Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

(etiam per ኅ፡ ), fem. et m. , እራሓት፡ [ad رَحَّ , رَحْرَحَ , quibus potestas lati^la, ampli^laet aequalis^la(flach) inest, referendum videtur] palma^lamanus cum carpo^la, καρπός , እራሓ፡ ሰፍሐት፡ ለነዳይ፡ ; ; እራሓተ፡ እደዊሁ፡ ; τὰ ἴχνη τῶν χειρῶν ; ሰላም፡ ለእራሓትኪ፡ I ; precantium est አንሥኦተ፡ እደዊነ፡ እንዘ፡ ስፉሓት፡ እራሓቲሆን፡ F.N. 14; አንስት፡ ትሰፍሕ፡ እደዊሃ፡ ወእራሓ፡ ለውሂብ፡ ; እራሕ፡ ዘይምን፡ Enc.; እራሐ፡ መዝራዕት፡ Lud. e Mss. Colb.

a)manus^la: ኵሉ፡ ውስተ፡ እራሕነ፡ (dicit Deus) ; ; በእራሑ፡ ፈጠረ፡ ኵሎ፡

b)planta^lapedis: ኢገብረ፡ (Pachomius) አሣእነ፡ ለእራሐ፡ እግሩ፡ Enc. – : እራሕ፡ ዘ፡ መበላ፡ እጅ፡ (v. መብያእጅ ).

ዐረየ

I,2, rarius I,1[vic. ዐረቀ፡ et ዐረከ፡ ]

1)Intransit. I,1et I,2; I,1 ይዕሪ፡

a)aequum^la, planum esse^lavel fieri^la: ወይዕሪ፡ ምድር፡ εἰς ὁμαλισμὸν τῆς γῆς ; የዐሪ፡ ፍኖተ፡ መብእስ፡ ; አድባር፡ ወአውግር፡ ይቴሐቱ፡ ወአፍላግ፡ ወመዓምቅት፡ ይዔርዩ፡ ወይከውኑ፡ መጽያሕተ፡

b)aequalem^la, aequabilem esse^lavel fieri^la, aequari^la, exaequari^la, passim adverbiis aequaliter^la, aequabiliter^lavertendum: እስከ፡ ይልህቅ፡ ወይዔሪ፡ ጽሕምክሙ፡ ; ይዔሪ፡ መዓልት፡ ወሌሊት፡ አመ፡ ፳ወ፭ ለወርኀ፡ መጋቢት፡ ; ; ኵሉ፡ ዐረየ፡ ወኅቡረ፡ ዐለወ፡ ; ; እስመ፡ መልክእ፡ ለመልክኡ፡ ይዔሪ፡ ወአርአያ፡ ለአርአያሁ፡ Cyr. ad

c)congruere^la, convenire^la, consentire^la: ምስለ፡ ብሉይ፡ ኢየዐሪ፡ ; ዕሩያነ፡ ምክር፡ ለክሒድ፡ ወኢይዔርዩ፡ ለምክር፡ ሠናይ፡ ; ሶበ፡ ዘመሩ፡ ወሶበ፡ ዐረዩ፡ ኵሎሙ፡ በ፩ ቃል፡ ; .

2)Transit. I,2

a)exaequare^la, complanare^la: ዐርዩ፡ መጽያሕቶ፡ ; ; ; እዔርያ፡ (v. ኣዔርያ፡ ) .

b)unire^la, conciliare^la: ከመ፡ ተዐርዩ፡ ልበ፡ ὁμόφρονες ; ዐርዮ፡ ግዕዝ፡ ὁμόνοια ; ዐርዮ፡ ὁμόνοια ; እስመ፡ ኮነ፡ ዐርዮ፡ በማእከሎሙ፡

c)idem facere^lavel pati cum^laaliquo; passim adverbiis simul^la, unâ cum^lavertendum: እምከመ፡ ዐረይነ፡ ሕማመ፡ ንዔሪ፡ ክብረ፡ ; ; ; ; .

d)aequiparare^la, ut videtur: ከመ፡ መቅሠፍተ፡ ልሳን፡ ንዔሪ፡ በኵሉ፡ እኩይ፡ μάστιξ γλώσσης πᾶσιν ἐπικοινωνοῦσα – Voc. Ae.^la: ይዔሪ፡ ዘ፡ ይትአከል፡ ; ዐረዩ፡ ዘ፡ አስተካከሉ።

ኵሉ

i.e. ኵል፡ III m. ( gramm.§ 157,2) ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).

A)Refertur ad res multas, individua multa, et latine redditur omnis^la. Quam ubi significationem habet, secundum genera et numeros variare licet, ut fem. ኵላ፡ , m. ኵሎሙ፡ , fem. ኵሎን፡ , quamquam plerumque ኵሉ፡ sine ulla mutatione nominibus fem. et m. , et , apponitur. Sed ubi omnes^laad II vel I refertur, harum personarum pronomina voci ኵል፡ suffigantur necesse est, ut: ኵልነ፡ , ኵለነ፡ nos^laomnes^la, ኵልክሙ፡ m. , ኵልክን፡ fem. , ኵለክሙ፡ , ኵለክን፡ vos^laomnes^la.

1)omnis^la, omnes^la,

a)(vel subsantive): ከመ፡ ትቅትል፡ ኵለነ፡ ; አበ፡ ኵልነ፡ ; ብዙኀ፡ ንስሕት፡ ኵልነ፡ ; ; ኵልነ፡ ኃጥኣን፡ ንሕነ፡ ; ; ; ኵልክሙ፡ ; ; ; ; ; እመሂ፡ ኵሎሙ፡ ዐለዉከ፡ ; ; ; crebro etiam ኵሉ፡ omnes^la, ut ; ; ; ; ; al., et omnia^la ; ; ; ; ; ; al. n. 815

b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):

α)sive utrumque in : ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; እነግር፡ ኵሎ፡ ስበሓቲከ፡ ; ኅድግዋ፡ ለኵሉ፡ ርስሐት፡ ; ኵላ፡ እከይ፡ ; ኵሎ፡ ንዋዮሙ፡ ; ኵሉ፡ እኪት፡ እንተ፡ ; አይድዖሙ፡ ዘኵሎ፡ ቃለ፡ ; ኵላ፡ ትእዛዝየ፡ ; ኵሉ፡ ሕዝብ፡ ; ኵሎ፡ አምሳለ፡ .

β)sive utrumque in : ኵሎሙ፡ ኃጥኣን፡ ; ; ; ለኵሎን፡ ኀጣውእ፡ ; .

γ)sive ኵሉ፡ solum in : ኵሎን፡ በረከት፡ ; ኵሎሙ፡ ይእቲ፡ ትውልድ፡ ; ; .

δ)sive ኵሉ፡ solum in (in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ ; ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ ; ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ ; ; ; .

ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ ; ; ; ; al.

2)omnis^lai.e. quivis^la, unusquisque^la, (jeder): ለኵሉ፡ ነፍስ፡ ; ; ኵሉ፡ ዐራት፡ ; ኵሉ፡ ለባዊ፡ ; አተወ፡ ኵሉ፡ ውስተ፡ ርስቱ፡ ; ያስተርኢ፡ ለዐይነ፡ ኵሉ፡ ወያአምር፡ ኵሉ፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ዘሰአለከ፡ ; ; 1 ; ἕκαστος ; ; ; ; etiam ኵሉ፡ ኵሉ፡ omnes^laet^lasinguli^la Enc.

a)ullus^la, quicumque^la ; ; ; Kuf. p. 166, l. 12; cum negandi particula: nullus^la, nihil^la ; ; ; ; ; .

b)omnis^lageneris^la, quilibet^la, varius^la, ; ; ; ; .

3) ኵሉ፡ universum^la, universitas^larerum^la: አምላከ፡ ኵሉ፡ ; እግዚአ፡ ኵሉ፡ Lit.; እንተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ catholica^la, ut: ቅድስት፡ እንተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Cyr. ad ; ; ; ;

B)Refertur ad rem unam, continuam, et latine vertitur: totus^la. Quam ubi significationem habet, nonnisi formas ኵሉ፡ et ኵላ፡ adhibere licet, eaeque nonnisi cum nominibus componuntur. (Ad nomina vel ad personas I et II et I, II, III relata, vox totus^lanomine ኵለንታ፡ exprimitur). Exempla: ውስተ፡ ኵሉ፡ ምድር፡ ; ; ኵሉ፡ ሕዝቦሙ፡ ; ኵሎ፡ በግዖ፡ ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ሥጋሁ፡ ; ኵሉ፡ ሕንጻ፡ ; ኵላ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ; በኵሉ፡ ልብክሙ፡ ; ; ኵላ፡ ሌሊተ፡ ; ; .

Cross-references: Adverbialiter usurpatur

a) ኵሉ፡ prorsus^la: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ .

b) በኵሉ፡

α)omnino^la, prorsus^la ὅλως .

β)quaqua^la, ubique^la, omnifariam^la: πάντη ; ; በኵሉ፡ ኀበ፡ ubicumque^la ; ; ; ubicumque^la ውስተ፡ ኵሉ፡ ዘ፡ .

ዓለም ዓለም

, m. et fem. (ut ; ; ; ; ), ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo 91]

a)aevum^la, saeculum^la, tempus antiquum^la: ዓለምነ፡ ; Henoch ኮነ፡ አርአያ፡ ለዓለም፡ ከመ፡ ይነስሑ፡ γενεαί ; ቀደምተ፡ ዓለም፡ ; ; በከመ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ ; እምዓለም፡ .

b)tempus remotissimum^lasive praeteritum sive futurum, tempus perpetuum^la, saecula^la, aeternitas^la, αἰών , αἰῶνες , Deus ንጉሠ፡ ዓለም፡ ; ; ; እግዚአ፡ ዓለማት፡ ; በኵሉ፡ ዓለማት፡ ዘይመጽእ፡ ; እስከ፡ ኵሎን፡ ዓለማት፡ ; አበ፡ ዓለም፡ ; እስከ፡ መዋዕለ፡ ዓለም፡ .

α) እምዓለም፡ ab aeterno^la ; ; , al.

β) ለዓለም፡ in aeternum^lavel perpetuum^la ; ; al., vel ለዓለመ፡ ዓለም፡ ; ; , vel እስከ፡ ለዓለም፡ usque in aeternum^la ; ; ; ; ; .

γ) ዘለዓለም፡ aeternus^lavel perpetuus^la, ; ; ; ; ; ; ; al.; ቊርባኖሙ፡ ዘለዓለም፡ ( perpetuum^lavel juge^la) Lit. Joh. c) homines^lasingulorum aevorum^lavel saeculorum^la, γενεά ; ዓለም፡ ቀደምት፡ . d) aeon^lavel saeculum^la, quatenus hic aeon aeoni venturo opponitur a Judaeis et Christianis ( Weltlauf^de): ; ; ; ; ዝንቱ፡ ዓለም፡ ; ; ; ዝዓለም፡ et ዘይመጽእ፡ ዓለም፡ Org.

2)mundus^la,

a)rerum universitas^la, res creatae^la, ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ἐν ἀμετρήτῳ κτίσει ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ ; ; ; ; ; ; ( κτίσις ); laudant eum coeli et terrae ምስለ፡ ኵሉ፡ ዓለሞሙ፡ ( σὺν τῷ κόσμῳ αὐτῶν ) ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ἀπ ’ ἀρχῆς κόσμου ; ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ ወእስከ፡ ለዓለም፡ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος ; n. 952 .

b)orbis terrarum^la: መልአ፡ ኵሉ፡ ዓለም፡ ማየ፡ ; οἰκουμένη ; ; ; ; ; ; Jes.13,5; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ዓለም፡ πάσης τῆς γῆς ; κόσμος ; ; ; ; ; al.

c)passim incolae terrae^la, homines^la: ኵሉ፡ ዓለም፡ ; ; ; ; .

d)mundus^lavel saeculum^lasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur

α)Deo, rebus divinis, ecclesiae: ; ; ; ; ; ; ; ; ፍትወተዝ፡ ዓለም፡ ; ፍትወታተ፡ ወጣዕመ፡ ዝዓለም፡

β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ ; ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡

, m. et fem. (ut ; ; ; ; ), ዓለማት፡ [ עוֹלָם ܥܳܠܰܡ عَالَمٌ ; de hujus nominis perantiqui etymo 91]

α) እምዓለም፡ ab aeterno^la ; ; , al.

β) ለዓለም፡ in aeternum^lavel perpetuum^la ; ; al., vel ለዓለመ፡ ዓለም፡ ; ; , vel እስከ፡ ለዓለም፡ usque in aeternum^la ; ; ; ; ; .

2)mundus^la,

c)passim incolae terrae^la, homines^la: ኵሉ፡ ዓለም፡ ; ; ; ; .

d)mundus^lavel saeculum^lasensu biblico et ecclesiastico, quatenus opponitur

α)Deo, rebus divinis, ecclesiae: ; ; ; ; ; ; ; ; ፍትወተዝ፡ ዓለም፡ ; ፍትወታተ፡ ወጣዕመ፡ ዝዓለም፡

β)vitae monachorum et eremitarum, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ዓለም፡ እምቅድመ፡ ይመንኵስ፡ ፳ ዓመተ፡ ; ; ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡

ʿālam

Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ መናኒ፡

ʿālam

Cross-references: for መናኔ፡ ዓለም፡ መናኒ፡

ምልእ

1)plenitudo^lai.e. id, quod implet vel quo impletur spatium: ንሥኡ፡ ምልአ፡ እደዊክሙ፡ ሐመደ፡ ; n. 150 ምልአ፡ ሕፍኑ፡ ; ምልአ፡ እድ፡ ሐሪጽ፡ ; ; ; ; ምልአ፡ ቤት፡ ወርቀ፡ እመ፡ ወሀበኒ፡ . Conjunctum በ፡ et vertere licet totus^la, universus^la, omnes omnino^la: ኵሉ፡ ዓለም፡ በምልኡ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; F.M. 10,2; pariter በምልአ፡ ልብክሙ፡ plenitudine^lavel integritate cordis^lai.e. toto^lavel integro corde^la ; ; .

mǝlʾ

Grébaut
ምልእ፡ mǝlʾ «plénitude^fr» ― ምላት፡ Ms. BNFabb217, fol. 33v.
76

Leslau
ምልእ mǝlʾ fullness^en, that which fills^en; also refers to the mode of singing, ጐደሎ ; ምሉእ፡ (Grébaut)
በምልእ ba-mǝlʾ- with suffix pronouns fully^en, completely^en; e.g. በምልኡ bamǝlʾu he fully^en, he completely^en, በምልኦሙ፡ bamǝlʾomu all of them^en, they together^en
ምልአ፡ ሕፍን mǝlʾa ḥǝfn handful^en, ሕፍን፡
ምልአ፡ እድ mǝlʾ ʾǝd handful^en, እድ፡
በምልአ፡ ልብከ bamǝlʾa lǝbbǝka with all your heart^en, ልብ፡ 342a

ኀያል

(cujus formam fem. equidem nusquam legi, gramm.§ 129, b, δ ), ኀያላን፡ nec non ኀየልት፡ ( etiam formam ኀየላት፡ pro ኀያላት፡ inveni)

1)de personis: fortis^la, potens^la, validus^la, strenuus^la, ( ἰσχυρός , δυνατός , δυνάστης ), de Deo ; ; ; ; 1 ; de hominibus: ኢይዘሀር፡ ኀያል፡ በኀይሉ፡ ; ሰብእ፡ ኀየልት፡ (v. ኀያላን፡ ) ; ዕደው፡ ኀያላን፡ ( ἄνθρωπος ἰσχύων ) ; ድኩም፡ ; ; ኵሉ፡ ዕደው፡ ኀያላን፡ ; ኩን፡ ኀያለ፡ በቅድመ፡ ሰብእ፡ ; ; ኀያል፡ ውእቱ፡ በኵሉ፡ ኅቡኣት፡ ጽድቅ፡ ; ነገሥት፡ ኀያላን፡ ; ጥቀ፡ ኀያል፡ titulus Regis Aethiopiae, Lud.; de brutis . Crebro ኀያል፡ , vice substantivi usurpatum, significat vel heroem^lafortitudine et robore valentem vel potentem^laauctoritate et potestate pollentem: ; ; ኀያላንኪ፡ ; ; ; ; ; ፫ኀየልት፡ ; ; ኀያላነ፡ ፈርዖን፡ ; ኀያላን፡ ዘንጉሥ፡ ; ; ; ; ; ; hinc እግዚአ፡ ኀያላን፡ ὁ κύριος τῶν δυνάμεων ; ; ; ; ; . In malam partem ኀያል፡ heros^laest gloriosus^lavel tyrannus^laSyn. (in ad hist. n. 55).

2)de rebus: validus^la, firmus^la, violentus^la, vehemens^la, ነፋስ፡ ኀያል፡ ; ; ዐባር፡ ኀያል፡ ጥቀ፡ ; ማየ፡ ፈለግ፡ ኀያለ፡ (Acc.) ; ውኂዝ፡ ኀያል፡ ποταμὸς βίαιος ; ኀያል፡ ሥርዐትከ፡ ; de lapide: firmus^la, durus^la: እብነ፡ አድማስ፡ ኀያል፡ (Lud.). — Adv. ኀያለ፡ vehementer^la, ut: ፈድፋደ፡ ወኀያለ፡ . – Voc. Ae.: ኀያል፡ ዘ፡ ብርቱ፡

ኵሉ

i.e. ኵል፡ III m. ( gramm.§ 157,2) ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).

1)omnis^la, omnes^la,

b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):

β)sive utrumque in : ኵሎሙ፡ ኃጥኣን፡ ; ; ; ለኵሎን፡ ኀጣውእ፡ ; .

γ)sive ኵሉ፡ solum in : ኵሎን፡ በረከት፡ ; ኵሎሙ፡ ይእቲ፡ ትውልድ፡ ; ; .

δ)sive ኵሉ፡ solum in (in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ ; ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ ; ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ ; ; ; .

ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ ; ; ; ; al.

a)ullus^la, quicumque^la ; ; ; Kuf. p. 166, l. 12; cum negandi particula: nullus^la, nihil^la ; ; ; ; ; .

b)omnis^lageneris^la, quilibet^la, varius^la, ; ; ; ; .

Cross-references: Adverbialiter usurpatur

a) ኵሉ፡ prorsus^la: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ .

b) በኵሉ፡

α)omnino^la, prorsus^la ὅλως .

β)quaqua^la, ubique^la, omnifariam^la: πάντη ; ; በኵሉ፡ ኀበ፡ ubicumque^la ; ; ; ubicumque^la ውስተ፡ ኵሉ፡ ዘ፡ .

ትፍሥሕት

, fem. et m. , ትፍሥሕታት፡ , laetitia^la, gaudium^la, εὐφροσύνη , χαρά al., ; ; ; ( χορός ); ; ; ; ; በትፍሥሕት፡ ; አልቦ፡ ትፍሥሕት፡ ዘይኄይስ፡ እምሐሤተ፡ ልብ፡ ; ወይን፡ ለትፍሥሕተ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ተፈጥረ፡ ; ; ; ; ; ትፍሥሕት፡ ወሐሤት፡ ; ; ; ( προσδοκία ); ; ; ለብሰት፡ አልባሰ፡ ትፍሥሕታ፡ ; ; ; ; ; ; (ubi χαράν legisse videntur); ἀγαλλίαμα ; ; ይከውነኒ፡ ትፍሥሕተ፡ እስከ፡ አመ፡ እመውት፡ ; ባቲ፡ ይሰልጥ፡ ትፍሥሕቶ፡ αὕτη ἡ μερὶς τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ ; ትፍሥሕታተ፡ ሰማይ፡ ;

a)deliciae^la, voluptas^la, τρυφή ; ; ; ኵሉ፡ ዕፀ፡ ትፍሥሕት፡ ; ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ; ; እመ፡ ትሬስዮን፡ ትፍሥሕተ፡ ለሰንበታት፡ τρυφερά .

b)solatium^la, παράκλησις ; .

c)res laetae^lavel secundae^la, dies laeti^la: በትፍሥሕት፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ; .

d) በትፍሥሕት፡ προθύμως promte^la, alacriter^la, libenter^la, ; ; φιλοφρόνως Platt.

e)alacritas^la, confidentia laeta^la( Freudigkeit^de), ἔντευξις ; ; ; n. 1351

ኰስተረ

quadril. I, rarius ኰሰረ፡ I,1[nescio an حَسَرَ retexit^la, decorticavit^la, scopis purgavit^la, قَشَرَ decorticavit^la, خَشَرَ mundavit^laa quisquiliis, comparare liceat]

a)depurgare^la, repurgare^la, amoliendo rudera, pulverem, purgamenta, al.: ኰስተሩ፡ መካነ፡ ጎልጎታ፡ ; ኰስተረ፡ ወግረ፡ ; Titus priusquam milites ad oppugnanda moenia admoveret, አዘዘ፡ ከመ፡ ይኰስትሩ፡ ዐውደ፡ ሀገር፡ ወያልምጹ፡ ጐጻጕጸ፡ እምፍኖት፡ ውይድፍኑ፡ ግበባተ፡ ወያስተዓርዩ፡ ወይጺሑ፡ ፍኖተ፡ ወኢይትዐቀፉ፡ በምንትኒ፡ ; ቀዲሐ፡ ማይ፡ ወኰስትሮ፡ ኵስሐ፡ አፍራስ፡

b)emundare^la, scopis purgare^ladomum: Judas Maccabaeus አዘዘ፡ ይኰስትሩ፡ መቅደሰ፡ ; ; ኰስተረ፡ አብያተ፡ ማይ፡ Enc.; jusserunt, ኵሉ፡ ዘይኰስር፡ ቤቶ፡ ይግድፍ፡ ጕድፎ፡ ውስተ፡ ጎልጎታ፡ (sed mox ኰስተረ፡ ).

c)verrere^la: ይኰስሩ፡ አፍሓመ፡ በእደዊሆሙ፡

d)circumpurgare^la, interpurgare^la, putare^laarbores: ኵሉ፡ ዕፅ፡ ዘያስተሓምሙ፡ ቦቱ፡ ወይዋሕይዎ፡ እንዘ፡ ይኰሰትሩ፡ ዐውዶ፡ τῶν δένδρων ὅσαπερ ἂν χειρῶν γεωργικῶν καὶ τῆς ἄλλης ἐπιμελείας ἀπολαύσαντα Chrys. ho. – Voc. Ae.:^la ጼሐ፡ ኰስተረ፡ ቀጽዐ፡ ዘ፡ ጸረገ፡ ; aliud^la: ኰስተረ፡ ዘ፡ ቀጽዐ፤ ጼሐ፡ ዘ፡ ጸረገ።

ዖም

, m. et fem. , et , ዖማት፡ et plerumque አዕዋም፡ densa arborum^lavel virgultorum^la, saltus^la, silva^la, nemus^la: ἕλος vel ἕλη ( carectum^la); ይበቍል፡ ዖም፡ ውስተ፡ በድው፡ ; ; ; δρυμός , δρυμοί ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዖም፡ ብዙኅ፡ ; ; ; ተኀብኡ፡ ውስተ፡ ዖም፡ εἰς τὰ ἄλση ; ዖም፡ ገዳም፡ ἄλσος δρυμοῦ ; ይነብሩ፡ ውስተ፡ ዖም፡ ἐν ὕλαις ; ὕλη ; ; አዕዋም፡ ; ነዋኅት፡ አዕዋም፡ ὕψος δρυμοῦ ; ውስተ፡ አዕዋሚሃ፡ ; ዕፀ፡ አዕዋም፡ τὰ ξύλα τοῦ αγροῦ ; ; ዖማት፡

a)lucus^la, deorum: ; ; ;

b)arbores^laet arbor^la(densa, opaca, procera): ዖመ፡ ባሳን፡ δρύες ; ውስተ፡ ዖም፡ ἐν πάσῃ δρυΐ ; ; ላዕለ፡ ኵሉ፡ ዖመ፡ ባሳን፡ ; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዖም፡ ዘቦ፡ ጽላሎተ፡ ξύλου κατασκίου ኵሉ፡ ዖም፡ ጽፉቅ፡ ; ታሕተ፡ ኵሉ፡ ዕፀወ፡ ዖም፡ ξύλου ἀλσώσους ; ዖም፡ ዘይት፡ Lud. ex Org.; in provincia ከተታ፡ homines ዖም፡ n. 995 ዐባየ፡ divinis honoribus afficiebant, Gad. T.H.; አዕዋም፡ (fructiferae) Kuf. p. 47; እለ፡ ያሰግሉ፡ ውስተ፡ አዕዋም፡ ወአእባን፡

ለአከ

I,1[radix satis nota, cujus derivata vocabula in caeteris quoque linguis Semitarum usitata sunt; amh. ላከ፡ ] ይልአክ፡ Infin. ልኢክ፡ , legare^la, nuntium mittere^la; et ኀበ፡ vel ለ pers. et ኀበ፡ vel loci, nec non omisso , vel ከመ፡ : እልአከ፡ ኀቤሆሙ፡ ; ; ; ኢለአከከ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ለአክ፡ ለነ፡ ; ለአክ፡ ሎሙ፡ ad eos^la ; ለአኩ፡ ኀበ፡ ጠቢባት፡ ይምጽኣ፡ ; ; ; ለአከ፡ ኀበ፡ ኢዮርብዓም፡ እንዘ፡ ይብል፡ ; ; ; ; ደገመ፡ ልኢከ፡ ኀቤሁ፡ ; ለአከ፡ ኢየሩሳሌም፡ ኀበ፡ ካህናት፡ Rel. Bar.; ለአከ፡ ኀበ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ይምጻእ፡ ; ; ለአከቶ፡ ትስማዕ፡ ጥዩቀ፡ ነገረ፡ ; ; ለአከ፡ ያስተጋብኡ፡ ; ለአከ፡ ወነሥኣ፡ ; : ነገር፡ ዘአነ፡ እልእከከ፡ τὸ ῥῆμα περὶ οὗ ἐγὼ ἀποστέλλω σε (cfr. hebr. ). Construitur etiam literarum vel rei, quae per aliquem mittuntur: ለአከ፡ መጻሕፍተ፡ ወተናብልተ፡ ወአምኃ፡ ኀበ፡ , et ምስለ፡ pers., per^laquam mittitur: ኵሉ፡ ዘለአኩ፡ ሎሙ፡ ምስለ፡ አግብርት፡ ( ምስለ፡ ).

ሕያው

adj, fem. ሕያውት፡ , ሕያዋን፡ fem. ሕያዋት፡

1)vivus^la, vivens^la ; ; ; ምድረ፡ ሕያዋን፡ ; ነኀጦ፡ ሕያዎ፡ ; ሕያውኑ፡ ዓዲሁ፡ አቡነ፡ ; ; ; ; አምጣነ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ሕያዋን፡ ; ንሕነ፡ ሕያዋን፡ ; ; ሕያዋነ፡ ሕይወት፡ ዘለዓለም፡ ; ; ኮነ፡ ሕያወ፡ ; ነፍስ፡ እንተ፡ ሕያውት፡ ውስተ፡ ማይ፡ ; ደዋርህ፡ ሕያዋት፡ ; ኵሉ፡ ሕያው፡ ; ኵሉ፡ ዘሕያው፡ ; ; እጓለ፡ እመሕያው፡ vid. sub እጓል፡ . Crebro de Deo: ዘሕያው፡ ለዓለም፡ ὁ ζῶν εἰς τὸν αἰῶνα ; ; . Formula jurandi est: ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ ; ; ; ሕያው፡ አነ፡ ከመ፡ ; ; ሕያው፡ ነፍስከ፡ ከመ፡ ; ; et formula salutandi regis ሕያው፡ እግዚእየ፡ ንጉሥ፡ ለዓለም፡ ; (v. ሕየው፡ ); ; ; . De rebus inanimatis: እሳት፡ ሕያው፡ (cfr. Latinorum: ignis vivit^la) ; . Nonnumquam ሕያው፡ reddi potest superstes^la, ut .

2)sanus^la, validus^la, salvus^la, incolumis^la, integer^la:

a)de hominibus: ὑγιαίνων ; ሕያውኑ፡ ὑγιαίνει; ; ሕያው፡ ውእቱ፡ .

b)de verbo: λόγος ὑγιής ሕያው፡ ነገር፡

c)de vasis, vestibus aliisque hujus generis rebus: ሕያዉ፡ ለልብስ፡ pars vestis sana^la ; ልብስ፡ ሕያው፡ ወዳኅን፡ ; de ollis: invenit eas^la ድኂኖን፡ ወሕያዎን፡ incolumes^la,

d)de cate 13,14. – (Fem. ሕያዊት፡ pro ሕያውት፡ legitur ).

ḥǝyāw , fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt , ሕያዋን፡ ḥǝyāwān , fem. ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt

Grébaut
ሕያው፡ ḥǝyāw , ሕያዋን፡ ḥǝyāwān «vif^fr, sain et sauf^fr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
ሕያውት፡ ḥǝyāwt fem. , ሕያዋት፡ ḥǝyāwāt «vive^fr, saine et sauve^fr» ― ዳኅና፡ Ms. BNFabb217, fol. 29r.
62

Leslau
ሕያው፡ ḥǝyāw ( fem. ሕያውት፡ ḥǝyāwt ) alive^en, living^en, healed^en, whole^en (unharmed), safe and sound^en; with suffix pronouns: ሕያዋኒሆሙ ḥǝyāwānihomu they (who are) alive^en
ሕያው፡ ንጉሥ ḥǝyāw nǝguś long live the king^en, ንጉሥ፡
used in oaths, e.g. ሕያው፡ እግዚአብሔር፡ ከመ ḥǝyāw ʾǝgziʾabǝḥer kama as God lives^en; ሕያው፡ አነ፡ ከመ ḥǝyāw ʾana kama as I live^en
252a

Cross-references: for እጓለ፡ እምሕያው፡ እጓል፡ (Leslau)

መንፈስ

, m. et fem. , መንፈሳት፡ et መናፍስት፡ , spiritus^la, τὸ πνεῦμα ,

1)halitus^la, spiritus^la, ; ; πνοή ; ; ይሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ለሕዝብ፡ ; መንፈሰ፡ ገጽነ፡ πνεῦμα προςώπου ἡμῶν ; በመንፈሰ፡ ከናፍሪሁ፡ ; .

3)anima^la, vis vitalis^la, vita^la: አልቦ፡ መንፈስ፡ ውስቴቶሙ፡ ; ; ; ; ; ; n. 709 መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ዘሕያው፡ ψυχή ; ትፃእ፡ እምላዕሌሁ፡ መንፈሱ፡ ; ወፅአት፡ መንፈሱ፡ ; ሥጋ፡ ዘአልቦ፡ መንፈስ፡ ; ; ; መንፈሰ፡ ሕይወት፡ ; ( fem. ); ይፈዲ፡ መንፈሰ፡ ፍዳ፡ መንፈስ፡ ; ዘቀተለ፡ መንፈሰ፡ ; ; ገብአት፡ መንፈሱ፡ ; ψυχή ( ነፍስ፡ πνεῦμα ); ኵሉ፡ ዘመንፈስ፡ πᾶν τὸ ἐμπνέον ; ; ; ; ; anima i.e. animans^la, homo^la, in censu populi, ut: ኵሉ፡ መንፈስ፡ ወያዕቆብ፡ ዘቦአ፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ ፸ መንፈስ፡

4)animus^la, spiritus^lahominis, quatenus eo continentur affectus et commotiones, voluntas, intellectus, sentiendi agendique ratio: መንፈሰ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; ; ; ; ሐመት፡ መንፈስየ፡ ጥቀ፡ ; የሐዝኖ፡ መንፈሱ፡ ; መንፈስ፡ ትክዝት፡ ; ; ; ; አንኀ፡ መንፈሰ፡ vid. sub አንኀ፡ ( ኖኀ፡ ); ሐይወት፡ መንፈሳ፡ ; ; ; እሁቦሙ፡ መንፈሰ፡ ሐዲሰ፡ ; ; ; መንፈሰ፡ ቀንእ፡ ; መንፈሰ፡ ዝሙት፡ ; መንፈሰ፡ ሐሰት፡ ; መንፈሰ፡ የውሀት፡ ; ; ; ; በአሐዱ፡ መንፈስ፡ ወበአሐዱ፡ ነፍስ፡ ; መንፈሰ፡ ነቢብ፡ ; ለአኅልፎ፡ መንፈሱ፡ ; ; ወአርአያ፡ በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; opponitur corpori et animae, ut ; ; ሥጋ፡ ዘመንፈስ፡ σῶμα πνευματικόν ; ለሴስዮ፡ ነፍሳት፡ ወሥጋት፡ ወመናፍስቲሆሙ፡ Lit. Joh.

5)spiritus^la

a)divinus^la(plerumque m. ; passim fem. ut: ; ወመንፈስከ፡ እንተ፡ ትጼልል፡ ): መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; መንፈስ፡ ቅዱስ፡ (non ቅድስት፡ ) ; ; ; ; ; al.; መልአከ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ Asc. ; እግዚአብሔር፡ መንፈስ፡ ውእቱ፡ ; መንፈሰ፡ ትንቢት፡ ; መንፈሰ፡ ጥበብ፡ ; ; ; ( fem. ); መንፈሰ፡ ኀይል፡ al.

b)natura incorporalis^la, angeli^la, daemones^la, genii^la: መናፍስት፡ ንጹሓት፡ ለባውያት፡ ወቀጢናት፡ ; መንፈሳት፡ ; እግዚአ፡ መናፍስት፡ ; ኵሉ፡ መንፈስ፡ ወኵሉ፡ መልአክ፡ ; ኵሉ፡ መንፈስ፡ ዘይትለአክ፡ ; ሰብዐቱ፡ መንፈስ፡ ; ; genii naturae rerum praepositi ; ; መንፈስ፡ እኩይ፡ ; ; 1 Reg.16,15; 1 ; መንፈስ፡ እኩያን፡ ; መናፍስት፡ ርኩሳን፡ .

c)spiritus^lavel animae mortuorum^la(postquam e corpore discesserunt): ; ; ; .

d)spectrum^la(ut videtur), πνεῦμα ; . — : መንፈስ፡ ብ፡ ረቂቅ፡ ሥልጣን፡ ሽሽግሂ፡ ይ፡

manfas

Cross-references: for ለባሲተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ለባሲ፡ (Grébaut)

ዘመድ

( m. ), አዝማድ፡ cognatio^la, familia^la, stirps^la, genus^la, cognatus^la, cognati^la, consanguinei^la, proximi^la, συγγένεια ዘመድ፡ ; ; ; ; ; vel አዝማድ፡ ; ; ; τὸ γένος ዘመድ፡ ; ; vel አዝማድ፡ ; ; ; ; γενεά አዝማድ፡ ; συγγενής ዘመደ፡ ዚአየ፡ ትከውን፡ ; ዘመድከ፡ ይእቲ፡ ; ; አዝማዲከ፡ ውእቱ፡ ; ; Joannes Bapt. fuit አዝማዱ፡ ለክርስቶስ፡ በሥጋ፡ Lud. e Vit. Theoph.; συγγενεῖς አዝማድ፡ ; ; ; ; οἱ ἐγγύτατοί μου አዝማድየ፡ ; ; ; ; οἰκεῖοι ; ዘእምባዕድ፡ ዘመድ፡ ἀλλογενής alienigena^la ; . Cognatorum varia genera haec sunt: አዝማድ፡ ዘበሥጋ፡ vel እምከዊነ፡ ትውልድ፡ ( consanguinei^la); አዝማድ፡ እመንገለ፡ ተዋስቦ፡ ( affines^la); አዝማድ፡ እመንገለ፡ ሕግ፡ (spirituales); አዝማድ፡ ዘበንብረት፡ ( ) .

a) οἱ γονεῖς parentes^la አዝማድ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ዘመዶ፡ ያስተኀፍር፡ ; socer et socrus እምይእዜሰ፡ ዘመድኪ፡ .

b)majores^la, patres^la: γονεῖς አዝማድ፡ ; πρόγονοι ; .

c)progenies^la .

d)genus ejusdem aetatis^la( Geschlecht^de, Generation^de), γενεά .

e)gens^la, ἔθνη ; ኵሉ፡ ዘመደ፡ እስራኤል፡ γένος .

f)genus humanum^la: ዘመደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ዘመደ፡ መዋቲ፡ ; .

g)genus^lavel species^la( Gattung^de, Art^de), animatorum et inanimatorum: γένος በበዘመዱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዘንተ፡ ዘመደ፡ ፫ ገብረ፡ ; እንስሳ፡ በበዘመዱ፡ ; እምኵሉ፡ ዘመደ፡ ዓሣ፡ ; ኵሉ፡ ዘመደ፡ መብልዕ፡ ; ክልኤ፡ ዘመድ፡ ዛቲ፡ በዓል፡ (duplicis generis) ; quod ejusdem generis^lavel speciei est^la: አዕዋፍ፡ ምስለ፡ ዘመዱ፡ የኀድር፡ πρὸς τὰ ὅμοια αὐτοις ; ኵሉ፡ እንስሳ፡ ያፈቅር፡ ዘመዶ፡ τὸ ὅμοιον αὐτῷ .

h)genus^lavel familia^lai.e. ordo^la: ; ኢይኩን፡ ፩ እምዘመደ፡ ካህናት፡ መዐትመ፡ .

zamad , ʾazmād

Leslau
አዝማድ፡ ሥጋውያን ʾazmād śǝgāwǝyān blood relatives^en, ሥጋዊ፡ 526b

ዘመድ

a) οἱ γονεῖς parentes^la አዝማድ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ዘመዶ፡ ያስተኀፍር፡ ; socer et socrus እምይእዜሰ፡ ዘመድኪ፡ .

b)majores^la, patres^la: γονεῖς አዝማድ፡ ; πρόγονοι ; .

c)progenies^la .

d)genus ejusdem aetatis^la( Geschlecht^de, Generation^de), γενεά .

e)gens^la, ἔθνη ; ኵሉ፡ ዘመደ፡ እስራኤል፡ γένος .

f)genus humanum^la: ዘመደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ዘመደ፡ መዋቲ፡ ; .

h)genus^lavel familia^lai.e. ordo^la: ; ኢይኩን፡ ፩ እምዘመደ፡ ካህናት፡ መዐትመ፡ .

zamad , ʾazmād

Leslau
አዝማድ፡ ሥጋውያን ʾazmād śǝgāwǝyān blood relatives^en, ሥጋዊ፡ 526b

ተራዐየ

III,3conjunctim^lavel alternatim pasci^lavel pastum ire^la, compascere^la, (sed ይትረዐይ፡ ; ); ይትራዐዩ፡ ውስተ፡ ቀርሜሎስ፡ ወውስተ፡ ደብረ፡ ኤፍሬም፡ caet. ; pascui: ; ; etiam ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ዘመደ፡ እንስሳ፡ ይትራዐዩ፡ ለውእቱ፡ ሣዕር፡

ሥጋ

, plerumque m. , (signif. 2) ሥጋት፡ ( ሥግዋት፡ habet editio

1)caro^la,

α)vivi corporis σάρξ , σάρκες : ; ; ; ሥጋ፡ ነፍስትከ፡ ; ; አልበሰክሙ፡ ሥጋ፡ ; የኀልቅ፡ ሥጋሁ፡ ; ; ሥጋየ፡ ወማእስየ፡ ; n. 268 ሥጋ፡ ወዐጽም፡ ; ሥጋ፡ ወደም፡ ; ; ; ; ይበልዑ፡ ሥጋ፡ አዋልዲሆሙ፡ σάρκας ; ; .

β)pecudis, quae comeditur, κρέας , κρέατα : ; ; ; ; ; ; ይበልዑ፡ ሥጋ፡ ሐራውያ፡ ; ; ; ; . Nota

a)carneus^la: ዘሥጋ፡ , ut: ልብ፡ ዘሥጋ፡ ; እለ፡ ሥጋ፡ .

b)opponitur numini divino, et homines cunctaque animantia complectitur respectu debilitatis et fragilitatis: እስመ፡ ሥጋ፡ እሙንቱ፡ ; ; ወልደ፡ ሥጋ፡ ; hoc sensu fere ubique: ዘሥጋ፡ carneus^laadhibitum invenies: ኵሉ፡ ዘሥጋ፡ πᾶσα σάρξ ; ; ; ; ; ; ; አምላክ፡ ለኵሉ፡ ዘሥጋ፡ ; ; ላዕለ፡ ኵሉ፡ ዘሥጋ፡ ; ; ; ፈረስ፡ ዘሥጋ፡ ; ዘሥጋ፡ ወደም፡ ; ; at: ሥጋ፡ ኮነ፡ ( verbum^la) caro factum est^la .

c)opponitur animo et spiritui, et naturam hominis significat corpoream, in specie quatenus in ea peccatum nititur: ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ; .

d)opponitur mortuis: እለ፡ ይረክቦሙ፡ በሥጋ፡ ; ; .

e)ubi subjuncta habet, nonnumquam consanguineos^lasignificat: ሰብኡ፡ ወሥጋሁ፡ ; ; ; et ; .

f)verecundiae causa usurpatur pro pudendis^la: ; ; (quamquam ነፍስት፡ magis usitatum est); ተንሥአ፡ ሥጋሁ፡ ( libidine exarsit^la) Lud. sine ; { አንሳሕስሐ፡ col. 328}.

2)corpus^la σῶμα

a)vivum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዐቃቤ፡ ሥጋ፡ custos corporis^la ; በሥጋ፡ መዋቲ፡ ; ሥጋ፡ መዋቲት፡ Lit. Chrys.; ሥጋት፡ corpora^la Translate: ፩ሥጋ፡ ንሕነ፡ በክርስቶስ፡ ; ; ; ; ; . Singularis videtur usus vocis ሥጋ፡ ምሥዋዕ፡ corpus altaris^la.

b)mortuum, cadaver^la ; ; ; ግድፍ፡ ሥጋየ፡ ላዕለ፡ ሥጋቲሆሙ፡ ; in resurrectione^la ይትጋብኡ፡ ሥጋት፡ እለ፡ ኮኑ፡ ከመ፡ ጸበል፡ ; truncus decollati

śǝgā , ሥጋት፡ śǝgāt

Grébaut
ሥጋ፡ śǝgā , ሥጋት፡ śǝgāt «chair^fr, viande^fr, corps^fr» ― ሥጋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55r.
138

Leslau
ሥጋ śǝgā flesh^en, meat^en, the flesh as opposed to the spirit^en, body^en, corps^en
ዘሥጋ za-śǝgā of flesh^en, carnal^en, sensual^en
ሥጋሁ፡ ወደሙ śǝgā-hu wa-damu Eucharist^en, lit. ‘his flesh and his blood’, ደም፡
526a

Cross-references: for ኅፍረተ፡ ሥጋ፡ ኀፍረት፡

መንግሥት

, m. et fem. , መንግሥታት፡ regnum^la

a)terra regi subjecta cum incolis: ; ; ; ; ; ( νομός ) ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እለ፡ መንግሥት፡ ; ( γενεαί ); ለኵሉ፡ መንግሥቱ፡ πᾶσι τοῖς ὑπ᾽ αὐτόν ; ἔθνος ; ለኵሉ፡ መንግሥታተ፡ ምድር፡ ; ; መንግሥታት፡ ዐበይት፡ ; ; ; ; መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; መንግሥተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; (nonnumquam መንግሥት፡ pro መንግሥተ፡ ሰማያት፡ , Lud. e Mss. Colb.).

b)potestas^lavel dignitas regia^la, imperium regium^la, ; ; ; ; ; መንግሥት፡ ትትፋለስ፡ እምሕዝብ፡ ለሕዝብ፡ ; ; ; መንግሥታ፡ የሀብ፡ ንጉሥ፡ ለካልእት፡ ብእሲት፡ ; ፀረፍክሙ፡ ላዕለ፡ መንግሥትየ፡ (i.e. majestati meae^la) Lud. ex Hist. VII Puer.; አመ፡ ፲ወ፬ ዓመተ፡ መንግሥቱ፡ ለሕዝቅያስ፡ ; ; ; ; ዘእንበለ፡ መንግሥት፡ ἀβασίλευτος ; ዐቃቤ፡ መንግሥት፡ διάδοχος τοῦ βασιλέως .

c)familia regis^la, progenies regia^la, rex^la(vulgo: majestas^la): እምዘመደ፡ መንግሥት፡ ; ; እምውሉደ፡ መንግሥት፡ ; ኵሉ፡ ዘርአ፡ መንግሥት፡ ; ውስተ፡ ጻድቃት፡ ምስማዓተ፡ መንግሥት፡ ኢይሰማዕ፡ ሥሕጸታት፡ Cyr. ad

d)crebro statui constructo subjungitur ad exprimendum adjectivum regius^la: በዓል፡ ከመ፡ በዓለ፡ መንግሥት፡ ; መንበረ፡ መንግሥት፡ ; መስጢረ፡ መንግሥት፡ ; ; ቤተ፡ መንግሥት፡ sedes regia^la ; አብያተ፡ መንግሥት፡ regia^la ; ቤተ፡ መንግሥታ፡ ; .

Cross-references: for ደብተራ፡ መንግሥት፡ ደብተራ፡ (TraCES)

ወረቀ

I,1, rarius I,2[ רָקַק יָרַק , ܪܰܩ רוּק , رِيقٌ ] I,1 ይውርቅ፡ , spuere^la, exspuere^la, inspuere^la, adspuere^la, conspuere^la: ለምንት፡ ዘኢወረቀ፡ አባ፡ መቃራ፡ (per sexaginta annos) ; ኵሉ፡ ዘርእየኪ፡ ይወርቅ፡ (v. ይዌርቅ፡ ) እምኔኪ፡ (v. ላዕሌኪ፡ ) ἀπὸ σοῦ ; ወረቀ፡ ምድረ፡ (v. ውስተ፡ ምድር፡ ) χαμαί ; sputi: ኢይውርቅ፡ ምራቆ፡ ዲበ፡ ምድር፡ ዘእንበለ፡ ላዕለ፡ ልብሱ፡ ; ኢይውርቅ፡ ምራቆ፡ F.N. 12; ውስተ፡ alicujus, ut: አንዘ፡ ይወርቁ፡ ውስተ፡ ገጹ፡ ; ኢይትሀከዩ፡ ወሪቀ፡ ውስተ፡ ገጽየ፡ ; vel ላዕለ፡ , ut ; ; ወረቀ፡ ላዕለ፡ መቅደስ፡ ; vel rei: ይወርቅዎ፡ (v. ይዌርቅዎ፡ ) ; ; ; እመ፡ ወረቃ፡ ( ለፍሕም፡ እንተ፡ ትነድድ፡ ) ትጠፍእ፡ . – : ቄአ፡ ወወረቀ፡ ዘ፡ ተፋ።

ኵሉ

i.e. ኵል፡ III m. ( gramm.§ 157,2) ኵሎ፡ (i.e. ኵለ፡ et ሁ፡ ).

1)omnis^la, omnes^la,

b)adjectivi instar alii nomini apponitur (plerumque praepositum, rarius postpositum):

β)sive utrumque in : ኵሎሙ፡ ኃጥኣን፡ ; ; ; ለኵሎን፡ ኀጣውእ፡ ; .

γ)sive ኵሉ፡ solum in : ኵሎን፡ በረከት፡ ; ኵሎሙ፡ ይእቲ፡ ትውልድ፡ ; ; .

δ)sive ኵሉ፡ solum in (in specie ante nomina inanimatorum et rerum): ኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ኵሉ፡ ቀላያት፡ ; ; ኵሉ፡ ዕፀው፡ ; ; ኵሉ፡ አሕዛብ፡ ; ; ; .

ε)cum adjectivis et pronominibus: ኵሉ፡ ነዋኅ፡ πᾶν ὑψηλόν ; ምስለ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ; ; ነገርዎ፡ ኵሎ፡ እንተ፡ ረከበቶሙ፡ ; ; ; ; al.

a)ullus^la, quicumque^la ; ; ; Kuf. p. 166, l. 12; cum negandi particula: nullus^la, nihil^la ; ; ; ; ; .

b)omnis^lageneris^la, quilibet^la, varius^la, ; ; ; ; .

Cross-references: Adverbialiter usurpatur

a) ኵሉ፡ prorsus^la: ኵሉ፡ ለምዕር፡ ወግብተ፡ διὰ τάχους ἐξάπινα ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ .

b) በኵሉ፡

α)omnino^la, prorsus^la ὅλως .

β)quaqua^la, ubique^la, omnifariam^la: πάντη ; ; በኵሉ፡ ኀበ፡ ubicumque^la ; ; ; ubicumque^la ውስተ፡ ኵሉ፡ ዘ፡ .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose