Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et የማናዊ፡ et የማናይ፡

1)dexter^la: እለ፡ ክልኤሆን፡ እደዊሆሙ፡ የማንያን፡ (v. የማናውያን፡ ) ; duxit eum የማናዌ፡ ፍኖተ፡ Enc.; ዐይኑ፡ የማናይ፡ ; ነደፎ፡ የማናየ፡ ገባሁ፡ ; የማኒት፡ ( ዐይን፡ )

2)qui nonnisi dextra^la(manu) uti potest^la: የማናይ፡ et ፀጋማይ፡ ne constituatur sacerdos, Clem. f. 85.

ፀጋማዊ

et ፀጋማይ፡

1)laevus^la, sinister^la: ፀገማዊ፡ ጥቡ፡ ; ፀጋማይ፡ ; ዐይኑ፡ ፀጋማይ፡ ; ዐይን፡ የማኒት፡ ወፀጋሚት፡ f.

2)qui sinistra utitur^lapro dextra ( የማናይ፡ ); ( ተዐየረ፡ ).

ዐይን

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

1)oculus^la, ; fem. ; ; ; ; ; ; m. ; ; ; ; ; ; (ad sensum) ; ; ; al.; በፍሡሕ፡ ዐይን፡ ; በሠናይ፡ ዐይን፡ ; ከመ፡ እኩይ፡ ዐይነ፡ ሰብእ፡ ; አዕይንቲሃ፡ ድኩም፡ ; ; ትደዊ፡ አዕይንቲሃ፡ ; ሚጥ፡ ዐይነከ፡ እምነ፡ ብእሲት፡ ሠናይት፡ ; ; ይኔጽራ፡ አዕይንቲሁ፡ ; ተሀይዳ፡ አዕይንቲሁ፡ ; ከደኑ፡ አዕይንቲሆሙ፡ ; ከሠተት፡ አዕይንቲሃ፡ ; ፈትሐ፡ አዕይንቲሃ፡ ; አንሥኡ፡ አዕይንቲሆሙ፡ ; አልዐለ፡ አዕይንቲሁ፡ ; ከብዱ፡ አዕይንቲሁ፡ ; ታነብዕ፡ ዐይንየ፡ ; ተሀውከት፡ ዐይንየ፡ ; ይቀጽብ፡ በዐይን፡ ; ቅድመ፡ አዕይንቲከ፡ .

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

c) ዐይን፡ ሕሙም፡ vel ሐማሚ፡ oculus aeger^lavel invidus^la ; ; eundem sensum habet ያአኪ፡ ላዕሌከ፡ ዐይኖ፡ invidebit tibi^la ; በዐይን፡ እኪት፡ ἀναιδεῖ ὀφθαλμῷ ; ዐይን፡ ዕቡይ፡ oculus superbus^la ; ዕቡየ፡ ዐይን፡ ; ዘይሬእዮሙ፡ ለሕዝብ፡ በዐይን፡ ሕጽጽት፡ qui homines^la(oculo vel obtutu exiguo intuetur i.e.) ut multum infra despectat^laF.N. 5.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

α)explorator^la, e^laxploratore^las^la, speculator^la, speculator^laes^la, σκοπός , σκοποί , κατάσκοπος , κατάσκοποι , ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; τερατοσκόποι .

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

d)in libris ex Arabico translatis ዐይን፡ seq. Gen. significat ipse^laille (sicut عَيْنٌ ), ut: እመ፡ ኢተረክበ፡ ዐይኑ፡ (sc. rei furto ablatae) ያገብእ፡ አምሳሊሁ፡ F.N. 35 aliud exemplum ሕስት፡ col. 891. n. 1007

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

3)fons^la, ; ; Deus አቀመ፡ አዕይንቲሁ፡ ለተከዚ፡ et Deg.; fortasse ; : ተመክሮ፡ ዐይነ፡ ተመርሖ፡ ውእቱ፡ – Eodem referendum est ዐይነ፡ ምድር፡ oculus terrae i.e. cavum^laut talpae, mustelae, Lud. Greg. (cfr. etiam Isenberg amh. sub ዐይን፡ ).

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ሐማሚ

1)patiens^la, patibilis^la: ኦክርስቶስ፡ በሥጋ፡ ድንግል፡ ሐማሚ፡ qui in corpore Virginis passus es^laCod. Mus. Brit. LIV, 7, f et h; ሐማሚት፡ አርአያ፡ ገብር፡ παθητὴς δούλου μορφή hom. Acacii in ; ነአምን፡ ከመ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኢሐማሚ፡ Plerumque

2)aeger^la, invidus^la, malignus^la: ዐይንከኑ፡ ሐማሚ፡ ውእቱ፡ ; ሐማሜ፡ ዐይን፡ ; ዐይኑ፡ ለሐማሚ፡ ይጠውዕ፡ እክለ፡ ὀφθαλμὸς πονηρὸς φθονερὸς ἐπ᾽ ἄρτῳ ; n. 74 ብእሲ፡ ሐማሚ፡ βάσκανος ; ቅንአተ፡ ሐማሚ፡ ; ሐማምያን፡ .

ḥamāmi

Grébaut
ሐማሚ፡ ḥamāmi , ሐማምያን፡ ḥamāmǝyān «malade^fr, envieux^fr» ― የታመመ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20v.
ሐማሚት፡ ḥamāmit , ሐማምያት፡ ḥamāmǝyāt «malade^fr, tourmentée par l’envie^fr» ― የታመመች፡ Ms. BNFabb217, fol. 20v.
44

Leslau
ሐማሚ ḥamāmi sick^en, sickly^en, suffering^en 233a

Cross-references: also ሐማሚ፡

ነቈረ

I,1

1)effossum^la, erutum esse^la, de oculo: ዐይኑ፡ ዘየማን፡ ነቍረ፡ ይነቍር፡ ; ዐይንከ፡ እንተ፡ ነቋረት፡ (sic Lud.

e)Vit. S.

2)ut videtur, eluscatum esse^la: ነቈረ፡ ἀνάπηρος τὸν ὀφθαλμό ἐστι , (si quidem lectio sana est).

የማን

(videtur fem. a የሚን፡ ), [ יָמִין ܝܰܡܺܝܢܳܐ يَمِينٌ يَمَنٌ ] 1) plerumque fem. , manus dextra^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ብእሲ፡ ዘክልኤሆሙ፡ እደዊሁ፡ የማን፡ ; ; .

2)pars dextra^la, latus dextrum^la: ልቡ፡ለጠቢብ፡ውስተ፡የማኑ፡ ; ; ; መንገለ፡ የማነ፡ ምሥዋዕ፡ .

a) ለየማን፡ dextrorsum^la ; ; ; ; ; ; vel የማነ፡ ; .

c)Nomini alii in Genitivo subjunctum significat dexter^la, ut: ዐይንክሙ፡ እንተ፡ የማን፡ ; ; እዝኑ፡ እንተ፡ የማን፡ ; ገቦሁ፡ ዘየማን፡ ; አገዳሁ፡ ዘየማን፡ ; ; እደ፡ የማን፡ ; ; እዴሁ፡ ዘየማን፡ ; ; ; ; እዴሁ፡ እንተ፡ የማን፡ ; ; ; ; idem est ዘእምየማን፡ .

yamān

Cross-references: for ብሕት፡ ወደድ፡ ዘየማን፡ ቢትወደድ፡

ተደፍነ

III,1operiri^la, obrui^la, abscondi^lavel se abscondere^la, defodi^la, ( sepeliri^la), ተደፍኑ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ἐνεπάγησαν ; ዐይንየ፡ ተደፍነት፡ κατεπόθη ; ማይ፡ ይደፈን፡ በማእከለ፡ ምድር፡ ; ንደፈንኑ፡ ኅቡረ፡ ውስተ፡ መሬት፡ ; ውስተ፡ መቃብር፡ እስከ፡ ኅቡረ፡ ተደፍኑ፡ Enc.;

አውሐዘ

II,1fluere^lavel manare facere^la, effundere^la: ኣውሕዝ፡ ማየ፡ በብሔረ፡ ጽምእ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዐይንየ፡ አውሐዘት፡ ማየ፡ ; አውሐዘ፡ አንብዐ፡ Sx. Enc.; ደመናት፡ ያውሕዙ፡ ጠላተ፡ ; ; ለእመ፡ አውሐዘ፡ እግዚአብሔር፡ አስራበ፡ እክል፡ እምሰማይ፡ ; ለውእቱ፡ ውሒዝ፡ ዘአውሐዘ፡ አርዌ፡ እምነ፡ አፉሁ፡ ; ጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ አውሐዙ፡ ምህሮ፡ ወንጌል፡ – : አውሐዘ፡ ዘ፡ አምኀረ።

ውሕዘ

I,1[ وَذَعَ fluxit^laaqua ( יָזַע ወሳ፡ ), نَذَعَ ; etiam ተከዜ፡ ] Imperf. ይውሕዝ፡ ¸ የሐዝ፡ (raro ይውሐዝ፡ Laur.), fluere^la, manare^la: ይውሕዝ፡ ማይ፡ ; ; ; የሐዝ፡ ; ፈለግ፡ ዘይውሕዝ፡ ; ; ; ; ሀፉ፡ ይውሕዝ፡ ውስተ፡ ጽሕሙ፡ ; ዕፍረት፡ ዘይውሕዝ፡ ; ; de lacrymis ; ; የሐዝ፡ ማየ፡ ቀራንብቲክሙ፡ ; lacte uberum ; አመ፡ ይውሕዝ፡ ቅብዕ፡ ውስተ፡ ፍናውየ፡ .

a)profluere^la, de profluvio mulierum, ብእሲት፡ እንተ፡ ደም፡ ይውሕዛ፡ (ei) ;

b)affluere^la, redundare^la: rei, እደውየ፡ ይውሕዛ፡ ከርቤ፡ ; ምድር፡ እንተ፡ ትውሕዝ፡ ሐሊበ፡ ወመዓረ፡ ; ; ; ; ; ዐይንየ፡ ውሕዘት፡ ማየ፡

የማኒ ምኡክ ዐ ሕጹጽ ዐይን ዐይን ዐይን ዐይን ብንት መድሎት ቀልደድ ቀልደድ

et የማናዊ፡ et የማናይ፡

2)qui nonnisi dextra^la(manu) uti potest^la: የማናይ፡ et ፀጋማይ፡ ne constituatur sacerdos, Clem. f. 85.

minitans^la, minax^la, trux^la: ምኡከ፡ ዐይን፡ στηρίζων ὀφθαλμόν ; ኅብአኒ፡ እምነ፡ ልሳን፡ ድሩክ፡ ወእምዐይን፡ ምኡክ፡ Enc. – : ምኡክ፡ ዘቍጡዕ፡ litera alphabeti Aethiopici decima sexta, quae ዐይን፡ nominatur. imminutus^lai.e.

1)deficiens^la, mancus^la( ንቱግ፡ ) ተረክበት፡ ሕጽጽተ፡ ὑστεροῦσα ; ኩኑ፡ ፍጹማነ፡ ወአኮ፡ ሕጹጻነ፡ ; ὑστέρημα ; n. 136 አልቦ፡ ዘገብረ፡ ወኢምንተኒ፡ ዘሕጹጽ፡ ἐκλεῖπον ; ብእሲት፡ ሕጽጽት፡ እምፍጥረተ፡ አንስት፡ quae defectu muliebrium laborat^laF.N. 24,7.

2)minor^la, inferior^la, minimus^la, exiguus^la: ἐλάχιτος ; ; አርባዕቱ፡ ሕጹጻን፡ ውስተ፡ ምድር፡ τέσσαρα τὰ ἐλάχιστα ; ሕጹጻነ፡ ሃይማኖት፡ ὀλιγόπιστοι ; ሕጹጸ፡ ነፍስ፡ ὀλιγόψυχος ; ሕጹጸ፡ መዋዕል፡ ὀλιγοχρόνιος ; ሕጹጸ፡ ልብ፡ ἐλαττούμενος καρδίᾳ ; ; ድኩማነ፡ ሕሊና፡ ወሕጹጻነ፡ አእምሮ፡ ; humilior ; ብዙኀ፡ ሕጹጽ፡ አንተ፡ ከመ፡ . – ዐይን፡ –

3)Libri Chronicorum V.T., παραλειπόμενα , apud Aethiopes primitus ሕጹጻነ፡ ነገሥተ፡ ይሁዱ፡ vel ሕጹጻነ፡ ነገሥት፡ vel ሕጹጻን፡ ( ሕጹጻን፡ ቀዳማዊ፡ , ካልእ፡ ) inscripti sunt (posteriore aetate etiam ተረፋት፡ nominantur, ), quem titulum equidem non libros mancos^laRegum (in quibus multa eorum, quae in libris Regum relata sunt, desiderantur), nec libros, in quibus res gestae minutius^lai.e. accuratius narrantur (nusquam enim alibi haec notio voci ሕጹጽ፡ convenit), sed libros Regum minores^lainterpretari velim: re vera enim mole minores sunt quatuor Regum libris. Praeterea in Gad. Ad. (sub finem libri) stemmata^lavel tabulae genealogicae^laHebraearum gentium circiter decies ሕጹጻት፡ , semel ሕጹጻነ፡ አናግድ፡ appellamtur. Quo nomine num interpres Aeth. titulum libri canonici ሕጹጻን፡ (quoniam in eo permulta stemmata continentur) imitari voluerit, an vocem Arabicam quandam (ut قِصَصٌ ) reddiderit, aegre disceptaveris, priusquam Adami libri^lainspexeris.

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

, fem. et m. [i.q. בַּת بِنْتٌ ܒܰܪܬܳܐ filia^la]; non usitatum nisi conjunctum cum ዐይን፡ , ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla^laoculi (i.q. بِنْتُ ٱلْعَيْن ;) etiam Ges. thes. p. 86 sub אׅישׁוֹן ), κόρη ; ; ; ; ; θυγάτηρ ὀφθαλμῶν ኢታረምም፡ ብንተ፡ ዐይንኪ፡ ; ብንተ፡ አዕይንቲሁ፡ ይሬኢ፡ ጽልመተ፡ hebr.; ; እምነ፡ ብንተ፡ አዕይንቲሁ፡ ἀπὸ τῶν χάνθων τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ; ብንተ፡ አዕይንቲሁ፡ አዝረቅ፡ ከመ፡ ኒል፡ ; ብንተ፡ አዕይንቲሁ፡ ከመ፡ ኵሕል፡ ; Enc. ( m. ), መዳልው፡

1)pondus^la

a)quo ponderatur ( pondo^la, libra^la): በመድሎተ፡ ሰቅል፡ ; ; በመድሎት፡ ἐν σταθμῷ ; ; ፴ በመድሎተ፡ ልጥር፡ triginta pondo^la(sc. auri) Enc.

b)quod res ponderata habet: ; ; ወተረክበ፡ መድሎተ፡ ውእቱ፡ አክሊል፡ መክሊተ፡ ; በመድሎት፡ ዘዲድርክሜ፡ ፬ .

c)pretium^la, aestimatio^la: ለሥኑ፡ አልቦ፡ መድሎተ፡ σταθμὸς ; አልባቲ፡ መድሎት፡ ለነፍስ፡ ጠባብ፡ ἀντάλλαγμα .

2) መዳልው፡ libra^la, bilanx^la, trutina^la, statera^la, ; ; ; ; ; ገብረ፡ ነፋሳተ፡ በመዳልው፡ ; ቆምኩ፡ በመዳልወ፡ ጽድቅ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; በመዳልው፡ ἐν σταθμῷ ; ; እለ፡ ይትጌበሩ፡ መዳልወ፡ ( ζυγόν pro ζύθον ); ; ; መዳልወ፡ ዐመፃ፡ et መዳልወ፡ ተምያን፡ ; ; መዳልው፡ ዐቢይ፡ ወንኡስ፡ ; በ፩ መዳልው፡ ; ; እብነ፡ መዳልው፡ ; ዐይነ፡ መዳልው፡ ; ( ዐይን፡ ).

a) ገዳመ፡ አስቄጥስ፡ (desertum Sceticum) ዘበትርጓሜሁ፡ n. 1083 መዳልወ፡ አልባብ፡ (sc. ϣⲓ - ϩⲏⲧ bilanx cordium^la) ; መዳልወ፡ አልባብ፡ ተሰምየት፡ እስከ፡ ዮም፡ ደብሩ፡ (sc. S. Macarii) Enc.

b) መዳልወ፡ ፀሓይ፡ , an horologia solaria?^laKebr. ( አስቆሎባ፡ col. 749).

subst orbis^la, areus^la ቀልደደ፡ ዐይን፡ supercilium^la(coll. גַּב עיִן ; Lud. palpebra^la) – : ጠስ፡ ቀርነብ፡ ቀልደድ፡ ብ፡ ቅንድብ። subst orbis^la, areus^la ቀልደደ፡ ዐይን፡ supercilium^la(coll. גַּב עיִן ; Lud. palpebra^la) – : ጠስ፡ ቀርነብ፡ ቀልደድ፡ ብ፡ ቅንድብ። mǝʾuk , fem. ምእክት፡ mǝʾǝkt ; ምኡካን፡ mǝʾukān , fem. ምኡካት፡ mǝʾukāt

Grébaut
ምኡክ፡ mǝʾuk , ምኡካን፡ mǝʾukān «épouvanté^fr» ― ፈሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42r.
ምእክት፡ mǝʾǝkt fem. , ምኡካት፡ mǝʾukāt «épouvantée^fr» ― ፈሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42r.
101

Leslau
ምኡክ፡ mǝʾuk who threatens^en, frightened^en, brutal^en, rude^en, rough^en, angry^en, wild^en
ምኡከ፡ ዐይን mǝʾuka ʿayn he who fixes his eyes^en, ዐይን፡ 324a

ḥǝṣuṣ , fem. ሕጽጽት፡ ḥǝṣǝṣt ; ሕጹጻን፡ ḥǝṣuṣān , fem. ሕጹጻት፡ ḥǝṣuṣāt

Grébaut
ሕጹጽ፡ ḥǝṣuṣ , ሕጹጻን፡ ḥǝṣuṣān «moindre^fr, peu^fr, manquant^fr» ― ጐድሉ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30v.
ሕጽጽት፡ ḥǝṣǝṣt fem. , ሕጹጻት፡ ḥǝṣuṣāt «moindre^fr, petite^fr, manquante^fr» ― ጐድሉ፡ Ms. BNFabb217, fol. 31r.
ሕጹጻን፡ ḥǝṣuṣān «(Les) Paralimpomènes^fr» Ms. BNFabb217, fol. 31r.
67
ሕጹጸ፡ ሃይማኖት፡ ḥǝṣuṣa hāymānot incroyant^fr, infidèle^fr. ውፁእ፡ እምእግዚአብሔር፡ ወኅፁጸ፡ ሃይማኖት። 347. ሃይማኖት፡
10

Leslau
ሕጹጽ ḥǝṣuṣ diminished^en, minor^en, less^en, insufficient^en, lacking in fullness^en, wanting^en, deficient^en, inferior^en, low^en, the least^en, small^en, short^en, imperfect^en, dwarf^en
ሕጹጻን ḥǝṣuṣān (also ዜና፡ መዋዕል zenā mawāʿǝl ) Chronicles^en (Bible), genealogy^en, lineage^en, generations^en
ሕጹጻን፡ መጻሕፍት ḥǝṣuṣān maṣāḥǝft Chronicles^en, መጽሐፍ፡
ሕጹጻነ፡ ነገሥት ḥǝṣuṣāna nagaśt Paralipomena^en, ንጉሥ፡
247

Cross-references: for ወርኅ፡ ሕጹጽ ወርኅ (Leslau)

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

qaldad

Grébaut
ቀልደደ፡ ዐይን፡ qaldada ʿayn orbis oculorum^la, palpebra^la, orbite de l’œil^fr, paupière^fr, sourcils^fr Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 55., ዐይን፡
171

Leslau
ቀልደድ qaldad arch^en, circle^en
ቀልደደ፡ ዐይን qaldada ʿayn , () ቀልደድ qaldad eyebrow^en, eyelid^en, lit. ‘the circle of the eye’, ዐይን፡ 427b

qaldad

ዐይን

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ተረስየ

et ተረሰየ፡ III,1et III,2; ( ተራሰየ፡ III, )

1)sibi induere^lavestem, arma, amictum esse^la, accingi^la, , ut: ተረሰይኩ፡ ርትዐ፡ ከመ፡ ዐጽፍ፡ ; ; በ፡ ; ዘይትረሰይ፡ በሰርጐ፡ አንስት፡ ; ተረሰይ፡ በክብር፡ ወበስብሐት፡ ; ይትረሰይ፡ (var. ይትራሰይ፡ ) በንዋየ፡ ሐቅሉ፡ ; ; .

a)nonnumquam: se ornare^lare, ostentationis vel glriationis causa: ; ትትሬሰዩ፡ በብዕሎሙ፡ ; ዐይን፡ እንተ፡ ርእየተኒ፡ ትትሬሰየኒ፡ .

b)armis instrui^la; accinctum^la, armatum esse^la: እለ፡ ተረሰዩ፡ (v. ተረስዩ፡ ) ለቀትል፡ ; et n. 283in genere

2)sese parare^lavel expedire^laad aliquid, paratum esse^la( נָכוֹן ): ተረሰዩ፡ ላዕሌሃ፡ ለቀትል፡ παρασκευάσασθε ἐπ᾽ αὐτὴν εἰς πόλεμον ; ሶበ፡ ይትሬሰዩ፡ ἐν ἡμέρᾳ ἑτοιμασίας ; ተረስየነ፡ ; ብእሲ፡ ዘተረስየ፡ ἕτοιμος . – : ተረሰየ፡ ብ፡ ተሸለመ።

ዐይን

, fem. et m. , አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]

a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculum^la: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ ; ; .

b) ለዐይነ፡ sub oculo^laalicujus i.e. coram^laaliquo: ለዐይንከ፡ ; Platt; ; (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ ); Enc.

d) ሰብአ፡ ዐይን፡ vel (omisso ሰብእ፡ ) ዘዐይን፡ ( ) homo vel homines oculorum i.e.

β)custos^lavel inspector^la( ἐπίσκοπος ), beneficii testamento legati, F.N. 18.

e)Etiam ዐይን፡ oculus^lavel አዕይንት፡ oculi^la(sicut عَيْنٌ ) dicitur

α)speculator^la, explorator^la ; .

β)insidiator^la, ἐπίβουλος , .

f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculi^la ብንት፡ 0518.

g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculi^lai.e. momentum^latemporis ቅጽበተ፡ 0475.

2)Varie transfertur oculus:

a)examen^labilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; .

b)species^lavel imago insculpta^la, sculptura^lasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος ; ; ; .

c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ , ubi Gr. ὤα habet (an circulus^laoculo similis?).

e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterus^la( morbus regius^laq.d.), Lud.

ʿayn

Cross-references:

a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ ምኡክ፡ (Leslau)

b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ ቀልደድ፡

ነፍጥ አንቅዐ

1)naphtha^la: ዐይን፡ ዘታነቅዕ፡ ነፍጠ፡ ; ወነፍጥኒ፡ ይወፅእ፡ ላዕለ፡ ገጸ፡ ማይ፡ ; ;

2)bombarda^la, sclopetum^la(cfr. نَفَّاطٌ ), crebro in libris hist. Amh. Aeth., ut: Lusitani ነደፍዎ፡ ለግራኝ፡ በነፍጥ፡ Chron. Ax. — etiam ሞግእ፡

II,1

1)findere^la, diffindere^la, discindere^la, facere ut^laaliquid rimas agat^lavel dirumpatur^la, saxa ; ; ( ); homines: እስመ፡ ይመትሮሙ፡ ወያነቅዖሙ፡ ῥήξει αὐτούς ; ተአዘዘ፡ ያንቅዕከ፡ እማእከልከ፡ σχίσει σε μέσον Dan. apocr. 1,55; ventrem gravidarum: አንቅዕዎን፡ ለፅኑሳት፡ ; ; ; murum: ዐውሎ፡ ኀያል፡ ያነቅዓ፡ ; አንቃዕክምዎ፡ ለዘኢይትሌለይ፡ ከፈልክምዎ፡ ለዘኢይትከፈል፡ M.M. f. 49.

a)excludere pullos^laovis, ovi: አንቆቅሆ፡ አርዌ፡ ምድር፡ ያነቅዑ፡ (v. አንቍኀ፡ q.v.) .

b)aperire^la, recludere^la(corda ad audiendum): አንቅዑ፡ ልበክሙ፡

a)facere ut prorumpat^la, scaturiat^la, profluat^la: ኣነቅዕ፡ አፍላገ፡ ውስተ፡ አድባር፡ ; ውእቱ፡ ያነቅዕ፡ ቃለ፡ ጥበቢሁ፡ ላዕሌሁ፡ ( ἀνομβρεῖν ) ; ( ኢያሱ፡ ) ዘአንቅዓ፡ ለጥበብ፡ እምልቡ፡ .

b)emittere^la, profundere^lae se, de fonte: ዐዘቅተ፡ ምድር፡ አንቅዑ፡ ማያተ፡ ብዙኃ፡ ; ዐይን፡ ዘታነቅዕ፡ ነፍጠ፡

nafṭ rifle^en ‘espingarda^pt’ እለኒ፡ ያአምሩ፡ ገቢረ፡ ነፍጥ፡ ይትጌበሩ፡ ዘእንበለ፡ ዕረፍት፡ ‘e os que sabiam fazer espingardas, trabalharam sem descanço^pt’ 33 l. 23-24 (ed.); 50 l. 43, 51 l. 1 (tr.)

Leslau
ነፍጥ nafṭ naphtha^en, rifle^en 390a

ሠሐቀ

et ሥሕቀ፡ I,1, etiam per ሰ [i.q. צָחַק et שָׂחַק , ضَحِكَ , amh. ሳቀ፡ ] ይሥሐቅ፡ ridere^la ; ; ; ; ; Dan. apocr. 13,7; ; ; ; ; ሥሒቅ፡

a)ridere alicui^la, arridere^la, vel ለ፡ pers., ut: ይሥሕቀከ፡ προσγελάσεταί σοι ; ኢትሥሐቅ፡ ሎን፡ ወኢትትየውሆን፡ .

b)ridere aliquem^lavel aliquid^la, deridere^la, irridere^la, : ; ; ; ; ; ዐይን፡ ዘይሥሕቅ፡ አባሁ፡ ; ; ; ; ; ; ላዕለ፡ ; ; ; ; ; ዲበ፡ ; በእንተ፡

c)ridere^lavel jocari cum^laaliquo, ምስለ፡ , vel ለ፡ , ut: ኢትሥሐቅ፡ ሎቱ፡ μὴ συγγελάσῃς αὐτῷ .

śaḥaqa , śǝḥqa , ሰሐቀ፡ saḥaqa

Grébaut
ሠሐቀ፡ śaḥaqa I,1 ይሥሕቅ፡ , ይሥሐቅ፡ «rire^fr» ― ሣቀ፡ Ms. BNFabb217, fol. 49v.
123

Leslau
ሠሐቀ śaḥaqa , ሥሕቀ śǝḥqa (yǝśḥaq), (), ሰሐቀ saḥaqa laugh^en, laugh at^en, mock^en, scoff at^en, jest^en, smile at^en 528a

ፀጋማዊ

et ፀጋማይ፡

1)laevus^la, sinister^la: ፀገማዊ፡ ጥቡ፡ ; ፀጋማይ፡ ; ዐይኑ፡ ፀጋማይ፡ ; ዐይን፡ የማኒት፡ ወፀጋሚት፡ f.

2)qui sinistra utitur^lapro dextra ( የማናይ፡ ); ( ተዐየረ፡ ).

አንብዐ

II,1

1)lacrymari^la, illacrymari^la: ኣነብዕ፡ እመ፡ ርኢኩ፡ ሰብአ፡ ሕሙመ፡ ; ታነብዕ፡ ዐይን፡ ; ያንብዓ፡ አዕይንቲክሙ፡ ; አንብዐ፡ ታነብዕ፡ ዐይንየ፡ ; ; ኢታንብዕ፡ ; ; አንብዐ፡ በመንፈሱ፡ ( ἐνεβριμήσατο ) ;

2)lacrymari facere^la: ዐይኖ፡ ያነብዕ፡ ለከ፡ ጸላኢከ፡ .

ዐይገን

et ዐይጋን፡ (etiam per አ፡ ) [i.q. אַגָּן ܐܰܓܳܢܳܐ إِجَّانَةٌ et إِئْجَانَةٌ ] pelvis^la, labrum^la, urceus^la, λεκάνη , ዐይገን፡ ዐቢይ፡ ; ; quotidie bibebant ፬፻ ዐይጋነ፡ ወይን፡ – (Sec. Lud.: vas junceum^laita contextum, ut lac in eo servari possit, mulcrutum junceum^la; huic Ludolfi definitioni Dietrich semit. suam de etym. conjecturam superaedificat). – : ዐይገን፡ ዘ፡ ቀጆ።

ዐይግ

(etiam አይግ፡ ) , m. et fem. , አዕያግ፡ , አዕያጋት፡ (formam አዕይጋት፡ a አዕይግት፡ inveni si quidem lectio sana est), palus^la, stagnum^la: በአሐቲ፡ ዐይገ፡ ማይ፡ ; ውእቱ፡ ዐይገ፡ ማይ፡ ; ; ; I ; አዕያግ፡ ἕλη ; ; አዕያጋተ፡ ማይ፡ συναγωγὴ ὑδάτων ; ዝናም፡ መልአ፡ ኵሎ፡ አዕይጋተ፡ ዘሀሎ፡ ኀቤሆሙ፡ – : ዐይግ፡ ኮራ፡ ብ፡ የተከማቸ፡ ወሀ። ʿayg , ʾayg basin^en, vessel^en ዐይግ፡ ዘወርቅ፡ ፩፡ ‘1 recipiente ‘ayg d’oro^it’ 43 l. 25 (ed.), 36 l. 23 (tr.); ዐይግ፡ ዘዘቢቅ[፡] ፪፡ ‘2 recipienti ‘ayg di zabiq^it’ 43 l. 26 (ed.), 36 l. 24 (tr.); ዐይግ፡ ዘማህው፡ ፪፡ ‘2 recipienti ‘ayg di vetro^it’ 43 l. 27 (ed.), 36 l. 25 (tr.); ፩ዓይግ፡ ዘወርቅ። ‘1 recipiente ‘ayg d’oro^it’ 44 l. 18 (ed.), 39 l. 7 (tr.) («recipiente ‘ayg». Possibile un raffronto con ‘aygan { ዐይገን፡ } e ‘aygān «bacile, recipiente» ( 1008, 79b) 46)

ዐይገን

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose