Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

fem. , ዘማት፡ scortum^la, meretrix^la, adultera^la, moecha^la, πόρνη ; ; ; ; ; ; ; ; ብእሲት፡ ዘማ፡ ; ; ; ፪ አንስት፡ ዘማት፡ ^b,16; ; ; ; ከመ፡ ማሕሌት፡ ዘዘማት፡ ; ዘርአ፡ ዘማውያን፡ ወዘማት፡ ; ኀደሩ፡ ቤተ፡ ዘማት፡ ; ; በከመ፡ ይገብራ፡ አንስት፡ ዘማት፡ ; ; μοιχαλίς በቀለ፡ ዘማት፡ ; ; : ; ዛቲ፡ ትውልድ፡ ዘማ፡ ወኃጥእት፡ ; ዘማ፡ ሠናይት፡ ወፍሥሕት፡ ; ዘማ፡ ዐባይ፡ ; ; .

ኀለፈ

I,1[ חָלַף , ܚܠܦ , خَلَفَ ; amh. አለፈ፡ ] ይኅልፍ፡

1)transire^la

a)praeterire^la, praetergredi^la παρελθεῖν , παραπορεύεσθαι : መጽአ፡ የኀልፍ፡ ; ኀለፈ፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ ; ; ; . (de vento); (de nubibus); የኀልፍ፡ ቈላ፡ ; ለዘከመዝ፡ የኀልፎ፡ ኵሉ፡ ረባሕ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ , ut: ዘየኀልፍ፡ እንተ፡ ኀቤሃ፡ ; ; እንተ፡ , ut: ዘየኀልፍ፡ እንተ፡ ህየ፡ ; ; ; ውስተ፡ termini: የኀልፍ፡ ውስተ፡ መጌዶን፡ παρελεύσεται εἰς .

b)pertransire^la, obire^la, peragrare^lalocum, διελθείν , Acc: ኢየኀልፍዋ፡ዐረብ፡ ; ማእከለ፡ , ut: ከመ፡ ማእከለ፡ መሥገርት፡ ተኀልፍ፡ ; እንተ፡ ; ; ; ; እንተ፡ ውስተ፡ , ut: ኢየኀልፍ፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ ; እንተ፡ ማእከለ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ ; እምነ፡ , ut: ኀለፈ፡ እምነ፡ መስጴጦምያ፡ ; ; ; በ፡ .

c)transgredi^la, trajicere^la, migrare^la, fluvium ; ; ; 4 Reg.2,9; terminum ኢየኀልፍ፡ እምኔሀ፡ ; ; metaph. mandatum ; ; ; ; እምነ፡ .

d)pervadere^la, penetrare^la: ላዕሌኪ፡ ኀለፈ፡ ጽዋዐ፡ እግዚአብሔር፡ ἐπὶ σε διελεύσεται ; ኀለፈት፡ ጽሎትየ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ሐጽ፡ የኀልፍ፡ ውስተ፡ ሥጋሁ፡ ; ኀለፈ፡ ሰይፍ፡ እንተ፡ ክሣዱ፡ .

e)praetereundo^ladiscedere^la, pergere^la, abire^la, πορεύεσθαι ; እምቅድመ፡ ገጹ፡ ኅልፍ፡ ; ἀπελεύσονται ; ; ኀለፈት፡ እምኔየ፡ ; ኀሊፈከ፡ እምህየ፡ ; ; መንግሥትከ፡ ኀለፈት፡ እምኔከ፡ .

f)discedere e vita^la, obire^la, ἀπελύθη ; ἔξοδος ኀሊፍየ፡

2)elabi^la, praeterire^la, abire^la, de tempore: በሌሊት፡ እንተ፡ ኀለፈት፡ ; ; ዘኒ፡ ኀለፈ፡ ወዘኒ፡ ይመጽእ፡ quae praeterierunt et quae ventura sunt^la ; ኀለፈ፡ ቀሥም፡ ; ; ክረምት፡ ኀለፈ፡ ; ኀሊፎ፡ ብዙኅ፡ መዋዕል፡ ; ; ; እስከ፡ የኀልፍ፡ መዐቱ፡ ; ; ; ኀለፈ፡ መዋዕሊሆሙ፡ provectae erant aetatis^la ; .

3)de omnibus rebus fluxis, vanis, cito pereuntibus: transire^la, praeterlabi^la, dilabi^la, effugere^la, evanescere^la, perire^la, de unda ; ሞገድ፡ እንተ፡ ኀለፈት፡ ; aquis ; umbra ኀለፈ፡ ጽላሎተ፡ ማዓልት፡ ; n. 581 የኀልፍ፡ ከመ፡ ጽላሎት፡ ; ; lumine: ኀለፈ፡ ብርሃኑ፡ ; tenebris: ኀለፈት፡ ጽልመት፡ 1 ; rebus mundanis: ዓለም፡ የኀልፍ፡ ወፍትወቱኒ፡ 1 ; hominibus: ነኀልፍ፡ እምዓለም፡ ከመ፡ አንበጣ፡ .

ማዕቀብ

, rarius ማዕቅብ፡ , , መዓቅብ፡ et መዓቅብት፡ (semel reperi መዓቀብት፡ ), መዓቅባን፡ ,

1)custodia^lai.e.

a)excubiae^la, statio excubiarum^la, vigiliae^la: ረከብዋ፡ ማዕቀበ፡ ፋርስ፡ (v. መዓቅብ፡ ዘፋርስ፡ ) προφυλακὴ τῶν Ἀσσυρίων ; ; ; ያነብሩ፡ መዓቅቢሆሙ፡ ; መዓቅብ፡ (v. መዓቅባን፡ ) ; ያነብሩ፡ መዓቅበ፡ ዲቤኪ፡ ; ; ; አንበርነ፡ መዓቅበ፡ ሎሙ፡ ; ; መዓቅብት፡ οἱ φυλάσσοντες ; መዓቅብት፡ ሌሊተ፡ ይዑዱ፡ ውስተ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ሰብአ፡ መዓቅብ፡ excubitores^la ; ; .

b)custodes^la: ከመ፡ ማዕቅበ፡ (v. መዓቅበ፡ ) ሐቅል፡ φυλάσσοντες ἀγρόν .

c)vigiles^la ; .

d)insidiae^la: መዓቅበ፡ አጋንንት፡ Lud. e Ssal. Req.

2)locus quo excubias agunt, statio^la: እቀውም፡ ውስተ፡ መዓቅብየ፡ .

3)id quod custodiendum^lavel observandum est^la: የዐቅቡ፡ ደቂቀ፡ እስራኤል፡ መዓቅቢሆሙ፡ ለእግዚአብሔር፡ .

ነቀወ

I,1et I,2[ نَقَّ coaxavit^la, glocitavit^la, sonuit^la; نَقَعَ vocem^la, clamorem edidit^la; نَقَعَ نَهَقَ נָהַק ; ሰንቀወ፡ ]

1)sonare^la, sonum^lavel vocem edere^la, clangere^la, strepere^la, fremere^la, de rebus inanimatis: ደወል፡ ዘይነቁ፡ ; ዘአልቦ፡ ነፍሰ፡ ይነቁ፡ τὰ ἄψυχα φωνὴν διδόντα ; ትነቁ፡ (v. ትኔቁ፡ ) ከርሥየ፡ ከመ መሰንቆ፡ ; ልብየ፡ ይኔቁ፡ (v. ይነቁ፡ ) ከመ፡ ዕንዚራ፡ ; እብን፡ ትኔቁ፡ ትነቁ፡ ; እመሂ፡ ንባቡ፡ ነቀወ፡ ከመ፡ አርጋኖን፡ ኢይሠምር፡ እግዚአብሔር፡

2)vocem edere^la, de animatis: ; rudere,^lade asino ; mugire^la, de bove ; grunnire^la, de porco: ነቀወ፡ ከመ፡ ሐራውያ፡ ገዳም፡ በመዐት፡ ; Enc.; ululare^la, de lupo: ይነቁ፡ ተኵላ፡ ወይጼውዕ፡ አብያጺሁ፡ ለቀቲለ፡ እንስሳ፡ Reg. Pach.; rugire^la, hinnire^la, fremere^la, clamare^la, vociferari^lade bestiis (sua quamque voce), ut: ይነቅዉ፡ አራዊተ፡ ገዳም፡ ; crocire^la, de corvo ; clangere^lade perdice ; cantare^la, cuccurrire^la, gracillare^lade gallo et gallina ; ; ; ; ነቅዎተ፡ ዶርሆ፡ Ssal. Req.; gemere^la, de columba et turture: ይነቅዋ፡ ከመ፡ ርግብ፡ ; ከመ፡ ማዕነቅ፡ እነቁ፡ ; pipire^la, canere^la, queri^la, de avibus .

The I,2 reading is further supported by : ‘Entrambi i manoscritti riportano ዘይኔቁ . Anche in questo caso la forma ዘይኔቁ , anziché ዘይነቁ , corrisponde soltanto a quella del “Comboniani A2” {from }’ 42 (154) n. 76

ፍሑቅ

rasus^la, politus^la, sculptus^la, caelatus^la, ( tornatus^la): τορευτός , እደዊሁ፡ ፍሑቃት፡ እለ፡ ወርቅ፡ ; ከመ፡ ማዕከክ፡ ፍሑቅ፡ ; I ; አጻብዒሁ፡ ፍሑቃት፤ ከናፍሪሁ፡ ጽጌ፡ Deg.

ድርኵኵት

, ድርኵኵታት፡ cardo^lain quo vertitur janua („cardines autem in Aethiopia limini superno et inferno sic inserti sunt, ut janua sine ferri adjumento verti possit“ Lud.): ከመ፡ ማዕጾ፡ እንተ፡ ተዐውድ፡ ውስተ፡ ድርኵኵታ፡ ; እሬስያ፡ ለኢየሩሳሌም፡ ከመ፡ ድርኵኵተ፡ ማዕጾ፡ ዘይትሀወክ፡ ; ; ድርኵኵታት፡ . — Voc^la. Ae^la.: ድርኵኵት፡ ዘ፡ እግረ፡ ማዕጾ።

አዳም

, m. et fem.

1)jucundus^la, amoenus^la, suavis^la, placens^la, venustus^la: ከመ፡ ማይ፡ ቈሪር፡ አዳም፡ ለነፍስ፡ ጽምእት፡ ; አዳም፡ አጥባትኪ፡ እምወይን፡ ; ; ; ዕፅ፡ አዳም፡ ; ; ምድር፡ አዳም፡ ; ወራዙት፡ ዘአዳም፡ አርአያሆሙ፡ ; በሥነ፡ መልክዓ፡ አዳም፡ Enc.; ቃልከ፡ አዳም፡ ; ; አዳም፡ መዝሙረ፡ እስራኤል፡ ; ; n. 801: ጥቀ፡ አዳምኪ፡ admodum est jucundum tuum^lai.e. suavitas^lavel gratia tua^la .

2)gratus^la, acceptus^la, venerabilis^la, bonus^la: ነገር፡ አዳም፡ σεμνός ; አኮ፡ አዳም፡ ἀνεπιεικής ; ወአኮ፡ አዳም፡ οὐδὲ ὅσιον ; ሞገስ፡ አዳም፡ χάρις ἀγαθή ; በልብ፡ ፍሡሕ፡ ወአዳም፡ ; vir bonus አዳመ፡ ዝክር፡ ወዜና፡ Enc.; ἀρεστός ; ወኮነ፡ አዳመ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ በቅድመ፡ ንጉሥ፡ .

3)Adv. አዳመ፡ grate^la, bene^la, eleganter^la: ዘአዳም፡ የሐውሩ፡ εὐόδως ; አቅፈለት፡ በወርቅ፡ ወበዕንቍ፡ ኪያሁ፡ ( ለመስቀል፡ ) አዳም፡ Enc.; ቤትከ፡ ዘተሐንጸት፡ አዳም፡ Enc.

ጽሕደት

laevitas^la, mollities^la, teneritas^la: M.M. f. 203 ( ጽሑድ፡ ); ከመ፡ ሜላት፡ ንጹሕ፡ est ጽሕደተ፡ ሥጋሃ፡ ለማርያም፡ እስመ፡ ኢበቈለ፡ ውስቴታ፡ ሦከ፡ ኀጣውእ፡ M.M. f. 167; ጽሕደተ፡ ሜላት፡

ምሣር

, ምሣራት፡ ascia^la, scalprum^la, securis^la, securis bipennis^la, ዘገብሮ፡ ጸራቢ፡ በምሣር፡ ; n. 895 ይመትሩ፡ መጣብሒሆሙ፡ ለምሣር፡ (v. ለማሕረስ፡ ) ; ምሣረ፡ ጸራቢ፡ ዘጸረበ፡ ግልፎ፡ ; σκέπαρνον ; ጸረቦሙ፡ በምሣራተ፡ ኀጺን፡ ; ከመ፡ ምሣር፡ (at in Platti ሞሠር፡ ) ዘይሤጽር፡ (De ምሳር፡ vid. etiam Lud. amh. 12 et ; formae ምሣር፡ cfr. ምራቅ፡ a ወረቀ፡ ). mǝśśār , ምሳር፡ mǝssār

Grébaut
ምሳር፡ mǝssār «hache^fr (vulgaire)» ― Ms. BNFabb217, fol. 38r.
89

Leslau
ምሣር mǝśśār , (Lt) ምሳር፡ mǝssār saw^en, axe^en, hatchet^en 621a

ጕድብ

( m. ), ጓድባት፡ [rad. ገደበ፡ contigua ሐጠበ፡ ገዘመ፡ ገመደ፡ جذف קטב קטף aliisque, quibus secandi^lapotestas inest] securis^la, ascia^la: ἀξίνη ; ; ; ; ; ; πέλεκυς ; ; ; πέλυξ ; ከመ፡ ምሣር፡ ዘይሤፅር፡ ወከመ፡ ጕድብ፡ ዘይሰብር፡ ; ጕድባት፡ Lud. e Mss. Colb. – : ጕድብ፡ ዘ፡ ገዥሞ።

ከመ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

a)sicut^la, quemadmodum^la: ኵሎ፡ ዘከመ፡ ትቤልኒ፡ እገብር፡ ; ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ κατὰ πάντα ὅσα 4 ; ; ; ; ; ; ; ; ዘከመ፡ መሀርኩክሙ፡ ከማሁ፡ ተዓቀቡ፡ ; ከመ፡ እንተ፡ ታስተጋብእ፡ ዶርሆ፡ ; . – Nonnumquam ከመዘ፡ , infra sub B. I. 2. –

b)quomodo^la: ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ነገርክዎሙ፡ ዘከመ፡ ረድአኒ፡ ; ; ; ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ምክሩ፡ ዘከመ፡ ያጠነቅቅ፡ ኀሪወ፡ ማኅተም፡ ; epexegetice: ; ; ; .

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

II)Singulis nominibus praemissum Praepositionis vice fungitur (nam rarissimae sunt tales constructiones qualis est እነግረከ፡ ከመ፡ ብእሴ፡ ). Ubi pronomia suffiguntur, forma primaria ከማ፡ recipitur ( gramm.§ 167,2), ut: ከማየ፡ ; ; ከማነ፡ ; n. 827 ከማክሙ፡ ; ከማክን፡ ; ከማከ፡ ; ; ከማሁ፡ ; ; ከማሃ፡ ; ከማሆሙ፡ .

1) ከመ፡

a)ut^la, sicut^la, instar^la, tamquam^la, vel per similis^lavertendum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al., post verba comparandi ; መሰለ፡ deriv.; ὅμοιος ሰብእ፡ ዘከማከ፡ ; ; ; ; ; ዘከማሁ፡ ὁ ἴσος αὐτῷ ; ዐባይ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ ወአልቦ፡ ዘከማሃ፡ .

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

2) በከመ፡ secundum^la(de norma et convenientia), juxta^la, pro^la, κατά , ; ; ( በከመ፡ ስሙ፡ ከማሁ፡ እበዲሁ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ቃልክሙ፡ ; ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; በከመ፡ ክብሩ፡ ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ ; ; ; ; .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ secundum^la, juxta^la, ad^lamodum^la: እመ፡ ብከ፡ ብእሲተ፡ ዘከመ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ እንተ፡ ወይጠል፡ ; .

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

a)sequente integra sententia: quasi^la, tamquam^lasi^la: ; ወኮነ፡ ከመ፡ ዘአልቦ፡ ዘቦአ፡ et erat quasi nihil intras^las^laet^la ; ; ; ከመ፡ ዘይረድአከ፡ ያቴሕት፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ ሰኰናከ፡ ; ከመ፡ ዘይሥሕቅ፡ ምስሌከ፡ የሐትተከ፡ ; (c. Perf.); እመኒ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ዘኢሞተ፡ ; ; ;

b)sequentibus singulis nominibus: tamquam^la, ; አስተርአየ፡ ለነ፡ (Deus) ከመ፡ እንተ፡ ንስር፡ ዐቢይ፡ Rel. Bar.; ረሰይዎ፡ ( ለእብን፡ ) ከመ፡ እንተ፡ ማዕጾ፡ Rel. Bar.; ነሣእኩክሙ፡ ከመዘ፡ ክንፈ፡ ጒዛ፡ (sumsi vos tamquam si essent alae i.e. tamquam super alas) ; ; ከመ፡ ዘሰራቂ፡ (non ዘሰራቄ፡ ) ትዴግኑ፡ (ejus instar qui latro est i.e. tamquam latronem persecut^lau^lari^la) .

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

α) ዘከመዝ፡ talis^la: መጽልእ፡ ዘከመዝ፡ ብእሲ፡ ; ሕዝብ፡ ዘከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; passim ዘ፡ vel ዝ፡ secundum genera et numeros variatis: እንተ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ብእሲት፡ γυναῖκα τοιαύτην ; እንተ፡ ከመዝ፡ ; ለእለ፡ ከመዝ፡ τοιούτων ; 1 ; ; ; ለዘከመ፡ እሉ፡ ; ; passim ከመዝ፡ ad omnia genera numerosque relato: ዘከመዝ፡ τοιούτους ; τοιαῦτα ; እንዘቦ፡ ውስቴቶሙ፡ ዘከመዝ፡ አንስት፡ ; ዘከመዝ፡ ተኣምረ፡ ; ዝሙት፡ ዘከመዝ፡ ; οὕτως .

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

β) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad antecedentia: ; ከመዝ፡ ወከመዝ፡ ረሰየኒ፡ ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ከመ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ; ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ al.; ; ; ; ; ; ; ; (at Graece: τὸ αὐτό ); ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ ; ወከማሁ፡ ὁμοίως ; ; ; ; ; ; ; .

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

δ)de አምጣነ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^la አምጣነ፡ col. 224; adde በአምጣነ፡ – ከማሁ፡ ; ; de በከመ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^lasupra A I 2 a γ .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

a)Latinorum (Nom.) Infin., post verba sentiendi et declarandi, al.: ርእየት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ዕፅ፡ ; ርእየ፡ ከመ፡ በዝኀ፡ ; ; ; አእመረ፡ ከመ፡ ተነትገ፡ ማይ፡ ; ; ሰምዐ፡ ከመ፡ ተፄወወ፡ ; ; መኑ፡ አይድዐከ፡ ከመ፡ ዕራቅከ፡ አንተ፡ ; ; ; ይእመኑከ፡ ከመ፡ አስተርአየከ፡ ; ; ; ; ; ; መሐለ፡ ከመ፡ ኢያአምር፡ ; ተዘከር፡ ከመ፡ መሬት፡ ንሕነ፡ ; ትጤይቅ፡ ከመ፡ ; ይመስለኒ፡ ከመ፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ጸውዖ፡ ; ኢትሰፈዉ፡ ከመ፡ ተሐይዉ፡ ; ; ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ ; ኮኑ፡ ሰማዕተ፡ ከመ፡ ኢይጸድቁ፡ ; ዝንቱ፡ ትእምርቱ፡ ከመ፡ ይገብር፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; ከመ፡ ያስተርእዩ፡ ከመ፡ ጾሙ፡ ; ; ተዐውቀት፡ ከመ፡ ፀንሰት፡ ; ተብህለ፡ ከመ፡

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

α)ad indicandam causam (quamquam minus frequentatum quam እስመ፡ ) post verba affectuum: ይትፌሣሕ፡ ከመ፡ ትጠፍኡ፡ ; አንከሩ፡ ከመ፡ ረድአ፡ ; et alia, ut: አስተዋደየኒ፡ ከመ፡ ቀበርክዎሙ፡ .

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

b)plerumque verbi: ; መኑ፡ አነ፡ ከመ፡ እሑር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ውኅድ፡ አንቲ፡ ከመ፡ ትኩኒ፡ ; ከመ፡ ያድኅና፡ እግዚአብሔር፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; post verba efficiendi, ut: እሬስየከ፡ ከመ፡ ይፃእ፡ ; .

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)in specie post verba volendi, jubendi, rogandi, promittendi, sperandi, permittendi, cogendi, al., ut: አዘዘነ፡ ከመ፡ ንግበር፡ ; ይቤ፡ ከመ፡ ይቅትልዎ፡ ; ተከሥተ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; አደሞ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; ቦኑ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ ; አኀሥሥ፡ ከመ፡ እግበር፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ይቅትል፡ Asc. ; አስተብቍዕዎ፡ ከመ፡ ይልከፉ፡ ; ይስእሉ፡ ከመ፡ ይኩኖሙ፡ ; መሐለ፡ ከመ፡ የሀባ፡ ; አሰፈወ፡ ከመ፡ ; ; ተካየደ፡ ; ይሴፈዉ፡ ከመ፡ ይሕየዉ፡ ; ትትአመን፡ ከመ፡ ያእቱ፡ ; ; ; ; ኢያብሐ፡ ከመ፡ የአብሱ፡ ; ; ኣጌብሮ፡ ከመ፡ ይስግድ፡ ; ይደሉ፡ ከመ፡ ትስረዩ፡ ; ኢይከውኖ፡ ከመ፡ ይግባእ፡ ; ይኄይሰከ፡ ከመ፡ ይትሀጐል፡ .

b)post verba potentiae et impotentiae ; ; ስእነ፡ ከመ፡ ይሴሲ፡ እሞ፡ ; pavendi: አርመምኩ፡ ፈሪህየ፡ ከመ፡ እንግር፡ ዘእኄሊ፡ ; ኢይደነግፁ፡ ከመ፡ ይፁርፉ፡ ; audendi: F.M. 3,5; ተኀበለ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ F.M. 3,5; incipiendi, repetendi: አኀዘ፡ ከመ፡ ይሕንጽ፡ ; ኢይደግም፡ ከመ፡ እፈኑ፡ .

c)etiam post ea verba, quae alias ከመ፡ cum Indic. postulant, ከመ፡ sequitur, si quidem significatur non quid sit vel fiat, sed quid fieri oporteat: ይእዜ፡ አእመርነ፡ ከመ፡ ንሰብሖ፡ (nobis eum celebrandum esse)^la ; ; ተፈሥሐ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ({er freute sich zu thun}) ; ተኀለየ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ከመ፡ ታሕንጽ፡ ሊተ፡ ቤተ፡ .

d) ከመ፡ ኢ፡ ne^lapost verba timendi, prohibendi: እፈርህ፡ ከመ፡ ኢይምጻእ፡ ; ; ; ; ; ; ; (seq. Indic.); መነንክዎ፡ ከመ፡ ኢይንግሥ፡ ; ከላእክኒ፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ ; ; ; ; ኢያበውሑ፡ ከመ፡ ኢይቅረብ፡ M.M. f. 169.

e) ከመ፡ et ከመ፡ ኢ፡ est nota jussivi vel optativi: ; እኁክሙ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቅኑየ፡ ; ከመ፡ ኢታሕዝና፡ ; . – Annotandum est, quod Lud. in 392 affert: „particula haec repetita certitudinem aliquam significare videtur: ከመ፡ ከመ፡ ቀርበ፡ et mox ከመ፡ ከመ፡ በጽሐ፡ quod certo venisset^la“ –

II) እምከመ፡ , rarius ለእምከመ፡ et ለእመ፡ ከመ፡ [e qua forma illud እም፡ non praepositionem እምነ፡ sed conjunctionem conditionalem እመ፡ censendam esse satis elucet] conditionalis et temporalis, frequentatissima,

1)si^la(sed fere ubique inclinans ad significationes quum^la, quando^la, quoties^la, simulac^la), n. 830rarius εἰ , ut ; ; , saepius ἐάν , (seq. Imperf.) ut: እምከመ፡ ታበውእ፡ si^la(i.e. quotiescumque^la) offers^la ; ; ἐὰν μή ; ; sententia nominali ; ; Perf.: እምከመ፡ ገሰስኩ፡ si^latetigero^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምከመ፡ አንበርዎ፡ ἐὰν θῶσιν ; ; ለእምከመ፡ ant.

2)cum^la, quum^la, quando^la, quotiescumque^la, plerumque ( ὡς δ᾽ ἄν ); ἡνίκα δ᾽ ἄν ; ἐκάθισας – μὴ ἀνοίξῃς ; ; ( ὅταν ); እምከመ፡ እቤሎ፡ ἐν τῷ εἰπεῖν με ; ; ; እምከመ፡ ርእዩከ፡ ἰδόντες σε ; ὁπότε ἐάν ; ὅταν ; ; ; ለእምከመ፡ ንዋየ፡ ረከብከ፡ ἐν χρήμασιν ; ለእመ፡ ከመ፡ (v. ለእምከመ፡ ) ተጸነሰ፡ ἀπό ἐνδείας ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

4)simul ac^la, ubi^lavel ut primum^la: ( ὡς ἄν ); ; ; እምከመ፡ ሰምዑ፡ ἀκούσαντες ; ; ለእምከመ፡ ቦቱ፡ ዘገረሞ፡ ; ἐν τῷ ἀποθανεῖν ; ; ; ; ; ; saepius ubi Graecus καὶ consecutivum habet, ut: እምከመ፡ ሠረቀ፡ ፀሓይ፡ ያየብሶ፡ለሣዕር፡ ἀνέτειλε καὶ ἐξήρανε Jac.1,11; ; ; ; .

ትካት

A)pristinum^lavel priscum tempus^la, vetus memoria^la, tempora antiqua^laet antiquissima^la, primordia^la; usurpatur statui constr. et notae Genitivi ዘ፡ et praepositionibus subjunctum;

a)pristinus^la, prior^la ዐርክከ፡ ዘትካት፡ ; ሕማም፡ ዘትካት፡ ; ምትየ፡ ዘትካት፡ ; ; ; መዋዕለ፡ ትካት፡ ; ; ; n. 567 ዘትካት፡ τὰ πρῶτα .

α) ከመ፡ ትካት፡ sicut pridem^lavel olim^la ; ; ( ὡς τὸ πρότερον ); .

β) እምትካት፡ prius^la, pridem^la, antehac^la, olim^la ; ; .

b)priscus^la, antiquus^la, vetus^la: ምክረ፡ ትካት፡ ; በመዋዕለ፡ ትካት፡ ; ; ; ; ; numus ዘተለክዐ፡ እምትካት፡ መዋዕል፡ ( cusus ab antiquis diebus^la) Lud. ex Hist. VII Puerorum; ምጥማቃተ፡ ሀገር፡ ዘትካት፡ ἡ ἀρχαία κολυμβήθρα ; ከመ፡ ምዉተ፡ ትካት፡ .

α) እምትካት፡ ab antiquo^la, antiquitus^la, a primordio^la, olim^la: ; ; ; ; ዘእምትካት፡ ወዘእምፍጥረተ፡ ዓለም፡ ; ; ; ; ; እምትካታ፡ (v. እምትካት፡ ) .

β) ዘትካት፡ τὰ ἐξ ἀρχῆς ; ; .

B)Adv.

a) ትካት፡ pridem^la, dudum^la, prius^la, antehac^la, olim^la, ; ; ; ; ( πάλαι ); ; ( ποτέ ) ; ; ; ; ( ἀπ᾽ ἀρχῆς ).

b)rurius; ትካተ፡ ut ;

c)cum ( gramm.§ 156; gramm.§ 189): ቀዳሚየ፡ ቃለ፡ አልብየ፡ ወትካትየ፡ ; ወስሙሰ፡ ለውእቱ፡ ብሔር፡ ትካቲሁ፡ ውለምሕሳ፡ ; እምትካታ፡ . – Voc. Ae.: ትካት፡ ዘ፡ ድሮ።

ሞገስ

, m. et fem. (ut ), gratia^la, χάρις ,

a)favor^la, benevolentia^la, ; ; ጸጋሆሙ፡ ለአብዳን፡ አልባቲ፡ ሞገስ፡ ; ; ከመ፡ ሞገስ፡ ይኩን፡ ውስተ፡ ክሳድከ፡ ; ; ; ረከበ፡ ሞገሰ፡ consecutus est favorem^laalicujus ቅድመ፡ vel በቅድመ፡ ; ; ; ; ; ; ; vel ኀበ፡ et በኀበ፡ pers., ut ; ; ; ; ; ; ወሀቦ፡ ሞገሰ፡ conciliavit ei favorem apud^la በኀበ፡ pers.: ; vel ቅድመ፡ et በቅድመ፡ ; ; .

α)Dei, ; .

β) παῤῥησία ; ; .

b)suavitas^la, venustas^la, elegantia^la, decor^la: ገጽከ፡ ምሉእ፡ ሞገሰ፡ χαρίτων μεστόν ; ; ሞገሰ፡ ፍቅራ፡ ያረውየከ፡ ; ምገሳ፡ ለብእሲት፡ ያስተፌሥሖ፡ ለምታ፡ χάρις ; ; ሠናይ፡ ሞገሶን፡ ለከናፍረ፡ ጠቢብ፡ ; አልቦ፡ ሞገሰ፡ ቃሉ፡ ; ; ; n. 938

α)suave^laquid vel jucundum^la: ፍሬሁ፡ ሞገስ፡ ጥቀ፡ ለርእየ፡ ገጽ፡ .

β)decus: Agathon አክሊላ፡ ወሞገሳ፡ ለሀገረ፡ ትንሣ፡ (corona et decus urbis Tensae)

mogas

Grébaut
ሞገስ፡ mogas «faveur^fr, gloire^fr» ― ባለሟልነት፡ Ms. BNFabb217, fol. 46v.
114

Leslau
ሞገስ mogas favor^en, grace^en, graciousness^en, charm^en, loveliness^en, benevolence^en, dignity^en
ሞገሰ፡ ቃል mogasa qāl gracious words^en, ቃል፡ 333a

ሠርዌ

, ሠራዊት፡ (proprie, ut videtur: stirps, stipes, truncus, ጕንድ፡ ; aram. שָׁרִיתָא ) trabs^la, tignum^la, columen^la: ; ; ; ዕፀው፡ ለጠፈረ፡ ቤት፡ ወለሠራዊት፡ ; ; ሠርዌ፡ ተንከተም፡ ξύλον διαβάθρας trabs pontis^lavel ratis^la ; collective: ታሕተ፡ ሠርዌ፡ ቤትከ፡ ; ከመ፡ ሠርዌ፡ ይውዕዩ፡ Ep.

a)scapus^lavel truncus^lacolumnae: መስከምተ፡ ሠርዌሁ፡ basis^lavel statumen scapi ejus^la .

b)ut videtur, antenna^la; τὰ ἱστία enim ( vela^la) bis, scilicet semel in Pentateucho ( ሠራዊተ፡ ዐጸድ፡ τὰ ἱστία τῆς αὐλῆς ) et in voce ሠራዊት፡ versa sunt, sive quia interpretes ἱστίον vocem diminutivam vocis ἱστός putarunt, sive quia antennam^lapro velo^laposuerunt.

c)jugum textorum^la, liciatorium^la(sicut ἱστός ): ἀντίον ሠርዌ፡ አነምት፡ ; .

d)ut videtur, malus^lanavis (ut ἱστός ): እግዚአብሔር፡ ዐምደ፡ ሃይማኖትነ፡ ዘኢይጸነን። ስርዌ፡ (sic) ሐመርነ፡ n. 243 ዘኢይተነተን፡ M.M. f. 84; ጸነ፡ ስርዌ፡ (sic) ሐመሮሙ፡ M.M. f. 172; ሠርዌ፡ ሐመር፡ Org. [An سَارِيَةٌ vel صَارِيَةٌ huc referenda sint, in medio relinquo]. – : ሠርዌ፡ ዘ፡ ምስሶ፡ (quamquam etiam ሠርዌ፡ in Amharensium usu est).

śarwe , ሰርዌ፡ sarwe , śarāwit

Grébaut
ሠርዌ፡ śarwe «poutre^fr, colonne au milieu de la maison^fr» ― መሰሶ፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127

Leslau
ሠርዌ śarwe ( ሠራዊት śarāwit ), ሰርዌ sarwe beam of wood^en, log^en, trunk^en, weaver’s beam^en 535b

ሠርጽ

1)germinatio^la .

2)et : germen^la, surculus^la, frons^la, propago^la, caulis^la: ; βλαστός ከመ፡ ሠርጸ፡ ሊባኖስ፡ ; ; παραφυάδες ; ; κληματίς ; ἀνατολή ; ; ἐπιφυλλίς ; ὄλυνθοι ; ሠርጸ፡ ጢስ፡ στελέχη καπνοῦ .

śarṣ

Leslau
ሠርጽ śarṣ shoot^en, blossom^en, sprout^en, bud^en, young twig^en 535a

ዐመደ

I,2( ) columna fulcire^lavel stabilire^laaliquid [i.q. عَمَدَ I et II]: Deus ረበቦ፡ ( ለሰማይ፡ ) ከመ፡ ሠቅ፡ ወበነፋስ፡ ዐመዶ፡ ; Deus በኪኑ፡ ዐመዶ፡ ለሰማይ፡ በነፋስ፡ ; ይዔምድ፡ በነፋስ፡ (sc. coelum) Lit. Orth.

ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

a)formosus^la, pulcher^la, venustus^la, speciosus^la, de personis: ; ; ; ; ; ; ; ; ሠናይተ፡ ሥን፡ ወግዕዝ፡ ; ἀστεῖος ; ; ሠናይት፡ በራእይኪ፡ አንቲ፡ ; ሠናይት፡ ይእቲ፡ ራእያ፡ ; Dan. apocr. 1,31; ; ብእሲት፡ ሠናይት፡ εὔμορφος ; de animalibus ; ; de rebus: ሠናይ፡ ለርእይ፡ ; ; corona ; aedibus ; ; ornatu ሠናይ፡ ሰርጕ፡ ; margarita ; arbore ዕፀ፡ ዘይት፡ ሠናይት፡ εὐπρεπής ; sepulchris ( ὡραῖος ), al.

b)jucundus^la, suavis^la, gratus^la ; sapore ሠናይ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ወይን፡ ሠናይ፡ ; መዓር፡ ሠናይ፡ ( τὸ ἄριστον prandium male versum est ሠናይት፡ ); olfactu ; ; ; auditu ቃል፡ ሠናይ፡ ; ሠናየ፡ ይትናገረከ፡ ; visu: ሠናይ፡ እገሪሆሙ፡ ( ὡραῖος ) ; .

2)bonus^la

a)praestans^la, egregius^la ; ; de terra ; ; ; , arbore, fructu ; ; pecude ; auro ; consilio ; judicio ; መክፈልት፡ ሠናይ፡ ; etiam n. 253de personis usurpatur in st. constr. nomine vel Infinitivo ut ሠናየ፡ ተልእኮ፡ bonus ministerio^laSx. Enc.; ሠናየ፡ ምክር፡ bonus consilio^laLud.; ሠናይቱ፡ ለሰብእ፡ pars optima hominum^la .

b)utilis^la, aptus^la, saluber^la: ; ; 1 ; ሠናይ፡ ብዒል፡ ; ; ኮነ፡ ሠናየ፡ seq. ; ; ; vel Infin. in vel Nom., ut: ሠናይ፡ ተሊዎቶ፡ (v. ተሊዎቱ፡ ) ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; vel ለ፡ Infin., ut: ምስጢረ፡ መንግሥት፡ ሠናይ፡ ለኀቢእ፡ ; vel ሶበ፡ , ut: ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ; vel እመ፡ , ut: ሠናይ፡ እመ፡ ተለውኪ፡ .

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

d)laetus^la, faustus^la, prosper^la: ዜና፡ ሠናይ፡ ; ቃል፡ ሠናይ፡ ; ; ነፋስ፡ ሠናይ፡ ventus secundus^la ; መዋዕል፡ ሠናያት፡ ; ; ይትፌሥሑ፡ በሠናይ፡ ልብ፡ ; . Nota phrasin: ከመ፡ ይኩን፡ ሠናየ፡ ላዕሌነ፡ ut bene^lavel melius sit nobis^la ; ; ከመ፡ ሠናየ፡ ይኩንከ፡ Platt; quamquam crebrius dicunt: ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ vid. sub B,3,b,A. –

e)sensu ethico

α)bonus^la, probus^la, honestus^la, rectus^la, rarius de personis, ut: ሠናይት፡ ለሠናያን፡ ተፈጥረት፡ ; crebro de rebus: ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ ἄμωμος ; ሠናይ፡ ልብ፡ ; ግዕዝ፡ ሠናይ፡ ; ምግባር፡ ሠናይ፡ ; ; ; ኢኮነ፡ ሠናየ፡ ዝነገር፡ ; ; ; ; ሠናይ፡ ውእቱ፡ ሕግ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናይ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; nonnumquam melior^la, ut: ኅሊናክሙ፡ ሠናየ፡ ግበሩ፡ ( βελτίω ποιήσατε ). – infra sub B,2. –

β)benignus^la, benevolus^la, mitis^la, de animo, dictis, al.: ; ሠናይ፡ ምሕረትከ፡ χρηστός ; ; ቃል፡ ሠናይ፡ ( εἰρηνικός ) ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ .

f)rationi conveniens, rectus^la, verus^la: ሠናየ፡ ነበበ፡ σύνεσιν ἐφθέγξατο ; formula respondentis in colloquio: ሠናየ፡ ትቤ፡ εὖ λέγεις , εὖ ἔφης Cyr. ; Cyr. c. ; .

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

2)bonum^la, honestum^la, rectum^la, virtus^la, sensu ethico: እለ፡ ይብልዎ፡ ለሠናይ፡ እኩይ፡ ; ; ; እኪተኒ፡ ወሠናይተኒ፡ አርአዮሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የሐውር፡ በሠናይ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ita sexcenties in variis libris; ἀρετή ; ἀρεταί .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

b)bonum^la, res bona^la, sors bona^la, status bonus^la, salus^la; bona^la, opes^la, res secundae^la(Gut, Güter); et ሠናይ፡ et ሠናይት፡ et ሠናያት፡ , ; ; ; ; ; ; ነፍሱ፡ ውስተ፡ ሠናይ፡ ተኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ሀለወት፡ ሠናይቶሙ፡ ; ; ሠናይትኒ፡ ወእኪትኒ፡ ; ; ; ; ዘሀሎ፡ ሠናያት፡ τὰ ὄντα ἀγαθά ; n. 254 እንተ፡ ትመጽእ፡ ሠናይት፡ ; ; ትካዝ፡ ሠናይት፡ ዐባይ፡ ይእቲ፡ tristitia magnum bonum est^la

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

β) በሠናይ፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ኮነ፡ በሠናይ፡ bene nobis fuit^la ; እመ፡ ነጸሮ፡ እግዚአብሔር፡ በሠናይ፡ εἰς ἀγαθά in salutem^la ; ; μετ᾽ εἰρήνης ; ; .

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

2) ሠናየ፡ bene^la καλῶς ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene fecisti^la ; ; ሠናየ፡ ዐቀባሃ፡ ; ሠናየ፡ ርኢከ፡ ; ; ሠናየ፡ ይጸጊ፡ ወሠናየ፡ ይጼኑ፡ ; ὀρθῶς ; ; εὖ ዘሠናየ፡ ይቀውም፡ εὐσταθοῦν ; ἡδέως libenter^la . – : ሠናይ፡ ዘ፡ በጎ።

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Grébaut
ሠናይ፡ śannāy , ሠናያን፡ śannāyān «bon^fr, beau^fr»; fem. ሠናይት፡ śannāyt , ሠናያት፡ sannāyāt ― መልካም፡ , ውብ፡ Ms. BNFabb217, fol. 53r.
132

Leslau
ሠናይ śannāy beautiful^en, good^en, fair^en, delightful^en, agreeable^en, glad^en (tidings), pleasing^en, proper^en, right^en, virtuous^en, prosperous^en, suitable^en; (Lt) beauty^en, goodness^en, favour^en
በሠናይ ba-sannāy well^en
ሠናየ sannāy-a well^en, finely^en, duly^en
ሠናያት śannāyāt good things^en, good works^en, good deeds^en, good^en (n), goodness^en
531b

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

ሠናይ ሠናይ

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

2)bonus^la

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

e)sensu ethico

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

, fem. ሠናይት፡ raro ሣኔት፡ ( ),

A) καλός

1)quod sensibus placet

2)bonus^la

c)perfectus^lanumero, mensura, partibus ( multus^la, largus^la): መስፈርት፡ ሠናይ፡ ; ርሥእ፡ ሠናይ፡ ; ; ዐስብ፡ ሠናይ፡ .

e)sensu ethico

B), sive m. ሠናይ፡ , sive fem. ሠናይት፡

1)raro: pulchritudo^la ὡραιότης .

3)bonum, quod alicui contigit:

a)beneficium^la: ገብረ፡ ሠናየ፡ vel ሠናይተ፡ ለ፡ pers. -5; ሠናይት፡ በዲበ፡ በረከት፡ χάρις ἐπὶ χάριτι ; ; ; ; .

α) ከመ፡ ሠናይ፡ ይኩንክሙ፡ ut bene sit vobis^la (v. ሠናየ፡ ); ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ይኩን፡ ሠናይ፡ ለክሙ፡ ( supra A,2,d).

Cross-references:

1) ሠናይ፡ bene!^laformula approbantis, annuentis: ; (alias: ሠናየ፡ ትቤ፡ ).

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

śannāy , fem. śannāyt , śānet ; śannāyān , fem. sannāyāt

Cross-references: for ገባሬ፡ ሠናያት፡ ገባሪ፡

ፂዖት

(etiam ጺኦት፡ ) m. et fem. , ፂዖታት፡ , vallis, campus, locus graminosus^la, pratum^la, pascuum^la, ከመ፡ ሣዕረ፡ ፂዖት፡ ስሙር፡ τὸ παμβότανον τοῦ ἀγροῦ ; አክብር፡ ፂዖተ፡ ከመ፡ ይብዝኃ፡ መራዕይከ፡ πεδίον ; ፂዖተ፡ ሐመልማል፡ ; ከመ፡ አባግዕ፡ ውስተ፡ ፂዖት፡ ἐν εὐρυχώρῳ ; νομή ; ; ; ; ውስተ፡ ፂዖት፡ ሠናይ፡ ; ፂዖት፡ ጥሉል፡ ; κοιλάς ; ; ፂዖት፡ ሰቂሞን፡ ; ረከቡ፡ ፂዖታተ፡ ብዙኃተ፡ ወስሙራተ፡ νομάς ; περισπόρια ; . [Ges. in thes. p. 616 hoc nomen a יָצָא ወፅአ፡ repetendum conjecit, at rectius comparandum videtur ضَيْعَةٌ et وَاضِعَةٌ ]. – : ፂዖት፡ ዘ፡ መስክ፡

አስረረ

II,1

1)insilire^lavel irruere facere^la: አስረሮ፡ ላዕለ፡ ብእሲቱ፡

2)volare facere^la: monachus miraculo አስረረ፡ እጓላተ፡ ርግብ፡ (postquam eas assavit) Enc.; ; { ንስር፡ ያሰርር፡ ክነፊሁ፡ }.

a)alatum facere^la, evolare^lavel sursum volare facere^la: አስረረ፡ ከመ፡ ንስር፡ እጐሊሁ፡ ; ያሰርር፡ ውስተ፡ አርያም፡ እጐሊሁ፡ ; እማንቱ፡ አስረራኒ፡ ἀνεπτέρωσάν με ; አብድ፡ አስረረ፡ እከየ፡ ዚአሁ፡ ( ἐξεπέτασε ) .

b)avolare sinere^lavel facere^la, ; ዖፍ፡ እንተ፡ አስረረት፡ እጐሊሃ፡ ; ከመ፡ ሣዕር፡ ዘያነሥኦ፡ ነፋስ፡ ታሰርረኒ፡ . Etiam sensu translato

α)abigere^la: ኀልዮ፡ ንዋይ፡ ያሰርር፡ ንዋመ፡ ; .

β)abstrahere^lavel subducere animos^la(e corpore) admiratione: ዘማዊት፡ እንተ፡ ታሰርር፡ ልበ፡ ወራዙት፡ ποιεῖ ἐξίπτασθαι ; ; በመሰንቆ፡ ማሕሌት፡ ሐዋዝ፡ እንተ፡ (v. ከመ፡ ) ያሰርር፡ አልባበ፡ Enc.

ʾasrara , አሥረረ፡ ʾaśrara

Grébaut
አሥረረ፡ ʾaśrara II,1 ያሠርር፡ , ያሥርር፡ «faire voler^fr, faire monter^fr, lancer en haut^fr» ― አበረረ፡ , አስወጣ፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
125

Leslau
አስረረ ʾasrara causative {of ሰረረ sarara }; also stir up^en, make attack^en, drive away^en 514b

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose