Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

ornamentum narium^laet aurium^la, inauris^la(sicut נֶזֶם ): ከመ፡ ውጽቦ፡ ወርቅ፡ ውስተ፡ አንፈ፡ ሐራውያ፡ ; ውስተ፡ ውጽቦ፡ (v. ውጽበ፡ ) ወርቅ፡ ዕንቈ፡ ሰርድዮን፡ . – : ውጽቦ፡ ዘ፡ ሻሽል፡ ; aliud: ውጽቦ፡ ዘ፡ ስንጥ።

ተባዕ

fortis^la, animosus^la, strenuus^la: ; ብእሲ፡ መስተቃትል፡ ወተባዕ፡ ἀνὴρ πολεμιστής ; ጽኑዕ፡ ወተባዕ፡ ; ከመ፡ ዕደው፡ ተባዓን፡ (v. ተባዕያን፡ ) ὡς ἄνδρες πολεμισταί ; ሐራዊ፡ ተባዕ፡ Enc.

አስተናሰከ

IV,3facere ut alii alios mordeant^la: Origenes ecclesiam rixis et turbis implevit, ከመ፡ ያስተናስኮ፡ ለደቂቃ፡ (sc. ecclesiae) M.M. f. 198.

ልዑል

excelsus^la, altus^la, editus^la, sublimis^la, superior^la, summus^la, de rebus et personis: መንበር፡ ልዑል፡ ; ሰማይ፡ ልዑል፡ ; ምድር፡ ልዕልት፡ ; ; ኵሉ፡ ነዋኅ፡ ወልዑል፡ ; ዓዲ፡ እዱ፡ ልዑል፡ ; ; በመዝራእት፡ ልዕልት፡ ; በእድ፡ ልዕልት፡ 14,8; እምነ፡ , ዲበ፡ , ላዕለ፡ ut: አእምር፡ ሚመጠን፡ ልዑል፡ እምኔከ፡ ደመና፡ ; ; እዴሁ፡ ልዕልት፡ ዲበ፡ ኵሉ፡ ; ልዑል፡ ውእቱ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ . Creberrime usurpatur de -64 ( laudibus exaltatus^la), ὕψιστος (altissimus, summus) ; ; ; ; ; ; ; ; nec non de praepotentibus et dominis terrae ; ; ; ; de angelis Lit. Joh.; ጥቀ፡ ልዑል፡ esse titutlum regis Aethiopiae asserit Ludolfus. In specie de voce^la: በልዑል፡ ቃል፡ alta voce^la ; cantandum በልዑል፡ ቃል፡ Cod. Mus. Brit. LIV, 7, a; ከመ፡ ያድምፁ፡ ልዑለ፡ τοῦ ἀκουσθῆναι ποιῆσαι . – Rarissime ልዑለ፡ ( ) idem significat, quod ላዕለ፡ sursum^la, ut ልዑለ፡ እገሪሁ፡ sursum pedes ejus^la, Enc.

ፍትወታዊ

libidinosus^la, voluptarius^la: አሕላማት፡ ፍትወታዊት፡ ; ሥጋ፡ ፍትወታዊ፡ ; jejunent ከመ፡ ያድክሙ፡ ኀይለ፡ ፍትወታዊተ፡

ፈልፈል

scaturigo^la, fons^la: ይነፅፍኑ፡ ፈልፈለ፡ ኰኵሕ፡ ; ፈልፈለ፡ አንብዕ፡ ; ነቅዐ፡ ( ) ፈልፈለ፡ ማይ፡ ; ነቅዐ፡ ፈልፈለ፡ ሕይወት፡ al.; ከመ፡ ፈልፈለ፡ ነቅዕ፡ ; ; ፈልፈለ፡ ጥበብ፡ (epitheton Pauli Apost.) Lud. Comm. hist.p. 240 n. 9.

ተነሥተ

III,1

1)destrui^la, dirui^la, everti^la: ተነሥተ፡ መቅደስ፡ ; ; ወኢይትነሠት፡ እንከ፡ ; ለተነሥቶ፡ ; ከመ፡ ሀለዋ፡ ትትነሠት፡ ; ; ; ; ; .

2)discindi^la, disturbari^la, tolli^la, aboleri^la: መሥዋዕት፡ n. 635 እንተ፡ ተነሥተት፡ ; ; ኢይትነሠት፡ ሥርዐት፡ τὸ δόγμα οὐ παρελεύσεται .

ንኅለ

, rarius ነኀለ፡ (etiam per ህ et ሕ ) I,1[significatione respondet هار ; etymo ad radices חָלַל ܚܰܠ خَلَّ حَلَّ , quibus significatus perforandi^laet solvendi^lainest, referendum videtur] ይንኀል፡ ,

1)corruere^la, collabi^la, dirui^la, de monte: ደብር፡ ዘንኅለ፡ ወወድቀ፡ ὄρος πίπτον διαπεσεῖται ; de aedificiis, muris, al.: ከመ፡ ሀገር፡ ዘንኅለ፡ ጥቅማ፡ ; ንኅለ፡ ላዕሌሁ፡ አረፍተ፡ ጸወንከ፡ ; ንኅለ፡ (v. ነኀለ፡ ) አረፋቲሃ፡ ; ; ንኅለ፡ ጠፈር፡ ላዕሌሁ፡ ; እምቅድመ፡ ይንኀል፡ ዝቅጽር፡ ሣልሳይ፡ ;

2)ruinis stratum^la, devastatum esse,^lade urbe: አህጉሪሃ፡ ይንኅል፡ ( ἠρημωμέμων ); ንኅለ፡ ሀገረ፡ መቅደስከ፡ (aliâs መዝበረ፡ ) .

ሥልጣን

, ሥልጣናት፡

1)potestas^la, facultas^la, auctoritas^la, potentia^la, ἐξουσία ; ; ; ; ; ኢይክል፡ ገቢረ፡ ሥልጣነ፡ ፈቃድየ፡ ; ይእኅዝ፡ ሥልጣነ፡ κρατήσει εὐχερῶς ; ለ፡ , ut: ለሕይወት፡ ወለሞት፡ ሥልጣን፡ ብከ፡ ; ላዕለ፡ ; ዲበ፡ ; verbi ; ; ከመ፡ seq. ; Infin., ut: ሥልጣን፡ ብነ፡ ( ከመ፡ ለ ) ገቢረ፡ ኵሉ፡ ርኵስ፡ . Magistratus nominatur እለ፡ በሥልጣናት፡ qui in officiis^la(sc. constituti sunt) ;

2)potestas^la( ሥልጣናት፡ ) nonnumquam vocantur ii, qui potestatibus praesunt, ut: ሥልጣናተ፡ ሰማይ፡ ; in specie angeli^lacujusdam ordinis Platt; ; ;

śǝlṭān , ሥልጣናት፡ śǝlṭānāt
person in power ? ሥልጣንሂ፡ ፍጎ፡ ገብረ፡ መድኅን፡ ካህሱ፡ ክንፉ፡ ወለተ፡ ጊዮርጊስ፡ ወለተ፡ ጐብለል፡ ‘Le selṭān était Fego Gabra Madḫen, Kāhsu, Kenfu, Walatta Giyorgis fille de Guablal^fr’ 51 l. 26–27 (ed.), 62 l. 11–12 (tr.); ናሁ፡ ጸሐፍነ፡ ካህናተ፡ ጽዮን፡ ታሪከ፡ ሥልጣኑ፡ ወኃይሉ፡ ለመስፍነ፡ መሳፍንት፡ ደጅ፡ አዝማች፡ ወልደ፡ ሥላሴ፡ ዘሥሉጥ፡ ዲበ፡ ሥልጣናት፡ ወእግዚእ፡ ዲበ፡ አጋእዝት፡ ‘voici que nous, les prêtres de Ṣyon, nous allons écrire l’histoire de le puissance et de la force du prince des princes, le daǧ azmāč Walda Sellāsē, puissant sur les puissances, maître sur les maîtres^fr’ 80 l. 12–15 (ed.), 96 l. 24–26 (tr.)

Grébaut
ሥልጣን፡ śǝlṭān , ሥልጣናት፡ śǝlṭānāt «pouvoir^fr, autorité^fr, un des ordres angéliques :^fr potestates^la, Sultan^fr» ― Ms. BNFabb217, fol. 49v.
123

Leslau
ሥልጣን śǝlṭān dominion^en, authority^en, jurisdiction^en, power^en 530a

ሰገደ

I,1[ סָגַד ܣܓܶܕ سَجَدَ ] ይስግድ፡ , se prosternere^lavel procumbere^lacoram aliquo, fronte humum tangendo, honoris testificandi vel adorandi causa; provolutum in genua vel prostratum in terra humillime adorare^la, submisse venerari^la, precibus venerari^lahomines, Deum ( προσκυνεῖν ): ሰገደት፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ሰገደ፡ በብረኪሁ፡ ; ይሰግዱ፡ በገጾሙ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; ; ; ; : ; ; ለ፡ pers.: ይሰግዱ፡ ሎቱ፡ ኵሎሙ፡ ; ; ; ; ይሰግዱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; ; Ep. ; : ደነኑ፡ ወሰገዱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ይሰግዱ፡ ለፀሓይ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ ለስሙ፡ ይስግድ፡ ኵሉ፡ ብርክ፡ ; ቅድመ፡ ; ; ; ሰገደት፡ ታሕተ፡ እገሪሁ፡ ; : ንሰግድ፡ ወሰጊደነ፡ n. 399 ንገብእ፡ ; ; ያስተበርክ፡ ወይሰግድ፡ ወይጼሊ፡ ; እለ፡ መጽኡ፡ ይስግዱ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; . Nota locum: ይከውን፡ ጸሎት፡ በሰንበት፡ ዘእንበለ፡ ሰጊድ፡ ዲበ፡ ምድር፡ አላ፡ በደኒን፡ ወአትሕቶ፡ ርእስ፡

ለዋው

perversus animo^la, malignus^la, pravus^la, saevus^la: σκληρὸς καὶ πονηρός እኩይ፡ ወለዋው፡ ; ሐራውያ፡ ሐቅል፡ ለዋው፡ ὗς τραχεῖα ; ከመ፡ ለዋው፡ ይመስል፡ ገጹ፡ – : ለዋው፡ ዘ፡ እኩይ፡ ; aliud^la: ለዋው፡ ዘ፡ ተኳር።

ለይ

, m. , cui fere ubique κόκκινον , κόκκινα respondet. [Notionem rubri^lavel coccinei coloris^lasemiticis radicibus ለወየ፡ et vicinis haud inhaerere, omnes norunt. Peregrinum autem esse nomen ለይ፡ nondum probatum est; neque enim audiendi sunt S. Bochartus (in 529 ; 669 ) et Ludolfus (in 25), qui ለይ፡ e voce καλ - λαια mutilatione ortum esse censent. Etymon semiticum persequenti mihi persuadeo, nomen ለይ፡ vel flexuosi^laaliquid sive tortuosi^laut cochleam, conchylium, vel plantam ut convolvulum^laaliamve herbam et arbusculam significare posse, e cujus radicibus vel foliis vel baccis Aethiopes colorem tinctorium coccineum petere soliti fuerint. Sed cum conchylii usum Aethiopibus notum fuisse ab antiquis scriptoribus non tradatur, mihi in eo acquiescendum videtur, ut ለይ፡ nomen plantae tinctoriae (qualis arbutus uva ursi est) fuerit, unde coccina factitia vel vestes coccinis similes confecta sunt. Etenim etiam ለይ፡ inter nomina plantarum recensitum et ለይ፡ ዘ፡ ቀይሕ፡ eplicatum exhibent] coccum^la, coccinum^la, textile^lavel filum coccineum^la: ከመ፡ ለይ፡ ὡς κόκκινον ; እመሂ፡ ለበስኪ፡ ለየ፡ ; አሠረት፡ ለየ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ; ; κόκκινα ; ፐፒራለይ፡ ἐρίου κοκκίνου ; ፈትሉ፡ ዘለይ፡ ; ሕብረ፡ ለይ፡ ; ; praeterea creberrime in Octateucho: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , et in ; . In versione Exodi recentiori vocabulo ነት፡ ( ) ለይ፡ vocabulum substitui, ad annotavi.

ለጽሊጽ

lingua^lavel examen bilancis^la: ከመ፡ ግምዳተ፡ ለጽሊጽ፡ መዳልው፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ ; ከመ፡ ለጽሊጸ፡ (v. ልሳነ፡ ለጽሊጸ፡ ) መዳልው፡ ὡς ῥοπὴ ἐκ πλαστίγγων . laṣliṣ

Cross-references: for ልሳነ፡ ለጽሊጽ፡ ልሳን፡ (Leslau)

አብጽሐ

II,1

1)pervenire facere

a)adducere^la, ducere^la, deducere^la, ; loci: ; ፈነወ፡ ሰብአ፡ ፈረስ፡ ያብጽሕዎሙ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ውስተ፡ , ut: ብእሲት፡ ኄርት፡ ሠናይ፡ መክፈልታ፡ ወታበጽሖ፡ ለፈራሄ፡ እግዚአብሔር፡ ውስተ፡ መክፈልቱ፡ ; ኀበ፡ ; ; ; ወሰደኒ፡ ኢየሩሳሌም፡ ወአብጽሐኒ፡ ኀበ፡ አንቀጽ፡ .

α)venire jubere^la: ፈነወ፡ ወአብጽሖ፡ ኀቤሁ፡

β)mira est versio ἐκδου θυγατέρα አብጽሓ፡ ለወለትከ፡ በዐቅማ፡ ወዕቀባ፡ .

b)afferre^la, perferre^la, epistolam ; አብጽሐ፡ መጽሐፈ፡ ኀበ፡ ባሮክ፡ ; ; nuntium: ትክልኑ፡ እላንተ፡ ነገረ፡ አብጽሖ፡ ኀበ፡ ኤርምያስ፡ ውስተ፡ ባቢሎን፡ ; n. 547alias res, ut: አዘዘ፡ በአብጽሖተ፡ ቃራራ፡

c)de viis, causis: ducere^la, ferre^la, inducere^la, adducere^laad aliquid: ስምዐ፡ ሐሰት፡ ላዕለ፡ ነፍስ፡ ዘያበጽሕ፡ ለሞት፡ ; ያበጽሕ፡ ለሞት፡ ሐዘን፡ ወትካዝ፡ ; ደኃሪታ፡ ( ለፍኖት፡ ) ታበጽሕ፡ ውስተ፡ ሲኦል፡ ; መዐት፡ ያበጽሕ፡ ኀበ፡ ቀቲል፡ .

d)adducere^laad finem: ከመ፡ ለፍጻሜ፡ ያብጽሕ፡ ወይግበር፡ ኵሎ፡ .

2)appetere^lavel appropinquare^lafacere^la: አቅረብኪ፡ መዋዕለኪ፡ ወአብጻሕኪ፡ ዕድሜ፡ ዓመትኪ፡ .

a)attingere facere^la(vel evehere^laaliquem ad^la): ያበጽሕዎ፡ እስከ፡ ደመና፡ .

b)assequi facere^la, et ኀበ፡ rei, ut: አብጻሕክዎ፡ ኀበ፡ ዘተመነየ፡

c)omisso objecto (sicut in Latino ad annum C perduxit^laet in Germano es auf 100 Jahre bringen^de): perducere^lai.e. pervenire ad^la, assequi^la, ኀበ፡ , ut: ኢያብጻሕኩ፡ ኀበ፡ ሥርዐቱ፡ ad gradum ejus nondum perveni^la ; , ut: እንተ፡ ኢያብጽሐት፡ መጠነ፡ አካል፡ (aliis in locis በጽሐት፡ ) maturam aetatem non assecuta^la ; ሶበ፡ አብጽሐ፡ ዝኩ፡ ሕፃን፡ ዐቅመ፡ ውርዛዌ፡

a)referre^lavel deferre^laaliquid ad aliquem i.e. indicare^la, nuntiare^la: ናብጽሕ፡ ለከ፡ ὑποδεικνύομέν σοι .

b)facere ut aliquid redundet ex aliqua re i.e. argumentis efficere^la, demonstrare^la, probare^la, convincere^la: ለእመ፡ አብጻሕክሙ፡ ሊተ፡ ከመ፡ ቤል፡ ይበልዕ፡ ἐὰν δείξητε ὅτι ; ἐπιδεικνύναι ; παρατίθεσται ; συμβιβάζειν Platt; ኢይክሉ፡ አብጽሖ፡ ሊተ፡ በዘ፡ ኵሉ፡ ዘያስተዋድዩኒ፡ ; Platt.

ፍጻሜ

1)expletio^la

a)plenitudo^la, modus^lajustus^laac^laplenus^la: ፍጻሜ፡ መጠነ፡ አካል፡ ዘዕደው፡ ፳ ዓመት፡ ወእመአኮ፡ ፳ወ፭ ዓመት፡ ወለአንስት፡ ፲ወ፪ ዓመት፡ ወእመአኮ፡ ፲ወ፭ ዓመት፡ F.N. 24,3.

b)completio^lai.e. justa^laobservatio^lalegis .

c)initiatio^la, τελείωσις ( ፈጸመ፡ n. 1 et ተፈጸመ፡ n. 3,g), ; ; ; ; .

2)consummatio^la, finis^la, περασμός ; ; ; τέλος Ps. in tit., Lud. annot. ad ; ፍጻሜ፡ ዘይመጽእ፡ ; በፍጻሜ፡ ራብዑ፡ ኢዮቤልው፡ ; እምቅድመ፡ ፍጻሜ፡ ዓመት፡ F.N. 24,5; ከመ፡ ለፍጻሜ፡ ያብጽሕ፡ ወይግበር፡ ኵሎ፡ ሰርጐ፡ ቤትከ፡ 1 .

a)finis^lapropositus^la: ; ፍጻሜ፡ ነፍስነ፡ .

b)extremum^la(tempore et gradu): ፍጻሜሁ፡ ለበቀል፡ .

c)terminus^la: ኵሎ፡ ፍጻሜ፡ ማኅበራ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ (omnium finium ecclesiae – miserere),

3)perfectio^la, absolutio^la: እስመ፡ ኀልዮ፡ ኪያሃ፡ ፍጻሜ፡ አእምሮ፡ τελειότης ; ; Lud. etiam Adv. prorsus^la, plane^la, ut: ፍጻሜ፡ ንቱግ፡ „plane evacuatum“.

ሉጹይ

(nonnumquam ልጹይ፡ occurrit) , fem. ሉጺት፡ rasus^la: ሉጹያን፡ (v. ልጹያን፡ ) አጽሓሚሆሙ፡ ; ከመ፡ ሉጺት፡ ይእቲ፡ . luṣuy , lǝṣuy , fem. luṣit , luṣuyān , lǝṣuyān

Grébaut
ሉጹያነ፡ ርእስ፡ luṣuyāna rǝʾs rasés de la tête^fr (moines), expression qu’on recontre souvent dans les textes religieux ኵሉ፡ ዘይፈቅድ፡ ምንኵስና፡ እመ፡ ኮኑ፡ አግብርተ፡ አው፡ አግዓዝያነ። ይነበሩ፡ ሠለስተ፡ ዓመት፡ ሉጹያነ፡ ርእስ፡፡ወላዕሌሆሙ፡ አልባሰ፡ ሕዝብ። Tous ceux qui désirent le monasticat, qu’ils aient été ouvriers ou hommes libres, qu’ils demeurent trois années rasés de la tête et portent les habits du peuple.^fr Ms. BNFet110, fol. 29va, in medio.
447

ልሳን

[i.q. לָשׁוֹן , ܠܶܫܳܢ , לִשָּׁן , لِسِانٌ ; de etymo Ges. thes. p. 762] m. et fem. (ex. gr. ; ; ; ; ) ልሳናት፡ ( ; ; )

1)lingua^la(membrum corporis) ነበበ፡ ልሳንየ፡ ; ይረትዕ፡ ልሳነ፡ በሃም፡ ; ምቱረ፡ ልሳን፡ γλωσσότμητος ; ልሳን፡ ድክምት፡ ; ልሳን፡ ሐሳዊት፡ ; ልሳን፡ ዐማፂ፡ ; ; ኵሉ፡ ልሳን፡ ይገኒ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ዘክልኤቱ፡ ልሳኑ፡ δίγλωσσος ; ዐቂበ፡ ልሳን፡ linguam continere^laFal.; በካልእ፡ ልሳን፡ ይትናገሩ፡ ሐዲስ፡ γλώσσαις λαλεῖν ; ልሳነ፡ ዕፍረት፡ quasi μυρόγλωσσος ( ἡδύγλωσσος ) est epitheton Enc.; Chrys.; Herm. in subscrpt.; ልሳነ፡ ወርቅ፡ (i.q. አፈ፡ ወርቅ፡ ) Joannes Chrysostomus^laF.M. 2,9; { }.

2)sermo^la, lingua^la: ሕዝብ፡ ዘኢታአምር፡ ልሳኖ፡ ; et ; እምልሳነ፡ ዐረቢ፡ e sermone arabico^la ; sunt gentium^la ፸ወ፪ ልሳናት፤ ዘሴም፡ ፲ወ፯፤ ዘካም፡ ፴፤ ዘያፌት፡ ፳ወ፭ Voc. Ae.^la

3)transfertur ad

a)sinum maris^laet linguam^la(terrae) vel isthmum^la: ልሳነ፡ ባሕረ፡ ግብጽ፡ (var.); ; ልሳነ፡ ባሕር፡ እንተ፡ ትኔጽር፡ መንገለ፡ ግብጽ፡ ; deinde de linguis et paeninsulis saepius in et 9.

b)linguam ignis^lai.e. flammam^la: ልሳነ፡ እሳት፡ (var.); ; ; ; ;

c)ligulam auri^la: ልሳን፡ እንተ፡ ወርቅ፡ (ex hebr. לְשׁוֹן זָהָב ) ; .

d)examen librae^la: ከመ፡ ልሳነ፡ ለጽሊጸ፡ መዳልው፡ ὡς ῥοπὴ ἐκ πλαστίγγων . – Vox ልሳን፡ , cum in dialecto amh. rarius usurpetur, in Voc. Ae.^laexplicatur: ልሳን፡ ዘ፡ መላስ፡ (a ላሰ፡ , aeth. ለሐሰ፡ ).

lǝssān

Compounds
ልሳነ፡ ዕፍረት፡ lǝssāna ʿǝfrat ‘lingua profumata^it’ ዝንቱ፡ አቡነ፡ ሊባኖስ፡ መና<ኔ>፡ መርዓ፡ ወንግሥ፡ ኰኵሐ፡ ሃይማኖት፡ ከመ፡ ጲጥሮስ፡ ልሳነ፡ ዕፍረት፡ ከመ፡ ጳውሎስ፡ ‘Questo Padre nostro Libānos — ripudiatore delle nozze e del regno, pietra della fede come Pietro, lingua profumata come Paolo^it’ 6 § 11 (ed.), 5 § 11 (tr.) (‘lǝssāna ʿǝfrǝt è epiteto tradizionale di Paolo, vd. 1028.’ 5 n. 23 ), ዕፍረት፡

Grébaut
ልሳን፡ lǝssān «langage^fr» ደረሱ፡ ሎቱ፡ ውዳሴ፡ በጊዜ፡ ጸሎት፡ በልሳነ፡ ሮማይስጥ። 42
ልሳን፡ lǝssān «langage^fr (dans toutes les acceptions)» ― አንደበት፡ , ቋንቋ፡ , ልሳን፡ , ምላስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 14r.
27

Leslau
ልሳን lǝssān tongue^en, language^en
ልሳነ፡ ሰብእ፡ lǝssāna sabʾ a prayer against an evil tongue^en 6–12, 138, ሰብእ፡
ልሳነ፡ ፍጥረት፡ lǝssāna fǝṭrat (Lt) mother tongue^en, ፍጥረት፡
ልሳነ፡ ለጽሊጽ፡ lǝssāna laṣliṣ balance^en, ለጽሊጽ፡
318b

ፃፄ

subst. [ סָס ܣܳܣܳܐ سُوسٌ ] blatta^la, tinea^la, σής , ከመ፡ ልብስ፡ ትበልዩ፡ ወከመ፡ ፃፄ፡ ትትበልዑ፡ ; ; ; ; ከመ፡ ብልዐ፡ ፃፄ፡ (recedit a Gr.); አብትር፡ ከመ፡ ዘፃፄ፡ በልዓሙ፡ ; (vid. sub አምዐዘ፡ ). – ubi ዕፄ፡ occurrit, erucam^lasignificare videtur, at Sx. Enc. ejusdem diei meliorem lectionem ዕፄ፡ praebet. – Schol. Voc. Ae. vid. sub ዕፄ፡

ጐንደየ

quadril. I [videtur denominatum a ጕንድ፡ ]

1)stabilem esse^la, manere^la, durare^la, perseverare^la: ኢይጐነዲ፡ ንዋዩ፡ οὐ μὴ μείνῃ ; ከመ፡ ልብስ፡ ዘኢይጐነዲ፡ ፍጡነ፡ ይበልዩ፡ ; ጐንደየ፡ እንዘ፡ ይጐደጕድ፡ ἐπέμενε κρούων ; ስፍነ፡ ዘመነ፡ ጐንደየት፡ . p. 49

2)diu manere^la, moram facere^lavel trahere^la, morari^la, ; ; እመሂ፡ ጐንደይኩ፡ ἐὰν ὑπομείνω .

a)Infin.: diu^lavel dudum facere^laaliquid, ut: ኢትጐንዲ፡ ርሒቆቶ፡ ; ጐንደየ፡ ግሒሠ፡ ህየ፡ .

b)commorari^la: ኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልብ፡ ኢትጐነዲ፡ n. 1181 οὐκ ἐμμενεῖ ; ኢትጐንዲ፡ ውስተ፡ መካና፡ ; ; loci: ጐንደዩ፡ አንጾኪያ፡ .

c)immorari^larei: እለ፡ ይጐነድዩ፡ ውስተ፡ ስታየ፡ ወይን፡ .

d)aliquantum temporis manere^la, quare nonnunquam vertere licet: tempore interjecto^la, ut: ወጐንዲዮ፡ (v. ወጐንድዮ፡ ) የብሰ፡ μετὰ χρόνον ; .

e)longinquum esse^la, de tempore (apud poëtam): ኢይሴአል፡ ዘቅሩብ፡ ወኢየሐትት፡ ዘይጐነዲ፡ Enc. ( ).

3)cunctari^la, morari^la, tardare^la: χρονίζειν ጐንደየ፡ እምነ፡ ዕድሜሁ፡ 2 ; ; ተዘከር፡ ከመ፡ ኢይጐነዲ፡ መንሱት፡ ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ወኢይጐነዲ፡ ; ; እመ፡ ጐንደይኩ፡ ጥቀ፡ ; መዐት፡ ኢጐንደየ፡ ; ; ; βραδύνειν ; ; ሶበ፡ ጐንደየ፡ ምጽአቱ፡ Sx. Masc.; Infin.: ; ; ; ኢትጐንዲ፡ (v. ኢታጐንዲ፡ ) ገቢሮቶ፡ ; ኢይጐነዲ፡ ተገፍትኦ፡ ቤቱ፡ ; vel ለ፡ et. Infin.: ይጐነዲያ፡ ለተገብሮ፡ βραδέως ἐγένοντο – Voc. Ae.^la: ጐንደየ፡ ዘ፡ ዘገየ።

ልደት

et , fem. et m. , ልደታት፡

1)partus^la, nativitas^la, generatio^la, ዕለተ፡ ልደቱ፡ dies ejus natalis^la ; ልደተ፡ ረሲዓን፡ ለሞት፡ ; በልደቱ፡ እምብእሲት፡ Cyr. c. ; ከመ፡ ዕለተ፡ ልደታ፡ እምከርሠ፡ እማ፡ ; ሰላም፡ ለልደትከ፡ እማርያም፡ Enc.; ዘኢይትዐወቅ፡ ልደቱ፡ ἀγενεαλόγητος ; ኢያአምርዋ፡ ለልደቱ፡ ; inter eum et fratrem matris ejus intersunt ፫ ልደታት፡ F.N. 42,10; ቀዳሚ፡ ልደት፡ primogenitura^la ; ; ; እምልደተ፡ ክርስቶስ፡ በ፲፻ወ፭፻ ዓመት፡ n. 888anno MD post Christum natum^la, ; ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologia^la,

a) በዓለ፡ ( ዕለተ፡ ) ልደቱ፡ ለክርስቶስ፡ vel በዓለ፡ ልደት፡ vel ዘልደት፡ nudum Mavâs. 27, festum nativitatis Christi^la.

b) ዳግም፡ ልደት፡ regeneratio^la ; Clem. f. 227; παλιγγενεσία .

c)generatio^la, progenies^la, gens^la, stemma^la, stirps^la: ከመዝ ውእቱ፡ ልደቶሙ፡ ልደቂቀ፡ ኖኅ፡ ; ; ; መጽሐፈ፡ ልደት፡ βίβλος γενέσεως ; በከመ፡ ልደቶሙ፡ κατὰ πατριὰς αὑτῶν 1 ; በልደቶሙ፡ κατὰ γενέσεις αὑτῶν ; ወኮነ፡ ኈልቈ፡ ልደቶሙ፡ ; ሤመ፡ ዲበ፡ ልደቱ፡ ἐπὶ τὴν πατριὰν αὐτοῦ ; ልደተ፡ ዓለም፡ αἱ γενέσεις τοῦ κόσμου ; b.

d) ኦሪት፡ ዘልደት፡ Genesis liber^la(Pentateuchi).

2)in genere: ortus^la, origo^la: ከመ፡ ልደተ፡ ንጻሬ፡ እምዐይን፡ ወከመ፡ ልደተ፡ አምሳለ፡ መልክእ፡ እመጽሄት፡ Fid. Jac. Bar.; ልደተ፡ ወርኅ፡ novilunium^la, Comp. Eccl.

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose