Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

II,1subjicere imperiolaalicujus vel suo, subjungere sub potestatemlaalicujus vel suam, subigerela, perdomarela, domarela: ኵሎ፡ በሓውርተ፡ አግሪርየ፡ ἐπικρατήσας Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,7 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,37 ; Danielis prophetia.Dan. 2,40 ; Danielis prophetia.Dan. 2,44 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 11,1 ; ኵሎ፡ አግረርከ፡ ሎቱ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,51 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 46,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,3 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,22 ; አግሪሮ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,8 ; አግረሮሙ፡ ἐτροπώσατο αὐτούς Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,1 ; ታገርረከ፡ ምሕረተ፡ እግዚአብሔር፡ εἰς μετανοήν σε ἄγει ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 romanae editionisrom.; እስከ፡ ታገርራ፡ ለነፍሱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,17 ; ለልሳን፡ አልቦ፡ ዘይክል፡ አግርሮታ፡ δαμάσαι Jacobi epistola.Jac. 3,8 ; ይሰርሕ፡ እስከ፡ ያገርር፡ ተያፍኒሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,26 ; exercerelaaliquem ad aliquid, γυμνάζειν , አግርር፡ ርእሳከ፡ ለጽድቅ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,7 . n. 1156
, rarius አዕወረ፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,11 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 25,7 varia lectiovar.), rarissime አዐረ፡ ( Regum liber biblicum IV.4 Reg. 25,7 varia lectiovar.) II,1SubjunctivusSubj. ያዑር፡ ; in Imperf. etiam II,2 ያዔውር፡ ;
1)effoderela, eruerelaoculos alicujus: ወአዕይንቲሁ፡ ለጼዴቅያስ፡ አዖረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 46,7 versio novavers. nov.; አዕወሮ፡ (v. አዖሮ፡ ) et አዐሮ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 25,7 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 77.
2)caecum redderela, excaecarela, occaecarela, cumc.Acc.hominum vel cumc.Acc.oculorum et pronomen suffixumpron. suff.personapers.( alicuilavel alicujusla): Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,11 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,11 ; አዑሮሙ፡ አዕይንቲሆሙ፡ ወአዖሮሙ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 6,18 ; ሕልያን፡ ያዐውር፡ አዕይንተ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,8 ; Deuteronomium.Deut. 16,19 ; አምኃ፡ ወሕልያን፡ ያዐውሮሙ፡ አዕይንቲሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,29 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 10 ; አዖረ፡ አዕይንተ፡ ልብ፡ F.M. 25,1; ጸላኢ፡ አዖረ፡ ልቦሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 263 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 267 ; ለልቡ፡ አዖሮ፡ ሰይጣን፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 1 ; ሕልያን፡ ያዔውር፡ አዕይንተ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4. ( Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,17 est locus corruptus).
participiumpart.( II,1)
1)contristansla, moerorem afferensla n. 124(qaue duae formae fere promiscue usurpantur): ነውር፡ ማሕዝን፡ (v. ማሕዝን፡ ) ለልብ፡ πάθος ἐν σώματι καρδίαν λυπεῖ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,20 ; ቃል፡ ማሕዝን፡ λόγος λυπηρός 15,1; ማሕዘነ፡ ኮኖ፡ ዝቃል፡ በቅድመ፡ አዕይንቲሁ፡ Kuf. p. 66; ሕዳጥ፡ ውእቱ፡ ንበረትነ፡ ወማሕዝን፡ (v. ማሕዘን፡ ) λυπηρός Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 .
2)misericordiam commovensla, miserabilisla, ut: mendicusla በአርአያ፡ ማሕዘን፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 (Quod J. Ludolfus sub hoc vocabulo recenset ማሕዘን፡ adulteriala, videasvid.sub መሐዘ፡ ).
māḥzǝn , ማሕዘኒ፡ māḥzani
Leslau
ማሕዝን māḥzǝn , ማሕዘኒ māḥzani saddeningen, provoking sadnessen, who causes sorrowen, sorrowfulen, grievousen 254a
Cross-references: videasvid. also ማሕዘኒ፡
Substantivumsubst.m. et fem. (ut Paralipomenon liber II.2 Par. 6,26 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 100,12 ), pluralisPl. ዝናማት፡ pluviala: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,33 ; Deuteronomium.Deut. 11,17 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 12,17 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 12,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,30 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,3 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,10 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,58 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,4 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,31 ; Actus apostolorum.Act. 14,17 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,7 ; ዝናመ፡ ክረምት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 34,26 ; liber Jobi.Job 37,5 ; ይትከዐው፡ ዝናም፡ እምውስተ፡ ደመና፡ liber Jobi.Job 36,27 ; ደመና፡ ዝናም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,26 ; Jesaiae prophetia.Jes. 18,4 ; ሶበ፡ ይወርድ፡ ዝናም፡ እምሰማይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 55,10 ; ዝናመ፡ ረከበ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,49 ; ዝናመ፡ ተወን፡ ወመፀው፡ ὑετὸς πρώϊμος καὶ ὄψιμος Jeremiae prophetia.Jer. 5,24 ; ዝናመ፡ ክረምት፡ ዘቀዳሚ፡ ወዘደኃሪ፡ Hosea.Hos. 6,3 ; ዝናመ፡ ጸዳይ፡ ወመፀው፡ Zachariae prophetia.Zach. 10,1 ; ዝናም፡ ብዙኅ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 25 Enc.; ዝናማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; ወረዱ፡ ዝናማት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 24 ; ዝናማት፡ እሙራት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,14 ; ባርክ፡ ነፋሳት፡ ሰማይ፡ወዝናማት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 14 ; Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 10 Enc.
c)casus nivisla, ningorla: ነኪር፡ n. 1054 ለልብ፡ ዝናሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,18 .
d)rosla, δρόσος , አኮኑ፡ ዝናም፡ ያቈርሮ፡ ለመርቄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; ዝናም፡ እምከመ፡ ወረደ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,22 .
sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )
1)praepositiola, qua Latinorum vox singulila, Graecorum ἀνὰ vel κατὰ cumc.Acc.exprimitur ( gramm.§ 159,g et gramm.§ 164,2). Neque tantum ibi usurpatur, ubi simplex praepositio ለ፡ ipsa constructione postulatur, ut: ሲሳይ፡ ዘለለ፡ ዕለት፡ alimentum in singulos dieslaMatthaei Evangelium.Matth. 6,11 ; ለለ፩ ἑκάστῳ Matthaei Evangelium.Matth. 25,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,49 ; ምዕረ፡ ለለዓመት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,10 ( videasvid. ለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 6 ); Zachariae prophetia.Zach. 14,16 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,4 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,2 ; Esther, liber biblicus.Esth. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,1 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,10 ; አዐርግ፡ ለለሰማይ፡ ad singulos coeloslaAscensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,25 ; sed etiam alias, et ipsi subjecto enuntiationis ለለ፡ praeponitur: ተኈለቁ፡ ለለ፡ ብእሲ፡ ብእሲ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 4,49 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,16 ; ለለዓመት፡ quotannislaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 20,35 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,2 ; ለለ፡ በዓል፡ Marci Evangelium.Marc. 15,6 ; ለለምልአቱ፡ quotiescumque plenus estlanot able to find explanation in abbreviation listKedr f. 88. Etiam accusativo adverbiali praemittitur: ለለ፡ ነግሀ፡ ወሰርከ፡ Enc. (cfr. እምነ፡ et እስከ፡ ). Hic annotare n. 25juvat, in libris impressis et mss. pro ለለ፡ reperiri ለእለ፡ sensu distributivo quotla, quotcumquela, ex gr. ፲ወ፪ መሳፍንት፡ ለእለ፡ ሕዘቢሆሙ፡ 12 principes, quot populi corumlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 25,16 ; ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,3 in annot.); አመ፡ ዐሡረ፡ ወርኅ፡ ታስዕ፡ ይበክዩ፡ ለለዓሙ፡ (v. ለእለ፡ ዓሙ፡ quotquot anni redeuntla) Machb. not able to find explanation in abbreviation listMeem. str. 11 ; not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 16 ; item pro ለእለ፡ editionis Plattianae occurrit ለለ፡ quotcumquelaMarci Evangelium.Marc. 6,22 romanae editionisrom.: አሥመረቶ፡ ለሄሮድስ፡ ወለለ፡ ይረፍቁ፡ ምስሌሁ፡
2)conjunctiola: quotiescumquela, ut: ለለተናገርኩ፡ አዐወዩ፡ በግፍዕ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,8 (vers. alt.); ለለተናገርኩ፡ מִדֵּי דְבָרֶיךְ Jeremiae prophetia.Jer. 31,27 (vers. alt., hebr. 48,27); ለለተናገርክዎ፡ ተዘከርኩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,20 (vers. alt.); ለለወለዳ፡ ተባዕተ፡ ቅትላሁ፡ F.M. 23,2; ወኮኑ፡ ለለ፡ ይሰምዑ፡ ነገሮ፡ ያፈደፍዱ፡ ግዘፈ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 364 ; ለለይወጽኡ፡ ውስተ፡ ፀብእ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50. Etiam cum hoc ለለ፡ in libris mss. permutatur ለእለ፡ , exempli gratiaex. gr.in not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 4 ; not able to find explanation in abbreviation listMachb. Meem. str. 5. አምጣነ፡ ትበልዑ፡ ሥጋሁ፡ ወለለ፡ (v. ወለእለ፡ ) ትሰትዩ፡ ደሞ።
lalla
Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumquela particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20
Leslau
ለለ lalla- (repeated ‘la’) expresses the distributive, (at, for) every, eachen; e.g. ለለ፡ በዓል lalla baʿāl at every feasten
with suffix pronouns the base is ለሊ lalli- , ለል lallǝ- ; e.g. ለልየ for my parten, ለሊሁ he himselfen, he aloneen, and so on (see 344, 374)
303a
pronomen; non reperitur nisi cum pronominibus suffixis ( ለሊየ፡ vel ለልየ፡ , ለሊከ፡ ለሊኪ፡ , ለሊሁ፡ ለሊሃ፡ ; ለሊነ፡ , ለሊክሙ፡ ለሊክን፡ , ለሊሆሙ፡ ለሊሆን፡ ) conjunctum ( gramm.§ 62,1,c et gramm.§ 150,c)
1)ipsela, ala, umla. Usurpatur tamquam appositio subjecti (de accusativo videasvid. ርእስ፡ et ኪያ፡ ; de genitivo videasvid. ዚአየ፡ , እንቲአየ፡ ); rarissime pronomini suffixo (cfr. gramm.p. 396) appositum occurrit, ut ብከ፡ ለሊከ፡ in te ipsumlaliber Jobi.Job 4,5 ; እምኀቤየ፡ ለሊየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 14,10 . Locum habet, et ubi subjectum nonnisi persona verbi expressum est: ለሊሁ፡ ያአምር፡ liber Jobi.Job 11,11 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 5,6 ; ለሊክሙ፡ ፍትሑ፡ liber Jobi.Job 13,8 ; liber Jobi.Job 30,34 ; liber Jobi.Job 34,32 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,26 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,20 ; Jeremiae prophetia.Jer. 17,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 49,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,34 ; Hezekielis prophetia.Hez. 27,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,1 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 1,9 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 5,2 ; et in enutiatione nominali: ለሊክሙ፡ ሰማዕትየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,12 ; et ubi subjectum nomine vel pronomine expressum est: ለሊሁ፡ እግዚአብሔር፡ ፀብአ፡ ሎሙ፡ ፀሮሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,29 ; ውእቱ፡ ለሊሁ፡ liber Jobi.Job 28,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 36,1 ; Josuae liber.Jos. 22,23 . Praeterea notare juvat constructionem ለሊሁ፡ ነፍሶ፡ ይጌምን፡ μολύνει τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,28 (ipse suam animam polluit); እሙንቱ፡ ለሊሆሙ፡ ገብርዎ፡ ለዝንቱ፡ αὐτοὶ ἑαυτοῖς ἐποίησαν ταῦτα Judith liber apocryphus.Judith 11,2 . Nonnumquam vertendum est et ipsela, ut Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,2 .
2)spontela, sua spontela, ultrola, de personis et rebus: Jeremiae prophetia.Jer. 23,21 (bis); ኢይትነሥኡ፡ ለሊሆሙ፡ μὴ δι᾽ αὐτῶν ἀνίστασθαι Epistola Jeremiae, apocrypha.Ep. Jer. 26 ; ለሊሃ፡ ዘመወት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 23,43 ; ዘለሊሁ፡ ይበቍል፡ τὰ αὐτόματα ἀναβαίνοντα Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,11 ; ተርኅወት፡ ለሊሃ፡ αὐτομάτη Actus apostolorum.Act. 12,10 ; ለሊሆሙ፡ ገረሩ፡ ηὐτομόλησαν Jesaiae prophetia.Jes. 10,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,4 .
Substantivumsubst., plerumque m. ( fem. Hezekielis prophetia.Hez. 28,7 )
1)formala, pulchritudola, formositasla, venustasla, κάλλος : ሥና፡ ለብእሲት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,8 ; ላሕየ፡ ሥና፡ ለብእሲት፡ ኄርት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,16 ; Esther, liber biblicus.Esth. 1,11 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,7 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,19 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,23 ; ሥነ፡ ገጻ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,21 ; ሥነ፡ ላሕይ፡ εὐμορφία Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,10 ; ሥነ፡ ራእዩ፡ εὐπρέπρεια Jacobi epistola.Jac. 1,11 ; ለልየ፡ ረሰይኩ፡ ሊተ፡ ሥነ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 27,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 27,4 ; ኢትዘሀር፡ በሥነ፡ አልባሲከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,4 ; ሥነ፡ ጽዕዱቱ፡ κάλλος λευκότητος αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,18 ; ሥነ፡ ገዳም፡ τὰ ὡραῖα τῆς ἐρήμου Joelis prophetia.Joel 1,19 ; Joelis prophetia.Joel 1,20 ; arborum Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,3 ; florum Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,8 ; ሥን፡ ወላሕይ፡ χάρις καί κάλλος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,22 ; nonnumquam, sicut κάλλος , ornamentala, pulchritudola: ( καλλονή , κάλλος ) ለሥኑ፡ አልቦ፡ መድሎተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,15 ; ሥነ፡ ግዕዙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,17 ; Jacobi epistola.Jac. 3,13 ; ሥነ፡ ምግባሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,23 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 23 ; ሥነ፡ ተድላ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,64 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሥን፡ ዘ፡ ደምግባት።
śǝn , ስን sǝn
Grébaut
ሥን፡ śǝn «beautéfr, élégancefr» ― ማማር፡ , ደም፡ ግባት፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132
Leslau
ሥን śǝn , () ስን sǝn beautyen, charmen (of speech), graceen, goodnessen, excellenceen, virtueen 532a
Substantivumsubst.[ רוֹשׁ ܪܺܝܫܳܐ رَأَسَ , amh. ራስ፡ ] m. , rarius fem. (ut Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,3 ; not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 231 de capite corporis), pluralisPl. አርእስት፡ (semel, scilicetsc.Paralipomenon liber I.1 Par. 12,20 in Cod. d'AbbadieAbb.CXLI reperi ርእሳን፡ , sed alii habent ርኡሳን፡ ), pluralisPl.pluralisPl. አርእስታት፡
1)caputlacorporis hominum et animalium Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,17 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,7 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,17 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,19 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,3 ; ርእስ፡ ወዘነብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,14 ; አልቦ፡ ርእስ፡ ዘየአኪ፡ እምርእሰ፡ አርዌ፡ ምድር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,1 sequensseq.; Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,8 ; et aliis in locis innumeris; መካን፡ ዘይመትሩ፡ ውስቴቱ፡ አርእስታተ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 5.
a)synecdochice pro capillola, non tantum in locutione: ተላጸየ፡ ርእሶ፡ ut Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,19 ; sed etiam ፀፈረት፡ ርእሳ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,8 .
b)pro corporelavel vitala: ዐቀብተ፡ ርእሱ፡ οἱ φυλάσσοντες τὸ σῶμα αὐτοῦ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 1,10 . {
2)cumc.suff. pronomenpron.: ipsela(ubi verbo vel nomini vel praepositioni subjunctum est; ubi ipselaSubjectum est, ለለ፡ utuntur): ለልየ፡ ሰባሕኩ፡ ርእስየ፡ me ipsumlaEvangelium Joannis.Joh. 8,54 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,24 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,7 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 5,3 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 5,5 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,30 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,13 ; ቤተ፡ ርእሱ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 20,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,19 ; ለርእሶሙ፡ ἑαυτοῖς Jeremiae prophetia.Jer. 30,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 34,9 ; እመ፡ አሕመምከ፡ ርእሰከ፡ liber Jobi.Job 22,23 ; liber Jobi.Job 25,4 ; ኣአምር፡ ርእስየ፡ ከመ፡ መሬት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 42,6 ; ኢትኩን፡ ጠቢበ፡ ዘበርእስከ፡ παρὰ σεαυτῷ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,12 ; Canticum Canticorum.Cant. 1,18 ; ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 ; Judith liber apocryphus.Judith 16,18 ; ኢይክል፡ ርእሶ፡ ረዲአ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,16 ; ኢታዐቢ፡ ርእሰከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 1,30 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; ይበቍዕ፡ ለርእሱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,28 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,28 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,29 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,58 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,62 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,41 ; ለለ፡ ርእሶሙ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,53 ; etiam de rebus inanimatis Matthaei Evangelium.Matth. 6,34 ; liber Jobi.Job 31,26 . Omisso pronomen suffixumpron. suff.ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,18 Platt. Nota
b) በርእሱ፡ አው፡ በመጽሐፈ፡ መልእክቱ፡ praesens aut per literaslaFetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,2 .
3)
5)pars anteriorla, fronsla, principiumla, initiumla: ትሠይመኒ፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ሕዝብ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,47 ; ርእሰ፡ ፍኖት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,25 ; Hezekielis prophetia.Hez. 16,31 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,19 ; ርእሰ፡ ማእዘንት፡ κεφαλὴ γωνίας lapis angularislaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 117,21 ; Marci Evangelium.Marc. 12,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,42 ; ርእሰ፡ ማእዘንተ፡ ምኵራብ፡ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ Lucae evangelium.Luc. 4,9 ; ርእሰ፡ ምርፋቃት፡ ἡ πρωτοκλισία Matthaei Evangelium.Matth. 23,6 ; ርእሰ፡ ወርኅ፡ initium lunae crescentislaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 73,4 ; ርእሱ፡ ለነገረ፡ ጥበብ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,2 ; vel absolute: አነ፡ ርእስ፡ ወማኅለቅት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,13 ; etiam de tempore: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 40,2 ; Deuteronomium.Deut. 11,12 ; አመ፡ ርእሰ፡ ሠርቅ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 29,1 ; እምርእሰ፡ ሰንበት፡ እስከ፡ ተፍጻሜቱ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 23,8 .
rǝʾs , rǝʾǝs pluralisPl. ʾar(ǝ)ʾǝst , pluralisPl.pluralisPl. ʾar(ǝ)ʾǝstāt
1) (Dillmann 5) beginningen ወካዕበ፡ ንጽሕፍ፡ ነገረ፡ ዘኃደግናሁ፡ ውስተ፡ ርእስ፡ እምአርእስተ፡ ምንባባት።We will resume writing the account we interrupted in the beginning of the chapters of the readingsen 51 § 92 (ed.), 29 § 92 (tr.)
Compounds
a) (Dillmann 3 b) ርእሰ፡ ጥቃቅናት፡ rǝʾsa ṭǝqāqqǝnāt Substantivumsubst. (title) ‘the chief of the youths’ (‘cf. liqä nǝʿusan 384 53 n. 105), videasvid. ጥቃቅናት፡
b) ርእሰ፡ ህበይ፡ rǝʾsa hǝbay literallylit. monkey’s headen a decorative element of Axumite architecture: a short beam placed horizontally across the wall with round ends ወቀስተ፡ ደመና፡ ፲። ወርእሰ፡ ህበይ፡ ፴፻ወ፰፻፲ወ፭።Les qasta damanā (arcs-en-ciel) sont au nombre de 10; les reʾesa hebay, 3,815;fr 7 l. 10 (ed.), 7 l. 17–18 (tr.) (It is described and illustrated in 18–19 , 121–122), videasvid. ሕበይ፡
Grébaut
ርእስ፡ rǝʾs , pluralisPl. አርእስት፡ ʾarʾǝst «têtefr, sommitéfr, cimefr, chapiteaufr, sommetfr, cheffr» ― ራስ፡ , ጫፍ፡ , አለቃ፡ Ms. BNFabb217, fol. 60r.
154
Leslau
ርእስ rǝʾ(ǝ)s (pluralisPl. አርእስት ʾar(ǝ)ʾǝst , pluralisPl.pluralisPl. አርእስታት ʾar(ǝ)ʾǝstāt ) headen, topen, summiten, chiefen (thing), chiefen (leader), beginningen, capitalen (of column), principalen (money), numberen, sumen, chapteren, titleen (of a book); with suffix pronouns ‘self’; e.g. ርእሱ rǝʾǝsu he himselfen, አአምር፡ ርእስየ ʾaʾammǝr rǝʾǝsǝya I know myselfen; also ‘own’ with a noun in a construct state + rǝʾǝs- with suffix pronouns; e.g. ቤተ፡ ርእሱ beta rǝʾǝsu his own houseen
ለለርእሱ lallarǝʾǝsu eachen, e.g. ለሰብአ፡ ዓለም፡ ለለርእሱ lasabʾa ʿālam lallarǝʾǝsu to each person of the worlden
ርእሰ፡ መንግሥት rǝʾǝsa mangǝśt capital cityen, head of stateen, videasvid. መንግሥት፡
ርእሰ፡ ካህናት rǝʾǝsa kāhǝnāt archpriesten, videasvid. ካህን፡
ርእሰ፡ ዲያቆናት rǝʾǝsa diyāqonāt arch deaconen, videasvid. ዲያቆን፡
ርእሰ፡ ንዋይ rǝʾǝsa nǝwāy principal of moneyen, videasvid. ንዋይ፡
ርእሰ፡ ማእዘንት rǝʾǝsa māʾǝzant cornerstoneen, videasvid. ማእዝን፡
አርእስት፡ ʾar(ǝ)ʾǝst indexen
አርእስተ፡ ነገር ʾar(ǝ)ʾǝsta nagar topicsen, table of contentsen, videasvid. ነገር፡
458a
ርእሰ፡ ሀገር rǝʾsa hagar capitalen, videasvid. ሀገር፡ 216a
ረሰየ፡ ርእሶ rassaya rǝʾǝso he valued himselfen, he esteemed himselfen, videasvid. ረሰየ፡ 474b
አሕጸጸ፡ ርእሶ ʾaḥṣaṣa rǝʾso he humiliated himselfen, videasvid. አሕጸጸ፡ 247b
ርእሰ፡ ምርፋቅ፡ rǝʾǝsa mǝrfāq seat at the head of a tableen, videasvid. ምርፋቅ፡ 463b
humidum essela[cll. לַח humidus, recensla; לְחַ humorlaet aram. לַחְלַה .]
I,1, rarius I,2[ זָרָה ܕܪܳܐ ذرا ; vicinum ዘርአ፡ et ዘርዘረ፡ ] SubjunctivusSubj.I,1 ይዝሩ፡
1)spargerela, dispergerela, dissiparela, Matthaei Evangelium.Matth. 25,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,26 ; ዘረዎ፡ ( ለሐመድ፡ ) ውስተ፡ ሰማይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,10 ; እዘሩ፡ ኀፍረተ፡ ውስተ፡ ገጽክሙ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,3 ; እዘሩ፡ (v. እዜሩ፡ ) አብድንቲክሙ፡ ላዕለ፡ ምስለ፡ አማልክት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,30 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 16,13 ; ይዘርዎ፡ ለበረድ፡ πάσσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,17 ; διασπείρειν , διασκορπίζειν , cumc.Acc.rei vel personapers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 11,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,46 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 52,7 ; liber Jobi.Job 18,15 ; nubem liber Jobi.Job 37,10 ; ዝርዉ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 13,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,20 sequensseq.; Zachariae prophetia.Zach. 1,21 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,12 ; Lucae evangelium.Luc. 1,51 ; እዘሩ፡ አብድንቲሆሙ፡ ውስተ፡ ፍናው፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,16 ; ከመ፡ እዝርዎሙ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 20,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,33 ; እዘርዎሙ፡ ማእከለ፡ አሕዛብ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; እዘርዎሙ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ነፋሳት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,10 ; ራብዕቶ፡ ትዘሩ፡ በነፋስ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,2 .
a) ዘሮኪ፡ ፍናዊኪ፡ διέχεας dispersisti vias tuaslai.e. circumvagata eslaJeremiae prophetia.Jer. 3,13 .
b) ዘረዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ውስተ፡ ትዕይንቶሙ፡ ወውስተ፡ ማኅፈዶሙ፡ al. dispersitlai.e. huc illuc dimisitlaJudith liber apocryphus.Judith 7,32 .
2)dissiparelaopes
a)in malam partem: prodigerela, disperderela, ዘሮኪ፡ ውርቅየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,36 ; Lucae evangelium.Luc. 15,13 ; Lucae evangelium.Luc. 16,1 ; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 10 ; ዘሪዎቱ፡ ንዋየ፡ ለመብልዕ፡ ወመስቴ፡ F.M. 17,4; ዘኢይዘሩ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ለወፍረ፡ ቤቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86.
b)in bonam partem: effunderela, liberaliter erogarela, dilargirila, ዝሩ፡ እክለከ፡ ላዕለ፡ መቃብረ፡ ጻድቃን፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 4,17 ; ዘረወ፡ መክፈልተ፡ ንዋዩ፡ ላዕለ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 1 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 9,9 ; ለነዳያን፡ ዘረወ፡ ( ንዋዮ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 26 Enc.
3)ventilarela, ventilando segregarela: ዘረወ፡ ኢምእመናነ፡ እምነ፡ ጉባኤ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 5 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ዘረወ፡ ዘ፡ በተነ።
I,1[amh. ልም፡ hebetatus oculisla; vicina sunt רָחַף רָחַם ( ምሕረ፡ ) رَخُفَ رَخِفَ , رَخَمَ , رَخُصَ ; conferascfr.etiam ለምለመ፡ et ሐመልመለ፡ ] tenerumla, tenuemla, debilemla, infirmum esselavel fierila: tenuiorla(infirmior) eo estlaLucae evangelium.Luc. 5,36 romanae editionisrom.; ሰብእሰ፡ እኩይ፡ ወአርዌ፡ ምድር፡ ይልሕሞ፡ እከየ፡ homo malus estla, eoque serpens infirmior malitialaCyr. de r. fid. f. 59; M.M. f. 71. In M.F. legi: ቅርፍቶሙ፡ አድሪቀከ፡ ይደቍሱ፡ n. 31 እስከ፡ ይልሕም፡ cortex, postquam exsiccata est, contunditur, donec erit tenuisla(comminuta). lǝḥma
Grébaut
ልሕመ፡ lǝḥma I,1 présente deux sens fondamentaux.
1) Sens propre : être broyéfr, être moulu trés finementfr, être pulvériséfr (farine et matières semblables). Ce sens originel a été reconnu par Juste d’Urbin. Cf. Ms. BNFabb217, fol. 12v et Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3. Dillmann dans son Lexicon ne mentionne ce sens qu’à titre d’exception : «In M[aṣḥafa] F[aws] : ቅርፍቶሙ፡ አድሪቀከ፡ ይደቍሱ፡ እስከ፡ ይልሕም፡ cortex, postquam exsiccata est, contunditur, donec erit tenuisla (comminuta)». «être broyé finementfr, être pulvériséfr; (propr.) se dit de la farine et autres matières très finement broyées; (figur.) être faiblefr, être d’une santé ruinéefr» ― ላመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v.
2) Sens figuré : être faible de santéfr, avoir une santé brisée, ruinéefr. Dillmann a retenu comme sens premier ce sens dérivé et l’a appliqué aux trois formes enregistrées dans le Lexicon : ልሕመ፡ I,1 , አልሐመ፡ II,1 , ልሑም፡ .
Le sens propre (‘être finement broyé’) et le sens figuré (‘empirer’ (maladie)), qui ont été donnés plus haut, sont confirmnés par les ‘Sawāsew’ (dictionnaires indigènes).
21
Leslau
ልሕመ lǝḥma (yǝlḥam) (D, 21), ለሐመ፡ laḥama (, ) be tenderen, be soften, be reduced to powderen, be pulverizeden, be flexibleen, be suppleen, be feebleen, be infirmen, be moisten 311a
Substantivumsubst., m. et fem. ,
1)[proprie: perspicuus, clarus, videasvid. እሙር፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1 ; non est, quod hoc nomen cum Ludolfo ex ἡμέρα vel ex ⲁⲙⲉⲣⲓ repetamus] solla: በእግረ፡ አሚር፡ ὑπὸ ἀκτίνων ἡλίου Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,4 . (Etiam in Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae. አሚር፡ inter nomina solis enumeratur).
2)diesla, sed nonnisi in quibusdam locutionibus usitatum, ut
b) ይእተ፡ አሚረ፡ vel ውእተ፡ አሚረ፡ illolavel eo diela, tumla, tuncla, de tempore futuro: ይእተ፡ አሚረ፡ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ Jesaiae prophetia.Jes. 2,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 3,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 38,1 ( ἐν τῷ χρόνῳ ἐκείνῳ ); Joelis prophetia.Joel 4,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 38,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,30 ; ውእተ፡ አሚረ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 17,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 31,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,9 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 145,3 ; Danielis prophetia.Dan. 12,1 ( ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ; τότε Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 95,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,25 ; Judith liber apocryphus.Judith 6,6 ; ይእተ፡ አሚረ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,7 (in apodosi enunciationis temporalis); de praeterito: ውእተ፡ አሚረ፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 2,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 40,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,19 ; ይእተ፡ አሚረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,20 ; τότε Genesis liber Pentateuchi.Gen. 13,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,17 .
d) እስከ፡ ውእተ፡ አሚረ፡ usque in illum diemlaDanielis prophetia.Dan. 12,1 .
3)primus diesla: አመ፡ ዐሡሩ፡ ወአሚሩ፡ undecimo diela(mensis) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 29 ; secundum Ludolfum etiam primus dieslaseu calendae mensisla, ut: አመ፡ አሚሩ፡ (i.q. አመ፡ ፩ ) ለሐምሌ፡ (in literis ad Ludolfum datis). n. 732
I,1[amh. ላሰ፡ ; i.q. لَحِسَ , لَهَسَ , لَسَّ , לָחַשׁ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. לָחַךְ , לָקַק ] SubjunctivusSubj. ይልሐስ፡
1)lingerela, lamberela: ለሐሰ፡ ከለባት፡ ደሞ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,19 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,38 ; ከለባት፡ ይልሕሱ፡ ቍሰሊሁ፡ Lucae evangelium.Luc. 16,21 ; ይልሕሱ፡ ጸበለ፡ እገሪኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,23 ; ይልሕሱ፡ መሬተ፡ Michaei prophetia.Mich. 7,17 ; እሳት፡ ለሐሰት፡ መሬተ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,38 ; ኢትልሐስ፡ መጻብኅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,14 .
2)(exserta lingua) siti fatiscerela( lechzen ): ይልሕስ፡ ልሳኖሙ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,17 ; ከመ፡ ይልሕስ፡ ጽሙእ፡ ወይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; እንዘ፡ እልሕስ፡ ሰራኅኩ፡ liber Jobi.Job 17,2 ; liber Jobi.Job 30,3 .
3)mutirela, mussitarela γρύζειν (coll. לָחַשׁ susurravitla, sibilavitla, et ለሖሰሰ፡ ): ከልብ፡ ጥቀ፡ ኢይልሕሶሙ፡ በልሳኑ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; አልቦ፡ ዘለሐሶሙ፡ በልሳኑ፡ Josuae liber.Jos. 10,21 ( pronomen suffixumpron. suff.per dativum exponere licet); ከልብ፡ ኢይልሕስ፡ በልሳኑ፡ በቅድሜከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,19 . Hincquadril. ለሖሰሰ፡ q.v. Vicinum est ለስሐ፡ q.v.
evanescerelavideasvid. sub ለሀሰ፡ laḥasa
Grébaut
ለሐሰ፡ laḥasa I,1 «lécherfr» ― ላሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐሰ፡ laḥasa (yǝlḥas), () ልሕሰ፡ lǝḥsa licken, be parched (with thirst) and thrust out the tongue to licken; () ለሐሰ፡ laḥasa = Amh. አማረ amarä be prettyen is strange; possibly a misprint for videasvid. ለሐየ፡ laḥaya 311a
adjectivumadj., fem. ደኃሪት፡ , pluralisPl.m. ደኃርያን፡ fem. ደኃርያት፡ , cumc. ደኀርት፡
1)Adj.
a)posteriorla( oppositum, -o, -nituropp.priori), de loco: Deuteronomium.Deut. 34,2 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 varia lectiovar.; Joelis prophetia.Joel 2,20 ; de ordine et tempore: Ruth liber biblicus.Ruth 3,10 ; Deuteronomium.Deut. 24,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,19 ; እለ፡ ተርፉ፡ ቃላተ፡ አዝያስ፡ ደኀርት፡ ወቀደምት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,22 al.; ደኃርያን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,3 ; መጻሕፍት፡ ዘቀዳሚ፡ ወዘደኃሪ፡ i.e. V. et N. Testamenti, Syn. in 313 .
b)postremusla, ultimusla, novissimusla, de loco: ደኃርያን፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 2,31 ; de ordine: ደኀርት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 19,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,14 ; ደኃርያት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,9 ; de tempore: Jesaiae prophetia.Jes. 41,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,4 ; አግሪጳስ፡ ውእቱ፡ ደኃሪ፡ እምእለ፡ ነግሡ፡ ላዕለ፡ አይሁድ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 342 ; ድኃሪት፡ ዕለት፡ dies novissimuslanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 97 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 105 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,39 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,24 ; እስትንፋስ፡ ደኃሪት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,3 ; በደኃሪት፡ ትውልድ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,38 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,18 ; በደኃሪ፡ መዋዕል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 2,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,20 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,24 ; Danielis prophetia.Dan. 2,28 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,1 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,1 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 3,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,60 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,71 ; እስከ፡ ደኃሪ፡ መዋዕል፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,50 ; ደኀርት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,11 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,16 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 8,13 .
2)Pro SubstantivumSubst.usurpatur
a)rarius m. ደኃሪ፡ novissimumla, finisla, exitusla: Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,5 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,7 varia lectiovar.; ደኃሪሃ፡ ለፍርሀተ፡ እግዚአብሔር፡ ጥበብ፡ συντέλεια Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,11 ; ወዘሂ፡ ይከውን፡ በደኃሪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 46,10 ; ትዘከር፡ ዘደኃሪ፡ Lud. e Vit. Barb.; አመ፡ ደኃሪ፡ postremolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 Enc.
b)crebro fem. ደኃሪት፡ novissimumla, finisla, exitusla: ደኃሪት፡ τὰ ἔσχατα Jesaiae prophetia.Jes. 41,22 ; በደኃሪት፡ ἐπ ʼ ἐσχάτου Jesaiae prophetia.Jes. 41,23 ; ደኃሪታ፡ ( ለፍኖት፡ ) τὰ τελευταῖα αὐτῆς Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,12 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,30 ; liber Jobi.Job 23,8 ; ደኃሪታ፡ ( ለሐሰት፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,13 ; ደኃሪቱ፡ ለስም፡ እኩይ፡ ኀሳር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,1 ; sermonis Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,13 ; in specie
I,1[ بَؤُسَ strenuus et audax fuitla, malis et damnis afflictusla, miser fuitla; بَئِسَ malusla; ܒܺܝܫܳܐ displicuitla; ܐܶܬܒܺܐܝܫ male oluitla; amh. ባሰ፡ malumlavel pejorem esselavel fierila; arab. etiam بَهْسٌ audaciala, et بَاسَ asper fuitla] SubjunctivusSubj. ይብአስ፡
1)asperumlai.e. acerbumla, vehementem essela, de dolore: ወእመሂ፡ አርመምኩ፡ ይብእሰኒ፡ (mihi) ሕማምየ፡ liber Jobi.Job 16,6 .
2)malumlavel pejorem esselavel fierila: ዘላዕለ፡ ኃጥኣን፡ ይብእስ፡ ምስብዒተ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,8 ; construitur cumc.c.Acc.personapers.alicuila, scilicetsc.
a)male verterelaalicui: ይብእሰከ፡ ረጊጽ፡ ውስተ፡ ቀኖት፡ በሊኅ፡ Actus apostolorum.Act. 9,5 Platt; Lucae evangelium.Luc. 11,26 ; እስመ፡ ደኃሪታ፡ ( ለሐሰት፡ ) ትብእሰከ፡ οὐκ εἰς ἀγαθόν ἐστι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,13 .
b)malum viderilaalicui, displicerela: ብእሶ፡ ለንጉሠ፡ ፋርስ፡ እስመ፡ εὗρεν ἀδικίαν 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 17,4 ; eundem in modum Lud. interpretatur locum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,22 .
c)adversumla, infestumla, noxiumla, perniciosum esselaalicui, nocerela: ለእመቦ፡ ዘብእሰከ፡ ἐάν εἰς σέ πλημμελήσῃ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,11 ; አእምር፡ ዘይብእሳ፡ τί πονηρὸν αὐτῇ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,27 ; ለዘላፉ፡ ኢይብአስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,22 ; βλαβερός 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 6,9 ; ይብእሶሙ፡ βλαβερόν ἐστι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; Actus apostolorum.Act. 28,6 Platt; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 30 ; ኢይብአስከ፡ ለሥጋከ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 18.
Substantivumsubst., pluralisPl. አምጣን፡ , cui et ipsi crebro singularis notio inest ( gramm.§ 131,2); pluralisPl.pluralisPl. አምጣናት፡
1)extensiola, dimensiola, modusla, mensurala: መኑ፡ ሠርዐ፡ አምጣኒሃ፡ liber Jobi.Job 38,5 ; መጠን፡ ዳግም፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 13,20 sequensseq.; በከመ፡ አምጣኒሁ፡ κατὰ τὰ μέτρα ταῦτα Hezekielis prophetia.Hez. 40,24 ; እሉ፡ አምጣነ፡ ምሥዋዕ፡ በእመታት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 43,13 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 6,23 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,48 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 22,14 ; አምጣኒሃ፡ ἡ διαμέτρησις αὐτῆς Jeremiae prophetia.Jer. 38,39 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,16 ; ዘአልቦቱ፡ መጠነ፡ immensuslaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 171,1 ; mensura qua metiuntur: ሰሐበ፡ አምጣነ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 2,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,3 -5; Jesaiae prophetia.Jes. 44,13 ; ambitusla, circumferentiala: አምጣን፡ ዘየዐውዶ፡ n. 222Jeremiae prophetia.Jer. 52,21 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,3 ; አምጣነ፡ ዐውዳ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 ; nec non አምጣን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,37 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,3 ; etiam de scriptis et dictis, ut: verbala ኅዳጥ፡ በመጠን፡ ወፍድፉድ፡ በኀይል፡ pauca quidem numero sed superabundantia vilaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 17.
2)quantitasla, ut: ይእቲ፡ ሠናያት፡ እንተ፡ ከመዝ፡ መጠና፡ bona quorum talis est qunatitaslai.e. tanta Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 9 ; ἀριθμός Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,18 ; videasvid.infra usum hujus vocis ad denotanda pronomina et adverbia quantitatis.
3)ratiola, proportiola, modus justusla, rhythmusla, videasvid.infra usum praepositionum et conjunctionum መጠነ፡ et አምጣነ፡ et በአምጣነ፡ : praeterea: ፈድፋደ፡ እምአምጣነ፡ ኀይልነ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,8 ; በጽሑ፡ ለመጠነ፡ አካል፡ ad justam aetatem perveneruntla(suae tutelae facti) F.N. 24,3; pervenitla ለአምጣነ፡ ብእሲ፡ ad justam staturam virilaOrg.; etiam de rhythmo orationis usurpatur, ut: ለሐሰቶሙ፡ በአምጣን፡ ወበመስፈርት፡ ያስተጠአጥኡ፡ ወያሞግሱ፡ በኀቤሆሙ፡ τὸ ψεῦδος ῥυθμοῖς καὶ μέτροις εἰς τὸ ἐπίχαρί τε καὶ ἐπιμελὲς ἐκτετορευμένον Cyr. cumc.not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 65.
4)dignitaslai.e.
a)auctoritasla, honoris gradusla: እለ፡ የዐብይዎሙ፡ በመጠን፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 11 ; ልዕልና፡ መጠኑ፡ celsitudo dignitas ejuslaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 11 ; አልዐልኩ፡ መጠንየ፡ et የዐቢ፡ መጠንየ፡ በኀቤሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338.
b)meritumla, ut: አልዐልከኒ፡ ዘኢመጠንየ፡ exaltasti me supra meritum meumlaLit. Joh.; ዘኢመጠንየ፡ ወኢድልወትየ፡ Lit. Jac.; አኮ፡ መጠንነ፡ ንክሥት፡ Oratio AzariaeOr. Az. 9 ( videasvid.supra መጥነ፡ ).
5)modus rei vel personae est id quod ejus pretio vel dignitati convenitla, ei sufficitla, sat estla: ኵሉ፡ ክብር፡ ኢኮነ፡ መጠና፡ οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστί Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ኵሉ፡ ክብር፡ ኢመጠና፡ ላቲ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,11 ; ኢመጠንየ፡ ዘረከበኒ፡ በጌጋይየ፡ liber Jobi.Job 33,27 ; ወምንት፡ መጠና፡ ( ለዕለት፡ ) τίς ἔσται ἱκανὸς αὐτῇ; Joelis prophetia.Joel 2,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; hinc: መጠኑ፡ sufficit eila, ut Matthaei Evangelium.Matth. 10,25 ; Lucae evangelium.Luc. 6,40 ; ወኢመጠኑ፡ ይሖሩ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,31 ; መጠንከ፡ ἱκανούσθω σοι Paralipomenon liber I.1 Par. 21,15 .
maṭan , pluralisPl. ʾamṭān
Grébaut
መጠን፡ maṭan «proportionfr, qualitéfr» ― ልክ፡ Ms. BNFabb217, fol. 47v.
116
Leslau
መጠን፡ maṭan (pluralisPl. አምጣን ʾamṭān ) measureen, measurementen, extenten, circumferenceen, amounten, dimensionen, proportionen, valueen, worthen, quantityen, sizeen, durationen, moderationen
መጠን- maṭan- with suffix pronouns it is enough foren, (he) deserving ofen, (he) worthy ofen
መጠነ፡ አካል maṭana ʾakāl manhooden, videasvid. አካል፡
ዘአልቦቱ፡ መጠን zaʾalbottu maṭan boundlessen, endlessen
372b
Cross-references: videasvid. also አምጣን፡
I,1[amh. ላሰ፡ ; i.q. لَحِسَ , لَهَسَ , لَسَّ , לָחַשׁ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. לָחַךְ , לָקַק ] SubjunctivusSubj. ይልሐስ፡
1)lingerela, lamberela: ለሐሰ፡ ከለባት፡ ደሞ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,19 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,38 ; ከለባት፡ ይልሕሱ፡ ቍሰሊሁ፡ Lucae evangelium.Luc. 16,21 ; ይልሕሱ፡ ጸበለ፡ እገሪኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,23 ; ይልሕሱ፡ መሬተ፡ Michaei prophetia.Mich. 7,17 ; እሳት፡ ለሐሰት፡ መሬተ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,38 ; ኢትልሐስ፡ መጻብኅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,14 .
2)(exserta lingua) siti fatiscerela( lechzen ): ይልሕስ፡ ልሳኖሙ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,17 ; ከመ፡ ይልሕስ፡ ጽሙእ፡ ወይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; እንዘ፡ እልሕስ፡ ሰራኅኩ፡ liber Jobi.Job 17,2 ; liber Jobi.Job 30,3 .
3)mutirela, mussitarela γρύζειν (coll. לָחַשׁ susurravitla, sibilavitla, et ለሖሰሰ፡ ): ከልብ፡ ጥቀ፡ ኢይልሕሶሙ፡ በልሳኑ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; አልቦ፡ ዘለሐሶሙ፡ በልሳኑ፡ Josuae liber.Jos. 10,21 ( pronomen suffixumpron. suff.per dativum exponere licet); ከልብ፡ ኢይልሕስ፡ በልሳኑ፡ በቅድሜከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,19 . Hincquadril. ለሖሰሰ፡ q.v. Vicinum est ለስሐ፡ q.v.
I,1[amh. ላሰ፡ ; i.q. لَحِسَ , لَهَسَ , لَسَّ , לָחַשׁ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. לָחַךְ , לָקַק ] SubjunctivusSubj. ይልሐስ፡
1)lingerela, lamberela: ለሐሰ፡ ከለባት፡ ደሞ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,19 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,38 ; ከለባት፡ ይልሕሱ፡ ቍሰሊሁ፡ Lucae evangelium.Luc. 16,21 ; ይልሕሱ፡ ጸበለ፡ እገሪኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,23 ; ይልሕሱ፡ መሬተ፡ Michaei prophetia.Mich. 7,17 ; እሳት፡ ለሐሰት፡ መሬተ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,38 ; ኢትልሐስ፡ መጻብኅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,14 .
2)(exserta lingua) siti fatiscerela( lechzen ): ይልሕስ፡ ልሳኖሙ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,17 ; ከመ፡ ይልሕስ፡ ጽሙእ፡ ወይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; እንዘ፡ እልሕስ፡ ሰራኅኩ፡ liber Jobi.Job 17,2 ; liber Jobi.Job 30,3 .
3)mutirela, mussitarela γρύζειν (coll. לָחַשׁ susurravitla, sibilavitla, et ለሖሰሰ፡ ): ከልብ፡ ጥቀ፡ ኢይልሕሶሙ፡ በልሳኑ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; አልቦ፡ ዘለሐሶሙ፡ በልሳኑ፡ Josuae liber.Jos. 10,21 ( pronomen suffixumpron. suff.per dativum exponere licet); ከልብ፡ ኢይልሕስ፡ በልሳኑ፡ በቅድሜከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,19 . Hincquadril. ለሖሰሰ፡ q.v. Vicinum est ለስሐ፡ q.v.
I,1[amh. ላሰ፡ ; i.q. لَحِسَ , لَهَسَ , لَسَّ , לָחַשׁ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. לָחַךְ , לָקַק ] SubjunctivusSubj. ይልሐስ፡
1)lingerela, lamberela: ለሐሰ፡ ከለባት፡ ደሞ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,19 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,38 ; ከለባት፡ ይልሕሱ፡ ቍሰሊሁ፡ Lucae evangelium.Luc. 16,21 ; ይልሕሱ፡ ጸበለ፡ እገሪኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,23 ; ይልሕሱ፡ መሬተ፡ Michaei prophetia.Mich. 7,17 ; እሳት፡ ለሐሰት፡ መሬተ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,38 ; ኢትልሐስ፡ መጻብኅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,14 .
2)(exserta lingua) siti fatiscerela( lechzen ): ይልሕስ፡ ልሳኖሙ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,17 ; ከመ፡ ይልሕስ፡ ጽሙእ፡ ወይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; እንዘ፡ እልሕስ፡ ሰራኅኩ፡ liber Jobi.Job 17,2 ; liber Jobi.Job 30,3 .
3)mutirela, mussitarela γρύζειν (coll. לָחַשׁ susurravitla, sibilavitla, et ለሖሰሰ፡ ): ከልብ፡ ጥቀ፡ ኢይልሕሶሙ፡ በልሳኑ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; አልቦ፡ ዘለሐሶሙ፡ በልሳኑ፡ Josuae liber.Jos. 10,21 ( pronomen suffixumpron. suff.per dativum exponere licet); ከልብ፡ ኢይልሕስ፡ በልሳኑ፡ በቅድሜከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,19 . Hincquadril. ለሖሰሰ፡ q.v. Vicinum est ለስሐ፡ q.v.
I,1[cognatum cum ለሐሰ፡ lingerela, lamberela, sed significationem paululum deflexam habet]
1)saliva mota ligurire et cum strepitu manducarela( schmatzende, to smacken) [cfr. لَحَزَ V fluxu salivae affectus fuit ex appetitulamali accidi] ኢትልሳሕ፡ እንዘ፡ ትመጽር፡ ( φάγε ὡς ἄνθρωπος τὰ παρακείμενά σοι καί ) μὴ διαμασῶ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,16 .
2)salivae similem i.e. insulsumla, fatuumla, insipidum esselavel fierila(cfr. תָּפֵל a تَفَلَ exspuit); proprie: de sale et cibis Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ( Marci Evangelium.Marc. 9,50 ; Lucae evangelium.Luc. 14,34 ); translatetransl.infatuarila, inefficacemlavel irritum fierila: ውስተ፡ አፉሁ፡ ለአብድ፡ ይለስሕ፡ አምሳል፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,20 ; μωραίνεσθαι : ትለስሕ፡ ምክሮሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,11 ; ከመ፡ ኢትልሳሕ፡ በእበድከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,14 ; ለስሐ፡ ኵሉ፡ ምክረ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,14 , ἐματαιώθη Jeremiae prophetia.Jer. 28,17 ; (Satanas dicit:) ለስሐ፡ ኀይልየ፡ ወደክመ፡ በጸሎትከ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H.
quinquel., a ለሐሰ፡ propagatum; sensu convenit cum hebr. לִחֵשׁ sibilavitla, ܠܰܚܶܫ idemid., talm. לְחַשׁ idemid., videasvid.Ges. thes. p. 754. Hinclingerelavideasvid. sub ለሐሰ፡ Substantivumsubst.[i.q. לָשׁוֹן , ܠܶܫܳܢ , לִשָּׁן , لِسِانٌ ; de etymo videasvid.Ges. thes. p. 762] m. et fem. (ex. gr. Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,19 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,3 ) pluralisPl. ልሳናት፡ ( ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,11 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,5 )
1)linguala(membrum corporis) ነበበ፡ ልሳንየ፡ liber Jobi.Job 33,2 ; ይረትዕ፡ ልሳነ፡ በሃም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,6 ; ምቱረ፡ ልሳን፡ γλωσσότμητος Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 22,22 ; ልሳን፡ ድክምት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,15 ; ልሳን፡ ሐሳዊት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; ልሳን፡ ዐማፂ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,5 ; ኵሉ፡ ልሳን፡ ይገኒ፡ ለእግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 9,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 9,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,3 ; ዘክልኤቱ፡ ልሳኑ፡ δίγλωσσος Hezekielis prophetia.Hez. 3,6 ; ዐቂበ፡ ልሳን፡ linguam continerelaFal.; በካልእ፡ ልሳን፡ ይትናገሩ፡ ሐዲስ፡ γλώσσαις λαλεῖν Marci Evangelium.Marc. 16,17 ; ልሳነ፡ ዕፍረት፡ quasi μυρόγλωσσος ( ἡδύγλωσσος ) est epitheton not able to find explanation in abbreviation listPauli Apostoli Sx. Teq. 13 Enc.; Chrys.; Herm. in subscrpt.; ልሳነ፡ ወርቅ፡ (i.q. አፈ፡ ወርቅ፡ ) Joannes ChrysostomuslaF.M. 2,9; { Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 12 }.
3)transfertur ad
c)ligulam aurila: ልሳን፡ እንተ፡ ወርቅ፡ (ex hebr. לְשׁוֹן זָהָב ) Josuae liber.Jos. 7,21 ; Josuae liber.Jos. 7,24 .
d)examen libraela: ከመ፡ ልሳነ፡ ለጽሊጸ፡ መዳልው፡ ὡς ῥοπὴ ἐκ πλαστίγγων Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,23 . Vox ልሳን፡ , cum in dialecto amh. rarius usurpetur, in Voc. Ae.laexplicatur: ልሳን፡ ዘ፡ መላስ፡ (a ላሰ፡ , aeth. ለሐሰ፡ ).
laḥasa
Grébaut
ለሐሰ፡ laḥasa I,1 «lécherfr» ― ላሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐሰ፡ laḥasa (yǝlḥas), () ልሕሰ፡ lǝḥsa licken, be parched (with thirst) and thrust out the tongue to licken; () ለሐሰ፡ laḥasa = Amh. አማረ amarä be prettyen is strange; possibly a misprint for videasvid. ለሐየ፡ laḥaya 311a
laḥasa
Grébaut
ለሐሰ፡ laḥasa I,1 «lécherfr» ― ላሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐሰ፡ laḥasa (yǝlḥas), () ልሕሰ፡ lǝḥsa licken, be parched (with thirst) and thrust out the tongue to licken; () ለሐሰ፡ laḥasa = Amh. አማረ amarä be prettyen is strange; possibly a misprint for videasvid. ለሐየ፡ laḥaya 311a
laḥasa
Grébaut
ለሐሰ፡ laḥasa I,1 «lécherfr» ― ላሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐሰ፡ laḥasa (yǝlḥas), () ልሕሰ፡ lǝḥsa licken, be parched (with thirst) and thrust out the tongue to licken; () ለሐሰ፡ laḥasa = Amh. አማረ amarä be prettyen is strange; possibly a misprint for videasvid. ለሐየ፡ laḥaya 311a
lasḥa , ለስኀ፡ lasḫa
Grébaut
ለስሐ፡ lasḥa (orthographe de J. d’Urbin : ለስኀ፡ lasḫa ) «être insipidefr (mets) et au figuré (discours, affaire)» ― አልጫ፡ ሆነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 14r. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
26
Leslau
ለስሐ፡ lasḥa , () ለስኀ፡ lasḫa be insipiden, be unseasoneden, be tastelessen, lose its saltinessen, be flavourlessen, be ineffectiveen, be inefficienten, be harmlessen, be nonsenseen, be used upen, be worn-outen, blunderen, (Lt, , , ) failen (strength) 318a
lǝssān
Compounds
ልሳነ፡ ዕፍረት፡ lǝssāna ʿǝfratlingua profumataitዝንቱ፡ አቡነ፡ ሊባኖስ፡ መና<ኔ>፡ መርዓ፡ ወንግሥ፡ ኰኵሐ፡ ሃይማኖት፡ ከመ፡ ጲጥሮስ፡ ልሳነ፡ ዕፍረት፡ ከመ፡ ጳውሎስ፡Questo Padre nostro Libānos — ripudiatore delle nozze e del regno, pietra della fede come Pietro, lingua profumata come Paoloit 6 § 11 (ed.), 5 § 11 (tr.) (‘lǝssāna ʿǝfrǝt è epiteto tradizionale di Paolo, vd. 1028.’ 5 n. 23 ), videasvid. ዕፍረት፡
Grébaut
ልሳን፡ lǝssān «langagefr» ደረሱ፡ ሎቱ፡ ውዳሴ፡ በጊዜ፡ ጸሎት፡ በልሳነ፡ ሮማይስጥ። 42
ልሳን፡ lǝssān «langagefr (dans toutes les acceptions)» ― አንደበት፡ , ቋንቋ፡ , ልሳን፡ , ምላስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 14r.
27
Leslau
ልሳን lǝssān tongueen, languageen
ልሳነ፡ ሰብእ፡ lǝssāna sabʾ a prayer against an evil tongueen 6–12, 138, videasvid. ሰብእ፡
ልሳነ፡ ፍጥረት፡ lǝssāna fǝṭrat (Lt) mother tongueen, videasvid. ፍጥረት፡
ልሳነ፡ ለጽሊጽ፡ lǝssāna laṣliṣ balanceen, videasvid. ለጽሊጽ፡
318b
laḥāsi
Grébaut
ለሓሲ፡ laḥāsi , pluralisPl. ለሓስያን፡ laḥāsǝyān «lécheurfr» ― ላሽ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ce nom d’agent dérivé du fondamental simple videasvid. ለሐሰ፡ I,1 manque dans le . ― ከልብ፡ ለሓሴ፡ ደም፡ Ms. BNFabb179, fol. 43v.
22
Leslau
ለሓሲ laḥāsi who licksen 311a
I,1[amh. ላሰ፡ ; i.q. لَحِسَ , لَهَسَ , لَسَّ , לָחַשׁ , collatio, -is vel collectivum, -ecoll. לָחַךְ , לָקַק ] SubjunctivusSubj. ይልሐስ፡
1)lingerela, lamberela: ለሐሰ፡ ከለባት፡ ደሞ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,19 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,38 ; ከለባት፡ ይልሕሱ፡ ቍሰሊሁ፡ Lucae evangelium.Luc. 16,21 ; ይልሕሱ፡ ጸበለ፡ እገሪኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,23 ; ይልሕሱ፡ መሬተ፡ Michaei prophetia.Mich. 7,17 ; እሳት፡ ለሐሰት፡ መሬተ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,38 ; ኢትልሐስ፡ መጻብኅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,14 .
2)(exserta lingua) siti fatiscerela( lechzen ): ይልሕስ፡ ልሳኖሙ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,17 ; ከመ፡ ይልሕስ፡ ጽሙእ፡ ወይሰቲ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ማይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,12 ; እንዘ፡ እልሕስ፡ ሰራኅኩ፡ liber Jobi.Job 17,2 ; liber Jobi.Job 30,3 .
3)mutirela, mussitarela γρύζειν (coll. לָחַשׁ susurravitla, sibilavitla, et ለሖሰሰ፡ ): ከልብ፡ ጥቀ፡ ኢይልሕሶሙ፡ በልሳኑ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; አልቦ፡ ዘለሐሶሙ፡ በልሳኑ፡ Josuae liber.Jos. 10,21 ( pronomen suffixumpron. suff.per dativum exponere licet); ከልብ፡ ኢይልሕስ፡ በልሳኑ፡ በቅድሜከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 11,19 . Hincquadril. ለሖሰሰ፡ q.v. Vicinum est ለስሐ፡ q.v.
laḥasa
Grébaut
ለሐሰ፡ laḥasa I,1 «lécherfr» ― ላሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 12v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐሰ፡ laḥasa (yǝlḥas), () ልሕሰ፡ lǝḥsa licken, be parched (with thirst) and thrust out the tongue to licken; () ለሐሰ፡ laḥasa = Amh. አማረ amarä be prettyen is strange; possibly a misprint for videasvid. ለሐየ፡ laḥaya 311a
participiumpart.sociusla, consorsla, particepsla: bestiae ለሐሱ፡ ሰኰናሁ፡ ( ለቅዱስ፡ ) ወኮኑ፡ ሎቱ፡ መስተባይጻነ፡ በተጋንዮ፡ ብዙኅ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 7.
radixrad.inusitatusinus., eadem quae لَحِقَ cohaesitla; IV adjunxitla, et لَحَكَ . Hinc laḥaqa
Grébaut
ለሐቀ፡ laḥaqa I,1 «cohaesitla ይልሕቅ፡ , ይልሐቅ፡ » ― ተጣበቀ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐቀ፡ laḥaqa (yǝlḥaq) (*, 22) stick togetheren, fastenen, clingen (intr.) 311a
radixrad.inusitatusinus., eadem quae لَحِقَ cohaesitla; IV adjunxitla, et لَحَكَ . Hincradixrad.inusitatusinus., eadem quae لَحِقَ cohaesitla; IV adjunxitla, et لَحَكَ . Hinc laḥaqa
Grébaut
ለሐቀ፡ laḥaqa I,1 «cohaesitla ይልሕቅ፡ , ይልሐቅ፡ » ― ተጣበቀ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐቀ፡ laḥaqa (yǝlḥaq) (*, 22) stick togetheren, fastenen, clingen (intr.) 311a
laḥaqa
Grébaut
ለሐቀ፡ laḥaqa I,1 «cohaesitla ይልሕቅ፡ , ይልሐቅ፡ » ― ተጣበቀ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
22
Leslau
ለሐቀ፡ laḥaqa (yǝlḥaq) (*, 22) stick togetheren, fastenen, clingen (intr.) 311a