Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

pronomen; non reperitur nisi cum pronominibus suffixis ( ለሊየ፡ vel ለልየ፡ , ለሊከ፡ ለሊኪ፡ , ለሊሁ፡ ለሊሃ፡ ; ለሊነ፡ , ለሊክሙ፡ ለሊክን፡ , ለሊሆሙ፡ ለሊሆን፡ ) conjunctum ( gramm.§ 62,1,c et gramm.§ 150,c)

1)ipse^la, a^la, um^la. Usurpatur tamquam appositio subjecti (de accusativo ርእስ፡ et ኪያ፡ ; de genitivo ዚአየ፡ , እንቲአየ፡ ); rarissime pronomini suffixo (cfr. gramm.p. 396) appositum occurrit, ut ብከ፡ ለሊከ፡ in te ipsum^la ; እምኀቤየ፡ ለሊየ፡ . Locum habet, et ubi subjectum nonnisi persona verbi expressum est: ለሊሁ፡ ያአምር፡ ; ; ለሊክሙ፡ ፍትሑ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et in enutiatione nominali: ለሊክሙ፡ ሰማዕትየ፡ ; et ubi subjectum nomine vel pronomine expressum est: ለሊሁ፡ እግዚአብሔር፡ ፀብአ፡ ሎሙ፡ ፀሮሙ፡ ; ; ውእቱ፡ ለሊሁ፡ ; ; . Praeterea notare juvat constructionem ለሊሁ፡ ነፍሶ፡ ይጌምን፡ μολύνει τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν (ipse suam animam polluit); እሙንቱ፡ ለሊሆሙ፡ ገብርዎ፡ ለዝንቱ፡ αὐτοὶ ἑαυτοῖς ἐποίησαν ταῦτα . Nonnumquam vertendum est et ipse^la, ut .

2)sponte^la, sua sponte^la, ultro^la, de personis et rebus: (bis); ኢይትነሥኡ፡ ለሊሆሙ፡ μὴ δι᾽ αὐτῶν ἀνίστασθαι ; ለሊሃ፡ ዘመወት፡ ; ዘለሊሁ፡ ይበቍል፡ τὰ αὐτόματα ἀναβαίνοντα ; ; ተርኅወት፡ ለሊሃ፡ αὐτομάτη ; ለሊሆሙ፡ ገረሩ፡ ηὐτομόλησαν ; .

ለከፈ

I,1 ይልክፍ፡ (raro ይልከፍ፡ ut ) [et sensu et etymo idem, quod hebr. נָקַף et amh. ነካ፡ ; iis radicibus, quarum radicalis tertia cum ለከፈ፡ concinit, ut נָקַף , ܢܩܶܦ نَقَفَ , notiones aliae, quamquam similes, insunt Ges. thes. p. 912; praeterea لَقِيَ occurrere alicui^la– auf einen stoßen –]

1)tangere^la( ἅπτεσθαι ) : ለሊሆሙ፡ ኢይለክፍዎ፡ በአጽባዕቶሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; እመ፡ ኢለከፎ፡ በበትሩ፡ እንተ፡ ወርቅ፡ ; አልቦ፡ ዘለከፋ፡ ለምድር፡ ; ከመ፡ ኢይልክፉ፡ አረፍተ፡ ቤት፡ ; ኢትግስስ፡ ወኢትልክፍ፡ μὴ ἅψῃ , μὴ θίγῃς . – n. 52Nonnumquam tangere aliquem^laest violare eum^la: ; ; ; ; ለኪፎቶሙ፡ ; ኢይለክፎሙ፡ ሥቃይ፡ ; .

2)attingere^larem, pertingere ad^la ውስተ፡ vel ኀበ፡ , ut: ርእሳ፡ ትለክፍ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ; እስከ፡ ይለክፉ፡ ኀበ፡ አረፍተ፡ ቤት፡ . – : ለከፈ፡ ስሕጠ፡ ጐድዐ፡ ዘ፡ ነካ፡

lakafa

Grébaut
ለከፈ፡ lakafa I,1 «toucher^fr»
Dillmann présente ainsi au fondamental simple le verbe ለከፈ , I, 1, ‘tangere’ : «Subj. ይልክፍ፡ (raro ይልከፍ፡ ut Hez. 41,6 var.»). Le subjonctif ይልከፍ፡ , moins usité que ይልክፍ፡ , se recontre assez fréquemment en certains textes. አምሐልኩከ፡ በስመ፡ እግዚአ፡ ብሔር፡ ከመ፡ ኢትቅረበኒ፡ ኀቤየ፡ ወኢትልከፈኒ፡ ነፍስየ፡ ወሥጋየ። 156; ኢትቅረበኒ፡ ወኢትስሰኒ፡ ወኢትልከፈኒ። 176; አምሕለከ፡ በእግዚአብሔር፡ አብ፡ ከመ፡ ኢትቅረብ፡ ወኢትልከፈኒ፡ ነፍስየ፡ ወሥጋየ። 194; አውገዝኩክሙ፡ ኢትልከፈኒ፡ ሊተ፡ ለገብርከ። 208.
38–39

Leslau
ለከፈ lakafa (yǝlkǝf, yǝlkaf) touch^en, smear^en, besmear^en, (, ) reach^en 313a

ለለ ገረረ

, rarissime ገረ፡ I,1[potestas radicis prima in trahendo^la גָּרַר ܓܰܪ جَرَّ est; inde propagatur trahere^laaliquem i.e. ducere^laet intransit. trahi^lai.e. duci^la, ducem sequi^la, obsequi^la, جَرَّ X se dedit^laarbitrio^laalicujus eique obedivit^la, جَرَعَ IV] ይግርር፡ , rarius ይግረር፡ , se dedere^lavel submittere^laalicui, se subjicere imperio^laalicujus vel subjectum esse^la, in potestatem^laalicujus se permittere^la, parere^la, subigi^la; politice: ለሊሆሙ፡ ገረሩ፡ ηὐτομόλησαν ; 2 (ubi Cod. R ገሩ፡ pro ገረሩ፡ exhibet); συνεστάλησαν ; ὑπακούσονται ; ለ፡ alicui: ግረሩ፡ ሎሙ፡ ἐπικαλέσασθε αὐτούς ; ὑπετάγησαν ; ተአዘዘት፡ ወገረረት፡ ኵላ፡ ምድር፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ፈቀዱ፡ ይግርሩ፡ ሎቱ፡ ; ከመ፡ ይግርር፡ ሎቱ፡ ኵሉ፡ ; ኢይግርር፡ ኤጲስቆጶስ፡ ዘኢየሩሳሌም፡ ለካልኡ፡ እምነ፡ ኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ F.N. 4; de servo: እመሰ፡ ኢገረረ፡ πειθαρχεῖν ; de creaturis, δεδάμασται ; ኢይገርር፡ ለሕገ፡ እግዚአብሔር፡ ὑποτάσσεται Platt. – : ገረረ፡ ዘ፡ ተገዛ።

ጾረ

I,1[vic. סְבַר ܣܰܝܒܰܪ ܣܰܘܒܰܪ ܣܟܰܠ (at צַוּאר cum צִיר componendum videtur)] ይጾር፡ et ይጹር፡ , portare^la, gestare^la, bajulare^la, ferre^la, : ; ; ; ; ይኄይስ፡ ትጾር፡ ኆጻ፡ ወጼወ፡ ; ; ; ; ; ; syrma alicujus apocr.; ጹሩ፡ ላቲ፡ (ei) ; ጾረ፡ ኀጣውኢነ፡ ; ; ጾሮ፡ በሥዕርተ፡ ርእሱ፡ ; ዲበ፡ መታክፍት፡ ; ; ውስተ፡ መታክፍ፡ ; በመትከፍት፡ ; ; ;

a)ferre^laarma: እለ፡ ይጸውሩ፡ አስይፍተ፡ ; ይጸውሩ፡ ወላትወ፡ ወንዋየ፡ ሐቅል፡ ; .

b)gerere^lavestimenta, ornamenta, iis uti^la: ; ; 1 ; ; ; ኢትጹሩ፡ በትረ፡

c)manu habere^laaliquid: ; ; ; ; ኵሎሙ፡ ይጸውሩ፡ ማዕጠንተ፡ εἶχεν ἐν τῇ χειρί .

d)gestare^lain utero: ; .

e)gerere^la, habere^lain animo: ኢትጹር፡ ቂመ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ; ኵልክሙ፡ ኢትጹሩ፡ እኩየ፡ በልብክሙ፡ ለቢጽክሙ፡ ; ኢትትቀየሙ፡ ቢጸክሙ፡ ወኢትጹሩ፡ ሎሙ፡ እከየ፡ .

f)sustentare^la: ጾር፡ ርሥኣኒሁ፡ ለአቡከ፡ ἀντιλαβοῦ .

g)tolerare^la, perferre^la, sustinere^la, aliquid: ስእንኩ፡ ጸዊሮቶ፡ ; ; ; ; ; aliquem: ; ; ; ; .

h)deferre^la: Paulus ይሑር፡ ወይጹር፡ ስምየ፡ በውስተ፡ አሕዛብ፡ ; .

i)vehere^lanave: ወይቤሎ፡ እንድርያስ፡ ( ለሊቀ፡ ሐመር፡ ) አነ፡ እስእለከ፡ ከመ፡ ትጹረነ፡ ወይቤሎ፡ ኦሆ፡ ወአዕረጎሙ፡ – : ጾረ፡ ዘ፡ ተሸከመ።

ልህቅና

et ሊቅና፡ (a ልሂቅ፡ et ሊቅ፡ )

1)aetas provectior^la በልህቅናሁ፡ ( ደቂቅና፡ ) ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ወልህቅናሁ፡ ratione habita adolescentiae vel senectutis ejus^laF.M. 10,3.

2)primogenitura^la ;

3)dignitas senioris^la, principatus^la: ሢመተ፡ ሊቅና፡ ዘካህናት፡ ; ; ለሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ሊቅናሁ፡ ላዕለ፡ መሲሓውያን፡ (principatum tenet super Christianos) F.N. 4.

lǝhqǝnnā , liqǝnnā

Grébaut
ልህቅና፡ lǝhqǝnnā «aetas provecta^la» ― ርጅና፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Leslau
ልህቅና lǝhqǝnnā old age^en, dignity of elder^en, principality^en 309a

Cross-references: also ሊቅና፡

ለሊበላ

Lalibela, rex Aeth.; etiam metropolis Lastae provinciae.

ለለ

ሰረቀ

I,1[i.q. سَرَقَ et amh. ሰረቀ፡ ; שָׂרַק et ܣܪܰܩ pectinavit^la; Pa. discerpsit^la, vi rapuit^la, spoliavit^la, privavit^la; evacuavit^la] ይስርቅ፡ furari^la, furto auferre^la, surripere^la, ; ; ; ; ; ኀፍረት፡ ሰሪቀ፡ እምንዋየ፡ ማኅፀንትከ፡ ; ይኄይስ፡ ሰሪቅ፡ እምሐስዎ፡ ; ; ; በእንተ፡ ሰሪቅ፡ F.M. 17,1; ዘይሰርቁ፡ በሚዛን፡ qui furantur pondere iniquo utentes^laF.M. 17,7; rei vel , quae furto rapiuntur: ; ; ; ; ; ; እመ፡ ሰረቂዮ፡ ; ከመ፡ ኢይስርቅዎሙ፡ Ep. ; ዘሰረቀ፡ ነፍሰ፡ ; ; ዘይሰርቅ፡ ደወለ፡ ቢጹ፡ ; ; ; እለ፡ ይሰርቁ፡ ቃልየ፡ ; እምነ፡ loci ; ; እምኀበ፡ pers., ut: ጣዖት፡ ዘሰረቀት፡ ራሔል፡ እምኀበ፡ አቡሃ፡ ; (alicui aliquid): ሰረቁኒ፡ ነኪራን፡ ንዋይየ፡ ; ; ባዕል፡ ዘሰረቆ፡ ወልዱ፡ ብዙኀ፡ ወርቀ፡

a)furto expilare^la, depeculari^lalocum: ሰሪቀ፡ ማኅደር፡ ; ለሊከ፡ ትሰርቅ፡ ቤተ፡ መቅደስ፡ ἱεροσυλεῖς ; .

b)furtim^lavel clam subducere^la ; ሰረቀቶ፡ ወነሥአቶ፡ ሰሪቃ፡ ; ; ሰረቀ፡ ርእሶ፡ ἐξέκλεψεν ἑαυτόν furtim se subduxit^la

c)furtim captare^la(voluptatem) vel frui^la(voluptate): ሰረቀት፡ በዝሙታ፡ ἐν πορνείᾳ ἐμοιχεύθη .

ተሐምየ

III,1et ተሐመየ፡ III,2et ignominia vel contumelia affici^la: ለሊከ፡ ዘትትሔመይ፡ ወአኮ፡ ውእቱ፡ ; M.M. f. 380.

ለለ

ሰማዒ

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

a)auditor^la, auscultator^la( Zuhörer^de) ἀκροαταί ሰማዕያን፡ ; ; In specie ሰማዕያን፡ , quatenus distinguuntur a ምእመናን፡ fidelibus^la, sunt catechumeni^la ; .

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

α): ናሁ፡ ሰማዕትየ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ; ሰማዕት፡ ጕጉእ፡ ; ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ; ይኩን፡ እግዚአብሔር፡ ሰማዕተክሙ፡ ; ; ; ; ከመ፡ , ut: አነ፡ ሰማዕቱ፡ ከመ፡ ; ; ; ; ; በእንተ፡ ; .

β): ያምጽኡ፡ ሰማዕቶሙ፡ ; ; አኬድኩ፡ ሰማዕተ፡ ; ; አስምዕ፡ ሰማዕተ፡ ; ; ; ; ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ; ; ; ; ; saepe ኮነ፡ conjunctum testari^la, ከመ፡ : ለሊክሙ፡ ሰማዕትየ፡ ከመ፡ አነ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; { }; . Nonnumquam ሰማዕት፡ i.q. ስምዕ፡ testimonium^la, ut 10.

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

b)martyr^laet martyres^la: በዛቲ፡ ዕለት፡ ሰማዕተ፡ ኮነ፡ ; alias creberrime in Sx.; ; ; ; ዘሐመ፡ በእንተ፡ እግዚአብሔር፡ ወኮነ፡ ሰማዕተ፡ ; Stephanus ቀዳሜ፡ ሰማዕት፡ protomartyr^la ; ሰማዕታት፡ ; ; ዓመተ፡ vel ዓመታተ፡ ሰማዕታት፡ anni^la( aera^la) martyrum^laAbush., al.

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

ለለ

ነፅኀ

(etiam ነጽኀ፡ ) I,1[significatu, fortasse etiam etymo convenit cum נמשׁ et רמשׁ ندس ; نطح ( נדח ), لطس لطح al.] ይንፃኅ፡ ( )

1)contundere^la, discutere^la, diffringere^la: ወይነፅኁ፡ ውሉዶሙ፡ በቅድሜሆሙ፡ ῥάξουσι ; እነፅኀክሙ፡ ῥάξω ὑμᾶς ; ; ይነፅኁ፡ አንቆቅሆሆሙ፡ ; እነፅኅ፡ ኀይለ፡ ነገሥት፡ διαῤῥήξω l; ; ይንፅኁክሙ፡ ; ; συντρίβειν ; n. 705 ነፅኁ፡ ዝክተ፡ መሳብክተ፡ ἐξετίναξαν ; ; ነፃኅከኒ፡ ἔπαισας .

2)disjicere^la, prosternere^la, terrae allidere^lavel impingere^la, dejicere^la, destruere^la: እነፅኆሙ፡ ; ἐκτινάσσειν ; እስመ፡ ነፂኀ፡ ነፅኅዎሙ፡ ; ከመ፡ ይንፅኆሙ፡ ለኃጥኣን፡ እምኔሃ፡ , ἐδαφίζειν ወይነፅኁኪ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; ነፅኃ፡ እግዚአብሔር፡ ለወለተ፡ ድንግል፡ ; ῥήσσειν ; ; κατέῤῥαξας ; ; ከመ፡ ኢይንፅኅዎሙ፡ አሕዛብ፡ ; ῥίπτειν ነፅኆ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; καταῤῥίπτω ; ἀποῤῥίπτειν ; ነፃኅክዎሙ፡ ለዕቡያን፡ በሞት፡ κατέπασα ; ይነፅኅዋ፡ ለሥንከ፡ ውስተ፡ ሞት፡ στρώσουσι ; ወነፅኆ፡ ለዐንበሪ፡ በተግሣጹ፡ ; καταβάλλειν ; ; ; ትነፅኆሙ፡ ለአህጉር፡ ጽኑዓት፡ ; እነፅኆሙ፡ በኵናት፡ ; እነፅኆሙ፡ በዐውሎ፡ ; ሶበ፡ ነፅሕዋ፡ ( ለላህም፡ ) ለጠቢሕ፡ ወለደት፡ በግዐ፡

ላእፍ

esca^la: ሶበ፡ ተፍዕማ፡ ( ሰይጣን፡ ) ለላእፈ፡ ትስብእቱ፡ ( ለክርስቶስ፡ ) ረከበ፡ መቃጥነ፡ መለኮት፡ ዘይሰቍር፡ አንቀሮ፡ M.M. f. 106.

ለለ

sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )

1)praepositio^la, qua Latinorum vox singuli^la, Graecorum ἀνὰ vel κατὰ exprimitur ( gramm.§ 159,g et gramm.§ 164,2). Neque tantum ibi usurpatur, ubi simplex praepositio ለ፡ ipsa constructione postulatur, ut: ሲሳይ፡ ዘለለ፡ ዕለት፡ alimentum in singulos dies^la ; ለለ፩ ἑκάστῳ ; ; ምዕረ፡ ለለዓመት፡ ( ለ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; አዐርግ፡ ለለሰማይ፡ ad singulos coelos^la ; sed etiam alias, et ipsi subjecto enuntiationis ለለ፡ praeponitur: ተኈለቁ፡ ለለ፡ ብእሲ፡ ብእሲ፡ ; ; ለለዓመት፡ quotannis^la ; ; ለለ፡ በዓል፡ ; ለለምልአቱ፡ quotiescumque plenus est^la – Etiam accusativo adverbiali praemittitur: ለለ፡ ነግሀ፡ ወሰርከ፡ Enc. (cfr. እምነ፡ et እስከ፡ ). – Hic annotare n. 25juvat, in libris impressis et mss. pro ለለ፡ reperiri ለእለ፡ sensu distributivo quot^la, quotcumque^la, ex gr. ፲ወ፪ መሳፍንት፡ ለእለ፡ ሕዘቢሆሙ፡ 12 principes, quot populi corum^la ; ( ; ; ; in annot.); አመ፡ ዐሡረ፡ ወርኅ፡ ታስዕ፡ ይበክዩ፡ ለለዓሙ፡ (v. ለእለ፡ ዓሙ፡ quotquot anni redeunt^la) Machb. ; ; item pro ለእለ፡ editionis Plattianae occurrit ለለ፡ quotcumque^la : አሥመረቶ፡ ለሄሮድስ፡ ወለለ፡ ይረፍቁ፡ ምስሌሁ፡

2)conjunctio^la: quotiescumque^la, ut: ለለተናገርኩ፡ አዐወዩ፡ በግፍዕ፡ (vers. alt.); ለለተናገርኩ፡ מִדֵּי דְבָרֶיךְ (vers. alt., hebr. 48,27); ለለተናገርክዎ፡ ተዘከርኩ፡ (vers. alt.); ለለወለዳ፡ ተባዕተ፡ ቅትላሁ፡ F.M. 23,2; ወኮኑ፡ ለለ፡ ይሰምዑ፡ ነገሮ፡ ያፈደፍዱ፡ ግዘፈ፡ ; ለለይወጽኡ፡ ውስተ፡ ፀብእ፡ – Etiam cum hoc ለለ፡ in libris mss. permutatur ለእለ፡ , in ; አምጣነ፡ ትበልዑ፡ ሥጋሁ፡ ወለለ፡ (v. ወለእለ፡ ) ትሰትዩ፡ ደሞ።

lalla

Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumque^la particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Leslau
ለለ lalla- (repeated ‘la’) expresses the distributive, (at, for) every, each^en; e.g. ለለ፡ በዓል lalla baʿāl at every feast^en
with suffix pronouns the base is ለሊ lalli- , ለል lallǝ- ; e.g. ለልየ for my part^en, ለሊሁ he himself^en, he alone^en, and so on (see 344, 374)
303a

ልሕው

et ሉሕው፡ : plangens^la, lugens^la, lamentans^la: ልሕዋን፡ (v. ሉሕዋን፡ ) κοπτόμενοι ; ሉሕዋን፡ (v. ልሕዋን፡ ) πενθοῦντες ; ልሕዋን፡ ; fem. ሉሑት፡ (v. ሉሑውት፡ , ልሕውት፡ ) ; ለልሕዋን፡ ይናዝዞሙ፡ Prec. mat.; M.M. f. 149.

አግረረ

II,1subjicere imperio^laalicujus vel suo, subjungere sub potestatem^laalicujus vel suam, subigere^la, perdomare^la, domare^la: ኵሎ፡ በሓውርተ፡ አግሪርየ፡ ἐπικρατήσας apocr.; ; ; ; ; ; ኵሎ፡ አግረርከ፡ ሎቱ፡ ; ; ; ; ; አግሪሮ፡ ; አግረሮሙ፡ ἐτροπώσατο αὐτούς ; ታገርረከ፡ ምሕረተ፡ እግዚአብሔር፡ εἰς μετανοήν σε ἄγει ; እስከ፡ ታገርራ፡ ለነፍሱ፡ ; ለልሳን፡ አልቦ፡ ዘይክል፡ አግርሮታ፡ δαμάσαι ; ይሰርሕ፡ እስከ፡ ያገርር፡ ተያፍኒሁ፡ ; exercere^laaliquem ad aliquid, γυμνάζειν , አግርር፡ ርእሳከ፡ ለጽድቅ፡ . n. 1156

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose