Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

I,1[significatio prima in contorquendo^lafuisse videtur; ጠወየ፡ ; etiam ቄቀየ፡ a קָוָה ] 1) nimis restrictum^lai.e. parcum esse^la, avare invidere^laalicui aliquid: ሀለወ፡ ዘይብዕል፡ በብዝኀ፡ ጠዊዕ፡ ወእንዘ፡ ይቄቂ፡ ; ; ለ፡ pers.: ለነፍሱ፡ ይጠውዕ፤ ለመኑ፡ ሀለዎ፡ ይጸጊ፡ ; አልቦቱ፡ ዘየአክዮ፡ ለዘይጠውዕ፡ ለነፍሱ፡ (v. በነፍሱ፡ , ነፍሱ፡ ) ; rei: ዐይኑ፡ ለሐማሚ፡ ይጠውዕ፡ እክለ፡ φθονερὸς ἐπ᾽ ἄρτῳ .

2)parce facere^lavel referre^la: ዘጠዊዖ፡ ይዘርዖ፡ ለዝንቱ፡ ከማሁ፡ ይጠውዖ፡ ሎቱኒ፡ ማእረሮ፡ . – : ጠዊዖ፡ ዘ፡ አሳንሶ፡ ወቦ፡ ዘ፡ በንፍገት፡ ; : ጦዐ፡ ዘ፡ ሳሳ።

i.q. ጠወየ፡

ጠወየ

I,1[Lud. exhibet ጠውየ፡ ; طَوَى complicuit^la, in se convolvit^la, טָוָה nevit^la]

1)contortum^la, tortuosum^la, sinuosum^la, inflexum^la, perversum esse^la: ትስሕክ፡ እምሦክ፡ ወአሜከላ፡ ወትጠዊ፡ እምአቅርንቲሁ፡ ለሀየል፡ M.M. f. 198; ምስለ፡ ጠዋይ፡ ትጠዊ፡ ; ; ልብየ፡ ይጠውየኒ፡ (v. pro ይጠውቀኒ፡ ) .

2)detorquere^la, retorquere^la, inflectere^la, pervertere^la: ይጠውይዋ፡ ለጽድቅ፡ (v. ጠወይዎ፡ ለጻድቅ፡ ) ; ይጠውይዎ፡ κλινοῦσιν αὐτόν ; እጠዊ፡ ኅሊናሆሙ፡

ጦዐ

ጠዋዒ

parcus^la, avarus^la, invidus^la: እኩይ፡ ዐይነ፡ ጠዋዒ፡ βασκαίνων ; ብእሲ፡ ጠዋዒ፡ (v. ጠዋይ፡ ) βάσκανος . – : ጠዋዒ፡ ዘ፡ ቃቃታኛ።

ጠዋይ

, m. et fem. , curvus^la, incurvus^la, tortus^la, tortuosus^la, sinuosus^la, inflexus^la, pravus^la, perversus^la, physice: ቀስት፡ ጠዋይ፡ ; ; ዕፅ፡ ጽኑዕ፡ ወጠዋይ፡ σκολιόν ; አርትዕ፡ ኵሎ፡ ጠዋየ፡ ; ; ጠዋይ፡ ፍኖቶሙ፡ ዘየሐውሩ፡ ; ለሐዊር፡ ፍኖተ፡ ጠዋየ፡ ወመብእሰ፡ ; ; ; n. 1241; ፍናው፡ ጠዋያት፡ ; ; ; ቈላት፡ ዕሙቃት፡ ወጠዋያት፡ ; አእባን፡ ጠዋያት፡ ; ; ethice: homo στρεβλός ; σκολιός ; እፌኑ፡ ሎቱ፡ ጠወያነ፡ ወይጠውይዎ፡ κλίνοντας καὶ κλινοῦσιν αὐτόν ; ጠዋያነ፡ ሃይማኖት፡ Lud. e Syn.; ብእሲ፡ ጠዋይ፡ (v. pro ጠዋዒ፡ βάσκανος ) ; ልብ፡ ጠዋይ፡ ; ጠዋይ፡ ኅሊና፡ σκολιοί λογισμοί ; ግብር፡ ጠዋይ፡ ( ርቱዕ፡ ) ; ነገር፡ ጠዋይ፡ .

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

ጠዋዒ

ጠዋይ

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

ጠዋይ

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

ጠዋይ

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

ጠዋዒ ከዋው ጥዋይ

parcus^la, avarus^la, invidus^la: እኩይ፡ ዐይነ፡ ጠዋዒ፡ βασκαίνων ; ብእሲ፡ ጠዋዒ፡ (v. ጠዋይ፡ ) βάσκανος . – : ጠዋዒ፡ ዘ፡ ቃቃታኛ። , ut videtur

1)volubilis^la, (teres)^la: እብን፡ ከዋዋት፡ ( λίθοι ἕτοιμοι ) . Hincderivaveris

a)velox, agilis (Lud.): አእጋሪሁ፡ ከዋዋት፡ (in Sx. Tubing. ክዕዋት፡ minus bene) Enc.

b)glaber^la(, fallax^la): Satanas seduxit Evam በጠዋይ፡ ቃል፡ ወበከዋው፡ ነገር፡ – Voc. Ae.:^la ከዋው፡ ብ፡ ቀሊል፡ ( ቀሊለ፡ እግር፡ ); : ከወወ፡ ዘ፡ ቀለለ፡ – At

2)nescio an in his duobus locis significatio curvus^lamelius quadret: etenim copulatum est ከዋው፡ cum ጠዋይ፡ , et Sx. Teq. Enc. habet: መጠነ፡ ዓመታት፡ ፶ እስከ፡ ተፈጸመ፤ አእጋሪሁ፡ ከዋዋት፡ አመ፡ በጸሎት፡ ቆሙ፤ እፎ፡ እፎ፡ እፎኑ፡ ኢደክሙ፡ (pedes stando per quinquaginta annos incurvati, ܟܰܦ ܟܰܦܺܝܦܳܐ ).

vel ጠዋይ፡ tormen^la, στρόφος .

ኅሊና ጠዋይ

, m. et fem. , et , ኅሊናት፡

1)cogitatio^la, meditatio^la; cogitatum mentis^la(mente conceptum; cogitandi facultas) mens^la, intellectus^la: ኅሊና፡ ልብየ፡ ἡ μελέτη τῆς καρδίας μου ; ; ኵሉ፡ ኅሊናሁ፡ ዘከመ፡ የሐርስ፡ ትለሚሁ፡ ; ; ; ኅድጎ፡ እንከ፡ ለኅሊና፡ መዋቲ፡ ; የዐርግ፡ ኅሊናየ፡ ውስተ፡ ልብየ፡ ; ; ; ; λογισμοί , ut: ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ( ላዕለ፡ ) ; ; ልብ፡ እንተ፡ ትወልድ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ; ጠዋይ፡ ኅሊና፡ ; διαλογισμοί ; ; διανοήματα θεοῦ ; etiam , ut ; እግዚአብሔር፡ ውእቱ፡ መልዕልተ፡ ኵሉ፡ ኅሊናት፡ ; Phlx. creberrime; ኅሊና፡ λογισμός ; ኅሊና፡ ሰላም፡ ; ኅሊናሁ፡ ለጠቢብ፡ ብዙኅ፡ ከመ፡ ማየ፡ አይኅ፡ ; . (male pro συλλογισμός ). Nonnumquam: conscientia^la, animus sui compos^la: συνείδησις ; ; ኅሊናየ፡ ወሕብርየ፡ ተሠውጠ፡ ; .

2)sentiendi ratio^la, sensus^la, animus^la, voluntas^la, νοῦς መኑ፡ ያአምር፡ ኅሊናሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; διάνοια ; ; ; ; ; διανόημα ኅሊናሁ፡ ለአብድ፡ ; ; ኵሉ፡ ኅሊናሆሙ፡ ለሰብእ፡ እኩይ፡ ; ኵሉ፡ ኅሊናሁ፡ ወፈቃዱ፡ ለሰብእ፡ ይኄሊ፡ ከንቶ፡ ; ; νόημα ; ልብ፡ ወኅሊና፡ ; በ፩ኅሊና፡ uno animo^la ; ἐνθύμημα ኵሎ፡ ኅሊና፡ ያአምር፡ወይጤይቅ፡ 1 ; ; ἔννοια ; ; φρόνησις ; φρόνημα ; ; ኅሊናት፡ ዘሥጋ፡ Platt.

3)consilium^la, propositum^la, βουλή ; ; ግበር፡ ሊተ፡ ኅሊናየ፡ በዘ፡ ይሤሮ፡ ፀር፡ ( ἐπιτήδευμα ) ; ; ; ወፅአ፡ በኅሊና፡ ቀቲል፡ ,6.

4)sententia^la, opinio^la, judicium^la, ἔννοια ምክርየ፡ ወኅሊናየ፡ ዕቀብ፡ ; ; ኅሊና፡ ሠናይት፡ ; እምኅሊናነኒ፡ ex nostra quoque sententia^la, F.M. 13.

5)sollicitudo^la, cura^la: μέριμναι ኅሊና፡ ዝንቱ፡ ዓለም፡ ; ; .

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

ḫǝllinā , ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt

Grébaut
ሕሊና፡ ḥǝllinā , ሕሊናት፡ ḥǝllināt «pensée^fr, souvenir^fr» ― ማሰብ፡ , አሳብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43

Leslau
ኅሊና፡ ḫǝllinā thinking^en, faculty of thinking^en, mind^en, thought^en, understanding^en, intelligence^en, intellect^en, reasoning^en, reason^en, device^en, imagination^en, intention^en, conscience^en, proposal^en, opinion^en
ኅሊናት ḫǝllināt conscience^en 262a

Cross-references: for ሙቀተ፡ ኅሊና፡ ሙቀት፡ (Leslau)

ረትዐ

I,1[amh. ረታ፡ ; respondet syr. ܬܪܰܨ ( تَرُصَ ) 74; ] ይርታዕ፡

1)rectum^la, directum^la, erectum esse^lavel fieri^la, sensu physico: ጠዋይ፡ ኢይትከሀል፡ ረቲዐ፡ ; ; ; de via ; ከመ፡ ይርታዕ፡ ፍናዊከ፡ ; ከመ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ይርታዕ፡ አሰሩ፡ (1); de sede (erigi vel stabiliri): ይረትዕ፡ በጽድቅ፡ መንበሩ፡ ; .

2)restitui^la, recte dispositum^la, compositum esse^la: ይረትዕ፡ ልሳነ፡ በሃም፡ ; ተበትከ፡ አሕባልኪ፡ እስመ፡ ኢረትዐ፡ ; ረትዐ፡ መንግሥቱ፡ ለፈርዖን፡ ; በእንተ፡ ጸሎቱ፡ ይረትዕ፡ ዓለም፡ (mundus)

3)prospere agere^lade personis, bene succedere^lavel provenire^lade rebus: { ውእቱ፡} ረትዐ፡ αὐτὸς κατευθύνθη ; ይርታዕ፡ ኵሉ፡ ተክልክሙ፡

4)rectum^lai.e. verum esse^la, nec non: recte dicere^la, verum dicere^la: ይረትዕ፡ ስምዖሙ፡ በቅድመ፡ ገጽየ፡ ; ረታዕከ፡ εὖ ἔφης recte ais^laCyr. c. ; ረታዕከ፡ ኦካልእየ፡ ὀρθῶς ὦ ἑταῖρε Cyr. c. Pall. f. 95.

5)justum esse^la, justam causam habere^la ; hinc

a)imperson. justum^la, aequum esse^la, ; ; vel Infin., ut: ይደሉ፡ ወይረትዕ፡ ሰጊድ፡ Sx. Enc. ( ርቱዕ፡ ).

b)rectum^la, justum^la, aequum videri^laalicui: ረስዩኒ፡ ዘፈቀድክሙ፡ ወዘይረትዐክሙ፡ ; ዘረትዖ፡ በቅድመ፡ አዕይንቲሁ፡ 1 ; ; vel ከመ፡ , ut ; .

ratʿa

Grébaut
ረትዐ፡ ratʿa I,1 ይረትዕ፡ , ይርታዕ፡ «être droit, juste, équitable^fr, être debout^fr, être favorable^fr» ― ቀና፡ Ms. BNFabb217, fol. 59r.
152

Leslau
ረትዐ ratʿa (yǝrtāʿ) be (become) straight^en, be straightened^en, be right^en, be righteous^en, be just^en, be truthful^en, be sincere^en, become established^en, be restored^en, be well-ordered^en, be successful^en, prosper^en, be proper^en; also used with indirect object suffix pronouns; e.g. ረትዐኒ ratʿanni it seemed right to me^en 475b

ጠዋይ

a)neutr.: pravum^la, perversum^la: ይነብብ፡ አፉከ፡ ጠዋየ፡ σκολιά ; ; σκολιόν .

b)prave^la, torte^la, dolose^la: ጠዋየ፡ የሐውር፡ δολίως πορεύσεται . – scholion ad ቂቁይ፡

አንጦለለ

laxum dependere^la ጠውለለ፡

ጠውር

i.e. טוּר

ጠውቀየ

, propagatum a ጦቀ፡

ጠወየ

I,1[Lud. exhibet ጠውየ፡ ; طَوَى complicuit^la, in se convolvit^la, טָוָה nevit^la]

ጥዕመ

, rarius ጠዐመ፡ (ut. ) I,1[ טָעַם ܛܥܶܡ طَعِمَ ] ይጥዐም፡ , raro ይጥዕም፡ (ut ), Imperat. ጠዐም፡ , Infin. ጥዒም፡

1)gustare^la, sive gustu explorare^la, sive libare^la, delibare^la, : ; ; ; ; ; ; ይጥዕም፡ ጕርዔ፡ እክለ፡ ; ; ኢይክል፡ ጥዒመ፡ መብልዐ፡ ; ; ኢጥዕምዎ፡ ለሞት፡ ; ; ; ; ; hebr. 6,5; ሶበ፡ ጥዕማ፡ ( ለኅጠተ፡ ስናፔ፡ ) ብእሲ፡ ; እምነ፡ partit.: ኢይጥዕም፡ እምብዕሉ፡ ; omisso Obj.: ; ዘእንበለ፡ እጥዐም፡ (sc. እክለ፡ ) ; ; ; እመቦ፡ ዘጥዕመ፡ ወኢውኅጠ፡ ; ከመ፡ et verbo: ጥዕመት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ውእቱ፡ ተቀንዮ፡ ; ; .

2)sapere^la, sapiendum^la, jucundum^la, suavem^la, dulcem esse^lavel fieri^la: አልቦ፡ ዘይጥዕም፡ እምነ፡ ዐቂበ፡ ትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ γλυκύτερον ; ጥዕመ፡ መዐዛየ፡ ; ይጥዕም፡ እምነ፡ መዓር፡ ዝክርየ፡ , ; ቦ፡ እክል፡ ዘይጥዕም፡ እምእክል፡ κάλλιον ; ይጥዐም፡ ; ; ; አካኑ፡ በዕፅ፡ ጥዕመ፡ ማይ፡ ἐγλυκάνθη ; ; , alicui^la: ጥዕሞሙ፡ እክል፡ ἡδύνθη αὐτοῖς ; ጥዕመቶ፡ እኪት፡ ውስተ፡ አፉሁ፡ ; ለብእሲ፡ ዘማዊ፡ ኵሉ፡ እክል፡ ይጥዕሞ፡ n. 1242 ; ጥዕመኒ፡ ንዋምየ፡ ; ይጥዕሞሙ፡ ንዋም፡ – : ጥዕመ፡ ዘ፡ ቀመሰ።

ጥዕመ

, rarius ጠዐመ፡ (ut. ) I,1[ טָעַם ܛܥܶܡ طَعِمَ ] ይጥዐም፡ , raro ይጥዕም፡ (ut ), Imperat. ጠዐም፡ , Infin. ጥዒም፡

ኮነ

I,1[proprie: erectum stare^la, Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistit^la, accidit^la, fuit^la] n. 862 ኮነ፡ ( ; ; al.), ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )

1)accidere^la, evenire^la, fieri^la( geschehen^de): ዘከመ፡ ኮነ፡ τὸ γεγονός ; ; ደንገፁ፡ በበይነ፡ ዘኮነ፡ ; ; ; ለእመ፡ ከዊነ፡ ኮነ፡ ከመዝ፡ በመዋዕሊክሙ፡ ; ; ኀጢአት፡ ዘይከውን፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; በከመ፡ ነበብኩ፡ ከማሁ፡ ይከውን፡ ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ ; ; ዘእምይእዜ፡ ይከውን፡ ; ዘሀሎ፡ ይኩን፡ ἃ δεῖ γενέσθαι ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ ; ; ዘኮነ፡ τὴν αἰτίαν ; (pro ): ኮነነ፡ በከመ፡ ፈከረ፡ ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ ; saepe in locutione hac: ወኮነ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ አብራም፡ ; ; ; ; ; saepe pro hebr. וַיְהִי vel וְהָיָה , sive ወ፡ sive omisso, ut: ; ; ; ; ; ; ; ወይከውን፡ ይእተ፡ አሚረ፡ al.; ለይኩን፡ ለይኩን፡ fiat! fiat!^la ; ; ; ; ለይኩን፡ በከመ፡ ትቤ፡ .

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

b)absolvi^la, confici^la, ; እምዝ፡ አብእዎሙ፡ ውስተ፡ መቃብሪሆሙ፡ ወትብል፡ ፫ ጸዋት፡ ወትጸርኅ፡ ፱ ጊዜ፡ እስከ፡ ይከውን፡ ({ bis es vorüber ist^de}, sepultura) ;

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

a)exsistere^la, oriri^la, gigni^la ; ; ; ; ; ; ወኮነ፡ ጋእዝ፡ ; ; ; ; ኢይኩን፡ እንከ፡ ፍሬ፡ እምውስቴትኪ፡ ; ; ኵሉ፡ ኮነ፡ እመሬት፡ ; ኢየሱስ፡ ዘኮንከ፡ እምቤተ፡ ይሁዳ፡ Enc. Mar.

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

c)fieri aliquid^la, converti in aliquid^la( zu etwas werden^de), praedicati (passim ): ብርሃንከ፡ ጽልመተ፡ ኮነከ፡ ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ ; እግዚአብሔር፡ ረዳኢየ፡ ኮነኒ፡ ; ; ኮነ፡ ነዳፌ፡ ; ; ; ኮንኪ፡ ብእሲተ፡ ; ; ; ; ; ( ἐστράφη ); ; ቦዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ( μετατιθέμενος ) ; ( τρεπόμενος ); ዘሌሊት፡ መዓልተ፡ ይከውኖ፡ ; ; ; ; ; crebro in locutione: ወኮነቶ፡ ብእሲቶ፡ ; al.; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ ከዊኖ፡ ; ; አቅደመ፡ ስምዐ፡ ከዊነ፡ እስጢፋኖስ፡ Mavâs. 4; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ ; ለ፡ praed.: ; ናሁ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኮኖሙ፡ ለጽእለት፡ ; vel ውስተ፡ , ut: ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ ; ከመ፡ ( fieri instar^laalicujus i.e. ei similem^la), ኮኑ፡ ከመ፡ አእዱገ፡ ገዳም፡ ; ; ኮኑ፡ ከመ፡ ዘኢተፈጥሩ፡ ; ; .

α)aliquis factus est aliquid i.e. accidit ei^laaliquid, expertus est^laaliquid: ኢያእመረት፡ ዘኮነ፡ ምታ፡ ; ; እለ፡ ከመዝ፡ ኮኑ፡ ; ; መንተ፡ ኮንኪ፡ ; ; ; ; ; ; ምንተ፡ ኮንክሙ፡ ይእዜ፡ ; ኮንኩ፡ ከመ፡ n. 863 ; .

β)vertitur^laalicui aliquid in rem, vel ei imputatur tamquam^la: ይከውነከ፡ ጌጋየ፡ ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ λογισθήσεται ; ጥበበ፡ ይከውኖ፡ (v. ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ) ; ; ; ; .

3)esse^la, raro i.q. exsistere^la( dasein^de, vorhanden sein^de), ut: ; እስመ፡ ኢኮኑ፡ ( ደቂቃ፡ ) ὅτι οὐκ εἰσίν (v. ኢሀለዉ፡ ); ; plerumque ad copulandum subjectum et praedicatum, quod ubi nomen ( vel ) est, in poni solet (quamquam passim Nominativus occurrit, ut in locutione ; ኢኮነ፡ ሠናይ፡ ወኢኮነ፡ አዳም፡ ትኩን፡ ታቦተ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ ባዕድ፡ ). Crebro usurpatur, ubi enunciationis copula pronominalis variis de causis non sufficit, ut: ኩን፡ መሓሬ፡ ; ትከውኖ፡ ከመ፡ መጽሄት፡ ዝሕልት፡ ; ይከውኑ፡ ዘአምላክ፡ ; ; እመ፡ ጠቢበ፡ ኮንከ፡ ለርእስከ፡ ጠቢበ፡ ትከውን፡ ለቢጽከ፡ ; ; ምድር፡ ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ኮነት፡ ; ኢይክል፡ ኵሎ፡ ከዊነ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; በከዊነ፡ ሕዝቡ፡ ቅዱስ፡ ; ; (ubi ignominia te afficiunt, Deum invoca) ወሶቤሃ፡ ይትዌለጥ፡ ኀሳርከ፡ እምከዊነ፡ ኀሳር፡ ኀበ፡ ከዊነ፡ ክብር፡ ; ከመ፡ ኢኮነ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; አኮኑ፡ ጽልመት፡ ይእቲ፡ ( ዕለት፡ ) ወኢኮነት፡ ብርሃነ፡ ; ተቀብረ፡ በሀገረ፡ ዳዊት፡ ወኢኮነሰ፡ ውስተ፡ መቃብረ፡ ነገሥት፡ ; ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ; ወኮነ፡ አይኅ፡ ላዕለ፡ ምድር፡ አርብዓ፡ ዕለተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዘይከውን፡ is qui futurus est^la ; ዘይመጽእ፡ ወዘይከውን፡ በደኃሪት፡ ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

α) ኮነ፡ Imperfecto verbi, ad significandum Imperfectum Latinorum: ኮነ፡ ይገብር፡ fuit conficiens^lai.e. conficiebat^la ; ; ኮነ፡ ይጐይይ፡ ወትረ፡ ; ኮነ፡ ያወትር፡ ; ኮነ፡ ያመልክ፡

β) ኮነ፡ Perfecto, ad significandum Perfectum vel Plusquamperfectum Latinorum: ኮንኩ፡ ኢነበብኩ፡ ቃለ፡ ጽድቅ፡ ; አስቴር፡ ዘኮነ፡ አክሶይሮስ፡ አውሰባ፡ ; እስከ፡ ፍጻሜሁ፡ ለዘ፡ ኮኑ፡ ወጠኑ፡ al. (maxime in libris ex Arabico translatis).

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

b)est alicui^lares i.e. habet^larem ( einem gehören^de), ለ፡ pers., ut ; ; ; ማእዱ፡ ለከ፡ ትኩን፡ ; ኵሉ፡ ንዋዩ፡ እምድኅረ፡ ምንኵስናሁ፡ ይከውን፡ ለምኔት፡ F.N. 10.

c)esse in rem^lavel rei^la( zu etwas dienen^de, gereichen^de), ለ፡ rei: ; ; ወይከውን፡ ፍሬሁ፡ ለሲሳይ፡ ወቈጽሉ፡ ለፈውስ፡ ; ; (pro ) i.e. alicui^la, ut: ወይኩንከ፡ ለዐጸደ፡ ወይን፡ ; vel rei et (pro ): ወትከውኖ፡ ዕቅፍተ፡ 1 ; አሮን፡ ይኩንከ፡ ነቢየ፡ ; ; ; ኢይከውነከ፡ ምክሐ፡ (v. ለምክሕ፡ ) ; etiam ከመ፡ rei ( pro^la, loco^la): ኩኖ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ ከመ፡ አቡሁ፡ .

d)versari in^laaliqua re, በ፡ , ut: በሣልሲት፡ ዓመት፡ ይኩን፡ (poenitens) በጾም፡ ወበጸሎት፡ F.M. 5,8; ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ F.M. 32,1; ከመ፡ እኩን፡ ቦቱ፡ ἵνα εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

β)de pretio, : ኮነ፡ ርእሰ፡ አድግ፡ ፶ ሰቅለ፡ ብሩር፡ caput asini erat quinquaginta siclis^la ; n. 864 በ፡ , ut: መስፈርተ፡ ስንዳሌ፡ በሰቅል፡ ትከውን፡ .

f) ዘኮነ፡ vel ዘኮነ፡ ከዊኖ፡ (v. ከዊነ፡ ) quicumque fuerit^la, quicumque^lavel ullus^la( irgendwelcher^de): ዘኮነ፡ ; ዘኮነ፡ ንዋይ፡ πᾶν σκεῦος ; ; ጠዐም፡ እክለ፡ ዘኮነ፡ ; በዘ፡ ኮነ፡ ከዊኖ፡ ὅ τι οὖν ἂν ᾖ ; ዘይቀሥጥ፡ እምቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ Clem. f. 161; ; ወእመሂ፡ በዘኮነ፡ ከዊኖ፡ መግባረ፡ እኩይ፡ (sive quocumque facinore malo) ; ; Clem. f. 133; ; ; እመኒ፡ ገብር፡ አው፡ ሐራዊ፡ አው፡ ነዓዊ፡ ወዘኮነ፡ ከዊኖ፡

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

a)est i.e. (factum est quod fieret necesse erat) satis est^la, sufficit^la, ; (pro : alicui^la): ኮነከ፡ አከለከ፡ ἱκανούσθω σοι ; ; ይኩንክሙ፡ ለክሙ፡ ; ይከውነክሙ፡ ( እምይእዜ፡ ) ; Infin. in Nom. vel : ኮነክሙ፡ ዐሪግ፡ ; ኮነክሙ፡ ዐዊዶቶ፡ ; verbi (quae loci interpretatio magis placet, quam est quod^la); ኮንየ፡ (sub ኮን፡ ).

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

c)est alicujus^la, meum^la, tuum^la, decet^laaliquem, vel ለ፡ pers.: ኢኮነ፡ ለክሙ፡ አእምሮ፡ ፍትሕ፡ ; ኢኮነ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ መዋዕለ፡ ወአዝማነ፡ ; ኢኮነ፡ ለነ፡ ወለክሙ፡ ዘነሐንጽ፡ ቤተ፡ አምላክነ፡ ; ኢይከውነከ፡ ከመ፡ ትዕጥን፡ .

d)permissum est^la, licet^la( ἔξεστι , ἔστι ): ገብረ፡ ዘኢይከውን፡ ; ; suff. (pro ) vel ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ይከውነነ፡ ; እስመ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ኢኮነ፡ ለክርስቲያን፡ ; Infin. sive in , ut: ዘኢይከውን፡ ገቢረ፡ ; ; ; ; ; ; ; sive praemisso ለ፡ , ut: ዘኢይከውኖሙ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , sive praemisso እምነ፡ (negativo): ; verbi: ኢይከውን፡ ንደዮ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ verbi: ; Rel. Bar.

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose