) libri: f. 157 (sub finem Actorum).

et አረጋይ፡ et , fem. አረጋዊት፡ , አረጋይት፡ , አረጊት፡ m. አረጋውያን፡ et plerumque አእሩግ፡ grandaevus^la, senex^la, vetulus^la, vetula^la, anus^la; m. ; ; ; ; አረጋዊ፡ ዘበርሥአቱ፡ ይተሉ፡ ዝሙተ፡ ; አረጋዊ፡ ዘማዊ፡ ; ልሂቅ፡ ምስለ፡ አረጋዊ፡ ; ; አረጋይ፡ ; ; Rel. Bar.; Enc.; fem. አረጋዊት፡ ; ; አረጋይት፡ መበለት፡ ; አረጊት፡ ; ; Enc.; ; አረጊት፡ ዘድክምት፡ ፈድፉደ፡ ; መነኮሳት፡ አረጋውያን፡ ; ; ; አእሩግ፡ ; ; ; ( πρεςβύτεροι ); ; ( γέροντες ); ( πρεσβῦται ); ; ; ሊቅኒ፡ ወአእሩግኒ፡ ; አእሩግ፡ ወሊቃውንት፡ ; .

a)seniores^la, senatus^la, አእሩግ፡ ; ; ; ; .

b)senior^lavel prior^lamonachorum ; ይቤ፡ እኍ፡ ለአረጋዊ፡ ;

c)patriarcha^la, አረጋዊ፡ ዐቢይ፡

et , fem. ልህቅት፡ ( gramm.§ 129,a) et ለሀቅት፡ ( ; ; per archaismum ልሀቅት፡ ; ልሀቅ፡ sine dubio pro ልህቅት፡ errore librarii), m. ልሂቃን፡ , fem. ልሂቃት፡ (de ሊቃውንት፡ vid. sub ሊቅ፡ )

1)aetate provectus^la, senior^la ; ; ( πρεσβύτερος ); ( πρεσβύτης ); ልሂቅኒ፡ ወአእሩግኒ፡ በኀቤነ፡ ሀለወ፡ ; ንኡስ፡ አነ፡ በመዋዕልየ፡ ወአንትሙ፡ ልሂቃን፡ ወሊቃውንት፡ ; ; ልሂቅ፡ ምስለ፡ አረጋዊ፡ ( πρεσβύτερος μετὰ πλήρους ἡμερῶν ); ክልኤሆሙ፡ ልሂቃን፡ እሙንቱ፡ ; ; ልሂቃት፡ πρεσβύτεραι ; ልሂቃት፡ መበለታት፡ ( ንኡሳት፡ መበለታት፡ )

2)senior dignitate^la, princeps^la, presbyter^la, praefectus^la, quamquam hoc sensu forma contracta ሊቅ፡ crebrius adhibetur: እምውሉደ፡ ልሂቃነ፡ ሀገረ፡ ሮሜ፡ e filiis patriciorum^la ; al.; ዘይፈቅድ፡ ልሂቅ፡ ይኩን፡ ( πρῶτος ) ; πρεσβύτερος n. 27(ecclesiae) ; πρσβύτιδες ልሂቃት፡ et (Platt); ልሂቃነ፡ መንግሥቱ፡ primores regni^la,

m. , ጳጳሳት፡ sc. ὁ πάππας papa^lai.e.

1)presbyter^la, episcopus^la, archiepiscopus^la, ἐπίσκοπος ; ; ጳጳሳት፡ τὸ πρεσβυτέριον ; ἐπίσκοποι ; ; ; Cyr. ad al.; ; Ephesi congregati sunt ፪፻ ጳጳሳት፡ Enc.

2)in specie ጳጳስ፡ nominatur archiepiscopus primarius,

a)metropolita^la, Syn. (aliâs መጥረብሊት፡ q.v.); ; ; F.N. 4; . III,7,4; p. 441 n. 75.

3) ሊቀ፡ ጳጳስ፡ ( ; ) vel ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ , ሊቃነ፡ ጳጳሳት፡ patriarcha^la, ; ; ; Cyr.; ; Sx. crebro; F.N. 4 ab initio ubi legitur: በእንተ፡ ሊቃነ፡ ጳጳሳት፡ ወመብዝኅተ፡ ነገሩ፡ ( ለዝ፡ አንቀጽ፡ ) ዘይደልዎ፡ ለሊቃነ፡ ጳጳሳት፡ እስመ፡ ይሰመይ፡ ውእቱ፡ በውስተ፡ ካልኣን፡ እምቀኖናት፡ ዘኤጲስቆጶሳት፡ ዐቢየ፡ ወቀዳማዌ፡ ወርእሰ፡ ኤጲስ፡ ቆጶሳት።

( II,1), fem. መክርት፡ (quamquam etiam n. 201 መምክር፡ de feminis dicitur), መማክርት፡ et መምክራን፡ , suasor^la, consiliarius^la: σύμβουλος , መምክሪሁ፡ ለንጉሥ፡ ; ንጉሥ፡ ወ፮መማክርቲሁ፡ ; apocr.; ; ; ( συμβουλεύοντες ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; እስመ፡ እሙ፡ መምክረ፡ (v. መምክርተ፡ ) ኮነት፡ ከመ፡ ይኅጣእ፡ 2 ; መምክርት፡ ይእቲ፡ ለአእምሮ፡ ምስጢረ፡ እግዚአብሔር፡ μύστις τῆς ἐπιστήμης θεοῦ ; መምክርት፡ ለሠናይት፡ σύμβουλος ἀγαθῶν . – Nonnumquam መማክርት፡ sensu singularis usurpatur, ut . et አጋሪ፡ , አጋራን፡ et አጋርያን፡ , pedes^la, copiae pedestres^la: ; ; ; ; ; n. 805 ፲፻ አጋር፡ ብእሲ፡ ; አጋራን፡ ; አጋሮሙ፡ ; አጋርያን፡ ; ; ; ስሳ፡ እልፍ፡ አጋር፡ ; ስሳ፡ እልፍ፡ አጋራን፡ . (a ; primitus significat nobiles^la, liberos^la, quorum praecipuum munus erat cum rege in expeditionem proficisci, Lud. in amh. p. 5: ሐራ፡ liber homo^la, ingenuus^la)

1)exercitus^la, copiae^la: ኵሉ፡ ሐራሁ፡ στρατιά ; ; ; ; ፰፻፡ ብእሲ፡ ሐራ፡ ; ; στρατιῶται , στρατευόμενοι ; ; ; ሊቀ፡ ሐራ፡ ; copiae coelestes: ሐራ፡ ሰማይ፡ ; ; .

2)tribuni^la, centuriones^la, praefecti militum^la: ይሬስዮሙ፡ ሐራሁ፡ ወወዓሊሁ፡ ἑκατοντάρχους καὶ χιλιάρχους ; ወዓሊሁ፡ ወሐራሁ፡ παρατρέχοντες ( 11,6) καὶ τριστάται .

3)miles^la, vir militaris^la (Platt); አነ፡ ሐራ፡ ለክርስቶስ፡ (ait Minas) Mavâs. 18; item in Deg.

(a ; primitus significat nobiles^la, liberos^la, quorum praecipuum munus erat cum rege in expeditionem proficisci, Lud. in amh. p. 5: ሐራ፡ liber homo^la, ingenuus^la)

3)miles^la, vir militaris^la (Platt); አነ፡ ሐራ፡ ለክርስቶስ፡ (ait Minas) Mavâs. 18; item in Deg.

(a ; primitus significat nobiles^la, liberos^la, quorum praecipuum munus erat cum rege in expeditionem proficisci, Lud. in amh. p. 5: ሐራ፡ liber homo^la, ingenuus^la)

3)miles^la, vir militaris^la (Platt); አነ፡ ሐራ፡ ለክርስቶስ፡ (ait Minas) Mavâs. 18; item in Deg.

, m. et fem. , አፍራስ፡ [amh. ; פָּרָשׁ , فَرَسٌ ] equus^la, equa;^lam. ; ; ; ; ; ; ; ; ; ፈረስ፡ ዘኢተረየፀ፡ ይወፅእ፡ እኩየ፡ ; ረዋጺ፡ ፈረስ፡ ; ጸዐዳ፡ ፈረስ፡ ; ; equus a magis divino honore cultus ; ፈረስ፡ ገይድ፡ ; fem. : ፈረስ፡ እንተ፡ ይጼዐን፡ ንጉሥ፡ ; አፍራስ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; አፍራስ፡ ረዋጽያን፡ ; fem. : ; ; ; አፍራስ፡ አእኑስ፡ (et አትቡዕ፡ ) ; አፍራስ፡ አንስት፡ ; distinguuntur አፍራሰ፡ ጽብእ፡ vel አፍራሰ፡ መራድ፡ et አፍራስ፡ እለ፡ ይስሕቡ፡ ሰረ ገላተ፡ a,21.

a)crebro: equus cum equite^la: ድምፀ፡ ሰረገላ፡ ወአፍራስ፡ ἱππευόντων ; አፍራስ፡ n. 1354 ἱππεῖς ; ኵሎ፡ አፍራሲሁ፡ πᾶσαν τὴν ἵππον αὐτοῦ ; .

b) ዘበአፍራስ፡ vel ሰብአ፡ አፍራስ፡ eques^la, equites^la ; ; ; ; .

II,1

1)crescere facere^la( incrementum dare^la), , de plantis: ዕፅ፡ ዘበዝናም፡ አልሀቀ፡ ; ቀላይ፡ አልሀቆ፡ ( ለዕፅ፡ ) ; ; nutrire^la, alere^la, educare^la, capillos: ሥዕርተከ፡ ኢታልህቅ፡ Exp. F. Nic.; animalia ; infantes, pueros, puellas ; ; ; ; ; ; ; ( ὑψοῦν , ἐκτρέφειν , al.). Transl.: aliquem augere^laopibus

2)ad senectutem perducere^la: ; vel honores senectutis alicui tribuere^la: ኪያከ፡ አልሀቀ፡ እግዚአብሔር፡ σοὶ δέδωκεν ὁ θεὸς τὸ πρεσβεῖον ( a ሊቅ፡ , ልሂቅ፡ ); nec non ob senioratum majorem portionem^laalicui tribuere^la: (in distribuendis decimis et primogenituris) ኢያልህቅ፡ ቅድሜሁ፡ ቀዳሚ፡ ካህን፡ እምካህናት፡ ለርእሱ፡ዘእንበለ፡ ለካልኡ፡ አላ፡ ይኩን፡ ሥርዐተ፡ ክልኤሆሙ፡ ዕሩየ፡ ; III Const. Ap.

3)senectutem degere^la, Lud. ex Enc.

m. [ כֹּהֵן ܟܳܗܢܳܐ كَاهِنٌ ], ካህናት፡ ( gramm.§ 133,

a)sacerdos^laDei veri ; Israelitarum Ex. Lev. al. sexcenties; ; al.; ጋይራስ፡ ካህን፡ ለዳዊት፡ ; ይከውነኒ፡ ካህነ፡ ; ; ከህን፡ ዐቢይ፡ summus^lasacerdos^la ; ; ; ; ; ከህን፡ ዘየዐቢ፡ እምአኀዊሁ፡ ; ሊቀ፡ ካህናት፡ summus^lasacerdos^la ; ; ; ሊቃነ፡ ካህናት፡ ; ; ፳ወ፬ካህናተ፡ ሰማይ፡ ( πρεςβύτεροι ; ) ; sacerdos^lavel presbyter^laChristianorum, Syn.; n. 814F.N. 6; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; ርእሰ፡ ካህናት፡ archipresbyter^laF.N. 4; ንፍቀ፡ ካህን፡ i.q. ንፍቀ፡ ቀሲስ፡ q.v. - ካህናት፡ etiam pro abstracto usurpatur classis^lavel collegium^lasacerdotum^la ;

m. , rarius fem. (ut ) [huic nomini plerique conferunt samar. טבר mons^la, טַבּוּר locus editus^la, טִיבוּר umbilicus^la; sed etiam arab. دُبْرٌ tergum^laab eminendo^ladictum videtur, et significationes radicum دبر et דבר pone esse^laal. secundariae sunt; vicinum est I ደበበ፡ ] አድባር፡ , አድባራት፡

1)mons^la ; ; 2 ; ; ; ; ; ደብር፡ ነዋኅ፡ ; ; ; ደብር፡ ዐቢይ፡ ወነዋኅ፡ ; ; ደብረ፡ ዘይት፡ ; ደብረ፡ ቅብእ፡ ; ; ; ; ; al. crebro; ደብር፡ ብዱት፡ ( fem. ) ; አድባር፡ ነዋኃት፡ ; ; ; ; አድባር፡ ነዋኃን፡ ; አድባር፡ ነዋኅ፡ ; ; ; ; ; አድባረ፡ እስራኤል፡ ; ; 4 ; ; ; al.; de montibus ignivomis

a)in Gen.: montanus^la: ut: ሣዕረ፡ ደብር፡ χόρτος ὀρεινός Ρ rov. 27,24.

b) ደብር፡ nonnumquam montes^la, montanum^la, regio montana^la, ut ; ; ; ; ; ; ደብረ፡ አሱር፡ et crebrius አድባር፡ ; አድባረ፡ አርሞን፡ ; አድባረ፡ አራራት፡ ; ; ἡ ὀρεινή ; ; አሕጉረ፡ አድባር፡ ; ; ; .

c) ደብረ፡ ሀገር፡ et ደብረ፡ አህጉር፡ metropolis^la ; ; ; .

d)( በዓል፡ ) ዘደብረ፡ ታቦር፡ festum transfigurationis^la ታቦር፡ ; ዘደብረ፡ ዘይት፡ dominica montis oliveti^laest dominica jejunii quadragesimalis quarta, Cod. Mus. Brit. XXXII ( ); Lud. Comm. hist. p. 386.

2)finis^la, terminus^la(cfr. etiam amh. ድምብር፡ nec non aeth. ደወል፡ ) terrae, regionis: ደብር፡ ; አድባር፡ ὅρια fines^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; in specie አድባራት፡ dioecesis^laepiscopi, F.M. 31,1 al. crebro;

a)monasterium^lasive coenobium^la( . III,3,40): Reg. Pach.; ; ; ; ደብረ፡ ሊባኖስ፡ monasterium Abyssiniae celeberrimum; nomina multorum aliorum recenset Lud. Aeth. 503; አድባር፡ , ut: አድባረ፡ ገዳም፡ Lud. ex Enc.; plerumque አድባራት፡ ; ; Sx. al.

b)regio monasteriorum^la, ubi plura vel multa coenobia sunt, ut: መዳልወ፡ አልባብ፡ ተሰምየት፡ እስከ፡ ዮም፡ ደብሩ፡ Enc. ( መድሎት፡ ); አባ፡ መቃርስ፡ ዘደብረ፡ አስቄጥስ፡

4) ደብር፡ , ደብራት፡ vid. sub ዳብር፡

, ምኔታት፡ (ut videtur proprie: secessus^la, deinde) monasterium^la, coenobium^la, mansio^la: ሐነጸ፡ ምኔተ፡ ወአስተጋብአ፡ ኀቤሁ፡ አኀወ፡ ; ምኔታተ፡ መነኮሳት፡ ; ሊቀ፡ ምኔት፡ abbas^lavel prior coenobii^laPhlx. saepissime; F.N. 10; F.N. 48; አበ፡ ምኔት፡ abbas^la al.; እመ፡ ምኔት፡ abbatissa^la ; እመ፡ ምኔት፡ ላዕለ፡ ደብረ፡ ደናግል፡ (Quod Ludolfus 83 e Enc. affert እምኔታቲሁ፡ non „ ex sodalibus ejus^la“ sed ex monasteriis ejus^lasignificat). (forma e ልሂቅ፡ contracta, gramm.§ 47) ( fem. ሊቅት፡ , ), ሊቃን፡ ( fem. ሊቃት፡ Lud. e , ubi mei libri mss. ሊቃናት፡ exhibent), et ሊቃናት፡ , ልሂቃናት፡ ( gramm.§ 133,a), et ሊቃውንት፡ (a ሊቃን፡ derivatum, gramm.§ 140,a)

1)provectus^la, senior aetate^la; potissimum in ሊቃውንት፡ (rarius ሊቃናት፡ ) haec significatio occurrit ; ; ; ; ; ; ; ; al.; ሊቃናት፡ ወመሐዛት፡ . – Vulgaris notio hujus formae contractae est

2)senior dignitate et munere^la, primoris^la, princeps^la, presbyter^la, magister^la, unus e magistratu.^la

a)frequentissime de senioribus^lavel magistratu Israelitarum^la, ut ሊቃነ፡ ሕዝብ፡ ; ; ; ; plerumque in forma ሊቃናት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; sed etiam in forma ሊቃውንት፡ 1 ; ; ; ; ; ; ትኩን፡ ሊቀ፡ በውስተ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; . Pro fem. ἄρχουσαι legitur ሊቃናት፡ .

b)passim graecam vocem πρέσβεις ( legatos^la) interpretes Aeth. ሊቃውንት፡ verterunt, ut .

c)de senioribus i.e. presbyteris^laaliisque praepositis ecclesiae^laChristianae ; ; ; ; pro fem. ; ( ልሂቃናት፡ rom.); ሊቃውንተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ primates^laecclesiae^la(archipresbyteri, episcopi et superiores)

d)de magistris^lavel doctoribus^laJudaeorum Christianorumve ; ; ; ; ሊቃነ፡ ኦሪት፡ νομοδιδάσκαλοι ; ሊቃውንት፡ διδάσκαλοι ; ሊቃናት፡ p.; .

e)de principe^laseu praeposito^lain qualibet arte, dignitate vel vitae genere (respondet graecum ἀρχι -) ut ሊቀ፡ ሐመር፡ ναύκληρος ; ሊቀ፡ ሐራ፡ ; ሊቀ፡ መላእክት፡ archangelus^la , ሊቃነ፡ መላእክት፡ ; ሊቀ፡ ምኔት፡ (sive አበ፡ ምኔት፡ ) abbas monasterii^la ; ሊቀ፡ መዘርት፡ et ሊቀ፡ ቀዳሕያን፡ ( ἀρχιοινοχόος ), ሊቀ፡ ሠራዊት፡ ἀρχιστρατηγός (sive መልአከ፡ ሠራዊት፡ ) ; ሊቀ፡ መበስላን፡ ἀρχιμάγειρος ; ሊቀ፡ ኀባዝያን፡ ἀρχισιτοποιός ; ሊቀ፡ ኅፅዋን፡ ἀρχιευνοῦχος ; ; ሊቀ፡ ካህናት፡ ἀρχιερεύς ; ሊቀ፡ ኬነት፡ ( ἀρχιτέκτων ) ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ሞቅሕ፡ ; ( ἀρχιδεσμοφύλαξ ); ሊቃነ፡ ገባር፡ ( ἐπιστάται τῶν ἔργων ) ; ሊቀ፡ ገዛእት፡ ἀρχιτρίκλινος ; ; ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ patriarcha^la(ecclesiae); ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ archidiaconus^la.

3)In regno Abyssiniae socii supremi rei publicae consilii et primores regni hoc nomine vocabantur ( Isenb. amh. sub ሊቅ፡ et sub አለቃ፡ ); in ecclesia ሊቅ፡ (amh. አለቃ፡ ) in specie inspectorem ecclesiasticorum^la, oeconomum ecclesiae^lasignificat (Lud. ; ; ; 263). – Voc. Ae.: ቃውም፡ ሊቅ፡ ብ፡ አለቃ፡

(forma e ልሂቅ፡ contracta, gramm.§ 47) ( fem. ሊቅት፡ , ), ሊቃን፡ ( fem. ሊቃት፡ Lud. e , ubi mei libri mss. ሊቃናት፡ exhibent), et ሊቃናት፡ , ልሂቃናት፡ ( gramm.§ 133,a), et ሊቃውንት፡ (a ሊቃን፡ derivatum, gramm.§ 140,a)