Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

1)colore distinctus^la, variegatus^la, exornatus^la: ሥኑይ፡ ወርጉፍ፡ ( ወስርግው፡ ) በሜላት፡ κεκοσμημένῃ βυσσίνοις ; ውስተ፡ ምስካቢሁ፡ ፈለሶ፡ ዘርጉፍ፡ በልብሰ፡ ሜላት፡ .

2)opus tesselatum^la ; , ubi רִצְפָּה ter per ርጉፍ፡ , semel per ፀፍፀፍ፡ vesum est. – : ርሱይ፡ ርጉፍ፡ ንጹሕ፡ ስርግው፡ ዘ፡ እሉ፡ ፬ ሽልም፡ ; aliud^laad Hez.: ርጉፍ፡ ዘ፡ ጕዝጕዝ።

ምግባእ

1)locus quo quis se convertit^lavel recipit^la, refugium^la, receptus^la, ἐπιστροφή , ἀποστροφή : ኀቤየ፡ ምግባኢሁ፡ ; ; ; ; ; .

2)reditus^la: እስመ፡ አልቦ፡ ምግባኣ፡ ; ውስተ፡ ምድር፡ ምግባኢሆሙ፡ ; ; ምግባኡ፡ ; ሎቱ፡ ( ለሞት፡ ) ተፈጠርነ፡ ወኀቤሁ፡ ምግባኢነ፡ ; የሐውር፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ እንተ፡ አልቦቲ፡ ምግባአ፡ ለዓለም፡

ዖም

, m. et fem. , et , ዖማት፡ et plerumque አዕዋም፡ densa arborum^lavel virgultorum^la, saltus^la, silva^la, nemus^la: ἕλος vel ἕλη ( carectum^la); ይበቍል፡ ዖም፡ ውስተ፡ በድው፡ ; ; ; δρυμός , δρυμοί ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዖም፡ ብዙኅ፡ ; ; ; ተኀብኡ፡ ውስተ፡ ዖም፡ εἰς τὰ ἄλση ; ዖም፡ ገዳም፡ ἄλσος δρυμοῦ ; ይነብሩ፡ ውስተ፡ ዖም፡ ἐν ὕλαις ; ὕλη ; ; አዕዋም፡ ; ነዋኅት፡ አዕዋም፡ ὕψος δρυμοῦ ; ውስተ፡ አዕዋሚሃ፡ ; ዕፀ፡ አዕዋም፡ τὰ ξύλα τοῦ αγροῦ ; ; ዖማት፡

a)lucus^la, deorum: ; ; ;

b)arbores^laet arbor^la(densa, opaca, procera): ዖመ፡ ባሳን፡ δρύες ; ውስተ፡ ዖም፡ ἐν πάσῃ δρυΐ ; ; ላዕለ፡ ኵሉ፡ ዖመ፡ ባሳን፡ ; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዖም፡ ዘቦ፡ ጽላሎተ፡ ξύλου κατασκίου ኵሉ፡ ዖም፡ ጽፉቅ፡ ; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዕፀወ፡ ዖም፡ ξύλου ἀλσώσους ; ዖም፡ ዘይት፡ Lud. ex Org.; in provincia ከተታ፡ homines ዖም፡ n. 995 ዐባየ፡ divinis honoribus afficiebant, Gad. T.H.; አዕዋም፡ (fructiferae) Kuf. p. 47; እለ፡ ያሰግሉ፡ ውስተ፡ አዕዋም፡ ወአእባን፡

አስከበ

II,1facere ut cubet vel jaceat^la, deponere^la, reponere^la, collocare^la, prosternere^la,

a)hominem: አስከቦ፡ ዘከብዱ፡ ላዕለ፡ ምሥዋዕ፡ ; አስከቡኪ፡ ውስተ፡ መሬት፡ በከብድኪ፡ ; ; አስከበቶ፡ ውስተ፡ ዐራት፡ ; ውስተ፡ ጎል፡ ; Deg.; ; በአረፍተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ታሰክቦ፡ ለበድን፡ ; in lectum conjicere^la(vulnerando) ; mortuos: አስከብዎሙ፡ ለአእሩግ፡ ; .

b)res, ut n. 381murum: ትወድቅ፡ ወኣስክባ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; gladium .

ዋዕር

, m. et fem. , difficilis intellectu^la, paradoxus^la: ወአማን፡ ነኪር፡ ወዋዕር፡ ውእቱ፡ ዘክርስቶስ፡ ምስጢር፡ καὶ παράδοξον ἀληθῶς ἐστὶ τὸ Χριστοῦ μυστήριον Cyr. c. ; ውስተ፡ ቅድስት፡ ወመንክርት፡ ወዋዕር፡ በአማን፡ ልደት፡ ἁγία καὶ τεθαυμασμένη καὶ παράδοξος ἀληθῶς ἀπότεξις Cyr. c. ; ኮነ፡ ዋዕረ፡ ወነከራ፡ ξένον παράδοξον Cyr. c. ; ነከራ፡ ዋዕር፡ πρᾶγμα παράδοξον hom. – : ዋዕር፡ ዘ፡ ዕፁብ፡ ልውጥሂ፡ ይ፡

በድው

m. et fem. (ut ), locus vastus^la, desolatus^la, incultus^la, desertus^la, vastitas^la, desertum^la: ; ውስተ፡ በድው፡ ἔρημος ; ; ; ; ; በድው፡ ጽሙእ፡ ; ; ( ἡ ἄνυδρος ); ; ; ; ; ; ; ምድረ፡ በድው፡ ; ; ; ; ( ἄβατος γῆ ); ; ; ብሔረ፡ በድው፡ ; በድወ፡ ገዳም፡ ; መካነ፡ በድው፡ ; በድው፡ ፋራም፡ ; ባሕር፡ በድወ፡ ይመስሎ፡ ; crebro praedicati vice usurpatur, ubi per adjectiva exponere licet: ; ትተርፍ፡ ባሕቲታ፡ ምድሮሙ፡ በድወ፡ ; በድወ፡ ትከውን፡ ኵላ፡ ምድር፡ ; ; ; ; ; ረሰየ፡ በድወ፡ ἐρημοῦν ; et adjectivi instar substantivo apponitur: የብስ፡ በድው፡ ; እምነ፡ , ut: በድው፡ ውእቱ፡ እምሰብእ፡ ወእንስሳ፡ .

ትዝምድ

(pro ትዝምድት፡ ) cognatio^la, genus^la, stirpes^la, familiae^la, progenies^la: exi እምነ፡ ምድርከ፡ ወእምነ፡ ትዝምድከ፡ ; ; እሉ፡ ትዝምደ፡ ያዕቆብ፡ ; ኂሩተ፡ ትዝምድ፡ εὐγένεια ; ἔκγονα ; in specie genus^lavel genera ejusdem aetatis^la(i.q. ትውልድ፡ ) ኵሉ፡ በበ፡ ትዝምዱ፡ ኵሎ፡ መዋዕለ፡ ; ውስተ፡ ትዝምዶሙ፡ vel በኵሉ፡ ትዝምዶሙ፡ ; Lud. Comm. hist. p. 323 n. 71.

ኀምስቱ

(i.e. ኀምስት፡ cum suff. û^la) , masculinis junctum, quinque^la: ውስተ፡ ኀምስቱ፡ ሰማይ፡ ; ውስተ፡ ኀምስቱ፡ ሰማያት፡ ; ኀምስቱ፡ መሳፍንት፡ ; ምስለ፡ እልክቱ፡ ኀምስቱ፡ ; ኀምስተ፡ ዕደው፡ ( gramm.§ 191,1); ኀምስቲነ፡ nos quinque^la

ዖም

a)lucus^la, deorum: ; ; ;

ዐያል

et ዐያሊ፡ vagus^la, palans^la, errabundus^la: እንዘ፡ ዐያለ፡ የሐውሩ፡ περιπατοῦντες ἐν ταῖς ἀνοδίαις ; ከመ፡ ንህብ፡ ዐያሊት፡ ከማሁ፡ አባ፡ ዮሐንስ፡ ዘዔለ፡ ( ውስተ፡ ገዳም፡ ) Deg.; ዐያሊ፡ errabundus^la

ጠፈር

( m. ) laqueare^la, lacunar^la, tegulum^la, tectum^la, φάτνωμα ; ; 3 ; ; ; ; ዐርጉ፡ ናሕሰ፡ ወነሠቱ፡ ጠፈረ፡ διὰ τῶν κεράμων ; στέγη ; ; ; ; ዕፀው፡ ለጠፈረ፡ ቤት፡ ወለሠራዊት፡ ; ቦኡ፡ አራዊት፡ ታሕተ፡ ጠፈር፡ ὑπὸ τὴν σκέπην ; ኀበ፡ አልቦ፡ ጠፈር፡ ; ὄροφος ; ውስተ፡ ጠፈረ፡ ጽርሐ፡ አርያም፡

a)tegulum^la, tegumentum^la, κατακαλύμματα ( τῆς σκηνῆς ) n. 1250 .

b)fornix^lacoeli vel firmamentum^la, στερέωμα ; ; ; ; ; ; ; ubi ጠፈር፡ est coelum secundum. Lud.: „in ordine septem coelorum quos Aethiopes asserunt ጠፈር፡ est infimum“. – : ጠፈር፡ ብ፡ ማገር፡

ጽጕ

, ጽጐጕ፡ , ጽጐጓት፡ (etiam ጽጓጓት፡ in F.N. 37) [vid. ሰኰት፡ col. 381] platea^la, vicus^la, forum^la: ውስተ፡ ጽጕ፡ ἐν ἀγοραῖς ; ዖዱ፡ ጽጐ፡ ; ጽጐ፡ ሀገር፡ ἡ πλατεῖα ; ግዱፍ፡ ውስተ፡ ጽጐ፡ ሀገር፡ ; ወኢያስሕትከ፡ ጽጐጒሃ፡ ἐν ταῖς ἐρήμοις ( τῆς πόλεως ) μὴ πλανῶ ; እንዘ፡ የኀልፍ፡ ጽጐጐ፡ ረከበ፡ ብእሴ፡ ቅቱለ፡ ; ውስተ፡ ጽጐጕ፡ ወምሥያጣት፡ ; በምሥያጥ፡ ወበጽጐጕ፡ ወበመራሕብት፡ ; ; ጽጐጓት፡ ወምሥያጣት፡ ; ; በእንተ፡ ፍናዋት፡ ወጽጐጓት፡ ወመራሕብት፡ F.N. 37 in tit.

a) ጽጐ፡ foras^la, in publicum^la: ያንሶሱ፡ ጽጐ፡ .

b) መኃትወ፡ ጽጕ፡ sive laternae^lasive faces^la, taedae^la: ; አዘዘ፡ ያውዕይዎሙ፡ በመኃትወ፡ ጽጕ፡ ወይሕረር፡ ሥጋሆሙ፡ n. 1319– : ጽጐጕ፡ ዘ፡ አፍአ፡ ሀገር፡ ; aliud^la: ጽጐጕ፡ ወመራሕብት፡ ዘ፡ ሸንጎ፡

ተፈየ

I,1[propagatum videtur e وَفَى integer^la, completus fuit^la, promissis stetit^la, fidem praestitit^la, IV totam dedit^lavel persolvit^larem (vid አውፈየ፡ ), unde ተፈየ፡ propriae: se committere^laalicui] fidere^la, confidere^la, fiduciam ponere^la: አነ፡ እትፊ፡ ከመ፡ seq. Indic. (paulo post: አነ፡ እትአመን፡ ከመ፡ ) ; ትተፊ፡ ላዕሌሁ፡ πέποιθας ἐπ᾽ αὐτῷ ; እተፊ፡ ላዕሌክሙ፡ θαῤῥῶ εἰς ὑμᾶς ; ውስተ፡ ሃይሞኖትከ፡ እስመ፡ ነፍስየ፡ ትተፊ፡ — Mire in hoc verbo illustrando haesitant Abyssinorum interpretes; in enim እተፊ፡ exponunt alii እትአመን፡ , alii እስእል፡ , alii እሰድድ፡ ( mitto^la); in :. ተፊየ፡ explicatur ጻፈ፡ (i.e. ጸሐፈ፡ ) et አመነ፡ . Etiam Ludolfus (sine dubio auctoritate Gregorii ductus) statuit significationes: scripsit^la, subscripsit^la(i.e. assensit^la), literas misit^la. Quae omnia (excepta interpretatione vera እትአመን፡ ) locis aliegatis prorsus refutantur. n. 574

ሉዓሌ

1)altitudo^la, celsitudo^la, loca sublimia^la: ሉዓሌ፡ ዐቢይ፡ ὕψη μεγάλα ; ዘወረወ፡ ነፍሶ፡ እመልዕልተ፡ ሉዓሌ፡ ይመውት፡ (qui se de fastigio turris praecipitat) ; ያአምር፡ ሉዓሌሁ፡ ለሰማይ፡ ; (Christus sedet) ውስተ፡ ሉዓሌ፡ ἐν ὑψηλοῖς

2)clatio^la, encomium^la, Lud. e Lit. mss.

ረሰየ

I,2[contiguum est ረሰወ፡ q.v.]

1)ponere^la τιθέναι ,

a)injicere^la, indere^la, admovere^la, ut: ረሰዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ክሣዱ፡ ; ረሰዩ፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ ቅንዋተ፡ ኀጺን፡ ; ረሰዩ፡ መኃትወ፡ እሳት፡ ውስተ፡ ገበዋቲሁ፡ (martyris) ; ; ረሰይዎ፡ (martyrem) ውስተ፡ ላህም፡ ዘብርት፡

b)transponere^la, transferre^la: እሬስዮሙ፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ እምጽልመት፡ .

c)constituere^la, praeponere^la, praeficere^la ; ነቢየ፡ ረሰይኩከ፡ n. 282 ; ; (regno in tres partes diviso) ረሰዩ፡ ለለ፡ ኵሉ፡ ክፍል፡ ብእሴ፡ ዘእሙር፡ በኀይል፡ ; .

d) ታሕተ፡ subdere^la, subjicere^la: ረሰየኒ፡ ታሕተ፡ እዴሁ፡

e)vestes applicare^la, induere^laLud. ex. Enc., ተረስየ፡

f)parare^la, praeparare^la(sicut הֵכִין ): ረሰይከ፡ ሰብአ፡ (v. ፈጠርከ፡ ) κατεσκεύασας ἄνθρωπον ; ትሬስይዎ፡ ለገሃነም፡ ; hinc ረሰየ፡ ርእሶ፡ ለ፡ aptum^lavel dignum se fecit^lavel censuit^lare .

g)imputare^la, ላዕለ፡ vel ለ፡ pers., ; ; ; ; etiam: excusationis causam alicui imputare, excusare^laaliquem, ለ፡ pers. ; .

2)ponere vel habere aliquem pro aliquo i.e.

b)habere^lavel tractare^laaliquem pro^lavel tamquam^la, et ከመ፡ , ; ; ረስዮ፡ ከመ፡ እኁከ፡ ; ወረሰይዎ፡ ከመ፡ አብድ፡

c)declarare^la: ረሰይዎ፡ ከመ፡ ዘኃጥእ፡ ἔθεντο αὐτὸν εἶναι ἀσεβῆ .

d)simulare^la, ut: ረሰየ፡ ርእሶ፡ አብደ፡ se fuere simulavit^la ; al.

3)facere^lavel reddere^laaliquem talem, convertere^larem in rem, : ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ ; ትሬስየከ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢከ፡ ; ; ; ረሰይኮን፡ ለአህጉር፡ መሬተ፡ ; ; ; ; ምኑነ፡ ኢትረሲ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ ; ; ; ; እሬስዮ፡ ላሐ፡ ለበዓላቲክሙ፡ ; ; ; vel ውስተ፡ praedicati, ut: ; ; ; ; vel ለ፡ , ut: ሠጠጠ፡ አልባሲሁ፡ ወረሰዮሙ፡ ለክልኤ፡ ; vel ከመ፡ , ut ; ; ; ; ; vel verbi Subjunctivo vel ከመ፡ , ut: ይሬስዮሙ፡ ለመካርያን፡ ይፄወዉ፡ ; ; ; እሬስየክሙ፡ ከመ፡ ትሑሩ፡ ; ; ረስዮ፡ ለቃልየ፡ ከመ፡ ያስሕቶሙ፡ ; ; .

4)facere^la, perpetrare^la, instituere^la: ; ምንተ፡ ትሬስዩ፡ τί ποιήσετε ; ; ; ; .

5)facere^laalicui aliquid, in specie: mali quid inferre^laalicui, afficere^laaliquem re; : ከመዝ፡ ለይረስየኒ፡ እግዚአብሔር፡ ; ምንተ፡ ይሬስየነ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይሬስዮ፡ ረምሕ፡ ; ; ; ; . (Passim in libris Mss. ረሰየ፡ cum ሰረየ፡ confunditur, ut ; ).

ልህቃን

1)incrementum aetatis^la: ( Christus, cum deus esset,^la) አየ፡ ልህቃነ፡ ልህቀ፡ ὁποίην λάβοι προκοπήν Cyr. c. ; ዘትስብእት፡ ውእቱ፡ ልህቃን፡ humanae^la(Christi) naturae convenit^la προκόπτειν ἡλικίᾳ Cyr. c.

2)senectus^la ውስተ፡ ልህቃነ፡ ዓመቲሁ፡ ;

3)primogenitura^la lin. 9 et p. 132 17.

ተአምረ

III,1

1)se cognoscendum praebere^la, nosci^la, cognosci^la, agnosci^la, dignosci^la, notum esse^la, innotescere^la: ተአመርኩ፡ ሎሙ፡ ἐγνώσθην αὐτοῖς ; ; ; ተአምረ፡ ἐγνώσθη ; አልቦ፡ ዘተአምረ፡ ዘገብአ፡ እምሲኦል፡ ; ; ልበ፡ ንጉሥ፡ ኢይትአመር፡ ; ; ; ከመ፡ ኢይትአመር፡ ( ut ne cognosceretur^la) ; ; ; ; ውስተ፡ ልበ፡ አብድ፡ ኢትትአመር፡ ጽድቅ፡ διαγινώσκεται ; በ፡ notae , vel እምነ፡ , ut: ልበ፡ ጠቢብ፡ ይትአመር፡ እምአፉሁ፡ ; ; ዘኢይትአመር፡ ignotus^lavel qui cognosci non potest^la, ut: አራዊት፡ እለ፡ ኢይትአመሩ፡ θῆρες ἄγωστοι ; ልበ፡ ንጉሥ፡ ኢይትአመር፡ ἀνεξέλεγκτος ; ; Deus ኢኮነ፡ ስዉረ፡ ዘኢይትአመር፡ ዳእሙ፡ ጥዩቀ፡ አእመርናሁ፡ ; ኀይላት፡ ዘኢተአምሩ፡ .

2)sese invicem agnoscere^la (nisi III,3legere malueris).

3)sibi invicem indicare vel designare aliquid i.e. convenire^lade signo: በከመ፡ ተአምረ፡ (v. ተአመረ፡ ) ምስለ፡ ዳዊት፡ ለስምዕ፡ .

4)signum dare^la(aliâs III,2), ut: እመ፡ ኢተአምረ፡ በቃለ፡ ቀርን፡ .

ዐቀበ

I,1[ رَقَبَ ] ይዕቀብ፡ , Imperat. ዕቀብ፡ (forma ዕቅብ፡ in editione Laur. lapsu calami scripta videtur),

1)custodire^la, , ; ; ; ; ; ; gregem ; ; ኮነ፡ የዐቅብ፡ አባግዐ፡ አቡሁ፡ ; urbem ; portam ; ; ; hortum ; እምነ፡ ab^laaliquo: የዐቅብ፡ ገነተ፡ እምአዕዋፍ፡ ; ከመ፡ ይዕቀቡ፡ ዘርኦሙ፡ እምገጸ፡ ቋዓት፡ ; ; homines: እለ፡ የዐቅቡኪ፡ ; እመ፡ ብከ፡ አዋልደ፡ ዕቀቦን፡ ; ለወለትከ፡ አጽንዓ፡ ዐቂቦታ፡ ; .

a): vigilare^la, excubias agere^la, ; ; ; ; ; ሠገራት፡ የዐቅቡ፡ እንተ፡ ኵለሄ፡ Org.

b)tueri^la, incolumem servare^la, defendere^la: ; ; ; ; n. 978 ; ; ዐቀበ፡ መንፈስየ፡ ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ ab^la: ; ; ; .

c)custodire aliquid i.e. caute uti^la, cautionem adhibere^la( in Acht nehmen^de): ዕቀብ፡ እገሪከ፡ ; ዐቂበ፡ ልሳን፡ Fal.; ዘየዐቅብ፡ አፉሁ፡ ; ; ርእሶ፡ vel ነፍሶ፡ i.q. cavere^la: ዕቀቡ፡ ነፍሰክሙ፡ ; ; ; ዐቀብኩ፡ ነፍስየ፡ ከመ፡ ኢይብላዕ፡ Tob.1,11; ዕቀቡ፡ ርእሰክሙ፡ እምነ፡ አማልክት፡ 1 ; ከመ፡ ይዕቀቡ፡ ነፍሶሙ፡ እምዝሙት፡

d)rationem^lavel curam habere^laalicujus, respicere^la, colere^la: ዕቀብ፡ እመከ፡ μὴ ὑπερίδῃς τὴν μητέρα σου ἐπιμελεῖσθαι ; ዕቀቢ፡ ያዕቆብሃ፡ ; ἐπισκέπτεσθαι ; ἐπιμελεῖσθαι ; ዕቀብ፡ ዐርከከ፡ στέρξον .

2)observare^la, attendere^la, ; rei: ዘየዐቅብ፡ ንፋሰ፡ ; ዕቀብ፡ ፍናዊሃ፡ ἐνεδρεύειν ; ዕቀብ፡ አፈ፡ ንጉሥ፡ ; ዘየዐቅብ፡ ተግሣጸ፡ ; ዐቀበ፡ ኵሎ፡ ፍናውየ፡ ; ; in malam partem: callide attendere^la, insidiari^la, ; ሶበ፡ አበስኩ፡ እምዐቀብከኒ፡ .

3)servare^la, observare^lapraecepta, legem al.: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዕቀቡ፡ ጽድቀ፡ ; ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይጥዕም፡ እምነ፡ ዐቂበ፡ ትእዛዙ፡ ; ; ; ; ; ; ; sabbathum, festum ; ; ; ; ; foedus ; ; .

4)servare^la, reservare^la, asservare^la: ዐቂብ፡ ( አውጽኦ፡ ) ; : ; ; ; ; ; ; ማሕፀንተ፡ F.N. 29; ; ; ; .

a)in animo servare, memoria tenere^la: ዐቀብኩ፡ ነገሮ፡ በልብየ፡ ; ; ; ዐቀቦ፡ ( ለሕልም፡ ) ውስተ፡ ልቡ፡ apocr.; ; 1 ; ; .

α)peccata ( remissione): ዐቀብከ፡ ሊተ፡ ኀጢአተ፡ ንእስየ፡ ; M.M. f. 96.

β)reticere^la: አብድ፡ ኢይክል፡ ዐቂበ፡ ነገር፡ ዘሰምዐ፡ .

b)conservare^la: ዐቀብከ፡ ሎቱ፡ ዘንተ፡ ምሕረተ፡ 3 ዐቀበ፡ መራደ፡ ; ዘዐቀበ፡ ፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ ( κρατῶν ) ; ; ; ; omisso , . – : ዐቀበ፡ ዘ፡ ጠበቀ።

ʿaqaba

Grébaut
ዐቀበ፡ ልቡና፡ ʿaqaba lǝbbunā «garder fidélité^fr» በእንተ፡ ዘሐነፁ፡ ማኅፈደ፡ ዐላውያነ፡ እግዚአብሔር፡ ወጻመዉ፡ ከንቶ፡ ሶበ፡ ሐለዩ፡ እኩየ፡ ወኤቦርሰ፡ ኢኀበረ፡ ምስሌሆሙ፡ ዳእሙ፡ ዐቀበ፡ ልቡናሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ዘእንበለ፡ ድነት። 157, ልቡና፡
35

Leslau
ዐቀበ ʿaqaba (yǝʿqab) guard^en, stand guard^en, watch^en, keep watch^en, keep safe^en, safequard^en, keep^en, tend^en (flocks), preserve^en, take care of^en, care for^en, take heed^en, protect^en, handle with care^en, observe^en (the law, a holiday) 66a

አገጸወ

II,2in^lafaciem i.e. conspectum proponere^laalicui aliquid i.e.

a)ostentare^la: quum abessem ጸላእያንየ፡ ክህሉኒ፡ በተጥባበ፡ ነገረ፡ ሐሰት፡ ለሀጕልየ፡ ወአገጸዉ፡ ኀቤከ፡ (compellat Herodem) ፅሩዐ፡ በገጸ፡ ጽድቅ፡ n. 1211

b)ostendere^la, demonstrare^la: ያጌጹ፡ ; በእንተ፡ de re i.e. rem: ወያጌጹ፡ በእንቲአሁ፡ ከዊነ፡ አፍቅሮ፡ ክርስቶስ፡ ለዮሐንስ፡ ፈድፋደ፡ እምጴጥሮስ፡ (hoc ostenditur eo quod Christus Joannem magis diligebat quam Petrum) ; ላዕለ፡ contra^laaliquem: ለእመ፡ ጐንደየ፡ ኅሊና፡ (sc. cogitatio mala) ውስተ፡ ልቡ፡ ያጌጹ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ ከመ፡ ያፈቅሮ፡ ሎቱ፡

ውስተ

, suffixis pronominibus ውስቴት፡ , ut: ውስቴቱ , ውስቴታ፡ al. ( gramm.§ 167,4).

I) ውስተ፡ simplex, in medio^lavel in medium^laalicujus i.e.

1)ad significandum

a)commorationem in loco: in^la( ἐν ), ; መሥኤ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ; ይነብሩ፡ ውስተ፡ ጽልመት፡ ; ውስተ፡ ሐመር፡ ; እለ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ውስተ፡ ሰማያት፡ ; ሰርዌ፡ ዘውስተ፡ ዐይንከ፡ ; ; ሞቱ፡ ውስተ፡ ማይ፡ ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ብሔር፡ ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ አፉሁ፡ ; ውስተ፡ እደ፡ እግዚአብሔር፡ ; .

b)in superficie rei: in^la, super^la, ( an , auf ), ኢሀለወ፡ ውስተ፡ መካኑ፡ ; ; ይኩኑ፡ ውስተ፡ ጠፈረ፡ ሰማይ፡ ; ይብዝኁ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ዘበቈለ፡ ውስቴቱ፡ ; ቅናተ፡ ሰንፔር፡ ውስተ፡ ሐቌሁ፡ ; ይሰክቡ፡ ውስተ፡ ዓራታት፡ ; ; .

c)propinquitatem et viciniam: in^la, ad^la, እንዘ፡ ሀለውኩ፡ ውስተ፡ አጥባተ፡ እምየ፡ ; ; እመ፡ ነበርከ፡ ውስተ፡ ማእድ፡ ; ነበረት፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ ; ; ; ውስተ፡ አፍላግ፡ ነበርነ፡ ; ; .

d)ubi ad multitudinem refertur: inter^la, ከመ፡ ዐንበሳ፡ ውስተ፡ እንስሳ፡ ; ሳኦልሂ፡ ውስተ፡ ነቢያትኑ፡ ; ; ኢይትኌለቍ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ .

2)ad significandam motionem

a)in^la( εἰς אֶל ): ሖረ፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ ; ; ; ውስተ፡ እሳት፡ ይትወደይ፡ ; ; ነሥኦ፡ ውስተ፡ ሀገር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al. sexcenties; አግብኦሙ፡ ውስተ፡ እደ፡ ; ጸሐፎ፡ ውስተ፡ መጽሐፍ፡ ; ሐወጸት፡ ውስተ፡ መቃብር፡ ; ጸውዐክሙ፡ እምጽልመት፡ ውስተ፡ ብርሃን፡ ; .

b)in^la, super^la, ad^la: ይወርድ፡ ከመ፡ ጊሜ፡ ውስተ፡ ሣዕር፡ ; ኢይዕረጉ፡ ውስተ፡ ደብር፡ ; ; እመ፡ ዐርጉ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ; ይወድቅ፡ ውስተ፡፡ ምድር፡ ; ይዘብጡክሙ፡ ውስተ፡ መላትሒክሙ፡ ; ወረድከ፡ ውስተ፡ ደብረ፡ ሲና፡ ; ሤሞሙ፡ ውስተ፡ ጠፈር፡ ; .

c)versus^la: አልዐለ፡ በትሮ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ n. 909 ; ትኔጽሩ፡ ላዕለ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ; እዘርዎሙ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ነፋሳት፡ .

d)inter^la: ኢትዝርኡ፡ ውስተ፡ ሦክ፡ ; ; ; ; .

e)in specie usurpatur post verba

α)addendi et conjungendi: ad^la, cum^la, ይትዌሰኩ፡ ውስቴቶሙ፡ ፈላስያን፡ ; ; ኢደመሮን፡ ውስተ፡ አባግዐ፡ ላባ፡ ; ; ይቶስሑ፡ ማየ፡ ውስተ፡ ወይን፡ .

β)praeficiendi: አኰነኖ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ግብጽ፡ ; ውስተ፡ ብዙኅ፡ እሠይመከ፡ ; ; እለ፡ ተአዘዙ፡ ውስተ፡ ሕንጻ፡

γ)mutandi, faciendi, fiendi, in^la: ሥሓቀክሙ፡ ሚጥዎ፡ ውስተ፡ ላሕ፡ ; እሬስየከ፡ ውስተ፡ ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ ; ; ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ .

II)Componitur cum aliis praepositionibus:

1) በውስተ፡ in medio alicujus i.e.

a)in^la, intus in^la: በውስተ፡ ባሕር፡ ; በውስተ፡ ዛቲ፡ ሀገር፡ ; ; ; ; ; በውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ; በውስተ፡ እስራኤል፡ ; በውስተ፡ ገራውህ፡ ; በውስተ፡ ቤቱ፡ ; ; ትትኀፀብ፡ በውስተ፡ ተከዚ፡ ; ; በውስተ፡ ሞት፡ ; .

b)in^la, super^la, በውስተ፡ ምስካብየ፡ ; ; በውስተ፡ ርእሰ፡ ደብር፡ ; ; በውስተ፡ ምሥዋዕ፡

c)inter^la: ; ; ; ; ; ; በውስተ፡ ምሳሓት፡ .

d)passim post verba accipiendi: ex^la, (cfr. በኀበ፡ ), እብላዕ፡ በውስተ፡ እዴሃ፡ ἐκ τῆς χειρὸς αὐτῆς ; ንስማዕ፡ በውስተ፡ አፉሃ፡ .

2) እምውስተ፡ e medio^lai.e.

a)ex^la: ይዌውዑ፡ እምውስተ፡ አድባር፡ ; ; ዘይወፅእ፡ እምውስተ፡ አፍ፡ ; ; ; ; ; ; ; እምውስቴታ፡ ይትገበር፡ ; ; .

b)de^la, a^la: ወረደት፡ እምውስተ፡ ገመላ፡ ; ያሴስል፡ ሐመደ፡ እምውስተ፡ ምሥዋዕ፡ ; ; አሣእኒክሙ፡ ኢበልየ፡ እምውስተ፡ እገሪክሙ፡ ; ወድቀ፡ እምውስተ፡ መንበሩ፡ ; .

c)ex^la, inter^la(ubi de parte multitudinis agitur): እስመ፡ እምውስቴትነሂ፡ ቦ፡ ዘይረሥእ፡ ; አልቦ፡ እምውስቴቶሙ፡ ዘየዐብዮ፡ ; ; ዘእምውስቴቱ፡ κατὰ μέρος ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

3) እንተ፡ ውስተ፡ per medium^la, per^la: ወፅአ፡ ሐጹ፡ እንተ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ ; ; ሓወጸት፡ እንተ፡ ውስተ፡ መስኮት፡ ; .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose