Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst.m. et fem. (ut Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 22,11 ; Hosea.Hos. 5,13 ), pluralisPl. ጻዕራት፡ cruciatusla, tormentumla, dolor acerbuslavel vehemensla, doloresla, afflictio gravisla, ὀδύνη , ὀδύναι liber Jobi.Job 7,3 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,7 ; Hosea.Hos. 5,13 ; ὠδῖνες Marci Evangelium.Marc. 13,8 ; parturientes: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,18 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,17 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 174,3 ; ጻዕረ፡ ሞት፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 22,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 114,3 ; ዛቲ፡ ዐባይ፡ ጻዕር፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 22,11 ; ጻዕረ፡ ደይን፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,4 ; ዐቢይ፡ ጻዕር፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,25 ; πόνος Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,15 ; liber Jobi.Job 15,2 ; ጻዕረ፡ ሕማም፡ dolores morbi, Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 340 ; κίνδυνος ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,35 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,22 ; ἀνάγκαι Jeremiae prophetia.Jer. 9,15 ; ዕለተ፡ ምንዳቤ፡ ወጻዕር፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 16 Enc.; በጻዕር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,31 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 34,5 ; ጻዕራት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 100,13 . ṣāʿr
Grébaut
ጻዕረ፡ ሞት፡ ṣāʿra mot «agoniefr» ― ጦረ፡ ሞት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v., videasvid. ሞት፡
105
Leslau
ጻዕረ፡ ሞት ṣāʿra mot agonyen, videasvid. ሞት፡ 375b
Substantivumsubst.(semel reperi ጽገብ፡ )
1)saturatiola(i.e. epulatio ad satietatem), εὐφροσύνη Esther, liber biblicus.Esth. 9,18 ; Esther, liber biblicus.Esth. 9,22 .
2)satietasla, saturitasla: ጽጋበ፡ ከርሥ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,15 ; እለ፡ ኢያአምሩ፡ ጽጋበ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 56,11 ; ኢይከውነክሙ፡ ለጽጋብ፡ (v. ለጽገብ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 55,2 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,16 ; Hezekielis prophetia.Hez. 16,49 ; ይከሪ፡ ጽጋብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,27 ; ጽጋብ፡ ኢይምጽአኒ፡ κοιλίας ὄρεχις Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,6 .
Substantivumsubst.( m. ) siccitasla, sterilitasla, penurialavel caritas annonaela: በዓመተ፡ ዐባር፡ ἐν ἐνιαυτῷ ἀβροχίας Jeremiae prophetia.Jer. 17,8 ; ዐባረ፡ ዝናም፡ (v. ዐባር፡ ) Jeremiae prophetia.Jer. 14,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 80,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 40 ; Deuteronomium.Deut. 28,22 ; ἀπορία Haggaei prophetia.Hagg. 2,17 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
adjectivumadj.(cujus formam fem. equidem nusquam legi, videasvid. gramm.§ 129, b, δ ), pluralisPl. ኀያላን፡ nec non ኀየልት፡ ( Paralipomenon liber I.1 Par. 11,11 etiam formam ኀየላት፡ pro ኀያላት፡ inveni)
1)de personis: fortisla, potensla, validusla, strenuusla, ( ἰσχυρός , δυνατός , δυνάστης ), de Deo liber Jobi.Job 36,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,12 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,37 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 6,15 ; de hominibus: ኢይዘሀር፡ ኀያል፡ በኀይሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,23 ; ሰብእ፡ ኀየልት፡ (v. ኀያላን፡ ) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,3 ; ዕደው፡ ኀያላን፡ ( ἄνθρωπος ἰσχύων ) Jeremiae prophetia.Jer. 31,14 ; oppositum, -o, -nituropp. ድኩም፡ liber Jobi.Job 5,15 ; Danielis prophetia.Dan. 3,20 ; ኵሉ፡ ዕደው፡ ኀያላን፡ Judith liber apocryphus.Judith 14,2 ; ኩን፡ ኀያለ፡ በቅድመ፡ ሰብእ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,21 ; ኀያል፡ ውእቱ፡ በኵሉ፡ ኅቡኣት፡ ጽድቅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 49,2 ; ነገሥት፡ ኀያላን፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; ጥቀ፡ ኀያል፡ titulus Regis Aethiopiae, Lud.; de brutis Danielis prophetia.Dan. 7,7 . Crebro ኀያል፡ , vice substantivi usurpatum, significat vel heroemlafortitudine et robore valentem vel potentemlaauctoritate et potestate pollentem: Matthaei Evangelium.Matth. 12,29 ; Lucae evangelium.Luc. 11,21 ; ኀያላንኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,1 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,15 ; ፫ኀየልት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 11,19 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 23,20 ; ኀያላነ፡ ፈርዖን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,4 ; ኀያላን፡ ዘንጉሥ፡ Danielis prophetia.Dan. 3,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,22 ; Judith liber apocryphus.Judith 2,14 ; Lucae evangelium.Luc. 1,52 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 46,4 ; hinc እግዚአ፡ ኀያላን፡ ὁ κύριος τῶν δυνάμεων Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 58,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 49,18 . In malam partem ኀያል፡ heroslaest gloriosuslavel tyrannuslaSyn. (in ad hist. not able to find explanation in abbreviation listAe. p. 317 n. 55).
2)de rebus: validusla, firmusla, violentusla, vehemensla, ነፋስ፡ ኀያል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,30 ; ዐባር፡ ኀያል፡ ጥቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 40 ; ማየ፡ ፈለግ፡ ኀያለ፡ (Acc.) Jesaiae prophetia.Jes. 8,7 ; ውኂዝ፡ ኀያል፡ ποταμὸς βίαιος Jesaiae prophetia.Jes. 59,19 ; ኀያል፡ ሥርዐትከ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,26 ; de lapide: firmusla, durusla: እብነ፡ አድማስ፡ ኀያል፡ not able to find explanation in abbreviation listLit. Cyr. (Lud.). Adv. ኀያለ፡ vehementerla, ut: ፈድፋደ፡ ወኀያለ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 90,7 . Voc. Ae.: ኀያል፡ ዘ፡ ብርቱ፡
Substantivumsubst., m. et fem. , collatio, -is vel collectivum, -ecoll.et singularisSing., pluralisPl. ዖማት፡ et plerumque አዕዋም፡ densa arborumlavel virgultorumla, saltusla, silvala, nemusla: ἕλος vel ἕλη Jesaiae prophetia.Jes. 19,6 ( carectumla); ይበቍል፡ ዖም፡ ውስተ፡ በድው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 41,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,15 ; δρυμός , δρυμοί Josuae liber.Jos. 17,15 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 20,46 ; Hezekielis prophetia.Hez. 20,47 ; Jesaiae prophetia.Jes. 9,18 varia lectiovar.; Jesaiae prophetia.Jes. 10,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 27,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 32,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 32,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 26,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 33,18 ; ዖም፡ ብዙኅ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,24 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,24 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,29 ; ተኀብኡ፡ ውስተ፡ ዖም፡ εἰς τὰ ἄλση Jeremiae prophetia.Jer. 4,29 ; ዖም፡ ገዳም፡ ἄλσος δρυμοῦ Jeremiae prophetia.Jer. 33,18 ; ይነብሩ፡ ውስተ፡ ዖም፡ ἐν ὕλαις liber Jobi.Job 38,40 ; ὕλη Jesaiae prophetia.Jes. 10,17 ; Jacobi epistola.Jac. 3,5 ; አዕዋም፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 28,8 ; ነዋኅት፡ አዕዋም፡ ὕψος δρυμοῦ Jesaiae prophetia.Jes. 37,24 ; ውስተ፡ አዕዋሚሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,14 ; ዕፀ፡ አዕዋም፡ τὰ ξύλα τοῦ αγροῦ Joelis prophetia.Joel 1,19 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,6 ; ዖማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 7.
b)arboreslaet arborla(densa, opaca, procera): ዖመ፡ ባሳን፡ δρύες Zachariae prophetia.Zach. 11,2 ; ውስተ፡ ዖም፡ ἐν πάσῃ δρυΐ Jeremiae prophetia.Jer. 2,34 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 122 ; ላዕለ፡ ኵሉ፡ ዖመ፡ ባሳን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 2,13 varia lectiovar.; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዖም፡ ዘቦ፡ ጽላሎተ፡ ξύλου κατασκίου Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 ኵሉ፡ ዖም፡ ጽፉቅ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 16,4 ; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዕፀወ፡ ዖም፡ ξύλου ἀλσώσους Jeremiae prophetia.Jer. 3,6 ; ዖም፡ ዘይት፡ Lud. ex Org.; in provincia ከተታ፡ homines ዖም፡ n. 995 ዐባየ፡ divinis honoribus afficiebant, Gad. T.H.; አዕዋም፡ (fructiferae) Kuf. p. 47; እለ፡ ያሰግሉ፡ ውስተ፡ አዕዋም፡ ወአእባን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 178.
adjectivumadj., fem. ዐባይ፡ , pluralisPl.m. ዐቢያን፡ , fem. ዐቢያት፡ , cumc. ዐበይት፡
1)magnusla, bestia Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,27 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,14 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,11 ; እብን፡ ዐበይት፡ Deuteronomium.Deut. 27,2 ; Marci Evangelium.Marc. 16,4 ; ጥቅም፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; mons Jesaiae prophetia.Jes. 57,7 ; ሀገር፡ ዐባይ፡ Jonae prophetia.Jon. 1,2 ; arbor Matthaei Evangelium.Matth. 13,22 ; ብርሃናት፡ ዐበይት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; domus Jesaiae prophetia.Jes. 5,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,10 ; cubiculum Marci Evangelium.Marc. 14,15 ; fluvius Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,18 ; mare Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,6 ; በረድ፡ ዐበይት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 30,30 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,19 ; ዐበይት፡ መዋቅሕት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,1 ; መጥባሕት፡ ዐቢይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,4 ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,18 ; ዕሴት፡ ዐቢይ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,35 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,6 ; Actus apostolorum.Act. 4,33 ; Lucae evangelium.Luc. 1,49 ; በዓል፡ ዐቢይ፡ Lucae evangelium.Luc. 14,16 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,17 ; ተኣምራት፡ ዐቢያን፡ ወስቡሓን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 36,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 91,5 ; ዐውያት፡ ዐበይት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 85,6 ; ግብር፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; እኪት፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; ኵነኔ፡ ዐበይት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,9 ; መቅሠፍት፡ ዐቢይ፡ liber Jobi.Job 2,13 ; ኀጢአት፡ ዐባይ፡ F.M. 6,1; caet.; raro junctum nominibus temporis, ut: ዐቢየ፡ ሰዓተ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,41 .
d)magnum vel magna i.e. magna facinorala, magnaliala: ይገብር፡ ዐቢየ፡ በኵለሄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,22 ; ገብረ፡ ዐቢያተ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 12,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,22 ; liber Jobi.Job 5,9 ; liber Jobi.Job 42,3 .
f)Adv. ዐቢየ፡
β)altalavel clara vocela: ስብኩ፡ ዐቢየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,5 .
2)de personis,
a)magnuslapotentia, dignitate, opibus al.: ንጉሥ፡ ዐቢይ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,14 ; Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,3 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,32 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,26 ; Lucae evangelium.Luc. 1,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,14 .
b)annis i.e. natu majorlavel maximusla: አንተ፡ ዐቢይነ፡ πρεσβύτερος Jeremiae prophetia.Jer. 39,8 (crebrius ዘየዐቢ፡ ). Huc referenda videtur phrasis ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ Christianila( adultilavel maturila, oppositum, -o, -nituropp. ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ catechumenislavel neophytisla) Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 34 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,21 romanae editionisrom.
Cross-references: ● for ዐቢይ፡ ሕማም፡ videasvid. ሕማም፡ (TraCES) ● for ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ videasvid. ክርስቲያን፡ (TraCES)
adjectivumadj., fem. ረሓብ፡ amplusla, latusla, spatiosusla( capaxla, laxusla): terra Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,21 ; Judicum liber.Jud. 18,10 ; ምድር፡ ርሒብ፡ ወስፉሕ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 19,35 ; ምድር፡ ርሒብ፡ πεδία Jesaiae prophetia.Jes. 40,4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; ገዳም፡ ርሒብ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 32,4 ; ዐባይ፡ ሀገር፡ ይእቲ፡ ወረሓብ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 17,4 ; ሙሐዘ፡ ማይ፡ ርሒብ፡ ወስፉሕ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 33,21 ; mare Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,26 ; calix Hezekielis prophetia.Hez. 23,32 ; porta Matthaei Evangelium.Matth. 7,13 ; vestis Synodos.Syn. p. 293 ; cor ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 6,11 ; translatetransl. ብእሲ፡ ነዋኅ፡ መንፈስ፡ ወርሒበ፡ ልብ፡ ጠቢብ፡ ውእቱ፡ ወብእሲሰ፡ n. 274 ድኩመ፡ ሕሊና፡ ወጸቢበ፡ እንግድዓ፡ አብድ፡ ውእቱ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 19 ; ትእዛዝከ፡ ርሒብ፡ ፈድፋደ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,96 . rǝḥib , fem. raḥāb , ረሐብ፡ raḥab ; pluralisPl. ርሒባን፡ rǝḥibān , fem. ረሓባት፡ raḥābāt
Grébaut
ርሒብ፡ rǝḥib , pluralisPl. ርሒባን፡ rǝḥibān «dilatéfr, élargifr» ― ሰፊ፡ Ms. BNFabb217, fol. 56r.
ረሓብ፡ raḥāb fem. , pluralisPl. ረሓባት፡ raḥābāt «élargiefr, dilatéefr» ― ሰፊ፡ Ms. BNFabb217, fol. 56r.
143
Leslau
ርሒብ rǝḥib ( fem. ረሐብ raḥab ) broaden, wideen, largeen, spaciousen, extensiveen 466a
adverbium, adverbialiteradv.relativumrel., praepositiopraep., conjunctioconj.[ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],
A)Adv. relativumrel.
I)integrae sententiae praemissum:
1) ከመ፡
b)raro in oratione obliqua: quomodolavel quamla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 2,1 ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )
a)comparative: utla, sicutla, quemadmodumla,
γ)in specie: በከመ፡ ከማሁ፡ quolamagisla eolamagislaHosea.Hos. 10,1 ; Hosea.Hos. 11,2 .
3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. pronomenpron.relativumrel.et ከመ፡ )
c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13.18 ) videasvid. sub እፎ፡
II)Singulis nominibus praemissum Praepositionis vice fungitur (nam rarissimae sunt tales constructiones qualis est እነግረከ፡ ከመ፡ ብእሴ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,48 varia lectiovar.). Ubi pronomia suffiguntur, forma primaria ከማ፡ recipitur ( gramm.§ 167,2), ut: ከማየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,21 ; Jesaiae prophetia.Jes. 47,10 ; ከማነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,10 ; n. 827 ከማክሙ፡ liber Jobi.Job 12,3 ; ከማክን፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,45 ; ከማከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,9 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,9 ; ከማሁ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,30 ; ከማሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,7 ; ከማሆሙ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,11 .
1) ከመ፡
a)utla, sicutla, instarla, tamquamla, vel per adjectivumadj.similislavertendum: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 13,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,18 ; Deuteronomium.Deut. 4,32 ; Josuae liber.Jos. 10,2 ; Judicum liber.Jud. 8,18 ; Judicum liber.Jud. 9,36 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,36 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,46 ; Lucae evangelium.Luc. 17,24 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 6,8 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 6,9 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,14 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,19 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,24 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,5 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,16 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,10 al., post verba comparandi Matthaei Evangelium.Matth. 14,5 ; videasvid. መሰለ፡ cumc.deriv.; ὅμοιος ሰብእ፡ ዘከማከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,9 ; liber Jobi.Job 35,8 ; ዘከማሁ፡ ὁ ἴσος αὐτῷ liber Jobi.Job 41,3 ; ዐባይ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ ወአልቦ፡ ዘከማሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 37,7 .
b)raro: circiterla, Matthaei Evangelium.Matth. 14,21 (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).
3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ secundumla, juxtala, adlamodumla: እመ፡ ብከ፡ ብእሲተ፡ ዘከመ፡ ነፍስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 19,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,14 ; Actus apostolorum.Act. 13,22 ; ከመ፡ እንተ፡ ወይጠል፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 12,8 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,9 .
B)Compositum cum
I)pronomenPron.relativumrel.: ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡
1)
a)sequente integra sententia: quasila, tamquamlasila: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,14 ; ወኮነ፡ ከመ፡ ዘአልቦ፡ ዘቦአ፡ et erat quasi nihil intraslaslaetlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,30 ; Judicum liber.Jud. 14,6 ; ከመ፡ ዘይረድአከ፡ ያቴሕት፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ ሰኰናከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,17 ; ከመ፡ ዘይሥሕቅ፡ ምስሌከ፡ የሐትተከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 (c. Perf.); እመኒ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ዘኢሞተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,4 ; Actus apostolorum.Act. 3,12 ; Jacobi epistola.Jac. 2,12 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 97.
b)sequentibus singulis nominibus: tamquamla, Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,15 ; አስተርአየ፡ ለነ፡ (Deus) ከመ፡ እንተ፡ ንስር፡ ዐቢይ፡ Rel. Bar.; ረሰይዎ፡ ( ለእብን፡ ) ከመ፡ እንተ፡ ማዕጾ፡ Rel. Bar.; ነሣእኩክሙ፡ ከመዘ፡ ክንፈ፡ ጒዛ፡ (sumsi vos tamquam si essent alae i.e. tamquam super alas) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,4 ; Lucae evangelium.Luc. 22,52 ; ከመ፡ ዘሰራቂ፡ (non ዘሰራቄ፡ ) ትዴግኑ፡ (ejus instar qui latro est i.e. tamquam latronem persecutlaularila) Matthaei Evangelium.Matth. 26,55 .
2)i.q. ዘከመ፡ sicutla, quemadmodumla: ከመ፡ ዘ፡ ከማሁ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,19 ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,20 .
II)cum pronomenPron.demonstr. ( ዝ፡ ) et pronomenPron.personapers.suff. III personapers.( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur
1)adjectivumadj.talisla, talela, taliala, scilicetsc.
a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.
α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,48 ; liber Jobi.Job 8,13 ; liber Jobi.Job 8,19 ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,23 .
b)plerumque praemisso pronomenpron.relativumrel.,
α) ዘከመዝ፡ talisla: መጽልእ፡ ዘከመዝ፡ ብእሲ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; ሕዝብ፡ ዘከመዝ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,5 ; Marci Evangelium.Marc. 4,33 ; Actus apostolorum.Act. 22,22 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,11 ; passim ዘ፡ vel ዝ፡ secundum genera et numeros variatis: እንተ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ብእሲት፡ γυναῖκα τοιαύτην Judith liber apocryphus.Judith 12,12 ; እንተ፡ ከመዝ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,24 ; ለእለ፡ ከመዝ፡ τοιούτων Matthaei Evangelium.Matth. 19,14 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 16,18 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,29 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 3,12 ; ለዘከመ፡ እሉ፡ Marci Evangelium.Marc. 10,14 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 16,16 ; passim ከመዝ፡ ad omnia genera numerosque relato: ዘከመዝ፡ τοιούτους Evangelium Joannis.Joh. 4,23 ; τοιαῦτα liber Jobi.Job 16,2 ; እንዘቦ፡ ውስቴቶሙ፡ ዘከመዝ፡ አንስት፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,19 ; ዘከመዝ፡ ተኣምረ፡ Evangelium Joannis.Joh. 9,16 ; ዝሙት፡ ዘከመዝ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 5,11 ; οὕτως Matthaei Evangelium.Matth. 6,30 .
2) n. 828adverbium, adverbialiteradv.
a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoclavel eodem modola, itala, sicla, pariterla,
δ)de አምጣነ፡ ከማሁ፡ quo magisla eo magislavideasvid. አምጣነ፡ col. 224; adde በአምጣነ፡ ከማሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,12 ; de በከመ፡ ከማሁ፡ quo magisla eo magislavideasvid.supra A I 2 a γ .
ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstantelaJesaiae prophetia.Jes. 15,7 ; Amosi prophetia.Am. 4,9 ; videasvid. ምስለ፡ col. 175.
b) ከመዝ፡ tamla, tantoperela: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,6 ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 3,3 ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 6,5 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 4,11 .
c) ከማሁ፡ in responsione: sicla, Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,9 (soloecismus videtur).
Cross-references: Conj.
I) ከመ፡
1)conjunctioconj.relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), sequensseq.Indic. Respondet
a)Latinorum Acc.(Nom.) cumc.Infin., post verba sentiendi et declarandi, al.: ርእየት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ዕፅ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,6 ; ርእየ፡ ከመ፡ በዝኀ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,5 ; አእመረ፡ ከመ፡ ተነትገ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,11 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,9 ; ሰምዐ፡ ከመ፡ ተፄወወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,33 ; መኑ፡ አይድዐከ፡ ከመ፡ ዕራቅከ፡ አንተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,20 ; ይእመኑከ፡ ከመ፡ አስተርአየከ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,5 ; liber Jobi.Job 9,16 ; Jacobi epistola.Jac. 2,19 ; Jacobi epistola.Jac. 2,20 ; Jacobi epistola.Jac. 2,21 ; Jacobi epistola.Jac. 2,22 ; መሐለ፡ ከመ፡ ኢያአምር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,72 ; ተዘከር፡ ከመ፡ መሬት፡ ንሕነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,14 ; ትጤይቅ፡ ከመ፡ liber Jobi.Job 5,25 ; ይመስለኒ፡ ከመ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 106,6 ; ኀለየ፡ ከመ፡ ጸውዖ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 ; ኢትሰፈዉ፡ ከመ፡ ተሐይዉ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,10 ; ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16 ; ኮኑ፡ ሰማዕተ፡ ከመ፡ ኢይጸድቁ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,22 ; ዝንቱ፡ ትእምርቱ፡ ከመ፡ ይገብር፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,7 ; ከመ፡ ያስተርእዩ፡ ከመ፡ ጾሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,18 ; ተዐውቀት፡ ከመ፡ ፀንሰት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 41 ; ተብህለ፡ ከመ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 72.
α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ Marci Evangelium.Marc. 2,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,15 ; ( videasvid. gramm.§ 190).
β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.
γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,35 ; Josuae liber.Jos. 5,6 ; 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 21,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,16 .
b)quodla,
α)ad indicandam causam (quamquam minus frequentatum quam እስመ፡ ) post verba affectuum: ይትፌሣሕ፡ ከመ፡ ትጠፍኡ፡ Deuteronomium.Deut. 28,63 ; አንከሩ፡ ከመ፡ ረድአ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,15 ; et alia, ut: አስተዋደየኒ፡ ከመ፡ ቀበርክዎሙ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,19 .
β)crebro post እፎ፡ , scilicetsc. እፎ፡ ከመ፡ qulaîla( est,la) quodlai.e. quomodo evenit utlavideasvid. sub እፎ፡
2)conjunctioconj.consecutiva, ὥστε utla, ita utla,
a)sequensseq.Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,7 ; Jacobi epistola.Jac. 2,5 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,10 Platt; ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,36 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. . 32,21 0829|
3)conjunctioconj.finalis, ἵνα , ὅπως , utlaet ከመ፡ ኢ፡ nela, ut nela: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,34 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,29 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,14 ; Jonae prophetia.Jon. 1,6 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 3,10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,3 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,19 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,8 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 1,15 ; ከመ፡ ኢ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 10,6 ; Deuteronomium.Deut. 19,6 ; Deuteronomium.Deut. 20,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 31,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,9 ; Hezekielis prophetia.Hez. 31,14 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,3 .
a)in specie post verba volendi, jubendi, rogandi, promittendi, sperandi, permittendi, cogendi, al., ut: አዘዘነ፡ ከመ፡ ንግበር፡ Deuteronomium.Deut. 6,4 ; ይቤ፡ ከመ፡ ይቅትልዎ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,1 ; ተከሥተ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ይግበር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 32 ; አደሞ፡ ከመ፡ ይግበር፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 7,11 ; ቦኑ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 18,23 ; አኀሥሥ፡ ከመ፡ እግበር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; ኀለየ፡ ከመ፡ ይቅትል፡ Asc. Jesaiae prophetia.Jes. 1,12 ; አስተብቍዕዎ፡ ከመ፡ ይልከፉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,36 ; ይስእሉ፡ ከመ፡ ይኩኖሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 13,6 ; መሐለ፡ ከመ፡ የሀባ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,7 ; አሰፈወ፡ ከመ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,8 ; Judicum liber.Jud. 2,3 ; videasvid. ተካየደ፡ ; ይሴፈዉ፡ ከመ፡ ይሕየዉ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,10 ; ትትአመን፡ ከመ፡ ያእቱ፡ liber Jobi.Job 39,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 26,19 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,14 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,9 ; ኢያብሐ፡ ከመ፡ የአብሱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 15,20 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,13 ; ኣጌብሮ፡ ከመ፡ ይስግድ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 5,8 ; ይደሉ፡ ከመ፡ ትስረዩ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 2,7 ; ኢይከውኖ፡ ከመ፡ ይግባእ፡ Deuteronomium.Deut. 24,4 ; ይኄይሰከ፡ ከመ፡ ይትሀጐል፡ Matthaei Evangelium.Matth. 5,29 .
b)post verba potentiae et impotentiae Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,6 ; ስእነ፡ ከመ፡ ይሴሲ፡ እሞ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 219 ; pavendi: አርመምኩ፡ ፈሪህየ፡ ከመ፡ እንግር፡ ዘእኄሊ፡ liber Jobi.Job 32,7 ; ኢይደነግፁ፡ ከመ፡ ይፁርፉ፡ not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,10 ; audendi: F.M. 3,5; ተኀበለ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ F.M. 3,5; incipiendi, repetendi: አኀዘ፡ ከመ፡ ይሕንጽ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 3,3 ; ኢይደግም፡ ከመ፡ እፈኑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,22 .
c)etiam post ea verba, quae alias ከመ፡ cum Indic. postulant, ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj.sequitur, si quidem significatur non quid sit vel fiat, sed quid fieri oporteat: ይእዜ፡ አእመርነ፡ ከመ፡ ንሰብሖ፡ (nobis eum celebrandum esse)laHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 58,5 ; ተፈሥሐ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ({er freute sich zu thun}) Deuteronomium.Deut. 28,63 ; ተኀለየ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ከመ፡ ታሕንጽ፡ ሊተ፡ ቤተ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 6,8 .
e) ከመ፡ et ከመ፡ ኢ፡ est nota jussivi vel optativi: ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 9,7 ; እኁክሙ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቅኑየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; ከመ፡ ኢታሕዝና፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,12 ; Judicum liber.Jud. 21,1 . Annotandum est, quod Lud. in lexiconlex.cumc.392 affert: „particula haec repetita certitudinem aliquam significare videtur: ከመ፡ ከመ፡ ቀርበ፡ et mox ከመ፡ ከመ፡ በጽሐ፡ quod certo venissetla Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4.
II) እምከመ፡ , rarius ለእምከመ፡ et ለእመ፡ ከመ፡ [e qua forma illud እም፡ non praepositionem እምነ፡ sed conjunctionem conditionalem እመ፡ censendam esse satis elucet] conjunctioconj.conditionalis et temporalis, frequentatissima,
2)cumla, quumla, quandola, quotiescumquela, plerumque cumc.not able to find explanation in abbreviation listPerf. Ex. 33,9 ( ὡς δ᾽ ἄν ); ἡνίκα δ᾽ ἄν ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 3,16 ; ἐκάθισας μὴ ἀνοίξῃς Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,12 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,9 ( ὅταν ); እምከመ፡ እቤሎ፡ ἐν τῷ εἰπεῖν με Hezekielis prophetia.Hez. 33,8 ; Hezekielis prophetia.Hez. 33,14 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,16 ; እምከመ፡ ርእዩከ፡ ἰδόντες σε liber Jobi.Job 38,17 ; ὁπότε ἐάν Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,11 ; ὅταν Jesaiae prophetia.Jes. 30,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,13 ; ad Titum epistola.Tit. 3,12 ; ለእምከመ፡ ንዋየ፡ ረከብከ፡ ἐν χρήμασιν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,6 ; ለእመ፡ ከመ፡ (v. ለእምከመ፡ ) ተጸነሰ፡ ἀπό ἐνδείας Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,51 .
3)quamdiula, donecla, cumc.Perf., ἡνίκα ἄν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,42 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,6 ;
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. አጽዋም፡ , pluralisPl.pluralisPl. አጽዋማት፡ , jejuniumla, Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,16 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,13 ; አኮ፡ ዘንተ፡ ጾም፡ ዘኀረይኩ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,5 ; በዕለተ፡ ጾም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,6 ; ጾመ፡ ረቡዕ፡ ወጾመ፡ ኀሙስ፡ Zachariae prophetia.Zach. 8,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,21 ; Lucae evangelium.Luc. 2,37 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 6,5 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,27 ; ሰበኩ፡ ጾመ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,9 ; Jonae prophetia.Jon. 3,5 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 8,21 ; ቀድሱ፡ ጾመ፡ Joelis prophetia.Joel 1,14 ; መዋዕለ፡ አጽዋም፡ F.M. 1,4; አጽዋም፡ tempus jejuniilaSyn.; Deg.; ሐጋጌ፡ አጽዋም፡ እምስቴ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 12 Enc.; አጽዋማት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 17. Praecepta de jejunio in Syn.; F.N. 15 et Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 29, ubi legitur: ፵ ዕለተ፡ ጾም፡ ቅድስት፤ ትትፌጸም፡ ዛቲ፡ ጾም፡ በዕለተ፡ ፋሲካ፤ ወባሕቱ፡ ይኩን፡ ቀዳሚ፡ ጾምክሙ፡ በሰኑይ፡ ዕለት፡ ወተፍጻሜቱ፡ በዐርብ፡ ዕለት፡ ዘቅድመ፡ ፋሲካ፡ ; praeterea: አዘዘነ፡ ኢየሱስ፡ ንጹም፡ ጾመ፡ ቅድስት፡ ፋሲካ፡ ሰዱሰ፡ ዕለተ፡ በእንተ፡ ዕልወቶሙ፡ ለዕልዋን፡ ወእከዮሙ፡ ለአይሁድ፡ ; et Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 38, ubi legitur: ወአጽዋምሰ፡ እለ፡ ሥሩዓን፡ ፮ እሙንቱ፤
1) ጾመ፡ አርድእት፡ ወይበጽሕ፡ ኍልቁ፡ ኀበ፡ ፍጻሜ፡ ፵ ዕለት፡ ዘውእቱ፡ ዕለተ፡ ፍጻሜ፡ ስምዖሙ፡ ለጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ ወየሐጽጽ፡ እስከ፡ ፲ወ፭ ዕለት፤
2) ጾመ፡ ረቡዕ፡ ወዐርብ፤
3) ጾመ፡ ልደት፤
4) ጾመ፡ ዕለት፡ ዘጽባሒሁ፡ ዕለተ፡ ጥምቀት፤
5) ጾመ፡ አርብዓ፤
6) ጾመ፡ ሰሙነ፡ ሕማማት፡ ( ዘ፮ ዕለተ፡ ); ዐባይ፡ ጾም፡ i.q. ጾመ፡ አርብዓ፡ jejunium quadragesimale; de ጾመ፡ ረቡዕ፡ ወዐርብ፡ vid. p. 313; de አጽዋመ፡ ፋሲካ፡ . p. 307; de ሳብዐ፡ አጽዋመ፡ ፋሲካ፡ (i.e. vigilia Paschatisla) p. 309; de ጾመ፡ ልደት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 22 Enc. et Wanslebii Descript. Aeg. P. III cumc.4 n. 11; de ጾመ፡ አይሁድ፡ not able to find explanation in abbreviation listScaliger p. 695 et p. 386; n. 1297de ጾመ፡ ድኅነት፡ not able to find explanation in abbreviation listScaliger p. 696 ; de omnibus ,6,90 sequensseq.; p. 381–387.
ṣom , pluralisPl. ʾaṣwām pluralisPl.pluralisPl. ʾaṣwāmāt
ወበጽሑ፡ ላእካን፡ ኀበ፡ አቡነ፡ ዮናስ፡ ፬፡ ካህናት፡ ወዕለተ፡ ዐርብ፡ በቀዳሚት፡ ሰሙነ፡ አጽዋም፡ ‘The envoys, four priests, reached our father Yonas, on the Friday, in the first week of the Fasts’en 54 (350) l. 17–18 (ed.); p., 55 (351) l. 18–19 (tr.) (‘...Fast is in the plural because the Lenten comprises three events lasting fifty five days. They are: the fast of Heraclius, the forty days of our Lord’s fast and finally the Week of our Lord’s Passion.’ 55 (351) n. 72)
Grébaut
ጾመ፡ ሕማማት፡ ṣoma ḥǝmāmāt La Semaine Saintefr videasvid. ሕማም፡ (Grébaut)
45
ጾመ፡ ሕርቃል፡ ṣoma ḥǝrqāl (= jeûne d’Héracliusfr) «première semaine du Carêmefr», videasvid. ሕርቃል፡
48
ጾመ፡ ሰሙነ፡ ሕማማት፡ ṣoma samuna ḥǝmāmāt La Semaine Saintefr videasvid. ሰሙን፡ , ሕማም፡ (Grébaut)
45
I,1[ עָרֵב , חָרֵב , videasvid.Ges. thes. p. 1066] SubjunctivusSubj. ይዕበር፡ aridumla, sterilem esselavel fierila, exarescerela, sterilescerela, de terra, ዐብረ፡ ኵሉ፡ ወፍር፡ ዘውስተ፡ ገዳም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,10 ; de plantis: ኵሉ፡ ይየብስ፡ ወየዐብር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,7 ; ኢየዐብር፡ ወይንክሙ፡ Malachiae prophetia.Mal. 3,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,6 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 99 ; የዐብር፡ ሣዕሩ፡ ፍጹመ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,46 ; ጽጌሃ፡ ኢይትነገፍ፡ ወፍሬሃ፡ ኢየዐብር፡ ወቈጽላ፡ ኢይጸመሂ፡ M.M. f. 124; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 5 ; de aquis: እመቦ፡ ዘዐብረት፡ ዝናመ፡ ሰማይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 6,26 ; de sanguine: duae sunt animae scilicetsc. ነፍስ፡ መዋቲት፡ ወነፍስ፡ ዘኢይመውት፤ ዘሰ፡ ይመውት፡ ደም፡ ውእቱ። ለእመ፡ በተረግዞ፤ ይትከዐው፡ ዲበ፡ ምድር። ወለእመ፡ በደዌ፡ ሥጋ፤ የዐብር፡ ወበዐባረ፡ ዚአሁ፡ ይትፈለጥ፡ ነፍስ፡ (sc. ዘኢይመውት፡ ) እምሥጋ፡ M.M. f. 109; de annis: ዓመታት፡ አኀዙ፡ ይዕበሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11.
Substantivumsubst., fem. et m. , pluralisPl. ነፍሳት፡ animala, animusla
1)halitusla, spiritusla: እምጣነ፡ ሕያው፡ አንተ፡ ወሀለወት፡ ነፍስከ፡ πνοή Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,29 ; liber Jobi.Job 27,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 38,16 ; ነፍሱሂ፡ ፍሕም፡ ይእቲ፡ liber Jobi.Job 41,13 ; Actus apostolorum.Act. 17,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,31 ; እስከ፡ ነፍስ፡ ደኃሪት፡ usque ad extremum spiritumlaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 173,1 .
2)animalai.e. vis vitalisla, vitala: ነፍሰ፡ ኵሉ፡ ሕያው፡ liber Jobi.Job 12,10 ; ሀለወት፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ Actus apostolorum.Act. 20,10 ; አልጸቀት፡ ትፃእ፡ ነፍሳ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,18 ; ትግባእ፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 17,21 ; ትሕዮ፡ ነፍስየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,13 ; ሐይወት፡ ነፍስከ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,26 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,55 ; ለትሙት፡ ነፍስየ፡ Judicum liber.Jud. 16,30 ; ነፍሶሙ፡ መጠዉ፡ reddiderunt animamlai.e. exspiraveruntlaSynaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 3 Enc.; Lucae evangelium.Luc. 23,46 ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ በእንተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,20 vel ህየንተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,15 ; የኀሥሥዋ፡ ለነፍሶ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 2,20 ; ቀታሌ፡ ነፍስ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 18,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; ይቀትሎ፡ ነፍሶ፡ Deuteronomium.Deut. 22,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,14 ; Deuteronomium.Deut. 19,21 ; ዕቀቡ፡ ነፍሰክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 4,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,28 ; Marci Evangelium.Marc. 3,4 ; Marci Evangelium.Marc. 10,45 ; Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; ነፍስ፡ ነባቢት፡ anima rationalislaLit. Chrys.; እስመ፡ ፪ ነፍሳት፡ ሀለዋ፡ ኀበ፡ ሰብእ፤ አሐቲ፡ መንፈሰ፡ ሕይወት፡ ዘወፅአት፡ እምአፉሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ወኢትትኌለቍ፡ ምስለ፡ ጠባይዕ፡ ወኢትመውትሂ፤ ወአሐቲመ፡ ደመ፡ ነፍስት፡ ይእቲ፡ እምጠባይዕ፡ ወይእቲሰ፡ መዋቲት፡ Org. ( videasvid. sub ዐብረ፡ )
3)animusla( ψυχή et πνεύμα , etiam καρδία et θυμός ): Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 85,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 142,10 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 6,3 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 6,7 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,28 ; ኵሉ፡ ነፍስ፡ ይደነግፅ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,3 ( πνεῦμα ); Jesaiae prophetia.Jes. 42,5 ( πνεῦμα ); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,4 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,15 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,38 ; Lucae evangelium.Luc. 1,46 ; l ad Thessalonicenses epistolae Pauli I, II.Thess. 5,23 ( πνεῦμα ); በፍትወተ፡ ነፍሶሙ፡ Judae epistola.Judae 19 ; አፍቅሮ፡ እምነፍስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,21 ; በኵሉ፡ ነፍስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,29 ; Deuteronomium.Deut. 4,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,37 ; καρδία Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,20 ; ነፍስ፡ ጠባብ፡ ψυχή πεπαιδευμένη Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,14 ; ነፍስ፡ መስተዓግሥት፡ ψυχή εγκρατής Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,15 ; ነፍስ፡ እንተ፡ ትፈርሆ፡ ለእግዚአብሔር፡ πνεῦμα φοβούμενων Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,14 ; ነፍሳተ፡ አራዊት፡ θυμοὶ θηρίων Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,20 .
4)animansla: ኵሉ፡ ነፍሰ፡ ሕይወት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,15 ; ነፍሰ፡ ሕያው፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,10 .
b)de mancipiisla: በነፍሰ፡ ሰብእ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 27,13 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,13 .
c)de mortuolavel cadaverela: ነፍስ፡ እንተ፡ ሞተት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,6 ; ነፍስ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,1 ; ምስለ፡ ነፍሰ፡ ሕፃን፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 11 Enc.
5)cum pronomen suffixumpron. suff.: ipsela(quamquam rarius usitatum), ut: ከመ፡ ኢታውድቅ፡ ነፍሰከ፡ εἰς πτῶσίν σου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,22 ; liber Jobi.Job 4,20 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,9 ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ ለሞት፡ Lit. Chrys.
radixrad.inusitatusinus., quae neque cum ዐብረ፡ neque cum אָבֵל , sed cum كَبِرَ grandaevuslafuitla(vicinae sunt אָבַר et גָּבַר ) componenda videtur nafs
በነፍስ፡ በደም፡ banafs badam , በነፍስ፡ ወበደም፡ banafs wabadam Conti Rossini translates it as ‘for reasons of time’, see below, but his rendering seems incorrect ዝኵሉ፡ ሐደስኩ፡ አነ፡ ልብነ፡ ድንግል፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አንበሳ፡ ወእመሂ፡ ፈረስ፡ እመሂ፡ በነፍስ፡ በደም፡ ወእመሂ፡ በቀደስተይና።J’ai confirmé tout cela; que personne ne puisse y entrer, ni le gouverneur, ni le procureur du gouverneur (afa makuannen), ni le lion ni le cavalier, ni pour raisons temporelles ni sous prétextes ecclésiastiques (?)fr 32 l. 24–26 (ed.), 38 l. 1–4 (tr.); ወአውገዝነ፡ በአፈ፡ ጳጳስነ፡ አባ፡ ማርቆስ፡ ወበአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ወበአፉሃ፡ ለእግዝእትነ፡ ማርያም፡ ከመ፡ ኢይታዓደዎ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ በነፍስ፡ ወበደም፡Sous peine d’excommunication par la bouche de notre métropolite abbā Mārqos, par la bouche du Père, du Fils et du saint Esprit, et par la bouche de Notre-Dame Marie, nous avons défendu au gouverneur du Tigré de violer ce fief, pour l’âme et pour le sangfr 34 l. 24–27 (ed.), 40 l. 22–26 (tr.)
Leslau
ነፍሰ፡ ሕይወት nafsa ḥǝywat living creatureen, videasvid. ሕይወት፡ 252b
Cross-references: for መሥዋዕተ፡ ነፍስ፡ videasvid. መሥዋዕት፡
I,1[ עָרֵב , חָרֵב , videasvid.Ges. thes. p. 1066] SubjunctivusSubj. ይዕበር፡ aridumla, sterilem esselavel fierila, exarescerela, sterilescerela, de terra, ዐብረ፡ ኵሉ፡ ወፍር፡ ዘውስተ፡ ገዳም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,10 ; de plantis: ኵሉ፡ ይየብስ፡ ወየዐብር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,7 ; ኢየዐብር፡ ወይንክሙ፡ Malachiae prophetia.Mal. 3,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,6 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 99 ; የዐብር፡ ሣዕሩ፡ ፍጹመ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,46 ; ጽጌሃ፡ ኢይትነገፍ፡ ወፍሬሃ፡ ኢየዐብር፡ ወቈጽላ፡ ኢይጸመሂ፡ M.M. f. 124; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 5 ; de aquis: እመቦ፡ ዘዐብረት፡ ዝናመ፡ ሰማይ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 6,26 ; de sanguine: duae sunt animae scilicetsc. ነፍስ፡ መዋቲት፡ ወነፍስ፡ ዘኢይመውት፤ ዘሰ፡ ይመውት፡ ደም፡ ውእቱ። ለእመ፡ በተረግዞ፤ ይትከዐው፡ ዲበ፡ ምድር። ወለእመ፡ በደዌ፡ ሥጋ፤ የዐብር፡ ወበዐባረ፡ ዚአሁ፡ ይትፈለጥ፡ ነፍስ፡ (sc. ዘኢይመውት፡ ) እምሥጋ፡ M.M. f. 109; de annis: ዓመታት፡ አኀዙ፡ ይዕበሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11. Substantivumsubst., m. et fem. ,
2)ager pascuusla, pascuala: ዐብረ፡ ኵሉ፡ ወፍር፡ ዘውስተ፡ ገዳም፡ αἱ νομαὶ τῆς ἐρήμου Jeremiae prophetia.Jer. 23,10 ; አዕጻዳተ፡ ወፍርነ፡ βουκόλια ἡμῶν Judith liber apocryphus.Judith 3,3 ; Amosi prophetia.Am. 6,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,10 (v. ወፍረ፡ ላህም፡ ); Lucae evangelium.Luc. 15,15 .
3)res rustica, oeconomiala: episcopus ዘኢይዘሩ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ለወፍረ፡ ቤቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86.
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
Substantivumsubst., m. et. fem. , pluralisPl. ፈድፋዳት፡
I)
a)parslaexcedenslavel redundansla: ፈድፋዶሙ፡ እምእሉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 5,37 ; ፈድፋዳት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 4,26 .
b)parslamajorlavel plurimala: ፈድፋዶንሰ፡ እምእላ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,11 .
c)praestantiala, excellentiala: ምንት፡ ፈድፋዶሙ፡ እምኔነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 102,7 ; ዛቲ፡ ባሕቲታ፡ ፈድፋዶሙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 8.
II)Acc. ፈድፋደ፡ usurpatur
1)pro Adv.
c)magisla, sequensseq. እምነ፡ quamla: Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,23 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,11 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,31 ; Asc. Jesaiae prophetia.Jes. 9,21 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,42 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 12,30 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,9 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,30 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,13 ; Lucae evangelium.Luc. 12,4 ; n. 1382ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,18 ; vel sine እምነ፡ seq.: Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,15 ; ወፈርሆ፡ እንከ፡ ፈድፋደ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,29 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 13,19 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 12,24 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 2,4 ; Marci Evangelium.Marc. 5,26 ; Marci Evangelium.Marc. 15,14 ; Lucae evangelium.Luc. 18,39 Platt; Matthaei Evangelium.Matth. 23,13 Platt; passim eolamagisla τόσῳ μᾶλλον ut Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,9 .
α)ampliusla: ኢየሐዩ፡ ፈድፋደ፡ እም ፻ወ፶ወ፭ ዓመት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; ሀገር፡ ዘሀለወ፡ ውስቴታ፡ ሰብእ፡ ፈድፋደ፡ እምዐሠርቱ፡ ወክልኤቱ፡ እልፍ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,11 .
γ)suprala: ዘእም ፳ ክራማቲሁ፡ ወፈድፋደ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,14 .
δ) እፎ፡ ፈድፋደ፡ quantolamagisla, ut: እፎ፡ ፈድፋደ፡ ኅዩል፡ እግዚአብሔር፡ πόσῳ δυνατώτερος Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,4 ; ad Philemonem epistola Pauli.Philem. 16 Platt; alia exempla videasvid. sub እፎ፡
d)nimisla: ጻድቅ፡ ወጠቢብ፡ ፈድፋደ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,16 .
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .
I,1[ עָבָה crassusla( densusla) fuitla, ܥܰܒܝܳܐ crassusla, densusla, وَغُبَ magnuslaet crassus fuitla; videasvid.Ges. thes. p. 981] SubjunctivusSubj. ይዕበይ፡
1)crescerela, magnumlavel majorem fierila: ዐበይኩ፡ ከመ፡ ጵላጣኖስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,14 .
a)de luna: ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,8 .
b)adolescerela: ልህቂ፡ ወዐበይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,7 .
c)proficerela, provehila: ዐብየ፡ በጸጋ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,52 ; dignitate: ዐብየ፡ መርዶኬዎስ፡ προήχθη Esther, liber biblicus.Esth. 2,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; opibus: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,13 ; በበይነዝ፡ ዐብዩ፡ ወብዕሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,27 .
d)de rebus: ዐብየት፡ ሃይማኖትክሙ፡ ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,3 ; ዐብየ፡ ስሙ፡ በኵሉ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; ይዕበይ፡ ስብሐቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,21 ; ወዐብየ፡ ማዕበለ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,4 ; ዐብየ፡ ረኃብ፡ ጥቀ፡ ( ingravescerela) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,13 .
3)majoremlavel maximum esselavel fierila, sequensseq. እምነ፡ , ut Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,34 ; ዐብየት፡ ኀጢአታ፡ ለወለተ፡ ሕዝብየ፡ እምኀጢአተ፡ ሰዶም፡ Threni, liber biblicus.Thren. 4,6 ; ውእቱ፡ የዐቢ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ግብሩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,28 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,15 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,51 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,20 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,16 ; al.; vel Acc.: የዐብዮ፡ eo major eritlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 48,19 ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,24 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,9 ; absoluteabsol.: ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ἀνομίας μείζονας Hezekielis prophetia.Hez. 8,6 sequensseq.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,7 ; Jacobi epistola.Jac. 3,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,19 ; Lucae evangelium.Luc. 12,18 ; Evangelium Joannis.Joh. 19,11 ; ዘየዐቢ፡ majoralaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,21 .
b)potioremla, majorislavel maximi momenti essela: ነፍስ፡ ተዐቢ፡ እምሲሲት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,41 ; ወእምኵሉ፡ ዘየዐቢ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,36 .