Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

not foundn. peregr.
1) καρχηδόνιος , charchedoniuslagemma, rubinilavel carbunculilaspecies, Jesaiae prophetia.Jes. 54,12 ( כַּדְכֹּד , LXX ἰάσπις , Symm.: καρχηδόνιος ); Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,19 ἀμέθυστος ( אַחְלָמָה ; in C አሜቴስጢኖስ፡ ); Deguâ, thesaurus hymnorum ecclesiasticorum, Mss.Deg. videasVid. ከረከንድ፡
2)At in Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 6 : ገብረ፡ ኖኅ፡ መጥቅዐ፡ እምዕፀ፡ ከርከዴን፡ በዘ፡ ቦቱ፡ ይጠቅዕ፡ tamquam nomen lignilacujusdam pretiosila, sine dubio rubrila, fortasse ligni Santalinilausurpatur. ( videasVid.etiam quae de אַלְמֻגִּים disputaverunt 102 , et Ges. in thes. p. 93). n. 840
Substantivumsubst.; m. , pluralisPl. አግብርት፡ servusla( mancipiumla, ministerla, famulusla), παῖς Genesis liber Pentateuchi.Gen. 39,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,10 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21 ; ገብር፡ ከመ፡ እግዚኡ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 24,2 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,33 sequensseq.; Matthaei Evangelium.Matth. 14,2 ; δοῦλος Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,44 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,12 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 30,13 ; ገብር፡ ይፈርህ፡ እግዚኦ፡ Malachiae prophetia.Mal. 1,6 ; ቦኑ፡ ውእቱ፡ ገብር፡ ያዕቆብ፡ አው፡ ልደ፡ ቤት፡ ውእቱ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,14 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,9 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,21 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,22 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,7 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,7 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,18 ; οἰκέτης Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,26 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,44 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,39 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,33 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,10 ; Lucae evangelium.Luc. 16,13 ; θεράπων liber Jobi.Job 31,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,44 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,17 ; al. creberrime; ገብረ፡ አጋእዝቲከ፡ ὁ σύνδουλός σου conservuslaApocalypsis Joannis.Apoc. 22,9 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,7 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 5,3 ; pluralisPl. አግብርት፡ exempli gratiaex. gr.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,12 ; አግብርት፡ ብዙኅ፡ liber Jobi.Job 1,3 ; liber Jobi.Job 29,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 56,6 al.; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 23 ; F.N. 42,12. Sicut Hebraeorum עֶבֶד dicitur de cultoribus vel ministris Dei, Deuteronomium.Deut. 32,36 ; Judicum liber.Jud. 2,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,42 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 133,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 134,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,20 ; Jeremiae prophetia.Jer. 26,27 ; Jeremiae prophetia.Jer. 26,28 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,22 ; ኵሉ፡ አግብርትየ፡ ነቢያት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 51,4 ; Lucae evangelium.Luc. 2,29 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,7 ; de ministris regum Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,10 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,3 ; de populis subjectis et stipendiariis Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,6 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,3 ; Deuteronomium.Deut. 5,15 ; Deuteronomium.Deut. 15,15 ; de quovis qui alicujus potestati subjectus est, ut አግብርተ፡ ኀጢአት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,17 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,34 ; in colloquio cum nobilioribus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 3,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,32 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,34 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,20 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,21 ; Lucae evangelium.Luc. 2,29 al. Voc. Ae.la: ገብር፡ ዘ፡ ወንድ፡ ባርያ። gabr
Substantivumsubst., fem. et m. , [hoc verbum F. Tuch de Aeth. linguae sonorum proprietatibus p. 17 cum جَحَلَ conjecit in terramla, E. Schrader de linguae Aeth. indole p. 14 cum ኵሕል፡ fucuslacomposuerunt. At cum etiam forma ጐልሐ፡ ( videasvid. ተጓሕለወ፡ ) et አስተጓልሐወ፡ occurrat, quaeritur, annon dolosusla, fallaxlaproprie sit glaberla, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. גלח جلِح חלק al.]
1)rarissime in bonam partem: arsla, callidum inventumla, ut: ገብረ፡ ኢዮአብ፡ ዘንተ፡ ጕሕሉተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 14,20 .
2)plerumque in malam partem: dolusla, frausla, fraudulentiala, fallaciala, astutia malitiosala: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 94,6 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,32 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,22 ; δόλος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 1,30 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,26 ; Danielis prophetia.Dan. 8,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,11 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,16 ; ታየድዑ፡ ጕሕሉተ፡ liber Jobi.Job 12,7 ; ትመልእ፡ ከርሦሙ፡ ጕሕሉተ፡ liber Jobi.Job 15,35 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 ; ጕሕሉት፡ ቃለ፡ አፉሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,8 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,6 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,10 romanae editionisrom.; ጕሕሉት፡ ወጽልሑት፡ Marci Evangelium.Marc. 7,22 ; እለ፡ በጕሕሉት፡ πανοῦργοι liber Jobi.Job 5,12 ; Josuae liber.Jos. 9,2 ; ὑπόκρισις Marci Evangelium.Marc. 12,15 ; τὰ βαθέα τοῦ σατανᾶ Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,24 .
a)in Genitivo: dolosusla, fraudulentusla, fallaxla, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 119,3 ; ልሳኖሙ፡ ዘጕሕሉት፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ Michaei prophetia.Mich. 6,12 .
Substantivumsubst., pluralisPl. ድንባዛት፡ id quo aliquid sustinetur i.e.
2)„in aedificiis furcalaquae trabi supponitur gestando“, Lud. auctore, auctoritateauct.Greg.
3)sustentaculumla, fulcrumlaseu simile quid, cui quid imponitur (ut videtur): ገብረ፡ እልክተ፡ ዕፀወ፡ ሕቍ፡ መሳንቍተ፡ ናብሊሳት፡ ወድንባዛተ፡ ለመሓልይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 9,11 . Vocla. Aela.: ድንባዝ፡ ዘ፡ ሳንሳ፡ ; Radla. Abbla.: ደንበዘ፡ ዘ፡ ደገፈ። [an תפשׂ ?].
particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ejusdem particulae negativae forma antiquior an pronomenpron.interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ( Cod. Laur.); Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88. Vim negativam tribuit
1)enunciationi
a)simplici: nonla, haudla, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; ኢታአምሩኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,16 ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,2 ; quamquam tum ante praedicatum vel pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,21 Platt; vel particulam ኢ፡ repetere Evangelium Joannis.Joh. 4,21 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,7 ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88 ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,2 ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,12 .
2)nominibus,
a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,1 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,19 ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.
b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: inla-): ኢሕዝብየ፡ Hosea.Hos. 1,10 ; ኢአማኒ፡ increduluslaF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2, 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,6 ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν Matthaei Evangelium.Matth. 13,58 ; በኢያእምሮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostramlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 16.
3)
a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( necla- necla): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,62 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,39 ; Deuteronomium.Deut. 28,36 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,4 ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; Deuteronomium.Deut. 23,20 ; Judicum liber.Jud. 1,27 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,12 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26.
b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sinela, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,5 ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpalaF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 166,4 .
c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ ሂ፡ ወኢ ኒ፡ necla, nequelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,32 ; Lucae evangelium.Luc. 20,36 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,24 ; n. 716 ኢ፡ ወኢ፡ , ወኢ፡ ወኢ፡ , ኢሂ፡ ወኢሂ፡ , ኒ፡ ወኢ ኒ፡ necla- neclaEvangelium Joannis.Joh. 4,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 2,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,16 ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemola, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihillavideasvid. መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidemla, nulluslavideasvid.sub አሐዱ፡ ; ኢ፡ ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullusla, nihillavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ ኢ፡ nela quidemlavideasvid. sub ጥቀ፡ ; ኢ፡ እንከ፡ non ampliuslavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondumlavideasvid. sub ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ ግሙራ፡ numquamlavideasvid. sub ግሙራ፡
videasvid. also አይ፡
Substantivumsubst.nuptiaela, solemnia nuptiarumla, γάμος , γάμοι Evangelium Joannis.Joh. 2,1 ; Lucae evangelium.Luc. 12,36 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,2 sequensseq.; ገብረ፡ ከብካበ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,22 ; መዋዕለ፡ ከብካብ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 9,22 ; አመ፡ ከብካብ፡ ἐν τῷ v υμφῶνι Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,14 ; ቤተ፡ መርዓ፡ ወከብካብ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 32,7 ; ከብካበ፡ መርዓ፡ Org.; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 105 ; በከመ፡ መርዓዊ፡ ይትፌሣሕ፡ በውስተ፡ ከብካቡ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 256 ; Mavâs’et; numerus significant sections.Mavâs. 49 . Voc. Ae.: ከብካብ፡ ዘ፡ ሰርግ፡ . [De etymo variae sese praebent conjecturae, certi nihil]. { Cfr. ከብከበ፡ saltarela, subsaltarelain Munzingeri Vocab. Tigr. Quaeritur, annon ከብካብ፡ nomen petitum sit a choreislanuptialibus.}
praepositiopraep.frequentissima [e.q. על , ܥܰܠ , عَلَى , amh. ላይ፡ ]; pronomenpron.suffixa per êlasibi subjungit, ut ላዕሌየ፡ , ላዕሌከ፡ caet. ( gramm.§ 167,3)
1)superla, suprala( ἐπὶ et ὑπέρ ), et de statu quietis et de motu in superiorem loci partem: ቆመ፡ ዕዝራ፡ ላዕለ፡ መከየድ፡ ዘዕፅ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 18,4 ; አዕረፈት፡ በረከት፡ ላዕለ፡ ያዕቆብ፡ ዲበ፡ ርእሱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,23 ; ከመ፡ ይኅድር፡ ፍርሀተ፡ ዚአሁ፡ ላዕሌክሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,17 ; ተጽእነ፡ ላዕለ፡ ኪሩቤል፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,12 ; ሰጥሐ፡ ላዕለ፡ expandere superlaRegum liber biblicum II.2 Reg. 17,19 ; ሐጸረ፡ ላዕለ፡ circumsepire superlai.e. sepimento munirelaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,24 ; ተዐየነ፡ ላዕለ፡ obsiderelaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 25,1 ; መጽአ፡ መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,2 ; መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌክሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,9 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 3,16 ; መጽአ፡ ሞት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,12 ; ነጸረ፡ ላዕለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,4 ; ዘይወግር፡ እብነ፡ ላዕሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,5 ; ዘረወ፡ ላዕለ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,30 ; ዘርአ፡ ላዕለ፡ n. 57Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,20 ; saepius መጽአ፡ vel በጽሐ፡ ላዕለ፡ supervenit alicuila, ei acciditlaut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,13 ; etiam de transeundo super aliquid usurpatur ላዕለ፡ (alias እንተ፡ ላዕለ፡ ) ut ላዕሌየ፡ ኀለፈ፡ መቅሠፍትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,3 . In specie dicitur
a)de vestibusla, quae alicui superindutae sunt, quas gestat: Ruth liber biblicus.Ruth 3,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,4 ( ዐጽፍ፡ ዘላዕሌሁ፡ ); Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,2 .
b)de re gravi, quae onerilaest super aliquo; videasvid. ከብደ፡ , ዕፁብ፡ ; ኮነት፡ እዴሁ፡ ላዕለ፡ ኢሎፍሊ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 7,13 ; ትሕዝብተ፡ ሞት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,2 ; inde de debitolaet officiola, quod alicui incumbit: ለእመ፡ ክህደ፡ ተለቃሒ፡ ዘቦ፡ ላዕሌሁ፡ ዕዳ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 27 ; ዘሀለወ፡ ላዕሌሁ፡ ልቃሕ፡ qui mutuum debetla, Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 27 ; እስመ፡ ላዕሌከ፡ ዝነገር፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,4 ; ዘላዕሌሁ፡ ማኅተም፡ ἦν ἐπὶ τοῦ δακτυλίου Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,22 ; videasvid. ሕሩም፡ et ተሐረመ፡ ; deinde ላዕለ፡ እደ፡ ብእሲ፡ vel ላዕለ፡ nudum significat ejus munerela, eo ducela, sub ejus auspiciisla: ላዕለ፡ እዴሁ፡ δι᾽ αὐτοῦ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,21 Platt; (Hierosolyma diruta sunt imperante Vespasiano) ላዕለ፡ እደ፡ ወልዱ፡ ጢጦስ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 19 ; ላዕለ፡ ይታመር፡ ἐν χειρὶ Ἰθάμαρ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 4,33 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 7,8 ; ላዕለ፡ እምሔው፡ ይትዐቀብ፡ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστί ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,2 .
c)de superaddendo adlaaliquid: Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,13 ; ከመ፡ ኢትንሣእ፡ ብእሲተ፡ ላዕሌሆን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,50 .
d)ut in sermone arab., de conditionela, cui pactum superinstruitur: ወተካየዶ፡ ላዕለዝ፡ et sub hac conditione foedus cum eo fecitlaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 312.
e)ex adversola, e regionela(ductum de imminendo super rem) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,14 .
f)de imperio inlaalios et de praestantia superlaalios, ut: ነግሠ፡ ላዕለ፡ q.v., ተሠይመ፡ ላዕለ፡ q.v.; ቆመ፡ ላዕለ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,5 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,6 ; አንተ፡ ኩን፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ቤትየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,40 ; ሤሞ፡ ላዕለ፡ 41,33; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 10,14 sequensseq.; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,2 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,23 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,24 ; በእንተ፡ ክብረ፡ ቀሲስ፡ ላዕለ፡ ካልኣን፡ de praestantia sacerdotis super aliosla, Can. Niceni. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Nic. 18.
g)rarius de objecto sermonis ( dela): ላዕሌክሙ፡ ተነበየ፡ περὶ ὑμῶν de vobisla, Matthaei Evangelium.Matth. 15,7 ; ግሙራ፡ ኢተሰምዐ፡ ነገር፡ ዘከመዝ፡ ላዕለ፡ ሶስና፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,27 , scilicet ubi sermo de aliquo idem est ac sermo contra aliquem; inde ሠሐቀ፡ et ተሳለቀ፡ ላዕለ፡ q.v. ገብረ፡ ኵነኔ፡ ላዕለ፡ q.v.
h)rarius de causa ( obla, propterla ἐπὶ cumc.Dat.): ኢትትላጸዩ፡ ርእሰክሙ፡ ላዕለ፡ ዘሞተ፡ ἐπὶ νεκρῷ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,5 ; Michaei prophetia.Mich. 1,16 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 1,24 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,26 .
2)confinii et propinquitatis vim habet adla, apudla, inla(germ. andeet beide): ላዕለ፡ ባሕር፡ ad marelaJosuae liber.Jos. 16,3 ; አልቦ፡ ሥርወ፡ ላዕሌሁ፡ in eolaMatthaei Evangelium.Matth. 13,21 ; እመ፡ ኀባእኮ፡ ላዕሌከ፡ παρὰ σεαυτῷ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 2,1 ; ከመ፡ ኣርኢ፡ ኀይልየ፡ ላዕሌከ፡ ἔν σοι ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,17 ; ብንያም፡ በከየ፡ ላዕለ፡ ክሣዱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,14 ; saepius ኀደረ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ ubi Graecus habet ἔν τινι ut ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,18 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,9 ; ሚላዕሌነ፡ τί πρὸς ἡμᾶς Matthaei Evangelium.Matth. 27,4 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,23 .
3)de fine, in quem actione intenditur: inla, adla, maxime contrala, adversuslaet ergala( Dat. commodilaet incommodila); frequentissimus est his praepositionis usus: እመ፡ መላሕከ፡ መጥባሕተ፡ ላዕለ፡ ዐርክከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,21 ; ይሔልዩ፡ እኩየ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 1,5 ; ንብብ፡ ቃለ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 2,9 ; ዐርገ፡ ላዕለ፡ አህጉር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,1 ; ናሁ፡ አነ፡ ላዕሌከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,13 ; እደዊሁ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,20 ; እለ፡ የኀሥሡ፡ ላዕለ፡ እግዚእየ፡ እኪተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,4 ; ቆሙ፡ ላዕሌየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; praeterea videasvid.verba አሕሠመ፡ , አስምዐ፡ , ገብረ፡ , አበሰ፡ , ጌገየ፡ , ተምዕዐ፡ , verba dimicandilaet alia; in bonam partem: ዘንተ፡ ጽድቀ፡ ግበሪ፡ ላዕሌየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,13 ; ያሤኒ፡ ላዕሌኪ፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,16 ; ግበሩ፡ ምጽዋተ፡ ወምሕረተ፡ ላዕለ፡ ቢጽክሙ፡ Zachariae prophetia.Zach. 7,9 ; ይከውን፡ ሣህል፡ ላዕሌሆሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,8 ; ይጼሊ፡ ላዕሌከ፡ ὑπέρ σου Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,7 ; Dat.ut: n. 58 በእንተ፡ ምንት፡ ገብረ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌነ፡ ዘንተ፡ ἡμῖν Jeremiae prophetia.Jer. 5,19 ; ከመ፡ ትሠኒ፡ ላዕሌኪ፡ ἵνα εὖ γένηταί σοι Ruth liber biblicus.Ruth 3,1 ; ኄራነ፡ ኮኑ፡ ላዕሌነ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,15 . Dicunt: እኩይ፡ ላዕሌየ፡ mihi displicetlaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,17 ; ተኈለቈት፡ ኀጢአት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ peccatum omnibus annumeratum estlaad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,12 ; ጸሐፈ፡ ላዕለ፡ assignare alicuilaLucae evangelium.Luc. 16,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,8 . ላዕለ፡ creberrime componitur cum et እንተ፡ et እምነ፡
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ሥዕላት፡
1)imagola(cujusvis generis: picta, delineata, sculpta, ficta), effigiesla, simulacrumla, graphislaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,25 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,4 ; ወሠዐለ፡ ሥዕለ፡ ኪሩብ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 6,27 ; ሥዕለ፡ ቤት፡ διαγραφὴ τοῦ οἴκου Hezekielis prophetia.Hez. 43,12 ; ይረቅሙ፡ ሰብአ፡ አዝማና፡ ( aetatis illiusla) ሥዕላ፡ ዲበ፡ አልባሲሆሙ፡ ተነዲፎሙ፡ በፍቅራ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 273 ; ሥዕለ፡ ጣዖት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 25 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31 ; ገብረ፡ ወልዱ፡ ( ለዘሞተ፡ ) ሥዕለ፡ አቡሁ፡ ዘወርቅ፡ ወአንበረ፡ ዲበ፡ መቃብሪሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31 ; elephantus aeneus appellatur ሥዕል፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 283 ; አስተርአየ፡ በአየረ፡ ሰማይ፡ ሥዕለ፡ መስተጽእናነ፡ አፍራሰ፡ እሳት፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 287.
śǝʿl , ስዕል፡ sǝʿl pluralisPl. śǝʿlāt pictureen, iconen ፪ግምዘ[sic]፡ መንጦላዕት፡ ዘበዓላት፡ ፮ስዕለ፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ ዘበዓላት፡2 stoffe colorate da tenda per le festività, 6 immagini di Nostra Signora Maria per le festività,it 41 IV l. 2–3 (ed.), 30 IV l. 3–4 (tr.); ወኆልቈ፡ አልባስኒ፡ መንጦላዕት፡ ዘግምዛ፡ ፪ ወዘዶቲ፡ ፪ ወዘሥዕል፡ ፩፡ አልባሰ፡ ታቦት፡ ፫Ed anche il numero dei tessuti, 2 tende di stoffa colorata, 2 di doti, 1 dipinta, 3 paramenti per il tābot,it 43 VI 19–20 (ed.), 36 l. 15–17 (tr.); [sic]፪ክደነ፡ ስዕል፡copertura per le immagini,it 44 VII l. 3 (ed.), 38 VII l. 3–4 (tr.); ፳ ሥዕል፡ ዘወርቅ፡ ፪ ወዘካልእ፡ ሥዕል፡ ፰2 immagini d’oro, 8 altre immagini,it 43 VI l. 24 (ed.), 36 l. 23–24 (tr.); ክዳነ፡ ሥዕል፡ ፩፡1 copertura per le immagini,it 44 IX l. 4 (ed.), 39 IX 5–6 (tr.); ወሥዕል፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ ፯፡ ወሥዕለ፡ ስቅለት፡ ፩[፡]7 immagini di nostra Signora Maria, 1 immagine della Crocefissione,it 64 l. 4 (ed.), 53 l. 9–10 (tr.)
Compounds
a) ሥዕለ፡ አንበሳ፡ sǝʿla anbassā meaning unknown ደጄ፡ ሰላም፡ ዘሥዕለ፡ አንበሳ። ናዕዴር። ላዕላይ፡ ደጄ፡ ሰላም። ወውሣጣይ፡ ደጄ፡ ሰላም፡ ወቤተ፡ ግብር።et la porte principale (daǧē salām) du seʿela anbasā. ― Le Nāʿdēr [aura soin] de la partie supérieure (?) du (?) daǧē salām, [du] daǧē salām intérieur, et [de] la maison réservée à la préparation des espèces eucharistiques (bēta geber)fr 10 l. 24, 11 l. 1–2 (ed.), 11 l. 9–12 (tr.); ሰመረት፡ ዘቤተ፡ ጰንጠሌዎን፡ ይጸይሑ፡ ወይኰሰትሩ፡ እምሥዕለ፡ አንበሳ፡ እስከ፡ ውሣጣይ፡ ደጄ፡ ሰላም።― Samarat de Bēta Panṭalēwon aplanira et balayera [le sol de Ṣyon] à partir du seʿela anbasā jusqu’à la porte principale (daǧē salām) de l’intérieur.fr 11 l. 9–10 (ed.), 11 l. 22–25 (tr.), videasvid. ዐንበሳ፡
Grébaut
ሥዕል፡ śǝʿl , pluralisPl. ሥዕላት፡ śǝʿlāt «peinturefr, imagefr, portraitfr » ― ሥል፡ Ms. BNFabb217, fol. 53v.
ሥዕለ፡ ስቅለት፡ śǝʿla sǝqlat «crucifixfr» ― ሥዕለ፡ ስቅለት፡ Ms. BNFabb217, fol. 53v., videasvid. ስቅለት፡
134
Leslau
ሥዕል śǝʿl pictureen, paintingen, imageen, iconen, planen, modelen
ሥዕለ፡ ስቅለት śǝʿla sǝqlat iconen, figureen, videasvid. ስቅለት፡ 525a
Cross-references: for ቤተ፡ ሥዕል፡ videasvid. ቤት፡ (Leslau)
Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl. አውያን፡ [ יַיִן وَيْنٌ ; de etymo videasvid.varias etymologorum conjecturas in Ges. thes. p. 587; G. Curtius Grundzüge der griech. not able to find explanation in abbreviation listEtymologie 1858. I. p. 357]
1)vitisla, vineala: ተከሉ፡ ወይነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 106,37 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,2 sequensseq.; ተከልክሙ፡ ወይነ፡ መፍትወ፡ Amosi prophetia.Am. 5,11 ; Marci Evangelium.Marc. 12,1 ; Marci Evangelium.Marc. 12,2 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 30 Enc.; አልቦ፡ ዘርአ፡ ወይን፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 85 ; ያዐርፉ፡ ኵሎሙ፡ ታሕተ፡ ወይኖሙ፡ Michaei prophetia.Mich. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 3,10 ; ἄμπελος Jesaiae prophetia.Jes. 16,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,9 ( fem. et m. ); Jesaiae prophetia.Jes. 36,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,9 ; Threni, liber biblicus.Thren. 2,6 ; Judicum liber.Jud. 9,12 ; Judicum liber.Jud. 9,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 127,3 ; n. 929 ἀμπελών Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,17 ; Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; ከመ፡ ያሠኒ፡ ወይኖ፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50 ; አልቦ፡ አስካል፡ ውስተ፡ ወይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,10 ; ዕፀ፡ ወይን፡ Hezekielis prophetia.Hez. 15,2 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ጸገየ፡ ወይን፡ Canticum Canticorum.Cant. 6,11 ; ቈጽለ፡ ወይን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 34,4 ; ወይን፡ ይሁብ፡ ፍሬሁ፡ Zachariae prophetia.Zach. 8,12 ; ዐሠርተ፡ ምእተ፡ ወይነ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,23 ; አውያን፡ ጸገዩ፡ Canticum Canticorum.Cant. 2,13 ; Deg.; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 52 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,19 . Vinealavel vinetumlaaliâs dicitur ዐጸደ፡ ወይን፡ ; ut: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 12,10 ; Canticum Canticorum.Cant. 1,6 ; Canticum Canticorum.Cant. 1,14 ; Lucae evangelium.Luc. 20,15 ; Lucae evangelium.Luc. 20,16 ; አዕጻደ፡ ወይን፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 8,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,17 al.
2)vinumla, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,3 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,11 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 29,40 ; ገብረ፡ ወይነ፡ እምፍሬ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,7 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 4,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,22 ; Hezekielis prophetia.Hez. 27,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,25 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,27 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,28 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,29 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,30 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,31 ; Marci Evangelium.Marc. 15,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,34 ; ከመ፡ ይትረከብ፡ ወይን፡ ውስተ፡ አስካል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 65,8 ; ወይን፡ ሐዲስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,17 ; ማእረረ፡ ወይን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,25 ; ወይን፡ (sacramentale) ይኩን፡ ቀይሐ፡ ወኅሩየ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 89 ; ጻዕፈ፡ ወይን፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ስክረ፡ ወይን፡ 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 25,37 ( Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,14 . Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,24 ); አውያን፡ ጽሩያት፡ Lud. e Mss. Colb.; etiam vinumlafactitium, igne confectumla: ( ሜሰ፡ ) ወይን፡ ዘግቡር፡ በእሳት፡ Abtelisat.Abtel. Ap. 3.
I,1[ גָּבֵר valuitla, fortis fuitla; de prima radicis significatione videasvid.Ges. thes. p. 261] SubjunctivusSubj. ይግበር፡
2)transit., facerela,
c)conficerela, fabricarila, ut: arcam Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,6 ; ferramenta Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,22 ; vestes Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,3 ; vas Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 18,4 ; simulacrum Deuteronomium.Deut. 27,15 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; flagellum Evangelium Joannis.Joh. 2,15 ; varias n. 1160res Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25 -30; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 8,1 ; septum Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; hortos et piscinas Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,6 ; foveam Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,16 ; መዛግብተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,34 ; libros Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,12 ; al.; cumc. እምነ፡ materiae: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,1 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,21 ; vel cumc.Genitivo: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 27,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 27,6 ; vel cumc.duplexdupl.Acc.: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,17 ; ትገብሮ፡ ( ለወርቅ፡ ) አክሊላተ፡ Zachariae prophetia.Zach. 6,11 .
g)exercerela, subigerela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,4 ; euphemistice: (aliquem) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,5 ;
k)perficerela, peragerela, perpetrarela, ኢገበርከ፡ ሎቱ፡ መዐቶ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,18 ; ዘፈቀደ፡ በልቡ፡ ይገብር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,28 ; ገቢረ፡ ግበር፡ በከመ፡ አዘዝኩ፡ ( ἐπιτελέσεις ) Judith liber apocryphus.Judith 2,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,9 (omisso Objecto); Judicum liber.Jud. 11,39 ; መንክረ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 97,1 ; ዐበይተ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 70,21 ; Lucae evangelium.Luc. 1,49 ; ተኣምረ፡ Judicum liber.Jud. 6,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,23 ; ኀይላተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,22 ; ግብረ፡ Evangelium Joannis.Joh. 5,36 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,5 ; ፈቃዶሙ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,15 ; በቀለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 25,11 ; ፍኖተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,6 ; judicium Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5,48 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,27 ; ንፈቅድ፡ ትግበር፡ ለነ፡ ዘሰአልናከ፡ Marci Evangelium.Marc. 10,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,14 .
l)facerela, agerela: Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; ምንተ፡ እግበር፡ Marci Evangelium.Marc. 10,17 ; Lucae evangelium.Luc. 3,10 ; ዘንተኑ፡ ገከርኪ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,14 ; ዘእገብር፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,16 ; እምዝ፡ ፈጺሞ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ገቢረ፡ ያመጽእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,12 ; ኢትግበር፡ ከመዝ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,3 ; Lucae evangelium.Luc. 2,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,31 ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene egistilaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,9 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 7,37 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,14 ; እንተ፡ ትኄይስ፡ ገብረ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,38 ; etiam sequensseq.SubjunctivusSubj., ut: ኢይገብር፡ የሀባ፡ ለካልእ፡ (non faciet ut eam det alii) Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,13 ; in specie
m)facere aliquid alicuilavel contra aliquemlai.e. praestarela, exhiberela, afficerela, agere cumlaaliquo, tractarelaaliquem, committere inlaaliquem, construitur cumc.c. ለ፡ , ut: ገቢረ፡ ሠናይ፡ ለጽኑስ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,27 ; ምንተ፡ እንከ፡ እግበር፡ ዓዲ፡ ለወይንየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,44 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,44 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,32 ; Marci Evangelium.Marc. 5,19 ; Marci Evangelium.Marc. 5,20 ; Marci Evangelium.Marc. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 10,51 ; Marci Evangelium.Marc. 15,8 ; Lucae evangelium.Luc. 6,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,15 ; cumc. በ፡ , ut: በከመ፡ አቍሰሎ፡ ይገብሩ፡ ቦቱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,6 ; Deuteronomium.Deut. 4,3 ; Lucae evangelium.Luc. 23,31 ; cumc. ላዕለ፡ ( ergalavel contrala): ገብረ፡ ምሕረተ፡ ላዕለ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 64,4 ; Lucae evangelium.Luc. 10,37 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Dan. apocr. 1,61; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,9 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,11 ; Judicum liber.Jud. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 31,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; cumc. ዲበ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,24 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,4 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; Actus apostolorum.Act. 9,13 ; cumc. ምስለ፡ pers.: Ruth liber biblicus.Ruth 2,11 ; Judicum liber.Jud. 15,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,13 ; Lucae evangelium.Luc. 1,72 ; cumc.Acc.personapers.vel rei: ሕዝበኒ፡ ግበር፡ ዘከመ፡ ፈቀድከ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 3,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,45 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,15 ; Deuteronomium.Deut. 31,4 ; Josuae liber.Jos. 8,2 .
o)adhiberela: ይደሉ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎቱ፡ (sc. ለደዌ፡ ) ፈውሳተ፡ ልምሉማተ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3,3 ; ንሣእ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ዘውስቴቶን፡ ወግበር፡ ለሕንጸተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያን፡ Lud.e not able to find explanation in abbreviation listVit. Theoph.
p)nonnumquam cumc.praepositiopraep.substituitur aliis verbis specialioribus, ut: ወይግበሩ፡ ውስተ፡ ማኅቶት፡ ቅብአ፡ (pro ይደዩ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; ግበር፡ እዴከ፡ ዲበ፡ ዛቲ፡ ጻሕል፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 158,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 159,1 ; F.M. 14,10 ( videasvid. sub ምራቅ፡ col. 898).
wayn
Cross-references: for ሜስ፡ ዘወይን፡ videasvid. ሜስ፡
Substantivumsubst., m. et fem. , collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et sing., pluralisPl. ሰረገላት፡ , qui et ipse singulariter usurpatur:
1)curruslacujusvis generis ( vehiculumla, plaustrumla, pilentumla, rhedala, currus bellicusla); n. 348 ሰረገላ፡ coll. ἅρματα Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 varia lectiovar.; Jesaiae prophetia.Jes. 22,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 31,1 varia lectiovar.; በብዙኅ፡ ሰረገላየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 37,24 ; Jesaiae prophetia.Jes. 43,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 66,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,13 ; Zachariae prophetia.Zach. 6,1 varia lectiovar.; sing. ἅρμα ሰረገላ፡ ሠናይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,18 ; liber Jobi.Job 39,25 ; Actus apostolorum.Act. 8,28 ; ላዕለ፡ ሰረገላ፡ ዘኪሩቤል፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,8 ; ἅμαξα Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,7 sequensseq.; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,3 ; ሰረገላ፡ ሐዲስ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 13,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,5 ; ሰረገላት፡ pluralispl. ἅρματα Jesaiae prophetia.Jes. 2,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 31,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,3 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,19 ; ሰብአ፡ ሰረገላት፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 19,8 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 9,9 ; ἅμαξαι Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,21 ; λαμπηνικαί Numeri, liber Pentateuchi.Num. 7,3 ; sing. ዘዐርገ፡ በነደ፡ እሳት፡ በሰረገላት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,9 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,3 .
2)passim: rotaela, rotala: ሰረገላ፡ var. ሰረገላት፡ τροχοί Danielis prophetia.Dan. 7,9 ; ሰረገላ፡ τροχοί Hezekielis prophetia.Hez. 3,13 ; ሰረገላ፡ ፩፡ τροχὸς εἷς Hezekielis prophetia.Hez. 1,15 ; ሰረገላት፡ τροχοί Hezekielis prophetia.Hez. 1,16 ; Titus ገብረ፡ ዐበይተ፡ ማኅፈዳተ፡ እምዕፅ፡ ወታሕቴሁ፡ ሰረገላ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 358.
3) saragalā beamen, ‘traveitወተለወጠ፡ ሰረገላቲሃ፡ ወመራናቲሃ፡ ወኵሉ፡ ንዋያ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ ተለወጠ፡si mutarono le sue travi, si mutarono i suoi candelabri e tutte le suesuppellettili della chiesait 202 (ed.) , 66 (tr.) (‘Cf. 512 .’ 66 n. 283 )
adjectivumadj., fem. ዐባይ፡ , pluralisPl.m. ዐቢያን፡ , fem. ዐቢያት፡ , cumc. ዐበይት፡
1)magnusla, bestia Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,14 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,11 ; እብን፡ ዐበይት፡ Deuteronomium.Deut. 27,2 ; Marci Evangelium.Marc. 16,4 ; ጥቅም፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; mons Jesaiae prophetia.Jes. 57,7 ; ሀገር፡ ዐባይ፡ Jonae prophetia.Jon. 1,2 ; arbor Matthaei Evangelium.Matth. 13,22 ; ብርሃናት፡ ዐበይት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; domus Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,10 ; cubiculum Marci Evangelium.Marc. 14,15 ; fluvius Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,18 ; mare Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; በረድ፡ ዐበይት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 30,30 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,19 ; ዐበይት፡ መዋቅሕት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,1 ; መጥባሕት፡ ዐቢይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,4 ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,18 ; ዕሴት፡ ዐቢይ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,35 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,6 ; Actus apostolorum.Act. 4,33 ; Lucae evangelium.Luc. 1,49 ; በዓል፡ ዐቢይ፡ Lucae evangelium.Luc. 14,16 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,17 ; ተኣምራት፡ ዐቢያን፡ ወስቡሓን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 91,5 ; ዐውያት፡ ዐበይት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 85,6 ; ግብር፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; እኪት፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; ኵነኔ፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,9 ; መቅሠፍት፡ ዐቢይ፡ liber Jobi.Job 2,13 ; ኀጢአት፡ ዐባይ፡ F.M. 6,1; caet.; raro junctum nominibus temporis, ut: ዐቢየ፡ ሰዓተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,41 .
d)magnum vel magna i.e. magna facinorala, magnaliala: ይገብር፡ ዐቢየ፡ በኵለሄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,22 ; ገብረ፡ ዐቢያተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 12,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,22 ; liber Jobi.Job 5,9 ; liber Jobi.Job 42,3 .
f)Adv. ዐቢየ፡
β)altalavel clara vocela: ስብኩ፡ ዐቢየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,5 .
2)de personis,
a)magnuslapotentia, dignitate, opibus al.: ንጉሥ፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,3 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,32 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,26 ; Lucae evangelium.Luc. 1,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,14 .
b)annis i.e. natu majorlavel maximusla: አንተ፡ ዐቢይነ፡ πρεσβύτερος Jeremiae prophetia.Jer. 39,8 (crebrius ዘየዐቢ፡ ). Huc referenda videtur phrasis ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ Christianila( adultilavel maturila, oppositum, -o, -nituropp. ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ catechumenislavel neophytisla) Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 34 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,21 romanae editionisrom.
Cross-references: ● for ዐቢይ፡ ሕማም፡ videasvid. ሕማም፡ (TraCES) ● for ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ videasvid. ክርስቲያን፡ (TraCES)
, etiam ዐርቅ፡ ( Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,22 ) Substantivumsubst.
1)reconciliatiola, gratiaelarestitutiola, gratiala: እመ፡ ዐርቀ፡ (v. ዕርቀ፡ ) ተዓረቀ፡ Ex.21,22; φιλία ዕርቅ፡ (v. ዐሪቅ፡ ) Prov.17,9; dissidentes ይገብሩ፡ ዕርቀ፡ ወሰላመ፡ F.N. 9; እስከ፡ ይገብሩ፡ ዕርቀ፡ በበይናቲሆሙ፡ F.M. 21,4; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 12 ; ይግበር፡ ዕርቀ፡ ማእከሌሆሙ፡ ኤጲስ፡ ቆጶስ፡ F.M. 12,2; ገብረ፡ ዕርቀ፡ ምስለ፡ (in gratiam rediit cum) Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50.
2)sensu forensi: transactiola, pactiola( Vergleich ): judicis est ገቢረ፡ ዕርቅ፡ F.N. 43,8; ለእመ፡ ገብረ፡ ዕርቀ፡ ነሣኤ፡ ዋሕስ፡ ምስለ፡ በዓለ፡ ንዋይ፡ F.N. 27.
participiumpart.et adjectivumadj.
1)durusla, asperla: ግብር፡ ዕጹብ፡ ἔργα σκληρά Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,14 ; Deuteronomium.Deut. 26,6 ; ጽኑዕ፡ ወዕጹብ፡ መዐቱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ἰσχυρὸν καὶ σκληρόν Jesaiae prophetia.Jes. 28,2 ; ትእዛዝ፡ ዕጹብ፡ γνώμη ἀναιδής Danielis prophetia.Dan. 2,15 ; de verbis: Jesaiae prophetia.Jes. 8,12 ; ዕጹብ፡ ዜና፡ Jesaiae prophetia.Jes. 21,2 ; አውሥኦሙ፡ ቃላተ፡ ዕጹባተ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 10,13 ; ይትናገሩ፡ ዕጹባተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 27,2 ; de factis: ዕጹባተ፡ ገብረ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,3 ; consiliis: እለ፡ መከሩ፡ ዕጹባተ፡ Judith liber apocryphus.Judith 9,13 .
a)de homine: immitisla, austeruslaLucae evangelium.Luc. 19,21 .
b)de sorte adversala: ዕጹብ፡ ይረክበኒ፡ liber Jobi.Job 9,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 59,3 .
c)de bestiis: ferusla, feroxla, አዘዘ፡ ይእስርዎ፡ ውስተ፡ እገሪሆሙ፡ ለአፍራስ፡ ዕጹባን፡ ዘእንበለ፡ ይትለጐም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 6.
2)gravisla,
a)molestusla, onerila: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,12 ; ክቡድ፡ ወዕጹብ፡ δύσχρηστος Jesaiae prophetia.Jes. 3,10 ; በኀበ፡ ጠቢብ፡ ዕጹብ፡ አስተሐቅሮ፡ φρόνιμος βαρυνθήσεται ἀτιμίᾳ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,24 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,28 ; ዛቲ፡ ዕጽብት፡ σκῶλον τοῦτο Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,7 ; በግብር፡ ዕጹብ፡ ex necessitatelavel coactuslaF. 26,5.
b)vehemensla: ለእመ፡ ዕጹበ፡ ኮነ፡ ሕማሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 256.
c)gravitate impeditusla: ዘዕጹብ፡ ልሳኑ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 3,6 .
d)de pretio: ዘዕጹብ፡ ሤጡ፡ πολυτελής pretiosuslaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 15,27 ; Marci Evangelium.Marc. 14,3 . al.
3)difficilisla, arduusla: Danielis prophetia.Dan. 2,11 ; ዕጹበ፡ ሰአልከ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,10 ; Marci Evangelium.Marc. 10,24 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 5,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,60 ; n. 1021 ዕጹብ፡ ለተናግሮ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,1 ; ግብር፡ ዕጽብት፡ ለገቢር፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; ዕጹብ፡ ቀሊል፡ ለከ፡ Deg.; አእምሮታ፡ ለዛቲ፡ ዕጽብት፡ ላዕለ፡ ሰብእ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 170.
4)difficilis intellectula, mirandusla, mirusla, stupendusla: ዕጹብ፡ ኀይሉ፡ θαυμαστή Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,29 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,14 ; ህየ፡ ዕጹብ፡ ግብሩ፡ ወነኪር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,25 ; ገብረ፡ ዕጹበ፡ ላዕሌሆሙ፡ τέρατα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,19 ; ዕጹብ፡ ለዐይን፡ ሥነ፡ ጽዕዱቱ፡ ἐκθαυμάσει Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,18 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 170,3 ; ዕጹብ፡ ከመ፡ ያስተባሪ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 ; ዕጹብ፤ ይመስሎ፡ ዝንቱ፡ ለጦብያ፡ ( mirumla!la) Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,2 ; ያማስን፡ ዕጹባተ፡ θαυμαστὰ διαφθερεῖ Danielis prophetia.Dan. 8,24 .
5)difficultatibus circumventusla: ዕጹባን፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
I,1[proprie: erectum starela, videasvid.Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistitla, acciditla, fuitla] n. 862not able to find explanation in abbreviation listPerf. 1 personapers.pluralisPl. ኮነ፡ ( Jesaiae prophetia.Jes. 1,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 64,6 al.), SubjunctivusSubj. ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )
1)acciderela, evenirela, fierila( geschehende): ዘከመ፡ ኮነ፡ τὸ γεγονός Esther, liber biblicus.Esth. 4,4 ; Esther, liber biblicus.Esth. 4,7 ; ደንገፁ፡ በበይነ፡ ዘኮነ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,1 ; Judith liber apocryphus.Judith 15,4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,24 ; ለእመ፡ ከዊነ፡ ኮነ፡ ከመዝ፡ በመዋዕሊክሙ፡ Joelis prophetia.Joel 1,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,10 ; ኀጢአት፡ ዘይከውን፡ ውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 50,1 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,24 ; በከመ፡ ነበብኩ፡ ከማሁ፡ ይከውን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,24 ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 48,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,25 ; ዘእምይእዜ፡ ይከውን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 48,6 ; ዘሀሎ፡ ይኩን፡ ἃ δεῖ γενέσθαι Danielis prophetia.Dan. 2,28 ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,42 ; Marci Evangelium.Marc. 12,11 ; ዘኮነ፡ τὴν αἰτίαν Matthaei Evangelium.Matth. 27,37 ; cumc.pronomen suffixumpron. suff.(pro Dat.): ኮነነ፡ በከመ፡ ፈከረ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,13 ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,16 ; saepe in locutione hac: ወኮነ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ አብራም፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,28 ; Amosi prophetia.Am. 1,1 ; saepe pro hebr. וַיְהִי vel וְהָיָה , sive sequensseq. ወ፡ sive omisso, ut: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,32 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,1 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 18,1 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 19,1 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 20,6 ; ወይከውን፡ ይእተ፡ አሚረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,18 al.; ለይኩን፡ ለይኩን፡ fiat! fiat!laKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 33 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,51 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,47 ; ለይኩን፡ በከመ፡ ትቤ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,9 .
a)evaderela, ratum fierila, implerila, de votis, promissis, vaticiniis, Evangelium Joannis.Joh. 14,29 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 3,4 ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,1 ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,6 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,32 .
b)absolvila, conficila, Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,10 ; እምዝ፡ አብእዎሙ፡ ውስተ፡ መቃብሪሆሙ፡ ወትብል፡ ፫ ጸዋት፡ ወትጸርኅ፡ ፱ ጊዜ፡ እስከ፡ ይከውን፡ ({ bis es vorüber istde}, scilicetsc.sepultura) Maʃshafa Genzat.Genz. f. 40 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 131.
2)fierila( werdende)
c)fieri aliquidla, converti in aliquidla( zu etwas werdende), construitur cumc.c.Acc.praedicati (passim cumc.pronomen suffixumpron. suff.Dat.): ብርሃንከ፡ ጽልመተ፡ ኮነከ፡ liber Jobi.Job 22,11 ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,11 ; እግዚአብሔር፡ ረዳኢየ፡ ኮነኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,4 ; ኮነ፡ ነዳፌ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,12 ; Joelis prophetia.Joel 3,4 ; ኮንኪ፡ ብእሲተ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 19,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 37,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,10 ( ἐστράφη ); Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,28 ; ቦዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ( μετατιθέμενος ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,2 ( τρεπόμενος ); ዘሌሊት፡ መዓልተ፡ ይከውኖ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,27 ; Deuteronomium.Deut. 28,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,21 ; Evangelium Joannis.Joh. 16,20 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 16,19 ; crebro in locutione: ወኮነቶ፡ ብእሲቶ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,67 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,9 al.; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ ከዊኖ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 3,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,16 ; አቅደመ፡ ስምዐ፡ ከዊነ፡ እስጢፋኖስ፡ Mavâs. 4; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,6 ; cumc. ለ፡ praed.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; ናሁ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኮኖሙ፡ ለጽእለት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 6,10 ; vel cumc. ውስተ፡ , ut: ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,7 ; cumc. ከመ፡ ( fieri instarlaalicujus i.e. ei similemla), ኮኑ፡ ከመ፡ አእዱገ፡ ገዳም፡ liber Jobi.Job 24,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 15,18 ; ኮኑ፡ ከመ፡ ዘኢተፈጥሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,15 .
β)vertiturlaalicui aliquid in rem, vel ei imputatur tamquamla: ይከውነከ፡ ጌጋየ፡ ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ λογισθήσεται liber Jobi.Job 34,37 ; ጥበበ፡ ይከውኖ፡ (v. ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ) Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,3 ; Jacobi epistola.Jac. 4,17 .
3)essela, raro i.q. exsisterela( daseinde, vorhanden seinde), ut: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,4 ; እስመ፡ ኢኮኑ፡ ( ደቂቃ፡ ) ὅτι οὐκ εἰσίν Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 (v. ኢሀለዉ፡ ); Matthaei Evangelium.Matth. 2,18 ; plerumque ad copulandum subjectum et praedicatum, quod ubi nomen ( Substantivumsubst.vel adjectivumadj.) est, in Acc.poni solet (quamquam passim Nominativus occurrit, ut in locutione Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,18 ; ኢኮነ፡ ሠናይ፡ ወኢኮነ፡ አዳም፡ ትኩን፡ ታቦተ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ ባዕድ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 15,2 ). Crebro usurpatur, ubi enunciationis copula pronominalis variis de causis non sufficit, ut: ኩን፡ መሓሬ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,9 ; ትከውኖ፡ ከመ፡ መጽሄት፡ ዝሕልት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,11 ; ይከውኑ፡ ዘአምላክ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,21 ; እመ፡ ጠቢበ፡ ኮንከ፡ ለርእስከ፡ ጠቢበ፡ ትከውን፡ ለቢጽከ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,18 ; ምድር፡ ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ኮነት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 36,35 ; ኢይክል፡ ኵሎ፡ ከዊነ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,30 ; በከዊነ፡ ሕዝቡ፡ ቅዱስ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 25,32 ; (ubi ignominia te afficiunt, Deum invoca) ወሶቤሃ፡ ይትዌለጥ፡ ኀሳርከ፡ እምከዊነ፡ ኀሳር፡ ኀበ፡ ከዊነ፡ ክብር፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 21 ; ከመ፡ ኢኮነ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስሃ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,20 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,31 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,34 ; Deuteronomium.Deut. 8,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,29 ; Hezekielis prophetia.Hez. 28,2 ; አኮኑ፡ ጽልመት፡ ይእቲ፡ ( ዕለት፡ ) ወኢኮነት፡ ብርሃነ፡ Amosi prophetia.Am. 5,18 ; ተቀብረ፡ በሀገረ፡ ዳዊት፡ ወኢኮነሰ፡ ውስተ፡ መቃብረ፡ ነገሥት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 21,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,40 ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,24 ; ወኮነ፡ አይኅ፡ ላዕለ፡ ምድር፡ አርብዓ፡ ዕለተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 11,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,6 ; ዘይከውን፡ is qui futurus estlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,25 ; ዘይመጽእ፡ ወዘይከውን፡ በደኃሪት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 71,16 .
a)Aliis verbis praemittitur
β) ኮነ፡ Perfecto, ad significandum Perfectum vel Plusquamperfectum Latinorum: ኮንኩ፡ ኢነበብኩ፡ ቃለ፡ ጽድቅ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 26 ; አስቴር፡ ዘኮነ፡ አክሶይሮስ፡ አውሰባ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 277 ; እስከ፡ ፍጻሜሁ፡ ለዘ፡ ኮኑ፡ ወጠኑ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 311, al. (maxime in libris ex Arabico translatis).
γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sintlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,21 .
b)est alicuilares i.e. habetlarem ( einem gehörende), cumc. ለ፡ pers., ut Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,6 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,30 ; ማእዱ፡ ለከ፡ ትኩን፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 113 ; ኵሉ፡ ንዋዩ፡ እምድኅረ፡ ምንኵስናሁ፡ ይከውን፡ ለምኔት፡ F.N. 10.
c)esse in remlavel reila( zu etwas dienende, gereichende), cumc. ለ፡ rei: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,15 ; ወይከውን፡ ፍሬሁ፡ ለሲሳይ፡ ወቈጽሉ፡ ለፈውስ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 47,12 ; liber Jobi.Job 27,14 ; cumc.pronomen suffixumpron. suff.(pro Dat.) i.e. alicuila, ut: ወይኩንከ፡ ለዐጸደ፡ ወይን፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,26 ; vel cumc.Acc.rei et pronomen suffixumpron. suff.(pro Dat.): ወትከውኖ፡ ዕቅፍተ፡ 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,21 ; አሮን፡ ይኩንከ፡ ነቢየ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,28 ; ኢይከውነከ፡ ምክሐ፡ (v. ለምክሕ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,10 ; etiam cumc. ከመ፡ rei ( prola, locola): ኩኖ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ ከመ፡ አቡሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,10 .
d)versari inlaaliqua re, cumc. በ፡ , ut: በሣልሲት፡ ዓመት፡ ይኩን፡ (poenitens) በጾም፡ ወበጸሎት፡ F.M. 5,8; ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ F.M. 32,1; conferascfr. ከመ፡ እኩን፡ ቦቱ፡ ἵνα εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,9 .
e)constarela
α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,26 ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ Jesaiae prophetia.Jes. 8,10 .
β)de pretio, cumc.Acc.: ኮነ፡ ርእሰ፡ አድግ፡ ፶ ሰቅለ፡ ብሩር፡ caput asini erat quinquaginta siclislaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 6,25 ; n. 864cumc. በ፡ , ut: መስፈርተ፡ ስንዳሌ፡ በሰቅል፡ ትከውን፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 7,1 .
f) ዘኮነ፡ vel ዘኮነ፡ ከዊኖ፡ (v. ከዊነ፡ ) quicumque fueritla, quicumquelavel ullusla( irgendwelcherde): ዘኮነ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,17 ; ዘኮነ፡ ንዋይ፡ πᾶν σκεῦος Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,20 ; Deuteronomium.Deut. 24,10 ; ጠዐም፡ እክለ፡ ዘኮነ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,25 ; በዘ፡ ኮነ፡ ከዊኖ፡ ὅ τι οὖν ἂν ᾖ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; ዘይቀሥጥ፡ እምቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ Clem. f. 161; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 170 ; ወእመሂ፡ በዘኮነ፡ ከዊኖ፡ መግባረ፡ እኩይ፡ (sive quocumque facinore malo) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 112 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 115 ; Clem. f. 133; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 239 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 255 ; እመኒ፡ ገብር፡ አው፡ ሐራዊ፡ አው፡ ነዓዊ፡ ወዘኮነ፡ ከዊኖ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15.
4)Significatui esselasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:
a)est i.e. (factum est quod fieret necesse erat) satis estla, sufficitla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,23 ; cumc.pronomen suffixumpron. suff.(pro Dat.: alicuila): ኮነከ፡ አከለከ፡ ἱκανούσθω σοι Deuteronomium.Deut. 3,26 ; Lucae evangelium.Luc. 22,38 romanae editionisrom.; ይኩንክሙ፡ ለክሙ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 16,3 ; ይከውነክሙ፡ ( እምይእዜ፡ ) Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,29 ; sequensseq.Infin. in Nom. vel Acc.: ኮነክሙ፡ ዐሪግ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,28 ; ኮነክሙ፡ ዐዊዶቶ፡ Deuteronomium.Deut. 2,2 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.verbi Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,10 (quae loci interpretatio magis placet, quam est quodla); videasvid. ኮንየ፡ (sub ኮን፡ ).
b)fieri potestla: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 56.
c)est alicujusla, meumla, tuumla, decetlaaliquem, sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.vel ለ፡ pers.: ኢኮነ፡ ለክሙ፡ አእምሮ፡ ፍትሕ፡ Michaei prophetia.Mich. 3,1 ; ኢኮነ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ መዋዕለ፡ ወአዝማነ፡ Actus apostolorum.Act. 1,7 ; ኢኮነ፡ ለነ፡ ወለክሙ፡ ዘነሐንጽ፡ ቤተ፡ አምላክነ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,3 ; ኢይከውነከ፡ ከመ፡ ትዕጥን፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,18 .
d)permissum estla, licetla( ἔξεστι , ἔστι ): ገብረ፡ ዘኢይከውን፡ Hezekielis prophetia.Hez. 18,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 22,9 ; cumc.pronomenpron.suff. (pro Dat.) vel ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ይከውነነ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 6,12 ; እስመ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ኢኮነ፡ ለክርስቲያን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 188 ; sequensseq.Infin. sive in Acc., ut: ዘኢይከውን፡ ገቢረ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,17 ; Deuteronomium.Deut. 22,19 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 33 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; sive praemisso ለ፡ , ut: ዘኢይከውኖሙ፡ ለበሊዕ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,4 ; Esther, liber biblicus.Esth. 4,2 ; Judith liber apocryphus.Judith 11,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,2 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,22 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,27 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,39 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,29 , sive praemisso እምነ፡ (negativo): Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,17 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.verbi: ኢይከውን፡ ንደዮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 27,6 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 13,10 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,14 ; Deuteronomium.Deut. 22,29 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; sequensseq. ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.verbi: Deuteronomium.Deut. 24,4 ; Rel. Bar.
e)expeditla, conducitla: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι , Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 61.
vel ምርዓት፡ Substantivumsubst.( nomen actionisn. act.) luxuriala, lasciviala, libidola, impudicitiala: ἀσέλγεια Marci Evangelium.Marc. 7,22 Platt; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,21 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 5,19 ; ἀσωτία ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 5,18 ; ad Titum epistola.Tit. 1,6 ; Lucae evangelium.Luc. 15,13 ; ἀσυνθεσία Jeremiae prophetia.Jer. 3,7 ; χρεμετισμός Jeremiae prophetia.Jer. 13,27 ; ዝሙት፡ ወምርዐት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ገብረ፡ ዝሙተ፡ ወምርዐተ፡ F.M. 6,15; ስካር። ሥሥዕት። ፈቲው። ምርዐት። ዝሙት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 4 ; እምስካር፡ ይትወለድ፡ ምርዐት፡ ወዝሙት፡ ወሥሥዕት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 139 ; ናወግዝ፡ እንተ፡ አርያኖስ፡ ምርዐተ፡ ወዕልወተ፡ Expositio Fidei Nicenae, pars Sinodi.Exp. Fid. Nic. (f. 282).
participiumpart.
2)recensla, de uvis Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,4 C; de pane: ( monachusla) ደወየ፡ ወፈተወ፡ ኅብስተ፡ ልምሉመ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 130.
3)tenerla, lentusla, mollisla, lenisla: ሎሰ፡ ጽቡረ፡ ልምሉመ፡ ἁπαλήν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,7 ; ሰፍነግ፡ ልምሉም፡ spongia mollislaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ናላ፡ ልምሉም፡ ውእቱ፡ በግዕዘ፡ ጠባይዕ፡ ὁ γὰρ ἐγκέφαλος φύσει ἐστὶν ἁπαλός Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 5 ; ፈውሳት፡ ልምሉማት፡ medicamenta lenialaFaus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3,3 ; de voce: ዐቃቤ፡ አንቀጸ፡ ምኔት፡ ይኩን፡ ልምሉመ፡ ቃል፡ ለርሑቃን፡ ወለቅሩባን፡ ወትሑተ፡ ጥቀ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 10 ; { de sermone, ut: አስፈጦሙ፡ ወኄጦሙ፡ በነገረ፡ ልምሉም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 }.
lǝmlum
Grébaut
ልምሉም፡ lǝmlum , pluralisPl. ልምሉማን፡ lǝmlumān ; fem. ልምልምት፡ lǝmlǝmt , pluralisPl. ልምሉማት፡ lǝmlumāt «verdoyantfr, tendrefr» ― ለምለም፡ Ms. BNFabb217, fol. 13v. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 4.
25
Leslau
ልምሉም lǝmlum soften, tenderen, milden, smoothen, flexibleen, delicateen, freshen, verdanten 315b
et ዲቍና፡ Substantivumsubst.diaconatusla, munus diaconila, Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 20 ; M.M. f. 17; ሢመተ፡ ዲቁና፡ et መልእክተ፡ ዲቁና፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 6 ,5; Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 7,2 ; ገብረ፡ ዲቁና፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 9. ዲይቍና diyqwənna ወተሠይመ፡ ሢመተ፡ ዲይቍና፡e gli venne conferito lʼordine del diaconatoit 44 (156) l. 13 (ed.); 45 (157) l. 17-18 (tr.)
(passim ጕባኤ፡ ) Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ጉባኤያት፡ ,
1)collectiola, frugum Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,16 ; canonum ጉባኤ፡ ቀኖናት፡ F.M. 1,2; ( ጉባኤ፡ ነቢያት፡ 65).
3)congregatiola: በመካነ፡ ጉባኤያት፡ (sc. populi) ዘከመ፡ መራሕብት፡ ወምሥያጣት፡ F.N. 40.
a)catervala, multitudola, turbala: ተጋብኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ እምሮም፡ ጉባኤ፡ ብዙኅ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 375 ; ጉባኤ፡ ፀርየ፡ ዝሩ፡ (o Michael!) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 12 Enc.; ጉባኤ፡ ሐራ፡ Org.
b)conciliumla, synodusla, Syn. creberrime; F.N.; ጉባኤ፡ ኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 27 ; n. 1173 ገብረ፡ ጉባኤ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 185 ; Dioscurus Alx. ጸሐፈ፡ መጽሐፈ፡ ጉባኤ፡ (epistolam synodicam) ad not able to find explanation in abbreviation listSeverum Sx. Teq. 17.
c)coetusla: ቤተ፡ ክርስቲያን፡ እንተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ጉባኤ፡ ዘሐዋርያት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ አሐቲ፡ ጉባኤ፡ እንተ፡ ሐዋርያት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
ጉባኤ፡ ሐዋርያት፡ gubaʾe ḥawāryāt , correctly ጉቡኣን፡ ሐዋርያት፡ gubuʾān ḥawāryāt feast of the apostles Peter and Paul ወኀለፈ፡ ተከዜ፡ በእግር፡ እምድኅረ፡ ጉባኤ፡ ሐዋርያት፡ ወከረመ፡ ንጉሥ፡ በታቦር።Dieser durchquerte den (Fluß) Takkāzē nach dem Festtage des Apostelkonzilde 18 l. 7-8 (ed.) , 17 l. 4-5 (tr.) (‘Gemeint ist Fest der vereinigten (beiden) Apostel, nämlich Petrus und Paulus und der 72 Jünger. Es wird korrekt gubuʾān ḥawāryāt gennant, so 583 und n.l. Dieses Fest steht am Ende des Apostelfastens (ab trinitatis nach Pfingsten) am 5. Ḥamlē = julianisch 29. Juni. {...}.’ 17 n. 77 )
Substantivumsubst., plerumque m. , sing.et collatio, -is vel collectivum, -ecoll., pluralisPl. ጣዖታት፡ [ טׇע טׇעוּת טַעֲוָא errorla, idolumla, طَاغُوتٌ ] error in rebus ad religionem pertinentibusla, i.e.
a)defectiolaa Deo vero: ጸንዑ፡ በጣዖቶሙ፡ ἀποστροφαῖς Jeremiae prophetia.Jer. 5,6 .
b)prava superstitiolavel religiola: ኵሉ፡ ዘዘከርነ፡ ጣዖት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 179 ; ሰብአ፡ ሐራስ፡ ወሥራይ፡ ወሰገል፡ ወጣዖት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 219.
c)concretus, e (opp. abstracto)concr.: idolumla, idolala, Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 12 ; ጣዖት፡ εἴδωλα Jesaiae prophetia.Jes. 10,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 30,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 9,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,22 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 8,10 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,17 ; ገብረ፡ ጣዖተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; እሉ፡ ጣዖት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 1,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,22 ; Actus apostolorum.Act. 7,41 ; βδελύγματα , χειροποίητα Jesaiae prophetia.Jes. 2,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,18 ; ያነብሩ፡ ጣዖተ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,31 ; ἀγάλματα Jesaiae prophetia.Jes. 19,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,9 ; ἐπιτηδεύματα Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,37 ; ድኩም፡ ወጽኑስ፡ ጣዖተ፡ ዝዓለም፡ στοιχεῖα ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,9 ; ጣዖታት፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 22 ; ቤተ፡ ጣዖታት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; etiam βωμός ( altare idolorumlavel delubrumla): ኀበ፡ ይነብር፡ ጣዖትክሙ፡ (v. ጥዖትክሙ፡ in uno libro a me inspecto) Jesaiae prophetia.Jes. 15,2 ; βωμοί Jesaiae prophetia.Jes. 16,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 17,8 .
ṭaʾot
Cross-references:
a) for መምለኬ፡ ጣዖት videasvid. መምለኪ፡
b) for አምልኮ፡ ጣዖት videasvid. አምልኮ፡