Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

1 -1 .5 I4 [3 m1 «1 δ2 ሀ340 ሁ12 ሂ22 ሃ43 ሄ56 ህ150 ሆ33 ለ1500 ሉ35 ሊ138 ላ203 ሌ43 ል555 ሎ45 ሐ1163 ሑ38 ሒ13 ሓ13 ሔ26 ሕ851 ሖ54 መ4540 ሙ132 ሚ80 ማ775 ሜ107 ም1720 ሞ181 ሟ1 ሠ488 ሡ20 ሢ34 ሣ126 ሤ51 ሥ530 ሦ21 ረ450 ሩ26 ሪ5 ራ115 ሬ11 ር512 ሮ54 ሰ1449 ሱ65 ሲ73 ሳ137 ሴ47 ስ655 ሶ333 ሸ23 ሹ5 ሺ6 ሻ6 ሼ2 ሽ14 ሾ8 ቀ766 ቁ27 ቂ34 ቃ167 ቄ74 ቅ435 ቆ93 ቈ130 ቊ2 ቋ9 ቌ1 ቍ169 በ3044 ቡ30 ቢ53 ባ300 ቤ204 ብ965 ቦ185 ተ3904 ቱ12 ቲ9 ታ244 ቴ61 ት937 ቶ37 ቸ1 ች1 ኀ726 ኁ4 ኂ14 ኃ24 ኄ31 ኅ378 ኆ31 ኈ19 ኊ2 ኍ17 ነ1085 ኑ38 ኒ22 ና230 ኔ28 ን751 ኖ66 አ7815 ኡ9 ኢ1848 ኣ153 ኤ172 እ4471 ኦ133 ከ1637 ኩ47 ኪ100 ካ145 ኬ55 ክ397 ኮ236 ኰ88 ኲ12 ኳ14 ኴ3 ኵ493 ኽ2 ኾ2 ወ2957 ዊ2 ዋ72 ዌ2 ው667 ዐ900 ዑ52 ዒ2 ዓ149 ዔ22 ዕ766 ዖ54 ዘ2451 ዙ4 ዚ9 ዛ110 ዜ52 ዝ405 ዞ12 ዠ16 ዡ2 ዢ1 ዣ24 ዥ1 የ404 ዩ4 ያ933 ዬ4 ይ3270 ዮ100 ደ730 ዱ12 ዲ137 ዳ153 ዴ44 ድ491 ዶ25 ጀ5 ጁ7 ጃ2 ጅ5 ገ758 ጉ40 ጊ75 ጋ81 ጌ78 ግ504 ጎ59 ጐ114 ጒ1 ጓ9 ጔ3 ጕ129 ጠ322 ጡ9 ጢ31 ጣ43 ጤ33 ጥ300 ጦ26 ጨ6 ጫ3 ጭ4 ጮ1 ጰ48 ጱ1 ጲ11 ጳ49 ጴ21 ጵ29 ጶ10 ጸ717 ጹ5 ጺ13 ጻ112 ጼ53 ጽ643 ጾ74 ፀ178 ፁ6 ፂ16 ፃ27 ፄ23 ፅ107 ፆ5 ፈ559 ፉ6 ፊ68 ፋ47 ፌ19 ፍ516 ፎ11 ፐ13 ፒ9 ፓ11 ፔ8 ፕ7 ፡14 ።3 ፤1 ፩67 ፪25 ፫30 ፬22 ፭15 ፮2 ፯10 ፰4 ፱5 ፲37 ፳9 ፴7 ፵7 ፶7 ፷2 ፸7 ፹2 ፺3 ፻3 ፼1 back to full list

ፈገለ

fagala meaning unknown: a place name? a distorted ፈለገ ‘river (accusative)’ ?

ፈገገ

[ فغم فاغ فاخ فاح فاج , fortasse etiam פגל ] „ graviter^laolere^la, gravem^laet^laingratum^laodorem^laspirare^la, qualis est nonnullorum pharmacorum“, Lud. e Mss. Colb.

ፈግዐ

I,1et I,2[ فَكِهَ valde^lalaetus^la, jocosus^lafuit^la, V delectatus^lafuit^la; אתפגג ; etiam فنق פנק ?] in^ladeliciis^lavel laute^lavivere^la, vitae^lavoluptatibus^lavel jucunditatibus^lafrui^la, luxuriari^la: ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ ወአእከልኩ፡ ; ; ; ; ; τρυφᾶν ; ; ጸግቡ፡ ወሠብሑ፡ ወፈግዑ፡ በበረከትከ፡ ; ካልእ፡ ይፈግዕ፡ በንዋዩ፡ ; ትፈግዕ፡ በአዕጻዳተ፡ ቀምሕከ፡ ; σπαταλᾶν ; ከረያ፡ ጽጋብ፡ ወፈግዐት፡ በጽጋብ፡ ; እለ፡ ይፈግዑ፡ ውስተ፡ ምስካባቲሆሙ፡ ; στρηνιᾶν ; በስታይ፡ ወፈጊዕ፡ κραιπάλῃ καὶ μέθῃ ; ; ; ይፌግዕ፡ (v. ይፈግዕ፡ ) በጽጋብ፡ ; በ፡ rei, qua quis fruitur: infans ዘኢፈጸመ፡ ሕይወቶ፡ በላዕለ፡ ምድር፡ ወኢፈግዐ፡ በሠናያት፡ ; ላዕለ፡ pers.: ውእቱ፡ ይነግሥ፡ ሎሙ፡ ወይፈግዕ፡ (v. ወይትፌጋዕ፡ ) ላዕሌሆሙ፡ ἐντρυφήσει ἐν αὐτοῖς ; ὅταν καταστρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ .

ፈጠረ

I,1[ فَطَر fidit^la( פטר ), incepit^la, creavit^la] ይፍጥር፡

1)de Deo: creare^la, formare^la, κτίζειν , ποιεῖν , πλάσσειν , : ፈጠሮ፡ ለሰብእ፡ ; ; ; በእንተ፡ ፈጢሮትየ፡ ኪያሆሙ፡ ; ; ; ዘእንበለ፡ እፍጥርከ፡ ; ; እግዚአብሔር፡ ፈጠረኒ፡ (v. ወለደኒ፡ ) ; ; oculos ; draconem ; mundum, terram, mare, astra al.: ; ; ; ; ; ; ; ; ፍጥር፡ ሎሙ፡ መንፈሰ፡ ርትዕ፡ ; ; ; አነ፡ እፈጥር፡ ሰላመ፡ ; እፈጥር፡ እኩየ፡ ላዕሌክሙ፡ ; ኢነጸርክምም፡ ለዘፈጠራ፡ ቅድመ፡ ; በ፡ rei ( ex^la) ( ነጠብጣብ፡ ); : .

2)de hominibus: ex^laanimo^lasuo^laproducere^la, excogitare^la, ዘፈጠረ፡ እምልቡ፡ 3 ; ሰብእ፡ እምርእሶሙ፡ ፈጠርዋ፡ ለኀጢአት፡ .

a)fingere^la, ementiri^la, comminisci^la, fabricari^la: ነገረ፡ እበድ፡ ይፈጥሩ፡ ; ; ; ; ; ; ትፈጥር፡ እምልብከ፡ ψεύδῃ ; ; .

b)machinari^la, moliri^la: ተዐቀብ፡ እምእኩይ፡ እስመ፡ እኩየ፡ ይፈጥር፡ ; .

3)notas^lavel literas^lamagicas incidere^la: ኢትፍጥሩ፡ ለክሙ፡ ፈጠራ፡ . n. 1384

ከንቱ

, ubique munitum (sicut ኵሉ፡ , gramm.§ 157,2) suffixo û^la, [etymon incertum; nescio an referendum sit nomen ad خان خَونٌ ]; in ከንቶ፡ ; in st.c. c. ከንቶ፡

1)Substantive: inane^la, vanum^la, vanitas^la, inanitas^la, ፈጠረት፡ ዓለመ፡ እምነ፡ ከንቱ፡ ዘአልቦቱ፡ ገጸ፡ ἐξ ἀμόρφου ὕλης ; ከንቱ፡ ይረክቦ፡ κενά ; ; ከመ፡ ይኅሥሥ፡ ከንቶ፡ μάταια ; ሕልም፡ ወሰገል፡ ወመቅስም፡ ከንቱ፡ ኵሎሙ፡ ; εἶδος ; ματαιότης ; ; ; ; ከንቱ፡ ከንቱ፡ ; ; ; እለ፡ ይትዌከሉ፡ በከንቱ፡ ወበሐሰት፡ ; ; ነገረ፡ ከንቱ፡ ῥήματα κενά ; አውራኀ፡ ከንቱ፡ ; ; ልቦሙ፡ ከንቱ፡ ; ; ; ነቢያት፡ ርእዩ፡ ከንቶ፡ ; ; ; እለ፡ ይትናገሩ፡ ከንቶ፡ κενολόγοι ; ንግድፍ፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ከንቶ፡ ; ይከውን፡ ከንቶ፡ ኀይለ፡ መንፈስክሙ፡ ; ከንቶ፡ ኮነ፡ ματαιωθήσεται ; .

α)inutile^la, nequam^la: ነገረ፡ ከንቱ፡ ῥματα ἃ οὐ δεῖ ; n. 854nocens^la: ከመ፡ ቆዕ፡ ከንቱ፡ ለስነን፡ βλαβερός .

β)irritum^la, cassum^la: ከንቱ፡ ላሕይኪ፡ .

γ)de idolis^lautpote vanis et nihil valentibus ; 3 ; ; .

b)Quamquam ከንቱ፡ in st.c. alias non occurrit, tamen passim annectuntur ad formam ከንቶ፡ (sive Nom. sit sive ), ut: ከንቶሙኬ፡ ግብጽ፡ (v. ከንቶኬ፡ ) ; ግብጽ፡ እለ፡ ከንቶሙ፡ (Aegyptii qui vani sunt)^la , በከንቶሙ፡ ἐν τοῖς ματαίος αὐτῶν ; አስሐቶሙ፡ ከንቶሆሙ፡ ዘገብሩ፡ አበዊሆሙ፡ .

2)Adjectivi instar substantivo apponitur: vanus^la, inanis^la, ከንቶ፡ ነገረ፡ μάταιον λόγον ; ከንቶ፡ ምግባሪሁ፡ ይሴልጥ፡ ; ሰገለ፡ ከንቶ፡ ነገርክሙ፡ ; እለ፡ ያመጽኡ፡ ነገረ፡ ከንቶ፡ ; .

3)Adv., sive ከንቱ፡ et ከንቶ፡ sive በከንቱ፡ et ለከንቱ፡

a)incassum^la, frustra^la; ከንቱ፡ ከንቶ፡ ያመልኩኒ፡ μάτην ; ከንቱ፡ ከንቶ፡ ተሰፈወ፡ ; ; ( ματαίως ); ; በከንቱ፡ ; ለከንቱ፡ ut: ጻመውኩ፡ ለከንቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)inaniter^la, sine causa^la, temere^la, በከንቱ፡ ; ; ; ; ለከንቱ፡ , ut: ጸላኤ፡ ይከውኖ፡ ለከንቱ፡ .

c)gratis^la( חִנָּם ), δωρεάν , በከንቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; . – Voc. Ae.:^la ከንቱ፡ ብ፡ ቢላሽ።

ቃህም

et ቅህም፡ ( m. ), et , formicarum^laspecies; μύρμηξ , ተመየጥ፡ ኀበ፡ ቃህም፡ ሀካይ፡ ; ( ቅህም፡ ed ); (nos quum in coelos sublati erimus,) ንሬእዮ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ቃህም፡ ወዕፄያት፡ μύρμηκας ; ዘጊበ፡ መዛግብት፡ praedicatur de ቃህም፡ sicut ተመይኖ፡ ግብር፡ de ሣሬት፡ Fal. f. 17; Deus ፈጠረ፡ ለቅሀም፡ (sic) ወለአናኳዕ፡ በመትሕተ፡ ምድር፡ ወእንስሳ፡ በመልዕልተ፡ ምድር፡ – Ludolfus hoc vocabulum explicat fucus^la(„ignavum pecus“, quod Virgilius dicit) et huic interpretationi probandae affert ትጋሆሙ፡ ( sedulitas^la) ለዕብስት፡ n. 410 ንህብ፡ ወሀካይ፡ ቃህም፡ Enc.; sed praedicatum ሀካይ፡ cum ትጋህ፡ minime concordat et Sx. Tubing. exhibet ወትግህት፡ ቃህም፡ ; illud ሀካይ፡ e loco perperam intellecto sumtum videtur. – : ቃህም፡ ወሰኳዕት፡ ብ፡ ገብረ፡ ጕንዳን፡ ( ሰኳዕት፡ ). qāhm , qǝhm , ቃሕም፡ qāḥm

Grébaut
ቃህም፡ qāhm fucus^la, pecchione^it, formica^it, frelon^fr, guêpe^fr, fourmi^fr ― ድንጉል፡ frelon^fr; ገብረ፡ ጕንዳን፡ , «sorte de fourmi noire plus grosse et qui ne mord pas l’homme» 781, 863; Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 54.
169

Leslau
ቃህም፡ qāhm , ቅህም፡ qǝhm , (*) ቃሕም፡ qāḥm kind of ant^en, (*) drone^en (for which see 410) 425a

ጥንቃቄ

subtilitas^la, viri doctissimi et gnarissimi ; እምጥንቃቄ፡ ከሐክ፡ (ultra subtilitatem i.e.) nimiâ subtilitate^la, Cyr. ad ; በጥንቃቄ፡ minutim^la, accuratissime^la, ut: በጥንቃቄ፡ ንኅሥሥ፡ λεπτῶς βασανιζέσθω Cyr. c. Pall. f. 80; Lit. Orth.

a)summa et exacta diligentia^la, scrupulositas^la: በጥንቃቄ፡ μετ᾽ ἀκριβείας ; ይንግር፡ ድዉይ፡ ኀጣውኢሁ፡ ለካህን፡ በጥንቃቄ፡ ( scrupulose^la)

b)exacta convenientia^la, perfecta harmonia^la: ; ፈጠረ፡ ሰማየ፡ በጥንቃቄ፡ Ssal. Reg.; ዘቅዱሳት፡ መጻሕፍት፡ ጥንቃቄ፡ ያማስኑ፡ τῶν ἱερῶν γραμμάτων τὸ ἀκριβὲς παραφθείροντες Cyr. c.

ህልው

, fem. ህሉት፡

1)qui est^la, existens^la: ፈጠረ፡ ፍጥረተ፡ ይኩን፡ ህልወ፡ ἔκτισεν εἰς τὸ εἶναι τὰ πάντα ; መድኀኒነ፡ ዘህልው፡ እምቅድመ፡ ዓለም፡ ; አምጣነ፡ ነፍስ፡ ህሉት፡ ውስተ፡ ሥጋ፡ ; ; ዘህልው፡ ἃ εἰσί , . Conjunctum cum እምነ፡ significat oriundus a^la: ነአምን፡ በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ከመ፡ ኢኮነ፡ ነኪረ፡ እምህላዌ፡ መለኮት፡ እስመ፡ እምአብ፡ ውእቱ፡ ህልው፡ καὶ γάρ ἐστιν ἐκ πατρὸς φυσικῶς

2)is qui vere est^la, verus^la, durans^la, stabilis^la: ንርአይ፡ ለእመ፡ ነገሩ፡ ህልው፡ εἰ οἱ λόγοι αὐτοῦ ἀληθεῖς ; ; ህልወ፡ ቃለ፡ ἀληθῆ λόγον ; አማን፡ ህልወ፡ እብለክሙ፡ ἐγὼ τὴν ἀλήθειαν λέγω ὑμῖν ; ዐስብ፡ ህልው፡ μισθὸς τῆς ἀληθείας ; πιστόν ; ዝንጓጔ፡ ህልው፡ cavillatio perpetua^la, ; ብዕል፡ ህልው፡ ወዕሴት፡ ዘይነብር፡ ለዓለም፡ Inde ህልወ፡ vel በህልው፡ vere^la, revera^la: አኮ፡ በህልው፡ ወአኮ፡ በጽድቅ፡ et ; ህልወ፡ ኮንኩ፡ ምስሌሆሙ፡

3)qui praesto est^la: እስመ፡ ዕበየ፡ ክሂሎትከ፡ ህልው፡ ኀቤከ፡ ዘልፈ፡ πάρεστί σοι ; qui adest^la: እመሰ፡ ኮንኩ፡ ህልወ፡ እምኢተፈጸመ፡ ሎሙዝ፡ si adfuissem, hoc iis non contigisset^la

4) τὸ δέον ዘህልው፡ 1 Platt ( ሀለወ፡ ).

hǝllǝw , fem. hǝllut

Grébaut
ህልው፡ hǝllǝw le vrai, ce qui est exact^fr ከሠተ፡ ለነ፡ ዓቢየ፡ ወመድምመ፡ ወህልወ። 189.
በህልው፡ réellement^fr, exactement^fr እኩሌ፡ ፀሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ እለ፡ ይመይጥዎሙ፡ በህልው፡ ለእለ፡ አምኑ፡ በአማን፡ ቃል፡ ወበምግባር፡ ዝውእቱ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 193.
ዘበህልው፡ en ce qui concerne la vérité, l’exactitude^fr (m. à m.: le vrai). ናሁኬ፡ ኢተሐከይነ፡ በዘህልው፡ ስምዖ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ወእግዚእነ፡ ዘከመ፡ ገብረ፡ እንዘ፡ ንሬኢ፡ ሀለውነ፡ ወዘከመ፡ ዘለፈ፡ ሕሊናቲነ፡ በኀቤነ። 193.
3

Leslau
ህልው hǝllǝw (fem.) ህሉት hǝllut existing^en, who exists^en, who lives^en, that lasts^en, lasting^en, constant^en, that is present^en, who originates^en, that is true^en, that is exact^en
በህልው ba-hǝllǝw , ህልወ hǝllǝwa really^en, exactly^en, truly^en 218a

ፈጠራ

1)notae^lavel literae^laincisae^la, characteres^lamagici^la, figurae^lasuperstitiosae^la: γράμματα στικτά ; στοιχεῖα ; ዘይገብር፡ ፈጠራ፡ ውስተ፡ ሥጋሁ፡ ; መተርጕመ፡ ፈጠራ፡ F.N. 11,3.

2)res^laficta^lavel commenticia^la, commentum^la: ኀልዮ፡ ውስተ፡ ፈጠራሁ፡ ለጣዖት፡ ἐπίνοια εἰδώλων ; ይሜህሩ፡ ፈጠራ፡ ዘእምጕሥዐተ፡ ልቦሙ፡ M.M. f. 184; M.M. f. 232; ማኒ፡ (Manes) ወዘይመስልዎ፡ እምሰብአ፡ ፈጠራ፡ ዕልዋነ፡ ሃይማኖት፡ F.N. in prol.

መተርጕም

interpres^la, translator^la, auctor commentarii^la, ; ; መተርጕመ፡ ልሳኖሙ፡ ( ihr Dolmetscher^de) ; አባ፡ ሰላማ፡ መተርጕም፡ ; ይቤ፡ መተርጕም፡ Phlx. (creberrime); መተርጕማ፡ ለመጽሐፍ፡ (vulgo: commentator^la) Lib. Myst.; መተርጕመ፡ አሕላማት፡ et ፈጠራ፡ F.N. 11,3; ሄኖክ፡ መተርጕም፡

ምልክና

1)dominium^la, mancipium^la: ይጸንዕ፡ ምልክናሁ፡ እምድኅረ፡ ፴ ዓመት፡ (sc. usucapione) F.N. 35; ንኤዝዝ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ላቲ፡ ( ለብእሲት፡ ) ምልክናሁ፡ ለዝንቱ፡ ንዋይ፡ F.N. 24,7;

2)potestas^lapatria, tutoris al.; auctoritas^la, dominium^la, imperium^la, majestas^la, celsitudo^la: ዘታሕተ፡ ምልክናሁ፡ qui sub ejus^la(tutoris) potestate est^laF.N. 24; አሰስሎተ፡ ምልክናሁ፡ ለዘአመገብዎ፡ ላዕሌሆሙ፡ ይኅሥሡ፡ እምፈታሒ፡ F.N. 24,3; ምልክና፡ ላዕለ፡ እለ፡ ተኀየልዎ፡ ἐξουσία τυραννούντων αὐτοῦ ; etiam : ቅንየትከ፡ ወምልክናከ፡ ኵሎ፡ τὸ πάντων σε δεσπόζειν ; κυριότης (saepissime); ፈጠርነ፡ ዓለመ፡ ከመ፡ ይትዐወቅ፡ ምልክናነ፡ ወዕበየ፡ ኀይልነ፡ Clem. f. 48; ; Abstractum pro concreto: (var. pro መላእክት፡ οἱ ἄρχοντες ); (v. ምልእክና፡ ).

3)praefectura^la, satrapia^la, vel satrapae^la: ለለ፡ ምልክና፡ አሕዛቢሆሙ፡ ; ጸሐፍነ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ምልክናነ፡

mǝlkǝnnā

Grébaut
ምልክና፡ mǝlkǝnnā , ምልከት፡ mǝlkat , ትምልክት፡ tǝmlǝkt «domination^fr, empire^fr, règne^fr, régime^fr, pouvoir^fr» ― ግዛት፡ , አገዛዝ፡ Ms. BNFabb217, fol. 33v.
76

Leslau
ምልክና mǝlkǝnnā ownership^en, possession^en, rule^en, dominion^en, power^en, domination^en, lordship^en, rulership^en, authority^en, sovereignt^en 343

Cross-references: also ምልከት፡ , ምልክናዌ፡ , ትምልክት፡

ረሰየ

I,2[contiguum est ረሰወ፡ q.v.]

1)ponere^la τιθέναι ,

a)injicere^la, indere^la, admovere^la, ut: ረሰዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ክሣዱ፡ ; ረሰዩ፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ ቅንዋተ፡ ኀጺን፡ ; ረሰዩ፡ መኃትወ፡ እሳት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ (martyris) ; ; ረሰይዎ፡ (martyrem) ውስተ፡ ላህም፡ ዘብርት፡

b)transponere^la, transferre^la: እሬስዮሙ፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ እምጽልመት፡ .

c)constituere^la, praeponere^la, praeficere^la ; ነቢየ፡ ረሰይኩከ፡ n. 282 ; ; (regno in tres partes diviso) ረሰዩ፡ ለለ፡ ኵሉ፡ ክፍል፡ ብእሴ፡ ዘእሙር፡ በኀይል፡ ; .

d) ታሕተ፡ subdere^la, subjicere^la: ረሰየኒ፡ ታሕተ፡ እዴሁ፡

e)vestes applicare^la, induere^laLud. ex. Enc., ተረስየ፡

f)parare^la, praeparare^la(sicut הֵכִין ): ረሰይከ፡ ሰብአ፡ (v. ፈጠርከ፡ ) κατεσκεύασας ἄνθρωπον ; ትሬስይዎ፡ ለገሃነም፡ ; hinc ረሰየ፡ ርእሶ፡ ለ፡ aptum^lavel dignum se fecit^lavel censuit^lare .

g)imputare^la, ላዕለ፡ vel ለ፡ pers., ; ; ; ; etiam: excusationis causam alicui imputare, excusare^laaliquem, ለ፡ pers. ; .

2)ponere vel habere aliquem pro aliquo i.e.

b)habere^lavel tractare^laaliquem pro^lavel tamquam^la, et ከመ፡ , ; ; ረስዮ፡ ከመ፡ እኁከ፡ ; ወረሰይዎ፡ ከመ፡ አብድ፡

c)declarare^la: ረሰይዎ፡ ከመ፡ ዘኃጥእ፡ ἔθεντο αὐτὸν εἶναι ἀσεβῆ .

d)simulare^la, ut: ረሰየ፡ ርእሶ፡ አብደ፡ se fuere simulavit^la ; al.

3)facere^lavel reddere^laaliquem talem, convertere^larem in rem, : ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ ; ትሬስየከ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢከ፡ ; ; ; ረሰይኮን፡ ለአህጉር፡ መሬተ፡ ; ; ; ; ምኑነ፡ ኢትረሲ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ ; ; ; ; እሬስዮ፡ ላሐ፡ ለበዓላቲክሙ፡ ; ; ; vel ውስተ፡ praedicati, ut: ; ; ; ; vel ለ፡ , ut: ሠጠጠ፡ አልባሲሁ፡ ወረሰዮሙ፡ ለክልኤ፡ ; vel ከመ፡ , ut ; ; ; ; ; vel verbi Subjunctivo vel ከመ፡ , ut: ይሬስዮሙ፡ ለመካርያን፡ ይፄወዉ፡ ; ; ; እሬስየክሙ፡ ከመ፡ ትሑሩ፡ ; ; ረስዮ፡ ለቃልየ፡ ከመ፡ ያስሕቶሙ፡ ; ; .

4)facere^la, perpetrare^la, instituere^la: ; ምንተ፡ ትሬስዩ፡ τί ποιήσετε ; ; ; ; .

5)facere^laalicui aliquid, in specie: mali quid inferre^laalicui, afficere^laaliquem re; : ከመዝ፡ ለይረስየኒ፡ እግዚአብሔር፡ ; ምንተ፡ ይሬስየነ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይሬስዮ፡ ረምሕ፡ ; ; ; ; . (Passim in libris Mss. ረሰየ፡ cum ሰረየ፡ confunditur, ut ; ).

ነጠብጣብ

, m. et fem. ,

1)stillicidium^la: ነጠብጣበ፡ ዝናም፡ σταγόνες ὑετοῦ ; ; Lit. Epiph.; in specie pluviae vel roris: ; ; ሕንባባተ፡ ነጠብጣብ፡ βῶλοι δρόσου .

2)stilla^la, gutta^la(plerumque fem. ); ከመ፡ ነጠብጣበ፡ ማሕየብ፡ ; ; ነጠብጣበ፡ ጠል፡ ; ከመ፡ አሐቲ፡ ነጠብጣበ፡ ማይ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ማየ፡ ባሕር፡ ; አሐቲ፡ ነጠብጣበ፡ አንብዕ፡ ; ዘንተ፡ (hominem) ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡ ዘይትዐቈር፡ ውስተ፡ ማሕፀን፡ ;

3)metallum quod facile liquefit^lai.e. plumbum^lasive nigrum^la, sive album^la, sive stannum^la( σταγών ) ; ; ; ; ut videtur metallum liquefactum^la .

ተዐቊረ

III,1involvi^la, constringi^la, deinde comprehendi^la, concipi^la

a)crebro de conceptione seminis in utero: ዘርእ፡ ይትዐቈር፡ ውስተ፡ ማሕፀነ፡ ብእሲት፡ M.M. f. 3; hominem ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡ ዘይትዐቈር፡ ውስተ፡ ማሕፀን፡ ; በእንተ፡ ተዐቊሮ፡ ዘርእ፡ በማሕፀና፡ ; ὁ Λόγος በኀይለ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ተዐቊረ፡ በማሕፀና፡ ለድንግል፡ Cyr. c. ; ; ተፀንሰ፡ በከርሥ፡ እንዘ፡ ኢይትዐቈር፡ Lit. Joh.

b): ዘኢይትዐቈር፡ incomprehensibilis^la n. 977

ሰብእ

, m. , et [huic voci comparari solent etymologi nomina propria שְׁבָא et סְבָא ; amh. ሰው፡ ] homo^la, homines^la, genus humanum^la(rarius: aliquis^la, vir^la): ut ; ; ; ; ; ; ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; al.; ኵሉ፡ ሰብእ፡ ἕκαστος ; ሐሳዊ፡ ሰብእ፡ ; ሰብእ፡ ነባቢ፡ ; vir^la: ; . , ut: በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወበኀበ፡ n. 360 ሰብእ፡ ; ሰብእ፡ ወእንስሳ፡ ; ; ; ; እሉ፡ ሰብእ፡ ; ሰብአ፡ ኖሎት፡ ; አንትሙ፡ ሰብእ፡ አንትሙ፡ ; ዐበይት፡ ሰብእ፡ ; ሰብእ፡ ምእመናን፡ ; ብዙኀ፡ ሰብእ፡ ; ፈጠርክዋ፡ ለምድር፡ ወሰብአ፡ ዲቤሃ፡ ; ; ; ἄνδρες ምስለ፡ ሰብኦሙ፡ ; ፲ሰብእ፡ ምስሌሁ፡ ; እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ἐκ πάσης σαρκός ; ὄχλος ; ; ; ; ; πλῆθος . Crebro in statu constr.

a)domestici^la, familiares^la, propinqui^la, cognati^la: ሰብአ፡ ቤቱ፡ ; ሰብአ፡ ቤተ፡ አቡሁ፡ ; ; ; ኵሉ፡ ሰብኡ፡ παῖδες ; ; οἰκογενεῖς ሰብኡ፡ ; ሰብኣ፡ οἱ παρ᾽ αὐτῆς ; οἰκεῖοι ; ሰብአ፡ ሃይማኖት፡ οἱ οἰκεῖοι τῆς πίστεως .

b)incolae^la, cives^la, indigenae^la, conterranei^la: ሰብአ፡ ሀገር፡ ; ; ሰብአ፡ ሀገርየ፡ ; ; ብእሲ፡ ጠቢብ፡ ይሜህሮሙ፡ ጥበበ፡ ለሰብኡ፡ ; ሰብአ፡ ብሔር፡ αὐτόχθων ; ሰብአ፡ ብሔሮሙ፡ πολῖται αὐτῶν ; ሰብአ፡ ብሔርከ፡ σὸς πολίτης ; ሰብአ፡ ሀገር፡ πολῖται ; formandis patronymicis: ሰብአ፡ ይሁዳ፡ ; ሰብአ፡ ጢሮስ፡ ; ሰብአ፡ ባቢሎን፡ ; ሰብአ፡ ጌት፡ ; ሰብአ፡ ግብጽ፡ ; ሰብአ፡ ሮሜ፡ ; ሰብአ፡ ቆሮንቶስ፡ in tit.; in tit.

c)aliis substantivis junctum significat eum, qui ad aliquam rem pertinet, ejus peritus est, in ea versatur, al., ut: ሰብአ፡ ዐይን፡ σκοπός vel σκοποί speculator^la ; ; ; ; ሰብአ፡ ሐጽ፡ τοξόται sagittarii^la ; ; ሰብአ፡ ሐጽ፡ ወሰብአ፡ ኲናት፡ ; ሰብአ፡ አፍራስ፡ equites^la ; ; ሰብአ፡ ሰረገላት፡ ; ; ሰብአ፡ ምሥያጥ፡ οἱ ἀγοραῖοι ; ሰብአ፡ ሕግ፡ legis periti^laChron. Ax.; ሰብአ፡ ዜና፡ εὐαγγελίζοντες ; ሰብአ፡ አዝያዥ፡ auctores tabularum astronomicarum^la

sabʾ ወካዕበ፡ ጐለትኩ፡ ለሚካኤል፡ ዘድባርዋ፡ ጕልተ፡ ለሰብአ፡ ሰዓታት፡ ለደቂ፡ ኢታ፡ ለአባ፡ ዮሐንስ፡ ‘Encore, j’ai donné un fief à [l’église de] Mikāʾēl de Debārwā, aux gens [chargés de l’office] des Heures des Daqqi Itā, et à abbā Yoḥannes:^fr’ 26 l. 29–30 (ed.), 30 l. 17–19 (tr.); ሠራዕክዎ፡ ለሊቃኖስ፡ አነ፡ ንጉሥ፡ ወናግ፡ ሰገድ፡ በዣን፡ ጽጌ፡ ዘውእቶሙ፡ ሰብአ፡ ሰዓታት፡ ዘገበዘ፡ አክሱም፡ ‘Moi, le roi Wanāg Sagad, j’ai établi Liqānos dans le nombre des žān ṣegē, qui sont les gens [chargés de l’office] des Heures dans la cathédrale d’Aksoum^fr’ 38 l. 25–27 (ed.), 45 l. 24–26 (tr.); ንሕነኒ፡ አውገዝነ፡ በሥልጣነ፡ ጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ ዘእንበለ፡ ካህናት፡ ሰብአ፡ ማኅበር፡ ወበዓለ፡ ጕልት። ‘nous défendons, sous peine d’excommunication, par la puissance de Pierre et de Paul, …, mais seulement les prêtres, qui appartienent à la communauté, et le maître du fief.^fr’ 52 l. 2–3 (ed.), 62 l. 18–22 (tr.); ንሕነ፡ ሐደስነ፡ ወሠራዕነ፡ ወወሰነ፡ ወአውገዝነ፡ ከመ፡ ኢይሠየም፡ መኑሂ፡ እምባዕዳን፡ መኳንንት፡ ኀበ፡ ገብዘ፡ አክሱም፡ ቤተ፡ መንግሥትነ፡ ዘእንበለ፡ ሰብአ፡ ርስት፡ ዘተወልዱ፡ ውስቴታ። ‘nous avons confirmé, établi, fixé et ordonné sous peine d’excommunication que personne d’entre les autres gouverneurs ne puisse être élu chef de la cathédrale d’Aksoum, siège de notre règne, [mais que le chef devait être choisi parmi les] habitants qui y ont des droits héréditaires et qui y sont nés^fr’ 73 l. 17–20 (ed.), 88 l. 7–11 (tr.); ወረትእዎ፡ በብዙኅ፡ ንዋይ፡ ዘበልዓ፡ አምጺኦሙ፡ ሰብአ፡ ወግዕ፡ እለ፡ ነበሩ፡ በቀደምት፡ ነገሥት። ‘Ils démontrèrent qu’on avait saisi des bien nombreux, en faisant venir les hommes qui connaissaient la loi et qui avaient été en charge au temps des rois précédents,^fr’ 75 l. 14–15 (ed.), 90 l. 24–26 (tr.);

a) ሰብአ፡ ፋላት፡ sabʾa fālāt ‘people of omens^en’ ወኢመሠርየ፡ ወኢእምነ፡ ሰብአ፡ ፋላት፡ ‘or one who casts spells, or one of the people of omens^en’ 18 l. 28 (ed.), 15 l. 9-10 (tr.), ፋል፡

Grébaut
ሰብአ፡ ሃይማኖት፡ sabʾa hāymānot «les fidèles de la religion^fr» ኢኮነ፡ ውእቱ፡ እምሰብአ፡ ሃይማኖት። 180. ሃይማኖት፡
11
ሰብአ፡ ሥራይ፡ sabʾa śǝrāy augure^fr, devin^fr, ሥራይ፡
128
ሰብአ፡ አሕማር፡ sabʾa ʾaḥmār «matelots^fr» ዛቲ፡ ልማድ፡ ተሠልጠት፡ ላዕለ፡ ሮማውያን፡ ከመ፡ ይጸሐፉ፡ ... ሰብአ፡ አሕማር፡ እለ፡ ይሐውሩ፡ በባሕር። 189, ሐመር፡
64

Leslau
ሰብአ፡ ሀገር sabʾa hagar citizens^en, ሀገር፡ 216a
ሰብአ፡ ልቃሕ sabʾa lǝqqāḥ creditors^en, ልቃሕ፡ 317a
ሰብአ፡ ምትሀት sabʾa mǝthat actors^en, ምትሀት፡ 371b

Cross-references:

a) for ልሳነ፡ ሰብእ፡ ልሳን፡ (Leslau)

ፈጠረ

I,1[ فَطَر fidit^la( פטר ), incepit^la, creavit^la] ይፍጥር፡

2)de hominibus: ex^laanimo^lasuo^laproducere^la, excogitare^la, ዘፈጠረ፡ እምልቡ፡ 3 ; ሰብእ፡ እምርእሶሙ፡ ፈጠርዋ፡ ለኀጢአት፡ .

a)fingere^la, ementiri^la, comminisci^la, fabricari^la: ነገረ፡ እበድ፡ ይፈጥሩ፡ ; ; ; ; ; ; ትፈጥር፡ እምልብከ፡ ψεύδῃ ; ; .

b)machinari^la, moliri^la: ተዐቀብ፡ እምእኩይ፡ እስመ፡ እኩየ፡ ይፈጥር፡ ; .

3)notas^lavel literas^lamagicas incidere^la: ኢትፍጥሩ፡ ለክሙ፡ ፈጠራ፡ . n. 1384

ፈጠነ

I,1[amh. , فَدَّ فَدْفَدَ currere;^la وَفَضَ currere^la, properare^la] celerem^la, citum^la, velocem^la, properum^laesse^la: ይፈጥን፡ (v. ያፈጥን፡ ) መብረቅ፡ በፈቃዱ፡ ; ፈጠነት፡ (v. አፍጠነት፡ ) ጥቀ፡ ; በቃሉ፡ ይፈጥን፡ ሑረቱ፡ ; ሑሰታ፡ ለጥበብ፡ ይፈጥን፡ እምኵሉ፡ ሑሰት፡ κινητικώτερον .

ፈጠነ

ፈድፈደ

quadril. I [quod equidem non cum Ludolfo et cum Hupfeldio Exerc. Aeth. p. 27 ad فَدَّ et فَدْفَدَ currere^la( ፈጠነ፡ ), sed ad פוּץ , chald. פוּשׁ , فاض فضّ ( فضل ) retulerim; de עדף autem ወደፈ፡ ]

1)augescere^la, crescere^la, multiplicari^la: ፈድፈዱ፡ ወበዝኁ፡ ጥቀ፡ ; ከማሁ፡ ይፈደፍዱ፡ ; ኢይፈደፍዱ፡ እንከ፡ ; ፈድፍዶ፡ incrementum^laOrg.

2)copiosiorem^la, uberiorem^la, pleniorem^laesse^lavel fieri^la, abundare^la, redundare^la, superabundare^la: ከመ፡ ኢትፈድፍድ፡ ኀጢአትየ፡ πλεονάσωσι ; ; 2 ; περισσεύειν ; ; ; ὑπερπερισσεύειν ; ὑπερπλεονάζειν ; እምነ፡ comparative: .

a)numero^lasuperare^la, plures^laesse^la, excedere^lanumerum^la: ፈድፈዱ፡ እምነ፡ … πλείους ἐγένοντο ἤ … ; ወኮነ፡ ኵሉ፡ መዋዕለ፡ ትንቢቱ፡ ፳ ዓመት፡ ወዘይፈደፍድ፡ ( et^laquod^laexcurrit^lavel et^lasupra^la, et^laamplius^la) ; ፶ ዓመት፡ ወዘይፈደፍድ፡ ; እምነ፡ ; ; ተወሰከ፡ ዘመኑ፡ (Hizkiae) ወፈድፈደ፡ እምነ፡ ኍልቁ፡ Enc.

b)redundare^lalongitudine^la, longiorem^laesse^la, .

c)sufficere^la, Infin.: ኢፈድፈዱ፡ ነጺሐ፡ οὐχ ἡγνίσθησαν ἱκανοί .

3)superiorem^laesse^lavel fieri^lain re, excellere^la, praecellere^la, ትፈደፍዲ፡ ὑπέρκεισαι ; እምነ፡ compar.: ; ; : ; በ፡ in^lare: ; ; n. 1381vi^lasuperiorem^laesse^la: ቃለ፡ ንጉሥ፡ ጸንዐ፡ ወፈድፈደ፡ እምቃለ፡ ኢዮአብ፡ .

ፈጠጋር ፈጠጋር

provincia Aeth. faṭagār (place name) 52 l.10 (ed.)

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose