Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )

1)praepositio^la, qua Latinorum vox singuli^la, Graecorum ἀνὰ vel κατὰ exprimitur ( gramm.§ 159,g et gramm.§ 164,2). Neque tantum ibi usurpatur, ubi simplex praepositio ለ፡ ipsa constructione postulatur, ut: ሲሳይ፡ ዘለለ፡ ዕለት፡ alimentum in singulos dies^la ; ለለ፩ ἑκάστῳ ; ; ምዕረ፡ ለለዓመት፡ ( ለ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; አዐርግ፡ ለለሰማይ፡ ad singulos coelos^la ; sed etiam alias, et ipsi subjecto enuntiationis ለለ፡ praeponitur: ተኈለቁ፡ ለለ፡ ብእሲ፡ ብእሲ፡ ; ; ለለዓመት፡ quotannis^la ; ; ለለ፡ በዓል፡ ; ለለምልአቱ፡ quotiescumque plenus est^la – Etiam accusativo adverbiali praemittitur: ለለ፡ ነግሀ፡ ወሰርከ፡ Enc. (cfr. እምነ፡ et እስከ፡ ). – Hic annotare n. 25juvat, in libris impressis et mss. pro ለለ፡ reperiri ለእለ፡ sensu distributivo quot^la, quotcumque^la, ex gr. ፲ወ፪ መሳፍንት፡ ለእለ፡ ሕዘቢሆሙ፡ 12 principes, quot populi corum^la ; ( ; ; ; in annot.); አመ፡ ዐሡረ፡ ወርኅ፡ ታስዕ፡ ይበክዩ፡ ለለዓሙ፡ (v. ለእለ፡ ዓሙ፡ quotquot anni redeunt^la) Machb. ; ; item pro ለእለ፡ editionis Plattianae occurrit ለለ፡ quotcumque^la : አሥመረቶ፡ ለሄሮድስ፡ ወለለ፡ ይረፍቁ፡ ምስሌሁ፡

2)conjunctio^la: quotiescumque^la, ut: ለለተናገርኩ፡ አዐወዩ፡ በግፍዕ፡ (vers. alt.); ለለተናገርኩ፡ מִדֵּי דְבָרֶיךְ (vers. alt., hebr. 48,27); ለለተናገርክዎ፡ ተዘከርኩ፡ (vers. alt.); ለለወለዳ፡ ተባዕተ፡ ቅትላሁ፡ F.M. 23,2; ወኮኑ፡ ለለ፡ ይሰምዑ፡ ነገሮ፡ ያፈደፍዱ፡ ግዘፈ፡ ; ለለይወጽኡ፡ ውስተ፡ ፀብእ፡ – Etiam cum hoc ለለ፡ in libris mss. permutatur ለእለ፡ , in ; አምጣነ፡ ትበልዑ፡ ሥጋሁ፡ ወለለ፡ (v. ወለእለ፡ ) ትሰትዩ፡ ደሞ።

numer., fem. አሐቲ፡ (pro አሐድቲ፡ ), m. አሐደ፡ , fem. አሐተ፡ ( gramm.§ 158); raro , ut: አሐድነ፡ Platt ( አሐደነ፡ rom.), unus^la, una^la, unum^la; ejus character est ፩ ; [ אֱחָד ܚܰܕ أَحَدٌ ; amh. inserta nasali አንድ፡ ] እግዚአብሔር፡ አሐዱ፡ ውእቱ፡ ; ; ውእቱ፡ አሐዱ፡ ውእቱ፡ ባሕቲቱ፡ ; ; አሐዱ፡ ውእቱ፡ ኄር፡ ; ኖላዌ፡ አሐደ፡ ; ; ; ; አሐተ፡ ቃለ፡ ; አሐቲ፡ ነጠብጣበ፡ ማይ፡ ; በአሐቲ፡ ዕለት፡ ; ; ; , al.; ዕሥራ፡ ወአሐተ፡ ዕለተ፡ ; ; ; ዘአሐዱ፡ ቀርኑ፡ monoceros^la ; እምነ፡ , ut: ኩን፡ ከመ፡ አሐዱ፡ እምኔሆሙ፡ ; ; ; ; ; vel እምውስተ፡ ; ; (an etiam per st. ? አሐተ፡ ጸራይቀ፡ ናእት፡ ).

a)passim: primus^la, in numerandis annis, ut: እስከ፡ አሐቲ፡ ዓመተ፡ መንግስቱ፡ ; ; .

b)singuli^la, unusquisque^lavel quisque^la, ፩፩ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; vel ለለ፩፩ vel ለለ፩ ; ; ; vel በበ፩ vel በበ፩፩ ; ; ; .

c)aliquis^la, quidam^la, τίς ; አሐተ፡ ጽድቀ፡ ῥῆμά τι ἀληθινόν ; Tob.2,4; ; ; ; ; ; ; ; ; εἷς አሐተ፡ ዕለተ፡ ; ; ; εἷς τις ; ; ὁ ; ; etiam ubi Graecus nec articulum nec τίς habet ; ; 2 ; .

d)in enunciationibus negativis: ullus^la, quisquam^la, እንበለ፡ ምክንያት፡ አሐዱ፡ Enc.; vel cum negatione: nullus^la, nemo^la ; ; plerumque ወኢአሐዱ፡ ( οὑδὲ εἷς , ne unus quidem^la) ; ; ; ; ; ; ወኢአሐተኒ፡ .

e)idem^la: እምአሐዱ፡ አፍ፡ ἐκ τοῦ αὐτοῦ στόματος ; ; vel unus idemque^la, ut: እለ፡ አሐዱ፡ ቃሎሙ፡ μὴ διλόγους .

f)unus-alter^la, alter-alter^la, alius-alius^la

α) ፩ - ፩ ; ; ; ; ; ; ; ; ይትዌለጥ፡ ፩ እም፩ ; Asc. ; ; አሐቲ፡ እምአሐቲ፡ .

β) ፩ - ካልኡ፡ ; ; ; ; ; ; ; አሐዱ፡ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ሶበ፡ አሐዱ፡ የሐንጽ፡ ወካልኡ፡ ይነሥት፡ ; .

g)unicus^la(alias ዋሕድ፡ ): አሐቲ፡ አነ፡ ለአቡየ፡ ( μία , μονογενής ) ; .

h) ኮኑ፡ አሐደ፡ unus sunt^lavel facti sunt^la ; ; n. 723 ወ፩ይከውን፡ ዘርኦሙ፡ ምስለ፡ ውሉደ፡ ሰብእ፡ .

i)fem. አሐቲ፡ pro neutro usurpatur: unum^la, ከመ፡ ይግበር፡ አሐተ፡ እምእላንቱ፡ ኵሎን፡ ; አሐተ፡ ሰአልኩ፡ .

k) አሐተ፡

α)semel^la, ut: አሐተ፡ ለዓመት፡ ; ; ; .

β)unâ^la, simul^la: SS. Trinitas, ዘአሐተ፡ ይሰገድ፡ (quae simul adoratur),

l)affixo ኔ፡ , አሐተኔ፡ in unum^la, unâ^la, ኔ፡ col. 630.

lalla

Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumque^la particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

Leslau
ለለ lalla- (repeated ‘la’) expresses the distributive, (at, for) every, each^en; e.g. ለለ፡ በዓል lalla baʿāl at every feast^en
with suffix pronouns the base is ለሊ lalli- , ለል lallǝ- ; e.g. ለልየ for my part^en, ለሊሁ he himself^en, he alone^en, and so on (see 344, 374)
303a

ሐሳብ

, m. , ሐሳባት፡

1)supputatio^la, computus^la, aestimatio^la: erravisti in computatione^la, አግብእ፡ ሐሳበከ፡ repetas computationem^la, ; ሰብአ፡ ሐሳባት፡ arithmeticae et chronologiae periti^la ; ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ወሐሳብ፡ innumeri et infiniti^la ; ; ዘአልቦ፡ ኍልቈ፡ ወመስፈርተ፡ ወአልቦሙ፡ ሐሳበ፡ እምብዝኅ፡ ; mandavit^la ከመ፡ ይሢጥዎ፡ ( ለሥርናይ፡ ) ሎሙ፡ በሐሳበ፡ ሤጥ፡ ዘከመ፡ አመ፡ መዋዕለ፡ ጽጋብ፡ ; ψῆφος ; ሐሳበ፡ ሤጡ፡ ; etiam በሐሳብ፡ ዘእምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ψήφῳ τῇ παρὰ Θεοῦ ( Dei arbitrio^la) Cyr. ad – Creberrime usurpatur de computo temporum^la, ut ሐሳበ፡ ዓመት፡ , ሐሳበ፡ ዓለም፡ ; ; በእንተ፡ ሓሳበ፡ ዓለም፡ de chronologia mundi^laAbush.; ሐሳበ፡ ዘመን፡ calendarium^la45; de computo festorum, potissimum cycli paschalis, ut ; Demetrius Alex. Patr. XII ሠርዐ፡ ሐሳበ፡ አበቅቴ፡ ወሐሳበ፡ ጾም፡ ቅዱስ፡ ; de computo mensium et dierum, ut: አመ፡ ፳ወ፭ ለታስዕ፡ ወርኅ፡ በኍልቈ፡ ሐሳበ፡ ዕብራውያን፡ ወበሐሳበ፡ ግብጻውያን፡ አመ፡ ፳ወ፱ለወርኀ፡ ታኅሣሥ፡ ; de aeris variis, ut: ሐሳበ፡ ሐዋርያት፡ , ቢዘን፡ , ሮም፡ , ሰማዕታት፡ , ዮዲት፡ , ጻድቃን፡ , ሊቃውንት፡ Cat. 11; nec non de supputationibus astrologorum et divinationibus, ut: ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologiae ratio^la ; ዘየሐስብ፡ ሐሳበ፡ ልደት፡ Can. ; እመ፡ ኮነ፡ ተአማኔ፡ በሐሳበ፡ ኮከብ፡ si astrologiae credit^laF.N. 5; ዘየሐስብ፡ ሐሳባተ፡ ወልድ፡ ምስለ፡ እም፡ (inter alios magos et divinatores recensetur) F.M. 15; ሐሳበ፡ ፀሓይ፡ ወወርኅ፡ ወከዋክብት፡ Org.

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

3)ratio^la, quam aliquis reddit vel reposcit: ያገብኡ፡ ሐሳበ፡ ለ ( እግዚአብሔር፡ ) ἀποδώσουσι λόγον τῷ ; ታወፍዩ፡ ሐሳበክሙ፡ ; ፈቀደ፡ ይግበር፡ ሐሳበ፡ ምስለ፡ አግብርቲሁ፡ .

4)ratio^la, proportio^la(quare በሐሳበ፡ idem fere, quod በአምጣነ፡ , በከመ፡ ): ይትኔበይ፡ በሐሳበ፡ ሃይማኖት፡ κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς πίστεως ; በሐሳበ፡ መልበስቱ፡ κατὰ τὸν ῥυθμὸν τῆς ἐπωμίδος ; በሐሳበ፡ ምሥዋዕከ፡ κατὰ τὴν θυσίαν ; በሐሳበ፡ ሤጡ፡ κατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ ; ; በከመ፡ ሥርዐተ፡ ሐሳበ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ; medicus^la ለለ፩ ዘሐመ፡ በሐሳበ፡ ሕማሙ፡ ( pro ratione morbi^la) ይሁብ፡ ፈውሰ፡ hom. Severiani in አኮ፡ በአምጣነ፡ ጌጋይነ፡ ዘኮነነ፡ ሓሳበ፡ n. 93 ጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; በሐሳበ፡ seq. ratione habita^larei Cyr. ad

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Leslau
ሐሳብ፡ ḥassāb account^en, accounting^en, reckoning^en, evaluation^en, calculation^en, computation^en, chronology^en, quantity^en, price^en, portion^en, proportion^en, share^en
በሐሳበ ba-hāssāb-a + noun according to^en, in proportion to^en
ሐሳበ፡ ከዋክብት ḥassāba kawākǝbt astrology^en
ሐሳበ፡ ዘመን ḥassāba zaman calendar^en 245a

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

አሐዱ

a)passim: primus^la, in numerandis annis, ut: እስከ፡ አሐቲ፡ ዓመተ፡ መንግስቱ፡ ; ; .

b)singuli^la, unusquisque^lavel quisque^la, ፩፩ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; vel ለለ፩፩ vel ለለ፩ ; ; ; vel በበ፩ vel በበ፩፩ ; ; ; .

e)idem^la: እምአሐዱ፡ አፍ፡ ἐκ τοῦ αὐτοῦ στόματος ; ; vel unus idemque^la, ut: እለ፡ አሐዱ፡ ቃሎሙ፡ μὴ διλόγους .

f)unus-alter^la, alter-alter^la, alius-alius^la

α) ፩ - ፩ ; ; ; ; ; ; ; ; ይትዌለጥ፡ ፩ እም፩ ; Asc. ; ; አሐቲ፡ እምአሐቲ፡ .

β) ፩ - ካልኡ፡ ; ; ; ; ; ; ; አሐዱ፡ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ሶበ፡ አሐዱ፡ የሐንጽ፡ ወካልኡ፡ ይነሥት፡ ; .

g)unicus^la(alias ዋሕድ፡ ): አሐቲ፡ አነ፡ ለአቡየ፡ ( μία , μονογενής ) ; .

h) ኮኑ፡ አሐደ፡ unus sunt^lavel facti sunt^la ; ; n. 723 ወ፩ይከውን፡ ዘርኦሙ፡ ምስለ፡ ውሉደ፡ ሰብእ፡ .

i)fem. አሐቲ፡ pro neutro usurpatur: unum^la, ከመ፡ ይግበር፡ አሐተ፡ እምእላንቱ፡ ኵሎን፡ ; አሐተ፡ ሰአልኩ፡ .

k) አሐተ፡

α)semel^la, ut: አሐተ፡ ለዓመት፡ ; ; ; .

β)unâ^la, simul^la: SS. Trinitas, ዘአሐተ፡ ይሰገድ፡ (quae simul adoratur),

l)affixo ኔ፡ , አሐተኔ፡ in unum^la, unâ^la, ኔ፡ col. 630.

አሥገረ

II,1et አሠገረ፡ II,2intercalare^la, diei vel mensis, Abush. crebro, ut: Judaei^la ለለ፫ዓም፡ ያሠግሩ፡ ፩ወርኀ፡ ወትከውኖሙ፡ ይእቲ፡ ዓመት፡ ፲ወ፫ ወርኀ፡ ʾaśgara , አሠገረ፡ ʾaśaggara

Grébaut
አሠገረ፡ ʾaśaggara II,2 ያሤግር፡ , ያሠግር፡ «faire courir^fr, faire accélérer le pas^fr» ― አራመደ፡ Ms. BNFabb217, fol. 54v.
137

Leslau
አሥገረ ʾaśgara , አሠገረ ʾaśaggara causative of ሠገረ śaggara ; also insert by skipping a day or a month in the count of years or holidays^en 526b

ለለ

sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )

lalla

Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumque^la particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

ለለ

sive ለ፡ reduplicatum (cfr. በበ፡ et ዘዘ፡ )

lalla

Grébaut
ለለ፡ lalla «quicumque^la particula praepositiva, omnibus et singularis» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
20

ለለ

pronomen; non reperitur nisi cum pronominibus suffixis ( ለሊየ፡ vel ለልየ፡ , ለሊከ፡ ለሊኪ፡ , ለሊሁ፡ ለሊሃ፡ ; ለሊነ፡ , ለሊክሙ፡ ለሊክን፡ , ለሊሆሙ፡ ለሊሆን፡ ) conjunctum ( gramm.§ 62,1,c et gramm.§ 150,c)

1)ipse^la, a^la, um^la. Usurpatur tamquam appositio subjecti (de accusativo ርእስ፡ et ኪያ፡ ; de genitivo ዚአየ፡ , እንቲአየ፡ ); rarissime pronomini suffixo (cfr. gramm.p. 396) appositum occurrit, ut ብከ፡ ለሊከ፡ in te ipsum^la ; እምኀቤየ፡ ለሊየ፡ . Locum habet, et ubi subjectum nonnisi persona verbi expressum est: ለሊሁ፡ ያአምር፡ ; ; ለሊክሙ፡ ፍትሑ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et in enutiatione nominali: ለሊክሙ፡ ሰማዕትየ፡ ; et ubi subjectum nomine vel pronomine expressum est: ለሊሁ፡ እግዚአብሔር፡ ፀብአ፡ ሎሙ፡ ፀሮሙ፡ ; ; ውእቱ፡ ለሊሁ፡ ; ; . Praeterea notare juvat constructionem ለሊሁ፡ ነፍሶ፡ ይጌምን፡ μολύνει τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν (ipse suam animam polluit); እሙንቱ፡ ለሊሆሙ፡ ገብርዎ፡ ለዝንቱ፡ αὐτοὶ ἑαυτοῖς ἐποίησαν ταῦτα . Nonnumquam vertendum est et ipse^la, ut .

2)sponte^la, sua sponte^la, ultro^la, de personis et rebus: (bis); ኢይትነሥኡ፡ ለሊሆሙ፡ μὴ δι᾽ αὐτῶν ἀνίστασθαι ; ለሊሃ፡ ዘመወት፡ ; ዘለሊሁ፡ ይበቍል፡ τὰ αὐτόματα ἀναβαίνοντα ; ; ተርኅወት፡ ለሊሃ፡ αὐτομάτη ; ለሊሆሙ፡ ገረሩ፡ ηὐτομόλησαν ; .

ኀርየ

et ኀረየ፡ I,1[cogn. c. ኄር፡ q.v.; arab. خَارَ praehabuit^la, praetulit^la, elegit^la; בָּחַר elegit^la, مَخَر VIII elegit meliores^laet መከረ፡ q.v.] ይኅረይ፡ (raro ይኅሪ፡ ) eligere^la, seligere^la, deligere^la, praeferre^la, ( optare^la): የኀሪ፡ ሠናየ፡ ወይሜንን፡ እኩየ፡ ; ; ; ; ; ; n. 589 ይኅረዩ፡ ሎሙ፡ አሐደ፡ ; አንተ፡ ተኀሪ፡ ወአኮ፡ አነ፡ ; ዘኀርየ፡ እምውስቴቱ፡ ; ዕፀ፡ ዘኢይነቅዝ፡ የኀሪ፡ ሎቱ፡ ; ( ኀሪዮ፡ ); ; ( ኅረዩ፡ ኅርዩ፡ ሊቃውንተ፡ ) ; αἱρετίζειν ; crebro de Deo, qui elegit Israelem, sanctos, urbem sacram, al.: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኀሪይክሙ፡ ἡ ἐκλογὴ ὑμῶν ; ἡ κατ᾽ ἐκλογὴν πρόθεσις ; praedicati, ut: ኪያሁ፡ የኀሪ፡ እግዚአብሔር፡ ሎቱ፡ ሕዝበ፡ vel ለ፡ , ut: ሕዝብ፡ ዘኀረየ፡ ሎቱ፡ ለርስቱ፡ ; ; cum በ፡ vel እምነ፡ eorum, e quibus vel inter quos eligitur, ut: ኀረይኩ፡ ዘርአ፡ ያዕቆብ፡ በኵሉ፡ ; ኪያሁ፡ ኀረየ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; , et እምነ፡ ejus, cui praefertur, ut: ለሊሁ፡ ኀረየ፡ ከዊነ፡ ሰይጣን፡ እምይኩን፡ ሊቀ፡ መላእክት፡ ipse Satanas esse maluit quam archangelus^la, ; እለ፡ የኀርዩ፡ ዕለታተ፡ እምዕለታት፡ F.M. 15. — Nonnumquam latine vertere licet delectari^lavel approbare^la, ut: አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ ዘኀረይኩ፡ ; quam significationem ubi habet, etiam በ፡ , ut: ኢኀረየቦሙ፡ iis non delectatus est^la, – : ኀረየ፡ ዘ፡ መረጸ፡

ለለ ገመነ

I,2[vicinum videtur verbis, quibus potestas immergendi^lavel intingendi^lainest, ut غَمَرَ غَمَسَ al.; in specie غُمْنَةٌ i.q. غُمْرَةٌ linimenti genus^la] contaminare^la, inquinare^la, polluere^la: ተኀፀብኩ፡ እገርየ፡ እፎኑ፡ እጌምኖን፡ ; ኢገመኑ፡ አልባሲሆሙ፡ ; ለሊሁ፡ ነፍሶ፡ ይጌምን፡ (v. ያጌምን፡ ) ; ; ገመንከ፡ ዘርአከ፡ ; ስምየ፡ .

a)profanare^la: ዘይጌምና፡ ለዛ፡ ዕለት፡ (v. ዘያጌምና፡ ) ; እለ፡ ይጌምኑ፡ ስመ፡ ቅዱሰ፡ ; ; ገመነ፡ ይሁዳ፡ መቅደስየ፡ ; ምድረ፡ ; .

b)violare^lafidem: ኢይገምን፡ ቃሎ፡ .

c)vitiare^lavirginem: – : ረስሐ፡ ገመነ፡ ዘ፡ አደፈ፡

አዝመረ

II,1

1)solemniter pronuntiare^la, sancte profiteri^la, publice praedicare^la: ሃይማኖተ፡ መስቀል፡ በዐውድ፡ አዝመረ፡ Enc.; እንዘ፡ ታዘምር፡ (var. ትዘምር፡ Cod. Tubing.) ሃይማኖተከ፡ በዐውድ፡ Enc.

2)provocare^lavel appellare^la(ab aliquo) ad^laaliquem, በ፡ , ut: አዝመረ፡ ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ በአቡሁ፡ ሰማያዊ፡ ወይቤ፡ ኢያእመርክሙኑ፡ ከመ፡ ዘውስተ፡ ቤተ፡ አቡየ፡ ሀሎኩ፡ M.M. f. 39 (e ); ኀበ፡ , ut: ሶበ፡ ለሊሁ፡ አዝመረ፡ ኀበ፡ ነጋሢ፡ ; ለ፡ ; ለሊሁ፡ አዝመረ፡ ይሖር፡ ኀበ፡ ነጋሢ፡

ለለ

ትንብልና

1)legatio^la: አኮ፡ በትንብልና፡ (v. በተንባል፡ ) ወአኮ፡ በመልእክት፡ (v. በመልአክ፡ ) ለሊሁ፡ ያድኅኖሙ፡ .

2)intercessio^la, deprecatio^la, patrocinium^la, ; ; Phlx. ; አድኀንካ፡ (Deus) ለነነዌ፡ በትንብልና፡ ሣህልከ፡

ገፍዐ

vel ገፍአ፡ I,1[ جَفَا duriter et inique tractavit^la; injuria affecit^la] ይግፋዕ፡

1)comprimere^la, arcte complecti^la, .

2)reprimere^la: ሀብት፡ ዘበጽሚት፡ ይገፍዕ፡ (v. ያጠፍእ፡ ) መዐተ፡ ἀνατρέπει ( יִכְפֶּה de quo Ges. thes. p. 704) ; repulit^lainstantem Lud. e Vit. Baam.

3)opprimere^la, injuria afficere^la, vim inferre^la, injuriam facere^la: ይገፍዕ፡ ἄτοπα ποιεῖν ; ለሊሁ፡ ይገፍዕ፡ ἠδίκησε ; ; ; : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግፍዕክሙ፡ ዘትገፍዑ፡ .

a)impetum facere^la, irruere^lain^laaliquem vel aliquid ; . n. 1213

b)vim facere in^laaliquid, violenter rapere^laaliquid, አባ፡ ሙሴ፡ ጸሊም፡ ገፍዓ፡ ለመንግሥተ፡ ሰማያት፡ በከመ፡ ይቤ፡ ወንጌል፡ ( ; )

ጠርሰ

I,1[i.q. ፀርሰ፡ ضَرِسَ ] stupere^la, stupidum fieri^lade dentibus, vel stupidos habere dentes^la, ex rei acidae usu, ወደቂቅ፡ ይጠርሱ፡ (v. ፀርሱ፡ ) ስነኒሆሙ፡ ; ለሊሁ፡ ይጠርስ፡ (v. ይፀርስ፡ ) ስነኒሁ፡ ; ደቂቅ፡ ጠርሱ፡ (v. ፀርሱ፡ ) ስነኒሆሙ፡ .

ዚአየ

, ዚአከ፡ , ዚአሁ፡ al., እንቲአየ፡ , እንቲአከ፡ al., እሊአየ፡ al. sunt tres formae notae Genitivi, cum suffixis , proprie mei^la(ad m. relatum ዚአየ፡ , ad fem. እንቲአየ፡ , ad እሊአየ፡ ), tui^la, sui^lavel ejus^la( gramm.§ 105,b); vice pronominum possessivorum funguntur: meus^la, tuus^la, noster^la, vester^la, suus^lavel ejus^la, eorum^la, nonnumquam proprius^la, et crebro usurpantur, cum ubi Genitivus pronominum personalium postulatur separatus neque alii nomini subjunctus, tum pro , si quidem orationis vis quaedam in pronomen intenta est.

1)Formae dictae plerumque ponuntur nudae,

a)ubi poss. Subjectum ( ; ) vel Praedicatum enunciationis est: ኵሉ፡ ዘታሕተ፡ ሰማይ፡ ዚአየ፡ ውእቱ፡ ; እንተ፡ ኢኮነት፡ እንቲአከ፡ quae non tua est ; ዚአየ፡ ውእቱ፡ አፍላግ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ እሊአከ፡ ንሕነ፡ ; ; ; ; ; .

b)ubi statui constructo vel praepositioni subjunctum est: ኀዲገ፡ ዚአየ፡ τὸ καταλιπεῖν σε ἐμέ ; ; በእበደ፡ ዚአሁ፡ ; ለሊሁ፡ ደረግም፡ ነፍሰ፡ እንቲአሁ፡ ; ; ; ; ; አዐቅብ፡ ነፍሰ፡ እንቲአሁ፡ ; ; ; ; ; Platt; ዐውደ፡ ዚአሁ፡ ; n. 1033 ወኮነ፡ ስብሓቲነ፡ ከመ፡ ዚአሆሙ፡ ; እምዚአየ፡ ἐκ τοῦ ἐμοῦ ; ውስተ፡ ዚአሁ፡ εἰς τὰ ἴδια ; ዐቢይ፡ እምነ፡ ዚአሆሙ፡ μείζων τῆς αὐτῶν ; ለእሊአሁ፡ ; ; .

c)nec non

α)ubi suo nomini ad quod pertinet praemissum est: እንቲአየ፡ ልብ፡ ἐμὴ καρδία ; እንቲአሆሙ፡ ሕይወቶሙ፡ .

β)vel post nomen pronomine suff. praeditum, ubi hoc pronomen emphaseos causa repetendum est: ወዓዲ፡ ነፍሶሂ፡ እንቲአሁ፡ vitam suam sui ipsius ; .

γ)aliâs quoque, ut: በአተ፡ ካዕበት፡ እንቲአሁ፡ (pro በአተ፡ ካዕበት፡ በአተ፡ እንቲአሁ፡ ) .

2)Rarius formae ዚአየ፡ , ዚአከ፡ al. ዘ፡ praemittitur: qui mei^la, tui^laal. est^lai.e. meus^la, tuus^la, ut: ዘዚአየ፡ ምክር፡ ἐμαὶ βουλαί ; እወቅስ፡ ዘዚአየሂ፡ ጽድቅየ፡ ወዘዚአኪሂ፡ ጌጋየኪ፡ ; ዝሰ፡ ኵሉ፡ ዘዚአየ፡ ; ; ; maxime ubi neutro meum^la, tuum^laal. exponendum est, ut: እለ፡ ዘዚአሆሙ፡ ይዘርዑ፡ τὰ ἴδια σπείροντες ; ዘዚአከ፡ τὰ σά ; .

3) ዚአሁ፡ , ዚአሃ፡ al.

a)praemisso ለለ፡ vel ዘዘ፡ vim distributivam nanciscitur: suus cujusque vel cuique^la, varius^la, multimodus^la, varii generis^la, ዘለለ፡ ዚአሁ፡ ሕማሞሙ፡ quorum morbi sui cujusvis^lai.e. varii erant^la ; አልበሶሙ፡ ኀይለ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ καθ ʼ ἑαυτούς ; በበአምሳለ፡ ገጹ፡ ያርእየከ፡ ዘዘ፡ ዚአሁ፡ ; ብእሲ፡ ዘዘዚአሁ፡ ሖረ፡ በፍኖቱ፡ ; ; ውስተ፡ መለያልዩ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ ; ቃሎሙ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ ; ; ; 50; ; ; ዘዘ፡ ዚአነ፡ ; ዘዘዚአክሙ፡ ; ; διάφορος ; ; ; ποικίλος ; ; ; ; ; ዘዘዚአሁ፡ ትምህርት፡ ποικιλτικὴ ἐπιστήμη .

b)praemisso ዘዘ፡ (sc. nota Genitivi duplicata) vim reciprocationis nanciscitur, et cum verbis dirimendi^lajunctum significat: ab invicem^la, alius ab alio^la, ይፈልጦሙ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ ; ተፋለጡ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ ; አስተራሕቅዎሙ፡ ዘዘዚአሆሙ፡ .

አፍለጠ

II,1distinctionem facere^la, distincte dicere^la: ለሊሁ፡ ጳውሎስ፡ አፍለጠ፡ ወአርአየ፡ ከመ፡ በአምሳሉ፡ ወበአርአያ፡ ክህነቱ፡ ለክርስቶስ፡ ውእቱ፡ መልከ፡ ጼዴቅ፡

ተሰብረ

III,1

1)frangi^la, confringi^la, effringi^la, perfringi^la; de olla ለሊሃ፡ ትሰበር፡ ; baculo ; ; arcu ; malleo እፎ፡ ተቀጥቀጠት፡ ወተሰብረት፡ ; cornu ; spina dorsi ; arbore ; munimentis: ተሰብረ፡ ጸወንክሙ፡ ; hominibus διεσχίσθησαν . In specie

a)de crurifragio^la, fractura membrorum corporis^la ; ; በተሰብሮ፡ ቍይጽ፡

b)de naufragio^la, ; ተመንደበ፡ ሐመሮሙ፡ ከመ፡ ይሰበር፡ ; saepius.

2)profligari^la, clade affici^la(in bello): ; ; ተሰብሩ፡ ሕዝብ፡ በቅድመ፡ ፀሮሙ፡ ; ; .

ጐድአ

vel ጐድዐ፡ I,1[vid. ጐድጐደ፡ ; non tam ad גדע quam ad כדד ( ኬደ፡ ) כתת وقط al. referendum videtur] ይጕዳእ፡ percutere^la, pulsare^la, : ጕድኦ፡ ገቦሁ፡ ; ጐድአ፡ እንግድኣሁ፡ ; ; ንጕዳእ፡ እንግድኣቲነ፡ ; በጐዲአ፡ እንግድኣ፡ ; gladio ; omisso : ዘእንበለ፡ ይጕዳእ፡ ( πλήττειν )

a)pulsare^lacitharam: ጐድአ፡ መሰንቆ፡ Org.

b)pulsando intrudere^laclavum ; .

c)ferire^la, cornu ; ; ኢይጐድኦ፡ ዐይነ፡ እኩይ፡ Saal. Req.

α)quatere^la: ጐድኦ፡ ነፋስ፡ ለቤት፡ .

β)attingere^la, እስከ፡ ; (var. ).

d)trudere^la, protrudere^la: ከመ፡ ኢይጕዳእከ፡ ( ἀνατρέψας ) .

e)allidere^la: ለሊሃ፡ ትጐድእ፡ προσκρούει .

ለለ

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose