Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

I,1[ גָּבֵר valuit^la, fortis fuit^la; de prima radicis significatione Ges. thes. p. 261] ይግበር፡

1)actuosum esse^la,

a)laborare^la, ; ; .

b)agere^la ; ; ; Platt; .

2)transit., facere^la,

b)ex^lase producere^lai.e. ferre^lafructum ; ; ; ; ; ; vel exigere^laradices ; ramos, frondes ; jacere^laumbram ገብረ፡ ጽላሎተ፡ .

c)conficere^la, fabricari^la, ut: arcam ; ; ferramenta ; vestes ; ; ; vas ; ; simulacrum ; ; flagellum ; varias n. 1160res -30; ; septum ; hortos et piscinas ; ; foveam ; መዛግብተ፡ ; libros ; al.; እምነ፡ materiae: ; ; ; vel Genitivo: ; ; ; vel : ; ; ; ትገብሮ፡ ( ለወርቅ፡ ) አክሊላተ፡ .

d)parare^la, apparare^la, ut: cibos ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ወይነ፡ እምፍሬ፡ ; ይገብር፡ ግብነተ፡ ; ማኅደረ፡ ; ; ምርፋቀ፡ ; መካነ፡ ; ቤተ፡ ; viam ; candelas ( ἐξάπτειν ) ; in specie victimam ad immolandum: ; ; ; ; ; ; ; .

e)comparare^la, acquirere^la, ut: ; ኀይለ፡ ; ስመ፡ ; ; ; ቈነማተ፡ , መዛግብተ፡ ; አዕርክተ፡ .

f)instituere^la, peragere^la, convivium, festum ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግበር፡ በዓለከ፡ ; ገብረ፡ ተዝካሮ፡ Mavâs.; Enc.; ጉባኤ፡ Enc.; bellum ( gerere^la) ; ; ; ; .

g)exercere^la, subigere^la, ; euphemistice: (aliquem) ;

h)operari^la, opus^lavel negotium facere^la: ; ሰዱሰ፡ ዕለተ፡ ትገብር፡ ግብረ፡ ; ; ; ; ; ይግበር፡ ግብሮ፡ ; ቦኡ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ በቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; in specie: sacris operari^la, λειτουργεῖν , ; ; ; ; ; , al.

i)efficere^la, ( bewirken , verursachen ): ቍስለ፡ መቅሠፍት፡ ይገብር፡ አምግልተ፡ ; ; ; ; ; ሰላመ፡ ; ; ሀከከ፡ ; መድኀኒተ፡ ; ፍሥሓ፡ ; ማዕሌተ፡ ; vel ከመ፡ : ገብረ፡ ሎሙ፡ ይፍርህዎሙ፡ (v. ከመ፡ ይፍርህዎሙ፡ ) ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ ; ; ; vel በዘ፡ .

k)perficere^la, peragere^la, perpetrare^la, ኢገበርከ፡ ሎቱ፡ መዐቶ፡ ; ዘፈቀደ፡ በልቡ፡ ይገብር፡ ; ; ገቢረ፡ ግበር፡ በከመ፡ አዘዝኩ፡ ( ἐπιτελέσεις ) ; (omisso Objecto); ; መንክረ፡ ; ; ዐበይተ፡ ; ; ተኣምረ፡ ; ; ; ; ኀይላተ፡ ; ግብረ፡ ; ; ፈቃዶሙ፡ ; በቀለ፡ ; ; ፍኖተ፡ ; judicium ; ; ንፈቅድ፡ ትግበር፡ ለነ፡ ዘሰአልናከ፡ ; ; .

l)facere^la, agere^la: ; ምንተ፡ እግበር፡ ; ; ዘንተኑ፡ ገከርኪ፡ ; ; ዘእገብር፡ አነ፡ ; ; እምዝ፡ ፈጺሞ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ገቢረ፡ ያመጽእ፡ ; ኢትግበር፡ ከመዝ፡ ; ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene egisti^la ; 1 ; ; እንተ፡ ትኄይስ፡ ገብረ፡ ; etiam , ut: ኢይገብር፡ የሀባ፡ ለካልእ፡ (non faciet ut eam det alii) ; in specie

α)facere^la, exercere^labonum, virtutes: ገብረ፡ ሠናየ፡ ; ; ; ገብረ፡ ጽድቀ፡ ; ; ; ገቢረ፡ ፍትሕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ምጽዋተ፡ ; ; ጸሎተ፡ Enc. n. 1161

β)exsequi^la, observare^lavoluntatem, praecepta alicujus: ; ; ; ; ገብረ፡ ሕገገ፡ ኦሪት፡ ; ; ዘይገብር፡ ፈቃዶ፡ ለአቡየ፡ ; ; ; .

γ)patrare^la, committere^lamalum, peccatum ; ; ; ገቢረ፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

m)facere aliquid alicui^lavel contra aliquem^lai.e. praestare^la, exhibere^la, afficere^la, agere cum^laaliquo, tractare^laaliquem, committere in^laaliquem, ለ፡ , ut: ገቢረ፡ ሠናይ፡ ለጽኑስ፡ ; ምንተ፡ እንከ፡ እግበር፡ ዓዲ፡ ለወይንየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በ፡ , ut: በከመ፡ አቍሰሎ፡ ይገብሩ፡ ቦቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ላዕለ፡ ( erga^lavel contra^la): ገብረ፡ ምሕረተ፡ ላዕለ፡ ; ; ; ; Dan. apocr. 1,61; ; ; ; ; ; ; ; ; ዲበ፡ ; ; ; ; ምስለ፡ pers.: ; ; ; ; vel rei: ሕዝበኒ፡ ግበር፡ ዘከመ፡ ፈቀድከ፡ ; ; ; ; ; .

n)facere^lavel reddere^laaliquem vel aliquid, , ut: ጽኑዐ፡ ይገብር፡ መሠረታተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; vel et ውስተ፡ .

o)adhibere^la: ይደሉ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎቱ፡ (sc. ለደዌ፡ ) ፈውሳተ፡ ልምሉማተ፡ ; ንሣእ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ዘውስቴቶን፡ ወግበር፡ ለሕንጸተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያን፡ e

p)nonnumquam substituitur aliis verbis specialioribus, ut: ወይግበሩ፡ ውስተ፡ ማኅቶት፡ ቅብአ፡ (pro ይደዩ፡ ) ; ግበር፡ እዴከ፡ ዲበ፡ ዛቲ፡ ጻሕል፡ ; ; F.M. 14,10 ( ምራቅ፡ col. 898).

ጐንደየ

quadril. I [videtur denominatum a ጕንድ፡ ]

1)stabilem esse^la, manere^la, durare^la, perseverare^la: ኢይጐነዲ፡ ንዋዩ፡ οὐ μὴ μείνῃ ; ከመ፡ ልብስ፡ ዘኢይጐነዲ፡ ፍጡነ፡ ይበልዩ፡ ; ጐንደየ፡ እንዘ፡ ይጐደጕድ፡ ἐπέμενε κρούων ; ስፍነ፡ ዘመነ፡ ጐንደየት፡ . p. 49

2)diu manere^la, moram facere^lavel trahere^la, morari^la, ; ; እመሂ፡ ጐንደይኩ፡ ἐὰν ὑπομείνω .

a)Infin.: diu^lavel dudum facere^laaliquid, ut: ኢትጐንዲ፡ ርሒቆቶ፡ ; ጐንደየ፡ ግሒሠ፡ ህየ፡ .

b)commorari^la: ኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልብ፡ ኢትጐነዲ፡ n. 1181 οὐκ ἐμμενεῖ ; ኢትጐንዲ፡ ውስተ፡ መካና፡ ; ; loci: ጐንደዩ፡ አንጾኪያ፡ .

c)immorari^larei: እለ፡ ይጐነድዩ፡ ውስተ፡ ስታየ፡ ወይን፡ .

d)aliquantum temporis manere^la, quare nonnunquam vertere licet: tempore interjecto^la, ut: ወጐንዲዮ፡ (v. ወጐንድዮ፡ ) የብሰ፡ μετὰ χρόνον ; .

e)longinquum esse^la, de tempore (apud poëtam): ኢይሴአል፡ ዘቅሩብ፡ ወኢየሐትት፡ ዘይጐነዲ፡ Enc. ( ).

3)cunctari^la, morari^la, tardare^la: χρονίζειν ጐንደየ፡ እምነ፡ ዕድሜሁ፡ 2 ; ; ተዘከር፡ ከመ፡ ኢይጐነዲ፡ መንሱት፡ ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ወኢይጐነዲ፡ ; ; እመ፡ ጐንደይኩ፡ ጥቀ፡ ; መዐት፡ ኢጐንደየ፡ ; ; ; βραδύνειν ; ; ሶበ፡ ጐንደየ፡ ምጽአቱ፡ Sx. Masc.; Infin.: ; ; ; ኢትጐንዲ፡ (v. ኢታጐንዲ፡ ) ገቢሮቶ፡ ; ኢይጐነዲ፡ ተገፍትኦ፡ ቤቱ፡ ; vel ለ፡ et. Infin.: ይጐነዲያ፡ ለተገብሮ፡ βραδέως ἐγένοντο – Voc. Ae.^la: ጐንደየ፡ ዘ፡ ዘገየ።

ገብአ

I, 1 [proprie: se recipere^la, sich zurückziehen جَبَأَ ; deinde colligere^la, zusammenziehen^de, جَبَا ܓܒܳܐ ] ይግባእ፡

1)recedere^la, reverti^la, redire^la: ድኅረ፡ ኀለፈ፡ ክረምት፡ ወገብአ፡ ዝናም፡ (sc. in suum locum, unde venerat) ; ኢይገብእ፡ እንከ፡ ; ; ; ሑር፡ ወግባእ፡ ; ; ; ; ገቢኦ፡ ; ይትመየጥ፡ ለገቢእ፡ ; ብሔረ፡ ኢገቢእ፡ (regio unde non est reversio) ; ገብኦ፡ ልቡ፡ (rediit ei animus) ; ; loci: ገብአ፡ ቤቶ፡ ; ; ; ; viae ; ; loci: እመ፡ ገብአ፡ ውስተ፡ ቤቱ፡ ; ; ገቢኦትከ፡ ውስተ፡ ሥጋ፡ ; ; ; ; ; ; n. 1169 እገብእ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; ; ኵሉ፡ አፍላግ፡ ውስተ፡ ባሕር፡ ይገብእ፡ ማዩ፡ ; ; ኀበ፡ ; ; ለ፡ loci ; አይቴ፡ ይገብኡ፡ ; ዲበ፡ ; እምነ፡ ; ኀበ፡ pers.: ; ; ; ; ; ; ; ላዕለ፡ pers. ; ; ይግብኡ፡ ድኅሬሆሙ፡ ; ; ; ዲበ፡ rei ; ; ውስተ፡ rei vel conditionis, ad quam quis revertitur: ; ይገብእ፡ ውስተ፡ ኀጢአት፡ ; ገብኡ፡ እምነ፡ ላሕ፡ ውስተ፡ ፍሥሓ፡ ; reflecti^la, de finium tractu ; ; .

a)recedere^la, desistere^laa re: ገብኡ፡ ፩፩፡ እምፍኖት፡ እኩይ፡ ; .

b)se convertere^la ኀበ፡ ; ad Deum , vel resipiscere^la: ; ; ለእመ፡ ተመይጡ፡ ወገብኡ፡ ውስተ፡ ንስሓ፡ ;

c)recĭdere^lain consuetudinem malam: ;

d)alio verbo i.q.

α)iterum^lafacere aliquid: ግባእ፡ ስክብ፡ 1 ; ገብአ፡ ወገብረ፡ ; ኢይገብእ፡ ይርአይ፡ ; ተዐንብዝ፡ ገባእከ፡ .

β)denique^lavel postremo^lafacere aliquid: ይገብእ፡ ይትኀየልከ፡ et ይገብእ፡ ያሕምምከ፡ .

e)reddi^la, restitui^laalicui, ; ; ; vel redire^laad possessorem vel dominum pristinum ( zurückfallen ): ይገብእ፡ ሎቱ፡ ገራህቱ፡ ; ; .

f)retrahi^la, ገብአት፡ እዴሁ፡ ኀቤሁ፡ ወኮነት፡ ከመ፡ ቀዳሚ፡ .

g)restitui^lain statum pristinum, iterum fieri^la(id quod aliquid antea fuerat): ; ሐይወት፡ ወገብአት፡ ከመ፡ ካልእታ፡ ; ; ወትገብእ፡ ካዕበ፡ ከመ፡ ትካት፡ .

h)reduci^lavel redigi^lain statum vel conditionem: ይገብእ፡ ውስተ፡ ስኢል፡ ἐπιδεὴς γίνεται ; ገብኡ፡ ይብልዑ፡ እንስሳሆሙ፡ ; ከመ፡ ኢትግባእ፡ ታስተበቍዖሙ፡ .

i)converti^lavel transmutari^lain aliquid vel fieri^laaliquid: መዋቅሕቲሃ፡ ወልታ፡ ጽኑዕ፡ ይከውነከ፡ ወጋጋሃ፡ አልባሰ፡ ክብር፡ ይገብአከ፡ ; ገብኡ፡ ከመ፡ ዘኢተወልዱ፡ ; ደኀርት፡ ይገብኡ፡ ቅድመ፡ ; መዝሙረ፡ ገብአኒ፡ ብካይየ፡ .

2)devenire^lavel transire in^lavel ad^laaliquid vel aliquem,

a)cedere^laalicui: res domino vacua ለይግባእ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ F.N. 18; de terra expugnata .

b)incĭdere^lain aliquid, ውስተ፡ , ; .

c)se convertere^laad aliquem, se adjungere^laalicui: ገብአ፡ ልቦሙ፡ ኀበ፡ አቤሴሎም፡ ; ፈላሲ፡ ዘገብአ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ὁ προσκείμενος πρὸς θεόν ; ; ; ውስተ፡ ( προσθῆσθε ).

d)se dedere^lavel tradere^lain fidem, ditionem alicujus: ገብኡ፡ ለሊሆሙ፡ ኀበ፡ ኢየሱስ፡ ηὐτομόλησαν .

e)se subjicere^lavel submittere^la: ዘኢገብአ፡ ታሕተ፡ ዘየአክዮ፡ ἐδούλευσεν .

f)tradi^la: ገባእነ፡ ውስተ፡ እደ፡ ጸላእትነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ለ፡ pers. ; ; ሀብተ፡ ገብኡ፡ ሊተ፡ እሙንቱ፡ .

g)subjici^la, submitti^la: ገብኡ፡ ታሕተ፡ እደ፡ ትሑት፡ ; ገባእነ፡ ውስተ፡ ጸጋ፡ እግዚአብሔር፡ ἐσμὲν ὑπὸ χάριν ; .

ገብአ

I, 1 [proprie: se recipere^la, sich zurückziehen جَبَأَ ; deinde colligere^la, zusammenziehen^de, جَبَا ܓܒܳܐ ] ይግባእ፡

a)recedere^la, desistere^laa re: ገብኡ፡ ፩፩፡ እምፍኖት፡ እኩይ፡ ; .

b)se convertere^la ኀበ፡ ; ad Deum , vel resipiscere^la: ; ; ለእመ፡ ተመይጡ፡ ወገብኡ፡ ውስተ፡ ንስሓ፡ ;

c)recĭdere^lain consuetudinem malam: ;

d)alio verbo i.q.

α)iterum^lafacere aliquid: ግባእ፡ ስክብ፡ 1 ; ገብአ፡ ወገብረ፡ ; ኢይገብእ፡ ይርአይ፡ ; ተዐንብዝ፡ ገባእከ፡ .

β)denique^lavel postremo^lafacere aliquid: ይገብእ፡ ይትኀየልከ፡ et ይገብእ፡ ያሕምምከ፡ .

e)reddi^la, restitui^laalicui, ; ; ; vel redire^laad possessorem vel dominum pristinum ( zurückfallen ): ይገብእ፡ ሎቱ፡ ገራህቱ፡ ; ; .

f)retrahi^la, ገብአት፡ እዴሁ፡ ኀቤሁ፡ ወኮነት፡ ከመ፡ ቀዳሚ፡ .

2)devenire^lavel transire in^lavel ad^laaliquid vel aliquem,

a)cedere^laalicui: res domino vacua ለይግባእ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ F.N. 18; de terra expugnata .

b)incĭdere^lain aliquid, ውስተ፡ , ; .

d)se dedere^lavel tradere^lain fidem, ditionem alicujus: ገብኡ፡ ለሊሆሙ፡ ኀበ፡ ኢየሱስ፡ ηὐτομόλησαν .

e)se subjicere^lavel submittere^la: ዘኢገብአ፡ ታሕተ፡ ዘየአክዮ፡ ἐδούλευσεν .

f)tradi^la: ገባእነ፡ ውስተ፡ እደ፡ ጸላእትነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ለ፡ pers. ; ; ሀብተ፡ ገብኡ፡ ሊተ፡ እሙንቱ፡ .

g)subjici^la, submitti^la: ገብኡ፡ ታሕተ፡ እደ፡ ትሑት፡ ; ገባእነ፡ ውስተ፡ ጸጋ፡ እግዚአብሔር፡ ἐσμὲν ὑπὸ χάριν ; .

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

b)opifex^la, fabricator^la, ( ὁ ποιήσας ); ( ὁ πλάσας ); ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልፍ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልፍ፡ ምስሌሁ፡ ; ገባርያነ፡ ብርት፡ χαλκοπλάσται ; ገበርተ፡ ዕጣን፡ ; Fid. Jac. Bar. ( አስተጣግዐ፡ );

c)is qui facit^la, peragit^la, perficit^laaliquid, operator^la, perpetrator^la, perficus^lavel perfactor^la: ግብር፡ ምስለ፡ ገባሪሁ፡ τὸ πραχθὲν σὺν τῷ δράσαντι ; ኩኑ፡ ገባርያነ፡ ሕግ፡ ποιηταί ; ; ገባሬ፡ እኪት፡ et ገባሬ፡ ሠናይት፡ benefactor et malefactor ; Platt; ; ገባርያነ፡ ሰላም፡ pacifici^la ; ገበርተ፡ ዐመፃ፡ ; ; ; ; ገበርተ፡ እከይ፡ ; ; ገበርተ፡ ጽድቅ፡ ; ገባሬ፡ ሣህል፡ እግዚአብሔር፡ ; ; diaconi sint ገባርያነ፡ ምክር፡ ሠናይ፡ . p. 306; ጥበብ፡ ገባሪተ፡ ኵሉ፡ πάντα ἐργαζομένη ; ጎርጎርዮስ፡ ገባሬ፡ መንክር፡ Gregorius thaumaturgus^la al.

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

a)formosus^la, pulcher^la, venustus^la, speciosus^la, de personis: ; ; ; ; ; ; ; ; ሠናይተ፡ ሥን፡ ወግዕዝ፡ ; ἀστεῖος ; ; ሠናይት፡ በራእይኪ፡ አንቲ፡ ; ሠናይት፡ ይእቲ፡ ራእያ፡ ; Dan. apocr. 1,31; ; ብእሲት፡ ሠናይት፡ εὔμορφος ; de animalibus ; ; de rebus: ሠናይ፡ ለርእይ፡ ; ; corona ; aedibus ; ; ornatu ሠናይ፡ ሰርጕ፡ ; margarita ; arbore ዕፀ፡ ዘይት፡ ሠናይት፡ εὐπρεπής ; sepulchris ( ὡραῖος ), al.

b)jucundus^la, suavis^la, gratus^la ; sapore ሠናይ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ወይን፡ ሠናይ፡ ; መዓር፡ ሠናይ፡ ( τὸ ἄριστον prandium male versum est ሠናይት፡ ); olfactu ; ; ; auditu ቃል፡ ሠናይ፡ ; ሠናየ፡ ይትናገረከ፡ ; visu: ሠናይ፡ እገሪሆሙ፡ ( ὡραῖος ) ; .

2)bonus^la

a)praestans^la, egregius^la ; ; de terra ; ; ; , arbore, fructu ; ; pecude ; auro ; consilio ; judicio ; መክፈልት፡ ሠናይ፡ ; etiam n. 253de personis usurpatur in st. constr. nomine vel Infinitivo ut ሠናየ፡ ተልእኮ፡ bonus ministerio^laSx. Enc.; ሠናየ፡ ምክር፡ bonus consilio^laLud.; ሠናይቱ፡ ለሰብእ፡ pars optima hominum^la .

b)utilis^la, aptus^la, saluber^la: ; ; 1 ; ሠናይ፡ ብዒል፡ ; ; ኮነ፡ ሠናየ፡ seq. ; ; ; vel Infin. in vel Nom., ut: ሠናይ፡ ተሊዎቶ፡ (v. ተሊዎቱ፡ ) ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; vel ለ፡ Infin., ut: ምስጢረ፡ መንግሥት፡ ሠናይ፡ ለኀቢእ፡ ; vel ሶበ፡ , ut: ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ; vel እመ፡ , ut: ሠናይ፡ እመ፡ ተለውኪ፡ .

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

d)laetus^la, faustus^la, prosper^la: ዜና፡ ሠናይ፡ ; ቃል፡ ሠናይ፡ ; ; ነፋስ፡ ሠናይ፡ ventus secundus^la ; መዋዕል፡ ሠናያት፡ ; ; ይትፌሥሑ፡ በሠናይ፡ ልብ፡ ; . Nota phrasin: ከመ፡ ይኩን፡ ሠናየ፡ ላዕሌነ፡ ut bene^lavel melius sit nobis^la ; ; ከመ፡ ሠናየ፡ ይኩንከ፡ Platt; quamquam crebrius dicunt: ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ vid. sub B,3,b,A. –

e)sensu ethico

α)bonus^la, probus^la, honestus^la, rectus^la, rarius de personis, ut: ሠናይት፡ ለሠናያን፡ ተፈጥረት፡ ; crebro de rebus: ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ ἄμωμος ; ሠናይ፡ ልብ፡ ; ግዕዝ፡ ሠናይ፡ ; ምግባር፡ ሠናይ፡ ; ; ; ኢኮነ፡ ሠናየ፡ ዝነገር፡ ; ; ; ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ሕግ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; nonnumquam melior^la, ut: ኅሊናክሙ፡ ሠናየ፡ ግበሩ፡ ( βελτίω ποιήσατε ). – infra sub B,2. –

β)benignus^la, benevolus^la, mitis^la, de animo, dictis, al.: ; ሠናይ፡ ምሕረትከ፡ χρηστός ; ; ቃል፡ ሠናይ፡ ( εἰρηνικός ) ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ .

f)rationi conveniens, rectus^la, verus^la: ሠናየ፡ ነበበ፡ σύνεσιν ἐφθέγξατο ; formula respondentis in colloquio: ሠናየ፡ ትቤ፡ εὖ λέγεις , εὖ ἔφης Cyr. ; Cyr. c. ; .

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

2)bonum^la, honestum^la, rectum^la, virtus^la, sensu ethico: እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ ; ; ; እኪተኒ፡ ወሠናይተኒ፡ አርአዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የሐውር፡ በሠናይ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ita sexcenties in variis libris; ἀρετή ; ἀρεταί .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

b)bonum^la, res bona^la, sors bona^la, status bonus^la, salus^la; bona^la, opes^la, res secundae^la(Gut, Güter); et ሠናይ፡ et ሠናይት፡ et ሠናያት፡ , ; ; ; ; ; ; ነፍሱ፡ ውስተ፡ ሠናይ፡ ተኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ሀለወት፡ ሠናይቶሙ፡ ; ; ሠናይትኒ፡ ወእኪትኒ፡ ; ; ; ; ዘሀሎ፡ ሠናያት፡ τὰ ὄντα ἀγαθά ; n. 254 እንተ፡ ትመጽእ፡ ሠናይት፡ ; ; ትካዝ፡ ሠናይት፡ ዐባይ፡ ይእቲ፡ tristitia magnum bonum est^la

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

β) በሠናይ፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ኮነ፡ በሠናይ፡ bene nobis fuit^la ; እመ፡ ነጸሮ፡ እግዚአብሔር፡ በሠናይ፡ εἰς ἀγαθά in salutem^la ; ; μετ᾽ εἰρήνης ; ; .

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

2) ሠናየ፡ bene^la καλῶς ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene fecisti^la ; ; ሠናየ፡ ዐቀባሃ፡ ; ሠናየ፡ ርኢከ፡ ; ; ሠናየ፡ ይጸጊ፡ ወሠናየ፡ ይጼኑ፡ ; ὀρθῶς ; ; εὖ ዘሠናየ፡ ይቀውም፡ εὐσταθοῦν ; ἡδέως libenter^la . – : ሠናይ፡ ዘ፡ በጎ።

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Grébaut
ሠናይ፡ śannāy , ሠናያን፡ śannāyān «bon^fr, beau^fr»; fem. ሠናይት፡ śannāyt , ሠናያት፡ sannāyāt ― መልካም፡ , ውብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132

Leslau
ሠናይ śannāy beautiful^en, good^en, fair^en, delightful^en, agreeable^en, glad^en (tidings), pleasing^en, proper^en, right^en, virtuous^en, prosperous^en, suitable^en; (Lt) beauty^en, goodness^en, favour^en
በሠናይ ba-sannāy well^en
ሠናየ sannāy-a well^en, finely^en, duly^en
ሠናያት śannāyāt good things^en, good works^en, good deeds^en, good^en (n), goodness^en
531b

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

ገባር

, operarius^la, sed plerumque collective usurpatur, operarii^la: ἐργάται ; ; ; ; ; ነዳእተ፡ ገባር፡ ἐργοδιῶκται ; ሊቃነ፡ ገባር፡ ; ; ሊቃናተ፡ ገባር፡ Pluralis forma ገባራት፡ legitur አምጽአ፡ ገባራተ፡ ከመ፡ ያንኅሉ፡ አረፍተ፡ ቤት፡ (si quidem lectio ex aliis codicibus firmatur nec ገበርት፡ emendandum est).

ገባራዊ

( unitatis a ገባር፡ ) operarius^la, ἐργάτης ; Kebr. Nag. n. 27; ; agricola^la ; Lud. e V. S.

ክዋኔ

( ክዋንያት፡ vid. sub ከዋኒ፡ )

1)ortus^la, generatio^la: እምጥንተ፡ ክዋኔሃ፡ ἀπ᾽ ἀρχῆς γενέσεως ; ገባሬ፡ ክዋኔሁ፡ ὁ γενεσιουργὸς αὐτῶν ; (Photinus docet:) ለፌ፡ እማርያም፡ ክዋኔሁ፡ ለወልድ፡ M.M. f. 41.

2)essentia^la, natura^la: ኅሊና፡ ፍጡር፡ ይኄሊ፡ አእምሮ፡ ክዋኔሁ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ወባሕቱ፡ ይስእን፡ Phlx. sub. fin.; Deus አልቦ፡ ማኅለቅተ፡ ክዋኔሁ፡ Lit. Epiph.; personae S. Trinitatis ዘኢይትአመር፡ ክዋኔሆሙ፡ Org.; ክዋኔ፡ ፀሓይ፡ Fid. Jac. Bar.

3)status^la, conditio^la, qualitas^la: F.M. 5,7; በእንተ፡ ክዋኔ፡ ተመጣዌ፡ ቍርባን፡ F.M. 26,8; ክዋኔ፡ ንዋይ፡ ዘይሠየጥ፡ (qualitas mercis quae venditur) F.N. 33. n. 865

ሕሩም

1)Deo sacratus^la, sacer^la: ሕሩመ፡ ይኩንክሙ፡ ወቅዱሰ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ንዋዩ፡ ( ለዘመንኰሰ፡ ) ኮነት፡ ሕርምተ፡ ለእግዚአብሔር፡ F.N. 10.

2)in specie Deo devotus et anathematizatus^la ; ; ሕሩም፡ ዘሐረሙ፡ ; ; ሀገር፡ ሕርምት፡ (vers. una); ይኩን፡ ቅዉመ፡ ወሕሩመ፡ እምቤተ፡ ክርስቲያን፡

3)illicitus^la, vetitus^la, interdictus^la: ; ሥርወ፡ ሕሩም፡ ; ; ሰስሎ፡ እምነ፡ ሕሩም፡ recedere ab illicito^la ; ገባሬ፡ ሕሩማት፡ ; ዘተከልአ፡ እምተዋስቦ፡ ኀልዮ፡ ከመ፡ ሕርምት፡ ይእቲ፡ F.M. 9; ለ vel ላዕለ፡ pers., ut: ሕሩም፡ ለነ፡ F.M. 32,7; ዝንቱ፡ ሕሩም፡ ላዕለ፡ ምእመናን፡ F.M. 32,7;

4)abstinens^la: ሕሩመ፡ ሥጋ፡ ወወይን፡ Enc.; ከርሠ፡ ድንግል፡ ማርያም፡ ሕርምተ፡ ሩካቤ፡ ወዘርእ፡ ; ኄራን፡ ወሕሩማን፡ ወመስተጋድላን፡ n. 84

ḥərum , ኅሩም፡ ḫərum , ሕሩማን፡ ḥərumān
ኦነፍስ፡ ኦነፍስ፡ ተዘከሪ፡ ተድላሆሙ፡ ለመነኮሳት፡ ኅሩማን፡ ወለደናግል፡ መስተዓግሳን፡ ‘O anima, o anima, ricordati della delizia die monaci penitenti, a die vergini pazienti^it’ 38 (150) l. 20–21 (ed.), 39 (151) l. 24–25 (tr.) (‘Il termine ሕሩማን che in questo caso è stato tradotto con “penitenti”, possiede una gamma abbastanza ampia ed eterogenea di siginficati, come ascetic, persone che rinunciano e si astengono. Può significare anche “consacrati, separate” così come “scomunicati”, cf. 83; 462.’ 38 (150) n. 65)

Grébaut
ሕሩም፡ ḥərum , ሕሩማን፡ ḥərumān «illicitus^la, vetitus^la» ― እርም፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p.

Leslau
ሕሩም ḥərum not permissible^en, illicit^en, forbidden^en, consecrated^en, dedicated^en (to God), devoted^en (to God), anathematized^en, who abstains^en 242b

Cross-references: for ሥርው፡ ሕሩም፡ ሥርው፡

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

2)bonus^la

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

e)sensu ethico

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

ኩነት

( ኵነት፡ passim) et , ኩነታት፡ ( ኵነታት፡ )

1)ortus^la, እግዚአብሔር፡ ያአምር፡ ኅሊና፡ ሰብእ፡ እምቅድመ፡ ኩነታ፡ ; astrorum .

2)status^la, conditio^la, ut: ኩነተ፡ ብሔር፡

3)ens^la( Wesen ): Deus ገባሬ፡ ኵሉ፡ ኩነታት፡ Fid. Jac. Bar.; Deus ዘይሤለስ፡ በኩነታት፡ ዘውእቱ፡ ፫ አካላቲሁ፡ Fid. Jac. Bar.

ገባሪ

, fem. ገባሪት፡ , m. ገባርያን፡ et ገበርት፡

1)actuosus^la, efficax^la, ; ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ (ex )

2)factor^la; rarius , ut: እስመ፡ ኵሎ፡ እግዚአብሔር፡ ገባሪ፡ πάντα ἐποίησεν ὁ Κύριος ; plerumque per vel Genitivum.

a)creator^la, conditor^la, auctor^la, ; ; δημιουργός ; Deus ገባሬ፡ ሰማያት፡ ወምድር፡ ; ገባሪቶሙ፡ ይእቲ፡ ለዝ፡ ኵሉ፡ γενέτις .

α)is qui agit^lavel peragit^lafestum: ከመ፡ ይኩኑ፡ ገበርተ፡ በዓል፡ ዘሱባዔያት፡ ; ገባርያነ፡ በዓለ፡ መጸለት፡

β)is quid facit^lavel exercet^lajudicium: ገባሬ፡ ኵነኔ፡ እግዚአብሔር፡ እምኵሎሙ፡ ;

3)operarius^la, ut μίσθιος mercenarius ; γεωργός ገባሬ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡

gabāri

Leslau
ገባሬ፡ ሠናያት gabāre sannāyāt (Lt) kind of functionary^en, lit. ‘who does good deeds’, ሠናይ 531

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose